Εγγραφή στο Newsletter της Epoch Times
ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ – Ο διάσημος Βρετανός συγγραφέας, φιλόσοφος και συνθέτης Ρότζερ Σκράτον, ο οποίος έφυγε πρόσφατα από τη ζωή στις 12 Ιανουαρίου, πίστευε ότι η ομορφιά στην τέχνη έχει σημασία και ότι η σύγχρονη τέχνη του 20ού αιώνα έχει χάσει σε μεγάλο βαθμό αυτήν την ομορφιά.
Ένα ντοκιμαντέρ του BBC, το «Why Beauty Matters» του 2009, όπου ο Σκράτον μοιράζεται τις απόψεις του για την ομορφιά και την τέχνη, εξαπλώνεται αργά αλλά σταθερά στο διαδίκτυο.
Ο Σκράτον δηλώνει στην εισαγωγή: «Νομίζω ότι χάνουμε την ομορφιά και ως επακόλουθο κινδυνεύουμε να χάσουμε το νόημα της ζωής».
Για τον Σκράτον, το «Όμορφο» δεν βρίσκεται στο μάτι του θεατή, είναι μια αντικειμενική αλήθεια – μια κλασική έννοια, αλλά συνάμα επαναστατική για την σημερινή αγορά της τέχνης.
Ας πάρουμε, για παράδειγμα, μια αγορά που έγινε στα Sotheby’s ενός πίνακα του Μαρκ Ρόθκο με τίτλο Νο 1 (Βασιλικό Κόκκινο και Μπλε) [Νο.1 (Royal Red and Blue)] για 75 εκατ. δολάρια. Η σύνθεση του έργου αποτελείται από μερικά ορθογώνια με χρωματικές διακυμάνσεις. Σε όποιον δεν αναφερόταν η αξία αυτού του έργου θα το έβρισκε δύσκολο να την μαντέψει με βάση την ομορφιά.
Όπως αφηγείται ο Σκράτον στο ντοκιμαντέρ του, Why Beauty Matters, «Τον 20ο αιώνα, η ομορφιά σταμάτησε να είναι σημαντική, η τέχνη στοχεύει όλο και περισσότερο στο να διαταράξει και να σπάσει τα ηθικά ταμπού και δεν ήταν η ομορφιά που επιτυγχάνεται αλλά η πρωτοτυπία».
Η συνειδητοποίηση μεταξύ καλλιτεχνών και μη είναι ότι, ολοένα και πιο πολύ, ο αυτοκράτορας, εν προκειμένω η αγορά της τέχνης, δεν φοράει τίποτα, είναι γυμνός. Ποιος μπορεί πραγματικά να σεβαστεί έναν «αυτοκράτορα» που επιμένει ότι το εν παρελάσει, γυμνό σώμα του καλύπτεται με τα εκλεκτότερα ρούχα. Για κάποιον με καθαρό μυαλό, έχει παραισθήσεις.
«Μια μέρα η γνώση ότι ο αυτοκράτορας δεν φοράει ρούχα θα εξαπλωθεί και η αγορά θα καταρρεύσει – αλλά μόνο προσωρινά», είχε πει ο Σκράτον σε συνέντευξη του μέσω email.
Η αληθινή αισθητική αξία, η ομορφιά, έχει εξαφανιστεί από τα σύγχρονα έργα που πωλούνται για εκατομμύρια δολάρια. Σε τέτοιου είδους έργα, από καλλιτέχνες όπως οι Ρόθκο, Φρανζ Κλάιν, Ντάμιεν Χιρστ και Τρέισι Εμίν, η ομορφιά έχει αντικατασταθεί με την ομιλία. Τα υψηλά ιδανικά της ομορφιάς αντικαθίστανται με ένα κοινωνικό δοκίμιο.
Ο Σκράτον αναγνωρίζει αυτές τις επιφανής τάσεις που βλέπει κανείς στη σημερινή αγορά της τέχνης: «Νομίζω ότι οι πιο σημαντικές [τάσεις] προωθούνται από άτομα με έναν πειστικό λόγο για αποτελεσματικές πωλήσεις, και ο τρόπος με τον οποίο το καλλιτεχνικό κατεστημένο έχει αντικαταστήσει τις πνευματικές με τις υλικές αξίες, διαδίδοντας ότι η τέχνη είναι κάτι που πρέπει να μας ανήκει και όχι απλώς άξιο θαυμασμού».
Όσον αφορά την υποτιμημένη τέχνη που προηγείται του 20ού αιώνα, ο Σκράτον είπε ότι τέτοια έργα έχουν πολλά να προσφέρουν, όπως «ομορφιά, ανθρωπιά και τροφή για την ψυχή».
Μερικοί από τους καλλιτέχνες που ξεχωρίζει είναι οι Τιτσιάνο, Τιντορέττο, Ρέμπραντ και Κορό.
«Η καλή τέχνη αναδεικνύει το καλύτερο που βρίσκει κανείς στους ανθρώπους, και ανοίγει τον δρόμο προς την αυτογνωσία», είπε.
Ο Σκράτον επίσης μίλησε και για τον απώτερο στόχο των τεχνών, είτε πρόκειται για τις καλές τέχνες, τις παραστατικές τέχνες ή την λογοτεχνία: «Όλες προσπάθουν να ανηψώσουν το κοινό τους από ένα ζωώδες σε ένα πνευματικό επίπεδο (εκτός εάν προσπαθούν για το αντίθετο, όπως η βεβηλωμένη τέχνη του σήμερα)».
Και, αν του είχε δοθεί αρκετή χρηματοδότηση, είπε, «Θα είχα ιδρύσει σχολεία για να διδάξω τους αληθινούς κλάδους που έχουμε ανάγκη όπως: η ζωγραφική, προοπτική και γνώση του φωτός και της σκιάς, στην περίπτωση της εικαστικής τέχνης· υλικά, σκιές, αναλογίες και τους Κανόνες, στην περίπτωση της αρχιτεκτονικής· αρμονία και αντίθεση στην περίπτωση της μουσικής · στιχουργικές μορφές, ρητορικές μορφές και τον πλούτο της δημιουργικής γνώσης στην περίπτωση της λογοτεχνίας.
Το απλό αλλά ισχυρό όραμα του Σκράτον είναι η επιστροφή στις κλασικές τέχνες. Ας το παραδεχτούμε, ο Σκράτον έχει δίκιο, ο αυτοκράτορας φαίνεται πολύ καλύτερος με τα ρούχα του πάνω.
Ακολουθήστε μας στο Facebook @epochtimesgreece
