Παρασκευή, 12 Σεπ, 2025

Άμεσος τερματισμός της μονοήμερης ρωσικής κατάπαυσης του πυρός με χιλιάδες αεροπορικές επιθέσεις

Η Ουκρανία κήρυξε συναγερμούς για αεροπορικές επιθέσεις στο Κίεβο και το ανατολικό μισό της χώρας, καθώς εκρήξεις συγκλόνισαν νωρίς σήμερα το πρωί την πόλη Μικολάιφ, ανακοίνωσαν οι αρχές, ώρες μετά τον τερματισμό της μονοήμερης πασχαλινής κατάπαυσης του πυρός που είχε κηρυχθεί από τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν.

Το Κίεβο και η Μόσχα αλληλοκατηγορούνται για χιλιάδες επιθέσεις που παραβίασαν την εκεχειρία, η οποία δεν θα παραταθεί, σύμφωνα με χθεσινή ανακοίνωση του Κρεμλίνου, παρά τη θέση των ΗΠΑ και της Ουκρανίας.

Η Ουάσιγκτον τάσσεται υπέρ της παράτασης της εκεχειρίας  και ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι έχει εκφράσει επανειλημμένα την προθυμία της Ουκρανίας να σταματήσει τα πλήγματα για 30 ημέρες.

Ωστόσο, ο Πούτιν, ο οποίος εξαπέλυσε την εισβολή στην Ουκρανία το Φεβρουάριο 2022 και διέταξε το Σάββατο την αναστολή κάθε στρατιωτικής δραστηριότητας κατά μήκος της γραμμής του μετώπου μέχρι τα μεσάνυχτα της Κυριακής ώρα Μόσχας (και ώρα Ελλάδος), δεν έδωσε εντολή να παραταθεί.

«Δεν υπήρξαν άλλες διαταγές», δήλωσε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Πεσκόφ, σύμφωνα με το ρωσικό κρατικό πρακτορείο ειδήσεων TASS, όταν ερωτήθηκε αν η κατάπαυση του πυρός θα μπορούσε να παραταθεί.

Τις πρώτες πρωινές ώρες σήμερα, μερικά λεπτά μετά τα μεσάνυκτα, συναγερμοί για αεροπορικές επιδρομές κηρύχθηκαν σε περιφέρειες της ανατολικής Ουκρανίας, σύμφωνα με στοιχεία της ουκρανικής Πολεμικής Αεροπορίας, συναγερμοί που σταδιακά επεκτάθηκαν προς τις κεντρικές περιφέρειες της χώρας.

«Καλούμε τους κατοίκους της πόλης να μεταβούν αμέσως στα πλησιέστερα καταφύγια και να παραμείνουν εκεί μέχρι τη λήξη του συναγερμού», ανακοίνωσε η στρατιωτική διοίκηση του Κιέβου μέσω ανάρτησης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στις 4:41 π.μ. (τοπική ώρα και ώρα Ελλάδος).

Εκρήξεις συγκλόνισαν το ουκρανικό λιμάνι Μικολάιφ, ανέφερε μέσω του Telegram ο δήμαρχος Ολεκσάντρ Σένκεβιτς, χωρίς όμως να διευκρινίσει αν οφείλονταν στα συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας ή αν τα ρωσικά όπλα έπληξαν κάποιο στόχο.

Ενώ δεν κηρύχθηκαν αεροπορικοί συναγερμοί χθες, Κυριακή, στην Ουκρανία, οι ουκρανικές δυνάμεις ανέφεραν σχεδόν 3.000 παραβιάσεις από τη Ρωσία της κατάπαυσης του πυρός που είχε η ίδια κηρύξει, με τις σφοδρότερες επιθέσεις και βομβαρδισμούς να σημειώνονται κατά μήκος του τμήματος της γραμμής του μετώπου στο Ποκρόφσκ, δήλωσε νωρίτερα σήμερα ο Ζελένσκι.

Συναγερμοί για αεροπορικές επιδρομές ήχησαν και στη ρωσική περιφέρεια του Βορονέζ, που συνορεύει με την Ουκρανία, για δύο ώρες στη διάρκεια της νύκτας, ανακοίνωσε μέσω του Telegram ο κυβερνήτης της περιφέρειας.

Το ρωσικό υπουργείο Άμυνας ανακοίνωσε χθες, Κυριακή, ότι ουκρανικές δυνάμεις πυροβόλησαν 444 φορές εναντίον ρωσικών θέσεων και ότι μέτρησε περισσότερες από 900 ουκρανικές επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη, προσθέτοντας ότι υπήρξαν νεκροί και τραυματίες μεταξύ του άμαχου πληθυσμού.

Το Reuters δεν ήταν σε θέση να επιβεβαιώσει τις πληροφορίες για το πεδίο της μάχης από ανεξάρτητη πηγή.

Στη Μόσχα ο σουλτάνος του Ομάν για συνομιλίες με τον Πούτιν

Ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν θα συναντηθεί την Τρίτη στη Μόσχα με τον σουλτάνο του Ομάν Χαϊθάμ μπιν Ταρίκ, η χώρα του οποίου έχει αναλάβει διαμεσολαβητικό ρόλο στις συνομιλίες για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, ανακοίνωσαν σήμερα οι δύο χώρες.

«Την 22α Απριλίου, η Μόσχα θα φιλοξενήσει συνομιλίες μεταξύ του Βλαντίμιρ Πούτιν και του σουλτάνου του Ομάν Χαϊθάμ μπιν Ταρίκ αλ Σαΐντ, που πραγματοποιεί μια επίσημη επίσκεψη στη Ρωσία», αναφέρει το Κρεμλίνο στο Telegram.

Οι δύο ηγέτες θα συζητήσουν θέματα διμερούς συνεργασίας σε διάφορους τομείς, μεταξύ άλλων στον οικονομικό και «επίκαιρα ζητήματα της διεθνούς ατζέντας», συμπληρώνεται στην ανακοίνωση.

Οι αρχές του Ομάν επιβεβαίωσαν αυτήν την επίσκεψη στη Ρωσία τη Δευτέρα και την Τρίτη.

«Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, οι δύο ηγέτες θα ανταλλάξουν τις απόψεις τους σε μια σειρά επίκαιρων ζητημάτων περιφερειακού και διεθνούς ενδιαφέροντος», επισήμανε το παλάτι του σουλτάνου σε μια ανακοίνωση που εξέδωσε.

Αυτή η επίσκεψη πραγματοποιείται ενώ βρίσκονται σε εξέλιξη οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Ουάσιγκτον και Τεχεράνης για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Κρίσιμες συνομιλίες έλαβαν χώρα σήμερα στη Ρώμη, υπό την αιγίδα του Ομάν, μεταξύ των ιρανικών και αμερικανικών αντιπροσωπειών.

Η Ρωσία, που ενίσχυσε τους δεσμούς της με το Ιράν τα τρία τελευταία χρόνια, είπε ως είναι έτοιμη να διαδραματίσει «οποιονδήποτε ρόλο που θα είναι χρήσιμος» στις διαπραγματεύσεις.

Ιρανός ΥΠΕΞ: Ομάδες ειδικών θα ξεκινήσουν τη χάραξη ενός πλαισίου συμφωνίας μεταξύ Ιράν και ΗΠΑ

Το Ιράν και οι Ηνωμένες Πολιτείες συμφώνησαν να αναθέσουν σε ομάδες ειδικών να αρχίσουν να καταρτίζουν ένα πλαίσιο για μια πιθανή συμφωνία για τα πυρηνικά, ανακοίνωσε ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Αμπάς Αραγκτσί.

Στις δεύτερες, έμμεσες συνομιλίες που είχαν οι αντιπροσωπείες των δύο χωρών μέσα σε μία εβδομάδα, ο Αραγτσί διαπραγματεύτηκε επί σχεδόν τέσσερις ώρες στη Ρώμη με τον ειδικό απεσταλμένο του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, το Στιβ Γουίτκοφ, μέσω ενός αξιωματούχου του Ομάν που μετέφερε τα μηνύματα μεταξύ τους.

Ο Τραμπ, που αποχώρησε από την πυρηνική συμφωνία μεταξύ της Τεχεράνης και της Δύσης κατά την πρώτη θητεία του, το 2018, έχει απειλήσει να επιτεθεί στο Ιράν εάν δεν καταλήξει σύντομα σε μια νέα συμφωνία που θα το εμπόδιζε να αναπτύξει πυρηνικά όπλα. Το Ιράν, που επιμένει ότι το πυρηνικό πρόγραμμά του έχει μόνο ειρηνικούς σκοπούς, λέει ότι είναι πρόθυμο να συζητήσει περιορισμένες περικοπές, σε αντάλλαγμα για την άρση των διεθνών κυρώσεων.

Μιλώντας στην ιρανική τηλεόραση μετά τις συνομιλίες, ο Αραγτσί τις χαρακτήρισε χρήσιμες. «Καταφέραμε να επιτύχουμε κάποια πρόοδο σε ορισμένες αρχές και στόχους και τελικά, να καταλήξουμε σε μια καλύτερη κατανόηση. Συμφωνήθηκε να συνεχιστούν οι διαπραγματεύσεις και να προχωρήσουν στην επόμενη φάση, στην οποία θα ξεκινήσουν συναντήσεις μεταξύ εμπειρογνωμόνων, την Τετάρτη στο Ομάν. Οι ειδικοί θα έχουν την ευκαιρία να ξεκινήσουν τη χάραξη του πλαισίου μιας συμφωνίας», πρόσθεσε.

Οι επικεφαλής των διαπραγματευτικών ομάδων θα συναντηθούν ξανά στο Ομάν το επόμενο Σάββατο για να εξετάσουν το έργο που θα έχουν επιτελέσει αυτοί οι ειδικοί.

«Δεν μπορούμε να πούμε με σιγουριά ότι είμαστε αισιόδοξοι. Προχωρούμε με μεγάλη επιφύλαξη. Δεν υπάρχει επίσης λόγος να είμαστε υπερβολικά απαισιόδοξοι», σημείωσε ο Αραγτσί, επαναλαμβάνοντας τα σχόλια που είχε κάνει την περασμένη εβδομάδα ο ανώτατος θρησκευτικός ηγέτης του Ιράν Αλί Χαμενεΐ.

Ο Ιρανός υπουργός σημείωσε επίσης ότι στις συνομιλίες οι ΗΠΑ δεν έχουν θέσει κανένα άλλο θέμα, πέραν του πυρηνικού προγράμματος. «Οι Αμερικανοί μέχρι στιγμής δεν έχουν κάνει καμία συζήτηση εκτός του θέματος των πυρηνικών» είπε ο Αμπάς Αραγτσί μιλώντας στο ιρανικό πρακτορείο Tasnim.

Ορισμένα μέσα ενημέρωσης είκαζαν ότι στην ατζέντα των συνομιλιών θα ήταν επίσης το πρόγραμμα ανάπτυξης βαλλιστικών πυραύλων του Ιράν ή η στήριξη που παρέχει σε ένοπλες οργανώσεις, εχθρικές προς το Ισραήλ, όπως είναι η λιβανέζικη Χεζμπολάχ.

Πασχαλινό γεύμα αγάπης από το ΚΥΑΔΑ – 23 τόνοι τροφίμων από την Μ.Κ.Ο. «Αποστολή»

Tο Κέντρο Υποδοχής και Αλληλεγγύης του Δήμου Αθηναίων (Κ.Υ.Α.Δ.Α.), προσφέρει την Κυριακή του Πάσχα, στις 11:30 το πρωί, πασχαλινό γεύμα αγάπης για τους άστεγους συμπολίτες μας στο Σεράφειο. Το παρών θα δώσει ο δήμαρχος Αθηναίων, Χάρης Δούκας.

Εν όψει του Πάσχα, η « Μ.Κ.Ο. ΑΠΟΣΤΟΛΗ» της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών ενίσχυσε και κάλυψε ανάγκες συνανθρώπων μας, αποστέλλοντας 23 τόνους τροφίμων και επιπρόσθετη ανθρωπιστική βοήθεια σε είδη καθαριστικών, είδη ατομικής υγιεινής και φροντίδας σε Μητροπόλεις, Ναούς, δομές, κοινωνικά παντοπωλεία, στην Ελλάδα και κυρίως στην ακριτική περιφέρεια.

Με συλλογική προσπάθεια, πίστη και διάθεση προσφοράς περισσότερες από 100.000 οικογένειες βρίσκουν ετησίως στήριξη από την «ΑΠΟΣΤΟΛΗ» με πράξεις φροντίδας, αγάπης και αξιοπρέπειας, αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση, στην οποία υπογραμμίζεται πως εδώ και 12 χρόνια η «ΑΠΟΣΤΟΛΗ» της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών βρίσκεται στο πλευρό των ανθρώπων που βιώνουν την μοναξιά, την εγκατάλειψη και καθημερινά δίνουν αγώνα για την επιβίωση τους.

Κλιμάκιο του Οργανισμού, όλα αυτά τα χρόνια, με τακτικές και έκτακτες επιτόπιες παρεμβάσεις, στο κέντρο της Αθήνας, στην  Μητροπόλεως, στην Πανεπιστημίου, στην Σταδίου, στην Πλάκα, στο Μοναστηράκι, στο Μεταξουργείο και σε τόσες άλλες περιοχές, χαρτογραφεί και προσπαθεί ν’ ανακουφίσει ανάγκες ανθρώπων που κοιμούνται στα πεζοδρόμια, σε εισόδους καταστημάτων, σε πλατείες και προαύλια εκκλησιών, κάτω από γέφυρες, ερείπια σπιτιών και αγωνιούν για την επόμενη ημέρα!

Εργαζόμενοι και εθελοντές αντήλλαξαν ευχές για τις Άγιες Ημέρες, με αστέγους μοιράζοντας δέματα τροφίμων, τα οποία περιλαμβάνουν στερεά τροφή, γλυκίσματα, νερό και χυμούς φρούτων. Ενίοτε όμως αυτή η άμεση πρακτική βοήθεια συνοδεύεται από κλινοσκεπάσματα, ρουχισμό, υποδήματα και είδη ατομικής υγιεινής και φροντίδας, ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες, τις περιστάσεις και τα αιτήματα όσων έχουν ανάγκη. Οι άνθρωποι που περιμένουν κάθε φορά τη βοήθεια της «ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ», είναι τοξικομανείς, αποφυλακισμένοι, άποροι, καρκινοπαθείς, μετανάστες κυρίως όμως Έλληνες, αναφέρεται στην ανακοίνωση της «Αποστολής».

«Ανάστα ο Θεός»

«Σιγησάτω πάσα σαρξ βροτεία…», ημέρα σιωπής, όπως τονίζει και ο Χερουβικός Ύμνος της ημέρας. Ημέρα αφιερωμένη στην Ταφή και την Κάθοδο του Χριστού στον Άδη. Η τελευταία ημέρα της Μεγάλης Εβδομάδας και της Μεγάλης Σαρακοστής.

Ο Χριστός, το Πανάγιο Σώμα Του, είναι στον Τάφο, όχι για να παραδοθεί στην αφάνεια και στη φθορά του θανάτου, αλλά για να συντρίψει (με τη ψυχή Του που δεν πεθαίνει) τη δύναμη του Άδη και του θανάτου και να λυτρώσει όσους κρατούνταν εκεί. Αναμένουμε με πίστη και ελπίδα την Ανάσταση.

Οι άνθρωποι καταδίκασαν τον Κύριο σε θάνατο, Εκείνος, όμως, με την Ανάστασή Του, καταδίκασε τους ανθρώπους σε αθανασία.

Με την αμαρτία ο άνθρωπος έγινε θνητός και πεπερασμένος, με την Ανάσταση του Θεανθρώπου γίνεται αθάνατος και αιώνιος.

Είναι το μόνο Σάββατο του χρόνου κατά το οποίο νηστεύεται και το λάδι, για αυτό και ονομάζεται και Αλάδωτο Σάββατο.

Το πρωί γίνεται ο Εσπερινός της εορτής του Πάσχα με τη Θεία Λειτουργία, η πρώτη Ανάσταση, όπως λέγεται, κατά την οποία ψάλλεται το «Ανάστα ο Θεός, κρίνων την γην, ότι συ κατακληρονομήσεις εν πάσι τοις έθνεσι». Ο ιερέας σκορπίζει δαφνόφυλλα – σύμβολα νίκης – στον ναό. Είναι πλέον έντονη η αναμονή της Ανάστασης. Ετοιμάζουμε τις λαμπάδες μας για το βράδυ, όταν τα μεσάνυχτα θα ψαλεί το «Χριστός Ανέστη», και ακολούθως θα τελεστούν ο Όρθρος και η Αναστάσιμη Θεία Λειτουργία της Κυριακής του Πάσχα.

Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος περικλείει το υψηλό και βαθύ νόημα της νεκραναστάσεως όλης της οικουμένης χάρη στη Σταύρωση και την Ανάσταση του Ιησού Χριστού με τον ιερό του ύμνο «Χθες συνεθαπτόμην σοι, Χριστέ, συνεγείρομαι σήμερον αναστάντι σοι· συνεσταυρούμην σοι χθες· αυτός με συνδόξασον, Σωτήρ, εν τη βασιλεία σου».

Χθες, δηλαδή το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής, έμπαινα κι εγώ στον τάφο μαζί Σου, Χριστέ μου. Σήμερα όμως, κατά τη λαμπρή ημέρα της Αναστάσεώς Σου, ανασταίνομαι κι εγώ μαζί Σου. Εσύ, Σωτήρα μου, δόξασέ με μαζί Σου και στην αιώνια ουράνια Βασιλεία Σου.

Της Ελένης Μαχαίρα

 

Οι ΗΠΑ ανακοινώνουν πως μειώνουν τα στρατεύματά τους στη Συρία κατά το ήμισυ

Το αμερικανικό υπουργείο Άμυνας ανακοίνωσε χθες Μ. Παρασκευή την προσεχή απόσυρση περίπου χιλίων στρατιωτών ανεπτυγμένων στη Συρία, από το σύνολο των 2.000 που δρουν στη χώρα, στο πλαίσιο του αγώνα εναντίον των τζιχαντιστών.

Οι ΗΠΑ διατηρούν στρατιωτική παρουσία στη συριακή επικράτεια για χρόνια, στο πλαίσιο διεθνούς συνασπισμού που συγκρότησαν εναντίον της τζιχαντιστικής οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος (ΙΚ). Η οργάνωση αυτή συνετρίβη το 2019, όμως πυρήνες της παραμένουν ενεργοί.

Οι ΗΠΑ πρόκειται να μειώσουν «την αμερικανική παρουσία στη Συρία σε λιγότερους από χίλιους στρατιώτες τους επόμενους μήνες», ανέφερε ο Σον Παρνέλ, εκπρόσωπος Τύπου του Πενταγώνου, στην ανακοίνωση που δημοσιοποίησε.

Αυτή η αναδιάταξη δυνάμεων «αντανακλά τα σημαντικά βήματα που κάναμε για να φθείρουμε τις επιχειρησιακές δυνατότητες» του ΙΚ «στην περιφέρεια και παγκοσμίως», συνέχισε, αναφερόμενος ευρύτερα στην «επιτυχία των ΗΠΑ» στη μάχη εναντίον της οργάνωσης.

Ο Ντόναλντ Τραμπ, που επέστρεψε στην προεδρία των ΗΠΑ την 20ή Ιανουαρίου, αντιμετώπιζε για καιρό με σκεπτικισμό την αμερικανική στρατιωτική παρουσία στη Συρία και η πτώση τον Δεκέμβριο του Μπασάρ αλ Άσαντ, που αντικαταστάθηκε από συμμαχία ισλαμιστών, δεν άλλαξε τα δεδομένα γι’ αυτόν.

«Σε κάθε περίπτωση, στη Συρία γίνεται χαμός, αλλά δεν είναι φίλη μας […] δεν είναι δική μας μάχη», παρατήρησε μέσω Truth Social τον Δεκέμβριο ο Αμερικανός πρόεδρος, ενώ βρισκόταν ακόμη σε εξέλιξη η επίθεση που έβαλε τέλος σε πενήντα χρόνια κυριαρχίας της οικογένειας Άσαντ στην εξουσία στη Δαμασκό.

Η κατάληψη πελώριων τομέων της επικράτειας της Συρίας και του Ιράκ από το 2014 από το ΙΚ οδήγησε σε επέμβαση διεθνούς συνασπισμού υπό τις ΗΠΑ, με σκοπό να υποστηριχθούν, κυρίως από αέρος, μονάδες του ιρακινού στρατού και οι Κούρδοι που μάχονταν εναντίον του ΙΚ επί του πεδίου.

Η Ουάσιγκτον ανέπτυξε παράλληλα μερικές χιλιάδες στρατιωτικούς των ειδικών δυνάμεων για να υποστηρίξουν τοπικές δυνάμεις και για να διεξάγονται χωριστές αμερικανικές επιχειρήσεις.

Μετά την ανακήρυξη της νίκης επί του ΙΚ, το 2017 στο Ιράκ και το 2019 στη Συρία, παρέμειναν στοιχεία του αμερικανικού στρατού επιτόπου, κυρίως σε βορειοανατολικούς τομείς, για την αντιμετώπιση πυρήνων των τζιχαντιστών που απέμεναν.

 

Δημοσιεύτηκε το Προεδρικό Διάταγμα για την ανακήρυξη ΑΟΖ στο Ιόνιο

Το Προεδρικό Διάταγμα με το οποίο «ανακηρύσσεται από την Ελληνική Δημοκρατία Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη στη θαλάσσια περιοχή του Ιονίου, των Ιονίων Νήσων και μέχρι το Ακρωτήριο Ταίναρο της Πελοποννήσου» δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, λίγες ώρες μετά την επίσημη παρουσίαση του ελληνικού Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού.

Πρόκειται ουσιαστικά για την ενσωμάτωση της συμφωνίας μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας που είχε υπογραφεί στις 9 Ιουνίου 2020 και είχε τεθεί σε ισχύ το Νοέμβριο του 2021.

Όπως σημειώνεται συγκεκριμένα στο Προεδρικό Διάταγμα υπ’ αριθμ. 33, «ανακηρύσσεται από την Ελληνική Δημοκρατία Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη στη θαλάσσια περιοχή του Ιονίου, των Ιονίων Νήσων και μέχρι το Ακρωτήριο Ταίναρο της Πελοποννήσου», με βάση τις σχετικές διατάξεις της ελληνοϊταλικής συμφωνίας του 2020 και της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας.

Επίσης, υπογραμμίζεται ότι «η Ελληνική Δημοκρατία επιφυλάσσεται για την άσκηση, και ως προς τις λοιπές ακτές της, των αντίστοιχων δικαιωμάτων της, όπως αυτά απορρέουν από τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας της 10ης Δεκεμβρίου 1982».

Η Συμφωνία των δύο πλευρών βασίστηκε στη Σύμβαση των Ηνωμένων για το Δίκαιο της Θάλασσας, όπως αναφέρεται στο ΦΕΚ, και ουσιαστικά επιβεβαιώνει τις ελληνικές θέσεις για το δικαίωμα των νησιών σε θαλάσσιες ζώνες, δηλαδή ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα.

Μια φωτογραφία του 1908 μαρτυρά την ιστορία του Ρωμαίικου της Περγάμου

«Πανόραμα Περγάμου» θα μπορούσε να ονομάζεται μια ιστορική φωτογραφία από τα αρχεία της Γαλλικής Σχολής Αθηνών που έγινε πρόσφατα γνωστή και η οποία τεκμηριώνει την ιστορία του Ρωμαίικου της μικρασιατικής αυτής πολιτείας. Ταυτόχρονα δίνει στον ερευνητή τη δυνατότητα να αντιληφθεί τον περίεργο εορτασμό του Πάσχα, που έφθασε σε σημείο παρέμβασης του Πατριαρχείου μιας και κάποια στιγμή… βγήκαν μαχαίρια!

Η φωτογραφία, τραβηγμένη το 1908 από τον Γάλλο αρχαιολόγο Ζοζέφ Σαμονάρ (Joseph Chamonard), αναδεικνύει την τοπιογραφία της Περγάμου ενώ αποδεικνύει στοιχεία της πόλης γνωστά μέχρι τώρα μόνο από προφορικές μαρτυρίες ή και από γραπτές περιγραφικές και μόνο.

Στο αριστερό τμήμα της βλέπει κανείς, για πρώτη φορά μετά το 1922, ολόκληρο τον κατεστραμμένο Ναό των Αγίων Θεοδώρων. Μνημείο που μέχρι σήμερα εθεωρείτο πως δεν έχει διασωθεί ούτε φωτογραφικά. Επρόκειτο για μια κλασική λεσβιακού τύπου βασιλική στην Αϊβαλιώτική της παραλλαγή, με το μεσαίο κλίτος υπερυψωμένο και με φεγγίτες στα πλάγια του να φωτίζουν το εσωτερικό του Ναού. Ο Ναός των Αγίων Θεοδώρων ανοικοδομήθηκε και επεκτάθηκε το 1870 πάνω σε παλιότερο ναό, που αναφέρεται από τον 16ο αιώνα, και βρισκόταν εκεί σε ένα χώρο πέντε περίπου στρεμμάτων από τα οποία τα τέσσερα κάλυπτε το ορθόδοξο χριστιανικό νεκροταφείο.

Στο δεξιό τμήμα της φωτογραφίας εικονίζεται ο Ναός της Ζωοδόχου Πηγής, ο τελευταίος Μητροπολιτικός Ναός της πόλης. Γνωστός αυτός και από άλλες φωτογραφίες, χτίστηκε στη δεκαετία του 1870 πιθανά από συνεργεία Λέσβιων κτιστάδων. Ρυθμού λεσβιακής βασιλικής και αυτός, στην Αϊβαλιώτικη παραλλαγή όπως ο Ναός των Αγίων Θεοδώρων.

Ανάμεσα στους Ρωμιούς κατοίκους των δυο ενοριών, των Αγίων Θεοδώρων που ήταν η παλιότερη ενορία της πόλης και της Ζωοδόχου Πηγής που ήταν η νεότερη, είχε αναπτυχθεί μια ιδιότυπη αντιπαράθεση που σίγουρα είχε να κάνει και με τις κοινωνικές και οικονομικές τάξεις που τις συναποτελούσαν.

Κι η αντίθεση αυτή εκδηλωνόταν κάθε Μεγάλη Παρασκευή με την «αγριάδα», του κονιάκ …βοηθούντος.

Τη Μεγάλη Πέμπτη το βράδυ, οι άνδρες της Περγάμου πήγαιναν στις δύο τους εκκλησιές. Όταν ο Εσταυρωμένος έβγαινε στο κέντρο των εκκλησιών βγαίνανε κι αυτοί έξω στις αυλές τους και «ξενυχτούσαν τον νεκρό» πίνοντας «κονιάκια για του Χριστέλ’ που πουνεί». Δηλαδή, «έπιναν κονιάκ για τον Χριστό που πονάει».

Το μεσημέρι της Μεγάλης Παρασκευής οι Επιτάφιοι έβγαιναν για την περιφορά ανάμεσα στα σπίτια των μαχαλάδων. Σε κάποιο σημείο, όταν οι Επιτάφιοι συναντιόνταν, εξελισσόταν μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα ένα πρωτόγνωρο και άγνωστης προέλευσης έθιμο. Οι δυο Επιτάφιοι -των ανδρών που όλο το βράδυ έπιναν «κονιάκια» – συγκρούονταν. Ήταν το έθιμο «της αγριάδας» μεταξύ όσων ακολουθούσαν τους Επιταφίους…

Στα τέλη του 19ου αιώνα, αυτή η «αγριάδα» εξελίχθηκε σε πραγματική σύγκρουση με έναν νεκρό και τραυματίες. Τότε ο Μητροπολίτης της Εφέσου, στην οποία υπαγόταν η Πέργαμος, με απειλή αφορισμού για όποιον παρέβαινε την εντολή, απαγόρευσε το έθιμο της ταυτόχρονης περιφοράς των Επιταφίων. Και όρισε εναλλάξ, ένας Επιτάφιος να περιφέρεται το μεσημέρι κι ένας πριν σκοτεινιάσει το απόγευμα. Τα «κονιάκια» δεν απαγορεύτηκαν και μάλιστα «μεταφέρθηκαν» από τους κατοίκους στους νέους τόπους εγκατάστασης τους μετά την Καταστροφή του 1922.

Σήμερα από τους δυο Ναούς δεν σώζεται τίποτα. Ο χώρος του Ναού των Αγίων Θεοδώρων έχει οικοδομηθεί και κατοικηθεί, στη θέση δε της Ζωοδόχου Πηγής έχει κτιστεί ένα σύγχρονο σχολείο. Όσο για τους Περγαμηνούς, απόγονοι προσφύγων στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα.

Ας σημειωθεί ότι στην ίδια φωτογραφία από τα αρχεία της Γαλλικής Σχολής Αθηνών βλέπει κανείς τον αρχαιολογικό χώρο του ιερού των Αιγυπτίων Μεγάλων Θεών. Στο κέντρο, ο ναός του Σεράπιδος, όπου κατά την παράδοση μαρτύρησε ο Αντύπας, πρώτος Επίσκοπος της Περγάμου, και που μετά τον εκχριστιανισμό της πολιτείας χρησιμοποιήθηκε σαν Ναός του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου. Από τη μια και από την άλλη του πλευρά, οι δυο στρογγυλοί πύργοι – τα ιερά του Οσίριδος και της Ίσιδος που και αυτά χρησιμοποιήθηκαν σαν Ναοί των Αγίων Αντύπα και Πρόκλου και Παπύλου μέχρι τα χρόνια του Ταμερλάνου, που η Πέργαμος καταστράφηκε. Στα ύστερα χρόνια του 19ου αιώνα, το ιερό της Ίσιδος επαναχρησιμοποιήθηκε σαν ναός του Αγίου Αντύπα για να μετατραπεί το 1922 σε τζαμί (Κουρτουλούς τζαμί – τζαμί της Απελευθέρωσης) και ως τέτοιο να χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα.

Διακρίνεται επίσης η αρμένικη εκκλησία με το καμπαναριό της. Εξυπηρετούσε τις ανάγκες της μικρής αρμένικης κοινότητας της Περγάμου. Μετά το 1922 και αυτή καταστράφηκε.

Σε κατανυκτική ατμόσφαιρα γίνεται η περιφορά των επιταφίων μέσα από τη θάλασσα σε παραλιακές περιοχές της Πελοποννήσου

Μέσα σε κλίμα βαθιάς θρησκευτικής κατάνυξης και συγκίνησης, αλλά με έναν διαφορετικό τρόπο, που θυμίζει περισσότερο νησιωτική περιοχή, γίνεται τη Μεγάλη Παρασκευή η περιφορά των επιταφίων σε παραλιακές περιοχές της Πελοποννήσου.

Στο Λουτράκι της Κορινθίας, στο Τολό της Αργολίδας, στις Κιτριές και στον Άγιο Ανδρέα της Μεσσηνίας η περιφορά των επιταφίων γίνεται και μέσα στη θάλασσα. Εκεί οι ψαράδες με τα καΐκια τους υποδέχονται τους επιταφίους υπό το φως των κεριών, των βεγγαλικών και των καπνογόνων, ενώ στον Τυρό της Αρκαδίας η θάλασσα γεμίζει με φαναράκια τη στιγμή που η περιφορά των επιταφίων περνά από τον παραλιακό δρόμο.

Στο Λουτράκι Κορινθίας

Στο Λουτράκι, αφού πρώτα ο επιτάφιος του ναού της Παναγίας της Γιάτρισσας περάσει από γειτονιές της πόλης φθάνει στον παραλιακό δρόμο, όπου εκεί γίνεται η περιφορά κατά μήκος της παραλίας. Στη συνέχεια, ο επιτάφιος μεταφέρεται στην παραλία και ακολουθεί η είσοδός του στη θάλασσα.

Εκείνη τη στιγμή, μία βάρκα υποδέχεται τον επιτάφιο μέσα στο νερό και ταυτόχρονα αλιείς ανάβουν βεγγαλικά και πυρσούς φωτίζοντας την περιφορά, ενώ πολλές άλλες βάρκες τον συνοδεύουν μέχρι να επιστρέψει στην παραλία.

Στο Τολό Αργολίδας

Στο παραλιακό Τολό της Αργολίδας, το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής, κάτοικοι και επισκέπτες ακολουθούν την περιφορά του επιταφίου, ο οποίος καταλήγει στην παραλία. Στη συνέχεια, ο επιτάφιος μεταφέρεται στη θάλασσα από νέους του χωριού και οι ψαράδες τον υποδέχονται μέσα από τις βάρκες τους με βεγγαλικά και καπνογόνα, ενώ μυροφόρες ψάλλουν τα εγκώμια του επιτάφιου θρήνου.

Το έθιμο της περιφοράς του επιταφίου στη θάλασσα έχει τις ρίζες του στα χρόνια όπου Κρήτες έφθασαν στο Τολό για να κατοικήσουν μόνιμα, μεταφέροντας παράλληλα ένα από τα έθιμά τους. Με την περιφορά λοιπόν του επιταφίου μέσα στο νερό οι κάτοικοι θέλουν να τιμήσουν τη θάλασσα, διότι τους προσφέρει τροφή, και ταυτόχρονα να ευλογηθεί.

Στις Κιτριές Μεσσηνίας

Η περιφορά του επιταφίου στις Κιτριές είναι ξεχωριστή, διότι η Ακολουθία του επιτάφιου θρήνου ξεκινά αργά το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής. Λίγη ώρα πριν από τα μεσάνυχτα ξεκινά η περιφορά με τους πιστούς να τον ακολουθούν από το παλιό καλντερίμι μέχρι το λιμανάκι του χωριού. Στη συνέχεια οι ψαράδες τοποθετούν με ευλάβεια τον επιτάφιο στα καΐκια τους, όπου με τη συνοδεία των υπόλοιπων σκαφών, τα οποία είναι ελλιμενισμένα, κάνουν τον κύκλο του όρμου των Κιτριών. Κατόπιν, επιστρέφουν στο λιμάνι για να συνεχιστεί η περιφορά του επιταφίου μέσα στο χωριό.

Το έθιμο έχει τις ρίζες τους στους ψαράδες της περιοχής, που ήθελαν να «προσκυνήσουν» τον επιτάφιο τα θαλάσσια νερά της περιοχής.

Στον Άγιο Ανδρέα Μεσσηνίας

Εκτός από τις Κιτριές, περιφορά του επιταφίου μέσα στη θάλασσα γίνεται και στον Άγιο Ανδρέα της Μεσσηνίας. Το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής, η περιφορά ξεκινά από την εκκλησία του χωριού και φθάνει στο λιμανάκι.

Εκεί τον περιμένουν οι ψαράδες, όπου με τη συνοδεία αλιευτικών κάνει τον κύκλο του λιμανιού, και κατόπιν επιστρέφει στην παραλία.

Στον Τυρό της Αρκαδίας

Στον παραλιακό Τυρό της Αρκαδίας, οι επιτάφιοι των ιερών ναών της Αγίας Μαρίνας και της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος συναντώνται στον παραλιακό δρόμο, όπου ψάλλεται κοινή δέηση.

Τους δύο επιταφίους συνοδεύουν από τη θάλασσα ψαροκάικα και σκάφη των επισκεπτών που συμμετέχουν στην περιφορά, ενώ η θάλασσα γεμίζει με εκατοντάδες αυτοσχέδια φαναράκια, μέσα σε κατανυκτική ατμόσφαιρα.

Επίσης, το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου η παραλία του Τυρού γεμίζει από άκρη σε άκρη με χιλιάδες φαναράκια που φωτίζουν τη θάλασσα και συμβολίζουν τις ψυχές των Τσακώνων ναυτικών και ψαράδων που έχουν χαθεί.

Του Ηλία Κάνιστρα

Η Μεγάλη Παρασκευή μέσα από τον Λόγο και την Πίστη: θλίψη, κατάνυξη και η ελπίδα της Ανάστασης

«Σαν να μονολογώ, σωπαίνω.

Ίσως και να ‘μαι σε κατάσταση βοτάνου ακόμη

φαρμακευτικού ή φιδιού μιας κρύας Παρασκευής

Ή μπορεί και ζώου από κείνα τα ιερά

με τ’ αυτί το μεγάλο γεμάτο ήχους βαρείς

και θόρυβο μεταλλικό από θυμιατήρια.

Αντίς για όνειρο

Πένθιμος πράος ουρανός μες στο λιβάνι

αναθρώσκουν παλαιές Μητέρες ορθές σαν κηροπήγια

τυφεκιοφόροι νεοσύλλεκτοι σε ανάπαυση

μικρά σκάμματα ορθογώνια, ραντιστήρια, νάρκισσοι.

Σαν να ‘μαι λέει, ο θάνατος ο ίδιος αλλ’

ακόμη νέος αγένειος που μόλις ξεκινά

κι ακούει πρώτη φορά μέσα στο θάμβος των κεριών

το “δεύτε λάβετε τελευταίον ασπασμόν”».

Έτσι βιώνει και αποδίδει ο Οδυσσέας Ελύτης τη Μεγάλη Παρασκευή στο «Ημερολόγιο ενός αθέατου Απριλίου», το 1984.

Θλίψη και κατάνυξη. Λιβάνι κι άγιο μύρο σκορπισμένα σήμερα, την έκτη ημέρα της Μεγάλης Εβδομάδας, ημέρα πένθους και νηστείας για όλη την Χριστιανοσύνη, καθώς σήμερα κορυφώνεται το Θείο Δράμα των Παθών του Χριστού.

Το πρωί, τελείται η ακολουθία των Μεγάλων Ωρών και ο Εσπερινός της Αποκαθηλώσεως, οπότε και ο Χριστός αποκαθηλώνεται και τοποθετείται στον επιτάφιο, που ετοιμάζεται από το ξημέρωμα. Το βράδυ θα πραγματοποιηθεί η Ακολουθία του Επιταφίου Θρήνου, δηλαδή ο Όρθρος του Μεγάλου Σαββάτου και θα ακολουθήσει η περιφορά του επιταφίου.

Ο επιτάφιος του Χριστού, σε κάθε Ορθόδοξο ναό, γίνεται ο τόπος συνάντησής μας με τον Κύριο που πεθαίνει όπως εμείς, που κηδεύεται όπως εμείς. Εδώ όμως δεν υπάρχει πόνος! Η λύπη γίνεται χαρμολύπη και το πένθος χαροποιό. Εδώ κυοφορείται η Ζωή και ετοιμάζεται το «Ανάστα ο Θεός», που βεβαιώνει τη νίκη του θανάτου.

Θανατώνεται για να θανατώσει τον θάνατο, τον εχθρό τού κάθε ανθρώπου. Έτσι, ο επιτάφιος, σε κάθε Ορθόδοξο ναό, είναι το σημείο που συναντάται ο θάνατός μας με το θάνατό του Θεού μας. Τότε ο δικός μας θάνατος χάνει τη δύναμή του!

Έθιμα

Είναι κατ’ έθιμον αργία. Από το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης έως σήμερα το πρωί στολίζεται ο επιτάφιος από τους πιστούς. Τοποθετούμε την εικόνα του επιταφίου μέσα στα πολλά λουλούδια και τα μύρα, ενώ με φροντίδα στο κουβούκλιο που την περιβάλλει δείχνουμε την αγάπη μας προς τον Κύριό μας που μας αγάπησε «έως τέλους». Τέλος, προσκυνούμε τον επιτάφιο και Τον ευχαριστούμε ταπεινά για ό,τι καθημερινά μας χαρίζει και για ό,τι κυρίως μας χάρισε με τον σταυρό, τον τάφο και την Ανάστασή Του.

Όλη την ημέρα οι καμπάνες χτυπούν πένθιμα σε όλη την Ελλάδα και παραδοσιακά απαγορεύεται κάθε εργασία και γίνεται άλαδη νηστεία. Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, φτιάχνεται ένα ομοίωμα του Ιούδα το οποίο και καίγεται. Επίσης, πολλοί πιστοί επισκέπτονται τους τάφους συγγενών και φίλων.

«Με φως άδειασες τον Ήλιο.

Τώρα ο Ήλιος βρίσκεται σε έκλειψη

κι εσύ το ακάνθινο στεφάνι του φορείς»

Γιάννης Υφαντής, «Ο καθρέφτης του Πρωτέα»

Της Ελένης Μαχαίρα