Dr. Jingduan Yang

Μετάφραση: Αλία Ζάε

Μια περίοδος νηστείας συνδυάζεται εύκολα με την προσπάθεια απώλειας βάρους. Η δίαιτα Κέτο είναι μια από τις πιο δημοφιλείς την εποχή μας μεθόδους απώλειας των περιττών κιλών.

Πώς όμως λειτουργεί; Είναι κατάλληλη για τον δικό σας οργανισμό; Ποια είναι τα πλεονεκτήματα και ποια τα μειονεκτήματα μιας κετογονικής δίαιτας;

Πώς λειτουργεί η κετογονική δίαιτα

Το ανθρώπινο σώμα διαθέτει τρεις κύριες πηγές ενέργειας: τους υδατάνθρακες, το λίπος και τις πρωτεΐνες. Μια συνηθισμένη δίαιτα περιέχει και τα τρία αυτά στοιχεία. Μετά από τη λήψη τροφής, το επίπεδο του σακχάρου στο αίμα ανεβαίνει γρήγορα. Μόλις απορροφηθούν οι υδατάνθρακες, μετατρέπονται σε σάκχαρα. Το ανεβασμένο επίπεδο σακχάρου στο αίμα διεγείρει τα νησιδιακά κύτταρα να απελευθερώσουν ινσουλίνη στο αίμα.

Η ινσουλίνη βοηθά να μεταφερθούν τα σάκχαρα του αίματος στα κύτταρα του σώματος ως ενέργεια. Τα πλεονάζοντα σάκχαρα αποθηκεύονται στο συκώτι και στα λιποκύτταρα για ώρα ανάγκης. Αλλαγές στα επίπεδα σακχάρου στο αίμα μπορεί να προκληθούν από ποικίλους παράγοντες, όπως π.χ. μια μη τακτική διατροφή ή η ελάχιστη δυνατή κατανάλωση υδατανθράκων. Σε αυτή την περίπτωση, τα νησιδιακά κύτταρα θα εκκρίνουν ένα είδος γλυκογόνου, για να απελευθερωθεί η αποθηκευμένη γλυκόζη στο αίμα.

Αν δεν υπάρχουν αρκετά σάκχαρα στο αίμα, η πρωτεΐνη από τους μύες θα αποσυντεθεί σε αμινοξέα, τα οποία θα σταλούν στο συκώτι για να γίνουν γλυκόζη. Εναλλακτικά, τα νησιδιακά κύτταρα θα μετατρέψουν το αποθηκευμένο λίπος σε ενέργεια. Ο ανθρώπινος οργανισμός έχει την ικανότητα να εξισορροπεί, να ρυθμίζει και να διατηρεί τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα σταθερά.

Υπό ποίες συνθήκες θα καταναλωθεί το αποθηκευμένο λίπος για να μας δώσει ενέργεια; Αν περιορίσουμε την ποσότητα υδατανθράκων που λαμβάνουμε καθημερινά σε 50 γρ., το σώμα μας θα στερηθεί τη γλυκόζη. Για να αναπληρώσει τις ελλείψεις και να ρυθμίσει την ποσότητα του σακχάρου στο αίμα, το συκώτι θα αναγκαστεί να απελευθερώσει την αποθηκευμένη γλυκόζη.

Αν αυτή η κατάσταση διαρκέσει τρεις-τέσσερεις μέρες, όλη η αποθηκευμένη γλυκόζη θα καταναλωθεί. Τότε, ο οργανισμός μας θα αρχίσει να εκκρίνει λιγότερη ινσουλίνη και θα εκκρίνει περισσότερα γλυκογόνα, για να βοηθήσει τη διάσπαση του λίπους πριν το στείλει στο αίμα για να μετατραπεί σε κετόνες από το συκώτι.

Το συκώτι θα απελευθερώσει κετόνες στο αίμα για να κυκλοφορήσουν σε όλο το σώμα, παρέχοντας ενέργεια και βάζοντάς το σε μια ‘κετογονική’ κατάσταση.

Η συγκέντρωση κετονών στο αίμα μετρά τον βαθμό κέτωσης, της μεταβολικής εκείνης κατάστασης, δηλαδή, η οποία χαρακτηρίζεται από την αυξημένη παρουσία κετονών στο αίμα και τα ούρα.

Αν το επίπεδο κέτωσης στο αίμα φτάσει τα 0,3 χιλιοστογραμμομόρια/λίτρο (mmol/L), το σώμα παίρνει την ενέργειά του καίγοντας λίπος. Ήπια κέτωση δημιουργείται με φυσικό τρόπο, όταν αθλούμαστε ή νηστεύουμε. Ένας άλλος τρόπος να πετύχουμε την κατάσταση κέτωσης είναι μέσω μιας συγκεκριμένης δίαιτας.

Τι ακριβώς είναι η κετογονική δίαιτα

Μια κετογονική (κέτο) δίαιτα συνίσταται σε διατροφή η οποία περιέχει μόνο 5-10% υδατάνθρακες την ημέρα. Θεωρητικά, μοιάζει με τη δίαιτα Άτκινς και τις δίαιτες λίγων υδατανθράκων. Ενώ το 20-30% των θερμίδων του σώματος προέρχεται από πρωτεΐνες, οι βασικές θερμίδες προέρχονται από το λίπος κατά 70-80%.

Αν διατηρήσουμε μια δίαιτα που προκαλεί κέτωση για περισσότερες από τέσσερεις μέρες, ο οργανισμός μας θα προσαρμόσει τη μεταβολική διαδικασία και θα μάθει να χρησιμοποιεί το λίπος ως κύρια πηγή ενέργειας, αντί για τους υδατάνθρακες.

Ποιες τροφές είναι κατάλληλες για μια κετογονική δίαιτα

Σε μια κετογονική δίαιτα, καταναλώνουμε κυρίως λίπη. Κάθε 2.000 θερμίδες πρέπει να περιέχουν 165 γρ. λίπη, 75 γρ. πρωτεΐνη και 40 γρ. υδατάνθρακες.

Η κετογονική δίαιτα περιέχει υγιεινά ακόρεστα λίπη, όπως αυτά που βρίσκονται στους ξηρούς καρπούς (αμύγδαλα, καρύδια κλπ), στους σπόρους, στο ελαιόλαδο, στο τόφου και στο λάδι καρύδας. Το λαρδί και το βούτυρο θεωρούνται ανθυγιεινά, καθώς περιέχουν κορεσμένα λιπαρά οξέα. Η πρωτεΐνη επίσης είναι σημαντικό μέρος της δίαιτας κέτο, χωρίς να γίνεται διάκριση ανάμεσα στο άπαχο κρέας, τις πρωτεϊνούχες τροφές και τα κορεσμένα πρωτεϊνούχα λίπη, όπως το μοσχάρι, το χοιρινό και το μπέικον.

Καθώς τα φρούτα είναι πλούσια σε υδατάνθρακες ίσως σκεφτείτε ότι θα πρέπει να τα αποφεύγετε. Ωστόσο, υπάρχουν μερικά φρούτα που επιτρέπονται σε μια δίαιτα κέτο, όπως τα διάφορα μούρα σε μικρές ποσότητες. Τα λαχανικά είναι επίσης πλούσια σε υδατάνθρακες. Επιλέξτε φυλλώδη πράσινα λαχανικά, όπως κέιλ και σπανάκι, παντζάρια, μπρόκολο, κουνουπίδι, λάχανο, σπαράγγια, πιπεριές, κρεμμύδια, σκόρδο, μανιτάρια, αγγούρια, σέλινο και κολοκυθάκια, που περιέχουν λιγότερους υδατάνθρακες.

Για όσους θέλουν να χάσουν βάρος σύντομα, μια κετογονική δίαιτα είναι ιδανική. Ακούγεται παράδοξο να χάνεις λίπος τρώγοντας λίπος, ωστόσο πολλές φορές τα παραπανίσια κιλά μας δεν οφείλονται στα λίπη που καταναλώνουμε, αλλά στο παραπανίσιο φαγητό που τρώμε, στα υψηλής θερμιδικής αξίας επεξεργασμένα τρόφιμα και στα επίσης υψηλής θερμιδικής αξίας αναψυκτικά με γλυκαντικά που είναι μέρος μιας κακής διατροφής.

Μια συνηθισμένη δίαιτα περιορίζεται στις 2.000 θερμίδες ημερησίως. Οι υδατάνθρακες ανεβάζουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, αναγκάζοντας και την ινσουλίνη να αυξηθεί. Οι τροφές με πολλή ζάχαρη και επεξεργασμένους υδατάνθρακες, όπως τα επεξεργασμένα δημητριακά, μπορεί να ανεβάσουν σε πολύ υψηλές τιμές τη γλυκόζη και να οδηγήσουν σε υπερβολική παραγωγή ινσουλίνης. Όταν η ινσουλίνη βρίσκεται σε πλεόνασμα, τα κύτταρα απευαισθητοποιούνται σε αυτήν και ο ρυθμός χρήσης της γλυκόζης χειροτερεύει. Αυτός ο φαύλος κύκλος μας κάνει να νιώθουμε πιο εύκολα πεινασμένοι και να τρώμε πιο συχνά απ’ ό,τι χρειάζεται. Ελέγχοντας λοιπόν την πρόσληψη υδατανθράκων, εκκρίνεται λιγότερη ινσουλίνη και παράγονται λιγότερες από τις ορμόνες που διεγείρουν την όρεξη.

Τα οφέλη μιας κετογονικής δίαιτας

Όσοι τρώνε περισσότερα λίπη συνήθως αποζητούν λιγότερο το φαγητό, καθώς η κετογένεση μειώνει το αίσθημα της πείνας, παρέχοντας ενέργεια στο σώμα. Επίσης, για να μεταβολιστούν τα λίπη και οι πρωτεΐνες, το σώμα πρέπει να κάψει περισσότερες θερμίδες. Η απώλεια βάρους και η αλλαγή της μεταβολικής διαδικασίας θα επιφέρουν βελτίωση και στην αντίσταση στην ινσουλίνη, την υπερένταση και την υπεργλυκαιμία.

Με άλλα λόγια, μια κετογονική δίαιτα είναι ιδανική για ανθρώπους με παχυσαρκία και διαβήτη τύπου 2, που οφείλονται σε κακή διατροφή. Οι βραχυπρόθεσμες κετογονικές δίαιτες έχουν εντυπωσιακά αποτελέσματα σε αυτές τις περιπτώσεις: το περιττό βάρος χάνεται γρήγορα και η υγεία βελτιώνεται άμεσα.

Η αντίσταση στην ινσουλίνη είναι μια παθολογική αντίδραση κατά την οποία τα λιποκύτταρα, τα μυϊκά κύτταρα και τα ηπατικά κύτταρα δεν ανταποκρίνονται στην ινσουλίνη. Ο διαβήτης τύπου 2 είναι μια χρόνια μεταβολική  ασθένεια που χαρακτηρίζεται από υπεργλυκαιμία, ανεπάρκεια ινσουλίνης και αντίσταση στην ινσουλίνη.

Οι κετογονικές δίαιτες, αν και έχουν γίνει της μόδας τα τελευταία χρόνια, στην πραγματικότητα εφαρμόζονται από τις αρχές του 20^ου αιώνα. Τότε χρησιμοποιούνταν κυρίως για την αντιμετώπιση νευρολογικών παθήσεων όπως η επιληψία, ιδιαίτερα στα παιδιά.

Ο κετογονικός μηχανισμός στοχεύει πρωτίστως στην προστασία των νευρικών κυττάρων. Γι’ αυτό, οι δίαιτες Κέτο προτείνονται και ως μέθοδοι αντιμετώπισης και άλλων νευρολογικών νόσων, όπως η νόσος του Πάρκινσον, το Αλτσχάιμερ, το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών και η σκλήρυνση κατά πλάκας.

Οι κίνδυνοι μιας κετογονικής δίαιτας

ΑΝΘΥΓΙΕΙΝΑ ΛΙΠΗ

Ορισμένοι ενδιαφέρονται μόνο να αυξήσουν την πρόσληψη λιπών, χωρίς να εξετάζουν το είδος τους. Κάποια ανθυγιεινά λίπη, όπως τα κορεσμένα λιπαρά οξέα, ευθύνονται για αρκετά προβλήματα υγείας. Είναι σημαντικό να επιλέγουμε προσεκτικά και να καταναλώνουμε τροφές με υγιεινά λίπη, όπως αυγά, ψάρι, τυρί, αβοκάντο, ελιές, ελαιόλαδο, ξηρούς καρπούς, πάστα ξηρών καρπών, ταχίνι και σπόρους πεπονιού.

ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΚΕΤΟΞΕΩΣΗ

Όσοι πάσχουν από διαβήτη τύπου 1 είναι καλύτερα να αποφεύγουν τις κετογονικές δίαιτες, επειδή το ανοσοποιητικό τους σύστημα καταστρέφει τα κύτταρα που παράγουν την ινσουλίνη. Έτσι, ο οργανισμός τους δεν μπορεί να παράγει αρκετή ινσουλίνη. Όταν τα επίπεδα ινσουλίνης είναι χαμηλά, τα λιποκύτταρα θα συνεχίσουν να απελευθερώνουν λίπη στο αίμα και το συκώτι θα συνεχίσει να παράγει περισσότερες κετόνες και κετονικά οξέα.

Η αύξηση των τελευταίων θα προκαλέσει μείωση του pH του αίματος, κάτι που οδηγεί σε οξείδωση και διαβητική κετοξέωση. Σε αυτή την περίπτωση, το κετογονικό επίπεδο του αίματος θα είναι 10-15 φορές παραπάνω από το φυσιολογικό. Η διαβητική κετοξέωση είναι μια επείγουσα, επικίνδυνη για τη ζωή, ιατρική κατάσταση που απαιτεί άμεση ιατρική φροντίδα.

Όσοι έχουν διαβήτη τύπου 1, κινδυνεύουν από οξείδωση όταν η γλυκόζη στο αίμα τους ξεπερνά τα 240 χιλιοστόγραμμα. Όταν τα επίπεδα του σακχάρου ανεβαίνουν, πρέπει να παρακολουθούν στενά την κατάστασή τους. Η συχνοουρία, η υπεργλυκαιμία, η ναυτία, η στεγνή ή φρουτώδης αναπνοή και η δυσκολία στην αναπνοή αποτελούν ενδείξεις διαβητικής κετοξέωσης.

Οι διαβητικοί τύπου 1 είναι συνήθως πιο αδύνατοι από τους διαβητικούς τύπου 2. Το να ακολουθήσουν μια κετογονική δίαιτα είναι γι’ αυτούς όχι μόνο αχρείαστο αλλά και επικίνδυνο. Επιπλέον, όσοι έχουν ασθένειες που συνδέονται με το πάγκρεας, τον θυρεοειδή αδένα, το συκώτι και τη χοληδόχο κύστη καλό είναι να απέχουν και αυτοί από τις κετογονικές δίαιτες.

ΚΑΚΗ / ΜΗ ΙΣΟΡΡΟΠΗΜΕΝΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Πολλοί άνθρωποι προσλαμβάνουν τις θρεπτικές ουσίες που χρειάζονται από υδατάνθρακες όπως τα φρούτα, τα υψηλής περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες λαχανικά, το κρέας και τα θαλασσινά. Η κετογονικές δίαιτες είναι καλό να παρακολουθούνται από έναν ειδικό, ώστε να αποφεύγονται οι διατροφικές ανισορροπίες και η κακή διατροφή.

Πόσο ασφαλής είναι μια κετογονική δίαιτα

Στα πρώτα στάδια μιας κετογονικής δίαιτας, είναι πολύ πιθανόν να παρουσιαστούν ορισμένα συμπτώματα, εξαιτίας της ξαφνικής στέρησης υδατανθράκων. Αυτά μπορεί να είναι πονοκέφαλοι, ζαλάδα, αϋπνία, ευερεθιστότητα, ναυτία, έμετος, δυσκοιλιότητα, στομαχόπονος, μυϊκοί σπασμοί και κόπωση.

Τα συμπτώματα θυμίζουν αυτά της γρίπης, γι’ αυτό ονομάζονται και ‘κετογονική γρίπη’. Συνήθως υποχωρούν μετά από μια εβδομάδα.

Για πόσο καιρό μπορούμε να ακολουθούμε μια κετογονική δίαιτα

Οι κετογονικές δίαιτες δεν συνίστανται για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Όταν επιτευχθεί το επιθυμητό βάρος ή διορθωθούν τα προβλήματα υγείας, καλό είναι να αυξήσουμε σταδιακά τη λήψη υδατανθράκων μέχρι να επιτύχουμε μια ισορροπημένη, υγιεινή διατροφή.

Σύμφωνα με τον Διατροφικό και Ψυχιατρικό Ερευνητικό Σύλλογο της Ταϊβάν, ο μεσογειακός τρόπος διατροφής θεωρείται ο καλύτερος και γενικά ο πιο υγιεινός. Περιλαμβάνει φρούτα, λαχανικά, ξηρούς καρπούς, δημητριακά ολικής άλεσης, ψάρια και υγιεινά λίπη. Δοκιμάστε επίσης να αντικαταστήσετε τα επεξεργασμένα τρόφιμα που συνηθίζατε να καταναλώνετε με πιο φυσικές τροφές.

Αν είστε παχύσαρκοι ή γενικά τρώτε περισσότερο απ’όσο χρειάζεται, αλλά δεν έχετε κάποια πάθηση στο συκώτι, τα νεφρά ή τους ενδοκρινείς αδένες, μια βραχυπρόθεσμη κετογονική δίαιτα θα σας βοηθήσει να χάσετε τα περιττά κιλά και να διορθώσετε τον μεταβολισμό σας. Όποια δίαιτα κι αν επιλέξετε, βεβαιωθείτε ότι λαμβάνετε επαρκείς θρεπτικές ουσίες και υδατάνθρακες, ώστε να μην έχει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία σας.

Αμέσως μόλις επιτύχετε τους στόχους που θέσατε, φροντίστε να υιοθετήσετε μια πιο πλήρη και ισορροπημένη διατροφή. Η διαλειμματική νηστεία και η επανάληψη της κετογονικής δίαιτας πότε-πότε, θα σας βοηθήσουν να διατηρήσετε τα αποτελέσματα της αρχικής σας προσπάθειας.

Με την διαλειμματική νηστεία και τον έλεγχο των θερμίδων που καταναλώνουμε καθημερινά, ο οργανισμός μας αυξάνει την ποσότητα και τη βελτιώνει τη λειτουργία των βλαστοκυττάρων, τα οποία συντελούν στην επιβράδυνση της διαδικασία γήρανσης και στη μείωση των φλεγμονών.

Τι είναι όμως η διαλειμματική (ή περιοδική ) νηστεία; Με ποιους τρόπους μας ωφελεί; Πώς μπορούμε να μάθουμε αν είναι κατάλληλη και για εμάς;

Νηστεία σημαίνει τη μερική ή πλήρη αποχή από συγκεκριμένες επιβαρυντικές ή ζωικές τροφές για ένα ορισμένο χρονικό διάστημα. Μπορεί να συνδέεται με θρησκευτικά έθιμα ή με την ανάγκη του οργανισμού για αποτοξίνωση. Το νερό, ο σκέτος καφές /τσάι/κακάο και άλλα ροφήματα χωρίς θερμίδες ή πρόσθετα είναι κατάλληλα ροφήματα για την περίοδο της νηστείας.

Είδη νηστείας

Ο ιδρυτής του Twitter και πρώην διευθύνων σύμβουλος Τζακ Ντόρσεϋ είχε αναφέρει σε συνέντευξή του ότι τρώει μόνο ένα γεύμα την ημέρα, μεταξύ 6 μ.μ. και 9 μ.μ., το οποίο αποτελείται από πρωτεΐνες και λαχανικά. Η συγκεκριμένη δίαιτα τον βοηθά να είναι πιο συγκεντρωμένος και λειτουργικός στην καθημερινότητά του.

Παραλείποντας το πρωινό και το μεσημεριανό, κερδίζει πολύ χρόνο τον οποίο μπορεί να αφιερώνει σε σημαντικά πράγματα. Αυτού του είδους η διακοπτόμενη νηστεία είναι γνωστή και ως ‘νηστεία των σαμουράι’ ή ‘ένα γεύμα την ημέρα’. Τα αρχαία χρόνια στην Ιαπωνία, οι σαμουράι δεν έτρωγαν τρία γεύματα την ημέρα παρά μόνο ένα πολύ πλούσιο δείπνο.

Χαρακτηριστικό της συγκεκριμένης νηστείας είναι η αποχή από οποιαδήποτε τροφή ή ποτό – εκτός από νερό, σκέτο καφέ ή τσάι και άλλα χαμηλής θερμιδικής αξίας ροφήματα – για 20 ώρες. Τις υπόλοιπες 4 ώρες της ημέρας, το άτομο μπορεί να καταναλώνει τροφές και ποτά υψηλής θερμιδικής αξίας.

Ωστόσο, υπάρχει και η άποψη ότι οι βραδινές ώρες δεν ενδείκνυνται για κατανάλωση μεγάλης ποσότητας φαγητού.

Άλλοι άνθρωποι που ακολουθούν αυτή τη δίαιτα υποστηρίζουν ότι τους βοηθά πολύ να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της καθημερινότητάς τους. Ξεκινούν την ημέρα τους με καφέ/τσάι και άσκηση και δεν τρώνε τίποτα μετά τις 8 μ.μ.  Η μέθοδος που ακολουθούν αποκαλείται περιοδική νηστεία 16/8 ή αλλιώς «δίαιτα περιορισμένου χρόνου». Η πρόσληψη της τροφής επιτρέπεται στη διάρκεια ενός 8ώρου μέσα στην ημέρα. Άλλοι πάλι ισχυρίζονται ότι οι 18 ώρες νηστείας αποδίδουν καλύτερα από τις 16 ώρες.

Μια άλλη δυνατότητα, που μας βοηθά και στην απώλεια περιττού βάρους, είναι η νηστεία για δυο ημέρες την εβδομάδα (5:2) – όχι απαραίτητα συνεχόμενες. Σε αυτή την περίπτωση, δεν είναι απαραίτητο να απέχουμε ολοκληρωτικά από το φαγητό, αλλά αρκεί να περιορίζουμε την πρόσληψη των θερμίδων που λαμβάνουμε (π.χ. να μην ξεπερνάμε τις 500).

Το BBC είχε παρουσιάσει παλιότερα ένα ντοκυμαντέρ για έναν Ινδό 138 ετών, ο οποίος (κατά τα λεγόμενα) όφειλε τη μακροζωία του στη νηστεία, δηλαδή στην περιορισμένη πρόσληψη θερμίδων. Η μέθοδός του ακολουθούσε την παραπάνω 5:2 αναλογία, δηλαδή 5 ημέρες κανονικής διατροφής και δυο ημέρες διατροφής με λιγότερες από 500 θερμίδες. Πολλοί αστέρες του κινηματογράφου, αθλητές και άνθρωποι της μόδας ακολουθούν και προωθούν τη διαλειμματική ή περιοδική νηστεία.

Αν και οι γνώσεις τους στους τομείς της ιατρικής και της υγείας μάλλον δεν είναι εκτεταμένες, η επιρροή τους στο κοινό είναι μεγάλη. Όταν μοιράζονται τις εμπειρίες τους και τα καλά αποτελέσματα που είχαν με την περιοδική νηστεία, ο κόσμος τείνει να τους μιμηθεί, κάνοντας αυτού του είδους τη μέθοδο διατροφής μια υγιεινή μόδα. Τι λένε όμως η επιστήμη και οι ειδικοί πάνω σε αυτό;

Πρόσφατα, το εβδομαδιαίο ιατρικό περιοδικό της Νέας Αγγλίας (New England Journal of Medicine) δημοσίευσε μια συλλογική ανάλυση με τον τίτλο «Επίδραση της περιοδικής νηστείας στην υγεία, τη γήρανση και τη νόσηση», η οποία εξέταζε τα αποτελέσματα πλήθους ερευνών πάνω στο θέμα της περιοδικής νηστείας. Μελετήθηκαν 3 είδη περιοδικής νηστείας: η νηστεία 5:2,  η νηστεία των εναλλασσόμενων ημερών και η νηστεία με ένα γεύμα την ημέρα.

 Τα οφέλη της διαλειμματικής νηστείας

Σύμφωνα με το προαναφερθέν άρθρο, τα οφέλη της περιοδικής ή διαλειμματικής νηστείας αφορούν:

1. Τη γήρανση
2. Την απώλεια βάρους
3. Την αυτοφαγία
4. Τις χρόνιες ασθένειες
5. Την αντοχή και τις επιδόσεις
6. Τον καρκίνο
7. Το Αλτσχάιμερ και τη νόσο του Πάρκινσον
8. Τα αυτοάνοσα νοσήματα
9. Τη διάσειση

Αντιγηραντική δράση

Όταν μειώνουμε την ποσότητα της τροφής που λαμβάνουμε, μειώνεται η παραγωγή των βλαβερών προϊόντων του μεταβολισμού, όπως οι ελεύθερες ρίζες. Παράλληλα, βελτιώνεται η λειτουργία των κυττάρων και των οργάνων και η ρύθμιση των σακχάρων και της πίεσης στο αίμα, ενώ μειώνονται οι φλεγμονώδεις αντιδράσεις.

Οι ελεύθερες ρίζες είναι ασταθή μόρια ή άτομα, που δημιουργούνται κατά τη διάρκεια του μεταβολισμού των κυττάρων μέσω χημικών αλλαγών που υφίσταται το κύτταρο. Στην προσπάθειά τους να αποκτήσουν το ηλεκτρόνιο που τους λείπει, το αποσπούν από γειτονικά κύτταρα μετατρέποντάς τα και αυτά σε ελεύθερες ρίζες. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται οξείδωση και είναι απόλυτα καταστροφικό για τα κύτταρα του DNA, τα λιπίδια και τις πρωτεΐνες. Με την εκτεταμένη οξείδωση των κυττάρων συνδέονται η πρόωρη γήρανση, ο καρκίνος και πολλά αυτοάνοσα.

Η συνήθεια των 3 γευμάτων την ημέρα, συνδυασμένη με πολλά ενδιάμεσα τσιμπολογήματα και καθιστική ζωή, είναι εξαιρετικά βλαβερή για τον οργανισμό μας. Αντίθετα, η άσκηση και η περιορισμένη στις απαραίτητες μόνο θερμίδες διατροφή ωφελεί. Η περιοδική νηστεία πραστατεύει και θεραπεύει το σώμα μας.

Απώλεια βάρους

Κανονικά το ανθρώπινο σώμα παίρνει την ενέργεια που χρειάζεται μετατρέποντας σε γλυκόζη τους υδατάνθρακες, τα φρούτα και τα λαχανικά που καταναλώνει. Όταν τρώμε περισσότερο από όσο έχουμε ανάγκη, το συκώτι μετατρέπει την πλεονάζουσα γλυκόζη σε λίπος, το οποίο αποθηκεύει. Σε αυτό συμβάλλουν και η καθιστική ζωή χωρίς πολλή άσκηση. Η 10ωρη–14ωρη νηστεία αναγκάζει το σώμα να χρησιμοποιήσει αρχικά το αποθηκευμένο γλυκογόνο και ύστερα να κάψει λίπος. Η διάλυση του λίπους παράγει κετονοσώματα, ιδιαίτερα σημαντικές ουσίες που δίνουν ενέργεια στον εγκέφαλο, μεταδίδουν σήματα μεταξύ των οργάνων και συμμετέχουν στη λειτουργία των κυττάρων και των οργάνων μας.

Πρόκληση αυτοφαγίας

Κατά τη διάρκεια της νηστείας, λαμβάνει χώρα μέσα στο σώμα μας μια σειρά βιοχημικών αντιδράσεων, μέρος της οποίας είναι η ενίσχυση των αντιοξειδωτικών μηχανισμών, η ανάκτηση του κληρονομικού υλικού του DNA, η βελτίωση της ποιότητας της πρωτεΐνης, η αύξηση της συνθάσης ΑΤΡ στα μιτοχόνδρια, η αυτοανανεωτική λειτουργία των κυττάρων και η μείωση της φλεγμονής. Ο μηχανισμός μέσω του οποίου γίνεται η αυτοανανέωση των κυττάρων ονομάζεται αυτοφαγία. Η αυτοφαγία, η οποία συμβάλλει αποφασιστικά στην υγεία και την ανάρρωση του οργανισμού, ενεργοποιείται από τη νηστεία.

Βελτίωση των χρόνιων ασθενειών

Η νηστεία όχι μόνο βοηθά στην απώλεια βάρους αλλά αυξάνει και την ευαισθησία του οργανισμού στην ινσουλίνη, κάτι που συντελεί στη μείωση των λιπιδίων, των σακχάρων και της πίεσης του αίματος, βελτιώνοντας τις χρόνιες φλεγμονώδεις νόσους.

Σε μια από τις έρευνες στις οποίες αναφερόταν η κριτική ανάλυση του περιοδικού, οι επιστήμονες χώρισαν 100 παχύσαρκες γυναίκες σε δυο ομάδες: η πρώτη ομάδα μείωσε την ποσότητα τροφής που κατανάλωνε κατά 25%, ενώ η δεύτερη ακολούθησε τη νηστεία 5:2. Μετά από 6 μήνες, όλες οι γυναίκες είχαν χάσει περίπου το ίδιο βάρος, αλλά οι γυναίκες της δεύτερης ομάδας είχαν μεγαλύτερη ευαισθησία στην ινσουλίνη και μεγαλύτερη απώλεια λίπους από την κοιλιακή χώρα.

Αυξημένη αντοχή και καλύτερες αθλητικές επιδόσεις

Άλλη έρευνα μελέτησε τη φυσική δραστηριότητα ποντικών, από τους οποίους οι μισοί έκαναν τη δίαιτα της εναλλασσόμενης νηστείας και οι άλλοι μισοί έτρωγαν κανονικά γεύματα. Η πρώτη ομάδα παρουσίασε μεγαλύτερη αντοχή στο τρέξιμο και καλύτερη ισορροπία και συγχρονισμό.

Από έρευνα που έγινε σε νέους άντρες προέκυψε ότι αυτοί που νήστευαν για 16 ώρες έχασαν λίπος χωρίς να χάσουν μυϊκή μάζα.

Πρόληψη του καρκίνου

Οι περισσότερες έρευνες που έγιναν σε ζώα έδειξαν ότι η περιορισμένη κατανάλωση θερμίδων και η δίαιτα εναλλασσόμενης νηστείας μειώνουν τις πιθανότητες δημιουργίας όγκων, εμποδίζουν την ανάπτυξή τους και ευαισθητοποιούν τον οργανισμό στη χημειοθεραπεία και τη ραδιοθεραπεία. Τα θεραπευτικά αποτελέσματα βελτιστοποιούνται με θεαματικό τρόπο.

Ανάσχεση της πορείας του Αλτσχάιμερ και της νόσου του Πάρκινσον

Έρευνες σε ζώα έχουν δείξει ότι τόσο η εμφάνιση όσο και η εξέλιξη του Αλτσχάιμερ και της νόσου του Πάρκινσον δύνανται να ανασχεθούν με τη δίαιτα της εναλλασσόμενης νηστείας, καθώς η περιοδική νηστεία ωφελεί ιδιαίτερα τις εγκεφαλικές λειτουργίες: ενισχύει την ανάπτυξη νέων νευρώνων για να αντιμετωπίσει το διατροφικό στρες, ενδυναμώνει τη λειτουργία των μιτοχονδρίων του εγκεφάλου, ενεργοποιεί τις διαδικασίες για την ανανέωση των κυττάρων και την προστασία των νεύρων, αυξάνει τις αντιοξειδωτικές λειτουργίες και ανακτά τα γονίδια της κληρονομικότητας.

Μείωση των αυτοάνοσων

Πρόσφατη έρευνα σε ασθενείς με σκλήρυνση κατά πλάκας έδειξε ότι αν οι ασθενείς εφαρμόζουν συστηματικά τη διαλειμματική νηστεία, τα συμπτώματά τους αρχίζουν να υποχωρούν μέσα σε δυο μήνες. Αυτό είναι κάτι που ενδεχομένως σχετίζεται με τη μείωση της φλεγμονής. Κατά συνέπεια, η νηστεία πρέπει να έχει παρόμοια ωφέλιμη επίδραση και σε άλλα αυτοάνοσα, όπως π.χ. η ρευματοειδής αρθρίτιδα.

Η σκλήρυνση κατά πλάκας είναι μια πάθηση που μπορεί να καταστρέψει τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό. Το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στη μυελίνη, που περιβάλλει και προστατεύει τα νεύρα, και την καταστρέφει δημιουργώντας ρήγματα στην επικοινωνία του εγκεφάλου με τα υπόλοιπα σημεία του σώματος.

Μείωση της βλάβης που μπορεί να προκαλέσει η διάσειση

Εκτός των άλλων, φαίνεται ότι η νηστεία έχει θεραπευτική επίδραση ακόμα και σε περιπτώσεις απώλειας μνήμης, έλλειψης συγκέντρωσης, εκρήξεων οργής και υπνηλίας, που οφείλονται σε διάσειση. Ένα θείο δώρο για τους ανθρώπους με εγκεφαλικές κακώσεις!

Τρία πράγματα που πρέπει να έχουμε υπόψη για την περιοδική νηστεία

Τα πολλαπλά οφέλη της περιοδικής νηστείας προσελκύουν όλο και περισσότερους ανθρώπους να πειραματιστούν με αυτήν. Πώς όμως θα καταλάβετε ποιο είδος περιοδικής νηστείας είναι κατάλληλο για τον δικό σας οργανισμό; Κάποια πράγματα που πρέπει να λάβετε υπόψιν πριν αποφασίσετε να ξεκινήσετε τη νηστεία είναι τα εξής:

Η νηστεία έχει τις δυσκολίες της, όσο ευεργετική κι αν είναι. Η συνήθεια των τριών γευμάτων και του ενδιάμεσου τσιμπολογήματος, αλλά και η πίεση από τις πανταχού παρούσες διαφημίσεις τροφίμων και γλυκών μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο αν είστε πειθαρχημένοι και απόλυτα αποφασισμένοι να ακολουθήσετε το πρόγραμμα της νηστείας.

Τις πρώτες ημέρες, που είναι μέρες προσαρμογής σε έναν νέο τρόπο διατροφής, ίσως έχετε αισθήματα πείνας, εκνευρισμού και απώλεια συγκέντρωσης. Όλα αυτά τα συμπτώματα είναι παροδικά και συνήθως δεν διαρκούν περισσότερο από ένα μήνα. Καλό είναι να είστε προετοιμασμένοι για τις σωματικές αντιδράσεις που μπορεί να έχετε.

Η παράλειψη του πρωινού ίσως είναι ευκολότερη από την παράλειψη του βραδινού, παρόλο που, καθώς το δεύτερο είναι κατά κανόνα πιο πλούσιο, θα έχετε μάλλον καλύτερα αποτελέσματα αν επιλέξετε να παραλείψετε εκείνο. Επίσης, η παράλειψη του δείπνου επηρεάζει θετικά την ποιότητα του ύπνου σας.

Προσαρμοστείτε σταδιακά στην περιστασιακή αποχή από την τροφή. Ξεκινήστε νηστεύοντας ορισμένες μέρες αντί για καθημερινά και αυξήστε τις ώρες της νηστείας από 12 στην αρχή σε 18 ύστερα και αργότερα σε 20 ώρες.

Σε περίπτωση που έχετε κάποιο νόσημα όπως ο διαβήτης, είναι σημαντικό να συμβουλευτείτε τον θεράποντα ιατρό σας πριν ξεκινήσετε οποιοδήποτε είδος νηστείας. Αυτός θα πρέπει να σας βοηθήσει να ρυθμίσετε τη διατροφή σας και να σας παρακολουθεί. Ίσως πριν από τη νηστεία, θα μπορούσε να προηγηθεί ένα διάστημα μεσογειακής διατροφής, που αποτελείται σε μεγάλο βαθμό από λαχανικά, σπόρους, προϊόντα ολικής άλεσης και φρούτα.

Σύμφωνα και με την Ταϊβανέζικη Εταιρεία Έρευνας Διατροφικής Ψυχιατρικής, η μεσογειακή διατροφή είναι ένας υγιεινός αλλά πλήρης τρόπος διατροφής, ο οποίος βασίζεται σε τροφές με χαμηλά/ακόρεστα λιπαρά. Χωρίς να απαγορεύει την κατανάλωση οποιασδήποτε τροφής, δίνει έμφαση στα φυτικά προϊόντα, το ψάρι και το ελαιόλαδο. Το κόκκινο κρέας είναι περιορισμένο και οι ζωικές πρωτεΐνες λαμβάνονται κυρίως από τα γαλακτοκομικά προϊόντα και τα αυγά.

Τέλος, για να βελτιώσετε την ποιότητα της διατροφής σας και να μειώσετε τη φλεγμονή, προτιμήστε τις φυσικές από τις επεξεργασμένες τροφές.

 Οι διαφορετικές μέθοδοι διαλειμματικής νηστείας

Ανάλογα με τον χαρακτήρα και την καθημερινότητά του, ο κάθε άνθρωπος μπορεί να διαλέξει το είδος της νηστείας που του ταιριάζει περισσότερο, ώστε να έχει και μεγαλύτερες πιθανότητες να τη διατηρήσει.

Η νηστεία των εναλλασσόμενων ημερών: Τη μια μέρα καταναλώνετε πλήρη γεύματα, την επομένη λιγότερες από 500 θερμίδες ημερησίως.

Η νηστεία 5:2: Καταναλώνετε πλήρη γεύματα τις καθημερινές και λιγότερες από 500 θερμίδες κάθε ημέρα του Σαββατοκύριακου. Μέσα στο Σαββατοκύριακο, αφήνουμε να περάσουν 16 ώρες ανάμεσα στα γεύματα. Αν δεν σας βολεύει το Σαββατοκύριακο ή οι δυο συνεχόμενες ημέρες, μπορείτε να επιλέξετε δυο άλλες, π.χ. τη Δευτέρα και την Πέμπτη.

Συνήθως οι Δυτικοί προτιμούμε να παραλείπουμε το πρωινό και να τρώμε ανάμεσα στις 14:00 και τις 20:00, αλλά αυτό δεν είναι τόσο συμβατό με το βιολογικό μας ρολόι όσο το να τρώμε από τις 7:00 μέχρι τις 15:00. Όταν τρώμε λίγο πριν κοιμηθούμε, το πεπτικό μας σύστημα, το οποίο υπολειτουργεί κατά τη διάρκεια του ύπνου, δεν μπορεί να επεξεργαστεί σωστά τις τροφές.

Σημαντικό επίσης είναι να μην παρατρώμε τις ώρες των γευμάτων. Τα γεύματά μας πρέπει να είναι κανονικές μερίδες και να κρατάμε τις αναλογίες των τροφών που πρέπει να καταναλώνουμε ημερησίως: δυο φρούτα και λαχανικά, μια ζωική ή φυτική πρωτεΐνη, έναν υδατάνθρακα και μερικά υγιεινά λιπαρά. Καλό είναι να τρώμε σιγά και να παρατείνουμε τη διάρκεια του κάθε γεύματος, κάτι που συντείνει όχι μόνο στην αίσθηση της πληρότητας, αλλά και στην ευχαρίστηση που αποκομίζουμε από κάθε γεύμα και στην καλή πέψη των τροφών.

Αρχίστε ήπια, νηστεύοντας ίσως μόνο μια ημέρα την εβδομάδα και δώστε στον οργανισμό σας τον χρόνο να προσαρμοστεί ομαλά στις νέες διατροφικές συνήθειες που επιθυμείτε να υιοθετήσετε. Με αυτό τον τρόπο, η αλλαγή θα είναι βαθύτερη, πιο μόνιμη και πιο ουσιαστική.

 

Ο Δρ. Τζίνγκντουαν Γιανγκ  είναι νευρολόγος και ψυχίατρος, ειδικευμένος στον βελονισμό, την κινεζική ιατρική και την ενοποιητική ιατρική. Είναι ιδρυτής του Ινστιτούτου Ενοποιητικής Ιατρικής Γιανγκ, της Κλινικής Βελονισμού Τάο και του Αμερικανικού Ινστιτούτου Ιατρικού Βελονισμού. Επίσης, έχει συμμετάσχει στη συγγραφή δύο βιβλίων: «Κοιτάζοντας ανατολικά: Μυστικά υγείας και ομορφιάς, από την αρχαιότητα για τη σύγχρονη εποχή» και «Ιατρικός βελονισμός και αρχαία κινεζική ιατρική».

Μετάφραση: Αλία Ζάε

Ο διαλογισμός είναι πλέον μια διαδεδομένη και δημοφιλής άσκηση, με πολλά οφέλη για την υγεία, όπως μείωση του στρες και του άγχους, ανακούφιση από την κατάθλιψη και από χρόνιες ασθένειες και βελτίωση της ενέργειας.

Πολλές μελέτες έχουν γίνει γύρω από την επίδραση που ασκεί ο διαλογισμός τόσο στο σώμα όσο και στο πνεύμα. Στο παρόν άρθρο, θα δούμε τα οφέλη του διαλογισμού από την προοπτική της αρχαίας κινεζικής ιατρικής και θα δώσουμε μερικές συμβουλές για το πώς να διαλογίζεστε πιο αποτελεσματικά.

Η αρχαία κινεζική ιατρική

Ας ξεκινήσουμε με τις βασικές αρχές της αρχαίας κινεζικής ιατρικής. Η σύγχρονη ιατρική έχει αναπτυχθεί πάνω στη γνώση που έχει συγκεντρώσει για την ανθρώπινη ανατομία και βιοχημεία. Κατά συνέπεια, οι θεραπευτικές μέθοδοι που ακολουθεί συνίστανται κυρίως στη χορήγηση φαρμακευτικών σκευασμάτων και σε χειρουργικές παρεμβάσεις.

Από την άλλη, η αρχαία κινεζική ιατρική βασίζεται στην κληρονομημένη γνώση για τη ζωτική ενέργεια του ανθρώπινου σώματος. Οι θεραπευτικές μέθοδοί της, όπως ο βελονισμός και η βοτανοθεραπεία, στοχεύουν κυρίως στην αποκατάσταση της ενεργειακής ισορροπίας. Αυτό ίσως ξενίζει όσους δεν γνωρίζουν τους πολλαπλούς τρόπους με τους οποίους ο ηλεκτρισμός λειτουργεί στον ανθρώπινο οργανισμό. 

Το τσι

Η ανθρώπινη ζωτική ενέργεια, γνωστή και ως τσι, είναι αυτό που η σύγχρονη δυτική επιστήμη αποκαλεί ηλεκτρική ενέργεια του ανθρώπινου σώματος και η οποία ελέγχει τις σωματικές και νοητικές διεργασίες. Δεν είναι μόνο ότι οι νευρώνες (τα εγκεφαλικά κύτταρα) παράγουν ηλεκτρικό φορτίο. Πέρα από αυτό, τα κύτταρα χρησιμοποιούν το δικό τους αρνητικό φορτίο για να καλέσουν, για διάφορους λόγους περιλαμβανομένης της επικοινωνίας, θετικά φορτισμένα ιόντα (κατιόντα) που βρίσκονται πέρα από το κυτταρικό τοίχωμα. Με άλλα λόγια, όλες οι λειτουργίες του ανθρώπινου σώματος εξαρτώνται από την αέναη ροή απειροελάχιστων ηλεκτρικών φορτίων. 

Η σύγχρονη δυτική ιατρική μετρά την ηλεκτρική δραστηριότητα του σώματος με το ηλεκτροεγκεφαλογράφημα, το ηλεκτροκαρδιογράφημα και το ηλεκτρομυογράφημα. Η κινεζική ιατρική αξιολογεί τη ροή του τσι μέσω των σωματικών και νοητικών συμπτωμάτων που εμφανίζονται, της κατάστασης της γλώσσας και του σφυγμού και παρατηρώντας τη διανοητική και ψυχική κατάσταση του ατόμου.

Οι μεσημβρινοί

Όπως το αίμα κυκλοφορεί μέσα στις αρτηρίες και τις φλέβες, η ζωτική ενέργεια κινείται στο σώμα μέσα από ενεργειακά κανάλια, που ονομάζονται τζινγκ λούο ή μεσημβρινοί. Η σύγχρονη δυτική ιατρική μελετά την ηλεκτρική δραστηριότητα σε ορισμένες περιοχές όπως ο εγκέφαλος, η καρδιά ή οι μύες. Η κινεζική ιατρική παρακολουθεί πώς συνδέονται όλα τα μέρη του σώματος μεταξύ τους μέσω των τα ενεργειακών καναλιών. 

Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε την ‘αλαφράδα’ αυτής της ενέργειας. Το ανθρώπινο σώμα δεν είναι μια μηχανή αποτελούμενη από βαριά εξαρτήματα και πηχτό λάδι, αλλά ένα ευαίσθητο και καλοκουρδισμένο ενεργειακό σύστημα. Η ισορροπία του μπορεί να διαταραχτεί απροσδόκητα ή έμμεσα από πολλούς παράγοντες και πολλές φορές ακόμα και η γνώση για αυτούς τους παράγοντες, δεν μπορεί να εμποδίσει τη δράση τους.

Καθαρός αέρας και θρεπτικό φαγητό

Η κινεζική ιατρική ασχολείται με διάφορα είδη ενέργειας, όπως π.χ. την προγεννητική ενέργεια, αλλά επικεντρωνόμαστε στην ενέργεια που έχουμε μετά τη γέννησή μας. Αυτό το είδος ηλεκτρικού τσι δημιουργείται από τον αέρα που αναπνέουμε και από το φαγητό που τρώμε. Αυτές είναι οι δυο κύριες πηγές από τις οποίες το σώμα μας δημιουργεί ενέργεια. Όπως μια γεννήτρια πρέπει να κάψει ρεύμα ή αέριο για να παράγει ηλεκτρισμό, το αναπνευστικό και το πεπτικό μας σύστημα εξαρτώνται από τον καθαρό αέρα και το πλούσιο σε θρεπτικές ουσίες φαγητό για να δημιουργήσουν τσι. Αυτό το τσι αποκαλείται ‘μεταγεννητικό τσι’ και είναι αυτό που τροφοδοτεί τις καθημερινές νοητικές και σωματικές λειτουργίες μας.

Σύνδεση με τους άλλους και με τη φύση

Εκτός από το φαγητό και τον αέρα, η ενέργειά μας επηρεάζεται και από τις συνεχείς αλληλεπιδράσεις με το περιβάλλον μας, από τις αλλαγές των εποχών και από το τοπικό κλίμα.

Ένα παράδειγμα είναι η επίδραση του ήλιου στο σώμα. Το δέρμα μας χρησιμοποιεί το ηλιακό φως για να συνθέσει μια ορμόνη γνωστή ως βιταμίνη D, η οποία είναι απαραίτητη για την εύρυθμη λειτουργία του ανοσοποιητικού μας συστήματος και για τις εκατοντάδες ηλεκτροχημικές αντιδράσεις που συνιστούν τον μεταβολισμό μας. Η έλλειψη ηλιακού φωτός συνεπάγεται έλλειψη βιταμίνης D, κάτι που συνδέεται με δεκάδες ασθένειες, αλλά και με την κακή διάθεση.

Η κινεζική ιατρική τονίζει ότι πρέπει να ακολουθάμε τις αλλαγές των εποχών στον τρόπο ζωής μας, για να είμαστε σε αρμονία με το περιβάλλον μας. Το να τρώμε εποχικά λαχανικά και φρούτα που καλλιεργούνται στην περιοχή μας, το να προσαρμόζουμε τις συνήθειες και τη συμπεριφορά μας στην ανατολή και τη δύση του ηλίου και στην υψηλή ή χαμηλή  θερμοκρασία, είναι κάποιοι βασικοί τρόποι προσαρμογής και εναρμόνισής μας με τους κύκλους που κάνει η ζωή στον πλανήτη μας.

Όπως η άνοιξη είναι η εποχή της αναγέννησης για το φυτικό και ζωικό βασίλειο, είναι αντίστοιχα κατάλληλη εποχή και για νέα ξεκινήματα ή για αλλαγή συνηθειών, πράγματα δηλαδή που χρειάζονται επιπλέον ενέργεια. Και όπως ο χειμώνας είναι η εποχή κατά την οποία η ζωή αποτραβιέται και πέφτει σε νάρκη, αντίστοιχα και εμείς καλό είναι να στρεφόμαστε προς τα μέσα, να εξετάζουμε τον εαυτό και τις πράξεις μας, διαφυλάσσοντας την περιορισμένη μας ενέργεια.

«Ύλη και πνεύμα είναι ένα και το αυτό»¹

Επειδή η ζωτική ενέργεια είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη στις σκέψεις και τη συναισθηματική ένταση, ο διαλογισμός είναι κάτι που μας βοηθά πολύ. Οι σκέψεις και τα συναισθήματα είναι εκδηλώσεις της ανθρώπινης ενέργειας. Η σύγχρονη δυτική ιατρική αναφέρεται στη σχέση μεταξύ χρόνιου στρες και ασθένειας και στο πώς το πρώτο οδηγεί στη δεύτερη, κυρίως λόγω της διατάραξης της ομαλής εναλλαγής των καταστάσεων χαλάρωσης και εγρήγορσης, από τις οποίες καθορίζεται και η λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Παρομοίως, η παραδοσιακή κινεζική ιατρική αναγνωρίζει το συναισθηματικό στρες ως την κυριότερη απειλή για την υγεία μας.

Σύμφωνα με τη θεωρία της αρχαίας κινεζικής ιατρικής, συγκεκριμένα συναισθήματα αντιστοιχούν σε συγκεκριμένα ενεργειακά συστήματα και μεσημβρινούς. Παραδείγματος χάριν, ο θυμός επηρεάζει τον μεσημβρινό που περνά από το συκώτι και τη χολή. Η συσσώρευση του θυμού οδηγεί σε ημικρανίες, αϋπνία, κατάθλιψη, σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου και ινομυαλγία.

Ενώ η σύγχρονη δυτική ιατρική μιλά για τους συμπληρωματικούς ρόλους του συμπαθητικού (κατάσταση εγρήγορσης) και παρασυμπαθητικού (κατάσταση χαλάρωσης) νευρικού συστήματος, η κινεζική ιατρική εξηγεί πώς το συναισθηματικό στρες αναγκάζει το τσι να κινηθεί προς την αντίθετη κατεύθυνση, προκαλώντας καούρες, ναυτία, βήχα και συρρίτουσα αναπνοή. Επίσης, εμποδίζει τη ροή του τσι και πιέζει τους μεσημβρινούς, με αποτέλεσμα πόνους, στάση αίματος και όγκους.

Συνεκδοχικά, ο βασικότερος παράγοντας καλής υγείας και μακροζωίας είναι η ελεύθερη ροή και η ισορροπία του τσι. Για να το πετύχετε αυτό, χρειάζεται να διατηρείται τον νου σας σε γαλήνια κατάσταση.

Σημαντικές παράμετροι για σωστό διαλογισμό

Ο διαλογισμός είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους να ηρεμείτε τον νου σας, μειώνοντας τον καταρράκτη των σκέψεων που τόσο βλαβερές συνέπειες έχουν για το σώμα. Υπάρχουν πολλά είδη διαλογισμού, τα οποία μοιράζονται κάποια βασικά χαρακτηριστικά και τεχνικές, απαραίτητες για να έχει αποτέλεσμα ο διαλογισμός μας. Η γνώση των κυριότερων αρχών της κινεζικής ιατρικής μάς επιτρέπει να κατανοήσουμε το γιατί είναι απαραίτητες.

Η πρώτη απαίτηση είναι ο νους μας να είναι συγκεντρωμένος στο τώρα. Όταν σκεπτόμαστε πράγματα τα οποία δεν μπορούμε να ελέγξουμε, πράγματα του παρελθόντος ή του μέλλοντος, τείνουμε να ταραζόμαστε και να χάνουμε τον έλεγχο των σκέψεών μας. Όταν ζούμε σύμφωνα με τον τρόπο που μας αρέσει, είμαστε πιο χαλαροί και αυτή η κατάσταση είναι δυνατή μόνο στην παρούσα στιγμή. Ταυτόχρονα, όταν ελευθερωνόμαστε από τη συναισθηματική ένταση, το τσι ρέει πιο ελεύθερα μέσα στους μεσημβρινούς.

Ίσως ακούγεται εύκολο να αδειάσουμε τον νου μας, στην πραγματικότητα όμως είναι εξαιρετικά δύσκολο. Στη σημερινή εποχή, είμαστε γεμάτοι έγνοιες από τις οποίες είναι σχεδόν αδύνατο να απαλλαγούμε έστω και για λίγο. Πολλές φορές, όσο πιο πολύ προσπαθούμε να σταματήσουμε να σκεφτόμαστε τόσο περισσότερες σκέψεις εισβάλλουν στο μυαλό μας. Για να ξεπεράσετε αυτό το πρόβλημα, μια λύση είναι να αποκηρύξετε όσες σκέψεις δεν μπορείτε να ελέγξετε και να πάψετε να συμμετέχετε και να αντιδράτε όταν αυτές εμφανίζονται.

Η δεύτερη απαίτηση είναι να κάθεστε με ίσια πλάτη σε διπλό λωτό (ή έστω σταυροπόδι) ή αλλιώς να στέκεστε με τα χέρια σε συγκεκριμένες θέσεις. Έτσι, τα διάφορα ενεργειακά δίκτυα του σώματος συνδέονται με τον βέλτιστο τρόπο, η ροή του τσι είναι πιο ομαλή και η ανταλλαγή ενέργειας με τη φύση γίνεται πιο αποτελεσματικά.

Τρίτον, πρέπει να ακουμπάτε την άκρη της γλώσσας σας στον ουρανίσκο. Στο μπροστινό μέρος του σώματος υπάρχει ένας επιπλέον μεσημβρινός που αποκαλείται Ρεν Μάι, ‘το δοχείο σύλληψης’, ο οποίος συνδέει όλα τα ενεργειακά κανάλια που περνούν από τα συμπαγή εσωτερικά όργανα, όπως το συκώτι, την καρδιά, τη σπλήνα, τους πνεύμονες και τα νεφρά. Στην πλάτη, ένας άλλος επιπλέον μεσημβρινός, γνωστός ως Ντου Μάι, ‘το κυβερνών δοχείο’, συνδέει όλα τα ενεργειακά κανάλια που περνούν από τα κούφια εσωτερικά όργανα, όπως το λεπτό και το παχύ έντερο, το στομάχι, τη χολή και την ουροδόχο κύστη. Αυτοί οι δύο επιπλέον μεσημβρινοί συνδέονται μεταξύ τους στη στοματική κοιλότητα. Όταν η γλώσσα σας αγγίζει τον ουρανίσκο, η σύνδεσή τους ενισχύεται και η ενέργεια τρέφει το σώμα πολύ καλύτερα.

Κατά κανόνα δεν χρειάζεται να νοιαζόμαστε για το πώς αναπνέουμε κατά τη διάρκεια του διαλογισμού – αρκεί να αναπνέουμε φυσικά. Η συγκέντρωση στην αναπνοή βοηθά κυρίως όταν θέλουμε να εμποδίσουμε το νου μας να παρασύρεται από ανεξέλεγκτες σκέψεις.

Τα ανθρώπινα όντα είμαστε τόσο ενεργειακά όσο και φυσικά και βιοχημικά όντα. Όσο διατηρούμε την υγεία μας καλή, η βιοχημεία και η δομή του σώματος αυτορυθμίζονται. Όταν διαλογιζόμαστε με σωστό τρόπο, η φυσική και η πνευματική μας ενέργεια ενισχύονται, ο οργανισμός μας διατηρεί το νεανικό του σφρίγος και ζούμε πιο αποδοτικά τη ζωή μας.

Ο Δρ. Τζίνγκντουαν Γιανγκ  είναι νευρολόγος και ψυχίατρος, ειδικευμένος στον βελονισμό, την κινεζική ιατρική και την ενοποιητική ιατρική. Είναι ιδρυτής του Ινστιτούτου Ενοποιητικής Ιατρικής Γιανγκ, της Κλινικής Βελονισμού Τάο και του Αμερικανικού Ινστιτούτου Ιατρικού Βελονισμού. Επίσης, έχει συμμετάσχει στη συγγραφή δύο βιβλίων: «Κοιτάζοντας ανατολικά: Μυστικά υγείας και ομορφιάς, από την αρχαιότητα για τον σύγχρονο κόσμο» και «Ιατρικός βελονισμός και αρχαία κινεζική ιατρική».

Το παρόν άρθρο πρωτοδημοσιεύτηκε στο Radiant Life Magazine.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1. Λι Χονγκτζί, «Τζούαν Φάλουν», σελ. 36. (εκδ. Ελληνική Ένωση Φάλουν Ντάφα, 2016)