Η απόφαση της Ισπανίας να εγκρίνει τη χρηματοδότηση για την προμήθεια 45 εκπαιδευτικών αεροσκαφών Hurjet από την Τουρκία αποτελεί κάτι περισσότερο από μια απλή αμυντική συμφωνία. Πρόκειται για μια κίνηση που αντικατοπτρίζει τις βαθιές οικονομικές διασυνδέσεις μεταξύ των δύο χωρών, με τις ισπανικές τράπεζες να κατέχουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην τουρκική οικονομία.
Τεχνικά χαρακτηριστικά του Hurjet
Το Hurjet της Turkish Aerospace Industries (TAI) είναι ένα μονοκινητήριο, υπερηχητικό εκπαιδευτικό και ελαφρύ επιθετικό αεροσκάφος που πραγματοποίησε την πρώτη του πτήση στις 25 Απριλίου 2023. Με μέγιστη ταχύτητα Mach 1.4 και κινητήρα General Electric F404-GE-104, το αεροσκάφος έχει σχεδιαστεί για να αντικαταστήσει παλαιότερα εκπαιδευτικά μοντέλα όπως τα T-38M και F-5.
Η επιλογή της Ισπανίας για το Hurjet δεν είναι τυχαία. Το αεροσκάφος έχει επιτύχει σημαντικές επιδόσεις, συμπεριλαμβανομένης της επίτευξης ταχύτητας Mach 1.2 κατά τη διάρκεια δοκιμαστικών πτήσεων. Με φορτίο 7.500 λιβρών και βελτιωμένα χαρακτηριστικά μάχης, το Hurjet αντιπροσωπεύει τη νέα γενιά τουρκικής αεροδιαστημικής τεχνολογίας, αποτέλεσμα των πολυετών επενδύσεων της Τουρκίας στην αμυντική της βιομηχανία.
Λεπτομέρειες της συμφωνίας
Η συμφωνία αξίας 3,68 δισεκατομμυρίων ευρώ προβλέπει την παραγωγή των αεροσκαφών στις εγκαταστάσεις της TAI, με τελική διαμόρφωση από την Airbus Defence and Space στην Ισπανία. Αυτό το μοντέλο συνεργασίας αποτελεί πρότυπο για μελλοντικές ισπανο-τουρκικές συνεργασίες στον τομέα της άμυνας.
Για την Ισπανία, η συμφωνία διασφαλίζει τον εκσυγχρονισμό του εκπαιδευτικού στόλου της, αντικαθιστώντας τα παλαιωμένα F-5M Freedom Fighter. Για την Τουρκία, αποτελεί την πρώτη επιβεβαιωμένη εξαγωγή Hurjet σε μέλος του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, επικυρώνοντας τις τουρκικές αεροδιαστημικές ικανότητες στη διεθνή αγορά.
Η Βαθιά εμπλοκή των ισπανικών τραπεζών
Η τρέχουσα συμφωνία δεν μπορεί να κατανοηθεί χωρίς να ληφθεί υπόψη η εκτεταμένη παρουσία των ισπανικών τραπεζών στην Τουρκία. Η BBVA, δεύτερη μεγαλύτερη τράπεζα της Ισπανίας, κατέχει το 85,97% του τουρκικού Garanti Bank, έχοντας επενδύσει συνολικά πάνω από 7 δισεκατομμύρια ευρώ.
Η εμπλοκή της BBVA στην Τουρκία ξεκίνησε το 2011 με την απόκτηση 25% του Garanti. Από τότε, η ισπανική τράπεζα αύξησε σταδιακά το μερίδιό της, φτάνοντας το σημερινό επίπεδο μετά από επιθετικές κινήσεις εξαγοράς το 2021-2022, εκμεταλλευόμενη την υποτίμηση της τουρκικής λίρας.
Σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών, οι ισπανικές τράπεζες έχουν τη μεγαλύτερη έκθεση στην Τουρκία μεταξύ των δυτικών δανειστών, με περίπου 80 δισεκατομμύρια δολάρια σε δάνεια. Η BBVA μόνη της έχει σχεδόν το 8% των περιουσιακών της στοιχείων επενδυμένα στην Τουρκία.
Εμπορικές σχέσεις
Η βαθιά οικονομική διασύνδεση μεταξύ των δύο χωρών αντικατοπτρίζεται και στους εμπορικούς δείκτες. Ο εμπορικός όγκος μεταξύ Ισπανίας και Τουρκίας έφτασε τα 19,2 δισεκατομμύρια δολάρια το 2023, αυξημένος κατά δεκαπλάσιο σε σύγκριση με τα 2 δισεκατομμύρια του 2002. Οι δύο κυβερνήσεις έχουν θέσει στόχο να φτάσουν τα 25 δισεκατομμύρια ευρώ έως την επόμενη διμερή σύνοδο.
Επίσης, η Ισπανία αναδείχθηκε ως ο κορυφαίος επενδυτής στην Τουρκία το 2022, με συνολικές επενδύσεις 11 δισεκατομμυρίων δολαρίων από 740 ισπανικές εταιρείες. Αυτή η οικονομική αλληλεξάρτηση εξηγεί εν μέρει την ισπανική πρόθεση να στηρίξει την τουρκική αεροδιαστημική βιομηχανία.
Η τουρκική αμυντική βιομηχανία το 2024 πέτυχε εξαγωγές άνω των 7 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Η TAI στοχεύει να παράγει 1.500 στρατιωτικά αεροσκάφη έως το 2034, με το Hurjet να διαδραματίζει κεντρικό ρόλο.
Η επιτυχία της συμφωνίας θα εξαρτηθεί από την ικανότητα των δύο χωρών να διαχειριστούν τους γεωπολιτικούς κινδύνους. Οι ισπανικές τράπεζες έχουν ήδη αντιμετωπίσει σημαντικές απώλειες λόγω της αστάθειας της τουρκικής λίρας, ενώ οι μακροοικονομικοί κίνδυνοι παραμένουν υψηλοί.
