ΙΩΑΝΝΑ ΤΑΓΑΡΗ

Ήμουν 10 χρόνων όταν μου χάρισαν ένα βιβλίο για αρχαίους  ήρωες. Ανάμεσά τους ο Ηρακλής. Θυμάμαι ακόμη την απορία μου: γιατί ο Ηρακλής διάλεξε τον δρόμο της αρετής; Ήταν στενός και όλο εμπόδια. Μόνο στο τέλος θα άνοιγε. Στο τέλος τέλος. Ενώ ο δρόμος της κακίας ήταν άνετος, φαρδύς και όλο ξεγνοιασιά. Μόνο στο τέλος τέλος έκλεινε. Στο τέλος τέλος.

Αυτή η απορία συνεχίστηκε σε όλη την ενήλικη ζωή μου. Την απορία μου ενίσχυσε και η περιρρέουσα ατμόσφαιρα: Όπου κι αν κοίταζα, ο σκοπός που διαφημιζόταν ήταν να ζήσεις άνετα και ξένοιαστα, να μην ζοριστείς. Άνοιγα  τηλεόραση κι έβλεπα οι ήρωες να επιδιώκουν  απολαύσεις και επιθυμίες, να τονίζουν την προσωπική ευτυχία και ολοκλήρωση. Συνομιλούσα με φίλους και γνωστούς, και το συμφέρον ήταν το κύριο μέλημα.

Αν ο Ηρακλής ζούσε ξένοιαστα κι ευχάριστα, όπως  μας προτρέπει η τρέχουσα ηθική, δεν θα είχε ολοκληρώσει τους 12 άθλους του. Αν είχε κοιτάξει το συμφέρον του, πιθανώς να μην έφευγε ποτέ από το βασίλειό του στη Θήβα. Κι αν είχε ακολουθήσει τις επιθυμίες και τις απολαύσεις του, θα απομακρυνόταν  από την αποστολή των 12 άθλων του.

Λέγεται ότι όταν ήταν έφηβος ακόμη, είχε κάτσει σε ένα σταυροδρόμι να αναλογιστεί ποιον δρόμο να πάρει στην ζωή του. Στον αναστοχασμό του, οι δυο θεές, η θέα της Αρετής και η θέα της Κακίας έκαναν την εμφάνιση τους. Ο Ξενοφώντας στα απομνημονεύματά του περιγράφει παραστατικά τον τρόπο προσέγγισης της Αρετής και της Κακιάς. Η Αρετή είναι λιτή, σεμνή και κοιτά ίσια. Η Κακία λέει ότι αποκαλείται Ευτυχία και μόνο οι εχθροί της τη λένε Κακία. Είναι αφράτη, με μακιγιάζ και αποκαλυπτική ενδυμασία. Κοιτά την σκιά της και το είδωλό της. Υπόσχεται μια ζωή με απολαύσεις, διασκεδάσεις και όλα αυτά χωρίς κόπο.

 

«Όλη μέρα μία και μόνη θα είναι η σκέψη σου: πώς θα βρεις το νοστιμότερο φαΐ και πιοτό, τι θέαμα ή ακρόαμα θα ευχαριστήσει το βλέμμα και την ακοή σου, τι μυρωδιές και τι αγγίγματα υπάρχουν για να απολαύσεις».

( Ξενοφώντας, Απομνημονεύματα, 2.1.21–34.)

Η Αρετή απάντησε:

«Εγώ δεν σκοπεύω να σε ξεγελάσω με ηδονικά πρελούδια. Θα σου πω την αλήθεια για τα πράγματα, όπως τα έχουν καθορίσει οι θεοί.»

«Δεν υπάρχει κανένα ωραίο και αξιόλογο αγαθό που να το χαρίζουν οι θεοί στους ανθρώπους δίχως κόπο και προσπάθεια. Αν θέλεις να έχεις την εύνοια των θεών, πρέπει και εσύ να λατρεύεις τους θεούς. Ομοίως, αν επιθυμείς την αγάπη των φίλων σου, οφείλεις από την πλευρά σου να τους προσφέρεις ευεργεσίες. Γυρεύεις να κερδίσεις τιμές μέσα στην πόλη; Χρειάζεται να φανείς χρήσιμος στην πόλη αυτή. Και άμα έχεις την αξίωση να σε θαυμάζει όλη η Ελλάδα για τις ικανότητές σου, θα πρέπει να αγωνιστείς για το συμφέρον της Ελλάδας».

(Ξενοφώντας, Απομνημονεύματα, 2.1.21–34.)

Ο Ηρακλής από τότε, έφηβος ακόμη, είχε κάνει την επιλογή του. Αργότερα, ξεκίνησε τους δώδεκα άθλους από μια εσωτερική επιταγή να ξεπλύνει τις αμαρτίες του. Πίστευε ότι έχει διαπράξει αδικία και ήθελε να ξεπληρώσει το κακό που έκανε, όταν σε μια στιγμή κρίσης τρελάθηκε και  σκότωσε την γυναίκα του και τα παιδιά του. Η συνείδηση του Ηρακλή δεν του επέτρεψε να ησυχάσει και πήγε στο μαντείο των Δελφών να ζητήσει καθοδήγηση. Ο χρησμός που του έδωσε το μαντείο έλεγε ότι, αν ήθελε εξαγνιστεί για τις πράξεις του, θα έπρεπε να αφήσει το βασίλειό του στη Θήβα και να πάει στον βασιλιά των Μυκηνών Ευρυσθέα, για να τον υπηρετήσει για δώδεκα χρόνια. Θα έπρεπε να ολοκληρώσει ό,τι άθλο ο Ευρυσθέας του ζηττούσε. Ο Ηρακλής πράγματι άφησε τον θρόνο του στη Θήβα και πράγματι πήγε στον Ευρυσθέα, ο οποίος του ζήτησε κάθε είδους παράλογη και σχεδόν ακατόρθωτη αποστολή. Αυτοί οι ακατόρθωτοι άθλοι όσο περνούσαν τα χρόνια γίνονταν όλο και πιο μακρινοί χιλιομετρικά, όπως η ζώνη της Ιππολύτης στην Ασία, και ακόμη και πιο δύσκολοι, όπως να κατέβει στον Άδη και να φέρει τον Κέρβερο.

Έχει τεκμηριωθεί σε ζωγράφους της Αναγέννησης, ότι όσοι καλλιτέχνες πίστευαν απόλυτα στο θείο, έλαβαν βοήθεια στην ολοκλήρωση του έργου τους και ακόμη  και είδαν ζωντανά τους ίδιους τους θεούς να τους μιλούν. Ο Ηρακλής σύμφωνα με τον μύθο δέχτηκε βοήθεια και καθοδήγηση από την Αθήνα και τον Δία, διότι πίστευε απόλυτα σε αυτούς. Σαν τους ζωγράφους, του αποκάλυψαν τους γρίφους της αποστολής του και ακόμη και του έδωσαν μαγικά όπλα για να προστατευθεί.

Στις μέρες μας, ίσως θεωρείται αστικός μύθος η πραγματική βοήθεια των θεών προς τον Ηρακλή. Το κρίσιμο ωστόσο, είναι ότι ο Ηρακλής διεξήγαγε ενάρετη ζωή. Και αυτό είναι από μόνο του πίστη στους θεούς. Και εύνοια και προστασία.

Η Αρετή απαντώντας στις επιθέσεις της Κακιάς λέει:

«Τις μεγαλύτερες τιμές σε μένα τις χαρίζουν, τόσο οι θεοί όσο και οι άνθρωποι».

(Ξενοφώντας, Απομνημονεύματα, 2.1.21–34.)

Η αρετή είναι κρίσιμη για την εξέλιξη ενός ανθρώπου. Οι θεοί, βλέποντας τον ενάρετο βίο του Ηρακλή τον βοήθησαν και, εν τέλει, τον έκαναν αθάνατο, τον αποθέωσαν δίνοντάς του μια θέση στον Όλυμπο, λέει ο μύθος. Αλλά και εμείς οι θνητοί ακόμη και σήμερα τιμούμε την ύπαρξη του, τον αποθεώνουμε με τον δικό μας τρόπο.

«Χάρη σε μένα, οι θεοί τούς ευνοούν, οι φίλοι τους τους αγαπούν και η πατρίδα τους τους θεωρεί πολύτιμους. Και όταν επέλθει το μοιραίο τέλος της ζωής, δεν κείτονται ξεχασμένοι και στερημένοι από τιμές, αλλά αντιθέτως ζουν και βασιλεύουν στις μνήμες όλων με παντοτινά εγκώμια».

(Ξενοφώντας, Απομνημονεύματα, 2.1.21–34.)

Ζώντας κανείς για να ικανοποιήσει τις επιθυμίες και τις ορέξεις του, όπως ορίζει η θέα Κακία, φαίνεται ότι μας οδηγεί στην προσωπική πρόοδο και ευτυχία. Ωστόσο αρκεί μια αρρώστια, μια κακή στιγμή ή μια πανδημία και όλες αυτές οι απολαύσεις, χάνονται εν ριπή οφθαλμού.

Ο ενάρετος βίος έχει δυσκολίες, απομόνωση, εσωτερική πειθαρχία και πίστη παρά τις αντιξοότητες. Είναι εσωτερική δύναμη και καρτερία η οποία δεν χάνεται, δεν μεταβιβάζεται και δεν μπορεί κανείς να μας την πάρει. Στο τέλος, αν επιμείνουμε στο μονοπάτι της Αρετής όπως ο Ηρακλής, θα αποθεωθούμε.

 

Ακολουθήστε μας στο Telegram @epochtimesgreece
Ακολουθήστε μας στο Facebook @epochtimesgreece
Ακολουθήστε μας στο SafeChat @epochtimesgreece

Ο κύριος λόγος που σπούδασα αρχαιολογία ήταν το ενδιαφέρον μου για τον μινωικό πολιτισμό. Μου έκανε εντύπωση ο Μινώταυρος, μισός άνθρωπος μισός ταύρος, και το γεγονός ότι οι ιερείς της Κρήτης τον λάτρευαν. Επίσης, εντύπωση μου έκανε που οι Αθηναίοι πλήρωναν φόρο στους Μινωίτες, δίνοντας τα καλύτερα παλικάρια τους στον Μινώταυρο κάθε έτος για να τα φάει. Αυτός ήταν ο λεγόμενος φόρος των Αθηναίων στους Κρήτες.

Πρόσφατα διάβασα ένα οικονομικό άρθρο που αναλύει με ακρίβεια πως το χρηματοπιστωτικό σύστημα των Τραπεζών είναι ουσιαστικά ένας «παγκόσμιος Μινώταυρος» που όλες οι κυβερνήσεις δίνουν φόρο σε αυτόν, τον ταΐζουν με το αίμα των πολιτών τους και δεν μπορούν να ξεφύγουν από αυτό. Ακόμα και οι οικονομικά ισχυροί αρχαίοι Αθηναίοι τότε, δεν μπορούσαν να ξεφύγουν από το να δίνουν φόρο στον Μινώταυρο της Κρήτης.

Πιστεύω ότι αυτή η παρομοίωση του παγκόσμιου συστήματος Τραπεζών με τον Μινώταυρο από οικονομολόγους επιστήμονες είναι ακριβής. Οι κυβερνήσεις δεν έχουν διέξοδο από τον «παγκόσμιο» Μινώταυρο, δηλαδή τις Τράπεζες, όπως δεν είχαν και οι Αθηναίοι από τους Κρητες. Μολονότι η αρχαία Αθήνα ήταν μια δυνατή οικονομικά πόλη-κράτος, παρόλα αυτά, ελεγχόταν από τον ανθρωπόμορφο Ταύρο, δίνοντας φόρο αίματος.

Οι μύθοι που περιστρέφονται γύρω από  τον Μινώταυρο είναι ιστορίες  λαγνείας, απληστίας και  ερωτικής ακολασίας. Ο βασιλιάς Μίνωας ενώ υποσχέθηκε στον Ποσειδώνα  ότι θα θυσιάσει ένα όμορφο λευκό ταύρο προς τιμήν του, ανόητα νόμισε ότι θα ξεγελάσει τον Ποσειδώνα και πήγε και θυσίασε έναν άλλο ταύρο, νομίζοντας ότι ο Ποσειδώνας δεν θα το προσέξει. Ως αποτέλεσμα, ο Ποσειδώνας έκανε την γυναίκα του Μίνωα να ερωτευθεί τον ταύρο και να σμίξει ερωτικά μαζί του, γεννώντας τον ανθρωπόμορφο Μινώταυρο.

Τι μας λέει ο μύθος; Οι άνθρωποι χωρίς σεβασμό στους θεούς, ως τιμωρία, θα ελέγχονται από τα κατώτερα ένστικτα τους, θα είναι άπληστοι και θα υποκύπτουν στη λαγνεία και την ανάρμοστη ερωτική επιθυμία. Ο Μίνωας δεν έδειξε σεβασμό στους θεούς. Νόμισε πονηρά ότι θα τους ξεγελάσει γιατί δεν ήθελε να θυσιάσει τον όμορφο ταύρο, ήθελε να τον κατέχει. Ήθελε να κερδίσει την βασιλεία όπως του υποσχέθηκε ο Ποσειδώνας, χωρίς να θυσιάσει τίποτα, ακόμη κι ένα ταύρο, μια τόσο μικρή θυσία. Ως αποτέλεσμα, κυριεύτηκε από το πάθος του να κατέχει, δημιουργώντας ένα τέρας, τον Μινώταυρο, που τρεφόταν με ανθρώπους.

Οι άνθρωποι σήμερα που λατρεύουν το κέρδος και εξυψώνουν την λαγνεία ως μέγιστη αρετή, είναι οι ίδιοι οι άνθρωποι που αγαπούν τον χρήμα και ελέγχονται από αυτό. Όπως ο Μίνωας έφτιαξε ένα πολύπλοκο αρχιτεκτονικό σύστημα που έκρυψε τον Μινώταυρο, ώστε να μην τον βλέπουμε, ωστόσο αυτός ο ταύρος τρεφόταν με ανθρώπινο αίμα, από πολίτες εκτός Κρήτης, έτσι και σήμερα το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα, αν και δεν βλέπουμε ποιος είναι πίσω από αυτό, είναι σίγουρα ένας Μινώταυρος που τρέφεται από την απληστία μας, το πάθος μας για ερωτική συνεύρεση και την πλήρη απουσία συνείδησης ενός ανώτερου Θεού.

Τι μπορεί να γίνει?

Νομίζω ο αρχαίος μύθος μας δίνει την λύση: ο Θησέας, γιος του βασιλιά της Αθήνας, νιώθοντας ότι είναι άδικο να χάνονται τα παλικάρια της χώρας του με το να τα τρώει ο Μινώταυρος, αποφάσισε ο ίδιος να πάει εκεί με σκοπό να τον σκοτώσει. Κάποιοι λένε ότι επιλέχθηκε από κλήρο αλλά όπως και να έχει, ένας γόνος  βασιλικής οικογένειας πήγε να αντιμετωπίσει τον Μινώταυρο. Με θάρρος, τόλμη και με απόλυτη πίστη ότι θα τα καταφέρει, είπε στον πατέρα του Αιγαία, «θα γυρίσω κι αν τα έχω καταφέρει να απελευθερώσω τους συμπατριώτες μου Αθηναίους, θα υψώσω στα πανιά του καραβιού μας άσπρη σημαία, σημάδι ότι τα κατάφερα».

Με αυτή την αγνή καρδιά ο Θησέας πήγε στην Κρήτη και βρήκε σαν σύμμαχό του τον αρχιτέκτονα Δαίδαλο. Ο Δαίδαλος, Αθηναίος στην καταγωγή, είχε πάει στην Κρήτη να σχεδιάσει τον λαβύρινθο του Μινώταυρου. Επειδή ήταν άριστος τεχνίτης, ο Μίνωας τον κράτησε εκεί ως δούλο του. Μόνο ο Δαίδαλος ήξερε πως να βγει κάνεις από τον λαβύρινθο σαν δημιουργός του. Ο Δαίδαλος μέσω της Αριάδνης, κόρης του Μίνωα που ερωτεύτηκε τον Θησέα, έδωσε στον Θησέα μίτο για να μην χαθεί, ενώ ο Δαίδαλος για αυτόν και τον γιο του σχεδίασε φτερά για να πετάξει μακριά από τον Μινώταυρο και την Κρήτη.

Αντιπαραβάλλοντας το χτες με το σήμερα, πιστεύω ότι ένας άνθρωπος έχει την δύναμη να παίξει τον ρόλο του Θησέα. Κάθε ένας από εμάς έχει έναν ανώτερο σκοπό, να εξυψωθεί πέρα και πάνω από τα υλικά αγαθά και να καλλιεργήσει παγκόσμιες αρετές μέσα του όπως την συμπόνια για τους άλλους, την θυσία, την ανιδιοτέλεια και την καλοσύνη. Εάν θέλουμε να παίξουμε τον ρόλο του Θησέα θα πρέπει να αφήσουμε πίσω οτιδήποτε εγωιστικό και να βοηθήσουμε εμείς οι ίδιοι να αντισταθούμε σε ότι μας υποβιβάζει στο επίπεδο του ζώου.

Στην προσπάθεια μας να εξυψωθούμε ως άνθρωποι δεν είμαστε μόνοι μας. Ο Θησέας σε αυτή την προσπάθεια του βρήκε σύμμαχο τον Δαίδαλο. Αν και ο Δαίδαλος ήταν δούλος του παλατιού ουσιαστικά, μόλις είδε την προσπάθεια του Θησέα, αφυπνίστηκε, τον βοήθησε και έσπασε τα δεσμά του από το παλάτι.

Υπάρχουν άραγε άνθρωποι στην εποχή μας που λαμβάνουν τη θέση του Θησέα; Πιθανόν να βρίσκονται πιο κοντά από ότι πιστεύουμε.

Ο Βασίλειος Κάτσενος συνέβαλε στην δημιουργία αυτού του άρθρου.

Ακολουθήστε μας στο Telegram @epochtimesgreece
Ακολουθήστε μας στο Facebook @epochtimesgreece
Ακολουθήστε μας στο SafeChat @epochtimesgreece