ΑΠΕ-ΜΠΕ

Σε ένα νέο μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης, το οποίο θα μπορούσε να προσφέρει στην Ελλάδα σε ορίζοντα πενταετίας ακόμη και δεσπόζουσα θέση σε ζητήματα τεχνολογικών εξελίξεων, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, μπορούν να οδηγήσουν τη χώρα οι κρίσιμες και στρατηγικές ορυκτές ύλες, δηλώνει σε συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων και διευθύνων σύμβουλος της Geohellas, Κωνσταντίνος Γιαζιτζόγλου.

Ως παράδειγμα αυτού παραθέτει ο κος Γιαζιτζόγλου την υπόθεση του γαλλίου, λέγοντας ότι σε περίπτωση που όντως υλοποιηθεί η εξαγγελία της Κίνας για την επιβολή περιορισμών στις εξαγωγές του συγκεκριμένου ορυκτού, η επένδυση που προωθεί η Metlen στην εξόρυξη βωξίτη, από τον οποίο προέρχεται το γάλλιο, θα παρείχε τη δυνατότητα στη χώρα μας να καλύψει πλήρως τις ανάγκες της Ευρώπης στο συγκεκριμένο ορυκτό, η χρήση του οποίου είναι καταλυτική σε νέες τεχνολογικές εφαρμογές με προηγμένους ημιαγωγούς.

Αντίστοιχα, ο κος Γιαζιτζόγλου αναφέρει τις επενδύσεις της Ελληνικός Χρυσός στη Χαλκιδική, τις ερευνητικές εργασίες από την ιδιωτική εταιρεία που έχει μισθώσει τα δικαιώματα στους Μολάους και τον διαγωνισμό για τη μίσθωση των δικαιωμάτων έρευνας στη Χίο. Επενδύσεις όπως αυτές, σε συνδυασμό με την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων στον υπόλοιπο εξορυκτικό κλάδο της χώρας μας (βιομηχανικά ορυκτά, μάρμαρα και δομικά υλικά) θα μπορούσαν να διπλασιάσουν το οικονομικό αποτύπωμα του μεταλλευτικού κλάδου, ο οποίος σήμερα εισφέρει περί το 2% του ΑΕΠ της χώρας και 50.000 – υψηλότερα του μέσου όρου αμειβόμενες – θέσεις εργασίας, εκτός αστικών κέντρων.

Σημειώνει δε ότι στα παραπάνω δεν περιλαμβάνεται η τυχόν εκμετάλλευση υδρογονανθράκων ή της γεωθερμίας ούτε η αλλαγή πολιτικής στο θέμα του λιγνίτη, η εκμετάλλευση του οποίου εκτιμά ότι τεχνικοοικονομικά έχει ακόμη περιθώριο αξιοποίησης, εάν η οικονομική αποτίμηση των ρύπων γίνει με πιο ρεαλιστικό τρόπο. Κάτι το οποίο άπτεται πολιτικών αποφάσεων εκ μέρους της Ευρώπης.

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξη που παραχώρησε ο κος Γιαζιτζόγλου στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και τον Νίκο Δρόσο.

Σπάνιες γαίες: περί τίνος ακριβώς πρόκειται;

Οι σπάνιες γαίες είναι μία κατηγορία ορυκτών του περιοδικού πίνακα οι οποίες έχουν βρει τα τελευταία χρόνια κάποιες χρήσεις σε τεχνολογικές εφαρμογές. Οι σπάνιες γαίες είναι μία υποκατηγορία των στρατηγικών και κρίσιμων ορυκτών. Σήμερα γίνεται λάθος χρήση του όρου ‘σπάνια’ για να χαρακτηριστούν άλλα ορυκτά, τα οποία είναι μεν κρίσιμα και στρατηγικά αλλά τυπικά δεν ανήκουν στην κατηγορία των σπανίων γαιών.

Εν προκειμένω…

Εν προκειμένω, λοιπόν, στην τελευταία λίστα κρίσιμων και στρατηγικών ορυκτών που εξέδωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή περιλαμβάνονται 33 μεμονωμένα ορυκτά και ως 34ο η οικογένεια των σπάνιων γαιών.

Είναι όντως σπάνιες;

Όχι δεν είναι. Ο όρος ‘σπάνιες γαίες’ προκύπτει από δυο λόγους. Ο πρώτος είναι ότι έως σήμερα ήταν ‘αδιάφορες’ ως προς τη χρήση τους, άρα δεν είχε επενδυθεί αρκετός κόπος στην έρευνα και ο δεύτερος είναι ότι συνήθως δεν απαντώνται σε μεγάλα κοιτάσματα. Εξηγώ. Ένα ορυκτό μπορεί να λέμε ότι είναι στον φλοιό της γης σε ποσοστό 0,1% και αυτό είναι μεγάλο ποσοστό. Αυτό το 0,1% μπορεί να είναι ισοκατανεμημένο ή μπορεί να είναι συγκεντρωμένο σε κοιτάσματα. Αν είναι συγκεντρωμένο σε κοιτάσματα είναι πολύ πιο εύκολο και πολύ πιο οικονομικό να το βγάλεις. Αν είναι από ένας κόκκος σε κάθε στρέμμα, στην πράξη ενώ δεν είναι καθόλου σπάνιο, είναι σπάνιο να το αποκτήσεις διότι πρέπει να εξορύξεις 1000 κιλά γης για να πάρεις 1 γραμμάριο ορυκτού. Παράδειγμα αυτού είναι το περίφημο γάλλιο, το οποίο ενώ δεν είναι σπάνιο, μπορεί μόνο να «συμπραχθεί» μαζί με τον βωξίτη και το αλουμίνιο, επειδή δεν σχηματίζει κοιτάσματα.

Στην Ελλάδα υπάρχουν;

Στην Ελλάδα έχουμε εμφανίσεις σπάνιων γαιών στην Β. Ελλάδα, κυρίως στην περιοχή Ανατ. Μακεδονίας και Θράκης.

Είναι αξιοποιήσιμες;

Δεν το γνωρίζουμε θα πρέπει να γίνουν γεωλογικές έρευνες.

Από τις μέχρι τώρα έρευνες πόσο αισιόδοξοι είμαστε ως προς αυτό;

Δεν μπορεί κανείς να το πει αυτό. Είναι δύσκολο να απαντήσει σε αυτήν την ερώτηση κάποιος. Οι σπάνιες γαίες όμως είναι ένα μικρό κομμάτι του συνόλου των κρίσιμων και στρατηγικών ορυκτών. Από αυτά της λίστας αρκετά υπάρχουν στην Ελλάδα είτε ως γνωστά κοιτάσματα είτε και ως εκμεταλλεύσεις που λειτουργούν, όπως πχ ο βωξίτης και το γάλλιο στη Στ. Ελλάδα, τα μεικτά θειούχα στη Χαλκιδική, τα κοιτάσματα αντιμονίου σε Χίο και Χαλκιδική, το γερμάνιο στους Μολάους και ενδεχομένως το βολφράμιο, επίσης στην Πελοπόννησο.

Η ύπαρξη αυτών των κοιτασμάτων είναι αξιοποιήσιμη και συνολικά τι σημαίνει αυτό το γεγονός για τη χώρα;

Η οικονομική σημασία κάποιων κοιτασμάτων είναι πολύ σημαντική, όπως για παράδειγμα των κοιτασμάτων βωξίτη και γαλλίου και των κοιτασμάτων της Χαλκιδικής. Πέρα όμως από την απόλυτη αξία τους, τα ορυκτά αυτά θα πρέπει να ιδωθούν στα πλαίσια των νέων τεχνολογικών αναγκών και των νέων γεωπολιτικών ισορροπιών. Τα κρίσιμα και στρατηγικά ορυκτά είναι πρώτες ύλες από τις οποίες εξαρτάται σχεδόν η οποιαδήποτε νέα τεχνολογία, όπως ημιαγωγοί, τεχνολογίες ΑΠΕ, επικοινωνιών, διαστημική και αεροδιαστημική, ιατρικές τεχνολογίες κ.ά. Αυτό σημαίνει ότι ενώ η εμπορική αξία ενός τέτοιου ορυκτού μπορεί να είναι σχετικά μικρή, πιθανά αποτελεί καταλύτη για ένα νέο τεχνολογικό μοντέλο με υπερπολλαπλάσια αξία.

Μπορούμε να οδηγηθούμε σε ένα νέο οικονομικό μοντέλο βάσει αυτών των ορυκτών;

Ναι, μπορούμε, εάν σκεφτεί κανείς το παράδειγμα της τεχνητής νοημοσύνης. Είναι γνωστό ότι η ταχύτητα και η ποιότητα των επομένων γενεών τεχνητής νοημοσύνης εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό και από τους μικροεπεξεργαστές στους οποίους θα βασίζονται. Εάν η μονοπωλιακή κατοχή μίας πρώτης ύλης δίνει τη δυνατότητα σε κάποιον να εξελίξει αυτούς τους μικροεπεξεργαστές, προφανώς αυτό τον βάζει σε δεσπόζουσα θέση στην τεχνολογία της τεχνητής νοημοσύνης.

Η Ελλάδα, ούτως εχόντων των πραγμάτων, πόσο κοντά μπορεί να φθάσει σε αυτή τη θέση;

Χαρακτηριστική περίπτωση είναι το γάλλιο. Η Ευρώπη εξαρτάται πλήρως για αυτήν την πρώτη ύλη από την Κίνα, η οποία το 2023 δήλωσε επισήμως ότι εξετάζει το ενδεχόμενο να επιβάλει περιορισμούς στις εξαγωγές. Σε μία τέτοια περίπτωση, η Ευρώπη θα είχε σοβαρό πρόβλημα σε διάφορες τεχνολογικές εφαρμογές στις οποίες χρησιμοποιείται το γάλλιο. Να σημειώσουμε ότι από τη φύση του το γάλλιο δεν μπορεί να παραχθεί ανεξάρτητα, παρά μόνον να συμπαραχθεί με το αλουμίνιο. Με την ολοκλήρωση της επένδυσης που έχει εξαγγελθεί από τη Metlen θα καλυφθούν πλήρως οι σημερινές ανάγκες της Ευρώπης σε γάλλιο.

Σε σχέση με τον περίγυρο, την Ευρώπη, κρίνετε ότι μπορεί η Ελλάδα να αποκτήσει μία τέτοια θέση; Διαθέτουν, δηλαδή άλλες χώρες αποθέματα αυτού του είδους;

Οι κρίσιμες και στρατηγικές πρώτες ύλες ελέγχονται σε υπερθετικό βαθμό από την Κίνα και την ομάδα των Brics. Από τις 34 κρίσιμες και στρατηγικές πρώτες ύλες, η διευρυμένη ομάδα των Brics ελέγχει τις 20 σε ποσοστό από 70 έως 100% και άλλες 6 σε ποσοστό άνω του 50%. Στην απέναντι πλευρά, η ΕΕ όχι μόνον δεν ελέγχει καμία από τις 34 αλλά δεν έχει καν αυτάρκεια σε καμία από τις 34. Δυστυχώς, αυτό έχει επισημανθεί στις Βρυξέλλες εδώ και 20 χρόνια, αλλά οι αρμόδιοι μάλλον κώφευσαν.

Τι θα μπορούσαν να κάνουν, τότε και τώρα;

Αυτή η απόλυτη κυριαρχία σε στρατηγικές πρώτες ύλες είναι αποτέλεσμα ενός σχεδίου το οποίο έχει εκπονηθεί και εφαρμόζεται για σχεδόν 3 δεκαετίες και το οποίο ουδέποτε η απέναντι πλευρά απέκρυψε. Σαν παράδειγμα να αναφέρουμε ότι μόνον τον Σεπτέμβριο και Οκτώβριο του 2024, η κινεζική κυβέρνηση δαπάνησε 25 δισ. δολ. για αγορά κοιτασμάτων πρώτων υλών σε τρίτες χώρες. Η Ευρώπη αφυπνίστηκε στις δώδεκα και πέντε και το 2023 εξέδωσε την πρώτη νομοθετική πρωτοβουλία της για το θέμα των ορυκτών πρώτων υλών, η οποία όπως επανειλημμένα έχουν δηλώσει οι πανευρωπαϊκοί φορείς του κλάδου δεν είναι παρά ένα μικρό, δειλό, πρώτο βήμα.

Η κατάσταση στην Ελλάδα πώς έχει;

Η εξορυκτική βιομηχανία στην Ελλάδα ήταν πάντα ένας δυναμικός κλάδος με ιδιαίτερα αξιόλογη συνεισφορά τόσο στην οικονομία όσο και στη γεωπολιτική θέση της χώρας. Από την παραγωγή των ορυκτών (πέραν των ενεργειακών ορυκτών, άνθρακες, υδρογονάνθρακες, λιγνίτες, κλπ.) εξάγεται πάνω από το 50%. Η εξορυκτική δραστηριότητα σήμερα συμμετέχει έμμεσα και άμεσα κατά 2% στο ΑΕΠ και εισφέρει περίπου 50.000 θέσεις εργασίας, με ιδιαίτερο χαρακτηριστικό ότι η μέση αμοιβή είναι αρκετά υψηλή και οι θέσεις αυτές είναι κυρίως εκτός των μεγάλων αστικών κέντρων.

Άρα, στην υπόθεση στρατηγικά και κρίσιμα ορυκτά ποιος είναι ο ρόλος της χώρας μας;

Στην Ελλάδα, αυτήν τη στιγμή, εξελίσσεται η επένδυση της Ελληνικός Χρυσός στη Χαλκιδική ενώ έχει ήδη εξαγγελθεί μία εξίσου σημαντική επένδυση της Metlen στη Στερεά Ελλάδα. Παράλληλα προχωρούν οι ερευνητικές εργασίες από την ιδιωτική εταιρεία που έχει μισθώσει τα δικαιώματα στους Μολάους, ενώ τρέχει και ο διαγωνισμός για τη μίσθωση των δικαιωμάτων έρευνας στη Χίο.

Τα οικονομικά μεγέθη αυτής της υπόθεσης;

Ο Σύνδεσμος έχει εκτιμήσει ότι η ωρίμανση αυτών των επενδύσεων σε συνδυασμό με την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων στον υπόλοιπο εξορυκτικό κλάδο της χώρας μας (βιομηχανικά ορυκτά, μάρμαρα και δομικά υλικά) μπορεί σε ορίζοντα 5ετίας να διπλασιάσει το οικονομικό αποτύπωμα του κλάδου. Άρα έως και 4% του ΑΕΠ, άλλες 40-50 χιλιάδες θέσεις εργασίας και βεβαίως μεγάλο κομμάτι εξαγωγών. Να σημειώσουμε ότι στα παραπάνω δεν περιλαμβάνεται η τυχόν εκμετάλλευση υδρογονανθράκων ή της γεωθερμίας ή η αλλαγή πολιτικής στο θέμα του λιγνίτη.

Έχει κλείσει η υπόθεση λιγνίτης για τη χώρα μας;

Σύμφωνα με τις επίσημες δηλώσεις, ναι. Τεχνικοοικονομικά πιστεύουμε ότι ακόμη υπάρχει περιθώριο αξιοποίησης, εφόσον η οικονομική αποτίμηση των ρύπων γίνει με πιο ρεαλιστικό τρόπο. Είναι πολύ απλό. Ο λιγνίτης έχει καταστεί ασύμφορος διότι ο ρύπος έχει αυτήν τη στιγμή από 80 έως 100 ευρώ ο τόνος. Αυτή η τιμή έχει προκύψει μέσα από πολιτικές αποφάσεις . Το κόστος των ρύπων ιστορικά κυμαινόταν από 5 έως 20 ευρώ ο τόνος, μέχρι το 2019. Με αυτές τις τιμές σήμερα η παραγωγή ενέργειας από το εργοστάσιο της Πτολεμαΐδας 5 θα κόστιζε λιγότερο από το μισό από όσο κοστίζει από το φυσικό αέριο.

Ο κλάδος γιορτάζει φέτος τα 100 του χρόνια. Πώς ατενίζει το μέλλον;

Θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι δεν υφίσταται παραγωγή αγαθών χωρίς πρώτες ύλες. Συνεπώς η δραστηριοποίηση του εξορυκτικού κλάδου δεν μπορεί να ιδωθεί μόνον από πλευράς οικονομικής σημασίας. Εφόσον αυτό γίνει κατανοητό, η ανάπτυξη των εξορυκτικών δραστηριοτήτων στην Ελλάδα είναι μονόδρομος.

Πηγή: Σύνδεσμος Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων (ΣΜΕ)

Στη Βουλή στρέφεται το πολιτικό ενδιαφέρον τις επόμενες ημέρες, δύο χρόνια μετά το σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών. Σήμερα πρόκειται να συζητηθεί η πρόταση του ΠΑΣΟΚ για τη σύσταση προανακριτικής επιτροπής της Βουλής για ενδεχόμενα αδικήματα του τότε υφυπουργού παρά τω πρωθυπουργώ, Χρ. Τριαντόπουλου.

Αύριο, Τετάρτη 5 Μαρτίου, θα διεξαχθεί η προ ημερησίας διατάξεως συζήτηση σε επίπεδο αρχηγών, που ζήτησαν το ΚΚΕ και ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, «με αντικείμενο το έγκλημα των Τεμπών». Την ίδια ημέρα, όπως έχει προαναγγείλει ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης Ν. Ανδρουλάκης, το ΠΑΣΟΚ θα καταθέσει πρόταση δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης, με αφορμή και το προσφάτως δημοσιευθέν πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ. Ο κος Ανδρουλάκης είχε καλέσει «όλα τα κόμματα της δημοκρατικής αντιπολίτευσης να στηρίξουν» την πρωτοβουλία του, καθώς για την κατάθεση της πρότασης δυσπιστίας χρειάζονται 50 υπογραφές, ενώ το ΠΑΣΟΚ διαθέτει 32 βουλευτές.

Σύμφωνα με το Σύνταγμα (άρθρο 86), προκειμένου να συγκροτηθεί κοινοβουλευτική επιτροπή για τη διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης (προανακριτική) απαιτείται απόφαση της ολομέλειας της Βουλής που λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών, διαφορετικά, η πρόταση απορρίπτεται ως προδήλως αβάσιμη. Εφόσον συγκροτηθεί η επιτροπή αυτή, το πόρισμα της εισάγεται στην ολομέλεια της Βουλής, η οποία αποφασίζει για την άσκηση ή μη δίωξης. Η σχετική απόφαση λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών.

Για την πρόταση δυσπιστίας, το Σύνταγμα (άρθρο 84) προβλέπει ότι η συζήτηση θα αρχίσει δύο ημέρες μετά από την υποβολή της, εκτός αν η κυβέρνηση ζητήσει να αρχίσει αμέσως, ενώ (η συζήτηση) δεν μπορεί να παραταθεί πέρα από τρεις ημέρες από την έναρξή της. Η ψηφοφορία για την πρόταση δυσπιστίας διεξάγεται αμέσως μόλις τελειώσει η συζήτηση, μπορεί όμως να αναβληθεί για σαράντα οκτώ ώρες, αν το ζητήσει η κυβέρνηση. Πρόταση δυσπιστίας γίνεται δεκτή, μόνο αν εγκριθεί από την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών.

Τίθεται σε εφαρμογή από σήμερα  ο Κώδικας Δεοντολογίας για τις εκπτώσεις, τις προσφορές και για τις επόμενες δέκα ημέρες θα γίνεται ενημέρωση, τόσο των εμπορικών επιχειρήσεων όσο και των καταναλωτών, για την εφαρμογή του.

Κεντρική ιδέα του κώδικα είναι πως για να είναι μία προσφορά ή έκπτωση αληθινή και αξιόπιστη, θα πρέπει η τιμή πώλησης να είναι χαμηλότερη από τη φθηνότερη πραγματική τιμή των τελευταίων τριάντα ημερών.

Όπως δήλωσε ο υπουργός Ανάπτυξης Τάκης Θεοδωρικάκος:  «Δίνουμε διαρκή μάχη μέσα από την ενημέρωση των πολιτών, τη συνεργασία με την υγιή επιχειρηματικότητα και τους συνεχείς ελέγχους, για να πετύχουμε τη σταθεροποίηση των τιμών στα είδη διατροφής και τα βασικά είδη διαβίωσης.

Ενισχύουμε τον ανταγωνισμό και τη διαφάνεια στις τιμές. Για αυτό σήμερα κάνουμε ένα ακόμη βήμα, βάζοντας τέλος στο φαινόμενο των παραπλανητικών και ψεύτικων εκπτώσεων, που δυστυχώς χρησιμοποιούνται στο πλαίσιο αθέμιτων εμπορικών πρακτικών στην αγορά.

Συνεργαστήκαμε επί μήνες με τη βιομηχανία τροφίμων και τις επιχειρήσεις σούπερ μάρκετ και έχουμε πλέον καταλήξει σε έναν νέο κώδικα δεοντολογίας που τίθεται σε εφαρμογή.

Κεντρική ιδέα είναι πως για να είναι μία προσφορά ή έκπτωση αληθινή και αξιόπιστη, θα πρέπει η τιμή πώλησης να είναι χαμηλότερη από τη φθηνότερη πραγματική τιμή των τελευταίων τριάντα ημερών.

Τις επόμενες δέκα ημέρες θα συνεχιστεί η ενημέρωση, τόσο των εμπορικών επιχειρήσεων όσο και των καταναλωτών, για την εφαρμογή του κώδικα δεοντολογίας.

• Για την ενημέρωση της κοινής γνώμης δίνεται σήμερα στη δημοσιότητα έντυπο με ερωτήσεις και απαντήσεις από το υπουργείο Ανάπτυξης και την γενική γραμματεία Εμπορίου.
• Οι καταναλωτές μπορούν να ενημερώνονται για τις τιμές μέσα από την πλατφόρμα e-katanalotis.

Οι οργανωμένοι έλεγχοι ξεκινούν στις 17 Μαρτίου, με πρόστιμα που φτάνουν τα 3 εκατ. ευρώ και οι πολίτες θα μπορούν να κάνουν τις καταγγελίες τους για παραπλανητικές εκπτώσεις και προσφορές στην ηλεκτρονική σελίδα kataggelies.mindev.gov.gr/.

Κεντρικό μας μήνυμα, ο ενημερωμένος πολίτης και καταναλωτής έχει δύναμη, με τον νέο κώδικα θέλουμε περισσότερες αληθινές εκπτώσεις και προσφορές, διαφάνεια και καλύτερες τιμές».

Ερωτήσεις και απαντήσεις για τους καταναλωτές

1. Τι είναι ο Κώδικας Δεοντολογίας για τις εκπτώσεις, τις προσφορές και άλλες ανακοινώσεις μείωσης τιμής;

• Ο Κώδικας Δεοντολογίας είναι ένα αναλυτικό κείμενο, που έχει τη μορφή Υπουργικής Απόφασης, στο οποίο παρουσιάζονται αναλυτικά οι εμπορικές πρακτικές εκπτώσεων και προσφορών που θεωρούνται παραπλανητικές και θα πρέπει να αποφεύγονται από την αγορά. Με τον Κώδικα Δεοντολογίας, οι εμπορικές επιχειρήσεις δεν μπορούν πλέον να χρησιμοποιούν πρακτικές που μπορεί να παραπλανήσουν τον καταναλωτή σε σχέση με τα βασικότερα στοιχεία μιας έκπτωσης, δηλαδή την αρχική τιμή, το ποσοστό έκπτωσης ή το όφελος που αποκομίζει ο καταναλωτής από την έκπτωση.

2. Τι αλλάζει στην αγορά με τον Κώδικα Δεοντολογίας;

• Ο Κώδικας Δεοντολογίας προβλέπει ότι, σε μία ανακοίνωση μείωσης τιμής (π.χ. έκπτωση ή προσφορά) η αρχική τιμή από την οποία θεωρείται ότι γίνεται η έκπτωση είναι η χαμηλότερη τιμή στην οποία προσφερόταν το προϊόν τις τελευταίες 30 ημέρες. Έτσι, οι έμποροι δεν μπορούν πλέον να θεωρούν ως «αρχική τιμή», από την οποία γίνεται έκπτωση, μία πολύ παλιά «φουσκωμένη τιμή», μία «τιμή τιμοκαταλόγου» ή μία «προτεινόμενη λιανική τιμή». Αντίθετα, η «αρχική τιμή» στην οποία αναφέρονται θα πρέπει να είναι πρόσφατη, να είναι η συνήθης τιμή στην οποία πωλείται το προϊόν και να είναι η χαμηλότερη στην οποία προσφερόταν το προϊόν τις τελευταίες 30 ημέρες;

3. Υπάρχουν εξαιρέσεις από τον Κώδικα Δεοντολογίας;

• Ναι, από τον Κώδικα Δεοντολογίας εξαιρούνται τα ευαλλοίωτα προϊόντα, ιδίως όσα έχουν διάρκεια ζωής λιγότερο από 30 ημέρες. Ωστόσο, παραβιάσεις που αφορούν τις εκπτώσεις και τις προσφορές στα προϊόντα αυτά τιμωρούνται με τις γενικές διατάξεις περί αθέμιτων εμπορικών πρακτικών.

4. Με τον Κώδικα Δεοντολογίας καταργούνται ή μειώνονται οι εκπτώσεις και οι προσφορές; Θα βλέπω λιγότερες εκπτώσεις και προσφορές στην αγορά;

• Όχι, οι εκπτώσεις και οι προσφορές δεν καταργούνται, αντίθετα ενθαρρύνονται εφόσον είναι αληθινές. Αυτό που καταργείται είναι οι πλασματικές εκπτώσεις, δηλαδή οι εκπτώσεις που γίνονται έναντι ψεύτικων ή τεχνητά «φουσκωμένων» αρχικών τιμών.Οι αληθινές εκπτώσεις παραμένουν και θα μπορείς να τις εντοπίσεις ευκολότερα αλλά και να τις εμπιστευτείς.

5. Τι κερδίζω, ως καταναλωτής, από την εφαρμογή του Κώδικα Δεοντολογίας;

• Το σημαντικότερο κέρδος είναι ότι θα βλέπεις πραγματικές προσφορές και εκπτώσεις. Έτσι, θα μπορείς να κάνεις αποτελεσματική έρευνα αγοράς και να μην παρασύρεσαι από πλασματικά μεγάλα ποσοστά εκπτώσεων αλλά να επιλέγεις να αγοράσεις το προϊόν που σε συμφέρει πραγματικά. Επιπλέον, η διαφάνεια στην αγορά και οι πιο καθαρές τιμές θα αυξήσουν τον ανταγωνισμό μεταξύ των επιχειρήσεων οδηγώντας σε σταδιακή μείωση των τιμών σε συγκεκριμένα προϊόντα που πωλούνταν με «έκπτωση» όλο το χρόνο. Τέλος, η κατάργηση των πλασματικών εκπτώσεων θα σου επιτρέψει να παρατηρείς περισσότερο την τιμή του προϊόντος και την τιμή μονάδας (ανά κιλό ή λίτρο), έτσι ώστε να κάνεις σωστή έρευνα αγοράς και να μην αγοράζεις προϊόντα που έχουν αδικαιολόγητα ανατιμηθεί.

6. Μπορώ να έχω μερικά παραδείγματα πλασματικών εκπτώσεων που καταργούνται με τον Κώδικα Δεοντολογίας;

• Ναι, κλασσικά παραδείγματα πλασματικής έκπτωσης, που είναι αντίθετα στον Κώδικα Δεοντολογίας, είναι τα εξής
•  Ένας έμπορος πωλεί μία τηλεόραση με έκπτωση από 5.000 ευρώ αρχική τιμή σε 1.000 ευρώ τελική τιμή με «έκπτωση» 80% ή «όφελος» 4.000 ευρώ.Ωστόσο, ο έμπορος δεν πούλησε ποτέ το συγκεκριμένο μοντέλο τηλεόρασης με 5.000 ευρώ. Απλά αναφέρει τη φουσκωμένη αυτή τιμή ως «τιμή κατασκευαστή» ή «τιμή τιμοκαταλόγου» ή δεν κάνει καμία αναφορά ως προς την προέλευσή της.Η αλήθεια είναι ότι ο έμπορος πωλούσε την τηλεόραση 1.000 ευρώ τους τελευταίους 6 μήνες και η «έκπτωση» δεν είναι πραγματική, ούτε η τιμή των 1.000 ευρώ είναι «ευκαιρία». Είναι απλά η συνηθισμένη τιμή στην οποία πωλείται η συγκεκριμένη τηλεόραση.
• Ένας έμπορος ηλεκτρονικών ειδών πωλεί ψυγεία. Όλον τον Ιούνιο πωλούσε ένα συγκεκριμένο μοντέλο ψυγείου 1.000 ευρώ. Με την έναρξη των θερινών εκπτώσεων, τον Ιούλιο, αυξάνει την τιμή σε 1.200 ευρώ και επικαλείται ότι κάνει έκπτωση 20% από μία πλασματική αρχική τιμή 1.500 ευρώ. Προφανώς, η έκπτωση αυτή είναι πλασματική αφού ο έμπορος, λίγες ημέρες πριν πωλούσε φθηνότερα το ψυγείο. Ωστόσο, γνωρίζοντας ότι οι καταναλωτές περιμένουν τις θερινές εκπτώσεις για να κάνουν τα ψώνια τους, αύξησε την τιμή κατά 200 ευρώ την πρώτη εβδομάδα των εκπτώσεων επικαλούμενος δήθεν «έκπτωση» 300 ευρώ από μία τιμή 1.500 ευρώ, στην οποία είτε δεν πούλησε ποτέ είτε είχε πουλήσει πολύ παλιότερα, όταν το μοντέλο ήταν καινούριο.
• Ένας έμπορος πωλεί γυαλιά ηλίου. Κατά τη διάρκεια της Black Friday, προσφέρει ένα συγκεκριμένο μοντέλο με έκπτωση 50% από 300 ευρώ αρχική τιμή σε 150 ευρώ τελική τιμή. Ωστόσο, και πριν 20 ημέρες πωλούσε το ίδιο μοντέλο 150 ευρώ, αύξησε την τιμή του λίγες ημέρες πριν την Black Friday σε 300 ευρώ, και έκανε δήθεν «έκπτωση» 50% και συνέχισε να το πουλά στη συνηθισμένη του τιμή, δηλαδή 150 ευρώ.
• Ένας έμπορος πωλεί σαμπουάν 1+1 «δώρο», σε «δεμένη» συσκευασία, καθόλη τη διάρκεια της χρονιάς.
  Εδώ δεν υπάρχει πραγματική έκπτωση αφού ο έμπορος δεν πωλεί ποτέ μία μονάδα σαμπουάν μόνη της, οπότε η λέξη «δώρο» δεν έχει κάποιο νόημα. Αυτό που, στην πράξη, κάνει ο έμπορος είναι να υποχρεώνει τον καταναλωτή να αγοράζει τουλάχιστον δύο μονάδες του προϊόντος κάθε φορά που ψωνίζει, σε μια συνηθισμένη τιμή διαφημίζοντας τη δεύτερη μονάδα ως «δήθεν» δώρο. Προφανώς, σε αυτήν την περίπτωση, η λέξη «δώρο» είναι πλασματική αφού ο καταναλωτής ποτέ δεν μπορούσε να αγοράσει μία μονάδα σαμπουάν μόνη της έτσι ώστε να προκύπτει και η έννοια του «δώρου».
• Ένας έμπορος πωλεί αλεύρι σε συσκευασία 2+1 «δώρο» και, θεωρώντας ότι η «αρχική τιμή» ή «τιμή τιμοκαταλόγου» ενός κιλού αλεύρι είναι 2 ευρώ, πωλεί τη συσκευασία 2+1 «δώρο» 4 ευρώ. Παράλληλα, πωλεί μία απλή συσκευασία 1 κιλού, της ίδιας μάρκας αλεύρι, με έκπτωση 50% από 2 ευρώ σε 1 ευρώ. Ο καταναλωτής αντιλαμβάνεται ότι αν αγοράσει 3 κιλά αλεύρι με τη μορφή της συσκευασίας 2+1 «δώρο» θα πληρώσει 4 ευρώ, ενώ αν αγοράσει τρεις ξεχωριστές συσκευασίες του 1 κιλού αλεύρι θα πληρώσει 3 ευρώ. Προφανώς, και σε αυτήν την περίπτωση, η λέξη «δώρο» είναι πλασματική, αφού αν ο καταναλωτής επιλέξει το «δώρο» θα πληρώσει περισσότερα χρήματα για την ίδια ποσότητα αλεύρι.
• Ένας έμπορος πωλεί αφρόλουτρα με έκπτωση, από 8 ευρώ αρχική τιμή σε 4 ευρώ τελική τιμή. Στο καρτελάκι αναφέρεται ότι «κερδίζετε 4 ευρώ». Στη συνέχεια ο έμπορος αποφασίζει να ανατιμήσει το προϊόν από 4 ευρώ τελική τιμή σε 5 ευρώ τελική τιμή. Προκειμένου να κάνει την ανατίμηση λιγότερο αντιληπτή από τον καταναλωτή, αποφασίζει να «φουσκώσει» την αρχική τιμή από 8 ευρώ σε 10 ευρώ. Το νέο καρτελάκι αναφέρει «από 10 ευρώ τώρα 5 ευρώ» ενώ επίσης αναφέρεται ότι «κερδίζετε 5 ευρώ». Εδώ η «έκπτωση» είναι πλασματική αφού, μεταξύ άλλων, ο έμπορος ανατίμησε το προϊόν κατά 1 ευρώ αλλά ενημερώνει τον καταναλωτή ότι, μετά την ανατίμηση, ο καταναλωτής κερδίζει 1 ευρώ περισσότερο.

7. Μπορώ να εντοπίσω εύκολα τις πλασματικές εκπτώσεις;

• Ο εντοπισμός των πλασματικών εκπτώσεων από τους καταναλωτές δεν είναι εύκολη υπόθεση, αφού για να αποδειχθεί η πλασματική έκπτωση θα πρέπει, συνήθως, ο καταναλωτής να τηρεί αρχείο καταγραφών τιμών για πολλές ημέρες.
  Αντιθέτως, η Πολιτεία, δια των ελεγκτικών της αρχών μπορεί εύκολα να εντοπίσει τις πρακτικές αυτές και να επιβάλει υψηλά και αποτρεπτικά πρόστιμα στις επιχειρήσεις που παραβιάζουν τη νομοθεσία.

8. Αν πάντως εντοπίσω μία πλασματική έκπτωση που μπορώ να την καταγγείλω;

• Μπορείς να καταγγείλεις την ύπαρξη πλασματικών εκπτώσεων και προσφορών, καθώς και κάθε άλλη παράβαση της καταναλωτικής νομοθεσίας, στην ηλεκτρονική διεύθυνση: https://kataggelies.mindev.gov.gr/ 

9. Αν μία επιχείρηση παραβιάσει τον Κώδικα Δεοντολογίας, ποιες είναι οι κυρώσεις που της επιβάλλονται;

• Επιβάλλεται πρόστιμο από 5.000 ευρώ έως 1.500.000 ευρώ, και σε περίπτωση υποτροπής εντός πενταετίας έως 3.000.000 ευρώ. Επίσης, για σοβαρές παραβάσεις που επισύρουν πρόστιμο που ξεπερνά τις 50.000 ευρώ, το όνομα της επιχείρησης, καθώς και περιληπτικά στοιχεία για την παράβαση, δημοσιεύονται από το υπουργείο Ανάπτυξης.

«Στη σημερινή συνάντησή μου με τον Έλληνα υπουργό Εξωτερικών Γεραπετρίτη, συζητήσαμε τι μπορούμε να πετύχουμε μαζί ως εταίροι, σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ, κατά τη διάρκεια της θητείας της Ελλάδας στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ», σημείωσε ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ σε ανάρτηση του στο Χ μετά την ολοκλήρωση του τετ α τετ με τον Έλληνα ομόλογό του στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ.

Όπως σημείωσε ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας, οι δύο υπουργοί συζήτησαν τον ηγετικό ρόλο της Ελλάδας στον τομέα της ασφάλειας και της ενέργειας στην Ανατολική Μεσόγειο και τις προοπτικές για μελλοντική συνεργασία.

Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, αμφότεροι οι υπουργοί επεσήμαναν το στρατηγικό χαρακτήρα των διμερών σχέσεων. Υπό αυτό το πρίσμα, συμφώνησαν στην ενίσχυση της διμερούς συνεργασίας στον τομέα της άμυνας, της οικονομίας, του εμπορίου και του τουρισμού.

Η συζήτηση στράφηκε και στα θέματα της Μέσης Ανατολής, με τον Έλληνα ΥΠΕΞ να έχει την ευκαιρία να ενημερώσει για την πρόσφατη περιοδεία και επίσκεψή του στη Συρία. Σε αυτό το πλαίσιο, υπογραμμίστηκε ο ρόλος της Ελλάδας ως αξιόπιστου εταίρου, ο οποίος είναι σε θέση να διατηρεί στρατηγική σχέση με Ισραήλ και άριστες σχέσεις με όλες τις χώρες του αραβικού κόσμου.

Επιπλέον, οι δύο υπουργοί αντάλλαξαν απόψεις για ενίσχυση της συνεργασίας σε θέματα περιφερειακού ενδιαφέροντος, στον τομέα της μετανάστευσης και στην τεχνητή νοημοσύνη, συνομιλώντας παράλληλα και για το μέλλον των διατλαντικών σχέσεων.

Τέλος, ο κος Γεραπετρίτης αναφέρθηκε στη δυναμική παρουσία της ελληνικής ομογένειας στις ΗΠΑ, την οποία χαρακτήρισε συνδετικό κρίκο μεταξύ των δύο χωρών.

Συνάντηση Γεραπετρίτη-Ρούμπιο στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ με στόχο την αναβάθμιση της συνεργασίας με τη νέα αμερικανική κυβέρνηση

Οι προοπτικές περαιτέρω αναβάθμισης του στρατηγικού χαρακτήρα των ελληνοαμερικανικών σχέσεων βρέθηκαν στο επίκεντρο της συνάντησης που είχε ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης με τον Αμερικανό ομόλογο του Μάρκο Ρούμπιο το απόγευμα της Παρασκευής στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ.

Ο Έλληνας ΥΠΕΞ είναι ο δεύτερος υπουργός από χώρα της ΕΕ τον οποίο υποδέχεται ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας στην Ουάσιγκτον. Η συνάντηση διήρκησε 45 λεπτά και, όπως σημείωσε ο κος Γεραπετρίτης, οι δύο αντιπροσωπείες συζήτησαν τα περιθώρια συνεργασίας με τη νέα αμερικανική κυβέρνηση σε όλα τα επίπεδα, στα οποία συμπεριλαμβάνεται η οικονομία, ο τουρισμός, το εμπόριο, η ενέργεια και οι σχέσεις της κοινωνίας των πολιτών.

Ουκρανία και Μέση Ανατολή

Η πρώτη συνάντηση του κου Γεραπετρίτη με τον Μάρκο Ρούμπιο πραγματοποιήθηκε μετά από την έντονη συζήτηση που είχε προηγηθεί στο Οβάλ Γραφείο, κατά τη διάρκεια της οποίας ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, ο αντιπρόεδρος Τζέι Ντι Βανς και ο πρόεδρος της Ουκρανίας Ζελένσκι ενεπλάκησαν σε έντονη αντιπαράθεση.

«Ειδικά για το ζήτημα της Ουκρανίας, επεσήμανα ότι η Ευρώπη παραμένει πιστή σε μια δίκαιη και βιώσιμη λύση για τον ουκρανικό λαό και ανεξάρτητα από τη δημόσια αντιπαράθεση η οποία υπήρξε σήμερα, παραμένει υποχρέωση της Ευρώπης να αναβαθμίσει τις αμυντικές υποδομές της. Η υποστήριξη όμως των ΗΠΑ είναι αναγκαία», σημείωσε ο υπουργός Εξωτερικών.

Όσον αφορά τη Μέση Ανατολή, ο κος Γεραπετρίτης υποστήριξε ότι εν μέσω πολλαπλών κρίσεων θα πρέπει να βρεθεί μια λύση η οποία θα διασφαλίζει την ειρήνη και την ευημερία στην περιοχή. Αναφερόμενος στο περίγραμμα αυτής της λύσης, εξήγησε ότι θα πρέπει να διασφαλίζει συγχρόνως την ασφάλεια του Ισραήλ και ένα βιώσιμο μέλλον για τον παλαιστινιακό λαό ώστε η ευρύτερη περιοχή να περιέλθει σε μια κατάσταση μακράς ειρήνης.

Η Ελλάδα στο επίκεντρο των διεθνών εξελίξεων

«Η Ελλάδα ως μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ βρίσκεται στο επίκεντρο των διεθνών εξελίξεων και είναι σε θέση να αφήσει ένα ισχυρό διπλωματικό αποτύπωμα», τόνισε ο ΥΠΕΞ μετά την ολοκλήρωση της συνάντησης. Όπως εξήγησε, η χώρα μας είναι σε θέση να συνομιλεί με όλους τους παίκτες στην περιοχή, αποτελώντας μια γέφυρα που συνδέει την ανατολή με τη δύση και τον βορρά με τον νότο.

Σχετικά με τις σχέσεις με τη νέα αμερικανική κυβέρνηση, ο κος Γεραπετρίτης επεσήμανε ότι η χώρα μας προσβλέπει σε περαιτέρω συνεργασία ώστε αφενός να προχωρήσουν ακόμα περισσότερο οι διμερείς σχέσεις και αφετέρου να συμβάλει από κοινού με τις ΗΠΑ στην εμπέδωση της περιφερειακής και διεθνούς ειρήνης.

«Θα εξακολουθήσουμε να έχουμε ένα πολύ ισχυρό αποτύπωμα. Θα συνομιλούμε με όλους. Η Ελλάδα είναι πάντοτε σε θέση να μπορεί να συζητά με όρους Διεθνούς Δικαίου και για τον λόγο αυτόν η αίσθηση είναι ότι, με την πάροδο του χρόνου, θα εμπεδώσουμε ακόμα καλύτερες σχέσεις με τη Βουλή των ΗΠΑ, όπως και με τη νέα αμερικανική κυβέρνηση», τόνισε ο κ. Γεραπετρίτης.

To Στέιτ Ντιπάρτμεντ χαιρετίζει τον ενεργειακό περιφερειακό ρόλο της Ελλάδας

Ο ηγετικός ρόλος της Ελλάδας στην προώθηση της περιφερειακής ενεργειακής διασύνδεσης, αλλά και οι προοπτικές για μελλοντική συνεργασία με τις ΗΠΑ, βρέθηκαν στο επίκεντρο της συνάντησης που είχε ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο με τον Έλληνα ομόλογό του Γιώργο Γεραπετρίτη στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ.

Όπως σημειώνεται στην ανακοίνωση του αμερικανικού Υπουργείου Εξωτερικών, ο Μάρκο Ρούμπιο επιβεβαίωσε τη στρατηγική σημασία της εταιρικής σχέσης ΗΠΑ-Ελλάδας, τονίζοντας ότι η Ελλάδα είναι ένας πολύτιμος σύμμαχος στο ΝΑΤΟ που επιτελεί έναν κρίσιμο ρόλο στην εμπέδωση της περιφερειακής σταθερότητας.

Οι δύο υπουργοί συζήτησαν για τη σημασία της αντιμετώπισης της παράνομης μετανάστευσης. Επιπλέον, οι ΗΠΑ επικρότησαν την ισχυρή δέσμευση που έχει δείξει η Ελλάδα στην εκπλήρωση των νατοϊκών υποχρεώσεων για τις αμυντικές δαπάνες. Τέλος, η ανακοίνωση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ σημειώνει ότι ο Μάρκο Ρούμπιο χαιρέτισε την παρουσία της Ελλάδας στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ για τη θητεία του 2025-2026.

Επαφές στο Κογκρέσο

Κατά την παραμονή του στην Ουάσιγκτον, ο επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας Γιώργος Γεραπετρίτης είχε την ευκαιρία να πραγματοποιήσει την Τετάρτη και την Πέμπτη στοχευμένες επαφές με Αμερικανούς νομοθέτες που έχουν επιρροή σε επιτροπές που παρουσιάζουν ενδιαφέρον για την ευρύτερη περιοχή της χώρας μας. Κατά τη διάρκεια αυτών των συναντήσεων διαπιστώθηκε η διακομματική στήριξη που απολαμβάνουν οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις στο Κογκρέσο.

Ειδικότερα, την Τετάρτη συναντήθηκε με τον Ρεπουμπλικάνο πρόεδρο της επιτροπής Διεθνών Σχέσεων της Γερουσίας, Τζιμ Ρις, και την επικεφαλής των Δημοκρατικών Τζιν Σαχίν. Επιπλέον, επισκέφθηκε τον Ρεπουμπλικάνο βουλευτή Μπράιαν Μαστ που προεδρεύει στην επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων στη Βουλή, καθώς και τον Δημοκρατικό αντιπρόεδρο Γκρέγκορι Μικς.

Επίσης, την Πέμπτη πραγματοποίησε συναντήσεις με τους γερουσιαστές Κρις Βαν Χόλεν και Κόρι Μπούκερ που είναι μέλη της Επιτροπής Διεθνών Σχέσεων της Γερουσίας. Μάλιστα, κατά την άφιξή του στο γραφείο του γερουσιαστή Βαν Χόλεν, ο υπουργός συναντήθηκε τυχαία με την ύπατη εκπρόσωπο της ΕΕ για θέματα εξωτερικής πολιτικής Κάγια Κάλας, όπου του δόθηκε η ευκαιρία να έχει έναν σύντομο διάλογο μαζί της.

«Η εντύπωση την οποία αποκόμισα είναι ότι η Ελλάδα έχει ένα πολύ ισχυρό διπλωματικό κεφάλαιο. Χαίρει μεγάλου σεβασμού από τη διεθνή κοινότητα. Το αμερικανικό Κογκρέσο στέκεται στις ευαισθησίες της ελληνικής κυβέρνησης και της ελληνικής πολιτείας», ανάφερε ο κος Γεραπετρίτης σχετικά με τις επαφές που είχε στο Κογκρέσο.