Ενημέρωση: 8 Σεπτεμβρίου
«Το καλό, φυσικά, είναι πάντα όμορφο και το όμορφο δεν είναι ποτέ χωρίς αναλογία». Πλάτων
Τα λόγια του Πλάτωνα συνεχίζουν να αντηχούν την αλήθεια μέχρι και σήμερα. Οι αρχιτέκτονες, για παράδειγμα, πρέπει να σχεδιάσουν προσεκτικά τις δημιουργίες τους με έναν τακτικό τρόπο. Ενώ υπάρχουν ατελείωτοι τρόποι για να γίνει αυτό, οι αρχαίοι αρχιτέκτονες γνώριζαν έναν κρυφό κώδικα: Τον Χρυσό Κανόνα, γνωστό και ως Χρυσό Λόγο, Χρυσή Τομή ή Θεϊκή Αναλογία η οποία σχετίζεται με το Χρυσό Ορθογώνιο, το Χρυσό Τρίγωνο και άλλους παρόμοιους όρους.
Οι αρχιτέκτονες εφάρμοσαν αυτή την αναλογία καθ’ όλη τη διάρκεια της ιστορίας, δημιουργώντας τα μεγαλύτερα αρχιτεκτονικά επιτεύγματα του κόσμου, όπως οι πυραμίδες της Αιγύπτου και ο Παρθενώνας.
«Ο Χρυσός Κανόνας διατρέχει σε βάθος την δομή της Δημιουργίας, όπως εκδηλώνεται εδώ σε αυτό το φυσικό πεδίο», μου είπε ο αρχιτέκτονας και αρχιτεκτονικός φωτογράφος Τζέιμς Χ. Σμιθ σε τηλεφωνική συνέντευξη.
Ο Χρυσός Κανόνας μπορεί να γίνει οπτικά κατανοητός εάν μελετήσουμε ένα ειδικό ορθογώνιο, ένα χρυσό ορθογώνιο. Ο Χρυσός Κανόνας είναι η αναλογία της μικρής προς τη μεγάλη πλευρά ή αλλιώς 1: 1,618.
Αν τοποθετήσουμε ένα τετράγωνο μέσα στο Χρυσό Ορθογώνιο, σχηματίζεται ένα νέο μικρότερο Χρυσό Ορθογώνιο. Προσθέτοντας ένα τετράγωνο μέσα σε αυτό το νέο Χρυσό Ορθογώνιο και θα σχηματιστεί ένα ακόμη μικρότερο Χρυσό Ορθογώνιο. Αυτό το πρότυπο επαναλαμβάνεται επ’ άπειρον.
«Μια συναρπαστική πτυχή του Χρυσού Ορθογωνίου είναι το γεγονός ότι στο εσωτερικό του μπορεί να σχεδιαστεί μια σπείρα συνδέοντας κάποια ειδικά σημεία του κάθε μεγαλύτερου τετραγώνου. Το σπειροειδές σχήμα είναι όμοιο με αυτό που βρίσκεται στην φύση», λέει ο Νταγκ Πατ στο «The Golden Rectangle», μέρος του διαδικτυακού του μαθήματος «The Architect’s Academy».
Μπορούμε να δούμε την ίδια σπείρα στον Γαλαξία, σε έναν τυφώνα, στο καβούκι ενός ναυτίλου, στην κεφαλή ενός ηλίανθου, ακόμη και στο DNA μας.
«Η αναλογία συνεχίζει να γίνεται απείρως μικρότερη (στον μικρόκοσμο) και μεγαλύτερη (στον μακροκόσμο), όπως φαίνεται στο ορθογώνιο καθώς περιστρέφεται και γίνεται μικρότερο», λέει ο Σμιθ. Ο Πλάτων θα το περιέγραφε, κατά την ερμηνεία του Σμιθ, ως την «σκιά μιας ανώτερης αλήθειας».
«Σε ανώτερα πεδία», συνεχίζει ο Σμιθ, «τα πάντα είναι πολύ καλά τακτοποιημένα με αναλογία. Αυτή η αναλογία, ο Χρυσός Λόγος, βρίσκεται πίσω από αυτό που αντιλαμβανόμαστε ως όμορφο… Για αυτό οι κλασικοί αρχιτέκτονες την χρησιμοποίησαν στα κτίριά τους (δημιουργίες), για να είμαστε σε αρμονία με την φύση και το θεϊκό στοιχείο».
Αλλά δεν είναι απλώς ένα πλέγμα σχεδιασμού για να πετάξουμε βιαστικά ένα τυχαίο σχέδιο πάνω του. Είναι μια ιερή αναλογία.
«Οι αρχαίοι ήξεραν ότι προορίζεται για ξεχωριστές δημιουργίες», λέει ο Σμιθ. «Ως σχεδιαστής και δημιουργός, δεν την έχω εφαρμόσει ακόμη στα σχέδιά μου γιατί δεν αισθάνομαι ότι είμαι ακόμα σε αυτό το επίπεδο. Δεν νιώθω ότι έχω κερδίσει αυτό το βασίλειο».
Ο Σμιθ εικάζει ότι οι κλασικοί μπορεί να μην είχαν διαδώσει το γεγονός ότι εφάρμοζαν τον Χρυσό Λόγο.
«Είναι ένα μυστικό, ένα ουράνιο μυστικό και πιθανώς ήταν γνωστό και χρησιμοποιείτο από εκείνους που είχαν την σοφία να γνωρίζουν πού και πώς να το χρησιμοποιήσουν», λέει.
Αλλά με ενδείξεις της ύπαρξή του αποτυπωμένες στην ίδια την δομή της ζωής, ο Χρυσός Λόγος δεν θα μπορούσε να παραμείνει μυστικό για πάντα.
Αρχαία Αίγυπτος
Χτισμένη στην Αίγυπτο περί του 2560 π.Χ., η Μεγάλη Πυραμίδα της Γκίζας είναι ένα από τα πρώτα παραδείγματα του Χρυσού Κανόνα στην αρχιτεκτονική. Στην πραγματικότητα, ο χρυσός αριθμός εμφανίζεται σε όλη την γεωμετρία της κατασκευής. Για παράδειγμα, η επιφάνεια των τεσσάρων όψεων διαιρούμενη με την επιφάνεια της βάσης της είναι 1.618.
Ένα άλλο παράδειγμα μπορεί να φανεί αν δούμε την τομή της πυραμίδας, η οποία αποκαλύπτει δύο ορθογώνια τρίγωνα. Η υποτείνουσα του τριγώνου, ή το μήκος από την βάση της πυραμίδας έως την κορυφή, είναι 186 μέτρα. Η απόσταση από το μέσον της κάτω πλευράς έως την κορυφή, δηλαδή το ύψος του τριγώνου, είναι 115 μέτρα. Και αν διαιρέσουμε 186μ με 115μ, το αποτέλεσμα είναι και πάλι 1,618.
«Συναντάμε [τον Χρυσό Αριθμό] τόσο συχνά που η πιθανότητα να οφείλεται στην τύχη είναι μηδαμινή. Για εμένα είναι απειροελάχιστη. Ειλικρινά, είναι μηδενική», λέει ο μαθηματικός και αρχιτέκτονας Κλάουντ Γκέτζλινγκ στο ντοκιμαντέρ «Η αποκάλυψη των πυραμίδων». «Είναι λογικό να σκεφτούμε, ακόμη και για έναν μαθηματικό, δηλαδή κάποιον που μπορεί να εκτιμήσει την πιθανότητα, ότι ο όγκος αυτής της πυραμίδας με τις τόσο πολλές πιθανές επιλογές, επιλέχτηκε για να αποκαλυφθεί μέσω αυτού ο Χρυσός Αριθμός».
Αρχαία Ελλάδα
Αυτή η ιερή αναλογία έγινε γνωστή ως Φ, από τον γλύπτη, ζωγράφο και αρχιτέκτονα Φειδία τον 5ο αιώνα π.Χ. Ο Φειδίας εφάρμοσε τον Χρυσό Κανόνα στην δημιουργία του Παρθενώνα καθώς και στο άγαλμα της θεάς Αθηνάς, την οποία ο ναός τιμούσε.
Στα «Στοιχεία της Δυναμικής Συμμετρίας», ο Τζέι Χάμπριτζ υποστηρίζει την εκδοχή ότι ο Φειδίας ενσωμάτωνε τον Χρυσό Κανόνα στα σχέδιά του. Για παράδειγμα, ο Χάμπριτζ εξηγεί ότι το ύψος του Παρθενώνα βασίζεται στις διαστάσεις του Χρυσού Ορθογωνίου.
«Η αρχιτεκτονική είναι ένα εξαιρετικό μέρος για να εξερευνήσετε την χρήση του Χρυσού Ορθογωνίου, επειδή τα κτίρια είναι κατασκευασμένα από ορθογώνια σχήματα, όπως παράθυρα, πόρτες, δωμάτια και προσόψεις», λέει ο Πατ στο διαδικτυακό του μάθημα «Το Χρυσό Ορθογώνιο».
Για να συνδέσει περαιτέρω τους πιστούς με το θείον, ο Φειδίας έφτιαξε μέσα στον ναό το άγαλμα της Αθηνάς Παρθένου δίνοντάς του αυτές τις θεϊκές αναλογίες. Για παράδειγμα, από το κεφάλι έως τη μέση ο λόγος είναι 1, και από τη μέση έως τα πόδια είναι 1,618.
Αιώνες αργότερα, ο Λεονάρντο ντα Βίντσι απεικόνισε επίσης την σχέση της ανθρώπινης ανατομίας με τον Χρυσό Λόγο στα σχέδιά του, όπως στον «Βιτρούβιο Άνθρωπο». Η Χρυσή Σπείρα μπορεί να φανεί στο αυτί ενός ατόμου, για παράδειγμα. Ή το χέρι προς τον πήχη ταιριάζει με την αναλογία 1: 1.618. Ακόμα και τα δάχτυλά μας το κάθε ένα με το επόμενο μικρότερό του, εμφανίζουν την αναλογία του Φ.
«Έχοντας εντοπίσει τον Χρυσό Κανόνα σε εμάς και στην φύση, οι αρχιτέκτονες της εποχής τον θεώρησαν ως την φύση της Δημιουργίας», λέει ο Σμιθ.
«Εκείνη την εποχή, είχαν πολύ σεβασμό και πίστη στο θείον. Θα χρησιμοποιούσαν αυτήν την αναλογία στα κτίρια έτσι ώστε και αυτοί να είναι σε αρμονία με την φύση της Δημιουργίας, διατηρώντας την θεϊκή αναλογία στον σχεδιασμό σημαντικών κτιρίων, όπως οι ναοί. Αυτά τα μέρη έγιναν ιερά, μέρη για σύνδεση με υψηλότερες σφαίρες, θεϊκές σφαίρες».
«Αυτή η αναλογική δομή δεν είναι τόσο διαδεδομένη στην αρχιτεκτονική του σήμερα. Αυτές οι αιώνιες αλήθειες λείπουν από το κτιριακό περιβάλλον», λέει ο Σμιθ, και στη συνέχεια υποβάλλει μια ερώτηση με βαθύτερο νόημα:
«Μήπως η επιστροφή της όμορφης κλασικής αρχιτεκτονικής μπορεί να είναι ένας από τους τρόπος εναρμόνισης με υψηλότερα βασίλεια, με μια υψηλότερη τάξη; Με αυτό, η ευμορφία θα ανθίσει και πάλι και θα μας επανασυνδέσει με μια υψηλότερη αλήθεια».
Ο J.H. White είναι δημοσιογράφος τεχνών, πολιτισμού και ανδρικής μόδας που ζει στην Νέα Υόρκη.
Ακολουθήστε μας στο Facebook @epochtimesgreece
