Ανησυχίες σχετικά με το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) για το ψηφιακό ευρώ εξέφρασαν τη Δευτέρα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ύστερα από διακοπή λειτουργίας του υφιστάμενου συστήματος πληρωμών της τράπεζας, γεγονός που προκάλεσε σημαντικές καθυστερήσεις τον περασμένο μήνα.
Η κατάρρευση του συστήματος πληρωμών Target 2 (T2) στα τέλη Φεβρουαρίου είχε ως αποτέλεσμα οι τράπεζες να μην μπορούν να διεκπεραιώσουν συναλλαγές μεταξύ τους για σχεδόν μία ημέρα. Το πρόβλημα επιδεινώθηκε από τη λανθασμένη αρχική διάγνωση της αιτίας του από τους τεχνικούς της ΕΚΤ.
Εκπρόσωποι των τεσσάρων από τις οκτώ πολιτικές ομάδες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου δήλωσαν ότι το περιστατικό αυτό θέτει ερωτήματα σχετικά με την ικανότητα της ΕΚΤ να υλοποιήσει το εγχείρημα του ψηφιακού ευρώ, ενός νέου συστήματος πληρωμών που προορίζεται για όλους τους κατοίκους της ευρωζώνης.
Ο Μάρκους Φέρμπερ, μέλος του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος και της επιτροπής που εποπτεύει την ΕΚΤ, χαρακτήρισε το περιστατικό ως πλήγμα για την αξιοπιστία της τράπεζας. Επεσήμανε ότι οι πολίτες θα θέσουν εύλογα ερωτήματα σχετικά με το πώς η ΕΚΤ θα μπορούσε να διαχειριστεί το ψηφιακό ευρώ, όταν δυσκολεύεται να διατηρήσει την ομαλή λειτουργία των καθημερινών της συναλλαγών.
Ο Ράσμους Άντρεσεν, ευρωβουλευτής των Πρασίνων, επίσης μέλος της επιτροπής εποπτείας, τόνισε ότι η κεντρική τράπεζα πρέπει να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη των πολιτών, διαφορετικά το ψηφιακό ευρώ κινδυνεύει να αποτύχει.
Ο Γιόχαν Βαν Όβερτβελντ, από την Ευρωσκεπτικιστική Ομάδα των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών, υποστήριξε ότι η ΕΚΤ οφείλει πρώτα να αποδείξει πως μπορεί να διατηρήσει ένα ασφαλές και αδιάλειπτο χρηματοπιστωτικό σύστημα προτού προχωρήσει στην υλοποίηση του ψηφιακού ευρώ.
Ο Γιούσι Σαράμο, από την Αριστερή Συμμαχία, δήλωσε ότι εξακολουθεί να υποστηρίζει την ιδέα ενός ψηφιακού ευρώ, ωστόσο υπογράμμισε την ανάγκη βελτίωσης των συστημάτων της ΕΚΤ.
Οι δηλώσεις των ευρωβουλευτών έγιναν λίγες ημέρες μετά τη δήλωση της προέδρου της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, ότι η τράπεζα προχωράει με στόχο να καταστήσει το ψηφιακό ευρώ πραγματικότητα μέχρι τον Οκτώβριο του τρέχοντος έτους. Σύμφωνα με την ίδια, η ΕΚΤ διαθέτει «μια πολύ καλή ομάδα» που επικεντρώνεται στην επιτάχυνση του έργου. Μιλώντας στη Φρανκφούρτη στις 6 Μαρτίου, ανέφερε ότι η προθεσμία για την υλοποίηση του σχεδίου είναι ο Οκτώβριος του 2025 και ότι η τράπεζα προετοιμάζεται για αυτήν την ημερομηνία. Η ίδια σημείωσε ότι το εγχείρημα είναι ιδιαίτερα σημαντικό και πως, παρά τις αμφιβολίες και τον σκεπτικισμό που υπάρχουν, η ανάγκη για το ψηφιακό ευρώ είναι πλέον πιο επίκαιρη και αναγκαία από ποτέ, τόσο σε επίπεδο χονδρικής όσο και λιανικής.
Σύμφωνα με την ιστοσελίδα της ΕΚΤ, το ψηφιακό ευρώ θα αποτελεί μία ψηφιακή μορφή μετρητών: ένα ηλεκτρονικό μέσο πληρωμής λιανικής, εκδιδόμενο από την ίδια την ΕΚΤ. Ως μορφή δημόσιου χρήματος, θα διατίθεται δωρεάν σε όλους τους πολίτες της ευρωζώνης για οποιαδήποτε ψηφιακή πληρωμή. Η ΕΚΤ έχει διευκρινίσει ότι το ψηφιακό ευρώ δεν θα αποτελεί κρυπτονόμισμα, καθώς αυτά δεν υποστηρίζονται ούτε διαχειρίζονται από κάποιο κεντρικό ίδρυμα, γεγονός που τα καθιστά ασταθή και ριψοκίνδυνα. Αντιθέτως, το ψηφιακό ευρώ θα έχει την ίδια εγγύηση που παρέχεται στα μετρητά και η αξία του θα παραμένει σταθερή.
Η τράπεζα έχει παρουσιάσει το ψηφιακό ευρώ και ως απάντηση στις πρωτοβουλίες του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ για την προώθηση του stablecoin (σταθερό νόμισμα), ενός τύπου κρυπτονομίσματος που συνήθως συνδέεται με το αμερικανικό δολάριο και χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο για ψηφιακές πληρωμές. Ωστόσο, οι τράπεζες παραμένουν επιφυλακτικές, καθώς φοβούνται ότι οι πελάτες τους ενδέχεται να μεταφέρουν ένα μέρος των καταθέσεών τους σε ένα πορτοφόλι εγγυημένο από την ΕΚΤ, μειώνοντας τα διαθέσιμά τους. Επιπλέον, υπάρχει αντίσταση και από ευρωβουλευτές, γεγονός που ενδέχεται να αποτελέσει εμπόδιο για την ΕΚΤ, καθώς απαιτείται η έγκρισή τους για την ψήφιση της σχετικής νομοθεσίας.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε νομοθεσία για το ψηφιακό ευρώ τον Ιούνιο του 2023, αλλά έκτοτε δεν έχουν σημειωθεί σημαντικές εξελίξεις. Παρ’ όλα αυτά, η ΕΚΤ ελπίζει ότι η σχετική νομοθεσία θα έχει ολοκληρωθεί έως το φθινόπωρο, ώστε να μπορέσει να ψηφίσει την επίσημη έναρξη του έργου.
Του Guy Birchall
Με πληροφορίες από το Reuters
