ASSOCIATED PRESS

Οι δύο αστροναύτες της NASA, οι οποίοι παρέμειναν στο διάστημα για περισσότερους από εννέα μήνες, ξεκίνησαν την επιστροφή τους στη Γη με διαστημόπλοιο της SpaceX την Τρίτη, ολοκληρώνοντας μια επεισοδιακή αποστολή που ξεκίνησε με μια αποτυχημένη δοκιμαστική πτήση της Boeing.

Ο Γουίλμορ και η Γουίλιαμς εγκατέλειψαν τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, στον οποίο διέμεναν από την περασμένη άνοιξη, ταξιδεύοντας με μια κάψουλα της SpaceX μαζί με δύο ακόμη αστροναύτες. Η κάψουλα αποσυνδέθηκε από τον σταθμό τις πρώτες πρωινές ώρες, με στόχο να προσθαλασσωθεί στα ανοικτά των ακτών της Φλόριντα νωρίς το βράδυ, εφόσον το επιτρέψουν οι καιρικές συνθήκες.

Οι δύο αστροναύτες αρχικά επρόκειτο να παραμείνουν στο διάστημα μόνο για περίπου μία εβδομάδα μετά την εκτόξευσή τους, στις 5 Ιουνίου, με το νέο διαστημόπλοιο Starliner της Boeing. Ωστόσο, διάφορα τεχνικά προβλήματα που εμφανίστηκαν στην πορεία ανάγκασαν τη NASA να επιστρέψει το Starliner στη Γη χωρίς πλήρωμα, ενώ οι δύο δοκιμαστικοί πιλότοι μεταφέρθηκαν στη SpaceX. Αυτή η αλλαγή οδήγησε σε αναβολή της επιστροφής τους μέχρι τον Φεβρουάριο, ενώ επιπλέον τεχνικές δυσκολίες στη SpaceX πρόσθεσαν έναν ακόμα μήνα καθυστέρησης.

Η άφιξη του πληρώματος αντικατάστασης την Κυριακή επέτρεψε τελικά στον Γουίλμορ και την Γουίλιαμς να αποχωρήσουν. Η NASA επισπεύσε την αναχώρησή τους λόγω των ασταθών καιρικών προβλέψεων για το υπόλοιπο της εβδομάδας. Οι δύο αστροναύτες αποχώρησαν μαζί με τον Νικ Χαγκ της NASA και τον Αλεξάντρ Γκορμπούνoφ της ρωσικής διαστημικής υπηρεσίας, οι οποίοι είχαν φτάσει στον σταθμό το περασμένο φθινόπωρο με κάψουλα της SpaceX που διέθετε δύο κενές θέσεις για το πλήρωμα του Starliner.

Η απροσδόκητη επέκταση της αποστολής τράβηξε το ενδιαφέρον του κοινού, καθώς οι δύο αστροναύτες βρέθηκαν σε μια παρατεταμένη περίοδο αβεβαιότητας, παραμένοντας σε τροχιά πολύ περισσότερο απ’ ό,τι είχε αρχικά προγραμματιστεί. Παρότι άλλοι αστροναύτες έχουν καταγράψει μεγαλύτερης διάρκειας διαστημικές αποστολές, κανένας δεν είχε αντιμετωπίσει τόσο μεγάλες καθυστερήσεις και αβεβαιότητα σχετικά με την επιστροφή του.

Κατά τη διάρκεια της παραμονής τους, ο Γουίλμορ και η Γουίλιαμς ενσωματώθηκαν πλήρως στο πλήρωμα του σταθμού, πραγματοποιώντας επιστημονικά πειράματα, επισκευές και ακόμη και διαστημικούς περιπάτους. Η Ουίλιαμς, μάλιστα, κατέρριψε νέο ρεκόρ, καταγράφοντας 62 ώρες εκτός του σταθμού σε συνολικά εννέα διαστημικούς περιπάτους, περισσότερες από κάθε άλλη γυναίκα αστροναύτη στην ιστορία.

Έχοντας ήδη εμπειρία από προηγούμενες αποστολές στον διαστημικό σταθμό, οι δύο αστροναύτες προσαρμόστηκαν γρήγορα στο περιβάλλον και την εκπαίδευση πριν από την εκτόξευσή τους. Τρεις μήνες μετά την άφιξή της, η Γουίλιαμς ανέλαβε καθήκοντα διοίκησης του σταθμού, θέση που διατήρησε μέχρι τις αρχές του μήνα.

Ένα απρόσμενο γεγονός σημειώθηκε στα τέλη Ιανουαρίου, όταν ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, ζήτησε από τον ιδρυτή της SpaceX, Έλον Μασκ, να επισπεύσει την επιστροφή των αστροναυτών. Ωστόσο, η νέα κάψουλα της SpaceX που προοριζόταν για το πλήρωμα αντικατάστασης δεν ήταν ακόμα έτοιμη, οπότε η εταιρεία χρησιμοποίησε μια ήδη δοκιμασμένη κάψουλα, επιταχύνοντας τη διαδικασία κατά μερικές εβδομάδες.

Η NASA είχε επιλέξει τη SpaceX και τη Boeing ως τις δύο εταιρείες που θα αναλάμβαναν τη μεταφορά αστροναυτών μετά το τέλος του προγράμματος των διαστημικών λεωφορείων, προκειμένου να υπάρχουν δύο ανταγωνιστικές αμερικανικές επιλογές για τις αποστολές προς και από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Ο σταθμός αναμένεται να εγκαταλειφθεί το 2030, οπότε και θα οδηγηθεί σε ελεγχόμενη καταστροφή στην ατμόσφαιρα. Στόχος είναι η αντικατάστασή του από ιδιωτικά διαστημικά εργαστήρια, ώστε η NASA να επικεντρωθεί σε αποστολές προς τη Σελήνη και τον Άρη.

Οι Γουίλμορ και Γουίλιαμς, και οι δύο πρώην πλοίαρχοι του αμερικανικού ναυτικού, δήλωσαν ότι δεν τους πείραξε η παράταση της αποστολής, καθώς θύμιζε την παρατεταμένη ανάπτυξη στρατιωτικών αποστολών που είχαν ζήσει στο παρελθόν. Ωστόσο, αναγνώρισαν ότι η απουσία τους ήταν δύσκολη για τις οικογένειές τους.

Ο 62χρονος Γουίλμορ έχασε το μεγαλύτερο μέρος της τελευταίας χρονιάς του λυκείου της μικρότερης κόρης του, ενώ η μεγαλύτερη κόρη του βρίσκεται στο πανεπιστήμιο. Η 59χρονη Γουίλιαμς επικοινωνούσε με τη μητέρα της μόνο μέσω διαδικτυακών κλήσεων από το διάστημα. Η πολυαναμενόμενη οικογενειακή τους επανένωση θα πραγματοποιηθεί αφού αποβιβαστούν από το πλοίο αποκατάστασης της SpaceX και επιστρέψουν στο Χιούστον.

ΛΟΝΔΙΝΟ – Επιστήμονες ελπίζουν ότι ένας συνδυασμός τεχνητής νοημοσύνης και ανθρώπινης εμπειρογνωμοσύνης θα βοηθήσει στην αποκρυπτογράφηση αρχαίων παπύρων που απανθρακώθηκαν λόγω ηφαιστειακής έκρηξης πριν από 2.000 χρόνια.

Πρόκειται για εκατοντάδες παπύρους που ανακαλύφθηκαν τη δεκαετία του 1750 στα ερείπια μίας πολυτελούς έπαυλης στην αρχαία ρωμαϊκή πόλη Ηράκλειο (Herculaneum), η οποία καταστράφηκε, όπως και η Πομπηία, από την έκρηξη του Βεζούβιου, το 79 μ.Χ.

Η βιβλιοθήκη της λεγόμενης Έπαυλης των Παπύρων θα μπορούσε να αυξήσει σημαντικά τις γνώσεις μας για την αρχαία σκέψη, εάν οι πάπυροι — οι οποίοι έχουν τυλιχθεί σε ρολά μεγέθους μιας μικρής σοκολάτας — καταστούν αναγνώσιμοι.

Η θερμότητα και η ηφαιστειακή τέφρα από τον Βεζούβιο κατέστρεψαν μεν την πόλη, αλλά ταυτόχρονα διατήρησαν τους παπύρους σε μια κατάσταση όπου είναι αδύνατο να ξετυλιχθούν χωρίς να αποσαθρωθούν.

Εδώ και περισσότερα από 250 χρόνια, μελετητές και επιστήμονες αναζητούν τρόπους αποκρυπτογράφησης των παπύρων, η πλειονότητα των οποίων φυλάσσεται στη Εθνική Βιβλιοθήκη της Νάπολης.

Το 2023, επιχειρηματίες χρηματοδότησαν τον διαγωνισμό «Vesuvius Challenge», προσφέροντας χρηματικά έπαθλα για την αποκρυπτογράφηση των παπύρων μέσω μηχανικής μάθησης, υπολογιστικής όρασης και γεωμετρίας.

Την Τετάρτη, οι διοργανωτές του διαγωνισμού ανακοίνωσαν «ιστορική πρόοδο», αποκαλύπτοντας ότι ερευνητές κατάφεραν να δημιουργήσουν την πρώτη εικόνα του εσωτερικού ενός εκ των τριών παπύρων που φυλάσσονται στη Βιβλιοθήκη Bodleian του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης.

Ο Μπρεντ Σιλς, καθηγητής πληροφορικής στο Πανεπιστήμιο του Κεντάκι και συνιδρυτής του «Vesuvius Challenge», δήλωσε ότι οι διοργανωτές είναι «ενθουσιασμένοι με την επιτυχή απεικόνιση αυτού του παπύρου». Όπως σημείωσε, «περιέχει περισσότερο ανακτήσιμο κείμενο από ό,τι έχουμε δει ποτέ σε σαρωμένο πάπυρο από το Ηράκλειο».

Η σάρωση του παπύρου πραγματοποιήθηκε από το Diamond Light Source, ένα ερευνητικό εργαστήριο στο Χάργουελ, κοντά στην Οξφόρδη, το οποίο χρησιμοποιεί έναν επιταχυντή σωματιδίων, γνωστόν ως σύγχροτρο, για τη δημιουργία εξαιρετικά ισχυρών ακτίνων Χ.

Στη συνέχεια, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν τεχνητή νοημοσύνη για να συνθέσουν τις εικόνες, να εντοπίσουν το μελάνι που αποκαλύπτει την ύπαρξη κειμένου και να βελτιώσουν την ευκρίνεια των γραμμάτων. Η διαδικασία αυτή οδήγησε στη δημιουργία τρισδιάστατης εικόνας του παπύρου, επιτρέποντας στους ειδικούς να τον «ξετυλίξουν» ψηφιακά μέσω μιας μεθόδου που ονομάζεται τμηματοποίηση.

Ωστόσο, η τεχνητή νοημοσύνη έχει ακόμη περιορισμούς. Μέχρι στιγμής, έχει αποκρυπτογραφηθεί μόνο ένα μικρό μέρος του κειμένου. Οι ερευνητές καλούν περισσότερους μελετητές να συμμετάσχουν στην προσπάθεια ολοκλήρωσης της ανάγνωσης του κειμένου.

«Βρισκόμαστε ακόμα στην αρχή μιας μακράς διαδικασίας», δήλωσε ο Πήτερ Τοτ, επιμελητής ελληνικών συλλογών στη Βιβλιοθήκη Bodleian. «Χρειαζόμαστε καλύτερες εικόνες -αλλά η ομάδα πιστεύει ότι θα μπορέσει να βελτιώσει την ποιότητα της εικόνας και την αναγνωσιμότητα του κειμένου».

Ο Τοτ εξέφρασε επίσης την ελπίδα ότι η τεχνολογία θα καταστεί διαθέσιμη σε τοπικό επίπεδο, ώστε να μην χρειαστεί να μεταφερθούν οι άλλοι δύο εύθραυστοι πάπυροι στις εγκαταστάσεις του Diamond.

«Ίσως υπάρξει κάποια άλλη λύση», ανέφερε προσθέτοντας: «Μην ξεχνάτε ότι υπάρχουν περίπου 1.000 ακόμη πάπυροι στη Νάπολη».

ΒΕΡΟΛΙΝΟ — Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι γιόρτασαν την πτώση του Τείχους του Βερολίνου πριν από 35 χρόνια στην πρωτεύουσα της Γερμανίας το Σάββατο, με συναυλίες σε ανοικτούς χώρους, εγκαταστάσεις τέχνης και επίσημες εκδηλώσεις που τιμούσαν μία από τις πιο ιστορικές ημέρες της χώρας, στις 9 Νοεμβρίου 1989.

«Ήταν μια τυχερή μέρα για την οποία εμείς οι Γερμανοί είμαστε ακόμα ευγνώμονες σήμερα», δήλωσε η Καγκελάριος Όλαφ Σολτς.

Κατασκευασμένο το 1961, το Τείχος του Βερολίνου παρέμεινε για 28 χρόνια στην πρώτη γραμμή του Ψυχρού Πολέμου μεταξύ των Αμερικανών και των Σοβιετικών. Κατασκευάστηκε από τους κομμουνιστές για να αποκόψει τους Ανατολικογερμανούς από την υποτιθέμενη ιδεολογική μόλυνση της Δύσης και να σταματήσει το κύμα ανθρώπων που εγκατέλειπαν την Ανατολική Γερμανία.

Είχε χαράξει μια λωρίδα μήκους 97,2 μιλίων μέσα στην «καρδιά» του Βερολίνου και την γύρω εξοχή, και μέσα στην καρδιά πολλών από τους ανθρώπους του. Ωστόσο, όταν άνοιξε το σύνορο πριν από 35 χρόνια, χρειάστηκε λιγότερο από ένας χρόνος μέχρι την επανένωση της χώρας στις 3 Οκτωβρίου 1990.

Σήμερα μόνο μερικά τμήματα του τείχους παραμένουν, κυρίως ως τουριστική ατραξιόν.

Για τις εορταστικές εκδηλώσεις του Σαββάτου, οι διοργανωτές δημιούργησαν ένα προσωρινό τείχος από 5.000 αφίσες σχεδιασμένες από παιδιά και ενήλικες με το σύνθημα «Υποστηρίζουμε την ελευθερία», το οποίο προσέλκυσε μια συνεχόμενη ροή επισκεπτών, περιλαμβανομένων πολλών ξένων τουριστών. Το τείχος εκτείνεται σε μια απόσταση 2,5 μιλίων κατά μήκος του πρώην τείχους στο κέντρο του Βερολίνου.

Οι αφίσες συνδυάζουν τα αιτήματα των Ανατολικογερμανών διαδηλωτών κατά των κομμουνιστικών αρχών το φθινόπωρο του 1989, όπως η ελευθερία του λόγου, η ελευθερία του τύπου και η ελευθερία μετακίνησης, με τις σημερινές επιθυμίες και δημιουργήθηκαν στο πλαίσιο εργαστηρίων σε σχολεία, ενορίες εκκλησιών, τοπικές καλλιτεχνικές ομάδες και πολιτιστικά έργα.

«Υποστηρίζουμε την ελευθερία, γιατί χωρίς την ελευθερία, όλα τα υπόλοιπα είναι τίποτα», δήλωσε ο δήμαρχος του Βερολίνου, Κάι Βέγκνερ, σε επίσημη εκδήλωση της επετείου με τον Πρόεδρο Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ στο Μνημείο του Τείχους του Βερολίνου.

«Η ελευθερία και η δημοκρατία ποτέ δεν ήταν αυτονόητες», είπε ο δήμαρχος, προειδοποιώντας ότι και οι δύο αυτή τη στιγμή βρίσκονται υπό επίθεση από πολλές πλευρές.

Για το βράδυ του Σαββάτου, 700 επαγγελματίες και ερασιτέχνες μουσικοί έπαιξαν συγχρονισμένα τραγούδια σε διαφορετικές σκηνές κατά μήκος του πρώην τείχους.

Η ρωσική μπάντα αντιφρονούντων «Pussy Riot» εμφανίστηκε την Κυριακή ως το αποκορύφωμα και το τέλος των εορταστικών εκδηλώσεων της επετείου.

ΝΤΟΥΜΠΑΪ, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα – Μια ισραηλινή επίθεση στο Ιράν νωρίς το Σάββατο 27 Οκτωβρίου προκάλεσε πλήγματα σε εγκαταστάσεις σε δύο μυστικές στρατιωτικές βάσεις της χώρας, όπως δείχνουν δορυφορικές φωτογραφίες που αναλύθηκαν την Κυριακή από το Associated Press (ΑΡ), εκ των οποίων η μία βρίσκεται στα νοτιοανατολικά της ιρανικής πρωτεύουσας και είχε συνδεθεί παλαιότερα με το πρόγραμμα πυρηνικών όπλων της Τεχεράνης, ενώ η δεύτερη συνδέεται με το πρόγραμμα βαλλιστικών πυραύλων του Ιράν.

Ορισμένα από τα κτίρια που επλήγησαν βρίσκονταν στη στρατιωτική βάση Παρχίν του Ιράν, όπου η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας υποψιάζεται ότι το Ιράν στο παρελθόν πραγματοποιούσε δοκιμές υψηλών εκρηκτικών, που θα μπορούσαν να ενεργοποιήσουν ένα πυρηνικό όπλο. Το Ιράν επιμένει εδώ και καιρό ότι το πυρηνικό του πρόγραμμα είναι ειρηνικό, αν και η ΙΑΕΑ, οι δυτικές μυστικές υπηρεσίες και άλλοι υποστηρίζουν ότι η Τεχεράνη είχε ενεργό πρόγραμμα όπλων μέχρι το 2003.

Περαιτέρω ζημιές φάνηκαν στην κοντινή στρατιωτική βάση του Χοτζίρ, η οποία, σύμφωνα με τους αναλυτές, κρύβει ένα υπόγειο σύστημα σηράγγων και χώρους παραγωγής πυραύλων.

Ο στρατός του Ιράν δεν έχει αναγνωρίσει πλήγματα από την ισραηλινή επίθεση ούτε στο Χοτζίρ ούτε στο Παρχίν, αν και δήλωσε ότι η επίθεση σκότωσε τέσσερεις Ιρανούς στρατιώτες που εργάζονταν στα συστήματα αεράμυνας της χώρας. Το Ιράν ανακοίνωσε την Κυριακή ότι σκοτώθηκε επίσης ένας πολίτης, αλλά δεν έδωσε λεπτομέρειες.

Η αποστολή του Ιράν στα Ηνωμένα Έθνη δεν απάντησε σε αίτημα για σχολιασμό, ενώ ο ισραηλινός στρατός αρνήθηκε να σχολιάσει.

Ωστόσο, ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ δήλωσε την Κυριακή σε ακροατήριο ότι «δεν πρέπει να υπερεκτιμήσουμε αλλά ούτε και να υποβαθμίσουμε» την ισραηλινή επίθεση, αποφεύγοντας ωστόσο να μιλήσει για άμεσα αντίποινα. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου δήλωσε από τη μεριά του, την Κυριακή, ότι τα πλήγματα του Ισραήλ «έβλαψαν σοβαρά» το Ιράν και ότι το μπαράζ «πέτυχε όλους τους στόχους του».

Πλήγματα σε 3 ιρανικές επαρχίες

Παραμένει ασαφές πόσες περιοχές συνολικά αποτέλεσαν στόχο της ισραηλινής επίθεσης ούτε έχουν δοθεί, μέχρι στιγμής, στη δημοσιότητα εικόνες των πληγμάτων από τον ιρανικό στρατό.

Ιρανοί αξιωματούχοι τοποθέτησαν τις πληγείσες περιοχές στις επαρχίες Ιλάμ, Χουζεστάν και Τεχεράνη. Σε δορυφορικές εικόνες της Planet Labs PBC, διακρίνονταν καμένα χωράφια γύρω από τον ιρανικό χώρο παραγωγής φυσικού αερίου Tange Bijar στην επαρχία Ιλάμ το Σάββατο, αν και δεν ήταν αμέσως ξεκάθαρο αν αυτό οφειλόταν στην επίθεση. Η επαρχία Ιλάμ βρίσκεται στα σύνορα Ιράν-Ιράκ, στο δυτικό Ιράν.

Τα πιο εμφανή πλήγματα ήταν ορατά στις εικόνες του Planet Labs από το Παρχίν, περίπου 25 μίλια νοτιοανατολικά του κέντρου της Τεχεράνης, κοντά στο φράγμα Μαμαλού. Εκεί, μια δομή φαινόταν να έχει καταστραφεί ολοσχερώς, ενώ σε άλλες διακρίνονταν διάφορες βλάβες από την επίθεση.

Στο Χοτζίρ, περίπου 12 μίλια μακριά από το κέντρο της Τεχεράνης, διακρίνονται πλήγματα σε τουλάχιστον δύο κτίρια, στις δορυφορικές εικόνες.
Αναλυτές όπως ο Ντέκερ Έβελεθ στη δεξαμενή σκέψης CNA με έδρα τη Βιρτζίνια, ο Τζο Τρούζμαν στο Ίδρυμα για την Υπεράσπιση των Δημοκρατιών με έδρα την Ουάσιγκτον και ο πρώην επιθεωρητής όπλων των Ηνωμένων Εθνών Ντέιβιντ Ωλμπράιτ, καθώς και άλλοι ειδικοί ανοικτών πηγών, εντόπισαν πρώτοι τις ζημιές στις βάσεις. Οι τοποθεσίες των δύο βάσεων αντιστοιχούν σε βίντεο που περιήλθαν στην κατοχή του AP και δείχνουν ιρανικά συστήματα αεράμυνας να βάλλουν στην περιοχή νωρίς το Σάββατο.

Πλήγμα σε δομή του προγράμματος πυρηνικών όπλων του Ιράν

Στο Παρχίν, το Ινστιτούτο Επιστήμης και Διεθνούς Ασφάλειας του Ωλμπράιτ αναγνώρισε το κατεστραμμένο κτίριο στην πλαγιά ενός βουνού ως το «Taleghan 2». Είπε ότι ένα αρχείο ιρανικών πυρηνικών δεδομένων που είχε κατασχεθεί νωρίτερα από το Ισραήλ προσδιόρισε το κτίριο ως χώρο στέγασης «ενός μικρότερου, επιμήκους θαλάμου υψηλής εκρηκτικότητας και ενός συστήματος  λάμψης ακτίνων Χ για την εξέταση δοκιμών υψηλής εκρηκτικότητας μικρής κλίμακας».

«Τέτοιες δοκιμές μπορεί να περιελάμβαναν υψηλά εκρηκτικά με συμπιεσμένο πυρήνα φυσικού ουρανίου, που θα προσομοίωναν την πυροδότηση ενός πυρηνικού εκρηκτικού μηχανισμού», αναφέρει έκθεση του Ινστιτούτου το 2018.

Σε μήνυμα που αναρτήθηκε στην κοινωνική πλατφόρμα X νωρίς το πρωί της Κυριακής, το Ινστιτούτο πρόσθεσε: «Δεν είναι βέβαιο αν το Ιράν χρησιμοποίησε ουράνιο στο «Ταληχάν 2», αλλά είναι πιθανό να μελέτησε τη συμπίεση ημισφαιρίων φυσικού ουρανίου, γεγονός που θα εξηγούσε τις βιαστικές και μυστικές προσπάθειες ανακαίνισής του μετά το αίτημα του ΙΑΕΑ για πρόσβαση στο Παρχίν το 2011».

Δεν είναι σαφές τι εξοπλισμός μπορεί να υπήρχε μέσα στο κτίριο «Ταληχάν 2» νωρίς το Σάββατο. Δεν υπήρξαν ισραηλινά πλήγματα στην πετρελαϊκή βιομηχανία του Ιράν ούτε στους χώρους εμπλουτισμού των πυρηνικών του ούτε στον πυρηνικό σταθμό παραγωγής ενέργειας στο Μπουσέρ, κατά τη διάρκεια της επίθεσης.

Ο Ραφαέλ Μαριάνο Γκρόσσι, ο οποίος ηγείται της ΙΑΕΑ, το επιβεβαίωσε αυτό στο Χ, λέγοντας ότι «οι πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν δεν έχουν πληγεί».

«Οι επιθεωρητές είναι ασφαλείς και συνεχίζουν το ζωτικής σημασίας έργο τους», πρόσθεσε. «Ζητώ σύνεση και αυτοσυγκράτηση από ενέργειες που θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο την ασφάλεια & προστασία των πυρηνικών & άλλων ραδιενεργών υλικών».

Πλήγματα σε εγκαταστάσεις του προγράμματος βαλλιστικών πυραύλων του Ιράν

Άλλα κτίρια που καταστράφηκαν στο Χοτζίρ και στο Παρχίν πιθανότατα περιελάμβαναν κτίρια όπου το Ιράν χρησιμοποιούσε βιομηχανικούς αναμείκτες για τη δημιουργία των στερεών καυσίμων που απαιτούνται για το εκτεταμένο βαλλιστικό πυραυλικό του οπλοστάσιο, δήλωσε ο Έβελεθ.

Σε ανακοίνωση που εξέδωσε αμέσως μετά την επίθεση του Σαββάτου, ο ισραηλινός στρατός ανέφερε ότι στόχευσε «εγκαταστάσεις κατασκευής πυραύλων που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή των πυραύλων που το Ιράν εκτόξευσε κατά του κράτους του Ισραήλ τον τελευταίο χρόνο».

Η καταστροφή αυτών των εγκαταστάσεων θα μπορούσε να διαταράξει σημαντικά την ικανότητα του Ιράν να κατασκευάσει νέους βαλλιστικούς πυραύλους για να αναπληρώσει το οπλοστάσιό του μετά τις δύο επιθέσεις στο Ισραήλ. Η παραστρατιωτική Φρουρά της Επανάστασης του Ιράν, η οποία επιβλέπει το πρόγραμμα βαλλιστικών πυραύλων της χώρας, παραμένει σιωπηλή μετά την επίθεση του Σαββάτου.

Το συνολικό οπλοστάσιο βαλλιστικών πυραύλων του Ιράν, το οποίο περιλαμβάνει πυραύλους μικρότερου βεληνεκούς που δεν μπορούν να φθάσουν στο Ισραήλ, εκτιμήθηκε να «υπερβαίνει τους 3.000» από τον στρατηγό Κένεθ ΜακΚένζι, τότε διοικητή της Κεντρικής Διοίκησης του αμερικανικού στρατού, σε κατάθεσή του στην αμερικανική Γερουσία το 2022. Στο διάστημα που μεσολάβησε από τότε, το Ιράν εκτόξευσε εκατοντάδες πυραύλους σε σειρά επιθέσεων.

Δεν έχουν αναρτηθεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης βίντεο ή φωτογραφίες με τμήματα πυραύλων ή καταστροφές σε γειτονιές πολιτών μετά την πρόσφατη επίθεση – γεγονός που υποδηλώνει ότι τα ισραηλινά πλήγματα ήταν πολύ πιο ακριβή από τα πυρά βαλλιστικών πυραύλων του Ιράν με στόχο το Ισραήλ τον Απρίλιο και τον Οκτώβριο. Το Ισραήλ χρησιμοποίησε πυραύλους που εκτοξεύτηκαν από αεροσκάφη κατά τη διάρκεια της επίθεσής του.

Ωστόσο, φαίνεται ότι επλήγη και ένα εργοστάσιο στη βιομηχανική πόλη Σαμσαμπάντ, νότια της Τεχεράνης, κοντά στο Διεθνές Αεροδρόμιο Ιμάμ Χομεϊνί, κύρια πύλη της χώρας προς τον έξω κόσμο. Τα διαδικτυακά βίντεο του κατεστραμμένου κτιρίου αντιστοιχούν σε διεύθυνση εταιρείας γνωστής ως TIECO, η οποία διαφημίζεται ότι κατασκευάζει προηγμένα μηχανήματα που χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου του Ιράν.

Αξιωματούχοι της TIECO ζήτησαν από το AP να απευθύνει επιστολή στην εταιρεία πριν απαντήσει σε ερωτήσεις. Η εταιρεία δεν απάντησε στην επιστολή που της εστάλη.

Του Jon Gambrell

The Associated Press

ΑΝΚΑΡΑ, Τουρκία-Η πολεμική αεροπορία της Τουρκίας έπληξε την Τετάρτη στόχους Κούρδων τρομοκρατών στο Ιράκ και τη Συρία, σε προφανή αντίποινα για μια επίθεση σε μια σημαντική κρατική αμυντική εταιρεία που σκότωσε πέντε ανθρώπους και τραυμάτισε περισσότερους από 20 άλλους.

Το υπουργείο Άμυνας δήλωσε ότι περισσότεροι από 30 στόχοι «καταστράφηκαν» στην αεροπορική επίθεση, χωρίς να δώσει λεπτομέρειες για τις τοποθεσίες που επλήγησαν. Είπε ότι ελήφθησαν «κάθε είδους προφυλάξεις» για να αποφευχθεί η βλάβη των αμάχων.

Η επίθεση έγινε λίγες ώρες αφότου ύποπτοι Κούρδοι τρομοκράτες πυροδότησαν εκρηκτικά και άνοιξαν πυρ εναντίον της αεροδιαστημικής και αμυντικής εταιρείας TUSAS. Οι δύο επιτιθέμενοι -ένας άνδρας και μια γυναίκα- σκοτώθηκαν επίσης, δήλωσε ο υπουργός Εσωτερικών Αλί Γερλικαγιά. Τουλάχιστον 22 άνθρωποι, μεταξύ των οποίων επτά μέλη του προσωπικού ασφαλείας, τραυματίστηκαν κατά τη διάρκεια της επίθεσης.

Ο Γερλικαγιά δήλωσε ότι η τρομοκρατική οργάνωση Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν, ή PKK, πιστεύεται ότι βρίσκεται πίσω από την επίθεση στην αμυντική εταιρεία. Ο υπουργός Άμυνας Γιασάρ Γκιουλέρ υπέδειξε επίσης το PKK.

«Επιβάλλουμε σε αυτά τα καθάρματα του PKK την τιμωρία που τους αξίζει κάθε φορά. Αλλά ποτέ δεν έρχονται στα λογικά τους», δήλωσε ο Γκιουλέρ. «Θα τους καταδιώξουμε μέχρι να εξοντωθεί και ο τελευταίος τρομοκράτης».

Η Τουρκία διεξάγει τακτικά αεροπορικές επιδρομές εναντίον του PKK -το οποίο έχει στήριγμα στο Ιράκ- και εναντίον μιας κουρδικής πολιτοφυλακής στη Συρία που συνδέεται με τους τρομοκράτες.

Δεν υπήρξε άμεση δήλωση από το PKK.

Η τρομοκρατική ομάδα ISIS και αριστεροί εξτρεμιστές έχουν επίσης πραγματοποιήσει στο παρελθόν επιθέσεις στην Τουρκία.

«Καταδικάζω αυτή την αποτρόπαια τρομοκρατική επίθεση», δήλωσε ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κατά τη διάρκεια συνάντησης με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν στο πλαίσιο της συνόδου των BRICS στη Ρωσία.

Ο Πούτιν εξέφρασε τα συλλυπητήριά του. Σε ανακοίνωση της αμερικανικής πρεσβείας αναφέρεται ότι η Ουάσινγκτον «καταδικάζει έντονα τη σημερινή τρομοκρατική επίθεση».

Η TUSAS σχεδιάζει, κατασκευάζει και συναρμολογεί πολιτικά και στρατιωτικά αεροσκάφη, μη επανδρωμένα αεροσκάφη και άλλα συστήματα της αμυντικής βιομηχανίας και του διαστήματος. Τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη της έχουν συμβάλει καθοριστικά στο να αποκτήσει η Τουρκία το πάνω χέρι στον αγώνα της κατά των Κούρδων μαχητών.

Η επίθεση σημειώθηκε μία ημέρα αφότου ο ηγέτης του εθνικιστικού κόμματος της Τουρκίας που είναι σύμμαχος του Ερντογάν έθεσε το ενδεχόμενο να δοθεί αναστολή στον φυλακισμένο ηγέτη του PKK, εάν αποκηρύξει τη βία και διαλύσει την οργάνωσή του.

Η ομάδα του Αμπντουλάχ Οτσαλάν μάχεται για αυτονομία στη νοτιοανατολική Τουρκία σε μια σύγκρουση που έχει σκοτώσει δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους από τη δεκαετία του 1980. Θεωρείται τρομοκρατική ομάδα από την Τουρκία και τους δυτικούς συμμάχους της.

Το φιλοκουρδικό πολιτικό κόμμα της χώρας, το οποίο επίσης καταδίκασε την επίθεση της TUSAS, σημείωσε ότι συνέβη σε μια περίοδο κατά την οποία είχε αναδειχθεί η δυνατότητα διαλόγου για τον τερματισμό της σύγκρουσης.

Τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι οι δράστες έφτασαν την Τετάρτη σε μια από τις εισόδους του συγκροτήματος TUSAS με ταξί. Οι δράστες, που έφεραν όπλα, πυροδότησαν έναν εκρηκτικό μηχανισμό δίπλα στο ταξί, προκαλώντας πανικό και επιτρέποντάς τους να εισέλθουν.

Ένα από τα θύματα ταυτοποιήθηκε ως η μηχανολόγος μηχανικός Ζαχίντε Γκουκλού, η οποία είχε πάει στην είσοδο για να παραλάβει λουλούδια που είχε στείλει ο σύζυγός της, αναφέρει το κρατικό πρακτορείο Anadolu.

Ο οδηγός του ταξί σκοτώθηκε επίσης από τους δράστες και το πτώμα του βρέθηκε στο πορτμπαγκάζ του οχήματος, ανέφερε το πρακτορείο.

Ο Ορχάν Ακντουντάρ, αδελφός ενός υπαλλήλου της TUSAS, ήταν μεταξύ των συγγενών που περίμεναν έξω από το συγκρότημα για νέα από τους αγαπημένους τους.

«Τηλεφώνησα στον αδελφό μου που ήταν μέσα και τον ρώτησα: ‘Τι συνέβη;’. Είπε ότι εξερράγη μια βόμβα και είπε ότι οι πυροβολισμοί συνεχίστηκαν για πολύ ώρα», δήλωσε ο Ακντουντάρ. «Υπήρχε μια τεράστια αναστάτωση. Η χωροφυλακή, οι ειδικές δυνάμεις και άλλες δυνάμεις ασφαλείας ήταν όλοι εδώ. Υπήρχαν πολλά ασθενοφόρα. Στη συνέχεια τα τηλέφωνα έκλεισαν και δεν μπόρεσα να επικοινωνήσω».

Ένας άγνωστος υπάλληλος της TUSAS φώναξε: «Θα δουλέψουμε σκληρότερα και θα παράγουμε περισσότερο σε πείσμα των προδοτών», καθώς ο ίδιος και άλλοι συνάδελφοί του απομακρύνονταν από τις εγκαταστάσεις, σύμφωνα με βίντεο που προβλήθηκε από το HaberTurk.

Οι εικόνες από κάμερες ασφαλείας, που προβλήθηκαν από την τηλεόραση, έδειξαν έναν άνδρα με πολιτικά να μεταφέρει ένα σακίδιο και να κρατάει ένα τουφέκι.

Ο υπουργός Εσωτερικών δήλωσε ότι ομάδες ασφαλείας στάλθηκαν αμέσως μόλις ξεκίνησε η επίθεση γύρω στις 15:30.

Πολλαπλοί πυροβολισμοί ακούστηκαν μετά την είσοδο των δυνάμεων ασφαλείας στην περιοχή, ανέφεραν το πρακτορείο ειδήσεων DHA και άλλα μέσα ενημέρωσης. Ελικόπτερα εθεάθησαν να πετούν πάνω από τις εγκαταστάσεις.

Οι αρχές εξέδωσαν «προσωρινό μπλακ άουτ» στην κάλυψη της επίθεσης και προχώρησαν σε «στραγγαλισμό» της πρόσβασης σε ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης.

Ο αντιπρόεδρος Τσεβντέτ Γιλμάζ δήλωσε ότι στόχος της επίθεσης ήταν η «επιτυχία της Τουρκίας στην αμυντική βιομηχανία».

Η πρεσβεία του Ιράκ στην Άγκυρα εξέδωσε ανακοίνωση με την οποία καταδικάζει την επίθεση. Σε αυτήν αναφέρεται ότι η πρεσβεία «επιβεβαιώνει τη σταθερή θέση του Ιράκ για την απόρριψη της τρομοκρατίας και του εξτρεμισμού σε όλες τις μορφές και εκδηλώσεις του και εκφράζει την αλληλεγγύη της κυβέρνησης και του λαού του Ιράκ, με την κυβέρνηση και τον λαό της Δημοκρατίας της Τουρκίας». Νωρίτερα φέτος, το Ιράκ ανακοίνωσε την απαγόρευση του PKK.

Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε και ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες εξέφρασαν αμφότεροι την αλληλεγγύη τους προς την Τουρκία.

Ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης κατήγγειλε επίσης την επίθεση. «Οι σκέψεις μας και τα θερμά μας συλλυπητήρια στις οικογένειες των θυμάτων», δήλωσε στο X.

ΑΚΡΩΤΗΡΙΟ ΚΑΝΑΒΕΡΑΛ, ΦΛΟΡΙΝΤΑ – Zεύγος περιπλεκόμενων γαλαξιών που λάμπουν στο φάσμα των υπερύθρων ακτίνων απαθανάτισε το διαστημικό τηλεσκόπιο Γουέμπ.

Το αστεροσκοπείο που λειτουργεί η NASA και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος φωτογράφισε τους δύο γαλαξίες, οι οποίοι βρίσκονται σε απόσταση 326 έτη φωτός ο ένας από τον άλλον, περιτριγυρισμένους από ένα μπλε νέφος αστεριών και αερίων. Ένα έτος φωτός είναι 10 τρισεκατομμύρια χιλιόμετρα.

Οι φωτογραφίες, που δημοσιεύθηκαν την Παρασκευή, σηματοδοτούν τη δεύτερη επέτειο των επιστημονικών επιχειρήσεων του τηλεσκοπίου Γουέμπ.

Οι γειτονικοί γαλαξίες, με τα παρατσούκλια Πιγκουίνος και Αυγό, είναι περιπλεγμένοι για δεκάδες εκατομμύρια χρόνια, σύμφωνα με τη NASA. Εν τέλει, θα συγχωνευθούν σε έναν γαλαξία. Η ίδια αλληλεπίδραση θα συμβεί στον δικό μας Γαλαξία και τον γαλαξία της Ανδρομέδας σε 4 δισεκατομμύρια χρόνια, σύμφωνα πάλι με τη NASA.

Όντας ο διάδοχος του γερασμένου διαστημικού τηλεσκοπίου Χαμπλ, το Γουέμπ είναι το μεγαλύτερο και ισχυρότερο αστρονομικό παρατηρητήριο που έχει εκτοξευτεί ποτέ. Απογειώθηκε το 2021 και εξοπλιζόταν επί έξι μήνες προτού δημοσιευτούν οι πρώτες του εικόνες τον Ιούλιο του 2022.

Είναι τοποθετημένο 1,6 εκατομμύρια χιλιόμετρα από τη Γη.

«Σε μόλις δύο χρόνια, το διαστημικό τηλεσκόπιο Γουέμπ έχει μεταμορφώσει το πώς βλέπουμε το σύμπαν», είπε σε δήλωσή του ο Μαρκ Κλάμπιν της NASA.

Της Marcia Dunn, με πληροφορίες από το Associated Press

Μετάφραση: Βλαδίμηρος Αλεξάντρωφ

Επιμέλεια: Αλία Ζάε