ΑΠΕ-ΜΠΕ

‘Ατυπη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ -γνωστή ως «φόρμουλα ‘Αρια»- με τίτλο «αξιοποιώντας την ασφαλή, χωρίς αποκλεισμούς και αξιόπιστη τεχνητή νοημοσύνη για τη διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας» διοργάνωσε η Ελλάδα μαζί με τη Γαλλία και τη Δημοκρατία της Κορέας, με συνδιοργανωτές την Αρμενία, την Ιταλία και την Ολλανδία.

Σκοπός της συνεδρίασης ήταν να εξεταστούν τα πρακτικά βήματα που μπορούν να ληφθούν από τον ΟΗΕ και το Συμβούλιο Ασφαλείας για την υπεύθυνη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης (AI) για την προστασία της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας.

Οι βασικοί ομιλητές ήταν ο Γιάννης Μαστρογεωργίου, Ειδικός Γραμματέας Στρατηγικής Προοπτικής της Ελληνικής Κυβέρνησης, η Γιασμίν Αφινά, ερευνήτρια AI στο UNIDIR και η Σαρλότ Σκάνταν, Σύμβουλος Πληροφοριακής Ακεραιότητας στο Τμήμα Παγκόσμιας Επικοινωνίας του ΟΗΕ.

Η συνάντηση εστίασε σε τρέχουσες πρωτοβουλίες, προκλήσεις και ευκαιρίες σχετικά με την τεχνητή νοημοσύνη AI, ειδικά σε αποστολές διατήρησης της ειρήνης.

Πρακτικά μέτρα που συζητήθηκαν περιλάμβαναν ρυθμιστικές παρεμβάσεις, μη διάδοση, αποτροπή κακόβουλης στρατιωτικής χρήσης, καθώς και ενίσχυση του κράτους δικαίου και της κοινωνικής συνοχής.

Ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδας, πρέσβης Ευάγγελος Σέκερης, υπογράμμισε τη σημασία της συνεργασίας για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που επιφέρει η Τεχνητή Νοημοσύνη.

Xαρακτήρισε την τεχνητή νοημοσύνη ως «την πιο αξιοσημείωτη τεχνολογική καινοτομία της εποχής μας» και τόνισε τη δέσμευσή της Ελλάδας για μια «ανθρωποκεντρική ατζέντα για την τεχνητή νοημοσύνη», βασισμένη στη διαφάνεια, την ηθική χρήση και τη λογοδοσία, ώστε να ενισχύεται η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των δημοκρατικών αρχών.

Αναγνώρισε τη σύνδεση της τεχνητής νοημοσύνης με τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια, με αναφορά σε πολλές διεθνείς πρωτοβουλίες και σημείωσε ότι ο Έλληνας Πρωθυπουργός υπέγραψε τη «Διακήρυξη των Παρισίων για τη Διατήρηση του Ανθρώπινου Ελέγχου στα Οπλικά Συστήματα με τεχνητή νοημοσύνη», δεσμευόμενος για υπεύθυνη χρήση της στο στρατιωτικό πεδίο «σε συμφωνία με το διεθνές δίκαιο».

Η Ελλάδα προετοιμάζει εθνική συνεισφορά στην έκθεση του Γενικού Γραμματέα σχετικά με την τεχνητή νοημοσύνη και τη διεθνή ασφάλεια, ενώ οργανώνει και «Διεθνές Συνέδριο Διαχείρισης Κρίσεων» τον Μάιο, με αντικείμενο την τεχνητή στον στρατιωτικό τομέα.

Ο κ. Σέκερης κάλεσε το Συμβούλιο Ασφαλείας να μην αγνοήσει τη «διεθνή συναίνεση» για την ανάγκη ρύθμισης της τεχνητής νοημοσύνης και πρότεινε να συμπεριληφθεί σε εντολές ειρηνευτικών αποστολών η «υπεύθυνη χρήση εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης» με στόχο την προστασία των ειρηνευτικών αποστολών και των αμάχων, καθώς και την αντιμετώπιση «κακόβουλων κυβερνοεπιθέσεων, ρητορικής μίσους και παραπληροφόρησης».

Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην ανάγκη συμμόρφωσης με τον «Χάρτη του ΟΗΕ και το Διεθνές Δίκαιο, συμπεριλαμβανομένου του Διεθνούς Ανθρωπιστικού Δικαίου και του Δικαίου των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων».

Η Ελλάδα στήριξε την έκκληση του Γενικού Γραμματέα για «απαγόρευση των φονικών αυτόνομων όπλων» και τη θέσπιση περιορισμών έως το 2026, δηλώνοντας έτοιμη να συμμετάσχει στις σχετικές συζητήσεις ως «εκλεγμένο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας».

Ο κ. Σέκερης έκανε έκκληση για «ενότητα, διορατικότητα και όραμα» από το Συμβούλιο Ασφαλείας, ώστε να συμβάλει «στις παγκόσμιες προσπάθειες για την αξιοποίηση ασφαλούς, και αξιόπιστης τεχνητής νοημοσύνης για τη διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας».

Ο Γιάννης Μαστρογεωργίου, Ειδικός Γραμματέας Στρατηγικής Προοπτικής της ελληνικής κυβέρνησης και συντονιστής της Συμβουλευτικής Επιτροπής Υψηλού Επιπέδου για την Τεχνητή Νοημοσύνη μιλώντας στη συνεδρίαση ανέφερε ότι η Ελλάδα δίνει ιδιαίτερη έμφαση στη διαμόρφωση ενός «παγκόσμιου πλαισίου για την ασφαλή, αξιόπιστη και χωρίς αποκλεισμούς Τεχνητή Νοημοσύνη (AI)».

Η χώρα μας, τόνισε, στηρίζει ενεργά τον ρόλο του ΟΗΕ ως καταλύτη για τη διαμόρφωση κοινών ηθικών και ρυθμιστικών προτύπων, με στόχο η τεχνητή νοημοσύνη να λειτουργήσει προς όφελος της ανθρωπότητας και όχι εις βάρος της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας. Η εθνική στρατηγική για την τεχνητή νοημοσύνη στην Ελλάδας, όπως αποτυπώνεται στον «Οδικό Χάρτη για τον Ψηφιακό Μετασχηματισμό», προτάσσει μια ανθρωποκεντρική προσέγγιση, με έμφαση στη διαφάνεια, τη δημοκρατία και τη βιώσιμη ανάπτυξη.

Η Ελλάδα ανέφερε, συμμετέχει σε κορυφαίες διεθνείς πρωτοβουλίες όπως η Σύνοδος Κορυφής AI στο Παρίσι, το GPAI, η Επιτροπή AI του Συμβουλίου της Ευρώπης, ενώ συνεργάζεται με κορυφαία ακαδημαϊκά ιδρύματα (Oxford, Stanford, Harvard) στο «Lyceum Project», που ενσωματώνει τις αξίες της αριστοτελικής ηθικής στη ρύθμιση της τεχνητής νοημοσύνης.

Επιπλέον, η Ελλάδα αποτελεί μία από τις 7 χώρες της ΕΕ που φιλοξενούν «AI Factories», ενισχύοντας την καινοτομία, τη σύνδεση επιστήμης και οικονομίας και την κοινωνική συνοχή.

Η ελληνική πλευρά τονίζει πως η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι απλώς τεχνολογία, αλλά βαθιά κοινωνική αλλαγή. Υπογραμμίζει την ανάγκη προστασίας των ανηλίκων από τους κινδύνους των εθιστικών αλγορίθμων και της ψηφιακής χειραγώγησης, ενώ στηρίζει την ένταξη της τεχνητής νοημοσύνης στην παγκόσμια ατζέντα ειρήνης και ασφάλειας του ΟΗΕ.

Η εθνική στρατηγική της Ελλάδας για την τεχνητή νοημοσύνη στοχεύει να εξασφαλίσει ότι η τεχνολογική πρόοδος θα συμβαδίζει με «την ενίσχυση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των δημοκρατικών αρχών».

Στο ίδιο πνεύμα, παρουσιάστηκε το εθνικό σχέδιο «Blueprint for Greece’s AI Transformation», το οποίο καθορίζει αρχές και έργα για την πρόοδο της τεχνητής νοημοσύνης με στόχους όπως η «ενίσχυση της δημοκρατίας, η περιβαλλοντική βιωσιμότητα και η προστασία της κοινωνίας από κινδύνους μη ρυθμιζόμενης χρήσης».

Η Ελλάδα προτείνει συγκεκριμένα βήματα στο πλαίσιο του ΟΗΕ:

– «Διεθνή ερευνητικά κέντρα για την ασφάλεια και την ηθική της τεχνητής νοημοσύνης»

– «Δημιουργία διεθνούς παρατηρητηρίου τεχνητής νοημοσύνης»

– «Εξειδικευμένα φόρα διαλόγου μεταξύ υπευθύνων πολιτικής, επιστημόνων, κοινωνίας πολιτών και βιομηχανίας»

Ο κ. Μαστρογεωργίου επανέλαβε την ανάγκη λήψης μέτρων για την προστασία των παιδιών από «τους κινδύνους του ψηφιακού κόσμου, τους εθιστικούς αλγόριθμους και τους μηχανισμούς χειραγώγησης», τονίζοντας ότι η τεχνητή νοημοσύνη αποτελεί «βαθιά κοινωνική αλλαγή που επηρεάζει τον τρόπο που εργαζόμαστε, επικοινωνούμε, εκπαιδευόμαστε και μεγαλώνουμε τα παιδιά μας».

Η Ελλάδα προειδοποιεί, ανέφερε, πως χωρίς κοινό ρυθμιστικό πλαίσιο, η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να αυξήσει τις διακρίσεις και να απειλήσει την ειρήνη.

Κύπρος: Αξιοποίηση τεχνητής νοημοσύνης για δημόσιο καλό, οικονομική ανάπτυξη, καινοτομία

H Aναπλ. Μόνιμη Αντιπρόσωπος της Κύπρου Γαβριέλλα Μιχαηλίδου, που συμμετείχε στη συνεδρίαση τόνισε ότι η Κυπριακή Δημοκρατία θα αξιοποιήσει την τεχνητή νοημοσύνη για «το δημόσιο καλό, την οικονομική ανάπτυξη και την καινοτομία», διασφαλίζοντας ότι η ανάπτυξή της παραμένει «ηθική και διαφανής», σε συμφωνία με τα ευρωπαϊκά και διεθνή πρότυπα.

Η Κύπρος επισήμανε την ανάγκη για άμεση καθιέρωση «αρχών, των διεθνών κανόνων και κανονισμών» σχετικά με τις αναδυόμενες τεχνολογίες όπως η τεχνητή νοημοσύνη και τα αυτόνομα οπλικά συστήματα, προκειμένου να διασφαλιστεί η αποτελεσματική διαχείριση συγκρούσεων και η διατήρηση της διεθνούς ασφάλειας.

Η διαφάνεια και η ενσωμάτωση, ανέφερε, κρίνονται απαραίτητες για την αποτροπή «κακής χρήσης που θα μπορούσε να απειλήσει την πολιτική σταθερότητα, τη δημοκρατία και τη διεθνή ασφάλεια», με έμφαση στην προστασία ευάλωτων ομάδων από «δυσανάλογες βλάβες».

Τόνισε επίσης τη σημασία της διαδικασίας REAIM στη διαμόρφωση «διεθνών ηθικών προτύπων» που ενισχύουν την εμπιστοσύνη και μειώνουν τους κινδύνους που σχετίζονται με τον κυβερνοπόλεμο και τις στρατιωτικές δυνατότητες που βασίζονται στην τεχνητή νοημοσύνη.

Υπογραμμίζοντας ότι «το διεθνές δίκαιο εφαρμόζεται στην τεχνητή νοημοσύνη», η Κύπρος υποστήριξε τον ενεργό ρόλο του ΟΗΕ-ιδίως μέσω του Συμβουλίου Ασφαλείας-για την προώθηση ρυθμίσεων που αποτρέπουν «κακόβουλες ενέργειες, όπως η ανάπτυξη αυτόνομων όπλων, ο κυβερνοπόλεμος και η παραπληροφόρηση».

Σε περιβαλλοντικό επίπεδο, η Κύπρος στηρίζει λύσεις μέσω τεχνητής νοημοσύνης που μειώνουν την κατανάλωση ενέργειας και τις εκπομπές άνθρακα, στηρίζοντας τον «Συνασπισμό για Βιώσιμη Τεχνητή Νοημοσύνη» και προωθώντας πολιτικές που ευθυγραμμίζονται με τους στόχους βιωσιμότητας της ΕΕ και σε παγκόσμιο επίπεδο.

Τέλος, η Κύπρος τονίζει την ανάγκη για στενές συνεργασίες μεταξύ ΟΗΕ, κυβερνήσεων, τεχνολογικού τομέα και κοινωνίας των πολιτών ώστε να διατηρηθεί «η ακεραιότητα της πληροφορίας» και να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά ο εξτρεμισμός και η ρητορική μίσους, συμβάλλοντας συνολικά στην «ενίσχυση της διεθνούς ειρήνης, ασφάλειας και της συμμόρφωσης με το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο».

Στη συνεδρίαση τονίστηκε η ανάγκη για μια χωρίς αποκλεισμούς και συντονισμένη προσέγγιση, ώστε η τεχνητή νοημοσύνη AI να αξιοποιηθεί για την ειρήνη και όχι για την πρόκληση συγκρούσεων.

Του Γ. Γαραντζιώτη

Η άνοιξη έχει μπει για τα καλά στο Απολιθωμένο Δάσος της Λέσβου με αρκετά είδη φυτών να βρίσκονται ήδη σε ανθοφορία. Μεταξύ αυτών, ξεκίνησαν να ανθοφορούν και οι πρώτες ορχιδέες του Πάρκου.

«Η πεταλουδόμορφη ορχιδέα Ophrys papilionacea essp. heroica, στολίζει τις περιπατητικές διαδρομές που οδηγούν στους ιστάμενους απολιθωμένους κορμούς ηλικίας 20.000.000 ετών» λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο διευθυντής του Μουσείου Απολιθωμένου Δάσους στο Σίγρι καθηγητής Νίκος Ζούρος. Και συνεχίζει: «Αυτές τις μέρες τα κόκκινα άνθη τους παρουσιάζουν και οι πρώτες Σεραπιάδες και συγκεκριμένα τα είδη Serapias orientalis ssp. carica με μεγαλύτερο αριθμό ατόμων από την Serapias orientalis ssp. Orientalis».

Όμως, χωρίς αμφιβολία το είδος που εντυπωσιάζει είναι η μοναδική Ορχιδέα της Λέσβου, η Ophrys lesbis, που γεμίζει τις πλαγιές του Πάρκου και συγκροτεί υπέροχες εικόνες μαζί με την όμορφη ροζ μαργαρίτα της Δυτικής Λέσβου, την Crepisrubra!

Επίσης, άρχισε να ανθοφορεί και το Σφυγκάκι Ophrys tenthredinifera και το υποείδος της Ophrys tenthre dinifera ssp. Vilosa.

«Η περιοχή του Απολιθωμένου Δάσους, λέει ο κ. Ζούρος, και ιδιαίτερα το Πάρκο στη θέση Κύρια Απολιθωμένη, πέρα από τα εντυπωσιακά απολιθωμένα δένδρα που φιλοξενεί, αναδεικνύει τη σημαντικότητα του και από τις άγριες ορχιδέες που στολίζουν την προστατευόμενη περιοχή του και φέτος την άνοιξη».

Το Πάρκο αποτελεί ένα σπάνιο βιότοπο για τις άγριες ορχιδέες, ένα φυσικό πλούτο φυτικών ειδών και αξιοθαύμαστης ποικιλότητας κατά την περίοδο της ανθοφορίας, καθιστώντας το μια ιδανική θέση για την παρατήρηση της άγριας χλωρίδας στη Δυτική Λέσβο.

Αξίζει να αναφερθεί ότι η νέα περίφραξη του Πάρκου διαχωρίζει την προστατευόμενη περιοχή από τους γύρω βοσκότοπους, προστατεύει και διατηρεί την άγρια χλωρίδα και ειδικότερα, τον μεγαλύτερο και σημαντικότερο οικότοπο της ορχιδέας Ophrys lesbis, που αποτελεί ένα από τα χαρακτηριστικότερα είδη ορχεοειδών της Ελλάδας. Τα μέτρα προστασίας συμβάλλουν στην ολοένα και μεγαλύτερη παρουσία της ορχιδέας μέσα στις λιβαδικές και φρυγανικές περιοχές του Πάρκου με το πέρασμα των χρόνων.

«Ο μοναδικός πλούτος των φυτών, μπορεί να αξιοποιηθεί για την προσέλκυση μελετητών αλλά και παρατηρητών φύσης από όλη της Ευρώπη καθώς συνδυάζει πολλά πλεονεκτήματα. Οι διαδρομές του Πάρκου επιτρέπουν την ασφαλή για τη διατήρηση των φυτών και εύκολη για τους επισκέπτες πρόσβαση και παρατήρηση των ειδών της άγριας χλωρίδας με την εφαρμογή μέτρων προστασίας κατά τη διάρκεια παρακολούθησης των πληθυσμών των φυτών ώστε να διασφαλισθεί η προστασία και η βιωσιμότητα του σπάνιου αυτού οικότοπου» καταλήγει ο κ. Ζούρος τονίζοντας ότι «οι προσπάθειες για την προστασία και ανάδειξη της φυσικής κληρονομιάς της Λέσβου που έχει ανακηρυχθεί Παγκόσμιο Γεωπάρκο UNESCO συνεχίζονται».

Το Μουσείο Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου οργανώνει αύριο Κυριακή 6 Απριλίου, στις 12 το μεσημέρι, μια περιήγηση στα μοναδικά απολιθώματα και στον πλούτο της ανοιξιάτικης ανθοφορίας!

Στρ. Μπαλάσκας

Ρωσικό πλήγμα σε συνοικία βιομηχανικής πόλης της κεντρικής Ουκρανίας από όπου κατάγεται ο πρόεδρος της χώρας χθες Παρασκευή στοίχισε τη ζωή σε τουλάχιστον 18 ανθρώπους και τραυμάτισε άλλους εξήντα και πλέον, ανάμεσά τους πολλά παιδιά, ανακοίνωσαν οι αρχές, δίνοντας νέο απολογισμό για ένα από τα πιο πολύνεκρα πλήγματα των τελευταίων εβδομάδων.

Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι κατήγγειλε την επίθεση, που απέδειξε ξανά κατ’ αυτόν ότι η Μόσχα «δεν θέλει κατάπαυση του πυρός», καθώς συνεχίζονται οι διπλωματικές επαφές από τον Φεβρουάριο με σκοπό να βρεθεί τρόπος να τερματιστεί η ένοπλη σύρραξη, υπό την πίεση της νέας κυβέρνησης των ΗΠΑ.

«Κάθε επίθεση με πυραύλους και drones αποδεικνύει πως η Ρωσία δεν θέλει παρά μόνο πόλεμο. Και μόνο η διεθνής πίεση στη Ρωσία και όλες οι δυνατές προσπάθειες για να ενισχυθεί η Ουκρανία, η αντιαεροπορική μας άμυνα και οι ένοπλες δυνάμεις μας, θα επιτρέψουν να οριστεί πότε θα τελειώσει αυτός ο πόλεμος», πρόσθεσε ο κ. Ζελένσκι μέσω Telegram.

Στο νυχτερινό διάγγελμά του αργότερα ανέφερε πως, σύμφωνα με τα «προκαταρκτικά στοιχεία», επρόκειτο για πλήγμα με βαλλιστικό πύραυλο.

«Ο πύραυλος έπληξε περιοχή κοντά σε κατοικίες, παιγνιδότοπο, δρόμους. Αυτοί που μπορούν και κάνουν τέτοια πράγματα δεν είναι άνθρωποι, είναι καθάρματα», ξέσπασε ο πρόεδρος της Ουκρανίας.

Το ρωσικό υπουργείο Άμυνας από την πλευρά του ανακοίνωσε πως εξαπέλυσε «πλήγμα ακριβείας με πύραυλο» που είχε «εκρηκτική γόμωση» εναντίον εστιατορίου όπου «ήταν συγκεντρωμένοι διοικητές μονάδων και δυτικοί σύμβουλοι».

Φωτογραφίες που δημοσιοποίησαν οι υπηρεσίες πρώτων βοηθειών της Ουκρανίας εικονίζουν πολλούς νεκρούς, ανάμεσά τον έναν πεσμένο σε τραμπάλα παιδικής χαράς.

Πυροσβέστες έσβησαν πυρκαγιές και πέντε κτίρια υπέστησαν ζημιές εξαιτίας του βομβαρδισμού, ανέφερε μέσω Telegram ο Ιχόρ Κλιμένκο, ο υπουργός Εσωτερικών.

Ο πιο πρόσφατος απολογισμός των θυμάτων που δημοσιοποιήθηκε από τον Σερχίι Λισάκ, τον περιφερειάρχη του Ντνιπροπετρόφσκ, όπου υπάγεται διοικητικά η πόλη Κρεβί Ρι, έκανε λόγο για τουλάχιστον 18 νεκρούς, ανάμεσά τους εννιά παιδιά, και τουλάχιστον 61 τραυματίες, ανάμεσά τους 12 παιδιά.

Σύμφωνα με την ίδια πηγή, σημειώθηκε επίσης επίθεση περί τις 23:00 με drones, η οποία είχε αποτέλεσμα να σκοτωθεί άλλος ένας άνθρωπος και να τραυματιστούν άλλοι τρεις.

Η πόλη, που απέχει περίπου 80 χιλιόμετρα από το μέτωπο, γίνεται συχνά στόχος αεροπορικών επιδρομών αφότου ο ρωσικός στρατός εισέβαλε στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022. Προπολεμικά, ο πληθυσμός της έφτανε τους 600.000 ανθρώπους.

Την Τετάρτη, τέσσερις άνθρωποι σκοτώθηκαν και άλλοι 14 τραυματίστηκαν όταν η πόλη χτυπήθηκε επίσης από ρωσικό πύραυλο. Στις αρχές Μαρτίου, παρόμοιο πλήγμα σε ξενοδοχείο της πόλης στοίχισε τη ζωή σε δύο ανθρώπους και τραυμάτισε άλλους επτά, σύμφωνα με τις αρχές.

Ο κ. Ζελένσκι επέμεινε χθες στο ότι «η Αμερική, η Ευρώπη και ο υπόλοιπος κόσμος έχουν τη δυνατότητα να αναγκάσουν τη Ρωσία να εγκαταλείψει τον τρόμο και τον πόλεμο».

«Η Ρωσία βομβαρδίζει κάθε μέρα. Κόσμος σκοτώνεται κάθε μέρα», τόνισε.

Έπειτα από τρία και πλέον χρόνια πολέμου με εξαιρετικά βαρύ απολογισμό θυμάτων, ο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος επανήλθε στην προεδρία των ΗΠΑ τον Ιανουάριο, λέει πως φιλοδοξεί να τερματίσει την ένοπλη σύρραξη. Για αυτό, έσπασε τη διπλωματική απομόνωση που είχε επιβληθεί στον Ρώσο ομόλογό του Βλαντίμιρ Πούτιν από τις δυτικές πρωτεύουσες αφότου διέταξε την εισβολή.

Η Ουάσιγκτον πιέζει να τερματιστούν γρήγορα οι εχθροπραξίες και οργάνωσαν έμμεσες συνομιλίες με Ρώσους και Ουκρανούς αξιωματούχους, που πάντως δεν έφεραν καμιά σημαντική πρόοδο.

Υπό αμερικανική πίεση, το Κίεβο διαβεβαίωσε πως θα αποδεχόταν κατάπαυση του πυρός άνευ όρων για 30 ημέρες. Η Μόσχα απέρριψε την ιδέα.

Η Ρωσία συμφώνησε να υπάρξει μορατόριουμ στα πλήγματα εναντίον ενεργειακών εγκαταστάσεων, χειρονομία πολύ πιο περιορισμένης εμβέλειας. Ωστόσο οι δυο αντιμαχόμενες πλευρές αλληλοκατηγορούνται για παραβιάσεις του.

Ακόμη, δέχθηκε κατ’ αρχήν να υπάρξει ανακωχή στη Μαύρη Θάλασσα. Ωστόσο το Κρεμλίνο έχει θέσει όρους για να τεθεί σε εφαρμογή, ιδίως την άρση μέρους των κυρώσεων της Δύσης, η οποία δεν μοιάζει πιθανή βραχυπρόθεσμα.

Με δήλωση του πρώην προστατευόμενου μάρτυρα «Μάξιμου Σαράφη» ότι οι καταθέσεις που είχε δώσει για την υπόθεση της Novartis «ήταν αληθείς», ξεκίνησε στο Μονομελές Πλημμελειοδικείο η δίκη των τότε υπό προστασία μαρτύρων για ψευδή κατάθεση και ψευδή καταμήνυση σε βάρος πολιτικών και άλλων προσώπων.

Ο κατηγορούμενος Φιλίστωρ Δεστεμπασίδης, που είχε την κωδική ονομασία «Μάξιμος Σαράφης», δήλωσε επίσης ότι η υπεράσπισή του προτίθεται να υποβάλει αίτημα στο δικαστήριο για τη μετάδοση της δίκης μέσω τηλεόρασης και άλλων ΜΜΕ «λόγω ουσιώδους δημοσίου συμφέροντος», ενώ αναφέρθηκε και στις ενστάσεις που πρόκειται να καταθέσει ο συνήγορός του με μία από αυτές να αφορά παραγραφή των αδικημάτων που του αποδίδονται λόγω παρέλευσης 5ετίας.

Στη δήλωσή του, ο κος Δεστεμπασίδης ανέφερε:

«Δικάζομαι σήμερα για δύο φερόμενα εγκλήματα (ψευδή κατάθεση, ψευδή καταμήνυση), τα οποία αφορούν τη συμβολή μου στη διερεύνηση του σκανδάλου Novartis, και ειδικότερα τις καταθέσεις που έδωσα ως μάρτυρας δημοσίου συμφέροντος στους αρμόδιους εισαγγελείς Τουλουπάκη, Ντζούρα και Μανώλη σχετικά με τις παράνομες πρακτικές της εταιρίας και τον χρηματισμό κάποιων Ελλήνων πολιτικών και άλλων κυβερνητικών αξιωματούχων.

»Προφανώς αρνούμαι τις κατηγορίες και δηλώνω για μία ακόμη φορά ότι αυτές οι καταθέσεις μου είναι αληθείς.

»Σε κάθε περίπτωση, από τώρα σημειώνω ότι, όπως θα εξηγήσει ο συνήγορός μου, οι επίδικες εγκληματικές πράξεις (τις οποίες δεν τέλεσα) έχουν ήδη παραγραφεί, λόγω σύνταξης του κλητηρίου θεσπίσματος μετά την πενταετία από τη φερόμενη τέλεσή τους.

»Ιδιαίτερη νομική σημασία έχει το γεγονός ότι για τα επίδικα εγκλήματα ακολουθήθηκε η διαδικασία του τότε ισχύοντος άρθρου 45 Β παρ. 3 ΚΠΔ, κρίθηκε ότι η ποινική μου δίωξη δεν είναι απαραίτητη για το δημόσιο συμφέρον και ο αρμόδιος εισαγγελέας παρήγγειλε την οριστική αποχή από την ποινική δίωξη για τις επίδικες πράξεις.

»Ο συνήγορός μου θα εξηγήσει γιατί, σύμφωνα με το άρθρο 7 της ΕΣΔΑ, η εφαρμογή του άρθρου 45 Β ΚΠΔ (σσ: περί αποχής από την δίωξη προστατευόμενων μαρτύρων) στην παρούσα υπόθεση και όχι του νεότερου άρθρου 47 ΚΠΔ οδηγεί στην απαλλαγή μου.

»Όλοι γνωρίζουμε ότι τις εξεταζόμενες παρανομίες της Novartis τις κατήγγειλαν πρώτα προστατευόμενοι μάρτυρες στις ΗΠΑ και ότι σε εκείνες τις καταγγελίες βασίστηκε ο ποινικός συμβιβασμός της Novartis, η οποία επέλεξε να πληρώσει 311 εκατομμύρια δολάρια στην Αμερική, για να αποφύγει την ποινική δίωξη για τις παράνομες πράξεις της στην Ελλάδα.

»Αυτή η δικογραφία της Αμερικής προφανώς ενδιαφέρει και την παρούσα δίκη.

»Ιδιαίτερη σημασία έχει επίσης το γεγονός ότι οι συνθήκες λήψης των επίδικων καταθέσεων από τους εισαγγελείς και το περιεχόμενό τους εξετάστηκαν λεπτομερώς από το ανώτατο ελληνικό Δικαστήριο, αυτό του άρθρου 86 του Συντάγματος, στο πλαίσιο διερεύνησης σχετικής κακουργηματικής κατηγορίας εις βάρος των αναφερθέντων εισαγγελέων.

»Αυτό το Δικαστήριο, το 2022, ομόφωνα αθώωσε τους εισαγγελείς και έκρινε ότι εγώ είμαι αξιόπιστος μάρτυρας δημοσίου συμφέροντος. Ο συνήγορός μου θα αναπτύξει το σχετικό δεδικασμένο, το οποίο δεσμεύει και το Δικαστήριό Σας.

»Εφόσον ξεκινήσει η σημερινή δίκη, ο συνήγορός μου θα εξηγήσει πως, σε κάθε περίπτωση, αίρεται το άδικο των εξεταζόμενων εγκλημάτων βάσει της νομολογίας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου για την προστασία των μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος κατ’ άρθρο 10 της ΕΣΔΑ, σε συνδυασμό με τα άρθρα 5 Α και 14 του Συντάγματος, και πως η πρόσφατη Οδηγία του 2019 για την προστασία προσώπων που αναφέρουν παραβιάσεις ενωσιακού δικαίου επηρεάζει την παρούσα δίκη και αίρει – και αυτή – το άδικο.

»Πρώτα όμως το Δικαστήριό Σας οφείλει να κρίνει αν ήταν νόμιμη η ανάκληση του χαρακτηρισμού μου ως μάρτυρα δημοσίου συμφέροντος, αν ήταν νόμιμη η ανάκληση της οριστικής αποχής και της ποινικής δίωξης και αν ήταν νόμιμη η ασκηθείσα ποινική δίωξη.

»Τις σχετικές τρεις ενστάσεις ακυρότητας του κλητηρίου θεσπίσματος, οι οποίες εμποδίζουν την πρόοδο της παρούσας δίκης, θα αναπτύξει στη συνέχεια ο συνήγορός μου.

»Θέλω να επισημάνω ένα ακόμη νομικό πρόβλημα της παρούσας δίκης:

»Επειδή δεν υπάρχει κανένα αποδεικτικό στοιχείο στην παρούσα δίκη (δεν εξετάστηκαν μάρτυρες, δεν υπάρχουν έγγραφα, δεν απολογήθηκα κατά τη συντομότατη προκαταρκτική εξέταση), η διεξαγωγή της προϋποθέτει την κλήτευση των αναγκαίων μαρτύρων και την προσκόμιση των αναγκαίων εγγράφων, σύμφωνα με τα αιτήματα που θα υποβάλει ο συνήγορός μου.

»Κυρία πρόεδρε, Κυρία εισαγγελέα,

»Ας μου επιτραπεί να εκφράσω την ικανοποίηση μου, γιατί σχεδόν εννέα χρόνια μετά από την πρώτη διερεύνηση του σκανδάλου Novartis από τις αμερικανικές αρχές βάσει των καταθέσεων των εκεί προστατευόμενων μαρτύρων, ξεκινά σε ελληνικό Δικαστήριο η δίκη για αυτό το σκάνδαλο, το οποίο, όπως η ίδια η Novartis παραδέχθηκε στις ΗΠΑ, αφορά και τον χρηματισμό από αυτήν Ελλήνων πολιτικών και άλλων κυβερνητικών αξιωματούχων.

»Επειδή, τέλος, στην παρούσα δίκη προφανώς συντρέχει ουσιώδες δημόσιο συμφέρον, ζητώ να επιτραπεί η μετάδοση αυτής μέσω τηλεόρασης, ραδιοφώνου, διαδικτύου και γενικά οποιουδήποτε ΜΜΕ.»

Στην υπόθεση είναι κατηγορούμενη και η πρώην προστατευόμενη μάρτυρας – με την κωδική ονομασία «Αικατερίνη Κελέση» – Μαρία Μαραγγέλη, ενώ ο πρώην προστατευμένος μάρτυρας Νίκος Μανιαδάκης έχει διπλή ιδιότητα, καθώς σε μια δικογραφία είναι κατηγορούμενος και σε άλλη μηνυτής.

Η υπεράσπιση υπέβαλε ενστάσεις σχετικά με την υποστήριξη της κατηγορίας, αλλά και σχετικές με την παραγραφή των αδικημάτων. Για την πρώτη κατηγορία ενστάσεων το δικαστήριο εξέδωσε απορριπτική απόφαση, ενώ αναμένεται να κριθούν εκείνες σχετικά με ζητήματα παραγραφής.

Σημαντικές απώλειες κατέγραψαν τα χρηματιστήρια σε Ηνωμένες Πολιτείες και Ευρώπη, μετά τις δηλώσεις του προέδρου της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, Τζερόμ Πάουελ, αλλά και την επιβολή των νέων εκτεταμένων εμπορικών δασμών από την κυβέρνηση Τραμπ.

Ο Πάουελ εξέφρασε την ανησυχία του ότι τα νέα μέτρα ενδέχεται να οδηγήσουν σε επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης, αύξηση του πληθωρισμού και ενίσχυση της ανεργίας. Η αγορά αντέδρασε έντονα, με τους βασικούς δείκτες της Wall Street να καταγράφουν σημαντική πτώση: γύρω στις 18:25 (ώρα Ελλάδας), ο δείκτης Dow Jones υποχωρούσε κατά 3,39%, ο Nasdaq κατά 3,81% και ο S&P 500 κατά 3,90%. Αμέσως μετά την ομιλία Πάουελ, οι δείκτες S&P 500 και Nasdaq σημείωσαν απώλειες άνω του 4%.

Σύμφωνα με τον επικεφαλής της Delubac AM, Γκιγιόμ Σαλουάν, «καθίσταται σαφές ότι οι φόροι στα εισαγόμενα προϊόντα θα είναι σημαντικά υψηλότεροι απ’ όσο αναμενόταν», με τις συνέπειες στην οικονομία να εκτιμώνται αναλόγως.

Αντίστοιχη εικόνα παρουσιάστηκε και στις ευρωπαϊκές αγορές, με τους κυριότερους δείκτες να κλείνουν με σημαντικές απώλειες. Στο Παρίσι, ο CAC 40 υποχώρησε κατά 4,26%, στις 7.274,95 μονάδες, στη χειρότερη συνεδρίαση από τον Μάρτιο του 2022. Πτώση 4,95% σημειώθηκε σε Φρανκφούρτη και Λονδίνο, ενώ στο Μιλάνο η απώλεια έφτασε το 6,53% – στα υψηλότερα επίπεδα από την αρχή της πανδημίας το 2020. Το χρηματιστήριο της Ζυρίχης έκλεισε με απώλειες 5,14% και εκείνο της Μαδρίτης με 5,83%.

«Η πρωτοτυπία είναι ότι οι επενδυτές δέχονται επίθεση», σχολίασε ο Σαλουάν. Οι επενδυτές αναζητούν ασφαλές καταφύγιο στα ομόλογα, με αποτέλεσμα τα επιτόκιά τους να μειώνονται, εξήγησε.

Η μεταβλητότητα των αγορών αποτυπώθηκε και στις αποτιμήσεις μεγάλων εισηγμένων εταιρειών. Η ArcelorMittal έκλεισε με πτώση 8,45%, η Schneider Electric με 6,65%, η Airbus με 7,04%, η Thales με 5,74% και η TotalEnergies με 6,24%. Παράλληλα, οι τραπεζικές μετοχές υπέστησαν ισχυρές πιέσεις: η BNP Paribas υποχώρησε κατά 6,82%, η Société Générale κατά 10,45% και η Crédit Agricole κατά 4,46%.

Αναθεώρηση μακροοικονομικών προβλέψεων από τον οίκο S&P

Σε αυτό το περιβάλλον, ο διεθνής οίκος αξιολόγησης S&P Global ανακοίνωσε ότι επανεξετάζει όλες τις μακροοικονομικές του προβλέψεις, μετά το νέο κύμα δασμών που επέβαλε η κυβέρνηση των ΗΠΑ. Ο οίκος σημείωσε ότι το εύρος και το μέγεθος των νέων μέτρων ξεπέρασαν τις περισσότερες εκτιμήσεις.

Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις του S&P, αναμένεται άνοδος του πληθωρισμού στις ΗΠΑ κοντά στο 4% έως το τέλος του έτους, από 3% που ήταν η προηγούμενη πρόβλεψη. Η τελική επίπτωση στο αμερικανικό ΑΕΠ θα εξαρτηθεί από την αντίδραση των εμπορικών εταίρων των ΗΠΑ και από το πώς θα αξιοποιηθούν τα έσοδα από τους δασμούς – για παράδειγμα, αν κατευθυνθούν προς φοροελαφρύνσεις.

Ακόμη και σε περίπτωση ήπιων αντιποίνων και εφαρμογής μέτρων φορολογικής ελάφρυνσης, ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ εκτιμάται ότι θα μειωθεί κατά 0,3 έως 0,4 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με τις τελευταίες προβλέψεις. Παράλληλα, ο οίκος προειδοποιεί για πιθανή πτωτική αναθεώρηση των προβλέψεων ανάπτυξης και για άλλες μεγάλες οικονομίες, όπως η ευρωζώνη και η Κίνα, με εκτιμώμενες απώλειες της τάξης του 0,25% ετησίως, ενώ για πιο ανοιχτές οικονομίες με υψηλή εξάρτηση από τις ΗΠΑ, οι αναθεωρήσεις αναμένονται ακόμη μεγαλύτερες.