Μήνας: Δεκέμβριος 2022

Η Ελληνική Αστυνομία, στο πλαίσιο των καθηκόντων της ως συναρμόδια ελεγκτική Αρχή, πραγματοποιεί καθημερινά συστηματικούς και στοχευμένους ελέγχους σε καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος σε ολόκληρη την Ελλάδα, με σκοπό τη διασφάλιση της εφαρμογής της αντικαπνιστικής νομοθεσίας.

Στο πλαίσιο αυτό, το διάστημα από 1 Δεκεμβρίου έως 27 Δεκεμβρίου, πραγματοποιήθηκαν σε όλη την επικράτεια 20.534 έλεγχοι για την αντικαπνιστική νομοθεσία και βεβαιώθηκαν συνολικά 814 σχετικές παραβάσεις, σε καπνίζοντες θαμώνες και υπεύθυνους διαχείρισης των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος.

Παράλληλα, στην Αττική το τριήμερο των Χριστουγέννων (Παρασκευή, 23 Δεκεμβρίου 2022 έως Κυριακή, 25 Δεκεμβρίου 2022), πραγματοποιήθηκαν συνολικά 143 έλεγχοι.

Όπως επισημαίνεται από την ΕΛΑΣ, οι έλεγχοι για τη διασφάλιση της εφαρμογής της αντικαπνιστικής νομοθεσίας θα συνεχισθούν με αμείωτη ένταση.

Υπενθυμίζεται ότι συναρμόδιες Αρχές για την διασφάλιση της εφαρμογής του νομοθετικού και κανονιστικού πλαισίου σχετικά με την ολική απαγόρευση του καπνίσματος στους δημόσιους χώρους και σε όλους τους χώρους παροχής εργασίας μέσω της διαπίστωσης των παραβάσεων και της επιβολής κυρώσεων είναι οι Υγειονομικές Υπηρεσίες των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης βαθμού Α’ και Β’, η Δημοτική Αστυνομία, καθώς και οι λιμενικές Αρχές στην περιοχή ευθύνης τους.

Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ανακοινώνει ότι το έργο των δασικών χαρτών ολοκληρώνεται με τη φάση της αρχικής κύρωσης, που αφορά στο 95% της υπό ανάρτησης έκτασης και στο 90% της επικράτειας.

Η εξέλιξη αυτή δρομολογήθηκε μετά από δύο αποφάσεις της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας (1364 και 1365/2021), που έκριναν ότι το άρθρο 48 του ν. 4685/2020, σχετικά με τους υπό έγκριση δασικούς χάρτες, είναι σύμφωνο με τις διατάξεις του Συντάγματος και τη νομοθετική ρύθμιση που παρουσίασε τον Μάρτιο στη Βουλή ο υπουργός Περιβάλλοντος κι Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας. Η κατάρτιση και κύρωση αξιόπιστων δασικών χαρτών έχει ανεκτίμητη περιβαλλοντική αξία και αποτελεί βασικό έργο υποδομής προεπενδυσιακού χαρακτήρα, μακρόπνοο και απολύτως αναγκαίο για τους πολίτες και την οικονομία.

Οι περιφερειακές Δασικές Υπηρεσίες, εφαρμόζοντας το θεσμικό πλαίσιο που πηγάζει από τις επιταγές του Συντάγματος -υπό την καθοδήγηση της Γενικής Διεύθυνσης Δασών & Δασικού Περιβάλλοντος της Γενικής Γραμματείας Δασών- πέτυχαν τον στόχο που είχε τεθεί, αν και η υλοποίηση ξεκίνησε για το σύνολο της χώρας, μόλις, στις αρχές του 2021, ύστερα από τις αστοχίες της προηγούμενης κυβέρνησης, σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση.

Τα αναλυτικά στοιχεία αποδεικνύουν την πρόοδο που συντελέστηκε την τελευταία διετία:

Δασικοί Χάρτες 2020 2022

Ανάρτηση 51% 95%

Κύρωση 50% 90%

Με την κύρωση των δασικών χαρτών υφίστανται, πλέον, οριοθετημένες με σαφήνεια και αδιαμφισβήτητα οι εκτάσεις στις οποίες ισχύουν και εφαρμόζονται οι διατάξεις της δασικής νομοθεσίας (δάση, δασικές και χορτολιβαδικές εκτάσεις), ώστε να εξασφαλίζεται η προστασία του δασικού μας πλούτου.

Παράλληλα, μέσω της διαφανούς διαδικασίας δημοσιοποίησης των δεδομένων των αναρτημένων και κυρωμένων δασικών χαρτών, καλλιεργείται κλίμα εμπιστοσύνης μεταξύ της διοίκησης και του πολίτη και διασφαλίζεται η εγκυρότητα των συναλλαγών και η υλοποίηση επενδύσεων.

Επιπλέον, επιτυγχάνεται η άμεση πληροφόρηση του πολίτη, αλλά και του επαγγελματία – επιστήμονα – τεχνικού για τον χαρακτήρα και τη φύση των εκτάσεων, με χρήση αυτοματοποιημένων ηλεκτρονικών υπηρεσιών.

Πλέον, όλο το βάρος της προσπάθειάς μας επικεντρώνεται στην πλήρη ενεργοποίηση των Επιτροπών Εξέτασης Αντιρρήσεων, αναλαμβάνοντας την πρωτοβουλία για τις όποιες νομοθετικές και θεσμικές παρεμβάσεις απαιτηθούν προς την κατεύθυνση αυτή, ώστε πολύ γρήγορα να επιλυθούν τυχόν λειτουργικά προβλήματα, σημειώνει το υπουργείο στην ανακοίνωσή του.

Στόχος η ταχεία εξέταση όλων των αντιρρήσεων με αίσθημα ασφάλειας δικαίου τόσο για την προστασία των συνταγματικών δικαιωμάτων των πολιτών όσο και του φυσικού περιβάλλοντος.

Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας, δήλωσε ότι «η χώρα μας μετά από 200 χρόνια ελεύθερου βίου, αποκτά -επιτέλους- δασικούς χάρτες. Ακόμη μια εμβληματική μεταρρύθμιση γίνεται πράξη, χάρη στην πολιτική πρωτοβουλία της κυβέρνησης Μητσοτάκη και του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Η κύρωση των δασικών χαρτών δίνει τέλος σε μια εκκρεμότητα δεκαετιών, προστατεύει αποτελεσματικά το περιβάλλον και οριοθετεί σαφώς τις εκτάσεις στις οποίες εφαρμόζεται η δασική νομοθεσία. Σήμερα φθάσαμε στο 95% των συνολικών αναρτήσεων (έναντι 51% που ήταν το 2020) και στο 90% των κυρώσεων (έναντι 50% προ διετίας). Οι πολίτες πλέον θα γνωρίζουν με το πάτημα ενός κουμπιού τον χαρακτηρισμό των εκτάσεων που κατέχουν και τις όποιες δυνατότητες αξιοποίησής τους, χωρίς την αναμονή χρονοβόρων διαδικασιών. Οι αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου, σε αρμονική συνεργασία με την πολιτική ηγεσία, έκαναν μεγάλες προσπάθειες ώστε να φτάσουμε το σημερινό αποτέλεσμα για το οποίο είμαστε υπερήφανοι».

Από την πλευρά του ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γιώργος Αμυράς, τόνισε ότι «οι δασικοί χάρτες είναι έργο εθνικής σημασίας και θα έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί εδώ και δεκαετίες, αλλά δυστυχώς η Ελλάδα παρέμενε η μοναδική χώρα στην Ευρώπη χωρίς δασικούς χάρτες. Χάρη στη σπουδαία δουλειά των δασικών υπηρεσιών και με νομοθετικές παρεμβάσεις επιλύσαμε χρόνια προβλήματα και θα συνεχίσουμε όπου χρειαστεί. Με τους δασικούς χάρτες πάνω απ’ όλα προστατεύουμε τον δασικό μας πλούτο, διασφαλίζουμε τις περιουσίες των πολιτών, γκρεμίζουμε τη γραφειοκρατία και απελευθερώνουμε με ασφάλεια δικαίου τις επενδύσεις».

22 ερωτήσεις – απαντήσεις για τους Δασικούς Χάρτες

1. Τι είναι ο δασικός χάρτης;

Ο δασικός χάρτης προσδιορίζει και οριοθετεί τις εκτάσεις δασικού ή χορτολιβαδικού χαρακτήρα, οι οποίες προστατεύονται από τις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας και τις διαχωρίζει από όλες τις διαφορετικού χαρακτήρα εκτάσεις.

Σημειώνεται ότι οι δασικοί χάρτες ρυθμίζουν τον χαρακτήρα των εκτάσεων και δεν επεμβαίνουν στο ιδιοκτησιακό καθεστώς, δεν θίγουν ιδιοκτησιακά δικαιώματα, της εκάστοτε έκτασης.

Αντίθετα αποσκοπούν να οριοθετήσουν τις δασικού και χορτολιβαδικού χαρακτήρα εκτάσεις υποστηρίζοντας το χωροταξικό σχεδιασμό, ενώ παράλληλα συμβάλλουν στην προστασία του περιβάλλοντος.

2. Ποιοι είναι οι κωδικοί για τις εκτάσεις και τι σημαίνουν;

1. Εκτάσεις μη διεπόμενες από τις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας

ΑΑ: Ανέκαθεν άλλης μορφής/χρήσης εκτάσεις

ΠΑ: Τελεσίδικες Πράξεις Χαρακτηρισμού Μη δασικές/Μη χορτολιβαδικές

2. Εκτάσεις διεπόμενες από τις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας

ΠΔ: Τελεσίδικες Πράξεις Χαρακτηρισμού, Δασικές

ΔΔ: Ανέκαθεν δασικές εκτάσεις

ΔΑ: Εκχερσωμένες δασικές εκτάσεις

ΑΔ: Δασωμένοι Αγροί

ΠΧ: Τελεσίδικες Πράξεις Χαρακτηρισμού, Χορτολιβαδικές

ΧΧ: Ανέκαθεν χορτολιβαδικές εκτάσεις

ΧΑ: Χορτολιβαδικές εκτάσεις στις αεροφωτογραφίες του 1945, άλλη μορφή κάλυψης στις αεροφωτογραφίες 2007-2009

ΑΝ: Εκτάσεις που έχουν κηρυχθεί αναδασωτέες

3. Ποια η είναι η πρόοδος του έργου;

Έως σήμερα έχουν αναρτηθεί δασικοί χάρτες για το 95% της επικράτειας, το υπόλοιπο 5% αφορά σε περιοχές εντός ορίων οικισμών και σχεδίων πόλεων.

Έχει κυρωθεί το 90% των δασικών χαρτών. Η διαφορά οφείλεται στο ότι δεν έχει γίνει κύρωση σε εκτάσεις που έχουν υποβληθεί αντιρρήσεις και αιτήματα διόρθωσης προδήλου σφάλματος.

4. Με ποιον τρόπο αποδεικνύεται ο χαρακτήρας έκτασης -για οποιαδήποτε νόμιμη χρήση/συναλλαγή με το δημόσιο/συμβολαιογραφική πράξη- μετά τη μερική ή ολική κύρωση των δασικών χαρτών;

Μετά την κύρωση του δασικού χάρτη κάθε μεταβίβαση, σύσταση και γενικά κάθε μεταβολή των εμπραγμάτων δικαιωμάτων εκτάσεων που έχουν χαρακτηριστεί ως δάση, δασικές ή χορτολιβαδικές, πρέπει να συνοδεύεται από σχετικό πιστοποιητικό της αρμόδιας Διεύθυνσης Δασών, με το οποίο βεβαιώνεται ο χαρακτήρας της έκτασης (ν.3889/2010, αρ. 20, παρ. 4).

Αν η έκταση δεν εμπίπτει στις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας (δεν αποτελεί δασική εν γένει έκταση) αρκεί υπεύθυνη δήλωση του άρθρου 8 του ν. 1599/1986 (A’ 75) επί του τοπογραφικού διαγράμματος, που συνοδεύει τη σχετική πράξη του συμβολαιογράφου ή αν δεν υφίσταται υποχρέωση εκπόνησης τοπογραφικού διαγράμματος, επί αποσπάσματος του δασικού χάρτη όπου απεικονίζεται το ακίνητο στο οποίο αφορά η συμβολαιογραφική πράξη και όπου εμφαίνονται οι συντεταγμένες των κορυφών του ακινήτου, με την οποία δηλώνεται υπευθύνως από τον συντάκτη του, ότι το συγκεκριμένο ακίνητο δεν εμπίπτει στις προστατευτικές διατάξεις της δασικής νομοθεσίας (ν.3889/2010, αρ. 20, παρ. 5).

5. Τι ισχύει με τις μεταβιβάσεις-αγοραπωλησίες σε έκταση χαρακτηρισμένη ως δασική στον αναρτημένο δασικό χάρτη, που όμως η Επιτροπή Εξέτασης Αντιρρήσεων (ΕΠΕΑ) έκανε αποδεκτή αντίρρηση και άλλαξε το χαρακτηρισμό της σε μη δασική;

Για εκτάσεις για τις οποίες έχουν γίνει δεκτές αντιρρήσεις των ενδιαφερομένων με απόφαση ΕΠΕΑ, και έως να κυρωθεί το επίμαχο τμήμα του δασικού χάρτη, στο σχετικό συμβόλαιο προσαρτάται αντίγραφο της απόφασης αυτής με τον αριθμό διαδικτυακής ανάρτησης (ΑΔΑ) από τη «Διαύγεια» και με επισυναπτόμενο τοπογραφικό διάγραμμα εξαρτημένων συντεταγμένων ΕΓΣΑ, επί του οποίου ο συντάκτης βεβαιώνει ότι το ακίνητο είναι αυτό ως προς το οποίο έχουν γίνει δεκτές οι υποβληθείσες αντιρρήσεις (ν.3889/2010, αρ. 20, παρ. 4).

Σε έκταση που λανθασμένα επιβαρύνεται με δασικό χαρακτήρα, για να γίνει η μεταβίβαση πρέπει πρώτα να περατωθεί η διαδικασία των αντιρρήσεων.

6. Μπορεί να εκδοθεί οικοδομική άδεια σε έκταση που είναι εν μέρει δασική και εν μέρει άλλης μορφής (ΑΑ);

Εφόσον το τμήμα του γεωτεμαχίου, με χαρακτηρισμό ΑΑ, πληροί τους όρους αρτιότητας, τότε εκδίδεται άδεια δόμησης. Σε κάθε περίπτωση, για την έκδοση οικοδομικής άδειας εφαρμόζεται η εγκύκλιος ΥΠΕΝ/ΔΑΟΚΑ/56321/2354/09.06.2021 (ΑΔΑ: Ω25Υ4653Π8-27Α) οδηγία περί δήλωσης δασικού ή μη χαρακτήρα κατά την έκδοση οικοδομικών αδειών, μετά την ανάρτηση των δασικών χαρτών.

7. Τι γίνεται σε περιοχές στις οποίες δεν έχει αναρτηθεί/κυρωθεί δασικός χάρτης;

Οι περιοχές αυτές αφορούν σε σχέδια πόλεων και οικισμών, τα όρια των οποίων δεν έχουν εγκριθεί με πράξεις της Διοίκησης αλλά έχουν οριοθετηθεί με άλλες διατάξεις, όπως πχ τα περιγράμματα των νομίμως υφιστάμενων οικισμών προ του έτους 1923 για τους οποίους δεν έχει καθοριστεί όριο, οι ακτινικοί οικισμοί, τα όρια των πολεοδομικών μελετών και σχεδίων πόλεως που εκπονούνται καθώς και τα υπό καθορισμό όρια οικισμών που δεν έχουν ακόμα εγκριθεί.

Για τις περιοχές αυτές το ΥΠΕΝ προγραμματίζει αναρτήσεις δασικού χάρτη εντός του 2023, ώστε να ξεκαθαρίσει ο δασικός ή μη χαρακτήρας τους.

Μέχρι τότε, στις περιοχές αυτές, για τον χαρακτηρισμό μιας έκτασης ή τμήματος της επιφανείας της γης ως υπαγομένης ή μη στις περιπτώσεις του άρθρου 3 του ν.998/79 (δάσος, δασική έκταση) ισχύει η διαδικασία του άρθρου 14 του ν.998/79, η οποία προβλέπει την έκδοση πράξης χαρακτηρισμού του κατά τόπου αρμοδίου δασάρχη ή του Διευθυντή Δασών.

8. Ποιος έχει δικαίωμα χρήσης των δεδομένων του δασικού χάρτη;

Δυνατότητα χρήσης των στοιχείων του δασικού χάρτη είτε είναι αναρτημένος είτε κυρωμένος, παρέχεται σε κάθε δημόσια αρχή μέσω ειδικού διαδικτυακού τόπου του Κτηματολογίου (ν.3889/2010, αρ. 20, παρ. 6).

Αν απαιτείται από κείμενες διατάξεις η βεβαίωση του δασικού ή μη χαρακτήρα έκτασης ενώπιον του Δημοσίου, των ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού και των υπηρεσιών και φορέων του ευρύτερου δημόσιου τομέα αυτή πραγματοποιείται με υπεύθυνη δήλωση του άρθρου 8 του ν. 1599/1986 (A΄ 75) επί του τοπογραφικού διαγράμματος, που αφορά το συγκεκριμένο ακίνητο από τον συντάκτη του. Στη δήλωση αναφέρεται υποχρεωτικά, αν ο χαρακτηρισμός της έκτασης ως δασικής ή μη έχει προσωρινή ή οριστική ισχύ, ανάλογα με το στάδιο στο οποίο βρίσκεται ο δασικός χάρτης.

9. Ποια τα προβλήματα που ανέδειξε η ανάρτηση και κύρωση των δασικών χαρτών;

Τα προβλήματα που αναδεικνύονται από την πρόσφατη ανάρτηση και κύρωση των δασικών χαρτών είναι το ιδιοκτησιακό, οι εκτάσεις που χαρακτηρίζονται ως ΑΔ και ΔΑ δηλαδή πρώην αγροτικές εκτάσεις που δασώθηκαν λόγω εγκατάλειψης ή δασικές εκτάσεις που εκχερσώθηκαν παράνομα προς καλλιέργεια, καθώς και σπίτια που έχουν χτιστεί σε δασικές εκτάσεις χωρίς την απαιτούμενη οικοδομική άδεια, δηλαδή είναι «δασικά αυθαίρετα».

10. Τι ισχύει για τους δασωμένους αγρούς (ΑΔ);

Πρόκειται για εκτάσεις που εμφανίζονται στις αεροφωτογραφίες του 1945 με αγροτική μορφή και δασώθηκαν μεταγενέστερα λόγω εγκατάλειψης.

Το ΥΠΕΝ με νομοθετική ρύθμιση (αρ. 93 του ν.4915/2022) τροποποίησε το αρ. 67 του ν.998/1979 και έδωσε τη δυνατότητα οικονομικής αξιοποίησης 7.000.000 στρεμμάτων για αγροτική και δενδροκομική καλλιέργεια, καθώς και για ελεύθερη χρήση υπό προϋποθέσεις.

Το Δημόσιο πλέον δεν θα προβάλει δικαιώματα κυριότητας σε αυτές τις εκτάσεις παρά μόνο αν αυτά θεμελιώνονται βάσει τίτλων. Πρόκειται για μια μεγάλη μεταρρύθμιση, την οποία οι ιδιοκτήτες εκτάσεων περίμεναν εδώ και σχεδόν 45 χρόνια.

11. Πώς επιλύθηκαν ιδιοκτησιακά ζητήματα;

Το ιδιοκτησιακό καθεστώς δεν αφορά άμεσα τους δασικούς χάρτες, αλλά είναι παρεμπίπτον ζήτημα. Οι δασικοί χάρτες ρυθμίζουν αποκλειστικά και μόνο τον χαρακτήρα των εκτάσεων με βάση τις ανθρωπογενείς επεμβάσεις, τη χρήση τους στο παρελθόν και την παρουσία ή μη δασικής βλάστησης, χωρίς να επεμβαίνουν στο ιδιοκτησιακό καθεστώς. Οποιαδήποτε ιδιοκτησιακή διαφορά συνεχίζει να ρυθμίζεται είτε διοικητικά είτε δικαστικά.

Για την επίσπευση της οριστικής επίλυσης του ιδιοκτησιακού καθεστώτος στις περιοχές της ελληνικής επικράτειας που δεν ισχύει το τεκμήριο κυριότητας του δημοσίου, το ΥΠΕΝ νομοθέτησε ότι για τις περιοχές αυτές (νησιά Ιονίου, Κρήτη, Λέσβος, Σάμος, Χίος, Κυκλάδες, Κύθηρα, Αντικύθηρα, Δωδεκάνησα και Μάνη) το Δημόσιο δεν προβάλλει δικαιώματα ιδιοκτησίας σε δάση και δασικές εκτάσεις εκτός αν διαθέτει τίτλους ιδιοκτησίας (αρ. 152 του ν.4819/2021).

Πρακτικά, αν μια αποδεδειγμένα ιδιωτική έκταση χαρακτηριστεί ως δασικού χαρακτήρα, δεν διεκδικείται από το ελληνικό Δημόσιο. Παραμένει ιδιωτική έκταση, γεγονός που δεν επηρεάζει τη χρήση της, σε σχέση με το προηγούμενο θεσμικό καθεστώς. Πρέπει να αναφερθεί ότι οι δασικές εκτάσεις που δεν είναι αναγνωρισμένες ιδιωτικές με έναν από τους τρόπους που αναφέρονται το αρ. 10 του ν.3208/2003, θεωρούνται δημόσιες.

12. Όταν μέρος ιδιοκτησίας έχει χαρακτηριστεί δασικό, μπορεί να μεταβιβαστεί το αγροτικό τμήμα της;

Το ΥΠΕΝ με νομοθετική ρύθμιση, έδωσε το δικαίωμα σε ιδιοκτησίες που περιλαμβάνουν και δασικές και αγροτικές εκτάσεις να μπορούν να μεταβιβάζονται, ως προς το μη δασικό τμήμα, χωρίς αυτό να θεωρείται κατάτμηση (αρ. 153 του ν.4819/2021).

13. Ποια λύση δίνεται για τα δασικά αυθαίρετα;

Λύση δίνεται και στο ζήτημα των δασικών αυθαιρέτων μέσω της ειδικής διαδικτυακής πλατφόρμας της παρ. 1 του άρ. 52 του ν.4685/2020 που δημιουργήθηκε σε συνεργασία με το Ελληνικό Κτηματολόγιο και βρίσκεται σε λειτουργία από τις 5 Οκτωβρίου 2022.

Οι όροι και οι προδιαγραφές λειτουργίας της διαδικτυακής πλατφόρμας της παρ. 1 του αρ. 52 του ν.4685/2020 περιγράφονται στην υπ’ αρ. οικ. ΥΠΕΝ/ΔΠΔ/68161/3775/16.07.2021 Κ.Υ.Α, με την υποχρέωση καταβολής παραβόλου ύψους 250 ευρώ.

Οι κάτοχοι κατοικιών σε δάση και δασικές εκτάσεις, δηλώνουν εκεί τις κατοικίες τους, με αναστολή των διαδικασιών κατεδάφισης και επιβολής προστίμων για 30 έτη.

Στη συνέχεια, αφού συγκεντρωθούν τα στοιχεία των δηλώσεων θα εκπονηθεί οικονομοτεχνική μελέτη βάση της οποίας θα εκδοθεί Προεδρικό Διάταγμα που θα καθορίζει τους όρους διατήρησης με καταβολή προστίμου ή κατεδάφισης των κατοικιών που έχουν δηλωθεί.

Σημειώνεται ότι αποκλείεται η υπαγωγή -στις παραπάνω διατάξεις- κτιρίων, τα οποία:

● δεν έχουν το χαρακτήρα κατοικίας,

● έχουν ανεγερθεί μετά την 28η Ιουλίου 2011,

● βρίσκονται σε περιοχές του δικτύου Natura 2000, σε υγροτόπους Ramsar και σε περιοχές για τις οποίες ισχύουν ειδικές προστατευτικές διατάξεις της φύσης ή του τοπίου, εκτός εάν κατασκευάστηκαν πριν το χαρακτηρισμό των περιοχών αυτών,

● βρίσκονται εντός περιοχών που έχουν κηρυχθεί αναδασωτέες λόγω πυρκαγιάς και έχουν ανεγερθεί μετά την κήρυξη της αναδάσωσης,

● η διατήρησή τους παρακωλύει τη διαφυγή των πολιτών ή την πρόσβαση πυροσβεστικών οχημάτων σε περίπτωση πυρκαγιάς ή άλλου κινδύνου από φυσικά φαινόμενα.

14. Είναι δασικές οι εκτάσεις με φρύγανα και ασπαλάθους;

Όχι, με βάση γνωμοδότηση του Τεχνικού Συμβουλίου Δασών του ΥΠΕΝ που έγινε αποδεκτή από τον υφυπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας με την ΥΠΕΝ/ΔΠΔ/35724/2004/16.04.2021 αποδοχή γνωμοδότησης, εκτάσεις που στο παρελθόν ήταν αγροτικού χαρακτήρα και λόγω της εγκατάλειψης αναπτύχτηκε ασπάλαθος και φρυγανώδης βλάστηση δεν χαρακτηρίζονται πλέον δασικές.

Επίσης σύμφωνα με προγενέστερη αποδοχή γνωμοδότησης του Τεχνικού Συμβουλίου Δασών (την 182363/2395/13.5.2019), εκτάσεις που και καλύπτονται µόνο από φρυγανική βλάστηση, δε συγκεντρώνουν τα απαραίτητα κριτήρια που θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη ώστε να θεωρηθεί ότι συγκροτούν δασοβιοκοινότητα και κατά συνέπεια οι εκτάσεις αυτές δεν χαρακτηρίζονται ως δάση ή δασικές αλλά ως χορτολιβαδικές.

15. Τι ισχύει για τα εκχερσωμένα δάση (ΔΑ) και τις επιδοτούμενες εκτάσεις από τον ΟΠΕΚΕΠΕ;

Βρίσκεται σε εξέλιξη διαδικασία για τη λύση του ζητήματος των εκχερσωμένων δασικών εκτάσεων, που χρησιμοποιούνται για αγροτική χρήση, χωρίς να έχουν εκδοθεί νόμιμες διοικητικές πράξεις.

Για τις εκχερσώσεις (ΔΑ) υπάρχουν συγκεκριμένες διαδικασίες για τη στοιχειοθέτηση του δημοσίου συμφέροντος μέσω συγκέντρωσης ποσοτικών στοιχείων και σύνταξης οικονομοτεχνικών μελετών. Ο δασικός χάρτης συμβάλλει στην επίλυση του θέματος βοηθώντας στην καταμέτρηση τους και στον προσδιορισμό των παραγόμενων αγαθών από αυτές. Ακολούθως, το Δημόσιο βασιζόμενο σε επιστημονικά ποσοτικά δεδομένα θα μπορεί να προσδιορίσει τις απαιτούμενες ενέργειες για την επίλυση του θέματος.

Έχει, ήδη, ολοκληρωθεί οικονομοτεχνική μελέτη για τη στοιχειοθέτηση του δημοσίου συμφέροντος και σχεδιάζεται νομικά βιώσιμη λύση σύμφωνα με τις επιταγές του Συντάγματος.

Σε κάθε περίπτωση, η προωθούμενη ρύθμιση θα επιλύει οριστικά όλα τα ζητήματα που έχουν ανακύψει προστατεύοντας το Δημόσιο από τους καταπατητές, αλλά και τους νόμιμους ιδιοκτήτες αυτών των εκτάσεων.

Η ρύθμιση αφορά σε 2,3 εκατ. στρέμματα πρώην δασικών εκτάσεων που εκχερσώθηκαν (ΔΑ) χωρίς νόμιμες διοικητικές πράξεις και χρησιμοποιούνται για αγροτική χρήση και χιλιάδες ιδιοκτήτες-αγρότες.

Σύμφωνα με αυτήν, οι εν λόγω εκτάσεις διατηρούν τη γεωργική χρήση για όσο χρόνο λαμβάνουν ενιαία ενίσχυση από τον ΟΠΕΚΕΠΕ και είναι ενταγμένες στο Ολοκληρωμένο Σύστημα Υποβολής Δηλώσεων (ΟΣΔΕ).

16. Τι ισχύει στην περίπτωση που δεν έχει υποβληθεί αντίρρηση στις προθεσμίες που προβλέπονταν; Θα υπάρξει εκ νέου δυνατότητα για υποβολή, ακόμα και μετά την κύρωση των δασικών χαρτών;

Με πρόσφατες αποφάσεις του ΣτΕ έχει κριθεί ότι κατά την προηγούμενη περίοδο οι χρόνοι αναρτήσεων, αλλά και ο τρόπος δημοσιοποίησης της διαδικασίας των αναρτήσεων και κύρωσης των δασικών χαρτών ήταν επαρκείς, έτσι ώστε οι ιδιώτες να προβούν σε όλες τις νόμιμες ενέργειες (κατά μέσο όρο το χρονικό διάστημα υποβολής αντιρρήσεων κυμάνθηκε περισσότερο από 8 μήνες).

Σε εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 48 του ν. 4685/2020, υπήρχε κατόπιν συνεχών παρατάσεων ικανό χρονικό διάστημα, για την υποβολή ατελούς αίτησης αναμόρφωσης του δασικού χάρτη.

Επιπλέον αυτών, η χώρα μας έχει αναλάβει διεθνείς δεσμεύσεις, προκειμένου να επιτευχθεί η κύρωση των δασικών χαρτών εντός εύλογων και παράλληλα δεσμευτικών χρονικών διαστημάτων, χωρίς να υποχρεωθούμε ως κράτος στην καταβολή δυσβάστακτων προστίμων εξαιτίας της χρόνιας ασυνέπειας.

Κατά συνέπεια των παραπάνω δεν είναι δυνατόν να δοθεί εκ νέου η δυνατότητα υποβολής αντίρρησης στο σύνολο (αλλά ούτε και σε μέρος) των κυρωμένων χαρτών, δηλαδή, ακόμα και στις περιοχές που ποτέ μέχρι σήμερα δεν υπήρξε κανένα ενδιαφέρον.

17. Ποια εναλλακτική δυνατότητα έχουν οι ιδιοκτήτες, που δεν υπέβαλλαν αντίρρησή;

Μπορούν να υποβάλλουν αίτημα αναμόρφωσης δασικού χάρτη στην οικεία Διεύθυνση Δασών.

Ο κυρωμένος δασικός χάρτης δεν δέχεται αντιρρήσεις, επιτρέπεται όμως η αναμόρφωσή του σύμφωνα με την παρ. 1 του αρ. 20 του ν.3889/2010.

Η αναμόρφωση του κυρωμένου δασικού χάρτη επιτρέπεται με την προσθήκη ή διαγραφή των εκτάσεων που υπάγονται ή παύουν να υπάγονται σε αυτόν σύμφωνα με τη δασική νομοθεσία, με δικαστικές αποφάσεις επί τού ιδιοκτησιακού ζητήματος των χορτολιβαδικών εκτάσεων, με διοικητικές πράξεις που έπρεπε να συμπεριληφθούν στον δασικό χάρτη κατά την κατάρτισή του και δεν απεικονίζονται σε αυτόν, καθώς και με τη διόρθωση προδήλων σφαλμάτων.

18. Ποιες είναι οι πράξεις της διοίκησης που μπορούν να αναμορφώσουν τον δασικό χάρτη;

Σύμφωνα με την ΥΠΕΝ/ΔΠΔ/64663/2956/2020 ΥΑ, οι διοικητικές πράξεις είναι:

● Εγκεκριμένα ρυμοτομικά σχέδια πόλης, πράξεις εφαρμογής και εγκεκριμένες πολεοδομικές μελέτες,

● Αποφάσεις χαρακτηρισμού οικισμού,

● Πράξεις οριοθέτησης καθώς και πράξεις πολεοδόμησης – ρυμοτόμησης,

● Ισχύουσες άδειες εγκατάστασης και λειτουργίας, οικοδομικές άδειες ή άλλες άδειες ή διοικητικές πράξεις που καλύπτονται από το τεκμήριο νομιμότητας για βιομηχανικές ή βιοτεχνικές εγκαταστάσεις που περιλαμβάνονται σε ζώνες οικιστικού ελέγχου,

● Αποφάσεις επιτροπών αλλοτριώσεων,

● Παραχωρητήρια αγροτικών κλήρων,

● Αποφάσεις κύρωσης διανομών και αναδασμών στις οποίες έχει αποδοθεί γεωργική, κτηνοτροφική ή μικτή χρήση,

● Αποφάσεις του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων ή νομάρχη,

● ‘Αδειες του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων,

● Αποφάσεις διάθεσης εξαγορασμένων από το Δημόσιο κτημάτων δυνάμει ειδικών νόμων,

● Διοικητικές πράξεις που αναφέρονται σε απαλλοτριώσεις και μεταβιβάσεις.

19. Τι χαρακτηρίζεται ως πρόδηλο σφάλμα;

Σύμφωνα με την Υ.Α. 153394/919/12.04.2017 ως πρόδηλο σφάλμα στη διαδικασία κατάρτισης του δασικού χάρτη ορίζεται οποιαδήποτε προφανής:

● Τεχνικού χαρακτήρα απόκλιση ή εσφαλμένη τεχνική απόδοση των οριογραμμών που παρατηρείται πάνω στα φωτογραμμετρικά υπόβαθρα και προκύπτει είτε από μετρήσεις εδάφους ή φωτοερμηνευτικής απόδοσης του θεματικού περιεχομένου του χάρτη, που έρχεται σε αντίθεση με την εικόνα, που παρουσιάζεται σ’ αυτά,

● Παράλειψη, εκ παραδρομής, της αποτύπωσης σαφώς δασικής έκτασης εντός ευρύτερης άλλης μορφής (αγροτικής κλπ) και το αντίστροφο,

● Απεικόνιση εμφανώς λανθασμένη αγροτικής έκτασης ως δασικής και το αντίστροφο,

● Παράλειψη εγγραφών στοιχείων των πολυγώνων του χάρτη στη βάση δεδομένων,

● Λανθασμένη αποτύπωση θεματικής επιφάνειας που οφείλεται σε διαμορφωμένα στοιχεία εικόνας (φωτογραφίας) λόγω διαβαθμισμένων περιοχών,

● Απόδοση ως χορτολιβαδικής, έκτασης που αφορά σε πεδινή και ομαλής κλίσης περιοχή, η οποία εξαιρείται της υπαγωγής στις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας, σύμφωνα με το π.δ. 32/2016 (ΦΕΚ 46 Α’),

● Απόδοση ως χορτολιβαδικής, έκτασης που αφορά σε αναγνωρισμένη, κατά τις κείμενες διατάξεις, έναντι του Δημοσίου ως ιδιωτικής, η οποία εξαιρείται της υπαγωγής στις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας,

● Απόδοση ως δασικής, έκτασης που αφορά τεχνητή δασική φυτεία, η οποία εξαιρείται της υπαγωγής στις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας και

● Παράλειψη απεικόνισης πράξεων της διοίκησης.

20. Πως επιταχύνεται η διαδικασία εξέτασης αντιρρήσεων;

Αναφορικά με τη λειτουργία των Επιτροπών Εξέτασης Αντιρρήσεων (ΕΠΕΑ), το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας έχει προχωρήσει σε μία σειρά από θεσμικές παρεμβάσεις για την αποτελεσματικότερη λειτουργία τους, προκειμένου να επιταχυνθεί η διαδικασία εξέτασης των αντιρρήσεων.

Με τον νόμο 4685/2020 μεταβλήθηκε η σύνθεση των ΕΠΕΑ, που πλέον είναι αμειβόμενες με βάση τον μηνιαίο αριθμό υποθέσεων που εξετάζουν (100 ανά μήνα), με στόχο τα πορίσματα τους να χαρακτηρίζονται από μεγαλύτερη κατά το δυνατόν έξωθεν αντικειμενικότητα. Οι επιτροπές αποτελούνται από δικηγόρο (ως πρόεδρο), μηχανικό από τον ιδιωτικό τομέα και δασολόγο από τον δημόσιο τομέα.

Είναι γνωστό ότι το πλήθος των αντιρρήσεων που εκκρεμούν είναι μεγάλο. Γι’ αυτό το λόγο έχει προβλεφθεί η σύσταση κατ’ ελάχιστο 200 επιτροπών, για τη λειτουργία των οποίων έχει εξασφαλιστεί η αναγκαία χρηματοδοτική πηγή από το Πράσινο Ταμείο.

Επιπλέον, έχει προβλεφθεί να γίνονται προπαρασκευαστικές-υποστηρικτικές διεργασίες από τις Διευθύνσεις Δασών, έτσι ώστε η ροή των αντιρρήσεων να είναι πλήρως ομαδοποιημένη και τελικά να επιτευχθεί ο επιθυμητός ρυθμός εξέτασης των αντιρρήσεων.

Σε κάθε περίπτωση η διαδικασία θα παρακολουθείται στενά και αν κριθεί απαραίτητο με βάση τα χρονοδιαγράμματα, θα συσταθούν και επιπλέον επιτροπές. Η Γενική Διεύθυνση Δασών & ΔΠ του ΥΠΕΝ, βρίσκεται σε στενή συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και υπηρεσίες, έτσι ώστε να ξεκινήσουν άμεσα οι εργασίες των επιτροπών, και να μην χαθεί καθόλου χρόνος.

21. Πότε αναμένεται να ολοκληρωθεί η διαδικασία;

Μέχρι σήμερα έχουμε ιδρύσει 116 επιτροπές εξέτασης αντιρρήσεων (ΕΠΕΑ) με στόχο να φτάσουμε τουλάχιστον τις 200 ΕΠΕΑ που θα εξετάζουν 20.000 αντιρρήσεις το μήνα, δεδομένο ότι για την καταβολή της αποζημίωσης των μελών απαιτείται εξέταση 100 υποθέσεων ανά μήνα.

22. Τι ισχύει στην περίπτωση που η αντίρρηση ενός πολίτη δεν γίνει αποδεκτή από την αρμόδια ΕΠΕΑ;

Σύμφωνα με την παρ. 5 του αρ. 19 του ν.3889/2010 ο πολίτης έχει το δικαίωμα άσκησης αίτησης ακύρωσης ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας κατά της πράξης κύρωσης του δασικού χάρτη για το τμήμα εκείνο της αντίρρησης που η ΕΠΕΑ δεν έκανε αποδεκτό. Προϋπόθεση της προσφυγής στο ΣτΕ είναι η ενσωμάτωση στον κυρωμένο δασικό χάρτη της επίμαχης έκτασης ύστερα από την απορριπτική απόφαση της ΕΠΕΑ.

Ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν υπέγραψε διάταγμα με το οποίο απαγορεύει τις εξαγωγές πετρελαίου και παραγώγων του σε κράτη που υιοθέτησαν το πλαφόν στην τιμή — το οποίο επέβαλαν η G7, η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Αυστραλία.

Το μέτρο θα ισχύσει από την 1η Φεβρουαρίου μέχρι την 1η Ιουλίου 2023.

Το έλλειμμα στον προϋπολογισμό της Ρωσίας το 2023 μπορεί να είναι μεγαλύτερο από το προβλεπόμενο 2%, καθώς το πλαφόν στην τιμή του ρωσικού πετρελαίου αναμένεται να συρρικνώσει τα έσοδα από τις εξαγωγές, είχε δηλώσει νωρίτερα ο υπουργός Οικονομικών Αντόν Σιλουάνοφ.

Στις 9 Δεκεμβρίου, ο πρόεδρος Πούτιν είχε χαρακτηρίσει «ανόητη» την επιβολή πλαφόν, λέγοντας πως το ανώτατο όριο των 60 δολαρίων το βαρέλι ανταποκρίνεται στην τιμή στην οποία πουλά ήδη η Ρωσία.

Την προηγούμενη εβδομάδα, η Μόσχα γνωστοποίησε ότι η επιβολή πλαφόν ενδέχεται να την οδηγήσει σε απόφαση για μείωση της παραγωγής πετρελαίου κατά 5%-7% στις αρχές της επόμενης χρονιάς.

Ο νέος χρόνος για να είναι γλυκός, να φέρει τύχη και υγεία οι κάτοικοι της Στερεάς Ελλάδας τον υποδέχονται με τραγούδια και νόστιμα εδέσματα. Στο πρωτοχρονιάτικο τραπέζι ξεχωριστή θέση έχουν το βασιλόψωμο και ο μπακλαβάς, ενώ από τα έθιμα που ξεχωρίζουν είναι το «πάντρεμα τη φωτιάς» και το «ποδαρικό».

Το πάντρεμα της φωτιάς: Μπορεί τα Χριστούγεννα να γίνεται στη Ρούμελη το «αρραβώνιασμα της φωτιάς» την Πρωτοχρονιά ακολουθεί η συνέχεια. Το «πάντρεμα της φωτιάς» που γίνεται τα ξημερώματα της πρωτοχρονιάς. Στο τζάκι την παραμονή της πρωτοχρονιάς μπαίνουν δύο μεγάλα ξύλα. Ο νοικοκύρης φροντίζει να είναι ακριβώς ίδια και να καίγονται το ίδιο. Σύμφωνα με την παράδοση τα δύο ξύλα συμβολίζουν την αλλαγή της ημέρας αλλά και την αλλαγή του χρόνου. Σύμφωνα με την παράδοση όποια ευχή και αν κάνει κάποιος εκείνη τη μέρα ακόμη και… κατάρα, αυτή θα πιάσει τόπο.

Σπούρνι: Σε άλλες περιοχές της Φωκίδας και της Ευρυτανίας αυτό έχει αντικατασταθεί με το «σπούρνι». Ένα μικρό παιδί κάθεται σταυροπόδι μπροστά στο αναμμένο τζάκι, ρίχνει αλάτι πάνω στη φωτιά και κάνει διάφορες ευχές για την οικογένεια, για την υγεία, για τα σπαρτά που σύμφωνα με την παράδοση «πιάνουν τόπο». Αποζημίωση του μικρού παιδιού είναι το πρώτο και καλύτερο κομμάτι «μπακλαβά» που φτιάχνουν οι νοικοκυρές.

Μπακλαβάς: Είτε με καρύδια, που είναι επικρατέστερο, είτε με αμύγδαλα, κάθε σπίτι στη Ρούμελη έχει τον μπακλαβά του. Υπάρχει μάλιστα ανταγωνισμός στις νοικοκυρές για το ύψος που θα έχει το γλυκό τους, το μέγεθος του ταψιού που θα χρησιμοποιήσουν, ενώ τις προηγούμενες ημέρες το ξενύχτι είναι δεδομένο για να ανοίξουν τα χειροποίητα φύλλα.

Το σπάσιμο του ροδιού: Στα χωριά της Νότιας Εύβοιας το πρωί της Πρωτοχρονιάς, η οικογένεια πηγαίνει στην εκκλησία και ο νοικοκύρης κρατάει στην τσέπη του ένα ρόδι, για να το λειτουργήσει. Γυρνώντας σπίτι, πρέπει να χτυπήσει την εξώπορτα -δεν κάνει να ανοίξει ο ίδιος με το κλειδί του- και έτσι να είναι ο πρώτος που θα μπει στο σπίτι, για να κάνει το καλό ποδαρικό, με το ρόδι στο χέρι. Μπαίνοντας μέσα, με το δεξί, σπάει το ρόδι πίσω από την εξώπορτα, το ρίχνει δηλαδή κάτω με δύναμη, για να σπάσει και να πεταχτούν οι σπόροι του παντού και ταυτόχρονα λέει: «με υγεία, ευτυχία και χαρά το νέο έτος κι όσους σπόρους έχει το ρόδι, τόσες λίρες να έχει η τσέπη μας όλη τη χρονιά».

Ποδαρικό: Πολλοί είναι οι κάτοικοι της περιοχής που από την παραμονή λένε σε κάποιο δικό τους άνθρωπο, που τον θεωρούν καλότυχο και γουρλή, να έρθει την Πρωτοχρονιά να τους κάνει ποδαρικό. Μόλις μπει στο σπίτι τον βάζουν να πατήσει ένα σίδερο για να είναι όλοι «σιδερένιοι» και γεροί στη διάρκεια του καινούργιου χρόνου.

Η νοικοκυρά φιλεύει τον άνθρωπο που κάνει ποδαρικό για το καλό του χρόνου. Συνήθως του δίνει μήλα ή καρύδια και μια κουταλιά γλυκό κυδώνι ή ότι άλλο γλυκό έχει φτιάξει για τις γιορτές.

Ο νέος χρόνος πρέπει να βρει τα μέλη της οικογένειας με κάποιο καινούργιο ρούχο, σύμβολο ευημερίας, ενώ μετά το κόψιμο της βασιλόπιτας και αφού μοιραστούν τα δώρα, ξεκινούν τα τυχερά παιχνίδια. Αυτός που θα κερδίσει θα είναι τυχερός για όλη τη νέα χρονιά.

Βασιλόψωμο – Βασιλοκουλούρες: Μέσα σε όλα τα άλλα ξεχωρίζουν το «βασιλόψωμο» και οι «βασιλοκουλούρες» που τρώγονται ανήμερα του Αγίου Βασιλείου. Σε ορισμένες περιοχές εκτός από αλεύρι οι νοικοκυρές βάζουν μέσα ρεβίθι αλεσμένο, ή ακόμη και ντόπιο καλαμπόκι. Βάζουν επίσης βασιλικό και μυρωδικά και πάνω του δημιουργούν διάφορα σχήματα και παραστάσεις, οι οποίες έχουν σχέση με την καθημερινότητα. Αφορούν είτε την παραγωγή και τα χωράφια, είτε την υγεία και τα ακίνητα, είτε την οικογένεια.

«Καμήλες και Ντιβιτζήδες»: πρόκειται για ένα πρωτοχρονιάτικο έθιμο της Ανατολικής Ρωμυλίας που έχει μεταφερθεί στο Νέο Μοναστήρι της Βόρειας Φθιώτιδας. Έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα και παραπέμπει στις γιορτές προς τιμή του Διονύσου, όπου οι πιστοί μεταμφιέζονταν και τιμούσαν τον θεό με σάτιρες και χορούς σε «ξέφρενους» ρυθμούς. Μετά την επικράτηση της χριστιανικής θρησκείας, διαμορφώθηκε ανάλογα για να μπορέσει να διατηρηθεί.

Το δρώμενο Καμήλες και Ντιβιτζήδες (καμηλιέρηδες) είναι ένα από τα πιο γνωστά πρωτοχρονιάτικα έθιμα της ανατολικής Ρωμυλίας. Εξίσου διαδεδομένο είναι στον Πόντο, τη Μικρά Ασία, τα Βαλκάνια, και σε χώρες όπως η Ρουμανία, η Ουγγαρία και η Σλοβενία.

Οι ντιβιτζήδες ντύνονται με προβιές και φορούν στο κεφάλι το καούκι που είναι καπέλο και μάσκα μαζί, είναι φτιαγμένο από «κιτσιά» (αρνίσιο μαλλί), στολισμένο με καθρεφτάκια (για τον ξορκισμό των πνευμάτων) και πολύχρωμες κορδέλες. Στη θέση των δοντιών έχουν «αρμάθες» από ξερά φασόλια. Στη μέση και τα πόδια φορούν μικρά κουδουνάκια που δημιουργούν θόρυβο όταν χορεύουν ή τσακώνονται. Στα χέρια κρατούν το «τοπούζ’» (ξύλινο ρόπαλο) το οποίο χτυπούνε χάμω εκβιάζοντας, κατά κάποιον τρόπο, τη γονιμότητα της γης.

Η καμήλα είναι μια ξύλινη κατασκευή σκεπασμένη με «τσόλι» (υφαντό από τραγίσιο μαλλί), με έναν μακρόστενο λαιμό από προβιά, όπως και το κεφάλι της, με κρεμασμένα πολλά μεγάλα μπρούτζινα κουδούνια (τούτσα).

Ο θόρυβος των κουδουνιών, καθώς η καμήλα κουνιέται, συντελεί στο ξύπνημα της φύσης από τη χειμωνιάτικη νάρκη.

Η καμήλα στερεώνεται με ζωνάρια δεμένα σταυρωτά πάνω στο ανθρώπινο σώμα και ζυγίζεται με τέχνη για να μη γέρνει και κουράζει τον «καμιλτζή». Οι ντιβιτζήδες, η καμήλα, ο γκαϊντατζής ή ο φιουρτζής (παίζει φλογέρα) συνοδεύουν την παραμονή της Πρωτοχρονιάς τις σάρτες (χορωδίες) από σπίτι σε σπίτι.

Μετά την πρωτοχρονιάτικη λειτουργία στην πλατεία του Ν. Μοναστηρίου οι ντιβιτζήδες, οι καμήλες και οι μουσικοί θα ανοίξουν το χορό στην πλατεία του χωριού. Λίγο αργότερα στον κύκλο θα πιαστούν κάτοικοι και επισκέπτες, χορεύοντας κυρίως ζωναράδικο και συγκαθιστό. Το γλέντι ολοκληρώνεται αργά το απόγευμα με τη μάχη των ντιβιτζήδων με τις καμήλες, αλλά τα οι χοροί συνεχίζονται όλη την ημέρα στις ταβέρνες του χωριού.

Η κυβέρνηση των ΗΠΑ εξετάζει το ενδεχόμενο να προχωρήσει στην επιβολή νέων μέτρων στους ταξιδιώτες που φθάνουν στη χώρα από την Κίνα, εξαιτίας της ανησυχίας της για την «έλλειψη διαφανών δεδομένων» από το Πεκίνο για την πορεία της πανδημίας του νέου κορονοϊού, δήλωσαν αμερικανοί αξιωματούχοι, οι οποίοι δεν κατονομάστηκαν, στα πρακτορεία ειδήσεων Ρόιτερς και Μπλούμπεργκ χθες Τρίτη.

Η Ιαπωνία, η Ινδία και η Μαλαισία ανακοίνωσαν ήδη μέσα στις τελευταίες 24 ώρες πως λαμβάνουν νέα μέτρα που αφορούν τους ταξιδιώτες από την Κίνα, εξαιτίας της έξαρσης των μολύνσεων στον ασιατικό γίγαντα των 1,41 δισεκ. κατοίκων.

Το Τόκιο ανακοίνωσε πως όλοι οι ταξιδιώτες που αφικνούνται από την Κίνα θα είναι υποχρεωμένοι να κάνουν τεστ για τον SARS-CoV-2. Η Κουάλα Λουμπούρ ανακοίνωσε πως θα λάβει νέα μέτρα ιχνηλάτησης και επιτήρησης.

Έχουν πλέον γίνει «βουνό» οι ανησυχίες της διεθνούς κοινότητας για τα ξεσπάσματα της πανδημίας στην Κίνα και την παντελή «έλλειψη» αξιόπιστων, «διαφανών δεδομένων» για αυτά, συμπεριλαμβανομένων «δεδομένων για την αλληλούχηση του γονιδιώματος του ιού», από πλευράς Πεκίνου, εξήγησαν οι αμερικανοί αξιωματούχοι.

Νοσοκομεία και γραφεία κηδειών έχουν κατακλυστεί στην Κίνα, καθώς μετά την απόφαση που πήραν στις αρχές Δεκεμβρίου οι αρχές να τερματίσουν απότομα την πολιτική «zero COVID» —εξάλειψης του ιού και της ασθένειας που προκαλεί—, έπειτα από διαδηλώσεις άνευ προηγουμένου εναντίον των δρακόντειων μέτρων, ο ιός εξαπλώνεται ουσιαστικά ανεξέλεγκτος.

Μολαταύτα, κατά τις επίσημες στατιστικές για το επταήμερο ως προχθές Δευτέρα, επήλθε μόλις ένας θάνατος εξαιτίας επιπλοκών της COVID-19. Η ανησυχία ειδικών και πολιτών για την αξιοπιστία των δεδομένων εντείνεται, καθώς δεν έχουν καμιά σχέση με την εμπειρία άλλων χωρών, με πολύ μικρότερους πληθυσμούς, αφού άνοιξαν ξανά τις οικονομίες τους.

Δεκάδες κτίρια του ιστορικού κέντρου, εκ των οποίων πολλά εγνωσμένης ιστορικής και αρχιτεκτονικής αξίας, που μέχρι χθες ήταν σκεπασμένα με γκράφιτι και μπογιές έρχονται ξανά στο φως. Σύμφωνα με το Δήμο Αθηναίων ανακτούν, έπειτα από δεκαετίες, τη χαμένη αίγλη τους και γίνονται ξανά ζωντανό κομμάτι του αρχιτεκτονικού πλούτου της Αθήνας.

Η μεγαλύτερη επιχείρηση «αντι-γκράφιτι» που έχει γίνει ποτέ στην Αθήνα βρίσκεται σε εξέλιξη εδώ και μερικές εβδομάδες στο κέντρο της πρωτεύουσας, με τα συνεργεία της διεύθυνσης καθαριότητας του δήμου να «σαρώνουν» τους ιστορικούς εμπορικούς δρόμους της πόλης, αποκαθιστώντας ήδη πάνω από 15.200 τ.μ επιφανειών.

Αθηνάς, Ευριπίδου, Σοφοκλέους, Αριστείδου, Αιόλου, Κολοκοτρώνη, Πραξιτέλους, Λέκκα, Αθηναΐδος, Αγίας Ειρήνης, Πολυκλείτου, Αγίου Μάρκου, Χρυσοσπηλιωτίσσης, Βλαχάβα, Βύσσης, Μιλτιάδου, Νικίου, Καρόρη, Αβραμιώτου, Βορέου, Καΐρη είναι, μόνο, μερικοί από τους δημοφιλείς δρόμους της πρωτεύουσας, στους οποίους έχει ήδη δράσει η εξειδικευμένη ομάδα αντιγκράφιτι του Δήμου Αθηναίων.

«Η Αθήνα είχε αφεθεί για πολλές δεκαετίες στο έλεος της μουτζούρας. Γραφικές γωνιές της πόλης, προσόψεις καταστημάτων, επιφάνειες ιστορικών κτιρίων είχαν “ποτιστεί” από την μπογιά και καλυφθεί από δεκάδες αντιαισθητικά γκράφιτι. Οφείλαμε, λοιπόν, να αναδείξουμε το φως της Αθήνας, βάζοντας τέλος στη μιζέρια και το “μαύρο” που τη “σκέπαζε”. Η δουλειά μας δεν έχει τελειώσει. Οι μεγάλες επιχειρήσεις αντι-γκράφιτι συνεχίζονται και σιγά σιγά βλέπουμε την πραγματική, λαμπερή Αθήνα πίσω από τη μουτζούρα», τόνισε ο δήμαρχος Αθηναίων Κώστας Μπακογιάννης.

Οι εργαζόμενοι της Διεύθυνσης Καθαριότητας έδωσαν έμφαση σε τοίχους, μαρμάρινες, μεταλλικές και πέτρινες επιφάνειες, ενώ μετά από συνεννόηση με τους καταστηματάρχες η δράση επεκτάθηκε και στα ρολά μαγαζιών. Μάλιστα, μέχρι σήμερα έχουν ανταποκριθεί θετικά στο πρόγραμμα αποκατάστασης 402 επιχειρήσεις, ενώ έχουν ήδη αποκατασταθεί συνολικά 1.250 ρολά.

Πάνω από πέντε τόνοι κρέατος δεσμεύτηκαν από τις αρμόδιες ελεγκτικές υπηρεσίες της Περιφέρειας Αττικής κατά τους υγειονομικούς ελέγχους στην εορταστική αγορά.

Σύμφωνα με στοιχεία της Περιφέρειας, το διάστημα από 11 έως 22 Δεκεμβρίου πραγματοποιήθηκαν συνολικά 1024 έλεγχοι σε καταστήματα λιανικής πώλησης, λαϊκές αγορές, εγκαταστάσεις και επιχειρήσεις τροφίμων φυτικής και ζωικής προέλευσης, καθώς και 42 έλεγχοι στα σφαγεία. Από τους ελέγχους προέκυψαν 15 κατασχέσεις με τις οποίες δεσμεύτηκαν συνολικά 5677 κιλά κρέατος και προϊόντα κρέατος ενώ έγιναν 90 συστάσεις συμμόρφωσης.

Παράλληλα, σε αντίστοιχους ελέγχους που διενεργήθηκαν από τις αρμόδιες Διευθύνσεις Υγειονομικού Ελέγχου και Περιβαλλοντικής Υγιεινής κατά το ίδιο χρονικό διάστημα, ελέγχθηκαν 1.566 επιχειρήσεις και έγιναν συστάσεις συμμόρφωσης σε 754, ενώ διαπιστώθηκαν 15 παραβάσεις για τις οποίες επιβλήθηκαν πρόστιμα.

Επιπλέον, οι αρμόδιες υπηρεσίες ήλεγξαν 1.249 επιχειρήσεις για την τήρηση των μέτρων κατά του Covid-19 και έγιναν 68 συστάσεις, ενώ σε ελέγχους για την εφαρμογή της αντικαπνιστικής νομοθεσίας έγιναν 70 συστάσεις συμμόρφωσης σε σύνολο 1.207 ελέγχων.

Να σημειωθεί ότι ο Περιφερειάρχης Αττικής Γ. Πατούλης, έχει ζητήσει από τα αρμόδια κλιμάκια της Περιφέρειας την εντατικοποίηση των σχετικών ελέγχων στην αγορά καθ΄ όλη την διάρκεια των εορτών με στόχο την προστασία των καταναλωτών και των εμπόρων από φαινόμενα παραβίασης του θεσμικού πλαισίου και διάθεσης επικίνδυνων για την δημόσια υγεία προϊόντων.

«Αποστολή μας είναι να διασφαλιστεί η εύρυθμη λειτουργία της αγοράς, η τήρηση του νομοθετικού πλαισίου και η προστασία της δημόσιας υγείας. Είναι αδιαπραγμάτευτο το καθήκον μας, αλλά και η εντολή μου να προστατεύσουμε την δημόσια υγεία και αυτό περιλαμβάνει και την προστασία του καταναλωτή. Ευχαριστώ τις υπηρεσίες της Περιφέρειας Αττικής που με αυταπάρνηση κάνουν τους ελέγχους που απαιτούνται. Δε θα επιτρέψουμε σε κανένα να θέσει σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία και ζωή των πολιτών. Δεν λειτουργούμε τιμωρητικά για κανέναν, ας γνωρίζουν όμως όλοι πως όταν δεν τηρούνται όσα προβλέπουν οι νόμοι θα υπάρχουν αυστηρά πρόστιμα, καθώς τέτοιου είδους φαινόμενα χρειάζεται να αντιμετωπίζονται άμεσα, ώστε να μην πλήττεται η αξιοπιστία της αγοράς, η οποία στην πλειονότητα της λειτουργεί υποδειγματικά», αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Πατούλης.

Οι προτάσεις της Μόσχας για την «αποστρατιωτικοποίηση» και την «αποναζιστικοποίηση» της Ουκρανίας είναι γνωστές στο Κίεβο κι επαφίεται στις ουκρανικές αρχές να τις εφαρμόσουν, αλλιώς το ζήτημα θα το λύσει ο ρωσικός στρατός, διεμήνυσε χθες Δευτέρα ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, ο Σεργκέι Λαβρόφ.

«Οι προτάσεις μας για την αποστρατιωτικοποίηση και την αποναζιστικοποίηση των εδαφών που ελέγχονται από το (ουκρανικό) καθεστώς, την εξάλειψη των απειλών για την ασφάλεια της Ρωσίας που πηγάζουν από αυτά, συμπεριλαμβανομένων των νέων εδαφών μας, είναι καλώς εγνωσμένες από τον εχθρό», δήλωσε ο κ. Λαβρόφ, σύμφωνα με ρωσικά πρακτορεία ειδήσεων.

«Το θέμα είναι απλό: Εφαρμόστε τις, για το δικό σας καλό. Σε διαφορετική περίπτωση, το ζήτημα θα το καθορίσει ο ρωσικός στρατός», πρόσθεσε ο ρώσος ΥΠΕΞ.

Ερευνητές του ΙΜΒΒ αποκαλύπτουν ένα νέο μοριακό μηχανισμό που ρυθμίζει τη γήρανση και την αναπαραγωγή, συμβάλλοντας καθοριστικά στην προστασία και μακροπρόθεσμη διατήρηση της δομής και της λειτουργίας του πυρήνα του κυττάρου.

Πρόσφατη έρευνα στο Ινστιτούτο Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας (ΙΜΒΒ) του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), τα αποτελέσματα της οποίας δημοσιεύονται σήμερα στο έγκριτο διεθνές επιστημονικό περιοδικό Nature Aging, ρίχνει για πρώτη φορά φως σε ένα θεμελιώδη μηχανισμό ελέγχου της γήρανσης και της αναπαραγωγικής γονιμότητας. Οι ερευνητές του ΙΜΒΒ, Δρ. Mαργαρίτα Έλενα Παπανδρέου και Δρ. Γιώργος Κωνσταντινίδης, με επικεφαλής τον Δρ. Νεκτάριο Ταβερναράκη, (Καθηγητή της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστήμιου Κρήτης και Πρόεδρο του ΙΤΕ) αποκάλυψαν ένα νέο μοριακό μηχανισμό που λειτουργεί στα κύτταρα για τη διαφύλαξη της ακεραιότητας και της λειτουργίας του πυρήνα, και ρυθμίζει τη σωματική καθώς και την αναπαραγωγική γήρανση.

Ο πυρήνας είναι το κεντρικό οργανίδιο των ευκαρυωτικών κυττάρων, όπου βρίσκεται το γενετικό υλικό, ή αλλιώς, το DNA, το οποίο καθορίζει την κυτταρική ταυτότητα και λειτουργία σε όλους τους οργανισμούς. Η δομή και η αρχιτεκτονική του πυρήνα αλλάζουν δραματικά κατά τη γήρανση, αλλά και κατά την καρκινογένεση. Επιπρόσθετα, ένα κοινό χαρακτηριστικό της γήρανσης, των παθολογικών καταστάσεων που σχετίζονται με αυτή, αλλά και των προγεροειδών συνδρόμων (π.χ., σύνδρομα Hutchinson-Gilford, Werner, Bloom, Cockayne, και άλλα), αποτελούν οι αλλοιώσεις που εντοπίζονται στον πυρηνίσκο του κυττάρου, μία δομή μέσα στον πυρήνα που ελέγχει την παραγωγή ριβοσωμάτων τα οποία λειτουργούν ως μηχανές σύνθεσης πρωτεϊνών των κυττάρων. Αξίζει να σημειωθεί ότι η διατήρηση της ακεραιότητας του πυρήνα και του πυρηνίσκου έχει συσχετιστεί με τη μακροζωία, και με παρεμβάσεις που παρατείνουν τη ζωή σε πειραματόζωα. Ωστόσο, οι μοριακοί και κυτταρικοί μηχανισμοί που επιτηρούν και διασφαλίζουν την δομή του πυρήνα και του πυρηνίσκου παραμένουν αδιευκρίνιστοι. Δεν είναι, επίσης, γνωστό αν ο προοδευτικός εκφυλισμός της αρχιτεκτονικής του πυρήνα, που παρατηρείται κατά τη γήρανση, και σε ασθένειες που σχετίζονται με την ηλικία, αποτελεί επακόλουθο, ή απλή συνέπεια αυτών των καταστάσεων, ή συνεισφέρει καθοριστικά στη διαδικασία της γήρανσης και της παθογένεσης των προγεροειδών συνδρόμων.

Χρησιμοποιώντας δύο πειραματικούς οργανισμούς, τον νηματώδη Caenorhabditis elegans και το ποντίκι, οι ερευνητές του ΙΜΒΒ-ΙΤΕ μελέτησαν αυτά τα βασικά ερωτήματα. Η διατήρηση της πυρηνικής δομής και λειτουργίας απαιτεί τη συνεχή και αυστηρά ρυθμιζόμενη ανακύκλωση των ελαττωματικών ή κατεστραμμένων πυρηνικών συστατικών. Η στόχευση και η αποικοδόμηση των κατεστραμμένων πυρηνικών συστατικών πραγματοποιείται με έναν επιλεκτικό τύπο αυτοφαγίας, την πυρηνοφαγία, η οποία χρησιμεύει ως μηχανισμός ελέγχου της πυρηνικής ομοιόστασης. Η διατήρηση της μορφολογίας του πυρήνα και η ανακύκλωση του πυρηνικού υλικού είναι απαραίτητες για τη λειτουργία του κυττάρου. Προβλήματα στη σωστή διεξαγωγή πυρηνοφαγίας έχουν ενοχοποιηθεί για ένα ευρύ φάσμα παθολογικών καταστάσεων, όπως οι βλάβες στο DNA, ο καρκίνος και οι νευρεκφυλιστικές ασθένειες. Παρέμενε όμως άγνωστο το πώς ρυθμίζεται η πυρηνοφαγία, καθώς και ποιες είναι οι επιπτώσεις που έχει η απορρύθμισή της στη γήρανση.

Καθ. Ν. Ταβερναράκης Δρ. M. Παπανδρέου Δρ. Γ. Κωνσταντινίδης

Η μελέτη που δημοσιεύεται σήμερα αποκαλύπτει έναν κομβικό μηχανισμό ρύθμισης της πυρηνοφαγίας. Συγκεκριμένα, η γιγαντιαία πρωτεΐνη αγκύρωσης του πυρηνικού περιβλήματος, ANC-1 στον νηματώδη, και η αντίστοιχη Nesprin 2 στα ποντίκια, λειτουργούν ως ειδικοί ρυθμιστές της πυρηνοφαγίας. Μάλιστα, είναι αξιοσημείωτο ότι τα επίπεδα των πρωτεϊνών αυτών διαμορφώνονται κατάλληλα μέσω της αυτοφαγίας. Η πρωτεΐνη ANC-1/Nesprin 2 βρίσκεται στην εξωτερική μεμβράνη του πυρήνα όλων των κυττάρων, ενώ έχει βρεθεί ότι μεταλλάξεις της εμπλέκονται σε νευροεκφυλιστικές ασθένειες, μυοκαρδιοπάθειες και καρκίνο, στον άνθρωπο. Ελέγχοντας την επιλεκτική αποικοδόμηση συστατικών του πυρήνα και του πυρηνίσκου, η πρωτεΐνη ANC-1/Nesprin 2 εξασφαλίζει τη θωράκιση της ομοιόστασης των κυττάρων, την ανθεκτικότητα σε στρεσογόνους παράγοντες και τη σημαντική αύξηση του προσδόκιμου ζωής του οργανισμού. Επιπλέον, η πυρηνοφαγία, με τη μεσολάβηση της πρωτεΐνης ANC-1/Nesprin 2, συνεισφέρει ως μηχανισμός ποιοτικού ελέγχου στην εκκαθάριση δυσλειτουργικών πρόδρομων γεννητικών κυττάρων, κατά τη διαφοροποίησή τους, στο αναπαραγωγικό σύστημα του νηματώδους. Η διαταραχή αυτής της διαδικασίας κάθαρσης προκαλεί τη δημιουργία όγκων στο γεννητικό σύστημα του C. elegans, και προοδευτική στειρότητα. Πρόκειται για ένα φαινόμενο θνητότητας της βλαστικής κυτταρικής σειράς που απαιτείται για την αναπαραγωγή όλων των ζωικών οργανισμών και είναι, κανονικά, αθάνατη. Παρομοίως, η απενεργοποίηση της πρωτεΐνης Nesprin 2 σε θηλυκά ποντίκια προκαλεί καρκίνωμα των ωοθηκών, ενώ πολυμορφισμοί στην αντίστοιχη ανθρώπινη πρωτεΐνη, Syne2, έχουν συνδεθεί με στειρότητα στις γυναίκες.

«Ένα από τα πιο συναρπαστικά αινίγματα της σύγχρονης βιοϊατρικής έρευνας είναι η κατανόηση της μοριακής βάσης δύο εκ διαμέτρου αντίθετων, θεμελιωδών φαινομένων στη βιολογία: της θνητότητας του σώματος και της αθανασίας της λεγόμενης βλαστικής κυτταρικής σειράς, δηλαδή των κυττάρων του γεννητικού συστήματος που εξασφαλίζουν την αναπαραγωγή. Η προοπτική της αποκάλυψης του μηχανισμού που είναι υπεύθυνος για αυτό τον έντονα ιδιοσυγκρασιακό χαρακτήρα των κυτταρικών τύπων, μέσα στον ίδιο οργανισμό, αποτέλεσε για εμάς ισχυρό κίνητρο για να προσπαθήσουμε να δώσουμε απάντηση σ’ αυτό το σημαντικό ερώτημα. Αποφασίσαμε να επικεντρωθούμε στη μορφολογία του πυρήνα, η οποία επιδεινώνεται στα σωματικά κύτταρα κατά τη γήρανση, ενώ, αντίθετα, παραμένει αναλλοίωτη στη βλαστική κυτταρική σειρά. Η υπόθεση που κάναμε ήταν ότι ένας εξαιρετικά αποτελεσματικός ομοιοστατικός μηχανισμός διατηρεί τη δομή του πυρήνα των γεννητικών κυττάρων, ενώ αποτυγχάνει να κάνει το ίδιο στα σωματικά κύτταρα του οργανισμού, κατά τη γήρανση. Με έκπληξη διαπιστώσαμε ότι μια ειδική διαδικασία αυτοφαγίας, η πυρηνοφαγία, αποτελεί κεντρικό παράγοντα διατήρησης της αρχιτεκτονικής του πυρήνα, ανακυκλώνοντας πυρηνικό υλικό, ενώ δρα περιοριστικά στην αύξηση του μεγέθους του πυρηνίσκου, που παρατηρείται κατά τη γήρανση. Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι η ίδια η πυρηνοφαγία ρυθμίζεται από σηματοδοτικά μονοπάτια και παρεμβάσεις, όπως εκείνα της ινσουλίνης και του θερμιδικού περιορισμού, που καθορίζουν τη διάρκεια ζωής σε πολλούς, διαφορετικούς οργανισμούς, από τους νηματώδεις έως τα θηλαστικά. Αυτό αναδεικνύει την κομβική θέση της πυρηνοφαγίας, ως σημείου σύγκλισης των μοριακών και κυτταρικών διεργασιών που επηρεάζουν τη γήρανση», δήλωσε ο καθηγητής Νεκτάριος Ταβερναράκης.

Τα αποτελέσματα της έρευνας των επιστημόνων του ΙΜΒΒ-ΙΤΕ αναδεικνύουν την πυρηνοφαγία ως έναν κεντρικό μοριακό μηχανισμό, μέσω του οποίου εξασφαλίζεται η μακροπρόθεσμη διατήρηση της πυρηνικής αρχιτεκτονικής και ομοιόστασης. Μέλη της οικογένειας πρωτεϊνών ANC-1/Nesprin έχουν ρόλο βασικού ρυθμιστή της πυρηνοφαγίας. Η ανακύκλωση πυρηνικού υλικού μέσω πυρηνοφαγίας συμβάλλει στη μακροζωία των σωματικών κυττάρων, ενώ διασφαλίζει την αθανασία της βλαστικής σειράς κυττάρων του γεννητικού συστήματος, και, κατ’ επέκταση, την αναπαραγωγική υγεία. Το γεγονός ότι οι μοριακοί μηχανισμοί που ελέγχουν τη πυρηνοφαγία έχουν διατηρηθεί όμοιοι εξελικτικά, ανάμεσα σε πολύ διαφορετικούς οργανισμούς, υποδεικνύει ότι αντίστοιχες διαδικασίες διέπουν τη γήρανση και την αναπαραγωγή στον άνθρωπο. Τα ευρήματα αυτά αναμένεται ότι θα αξιοποιηθούν για την αντιμετώπιση νοσημάτων τα οποία χαρακτηρίζονται από κατάρρευση της αρχιτεκτονικής του πυρήνα, αλλά και της ανθρώπινης υπογονιμότητας.

Περισσότερες πληροφορίες: Kαθ. Νεκτάριος Ταβερναράκης
Πρόεδρος, Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (IΤΕ)
Διευθυντής Ερευνών, ΙΜΒΒ-ΙΤΕ
Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Κρήτης

Email: tavernarakis@imbb.forth.gr | Τηλ.: +30 2810391069

Σχετικά links:
https://www.nature.com/articles/s43587-022-00327-4
http://www.elegans.gr/