Η ύπαρξη του τεμένους, το οποίο λειτουργούσε διακριτικά επί επτά χρόνια, άνοιξε δημόσια συζήτηση για τον θρησκευτικό χαρακτήρα της χώρας, με επίκεντρο το ερώτημα αν οι Νήσοι Κουκ θα πρέπει να θεωρούνται «χριστιανικό έθνος».
Η διαδικασία κορυφώθηκε αυτή την εβδομάδα με την απόρριψη της πρότασης από κοινοβουλευτική επιτροπή, η οποία απέρριψε την τροποποίηση του συντάγματος για την επίσημη κατοχύρωση του χριστιανικού χαρακτήρα του κράτους.
Το τέμενος Masjid Fatimah Rarotonga άνοιξε το 2018 σε οικία στην περιοχή Τιτικαβέκα, στη νοτιοανατολική πλευρά της Ραροτόνγκα. Λειτουργούσε χωρίς προβλήματα, μέχρι τη δημοσιοποίηση της ύπαρξής του το προηγούμενο έτος, που προκάλεσε έντονες αντιδράσεις και εκκλήσεις για απαγόρευση των μη αναγνωρισμένων θρησκειών μέσω συνταγματικής αναθεώρησης.
Από το 1975, ο Νόμος περί Περιορισμού Θρησκευτικών Οργανώσεων επιτρέπει την εισαγωγή νέων θρησκειών μόνο εφόσον ανήκουν σε τέσσερις αναγνωρισμένες εκκλησίες: τη Χριστιανική Εκκλησία των Νήσων Κουκ, τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, την Εκκλησία των Αντβεντιστών της Έβδομης Ημέρας και την Εκκλησία του Ιησού Χριστού των Αγίων των Τελευταίων Ημερών.
Το σύνταγμα επιτρέπει την ατομική άσκηση της θρησκευτικής πίστης, ωστόσο η ίδρυση επίσημου θρησκευτικού οργανισμού απαιτεί έγκριση από το Συμβούλιο Θρησκευτικής Αρχής. Αυτή τη στιγμή, τρεις σχετικές αιτήσεις εκκρεμούν.
Ο επικεφαλής της μουσουλμανικής κοινότητας στη Ραροτόνγκα, Μοχάμεντ Αζάμ, είχε δηλώσει πέρυσι στην εφημερίδα Cook Islands News ότι το τέμενος εξυπηρετεί εκατοντάδες μουσουλμάνους του νησιού, ανάμεσά τους Ινδονήσιους, Φιλιππινέζους, Ινδούς και μερικούς κατοίκους των Νήσων Κουκ, καθώς και μουσουλμάνους τουρίστες. Είχε επισημάνει ότι «οι προσευχές γίνονται πέντε φορές την ημέρα, κάθε μέρα, και δεν πραγματοποιείται καμία άλλη δραστηριότητα».
Οι εκκλησίες έχουν σημαντική επιρροή
Ωστόσο, εκκλησίες της χώρας αντέδρασαν έντονα και ξεκίνησαν εκστρατεία ώστε οι Νήσοι Κουκ να ανακηρυχθούν επίσημα χριστιανικό έθνος, ενώ πρότειναν την απαγόρευση άλλων θρησκειών. Η επιρροή των εκκλησιών οδήγησε το Κοινοβούλιο στη σύσταση Ειδικής Επιτροπής Θρησκευτικών Οργανώσεων, η οποία συγκέντρωσε απόψεις και πραγματοποίησε επισκέψεις σε νησιά πέραν της Ραροτόνγκα.
Η Χριστιανική Εκκλησία των Νήσων Κουκ ηγήθηκε της προσπάθειας, προτείνοντας συνταγματική τροποποίηση ώστε να διασφαλίζεται η «προστασία και προώθηση της χριστιανικής πίστης ως θεμελίου του νομικού και διοικητικού συστήματος».
Κατά τη διάρκεια των δημόσιων διαβουλεύσεων, προτάθηκε επίσης η ανατροπή νόμου του 2023 που νομιμοποιούσε τις ομοφυλοφιλικές σχέσεις. Ο προσωρινός γραμματέας του Χριστιανικού Κινήματος των Νήσων Κουκ, Ουίλλιαμ Φράμχαϊμ, ανέφερε ότι επρόκειτο για μια «δυτική έννοια» που μπορεί να είναι αποδεκτή αλλού, αλλά όχι στις Νήσους Κουκ.
Η Τατιάνα Κάουταϊ, εκπρόσωπος της μουσουλμανικής κοινότητας, αμφισβήτησε μέσω επιστολής στην εφημερίδα την «αγάπη και συμπόνια» που επικαλείται το Χριστιανικό Κίνημα, σχολιάζοντας δηλώσεις του αντιπροέδρου του, πάστορα Κλερκ Τουρούα, ο οποίος είχε πει πως σκοπός του κινήματος είναι να ενώσει τους πιστούς και να υπηρετεί την κοινότητα με αγάπη και συμπόνια.
Η κυβέρνηση, ήδη από την έναρξη της διαμάχης, φαινόταν απρόθυμη να επιβάλει περιορισμούς στην ελευθερία πίστης, επισημαίνοντας ότι κάτι τέτοιο θα παραβίαζε διεθνείς συμβάσεις στις οποίες συμμετέχουν οι Νήσοι Κουκ. Ωστόσο, βουλευτές της αντιπολίτευσης είχαν ταχθεί υπέρ αυστηρότερων περιορισμών.
Απόρριψη λόγω διακρίσεων
Η επιτροπή τελικά απέρριψε την πρόταση, κρίνοντας ότι θα αποτελούσε διάκριση και παραβίαση θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, καθώς και του ίδιου του συντάγματος της χώρας. Πρότεινε μάλιστα την κατάργηση του Νόμου περί Περιορισμού Θρησκευτικών Οργανώσεων, κάτι που αναμένεται να προκαλέσει νέες αντιδράσεις από τις καθιερωμένες εκκλησίες.
Στην έκθεσή της, η επιτροπή συμφώνησε με την Ένωση Δικηγόρων των Νήσων Κουκ ότι οι νόμοι πρέπει να εφαρμόζονται ισότιμα και χωρίς διακρίσεις, ανεξαρτήτως θρησκευτικών πεποιθήσεων. Τόνισε ότι είναι υποχρεωμένη να προτείνει μέτρα που προάγουν την ένταξη, την ισότητα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες, ώστε να διασφαλίζεται η εναρμόνιση με τα εσωτερικά και διεθνή πρότυπα.
Η έκθεση επεσήμανε ακόμη ότι το Συμβούλιο Θρησκευτικής Συμβουλευτικής (Religious Advisory Council – RAC), το οποίο θεωρείτο ότι έχει συμβουλευτικό ρόλο απέναντι στην κυβέρνηση για θέματα όπως η ίδρυση εκκλησιών, η μετανάστευση ή η εκμετάλλευση θαλάσσιων πόρων, δεν είναι νομικά κατοχυρωμένος φορέας και, κατά συνέπεια, δεν διαθέτει επίσημο ή νομικό κύρος.
Η επιτροπή κατέληξε ότι το προοίμιο του Συντάγματος αποτυπώνει ήδη επαρκώς τη σημασία των χριστιανικών αρχών για τη χώρα. Το προοίμιο αναφέρει:
«Εν τω Αγίω Ονόματι του Θεού, του Παντοδύναμου, του Πανάγαθου και του Αιωνίου. Εμείς, ο λαός των Νήσων Κουκ, αναγνωρίζοντας την κληρονομιά των χριστιανικών αρχών, των εθίμων των Νήσων Κουκ και του κράτους δικαίου, ενθυμούμαστε να τηρούμε άγια την Ημέρα του Σαββάτου, κατά την πεποίθηση και τη συνείδηση του κάθε ατόμου, ως ημέρα του Κυρίου.»
