Από τον Joshua Charles
Για πολλά χρόνια, προέτρεπα όποιον γνώριζα να αναπτύξει μια αγάπη για το διάβασμα. Είμαι ιδιαίτερα παθιασμένος για την ενθάρρυνση γονέων (να βάλουν τα παιδιά τους στο διάβασμα) και νέων ανθρώπων (όσο διατηρούν την νεότητα, ώστε να έχουν την δυνατότητα να γίνουν σοφοί ενήλικες).
Συχνά λέω ότι το διάβασμα δεν είναι ένα ζήτημα απλής ευχαρίστησης – στην πραγματικότητα, αυτή είναι η χαμηλότερη μορφή διαβάσματος. Το διάβασμα, στην υψηλότερη μορφή του, σχετίζεται με την μάθηση ώστε κάποιος να μεγαλώσει σε αρετή. Συχνά συστήνω το θέμα της ιστορίας, επειδή στην ιστορία βλέπουμε αναρίθμητα παραδείγματα ανθρώπινης συμπεριφοράς από τα οποία ίσως λάβουμε γνώσεις σε κάθε πιθανό θέμα που έχει την μεγαλύτερη σημασία για το ευ ζην – πράγματα όπως χαρακτήρας, διαχείριση του κράτους, και σοφία.
Πήρα μια χαρούμενη υπενθύμιση αυτής της αλήθειας όταν διάβασα το πρώτο κεφάλαιο ενός αρχαίου κινέζικου κειμένου που αποκαλείται «Σιούντζι» (Xunzi), με τίτλο «Μια προτροπή για την μάθηση». Ορίζει τον «ενάρετο» (ή ευγενή) ως έναν που συνεχώς αυξάνεται σε αρετή σύμφωνα με «τον Τρόπο» (μια ιδέα πολύ παρόμοια με τις δυτικές έννοιες του «φυσικού νόμου» που ο καθένας μπορεί να συνειδητοποιήσει μέσω λογικής), και η ουσία του εμπεριέχεται στην εναρκτήρια γραμμή: «Ο ενάρετος λέει: Η μάθηση δεν πρέπει ποτέ να σταματήσει.» Ο «ενάρετος» είναι αυτός που «μαθαίνει πολλά θέματα και εξετάζει τον εαυτό του τρις καθημερινά, και τότε η γνώση του είναι διαυγής, και η συμπεριφορά του χωρίς λάθη.»
Αυτοεξέταση – τι έννοια! Κάποτε υποστηριζόμενη από τα μεγαλύτερα μυαλά της Δύσης επίσης, και το αντίθετο των τετριμμένων, εγωιστικών, ατελείωτης άφεσης κοινοτοπιών με τις οποίες συνεχώς πλημμυριζόμαστε από τον μοντέρνο πολιτισμό.
Αλλά περισσότερο από αυτό – το «Σιούντζι» επιμένει ότι η αρετή που απαιτείται για να είσαι ενάρετος μπορεί μόνο να αποκτηθεί από μια λεπτομερή γνώση του παρελθόντος: «Αν ποτέ δεν έχεις ακούσει τις λέξεις που μεταβιβάστηκαν ανά τις γενεές από τους παλιότερους βασιλείς, δεν θα γνωρίζεις το μεγαλείο της μάθησης.» Μια τέτοια δήλωση θεωρεί πως η βιωματική εμπειρία είναι ένα απαραίτητο συστατικό στην σοφία από την οποία αποκτάται η αρετή (εξ ου και ο σεβασμός για τους μεγαλύτερους στον παραδοσιακό κινεζικό πολιτισμό). Με άλλα λόγια, η ιδέα της ατέρμονος προόδου είναι παράλογη, και η πεποίθηση ότι το νέο είναι πάντα καλύτερο είναι μυωπική.
Το «Σιούντζι» επίσης επιβεβαιώνει ότι ο ενάρετος μαθαίνει χάριν της δικής του ανάπτυξης σε αρετή – και όχι με σκοπό να μιλά υποκριτικά: «Οι μαθητές της αρχαιότητας μάθαιναν για τον εαυτό τους, αλλά οι μαθητές σήμερα μαθαίνουν για τον σκοπό του εντυπωσιασμού άλλων. Συνεπώς η μάθηση του ενάρετου χρησιμοποιείται για την βελτίωση του εαυτού του».
Παρομοίως, ο ενάρετος αποδέχεται ότι χρειάζεται σκληρή δουλειά για να αναπτυχθεί σε αρετή: «Ο ενάρετος είναι εξαίρετος όχι εκ γενετής, αλλά επειδή είναι καλός στο να βρίσκει χρήσεις για πράγματα.» Αυτό δεν θα μπορούσε να είναι περισσότερο διαφορετικό από μοντέρνες, επιβλαβείς ιδεολογίες και «κινήματα» που επιμένουν ότι η αρετή κάποιου αποτελείται από πράγματα για τα οποία δεν χρειάζεται να εργαστείς ή να εξευγενίσεις.
Το «Σιούντζι» επίσης δίνει έμφαση στην σημασία των σχέσεων κάποιου ώστε να αναπτυχθεί σε αρετή: «Στην μάθηση, τίποτα δεν είναι πιο αποτελεσματικό από το να προσεγγίσεις τον κατάλληλο άνθρωπο.» Όπως λέει το παλιό ρητό: «η κακή παρέα χαλάει τα καλά ήθη», και αυτή η αλήθεια δεν ήταν λιγότερο γνωστή στους Κινέζους περισσότερο δύο χιλιάδες χρόνια πριν από ό,τι είναι σε αυτούς που διατηρούν την κοινή λογική τους σήμερα.
Αυτή η ανάπτυξη σε αρετή, δηλώνει το «Σιούντζι», τελικά οδηγεί σε μια προσωπική κατάσταση που ο συγγραφέας καλεί «σταθερότητα», την οποία περιγράφει με αυτόν τον τρόπο: «Για τον λόγο αυτόν, δύναμη και κέρδος δεν μπορούν να τον επηρεάσουν, οι μάζες δεν μπορούν να τον κινήσουν, και τίποτα στον κόσμο δεν μπορεί να τον διαταράξει. Ζει σύμφωνα με αυτό, και πεθαίνει μαζί με αυτό. Αυτό αποκαλείται η κατάσταση στην οποία η αρετή έχει γίνει κατανοητή.» Αυτή η κατάσταση «σταθερότητας» είναι η ικανότητα να αντιλαμβάνεσαι πράγματα όπως είναι, και να αντιδράς κατάλληλα, ανεξαρτήτως κόστους. «Όταν κάποιος μπορεί να επιτύχει την σταθερότητα», λέει, «μόνο τότε μπορεί να αντιδράσει σε πράγματα. Αν είναι ικανός για σταθερότητα και για αντίδραση σε πράγματα, τότε λέγεται ο τελειοποιημένος άνθρωπος.»
Αυτή η βαθιά ρεαλιστική στάση που δίνει όμως και έμπνευση, μου θύμισε κάτι που είχε πει ο Τζόρνταν Πήτερσον: «Σηκώστε το [αφαιρείται] βάσανό σας και υπομείνετέ το! Και προσπαθήστε να είστε καλός άνθρωπος, ώστε να μην το κάνετε χειρότερο! … Σταθείτε σταθερά έτσι ώστε οι άλλοι να μπορούν να βασιστούν σε εσάς!»
Αυτό είναι το να είσαι ενάρετος – ένας αληθινός άνθρωπος.
Όταν κάποιος διαβάζει κείμενα όπως το «Σιούντζι», κάποιος βρίσκει πολλά παραδείγματα αυτού που για αστείο αποκαλούσα «τίτλοι ειδήσεων 2.200 χρόνων» (ή όσο παλιό είναι ένα συγκεκριμένο κείμενο) – που σημαίνει, διαβάζω κάτι για το οποίο η ανάγκη και η ουσία για όλους μας το 2021 είναι τόσο σχετική (συχνά περισσότερο) από τους σημερινούς τίτλους ειδήσεων. Ανακαλύπτουμε ότι η ανθρώπινη φύση δεν έχει αλλάξει πολύ για χιλιάδες χρόνια, και ότι τα συστατικά για πραγματική ευτυχία – που βρίσκεται μόνο στην αρετή – παραμένουν θεμελιωδώς τα ίδια σε κάθε εποχή, για όλους τους ανθρώπους. Και η μοντέρνα φόρμουλα του να ακολουθείς τις τυχαίες και μυωπικές επιθυμίες σου (για τις οποίες οι άλλοι θα πρέπει συνεχώς να σε επιβεβαιώνουν) σίγουρα δεν είναι ευτυχία.
Μια τέτοια σοφία ίσως δεν ήταν ποτέ πιο αναγκαία όσο σε καιρούς τόσο ανήθικους όσο οι δικοί μας. Ας ανακτήσουμε αυτήν την μεγάλη παράδοση, την σοφία των σεβάσμιων δασκάλων όλων των πολιτισμών και εποχών! Ας σταματήσουμε να περιορίζουμε τον εαυτό μας στον εαυτό μας, και ας μάθουμε ότι το μεμονωμένο άτομο είναι ανόητο, αλλά η ανθρώπινη φυλή είναι σοφή.
Ο Τζόσουα Τσαρλς είναι πρώην συντάκτης ομιλιών του Αμερικανού αντιπροέδρου Μάικ Πενς, δημοφιλής συγγραφέας, ιστορικός, και δημόσιος ομιλητής. Ήταν ιστορικός σύμβουλος για αρκετά ντοκιμαντέρ και βιβλία με θέματα από τους Ιδρυτές Πατέρες της Αμερικής μέχρι το Ισραήλ, τον ρόλο της πίστης στην αμερικανική ιστορία, και την επίδραση της Βίβλου στον ανθρώπινο πολιτισμό. Ήταν ο αρχισυντάκτης και concept developer της «Παγκόσμιας επίδρασης της Βίβλου» [«Global Impact Bible»], που κυκλοφόρησε από το Μουσείο της Βίβλου (με έδρα την Ουάσιγκτον) το 2017 και είναι ακαδημαϊκός συνεργάτης του Faith & Liberty Discovery Center στη Φιλαδέλφεια. Είναι συνεργάτης στο Tikvah and Philos και έχει δώσει ομιλίες σε πολλές πολιτείες των ΗΠΑ σε θέματα ιστορίας, πολιτικής, πίστης και κοσμοθεώρησης. Είναι επαγγελματίας πιανίστας, έχει master’s στη Δημόσια Διοίκηση και πτυχίο στη Νομική. Μπορείτε να τον ακολουθήσετε στο @JoshuaTCharles ή να επισκεφθείτε το JoshuaTCharles.com.
