EPOCH TIMES

Η ετυμηγορία του Δικαστηρίου του Παρισιού στις 31 Μαρτίου πυροδότησε αλυσιδωτές αντιδράσεις στο γαλλικό πολιτικό τοπίο. Η Μαρίν Λεπέν, κεντρική προσωπικότητα της εθνικιστικής δεξιάς και τρεις φορές υποψήφια για την προεδρία, καταδικάστηκε στην πολύκροτη υπόθεση σχετικά με τη χρήση ευρωπαϊκών κονδυλίων για την κάλυψη μισθών βοηθών του κόμματός της. Η απόφαση προβλέπει πενταετή στέρηση των πολιτικών της δικαιωμάτων, αποκλείοντας έτσι τη συμμετοχή της στις προεδρικές εκλογές του 2027.

Για πρώτη φορά από το 1981, ενδέχεται το επώνυμο Λεπέν να απουσιάσει εξ ολοκλήρου από το προεδρικό ψηφοδέλτιο.

Η καταδικαστική απόφαση προκάλεσε έντονες αντιδράσεις όχι μόνο στη Γαλλία αλλά και διεθνώς, με σημαίνοντες συντηρητικούς ηγέτες, όπως τον πρωθυπουργό της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν, την πρωθυπουργό της Ιταλίας Τζόρτζια Μελόνι και τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ να εκδηλώνουν αλληλεγγύη.

Ο Τραμπ μάλιστα έγραψε χαρακτηριστικά στο Truth Social την 4η Απριλίου: «ΕΛΕΥΘΕΡΩΣΤΕ ΤΗ ΜΑΡΙΝ ΛΕΠΕΝ!», με κεφαλαία γράμματα.

Η υπόθεση αφορά τη χρήση κονδυλίων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την πληρωμή προσώπων που εργάζονταν ταυτόχρονα για το κόμμα της Λεπέν και για τη σημαία του Ευρωκοινοβουλίου. Το δικαστήριο έκανε λόγο για υπεξαίρεση, διευκρινίζοντας ωστόσο πως δεν εντοπίστηκε προσωπικός πλουτισμός.

Η Λεπέν καθώς και 21 ακόμη άτομα κρίθηκαν ένοχοι. Στην ίδια επεβλήθη ποινή τεσσάρων ετών φυλάκισης – δύο έτη εκ των οποίας με αναστολή – η οποία θα εκτιθεί με ηλεκτρονικό βραχιολάκι, καθώς και η άμεση πενταετής στέρηση δικαιώματος εκλογής.

Η Λε Πεν κατήγγειλε την απόφαση ως πολιτικά υποκινούμενη. Στο γαλλικό τηλεοπτικό δίκτυο TF1 την ίδια βραδιά, είπε: «Το κράτος δικαίου έχει παραβιαστεί εντελώς».

Την επόμενη μέρα, προχώρησε παραπέρα, αποκαλώντας την απόφαση «πυρηνική βόμβα» σχεδιασμένη να εξαφανίσει την υποψηφιότητά της από τον χάρτη.

Ο Τζόρνταν Μπαρντελά, πρόεδρος του Εθνικού Συναγερμού, κατήγγειλε αυτό που αποκάλεσε «τυραννία των κόκκινων δικαστών». Τόσο ο Μπαρντελά όσο και η Λε Πεν λένε ότι η υπόθεση δεν αφορά υπεξαίρεση αλλά μάλλον μια «διοικητική διαφωνία».

Το δικαστήριο απέρριψε αυτή την υπεράσπιση, δηλώνοντας ότι «δεν επρόκειτο για ζήτημα διοικητικών λαθών ή παρανόησης από τους Βουλευτές των περίπλοκων ευρωπαϊκών κανόνων».

Ο Λουί Αλιό, Πρώτος Αντιπρόεδρος του Εθνικού Συναγερμού και ο πρώην ταμίας του κόμματος Βαλεράν ντε Σεν-Ζιστ, αμφότεροι συγκατηγορούμενοι, δήλωσαν ότι εμμένουν στην υπεράσπισή τους για τη Λε Πεν.

«Δεν πρόκειται για υπεξαίρεση· είναι μια διοικητική διαφορά», δήλωσε ο Αλιό στην Epoch Times. «Αν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μας είχε πει ξεκάθαρα, ‘Δεν μπορείτε να το κάνετε αυτό’, προφανώς θα είχαμε ενεργήσει διαφορετικά».

Ο Αλιό είπε ότι οι κανόνες που διέπουν τους κοινοβουλευτικούς βοηθούς είχαν αλλάξει επανειλημμένα σε οκτώ νομοθετικές περιόδους, θολώνοντας τη γραμμή μεταξύ των δραστηριοτήτων του κόμματος και των κοινοβουλευτικών καθηκόντων. «Όλα τα άλλα πολιτικά κόμματα έχουν κάνει το ίδιο πράγμα τις τελευταίες δεκαετίες», πρόσθεσε.

«Το δικαστήριο θα έπρεπε να το έχει λάβει υπόψη. Δεν το έκανε». Οι δικαστές, από την πλευρά τους, απέρριψαν οποιαδήποτε υπόνοια καλής πίστης. Στην απόφασή τους, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ο Εθνικός Συναγερμός είχε εμπλακεί σε «υπεξαίρεση στο πλαίσιο ενός συστήματος που είχε στηθεί για να μειώσει το οικονομικό βάρος του κόμματος». Οι κατηγορούμενοι άσκησαν έφεση κατά αυτής της απόφασης.

Οι Ανησυχίες Μπαϊρού

Η απόφαση των δικαστών επικρίθηκε ιδιαίτερα για την άμεση εφαρμογή της στέρησης πολιτικών δικαιωμάτων («exécution provisoire»), πριν τελεσιδικήσει η έφεση, ένα γεγονός που θεωρήθηκε ως ένδειξη πολιτικής μεροληψίας από μεγάλο μέρος της γαλλικής δεξιάς. Πολιτικά πρόσωπα όπως ο Ερίκ Ζεμούρ, ο Ερίκ Σιοτί και ο Λορέν Ουακιέ εξέφρασαν δυσαρέσκεια, υποστηρίζοντας πως «δεν είναι δουλειά των δικαστών να αποφασίζουν ποιον μπορούν να ψηφίζουν οι πολίτες».

Ακόμη και ο πρωθυπουργός της κυβέρνησης Μακρόν, Φρανσουά Μπαϊρού, δήλωσε «προβληματισμένος» από τη δικαστική απόφαση. Ο ίδιος άλλωστε εμπλέκεται σε παρεμφερή υπόθεση, όπως και ο επικεφαλής της ριζοσπαστικής αριστεράς, Ζαν-Λυκ Μελανσόν.

Οι ανησυχίες του Μπαϊρού δεν βρήκαν απήχηση στο πολιτικό στρατόπεδο του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν.

«Όταν ένας εκλεγμένος αξιωματούχος καταδικάζεται για υπεξαίρεση δημόσιων πόρων, η απώλεια εκλογιμότητας είναι αυτόματη. Αυτό ορίζει ο νόμος. Όταν υπάρχει κίνδυνος υποτροπής (κάτι που συμβαίνει όταν ο κατηγορούμενος αρνείται ότι διέπραξε το αδίκημα), διατάσσεται η προσωρινή εκτέλεση της ποινής. Αυτό ορίζει ο νόμος», έγραψε ο βουλευτής Σασά Ουλιέ στο X.

Οι δηλώσεις του Μπαϊρού δέχθηκαν επίσης έντονη κριτική από τον ηγέτη του Σοσιαλιστικού Κόμματος, Ολιβιέ Φορ, ο οποίος δήλωσε πως είναι «ανήσυχος για την αμηχανία της πρωθυπουργού», εκφράζοντας τη λύπη του επειδή «ο σεβασμός προς τον νόμο, το κράτος δικαίου και τη διάκριση των εξουσιών δεν αποτελούν πλέον προτεραιότητα για την κυβέρνηση».

Η ίδια άποψη εκφράστηκε και από τον νομικό Πολ Κασιά, καθηγητή Δικαίου και πρόεδρο της γαλλικής ένωσης αντιδιαφθοράς Anticor. Σε άρθρο γνώμης του στη Le Monde, υποστήριξε ότι το δικαστήριο αιτιολόγησε τον «αναλογικό χαρακτήρα» της απόφασής του. Επιπλέον, δήλωσε πως η υποψηφιότητα για την προεδρία «δεν μπορεί, από μόνη της, να αποτελεί προνόμιο ή ασπίδα ασυλίας… παρά μόνο εάν αγνοείται η αρχή της ισότιμης μεταχείρισης απέναντι στον νόμο».

Κάποιοι νομικοί αμφισβητούν αυτήν την ερμηνεία. Υποστηρίζουν ότι η απόφαση του δικαστηρίου παραβιάζει το τεκμήριο της αθωότητας, όπως κατοχυρώνεται στο άρθρο 9 της Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη του 1789. Σύμφωνα με το γαλλικό δίκαιο, τα πολιτικά δικαιώματα συνήθως δεν ανακαλούνται πριν εξαντληθούν όλες οι δυνατότητες προσφυγής. Επισημαίνουν πως η Λεπέν παραμένει η επικρατέστερη υποψήφια στις δημοσκοπήσεις για τις προεδρικές εκλογές του 2027, καθιστώντας την άμεση εφαρμογή της απώλειας εκλογιμότητας ιδιαίτερα σημαντική και, κατά την άποψή τους, δυσανάλογη.

Οι επικριτές αναφέρονται επίσης σε μια εμφανή διπλή στάση. Ισχυρίζονται ότι πολλοί από εκείνους που τώρα επικαλούνται την αρχή της ισότητας απέναντι στον νόμο, συνήθως είναι οι ίδιοι που απαιτούν εξατομίκευση των ποινών – μια βασική έννοια στο γαλλικό ποινικό δίκαιο, που συχνά χρησιμοποιείται για να δικαιολογήσει αποφάσεις που θεωρούνται από τη δεξιά ως υπερβολικά επιεικείς σε περιπτώσεις ανασφάλειας και αστικής βίας. Αυτή η αρχή απαιτεί οι ποινές να προσαρμόζονται στις ατομικές περιστάσεις του παραβάτη και να μην εφαρμόζονται μηχανικά.

Για να δικαιολογήσει την επιταχυνόμενη εφαρμογή της απώλειας εκλογιμότητας της Λεπέν, το δικαστήριο επικαλέστηκε το πνεύμα του νόμου Sapin II, που ψηφίστηκε τον Δεκέμβριο του 2016, και προβλέπει αυτόματη απώλεια εκλογιμότητας για όσους καταδικάζονται για κατάχρηση δημόσιου χρήματος. Τα επίμαχα γεγονότα είχαν συμβεί μεταξύ 2004 και αρχών 2016, πριν θεσπιστεί ο συγκεκριμένος νόμος.

Καθώς οι δικαστές δεν μπορούσαν να επικαλεστούν νομικά τον ίδιο τον νόμο Sapin II, βασίστηκαν σε προϋπάρχουσα γαλλική νομοθεσία, η οποία επιτρέπει την απώλεια εκλογιμότητας σε τέτοιες περιπτώσεις όταν αυτό δικαιολογείται. Για να στηρίξει την προσωρινή εκτέλεση, το δικαστήριο χρησιμοποίησε δύο αμφιλεγόμενα επιχειρήματα.

«Πιθανός κίνδυνος υποτροπής»

Η νομική αιτιολόγηση της ποινής από το δικαστήριο άνοιξε πρωτόγνωρες θεωρίες, όπως ο ισχυρισμός περί «κινδύνου υποτροπής» επειδή η Λεπέν αρνήθηκε τις κατηγορίες, καθώς και η αμφιλεγόμενη επίκληση του «δημοκρατικού δημόσιου συμφέροντος», έννοια μη υπάρχουσα στη γαλλική νομοθεσία. Νομικοί, όπως η πρώην δικαστής του Συνταγματικού Συμβουλίου Νοέλ Λενουάρ, κατήγγειλαν τη δικαστική αυτή καινοτομία.

Ο πρώην γραμματέας του Συνταγματικού Συμβουλίου, Ζαν-Ερίκ Σοέτλ, κατηγόρησε ευθέως τους δικαστές για «καταπάτηση της ελευθερίας των ψηφοφόρων». Την ίδια στιγμή, κορυφαίοι νομικοί μιλούν για πρωτοφανή παρέμβαση στη δημοκρατική διαδικασία.

Επιπλέον, στελέχη του RN κατήγγειλαν την πολιτική προκατάληψη στο δικαστικό σώμα, υποστηρίζοντας πως οι δικαστές της υπόθεσης έχουν στενούς δεσμούς με αριστερούς πολιτικούς κύκλους.

Υπό το βάρος των αντιδράσεων, το Εφετείο Παρισιού αποφάσισε να επιταχύνει την εκδίκαση της υπόθεσης, ανακοινώνοντας ότι η απόφαση της έφεσης θα εκδοθεί το αργότερο ως το καλοκαίρι του 2026, σε μια πρωτόγνωρη για τα γαλλικά δεδομένα κίνηση.

Η διεθνής κοινή γνώμη παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις, με πολλούς να βλέπουν τη δίωξη Λεπέν ως δείγμα εργαλειακής χρήσης της δικαιοσύνης έναντι πολιτικών αντιπάλων. Ο Αμερικανός πρόεδρος Τραμπ και πολλές συντηρητικές φωνές στις ΗΠΑ κάνουν λόγο για «ευρωπαϊκή επίθεση στην ελευθερία του λόγου και στη δημοκρατία», ενώ τα μάτια όλων είναι στραμμένα στις εξελίξεις των επόμενων μηνών.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ απείλησε τη Δευτέρα ότι θα επιβάλει επιπλέον δασμούς ύψους 50% στις εισαγωγές κινεζικών προϊόντων, αν το Πεκίνο δεν αποσύρει άμεσα τα δικά του αντίποινα κατά των αμερικανικών αγαθών.

Με δημοσίευση στην πλατφόρμα Truth Social στις 7 Απριλίου, ο Τραμπ δήλωσε ότι το κινεζικό κομμουνιστικό καθεστώς έχει διορία έως τις 8 Απριλίου για να ανακαλέσει την απόφασή του. Σε περίπτωση που αυτό δεν συμβεί, οι νέοι δασμοί θα τεθούν σε ισχύ στις 9 Απριλίου.

Την περασμένη εβδομάδα, η Κίνα ανακοίνωσε δασμούς ύψους 34%, καθώς και μια σειρά άλλων εμπορικών μέτρων ως αντίποινα στους ανάλογους αμερικανικούς δασμούς που είχε ανακοινώσει η Ουάσιγκτον στις 2 Απριλίου. Ο Τραμπ είχε προειδοποιήσει τότε το Πεκίνο να μην απαντήσει στις αμερικανικές κινήσεις, δηλώνοντας πως κάθε ενέργεια «θα αντιμετωπιστεί άμεσα με νέους, αισθητά υψηλότερους δασμούς».

Παράλληλα, διεμήνυσε ότι αν η Κίνα δεν υπαναχωρήσει, θα διακοπούν πλήρως οι οποιεσδήποτε εμπορικές συνομιλίες μαζί της.

«Οι διαπραγματεύσεις με άλλες χώρες, οι οποίες έχουν αιτηθεί συναντήσεις, θα αρχίσουν άμεσα», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Αμερικανός πρόεδρος.

Οι πρόσφατοι δασμοί της κυβέρνησης Τραμπ, που αγγίζουν το 34%, καλύπτουν ζητήματα όπως η νομισματική χειραγώγηση από το Πεκίνο, οι βιομηχανικές επιδοτήσεις και άλλες εμπορικές πρακτικές. Προστίθενται δε στους ήδη υπάρχοντες δασμούς 20% που επιβάλλονται στα κινεζικά προϊόντα που εισάγονται στις ΗΠΑ. Έτσι, η συνολική δασμολογική επιβάρυνση φτάνει στο 54%, επηρεάζοντας σχεδόν 600 δισεκατομμύρια δολάρια σε εμπορικές συναλλαγές.

Η Κίνα αντέδρασε με ένα μπαράζ ενεργειών, μεταξύ των οποίων η αυστηροποίηση του ελέγχου των εξαγωγών σε διάφορα είδη σπάνιων γαιών και η προσθήκη αμερικανικών εταιρειών στη «Λίστα μη αξιόπιστων οντοτήτων», έναν μηχανισμό που στοχοποιεί θεσμούς και φυσικά πρόσωπα τα οποία θεωρούνται απειλητικά για την κινεζική εθνική ασφάλεια και την οικονομική ανάπτυξη.

Σε ανακοίνωσή του αυτό το σαββατοκύριακο, το κινεζικό υπουργείο Εξωτερικών δήλωσε πως είναι έτοιμο να «ανοίξει ευρύτερα τις πόρτες του» για εμπορικές συνεργασίες σε παγκόσμιο επίπεδο.

Η κατάσταση αυτή έχει ήδη προκαλέσει αισθητή πτώση στις διεθνείς χρηματαγορές.

Τα χρηματιστήρια στις ΗΠΑ συνέχισαν την πτωτική πορεία τους σε μια συνεδρίαση έντονων διακυμάνσεων στις 7 Απριλίου. Ταυτόχρονα, οι ασιατικές αγορές υπέστησαν ισχυρούς κραδασμούς στο ξεκίνημα της εβδομάδας, με τον δείκτη Hang Seng του Χονγκ Κονγκ να κατρακυλά πάνω από 3.000 μονάδες (13,22%) και τον Shanghai Composite Index να σημειώνει πτώση κατά 245 μονάδες (7,34%).

Η Γουόλ Στρητ είχε μια στιγμιαία ανάκαμψη έπειτα από αναφορές ότι ο πρόεδρος εξετάζει την πιθανότητα αναβολής των δασμών για 90 ημέρες. Ωστόσο, ο Λευκός Οίκος διέψευσε άμεσα τις αναφορές αυτές, χαρακτηρίζοντάς τις σε δήλωση στο CNBC ως «ψευδείς ειδήσεις».

Ο υπουργός Εμπορίου Χάουαρντ Λάτνικ επιβεβαίωσε, μιλώντας στις 6 Απριλίου στο CBS News, ότι δεν τίθεται ζήτημα αναβολής των δασμών. «Οι δασμοί έρχονται και είναι δεδομένο πως θα παραμείνουν για αρκετές ημέρες και εβδομάδες», τόνισε.

«Πιθανότατα θα υπάρξουν προσπάθειες ανάκαμψης στις αγορές με την ελπίδα άρσης των δασμών ή έναρξης νέων συνομιλιών με εμπορικούς εταίρους», σημείωσε σε δήλωσή του στην Epoch Times ο Τζον Μπέλτον, διαχειριστής χαρτοφυλακίου της Gabelli Funds. Ωστόσο, πρόσθεσε ότι «η γενική εικόνα είναι ξεκάθαρη: οι δασμοί έχουν έρθει για να μείνουν και θα είναι αισθητά υψηλότεροι από ό,τι τις τελευταίες δεκαετίες. Η αγορά θα πρέπει πλέον να προσαρμοστεί στη νέα αυτή πραγματικότητα.»

Ο πρόεδρος Τραμπ ανέφερε επίσης πως αρκετές χώρες έχουν ήδη ζητήσει από τις ΗΠΑ να ξεκινήσουν νέες συνομιλίες, με την Ιαπωνία να στέλνει μία «ομάδα υψηλού επιπέδου» για να συζητήσει θέματα εμπορικής πολιτικής.

«Θέτουμε αυστηρές αλλά δίκαιες παραμέτρους», δήλωσε, προσθέτοντας πως «όλα πρέπει να αλλάξουν, ειδικά στον τρόπο που διαχειριζόμαστε την Κίνα!»

Τέλος, είπε στον αμερικανικό λαό να μην πανικοβάλλεται.

Σε ανάρτησή του στα κοινωνικά δίκτυα και συγκεκριμένα στην πλατφόρμα X, ο Τραμπ σημείωσε ότι οι ΗΠΑ έχουν την ευκαιρία να κάνουν κάτι που θα έπρεπε να είχαν πράξει εδώ και δεκαετίες.

«Μη δείχνετε αδυναμία! Μη φέρεστε ανόητα! Μην είστε ‘Πανικός’», έγραψε, εξηγώντας ότι «Πανικός» είναι ο δικός του όρος για ένα νέο πολιτικό κόμμα που αποτελείται από «ανόητους και αδύναμους ανθρώπους».

«Δείξτε δύναμη, θάρρος και υπομονή, και το αποτέλεσμα θα είναι μεγαλειώδες!», κατέληξε στο μήνυμά του.

Οι υπουργοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμφώνησαν τη Δευτέρα ότι προτεραιότητα της ΕΕ πρέπει να είναι οι διαπραγματεύσεις για κατάργηση των δασμών που ανακοίνωσε πρόσφατα ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ.

Αυτή τη στιγμή, το μπλοκ των 27 χωρών αντιμετωπίζει αμερικανικούς δασμούς εισαγωγής ύψους 25% σε χάλυβα, αλουμίνιο και αυτοκίνητα, ενώ από την Τετάρτη αναμένεται να τεθούν σε ισχύ «αντίποινα» σε ποσοστό 20% σε σχεδόν όλα τα υπόλοιπα προϊόντα, στο πλαίσιο της πολιτικής Τραμπ που στοχεύει χώρες τις οποίες ο ίδιος κατηγορεί ότι έχουν υψηλά εμπόδια στις εισαγωγές προϊόντων από τις ΗΠΑ.

Οι υπουργοί Εμπορίου συναντήθηκαν τη Δευτέρα στο Λουξεμβούργο για να καθορίσουν τη στάση της ΕΕ απέναντι στους νέους δασμούς, καθώς και να συζητήσουν τις εμπορικές σχέσεις με την Κίνα.

Πολλοί από τους υπουργούς επισήμαναν ότι βασική προτεραιότητα της Ευρώπης πρέπει να είναι η έναρξη διαλόγου με την Ουάσινγκτον ώστε να αποφευχθεί ένας ανοιχτός εμπορικός πόλεμος.

Ο Πολωνός υφυπουργός Οικονομικής Ανάπτυξης και Τεχνολογίας, αρμόδιος για θέματα εμπορίου, Μίχαου Μπαρανόφσκι δήλωσε: «Η ΕΕ εκφράζει βαθιά λύπη για τους νέους δασμούς που επέβαλαν οι ΗΠΑ και παραμένει προσηλωμένη στον διάλογο, αναζητώντας μια λύση αποδεκτή και από τις δύο πλευρές. Το σημερινό Συμβούλιο έδειξε ότι τα κράτη μέλη παραμένουν ενωμένα και αποφασισμένα να υπερασπιστούν τα συμφέροντα πολιτών και επιχειρήσεων. Στηρίζουμε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η απάντησή μας θα χαρακτηρίζεται από υπομονή αλλά και αποφασιστικότητα. Όλες οι επιλογές παραμένουν ανοιχτές».

Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και η Ολλανδή υπουργός Εμπορίου Ρέινετ Κλέβερ που σε δηλώσεις της στους δημοσιογράφους ανέφερε: «Πρέπει να παραμείνουμε ψύχραιμοι και να απαντήσουμε με τρόπο που θα οδηγήσει στην αποκλιμάκωση. Οι χρηματαγορές ήδη δείχνουν τι θα συμβεί εάν προχωρήσουμε απευθείας σε κλιμάκωση. Παρόλα αυτά, θα είμαστε προετοιμασμένοι να αναλάβουμε αντίμετρα αν χρειαστεί, ώστε να φέρουμε τους Αμερικανούς ξανά στο τραπέζι του διαλόγου».

Ο Ευρωπαίος Επίτροπος Εμπορίου Μάρος Σέφκοβιτς χαρακτήρισε τις δίωρες συνομιλίες που είχε την Παρασκευή με τους Αμερικανούς ομολόγους του «ειλικρινείς», ξεκαθαρίζοντας ότι οι δασμοί είναι «επιβλαβείς και αδικαιολόγητοι».

Από την πλευρά της, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου στις Βρυξέλλες ότι η ΕΕ είναι έτοιμη να διαπραγματευτεί μια συμφωνία «μηδενικών δασμών» για τα βιομηχανικά προϊόντα.

Το μπλοκ των 27 χωρών αναμένεται να εγκρίνει εντός της εβδομάδας ένα πρώτο πακέτο στοχευμένων αντιμέτρων εις βάρος αμερικανικών εισαγωγών ύψους έως και 28 δισ. δολαρίων, το οποίο θα περιλαμβάνει από οδοντικό νήμα έως και διαμάντια, ως απάντηση στους αμερικανικούς δασμούς για τον χάλυβα και το αλουμίνιο. Αυτά τα αντίποινα είναι σαφώς μικρότερης κλίμακας από τους ευρύτερους δασμούς που έχουν ανακοινωθεί.

Ωστόσο, ο Τραμπ ήδη ανακοίνωσε την πρόθεση να επιβάλει ως αντίποινα δασμούς 200% στα ευρωπαϊκά αλκοολούχα ποτά, εάν η ΕΕ προχωρήσει με τον προγραμματισμένο φόρο 50% στο αμερικάνικο ουίσκι – γεγονός που προκάλεσε ανησυχία σε μεγάλες χώρες-εξαγωγείς οίνου και οινοπνευματωδών όπως η Γαλλία και η Ιταλία.

Η ΕΕ αναμένεται μέχρι τα τέλη Απριλίου να ετοιμάσει ένα μεγαλύτερο πακέτο μέτρων για να απαντήσει στους γενικευμένους δασμούς των ΗΠΑ.

Ωστόσο, οι δυνατότητες της Ένωσης να επιφέρει πλήγμα στις ΗΠΑ είναι περιορισμένες, αφού οι αμερικανικές εισαγωγές στην Ευρώπη πέρυσι ανήλθαν σε 334 δισ. ευρώ, ενώ οι εξαγωγές της ΕΕ στις ΗΠΑ έφτασαν τα 532 δισ. ευρώ.

Ο Γάλλος υπουργός Εμπορίου Λοράν Σεν-Μαρτέν τόνισε πως πρέπει να παραμείνουν όλες οι πιθανότητες στο τραπέζι, αναφερόμενος συγκεκριμένα στον ευρωπαϊκό «Μηχανισμό Αντίμετρων σε Οικονομικό Εξαναγκασμό» (ACI), ο οποίος επιτρέπει στην ΕΕ να στοχεύει αμερικανικές υπηρεσίες ή να περιορίζει την πρόσβαση εταιρειών των ΗΠΑ σε δημόσιους διαγωνισμούς της Ευρώπης. Όπως χαρακτηριστικά είπε, αυτό το «ευρωπαϊκό εργαλείο είναι ολοκληρωμένο και μπορεί να γίνει εξαιρετικά επιθετικό».

Αντίθετα, άλλοι υπουργοί υιοθέτησαν πιο επιφυλακτικό τόνο. Ο Ιρλανδός υπουργός Εξωτερικών Σάιμον Χάρις περιέγραψε το ACI ως «πυρηνική επιλογή» και εξήγησε ότι, τουλάχιστον προς το παρόν, η πλειονότητα των ευρωπαϊκών χωρών προτιμά να μην το ενεργοποιήσει.

Ο Γερμανός υπουργός Οικονομίας Ρόμπερτ Χάμπεκ δήλωσε ότι η ΕΕ πρέπει να συνειδητοποιήσει τη δύναμή της, υπό τον όρο της ενότητας. Ωστόσο προειδοποίησε ότι, αν κάθε χώρα προτάξει τα ιδιαίτερα προϊόντα που την απασχολούν, «θα καταλήξουμε να μη διαθέτουμε καμία αξιόπιστη απάντηση».

Τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια ξεκίνησαν με έντονες απώλειες τη Δευτέρα, ακολουθώντας την καθοδική πορεία των ασιατικών αγορών της προηγούμενης ημέρας, καθώς ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ξεκαθάρισε ότι δεν πρόκειται να υποχωρήσει από τις σκληρές πολιτικές των δασμών του.

Ο πανευρωπαϊκός δείκτης STOXX 600, που καταγράφει τις επιδόσεις 600 εταιριών σε 17 ευρωπαϊκές χώρες, υποχώρησε κατά 5,8% στις 7:22 GMT, σημειώνοντας την τέταρτη συνεχόμενη συνεδρίαση πτώσης. Στο Λονδίνο, ο δείκτης FTSE 100 παρουσίασε απώλεια της τάξης του 4,5%. Στη Γερμανία, η κύρια χρηματιστηριακή αγορά, ο δείκτης DAX, υποχώρησε κατά 6,1%, καταγράφοντας από τις χειρότερες επιδόσεις στην ευρωζώνη, ενώ στη Γαλλία ο δείκτης CAC 40 σημείωσε πτώση 5,7%.

Ανυποχώρητος στα σχέδιά του ο Τραμπ

Κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου, ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ επανέλαβε την αποφασιστικότητά του να διατηρήσει την πολιτική των αυξημένων δασμών. Σε συνέντευξη στους δημοσιογράφους την Κυριακή στο προεδρικό αεροσκάφος Air Force One, απαντώντας σε ερωτήσεις σχετικά με τον οικονομικό αντίκτυπο, τόνισε χαρακτηριστικά: «Δεν θέλω να πέσουν οι αγορές. Αλλά κάποιες φορές πρέπει να πάρεις το φάρμακο για να διορθώσεις το πρόβλημα».

Στις 2 Απριλίου, ο Τραμπ ανακοίνωσε νέους δασμούς τουλάχιστον 10% σε όλες τις χώρες-εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ, με ακόμη υψηλότερους συντελεστές για 60 χώρες που η κυβέρνησή του κατηγορεί ως «χειρότερους παραβάτες» στο επίπεδο των εμπορικών ανισορροπιών, με κορυφαία στη λίστα να βρίσκεται η Κίνα. Συγκεκριμένα επιβάλλονται επιπλέον δασμοί 34% στα κινεζικά προϊόντα, ανεβάζοντας το συνολικό ποσοστό δασμών στο 54%, ενώ ακολουθούν δασμοί 46% για το Βιετνάμ, 24% για την Ιαπωνία και 20% για την Ευρώπη. Οι νέοι γενικοί δασμοί τέθηκαν σε ισχύ στις 6 Απριλίου, ενώ οι στοχευμένοι υψηλότεροι δασμοί θα αρχίσουν να εφαρμόζονται από τις 9 Απριλίου.

Η κατάρρευση στις ασιατικές αγορές συνεχίζεται

Το άνοιγμα των ασιατικών αγορών τη Δευτέρα χαρακτηρίστηκε από κατακόρυφη πτώση. Στην Κίνα, ο δείκτης Shanghai Composite κατέγραψε απώλειες 7%, πραγματοποιώντας τη χειρότερη ημερήσια πτώση της τελευταίας πενταετίας. Στο Χονγκ Κονγκ, ο δείκτης Hang Seng γνώρισε τη μεγαλύτερη ημερήσια υποχώρησή του από το 1997, σημειώνοντας πτώση 13,2%.

«Πιστεύω πως το πλήγμα θα είναι αρκετά σοβαρό», τόνισε η κύρια οικονομολόγος της UBS για την Κίνα Τάο Γουάνγκ. «Ήταν ήδη δύσκολο να επιτύχει η κινεζική κυβέρνηση τους οικονομικούς στόχους της. Τώρα πια η κατάσταση έχει γίνει ακόμα πιο πολύπλοκη».

Στην Ταϊβάν, ο δείκτης Taiex βυθίστηκε κατά 9,7%, ενώ στην Ιαπωνία, ο δείκτης Nikkei 225 σημείωσε πτώση 8,8%, τη μεγαλύτερη ημερήσια πτώση από τον Οκτώβριο του 2023. Η στρατηγική αναλύτρια της Nomura Securities, Μάκι Σαγουάντα, δήλωσε πως είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς τον πυθμένα αυτής της διόρθωσης των αγορών, προσθέτοντας: «Όσο δεν υπάρχει σαφήνεια γύρω από τους δασμούς και τις διεθνείς αντιδράσεις, οι αγορές θα παραμένουν υπό πίεση». Στη Νότια Κορέα, ο δείκτης Kospi υποχώρησε κατά 4,1%.

Διπλωματικές επαφές για περιορισμό των επιπτώσεων

Δεκάδες ηγέτες ανά τον κόσμο σπεύδουν να έρθουν σε επαφή με τον Τραμπ, με στόχο τη διαπραγμάτευση και τον περιορισμό ή ακόμα και την άρση των δασμών που έχουν επιβληθεί στις εξαγωγές τους προς τις ΗΠΑ. Ο οικονομικός σύμβουλος του Τραμπ, Κέβιν Χάσετ, αποκάλυψε σε συνέντευξη στο ABC News ότι πάνω από 50 χώρες έχουν επικοινωνήσει με τον Λευκό Οίκο, επιδιώκοντας να επαναδιαπραγματευθούν τους όρους του εμπορικού ισοζυγίου.

Σε αντίποινα, η κινεζική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι πρόκειται να επιβάλει δασμούς 34% σε όλες τις αμερικανικές εισαγωγές από τις 10 Απριλίου.

Ο Καναδάς και το Μεξικό εξαιρέθηκαν από τους πρόσφατους νέους δασμούς, καθώς ήδη τους επιβάλλονται δασμοί 25% στο πλαίσιο προσπαθειών των ΗΠΑ να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα παράνομης μετανάστευσης και διακίνησης φεντανύλης.

Οι Επιπτώσεις στην Παγκόσμια Οικονομία και στις Αγορές

Οι δασμοί έχουν αφήσει ήδη έντονα σημάδια στην αγορά συναλλάγματος, στα εμπορεύματα και στον χρυσό. Το δολάριο υποχώρησε κατά 0,75%, στο χαμηλότερο σημείο εξαμήνου. Το κινεζικό γουάν υποχώρησε στο χαμηλότερο επίπεδο από τον Ιανουάριο. Οι τιμές του πετρελαίου κατέγραψαν πτώση άνω του 3%. Αντίθετα, ο χρυσός παρουσίασε ανάκαμψη ως ασφαλές επενδυτικό καταφύγιο.

Η JPMorgan εκτιμά πως υπάρχουν 60% πιθανότητες ύφεσης στις ΗΠΑ και παγκοσμίως. Ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Σκοτ Μπέσεντ, πάντως αμφισβήτησε αυτή τη θέση, δηλώνοντας πως «η ύφεση δεν είναι μονόδρομος».

Ο πρόεδρος της Ζιμπάμπουε, Έμερσον Μνανγκάγκουα, αποφάσισε την κατάργηση όλων των δασμών στις εισαγωγές από τις ΗΠΑ, μόλις λίγες ημέρες μετά την επιβολή δασμού 18% από τον Λευκό Οίκο στα προϊόντα της αφρικανικής χώρας.

Το Σάββατο, ο Μνανγκάγκουα δήλωσε μέσω κοινωνικών δικτύων: «Η αρχή της αμοιβαιότητας στους δασμούς, ως μέσο προάσπισης της εγχώριας απασχόλησης και βιομηχανίας, έχει αξία. Ωστόσο, η Δημοκρατία της Ζιμπάμπουε ακολουθεί μια πολιτική ανάπτυξης φιλικών σχέσεων με όλα τα κράτη και αποφυγής εχθρικών αντιπαραθέσεων».

Πρόσθεσε επίσης πως «στο πλαίσιο της οικοδόμησης μιας αμοιβαία επωφελούς και θετικής σχέσης με τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, υπό την ηγεσία του προέδρου Τραμπ, έχω δώσει εντολή στην κυβέρνηση της Ζιμπάμπουε να καταργήσει όλους τους δασμούς που επιβάλλονται στα προϊόντα αμερικανικής προέλευσης».

«Η κίνηση αυτή αποσκοπεί στην ενίσχυση των εισαγωγών αμερικανικών προϊόντων στη Ζιμπάμπουε, παράλληλα με τη διεύρυνση της πρόσβασης των εξαγωγών στην αγορά των ΗΠΑ», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Οι κύριοι εμπορικοί εταίροι της Ζιμπάμπουε είναι η Νότια Αφρική, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Κίνα, ωστόσο πραγματοποιεί εξαγωγές καπνού και ρυζιού προς τις ΗΠΑ.

Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ επέβαλε στις 2 Απριλίου αυτό που χαρακτήρισε ως «αμοιβαίους δασμούς» σε χώρες ανά τον κόσμο, κηρύσσοντας τη μέρα αυτή «Ημέρα Απελευθέρωσης στην Αμερική».

Τα νέα ποσοστά περιλαμβάνουν έναν σταθερό δασμό 10%, μαζί με πρόσθετους συντελεστές που προσαρμόζονται αναλόγως των εμπορικών φραγμών κάθε χώρας έναντι των ΗΠΑ.

Οι δασμοί που επιβλήθηκαν σε αφρικανικές χώρες ποικίλουν, με ενδεικτικά ποσοστά 50% στο Λεσότο, 32% στην Αγκόλα, 18% στη Ζιμπάμπουε και 10% στο Σουδάν.

Ο ανώτατος οικονομικός σύμβουλος του Λευκού Οίκου, Κέβιν Χάσετ, δήλωσε στις 6 Απριλίου ότι περισσότερες από 50 χώρες ήρθαν σε επαφή με την κυβέρνηση Τραμπ για να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις σχετικά με τους νέους δασμούς.

Μιλώντας στην εκπομπή «This Week» του ABC News, ο Χάσετ, επικεφαλής του Εθνικού Οικονομικού Συμβουλίου, ανέφερε: «Υπάρχουν πάνω από 50 χώρες που απευθύνονται στον πρόεδρο για να διαπραγματευτούν… Και το κάνουν επειδή κατανοούν ότι οι ίδιοι τελικά είναι που επωμίζονται το κόστος των δασμών».

Στις 4 Απριλίου ο Τραμπ έγραψε στο Truth Social: «Μόλις είχα μια πολύ αποδοτική συνομιλία με τον Γενικό Γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος του Βιετνάμ, Το Λαμ, ο οποίος μου είπε ότι το Βιετνάμ επιθυμεί να μειώσει τους δασμούς στο ΜΗΔΕΝ αν επιτευχθεί συμφωνία με τις ΗΠΑ. Τον ευχαρίστησα και δήλωσα πως αναμένω με χαρά μια συνάντηση στο κοντινό μέλλον.»

Από την πλευρά του, το γραφείο του αντιπροέδρου της κυβέρνησης του Βιετνάμ, Χο Ντουκ Φοκ, σε δήλωση που εξέδωσε στις 4 Απριλίου, αναφέρει πως το Βιετνάμ σκοπεύει να αυξήσει τις αγορές από τις ΗΠΑ και θα συζητήσει τις περαιτέρω κινήσεις για τους νέους δασμούς.

Στη Ζιμπάμπουε, ο Μνανγκάγκουα έγινε πρόεδρος μετά την απομάκρυνση του μακροχρόνιου ηγέτη της χώρας, Ρόμπερτ Μουγκάμπε, το 2017.

Ο Μνανγκάγκουα, ο οποίος επανεκλέχθηκε τον Αύγουστο του 2023, χρησιμοποιεί το σύνθημα «Αναδιάρθρωση, Μεταρρυθμίσεις, Ανοικοδόμηση» και προσπαθεί να βελτιώσει την οικονομία της χώρας, η οποία υπέφερε για χρόνια υπό τον Μουγκάμπε.

Ωστόσο, το κυβερνών κόμμα ZANU-PF έχει κατηγορηθεί επανειλημμένα για διαφθορά και παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Πέρυσι, η κυβέρνηση Μπάιντεν ήρε τις κυρώσεις που είχαν επιβληθεί το 2003 στη Ζιμπάμπουε, αντικαθιστώντας τις με στοχευμένες κυρώσεις κατά του Μνανγκάγκουα, της συζύγου του Αουξίλια και εννέα ακόμη αξιωματούχων.

Ο τότε υφυπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Ουόλι Αντεγιέμο δήλωσε πως οι Ηνωμένες Πολιτείες «παραμένουν ιδιαίτερα ανήσυχες από την υποχώρηση της δημοκρατίας, τις παραβιάσεις δικαιωμάτων και τη διαφθορά στη Ζιμπάμπουε».

Σε ανακοίνωσή του στις 4 Μαρτίου 2024, το Γραφείο Ελέγχου Ξένων Περιουσιακών Στοιχείων (OFAC) κατηγόρησε τον Μνανγκάγκουα για «διευκόλυνση δικτύων λαθρεμπορίας χρυσού και διαμαντιών».

Στις 31 Μαρτίου μια αντίπαλη ομάδα μέσα στο ZANU-PF, με επικεφαλής τον Μπλέσεντ Γκέζα, γνωστός και ως «Σύντροφος Bombshell», κάλεσε σε αντικυβερνητικές διαδηλώσεις που τελικά δεν είχαν μεγάλη ανταπόκριση. Ο Γκέζα αποπέμφθηκε από το κόμμα και πλέον αντιμετωπίζει κατηγορίες για προδοσία.