Κάθε άνθρωπος χρειάζεται κάποιον που να τον ακούει, κάποιον που να τον νοιάζεται πραγματικά – κάποιον στον οποίο να μπορεί να στηριχθεί στις δύσκολες στιγμές.
Η ζωή είναι γεμάτη προκλήσεις και όλοι βιώνουμε δυσκολίες πότε-πότε. Είτε είναι ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου, το τέλος μιας σχέσης, η απώλεια εργασίας, η οικονομική δυσπραγία ή οποιοδήποτε άλλο σημαντικό γεγονός, αυτές οι εμπειρίες μπορεί να είναι βαθιά οδυνηρές και απομονωτικές. Σε τέτοιες στιγμές, η παρουσία αγαπημένων προσώπων και η υποστήριξή τους είναι καθοριστικές για την ανάκαμψη του πάσχοντα.
Δεν είναι πάντα εύκολο να βοηθήσουμε κάποιο αγαπημένο πρόσωπο που υποφέρει. Ο πόνος, είτε ο σωματικός είτε ο ψυχολογικός, μπορεί να απομονώσει ένα άτομο και να το κάνει να αισθάνεται παρεξηγημένο και μόνο. Ωστόσο, μπορούμε να παρέχουμε υποστήριξη, φροντίδα και συμβουλές.
Η δύναμη της στήριξης
Όταν ένα άτομο περνά μια επώδυνη περίοδο, συχνά αισθάνεται παρεξηγημένο, απομονωμένο, ενώ ίσως και να ντρέπεται για αυτά τα συναισθήματά του. Ένας υποστηρικτικός φίλος μάς επιτρέπει να εκφράσουμε ανοιχτά τα συναισθήματά μας χωρίς να φοβόμαστε ότι θα επικριθούμε για αυτά. Αυτή η αποδοχή βοηθά ένα άτομο να αισθάνεται ότι τον ακούνε και τον βλέπουν.
Οι στενοί φίλοι που έχουν περάσει παρόμοιες εμπειρίες θα συμπάσχουν μαζί του και θα τον καταλάβουν, κάτι που αποτελεί παρηγοριά στις δύσκολες στιγμές.
Μια τέτοια υποστήριξη ενισχύει τη συναισθηματική σταθερότητα και την ψυχική υγεία του πάσχοντος ατόμου. Σε μελέτη που διεξήχθη στο Πανεπιστήμιο McGill, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα άτομα με ισχυρή κοινωνική υποστήριξη είχαν 47% λιγότερες πιθανότητες να υποφέρουν από μείζονα κατάθλιψη και 22% λιγότερες πιθανότητες να βιώσουν άγχος, σε σχέση με εκείνους που δεν είχαν ισχυρή κοινωνική υποστήριξη. Είχαν επίσης 40% λιγότερες πιθανότητες να καλλιεργήσουν αυτοκτονικές σκέψεις ή να κάνουν απόπειρες αυτοχειρίας.
Η υποστήριξη από αγαπημένα πρόσωπα αυξάνει επίσης την ανθεκτικότητα και την ικανότητα του ατόμου να ξεπερνά τις δυσκολίες. Οι ερευνητές που δημοσίευσαν την έκθεση στο περιοδικό Psychiatry είπαν:
«Η κοινωνική υποστήριξη είναι κρίσιμη για τη διατήρηση της καλής σωματικής και ψυχικής υγείας. Επαυξάνει την ανθεκτικότητα στο στρες, προστατεύει από την ανάπτυξη ψυχοπαθολογίας, μειώνει τις λειτουργικές συνέπειες διαταραχών όπως η διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD) και μειώνει την ιατρική νοσηρότητα και θνησιμότητα.»
Οι σχέσεις φροντίδας και υποστήριξης παρέχουν μια ζωτική σύνδεση με τον έξω κόσμο. Οι φίλοι συμβάλλουν στη γεφύρωση του χάσματος μεταξύ της απομόνωσης και της κοινωνικής δέσμευσης, προσφέροντας σανίδα σωτηρίας όταν ένα άτομο αισθάνεται μοναξιά. Αυτό είναι πολύ σημαντικό γιατί οι επώδυνες εμπειρίες μπορεί να είναι απίστευτα απομονωτικές. Οι άνθρωποι συχνά αποσύρονται όταν πονάνε, είτε επειδή δεν θέλουν να επιβαρύνουν τους άλλους είτε επειδή νιώθουν ότι κανείς δεν καταλαβαίνει τι περνούν. Ωστόσο, η παρατεταμένη απομόνωση εντείνει τα συναισθήματα μοναξιάς και απελπισίας.
Να είστε παρόντες
Μερικές φορές θέλουμε ειλικρινά να βοηθήσουμε κάποιον που έχει ανάγκη, αλλά νιώθουμε αδέξιοι και ανεπαρκείς. Φοβόμαστε ότι τα λόγια μας θα ακουστούν επιπόλαια, έτσι δεν λέμε τίποτα. Αλλά απλώς το να είμαστε εκεί — παρόντες, διαθέσιμοι, αξιόπιστοι — έχει τεράστια αξία. Η φυσική παρουσία μας, ακόμα κι όταν δεν λέμε τίποτα, δείχνει το ενδιαφέρον μας για τον άλλον.
Προσφέρετε ενθάρρυνση
Όταν έρθει η ώρα να εκφράσετε την υποστήριξή σας με λόγια, μιλήστε από την καρδιά σας:
«Δεν ξέρω τι ακριβώς νιώθεις, αλλά θέλω να ξέρεις ότι είμαι εδώ και ότι μπορείς να βασιστείς σε μένα.»
Πιστέψτε στο καλύτερο
Η αισιοδοξία είναι μεταδοτική. Όσες δυσκολίες κι αν περνάει το αγαπημένο σας πρόσωπο, πάντα υπάρχει ελπίδα. Η αισιόδοξη στάση σας και η πίστη στην ικανότητά του να ξεπερνά τις δυσκολίες μπορεί να αναπτερώσει το ηθικό του. Μπορείτε να εμπνεύσετε κουράγιο με απλά αλλά ειλικρινή λόγια, όπως:
«Πιστεύω σε σένα. Ξέρω ότι θα το ξεπεράσεις κι εγώ θα είμαι δίπλα σου για να σε βοηθήσω.»
Δείξτε την υποστήριξή σας με απτούς τρόπους
Η προσφορά πρακτικής βοήθειας αποτελεί έναν από τους ισχυρότερους τρόπους έκφρασης. Μικρές χειρονομίες ή η ανάληψη ορισμένων ευθυνών από εσάς, ανακουφίζουν και δείχνουν έμπρακτα το ενδιαφέρον σας. Όταν ένα αγαπημένο σας πρόσωπο υποφέρει, ψήστε μπισκότα, ετοιμάστε ένα γεύμα, εκτελέστε δουλειές, παραλάβετε φάρμακα από το φαρμακείο, πλύνετε το αυτοκίνητο, βρείτε καθαρίστρια ή προσφέρετε μια δωροκάρτα για το αγαπημένο τους εστιατόριο. Τέτοιου είδους βοήθεια έχει μεγάλο αντίκτυπο στις δύσκολες στιγμές.
Ενεργητική ακρόαση
Ένας από τους πιο σημαντικούς τρόπους υποστήριξης είναι να ακούσετε, να ακούσετε, να ακούσετε, αφιερώνοντας πλήρως την προσοχή σας στον άλλον και επιτρέποντάς του να μιλήσει όσο χρειάζεται. Όταν ένα άτομο σάς λέει για μια σοβαρή αποτυχία που είχε στη δουλειά ή άλλα προβλήματα, μάλλον δεν σας ζητάει συμβουλές. Οι περισσότεροι άνθρωποι θέλουν κατανόηση, συμπάθεια και ενσυναίσθηση, όχι συμβουλές.
Η ενεργητική ακρόαση περιλαμβάνει την απόλυτη παρουσία μας στη συνομιλία. Αυτό προϋποθέτει τα εξής:
- Διατηρήστε οπτική επαφή. Δείξτε ότι συμμετέχετε και ενδιαφέρεστε για αυτά που έχει να πει ο συνομιλητής σας.
- Αναγνωρίστε τα συναισθήματά του. Χρησιμοποιήστε φράσεις όπως «Ναι, είναι πολύ δύσκολο» ή «Καταλαβαίνω».
- Μη διακόπτετε τον συνομιλητή σας. Αφήστε τον να εκφραστεί πλήρως πριν προσφέρετε τις σκέψεις σας ή τις συμβουλές σας.
- Μην μειώνετε τον πόνο το. Αποφύγετε φράσεις όπως «Θα μπορούσε να είναι χειρότερο» ή «Θα το ξεπεράσετε».
Συμμετέχετε σε διάφορες δραστηριότητες
Αν και δεν μπορείτε να κάνετε το άλλο άτομο να νιώσει χαρά, μπορείτε να το ενθαρρύνετε να κάνει κάτι για να απομακρύνει τον πόνο του, όπως:
- Άσκηση: Η σωματική δραστηριότητα, ακόμα κι αν είναι μόνο ένας σύντομος περίπατος, δημιουργεί συνήθως ευδιαθεσία.
- Δημιουργική έκφραση: Ενθαρρύνετε την αυτοέκφραση μέσω των εικαστικών τεχνών, της μουσικής ή οποιαδήποτε άλλης δημιουργικής δραστηριότητα.
- Τεχνικές ψυχικής και πνευματικής χαλάρωσης: Ο διαλογισμός, οι ασκήσεις βαθιάς αναπνοής και η γιόγκα συμβάλλουν θετικά στη διαχείριση του στρες.
- Κοινωνική αλληλεπίδραση: Ενθαρρύνετε τη συναναστροφή με φίλους ή μέλη της οικογένειας, έστω κι αν πρόκειται μόνο για μια σύντομη συνομιλία ή ένα ραντεβού για καφέ.
Αναζητήστε τη βοήθεια ενός ειδικού, εάν είναι απαραίτητο
Υπάρχουν φορές που χρειάζεται επαγγελματική βοήθεια, ιδίως εάν το αγαπημένο σας πρόσωπο βιώνει σοβαρή συναισθηματική δυσφορία, κατάθλιψη, άγχος ή τραύμα. Ενθαρρύνετε το αγαπημένο σας πρόσωπο να ζητήσει βοήθεια από θεραπευτή, σύμβουλο ή γιατρό. Μπορείτε να προσφερθείτε να τον βοηθήσετε να βρει έναν ειδικό, να τον συνοδεύσετε στα ραντεβού ή να τον υποστηρίξετε για τη συνέχιση της θεραπείας.
Αν διστάζει να ζητήσει βοήθεια, υπενθυμίστε του ότι η αναζήτηση επαγγελματικής υποστήριξης είναι σημάδι δύναμης και όχι αδυναμίας. Τα λόγια σας, λόγια κάποιου που εμπιστεύεται, έχουν ένα ειδικό βάρος.
Του Gregory Janz
