Δύο υψηλόβαθμα στελέχη του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας (ΚΚΚ) αντάλλαξαν θέσεις στα μέσα της πενταετούς θητείας τους, σε μια κίνηση που χαρακτηρίζεται πρωτοφανής και ενδεχομένως ενδεικτική αυξανόμενων πιέσεων προς τον Κινέζο ηγέτη Σι Τζινπίνγκ από αντίπαλες εσωκομματικές φατρίες, σύμφωνα με εκτιμήσεις αναλυτών.
Ο Λι Γκαντζιέ, έως πρότινος επικεφαλής του Τμήματος Οργάνωσης, ανέλαβε την ηγεσία του Τμήματος Εργασίας Ενιαίου Μετώπου, το οποίο επικεντρώνεται στην επέκταση της επιρροής του Κόμματος διεθνώς. Τη θέση του στο Τμήμα Οργάνωσης ανέλαβε ο Σι Ταϊφένγκ, ο οποίος πλέον διαχειρίζεται τα θέματα προσωπικού του Κόμματος.
Τα κρατικά μέσα ενημέρωσης της Κίνας επιβεβαίωσαν στις 2 Απριλίου την απροσδόκητη αλλαγή ηγεσίας, αναφερόμενα για πρώτη φορά στους δύο αξιωματούχους με τους νέους τους τίτλους. Η ανακατάταξη πραγματοποιήθηκε ενόψει μυστικής συνεδρίασης του Κόμματος, η οποία παραδοσιακά επικεντρώνεται σε θέματα προσωπικού. Αν και η ημερομηνία αυτής της συνόδου—γνωστής ως τέταρτη ολομέλεια—δεν έχει ακόμη ανακοινωθεί, συνήθως λαμβάνει χώρα περίπου στα μισά της πενταετούς κομματικής περιόδου.
Το ΚΚΚ αναδιαρθρώνει την ηγεσία του κάθε πέντε χρόνια, στο πλαίσιο του Συνεδρίου του Κόμματος, με τις προετοιμασίες να ξεκινούν παρασκηνιακά αρκετά νωρίτερα. Το επόμενο, 21ο Εθνικό Συνέδριο, αναμένεται να πραγματοποιηθεί στα τέλη του 2027. Καθώς αρκετά νυν στελέχη, περιλαμβανομένου του Σι, πλησιάζουν στο τέλος των θητειών τους, οι παρατηρητές παρακολουθούν στενά για ενδείξεις μετάβασης εξουσίας.
Μέχρι στιγμής, το ΚΚΚ δεν έχει δώσει επίσημη εξήγηση για την ανταλλαγή θέσεων μεταξύ των Λι και Σι, την οποία ορισμένα μέσα του Χονγκ Κονγκ χαρακτήρισαν άνευ προηγουμένου στην ιστορία δεκαετιών του κομμουνιστικού καθεστώτος.
Αναλυτές υπέδειξαν ότι ο Λι ενδεχομένως υποβαθμίστηκε, καθώς η νέα του θέση θεωρείται λιγότερο ισχυρή σε σύγκριση με την προηγούμενη. Ο Σεν Μινγκ-Σι, ερευνητής στο Ινστιτούτο Εθνικής Άμυνας και Έρευνας Ασφαλείας της Ταϊβάν, το οποίο χρηματοδοτείται από το υπουργείο Άμυνας της χώρας, σχολίασε ότι ο επικεφαλής του Τμήματος Οργάνωσης κατέχει μια ιδιαίτερα σημαντική θέση, η οποία μπορεί να λειτουργήσει ως εφαλτήριο για το Πολιτικό Γραφείο του ΚΚΚ, ενώ οι πιθανότητες για τον επικεφαλής του Τμήματος Εργασίας Ενιαίου Μετώπου να φτάσει σε τόσο υψηλό επίπεδο είναι περιορισμένες.
Ο 60χρονος Λι είναι το νεότερο μέλος του 24μελούς Πολιτικού Γραφείου και θεωρείται ότι ανήκει στον στενό κύκλο του Σι. Απόφοιτος του Πανεπιστημίου Τσινγκχούα—το ίδιο πανεπιστήμιο με τον Σι—ο Λι ανέβηκε σταδιακά τα κλιμάκια της πυρηνικής και περιβαλλοντικής διοίκησης. Το 2006 διορίστηκε επικεφαλής της Εθνικής Υπηρεσίας Πυρηνικής Ασφάλειας και το 2018, μετά από μεγάλη κρατική αναδιάρθρωση, ανέλαβε πρώτος υπουργός του Υπουργείου Οικολογίας και Περιβάλλοντος.
Η πολιτική του σταδιοδρομία απογειώθηκε το 2020, όταν έγινε αντιδιοικητής της επαρχίας Σαντόνγκ, ενός σημαντικού βιομηχανικού κόμβου στα ανατολικά της Κίνας. Μέσα σε 17 μήνες, ανέλαβε επικεφαλής του Κόμματος στην ίδια επαρχία.
Τον Οκτώβριο του 2022, μετά το 20ό Συνέδριο του Κόμματος, όπου ο Σι εξασφάλισε τρίτη θητεία, ο Λι ανέβηκε στο Πολιτικό Γραφείο. Τον Απρίλιο του 2023 τα κρατικά μέσα ανακοίνωσαν τον διορισμό του στο Τμήμα Οργάνωσης, διαδεχόμενος τον Τσεν Σι, 69 ετών τότε, σε μια φαινομενική τήρηση του άγραφου κανόνα συνταξιοδότησης των ανώτατων κομματικών στελεχών.
Παρότι η πολιτική πορεία του Λι δεν έχει διασταυρωθεί άμεσα με εκείνη του Σι, οι αναλυτές επισημαίνουν τις στενές του σχέσεις με τον Τσεν, στενό συνεργάτη του Σι επί δεκαετίες. Ο Τσεν ήταν συμφοιτητής και συγκάτοικός του Σι στο Τσινγκχούα τη δεκαετία του 1970 και σήμερα διατηρεί επιρροή ως πρόεδρος της Κεντρικής Κομματικής Σχολής, του κορυφαίου ιδεολογικού εκπαιδευτηρίου του ΚΚΚ, απαραίτητου σταδίου για την άνοδο στην κορυφή της κομματικής ιεραρχίας.
Ερωτήματα για την πολιτική ισχύ του Σι
Ο Σεν, ειδικός στην κινεζική πολιτική, σημείωσε ότι η ανταλλαγή των θέσεων μεταξύ Λι και Σι μπορεί να υποδηλώνει αλλαγή στην εμπιστοσύνη του Σι προς τον Λι. Εκτίμησε ότι, καθώς ο Λι ανήκει στην εσωκομματική ομάδα του Σι, η ανάληψη των καθηκόντων του από τον Σι Ταϊφένγκ ενδέχεται να σημαίνει πως η εμπιστοσύνη του Σι στον Λι μειώνεται.
Ο ίδιος θεωρεί επίσης πιθανό το εν λόγω οργανωτικό σχήμα να σχετίζεται με συνεχιζόμενες εσωκομματικές διαμάχες. Το Κόμμα έχει βιώσει εκτεταμένη εκστρατεία κατά της διαφθοράς, η οποία έχει πλήξει ανώτερα στελέχη τόσο στον πολιτικό όσο και στον στρατιωτικό τομέα. Μόνο τα τελευταία δύο χρόνια, δεκάδες στρατιωτικοί διοικητές και επικεφαλής της αμυντικής βιομηχανίας—ορισμένοι εξ αυτών θεωρούμενοι ως στενοί σύμμαχοι του Σι—έχουν καθαιρεθεί.
Τελευταίος στόχος φέρεται να ήταν ο ναύαρχος Μιάο Χούα, αρμόδιος για την πίστη των ενόπλων δυνάμεων προς το Κόμμα, ο οποίος τον Νοέμβριο του 2024 ανεστάλη από την Κεντρική Στρατιωτική Επιτροπή, αν και τυπικά παραμένει μέλος του Πολιτικού Γραφείου.
Αυτή η σειρά από καθαιρέσεις έχει πυροδοτήσει εικασίες μεταξύ αναλυτών ότι ο Σι ενδέχεται να αντιμετωπίζει αυξανόμενες προκλήσεις από αντίπαλες φατρίες εντός του Κόμματος. Ορισμένοι αναλυτές θεωρούν πιθανό ότι η υγεία του Σι, είτε πολιτική είτε σωματική, έχει επιδεινωθεί.
Ο Σεν εξέφρασε την εκτίμηση ότι ίσως ο Σι δεν διέταξε προσωπικά την πρόσφατη ανακατάταξη, σημειώνοντας ότι η εξέλιξη μπορεί να υποδηλώνει αποδυνάμωση της επιρροής του, ίσως και απώλεια ελέγχου της εξουσίας.
Πρόσθεσε ότι ενδέχεται ακόμη και να αποχωρήσει από την ηγεσία κατά την τέταρτη ολομέλεια ή το 21ο Συνέδριο. Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, θεωρεί πιθανό η τοποθέτηση του Σι Ταϊφένγκ να έγινε από ανώτερους κομματικούς παράγοντες ή άλλες δυνάμεις με επιρροή, προκειμένου να εποπτεύσει τα θέματα προσωπικού για το επόμενο Συνέδριο.
Ως νέος επικεφαλής του Τμήματος Οργάνωσης, ο 68χρονος Σι είναι πλέον υπεύθυνος για τη διαδικασία επιλογής και έγκρισης της νέας ηγεσίας του Κόμματος.
Οι σχέσεις του με τον Σι Τζινπίνγκ χρονολογούνται πάνω από δύο δεκαετίες, από την κοινή τους θητεία στην Κεντρική Κομματική Σχολή. Ο Σι Τάιφενγκ, ως αντιπρόεδρος τότε, συνεργάστηκε με τον Σι, ο οποίος υπήρξε πρόεδρος του ιδρύματος για περισσότερο από πέντε χρόνια πριν αναλάβει την ηγεσία του Κόμματος στα τέλη του 2012.
Ωστόσο, όπως επισημαίνουν αναλυτές, οι διασυνδέσεις του Σι Ταϊφένγκ ξεπερνούν τον Σι Τζινπίνγκ. Κατά τη διάρκεια της εννεαετούς του θητείας στην Κομματική Σχολή, υπηρέτησε και υπό τους Ζενγκ Τσινγκχόνγκ και Χου Τζιντάο, δύο πρώην ηγέτες με σχέσεις με φατρίες αντιτιθέμενες στον Σι.
Ο ανεξάρτητος σχολιαστής Τσάι Σενκούν ανέφερε ότι ο Σι Ταϊφένγκ είχε επίσης στενή σχέση με τον πρώην πρωθυπουργό Λι Κετσιάνγκ, καθώς υπήρξαν συμμαθητές στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου του Πεκίνου. Ο Λι ανήκε στη φατρία της Νεολαίας (Τουάν Πάι), η οποία παραδοσιακά θεωρείται αντίπαλη του Σι.
Παρά ταύτα, ο Τσάι εκτίμησε ότι η αλλαγή στην ηγεσία του Τμήματος Οργάνωσης αντανακλά την απόδοση του προκατόχου του. Υποστήριξε ότι η διαχείριση των οργανωτικών και προσωπικών θεμάτων από τον Λι δεν ανταποκρίθηκε στις προσδοκίες του Σι. Τόνισε δε ότι είναι εξαιρετικά σπάνιο να ανταλλάσσονται οι ηγεσίες δύο βασικών τμημάτων του κράτους στα μέσα της θητείας τους.
Της Dorothy Li
Με τη συμβολή της Luo Ya.
