Ο κυρ Ζαφείρης, ο Ζαφείρης Μιχαλακέλλης πέρασε όλη του τη ζωή, με επάγγελμα τη «μανία» του με τα άλογα, όπως λέει.
Πάει κοντά μισός αιώνας που μαθήτευσε δίπλα σε έναν ηλικιωμένο σαμαρά στη Μυτιλήνη, έμαθε να φτιάχνει, πάει να πει αυτό, σαμάρια και σέλες και χαλινάρια. «Βοηθούσα στην αρχή περιστασιακά και μετά την έμαθα τη δουλειά», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κυρ Ζαφείρης, που «ράβει φορεσιές για τα ζα (σ.σ. τα ζώα στην τοπική διάλεκτο)», στο Πλωμάρι.
Ο κύριος Ζαφείρης Μιχαλακέλλης είναι από τους τελευταίους, αν όχι ο τελευταίος, σαγματοποιούς της Λέσβου. Ένα επάγγελμα που ανθούσε κάποτε σε κάθε χωριό, κωμόπολη, ακόμα και στην πόλη της Μυτιλήνης, και αφορούσε την κατασκευή των «πρεπούμενων», των κάθε λογής δηλαδή εξαρτημάτων αλόγων, μουλαριών και γαϊδουριών, των κύριων δηλαδή μεταφορικών μέσων της εποχής.
«Λένε πως ό,τι έφτιαχνα ήταν καλό», λέει ο κος Μιχαλακέλλης που σημειώνει ότι στη δεκαετία του 1980 έστελνε έργα του στη Χίο, τη Σάμο ακόμα και τη Θεσσαλονίκη. «Τώρα πια φτιάχνω σέλες για τα άλογα που έχουν στα χωριά και σαμάρια για τα γαϊδούρια με τα οποία κουβαλάνε τα τσουβάλια με τις ελιές από τα βουνά κάτω στους δρόμους, για να τα φορτώσουν στα αυτοκίνητα. Λίγα πράγματα, όμως, γιατί λίγα είναι πια και τα ζώα. Παλιότερα, στη Λέσβο μονάχα, είχε 5.000 ζώα. Τώρα λίγα, κι αυτά την περίοδο που μαζεύουν τις ελιές».
Το μεροκάματο το σώζει η μανία των Λέσβιων με τα άλογα.
«Έχει παράδοση το νησί με τα άλογα. Στην Αγία Παρασκευή, στο Πλωμάρι, στα χωριά της Γέρας στα ανατολικά, έχουν άλογα πολλά για τα πανηγύρια, για τις ιπποδρομίες, για το γούστο τους. Ε, με αυτούς ό,τι γίνεται», λέει.
Όσον αφορά το μέλλον του επαγγέλματος, ο Ζαφείρης Μιχαλακέλλης είναι ξεκάθαρος. «Μια κόρη, έχω παντρεύτηκε στην Αθήνα, ο γαμπρός μου έχει τη δικιά του δουλειά. Οπότε, τελειώσαμε», λέει. «Η δουλειά αυτή δε μαθαίνεται. Θέλει μυαλό, κέφι και όρεξη να φτιάξεις τη σέλα, να τη στολίσεις, να κάνεις τα ‘πρεπούμενα’ για το ζωντανό. Κι ο αναβάτης από πάνω πρέπει να κάθεται καλά και το άλογο από κάτω να στέκει καλά. Ε, οι μικροί που έρχονται ρωτάν πόσα θα πάρω, τι θα κάνω, τι θα βγάλω… Δε γίνονται αυτά τα πράγματα. Όσοι ήρθαν, έφυγαν. Θέλει να την αγαπάς αυτή τη δουλειά. Αν δεν την αγαπάς και μαζί με αυτήν και τα ζώα… άστα. Είναι παλαβάδα η δουλειά μας. Κι από παλαβούς στερέψαμε».
Του Στρατή Μπαλάσκα
