JACK PHILLIPS

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, ανακοίνωσε πως, σύμφωνα με Ισραηλινούς αξιωματούχους, η αμερικανική αεροπορική επιδρομή στο ιρανικό πυρηνικό συγκρότημα το περασμένο Σαββατοκύριακο προκάλεσε ολοκληρωτική καταστροφή, καθιστώντας το εργοστάσιο άχρηστο και καθυστερώντας σημαντικά το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης.

«Το καταστροφικό πλήγμα των ΗΠΑ στο Φεριντόου κατέστρεψε τις κρίσιμες υποδομές του εργοστασίου και το έκανε εντελώς μη λειτουργικό», δήλωσε ο Τραμπ στη διάρκεια συνόδου του ΝΑΤΟ στην Ολλανδία, διαβάζοντας σχετική ανακοίνωση της Ισραηλινής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας. Σύμφωνα με την ίδια εκτίμηση, τα αμερικανικά χτυπήματα έχουν βάλει «φρένο» στην ικανότητα του Ιράν για ανάπτυξη πυρηνικών όπλων για πολλά χρόνια.

Το Σαββατοκύριακο, αμερικανικά βομβαρδιστικά B-2 πραγματοποίησαν επιθέσεις σε αρκετές ιρανικές τοποθεσίες, συμπεριλαμβανομένου του κατά το ήμισυ θαμμένου εργαστηρίου στο Φεριντόου. Αμέσως μετά, ο Τραμπ ανακοίνωσε ότι συμφωνήθηκε κατάπαυση του πυρός ανάμεσα σε Ισραήλ και Ιράν, έπειτα από πάνω από μία εβδομάδα εναέριας σύγκρουσης των δύο χωρών.

Διαφωνίες για το εύρος της καταστροφής

Τη φετινή εβδομάδα, στον Τύπο διέρρευσε προκαταρκτική έκθεση της Υπηρεσίας Αμυντικών Πληροφοριών των ΗΠΑ (DIA), η οποία αναφέρει πως οι ιρανικές δυνατότητες στον πυρηνικό τομέα δεν καταστράφηκαν ολοσχερώς από την επίθεση, γεγονός που προκάλεσε την έντονη αντίδραση του Τραμπ και άλλων κυβερνητικών αξιωματούχων.

Ερωτηθείς την Τετάρτη σχετικά με την έκθεση αυτή, ο Τραμπ απέρριψε τις εκτιμήσεις των υπηρεσιών πληροφοριών, δηλώνοντας: «Το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι να υποθέτουν. Αν δείτε τις εικόνες, όλη η περιοχή γύρω από τον κρατήρα, σε ακτίνα 70 μέτρων, είναι μαύρη από τις φωτιές», σχολιάζοντας το μέγεθος των ζημιών στο Φεριντόου.

Παράλληλα, επέκρινε με αυστηρότητα τα μέσα ενημέρωσης για τη διαρροή, τονίζοντας ότι οι πιλότοι των βομβαρδιστικών B-2 ρίσκαραν τη ζωή τους για να εκτελέσουν την αποστολή και ότι το σχετικό ρεπορτάζ αδικεί τις προσπάθειες των Αμερικανών στρατιωτών. «Ήταν πλήρης αφανισμός – θα το διαπιστώσετε», τόνισε κατά τη διάρκεια της συνόδου του ΝΑΤΟ, χαρακτηρίζοντας τις πληροφορίες της DIA «πολύ ασαφείς» και ορισμένα μέσα ενημέρωσης «αχρείους» για τον τρόπο που κάλυψαν το θέμα.

Τον τελευταίο καιρό, σε δηλώσεις και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο Τραμπ επιμένει πως οι βάσεις στο Ιράν έχουν καταστραφεί πλήρως και ότι η Τεχεράνη δεν θα μπορέσει ποτέ ξανά να ανοικοδομήσει υποδομές σχετικές με το πυρηνικό της πρόγραμμα.

Ο Λευκός Οίκος απέρριψε επίσης την εκτίμηση της DIA, διαβεβαιώνοντας την Epoch Times με γραπτή του δήλωση ότι οι ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις έχουν «εξαφανιστεί» και χαρακτηρίζοντας τα αντίθετα ρεπορτάζ ως «ψευδείς ειδήσεις».

Η ίδια ανακοίνωση περιελάμβανε και δήλωση του εκπροσώπου του ιρανικού Υπουργείου Εξωτερικών, Εσμαΐλ Μπεχιαί: «Οι πυρηνικές μας εγκαταστάσεις έχουν υποστεί σοβαρές ζημιές, αυτό είναι βέβαιο».

Ανακοινώσεις Νετανιάχου και Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας

Στην Ιερουσαλήμ, ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, ανέφερε σε τηλεοπτικό του διάγγελμα: «Επί δεκαετίες σας διαβεβαίωνα ότι το Ιράν δεν θα αποκτήσει πυρηνικά όπλα, και τώρα πράγματι, κάναμε το πυρηνικό του πρόγραμμα συντρίμμια».

Παράλληλα, εξήρε τη συνεργασία με τις ΗΠΑ, κάνοντας λόγο για ιστορική καμπή και αποδίδοντας ιδιαίτερη αναγνώριση στον Ντόναλντ Τραμπ.

Την ίδια ώρα, ο επικεφαλής του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ) εξέφρασε αμφιβολίες σχετικά με την τοποθεσία στον οποία βρίσκεται το ουράνιο που είχε στη διάθεσή του το Ιράν μετά τις αεροπορικές επιδρομές, ή αν αυτό μεταφέρθηκε.

Μιλώντας στο Fox News στις 24 Ιουνίου, ο γενικός διευθυντής του ΔΟΑΕ, Ραφαέλ Μαριάνο Γκρόσι, ρωτήθηκε για τα περίπου 400 κιλά ουρανίου που φέρεται να είχε το Ιράν. «Πρέπει να το πω με μεγάλη ακρίβεια: Εμείς είμαστε ο ΔΟΑΕ, δεν θα κάνουμε εικασίες. Δεν διαθέτουμε πληροφορίες για το πού βρίσκεται αυτό το υλικό», απάντησε.

Με την συμβολή του Associated Press

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, δήλωσε την Τρίτη: «Δεν επιδιώκω αλλαγή καθεστώτος στο Ιράν». Η τοποθέτησή του έρχεται δύο ημέρες αφότου άφησε ανοιχτό αυτό το ενδεχόμενο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, εν μέσω μιας εκεχειρίας που ο ίδιος ανακοίνωσε λίγες ώρες αργότερα. «Δεν το θέλω αυτό. Θα ήθελα να δούμε τα πράγματα να ηρεμούν όσο το δυνατόν πιο σύντομα», ανέφερε ο Τραμπ σε δημοσιογράφους, μέσα στο προεδρικό αεροσκάφος Air Force One, καθ’ οδόν προς τη σύνοδο του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη.

Απαντώντας στο αν επιθυμεί την κατάρρευση του ισλαμικού καθεστώτος, πρόσθεσε: «Η αλλαγή καθεστώτος προκαλεί χάος, και κατά προτίμηση δεν θέλουμε να δούμε τέτοιο χάος, οπότε θα δούμε πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα».

Το Σαββατοκύριακο, ο Τραμπ ανήρτησε στο Truth Social ότι αν το σημερινό ιρανικό καθεστώς δεν μπορέσει να κάνει το Ιράν «μεγάλο ξανά», «γιατί να μην υπάρξει αλλαγή καθεστώτος;».

Τη Δευτέρα, η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου, Κάρολαϊν Λέβιτ, δήλωσε στο ABC News ότι εφόσον το ιρανικό καθεστώς αρνείται να προχωρήσει σε ειρηνική διπλωματική λύση, την οποία ο πρόεδρος εξακολουθεί να επιδιώκει, «γιατί να μην αφαιρέσει ο ίδιος ο ιρανικός λαός την εξουσία από αυτό το εξαιρετικά βίαιο καθεστώς;».

Απαντώντας στις δηλώσεις του Τραμπ στο Truth Social, η Λέβιτ σημείωσε ότι ο Τραμπ απλώς έθεσε ένα ερώτημα αναφορικά με το Ιράν και πρόσθεσε πως, όσον αφορά τη στρατιωτική στάση των ΗΠΑ, δεν έχει υπάρξει καμία αλλαγή.

Η τοποθέτηση του Τραμπ την Τρίτη ήρθε μετά την κριτική του προς το Ιράν και το Ισραήλ για τα χτυπήματα που εξαπέλυσαν, παρότι ο ίδιος είχε ανακοινώσει εκεχειρία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης το βράδυ της Δευτέρας.

Οι δύο χώρες βομβάρδιζαν η μία την άλλη για πάνω από μία εβδομάδα, πριν οι ΗΠΑ εξαπολύσουν αεροπορικά πλήγματα εναντίον ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων το Σαββατοκύριακο, ενώ το Ιράν εκτόξευσε βαλλιστικούς πυραύλους εναντίον αμερικανικής βάσης στο Κατάρ τη Δευτέρα.

Μετά την ισραηλινή αεροπορική επιχείρηση, ο Τραμπ δήλωσε στους δημοσιογράφους στο Air Force One: «Το Ιράν πρέπει να μπορεί να ξαναχτίσει. Οι Ιρανοί είναι πολύ καλοί έμποροι, πολύ καλοί επιχειρηματίες και έχουν πολύ πετρέλαιο. Θα τα καταφέρουν. Πρέπει να μπορούν να ξαναχτίσουν και να κάνουν καλή δουλειά», είπε την Τρίτη. «Πυρηνικά δεν θα αποκτήσουν ποτέ, αλλά πέραν αυτού, μπορούν να τα καταφέρουν μια χαρά».

Καθώς η εκεχειρία μεταξύ Ιράν και Ισραήλ τέθηκε σε ισχύ την Τρίτη, οι ισραηλινές υπηρεσίες άμεσης βοήθειας δημοσιοποίησαν τα τελικά στοιχεία των 12 ημερών συγκρούσεων.

Σύμφωνα με τα στοιχεία, 1.347 άνθρωποι στο Ισραήλ επηρεάστηκαν συνολικά· από αυτούς, 28 σκοτώθηκαν, 17 τραυματίστηκαν σοβαρά, 29 μέτρια, 872 ελαφρά, ενώ 401 άτομα έλαβαν βοήθεια για αγχώδη συμπτώματα.

Το πρωί της Τρίτης, το γραφείο του πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου επιβεβαίωσε ότι το Ισραήλ χτύπησε σταθμό ραντάρ κοντά στην Τεχεράνη, υποστηρίζοντας πως επρόκειτο για αντίποινα στις ιρανικές πυραυλικές επιθέσεις που σημειώθηκαν τρεις και μισή ώρες αφότου θα έπρεπε να έχει ξεκινήσει η εκεχειρία.

Κατά την ίδια ανακοίνωση, το Ισραήλ αποφάσισε να μην προχωρήσει σε περαιτέρω επιθέσεις κατόπιν τηλεφωνικής επικοινωνίας μεταξύ Νετανιάχου και Τραμπ, χωρίς πάντως να διευκρινίζεται αν το πλήγμα στο ραντάρ πραγματοποιήθηκε πριν ή μετά τη συνομιλία αυτή.

Ο Τραμπ έγραψε στο Truth Social την Τρίτη: «Όλα τα αεροπλάνα θα κάνουν αναστροφή και θα επιστρέψουν στη βάση, ενώ θα κάνουν φιλικό χαιρετισμό προς το Ιράν. Κανείς δεν θα πάθει τίποτα. Η εκεχειρία ισχύει». Νωρίτερα είχε αναρτήσει στο ίδιο μέσο κοινωνικής δικτύωσης: «Ισραήλ, μην ρίξεις αυτές τις βόμβες. Εάν το κάνεις, πρόκειται για μεγάλη παραβίαση. Φέρτε τους πιλότους σας πίσω τώρα».

Με την συμβολή του Associated Press και το Reuters

Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ και αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου φάνηκαν να αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο αλλαγής καθεστώτος μετά τους αμερικανικούς βομβαρδισμούς σε πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν το περασμένο Σαββατοκύριακο.

Με ανάρτησή του στο Truth Social, ο Τραμπ άφησε να εννοηθεί ότι το ισλαμικό καθεστώς που κυβερνά το Ιράν από το 1979 θα μπορούσε να ανατραπεί, εν μέσω αεροπορικών επιδρομών άνω της μίας εβδομάδας μεταξύ Ιράν και Ισραήλ. Οι ΗΠΑ έπληξαν πολλαπλές πυρηνικές εγκαταστάσεις με στόχο να αποτρέψουν την Τεχεράνη από την απόκτηση πυρηνικών όπλων.

«Δεν είναι πολιτικά ορθό να χρησιμοποιεί κανείς τον όρο “αλλαγή καθεστώτος”», έγραψε ο Τραμπ το απόγευμα της Κυριακής. «Αλλά αν το σημερινό ιρανικό καθεστώς δεν μπορεί να κάνει το Ιράν σπουδαίο ξανά, γιατί να μην υπάρξει αλλαγή καθεστώτος;»

Το πρωί της Δευτέρας, η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου, Κάρολαϊν Λέβιτ, δήλωσε στο ABC News πως «αν το ιρανικό καθεστώς αρνηθεί να προσέλθει σε ειρηνική, διπλωματική λύση —κάτι στο οποίο ο πρόεδρος συνεχίζει να επιδιώκει— γιατί να μη στερήσει ο ιρανικός λαός την εξουσία από αυτό το εξαιρετικά βίαιο καθεστώς; Η στάση μας δεν έχει αλλάξει», τόνισε.

Αναφορικά με τη δήλωση Τραμπ στο Truth Social, η Λέβιτ επισήμανε ότι ο πρόεδρος απλώς έθεσε ένα ερώτημα και υπογράμμισε πως «όσον αφορά τη στρατιωτική μας στάση, αυτή δεν έχει μεταβληθεί».

Ούτε ο Τραμπ, ούτε η Λέβιτ υπονόησαν ευθέως την ανατροπή του ισλαμικού καθεστώτος υπό τον αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, ούτε ανέφεραν ότι οι ΗΠΑ πρέπει να διαδραματίσουν ενεργό ρόλο στην ανατροπή του.

Την ίδια στιγμή, ο αντιπρόεδρος Τζέι Ντι Βανς, ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο και ο υπουργός Άμυνας Πιτ Χέγκσεθ δήλωσαν την Κυριακή ότι η διοίκηση Τραμπ δεν στοχεύει στην απομάκρυνση του σημερινού καθεστώτος, αλλά στη διάλυση των πυρηνικών του εγκαταστάσεων ώστε να αποτραπεί η απόκτηση πυρηνικών όπλων.

«Δεν επιδιώκουμε αλλαγή καθεστώτος. Επιθυμούμε το τέλος του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Βανς στο ABC News την Κυριακή.

Ο Ρούμπιο, μιλώντας στην CBS News, σημείωσε ότι οι αεροπορικές επιδρομές δεν συνιστούν «επίθεση στο Ιράν ή στον ιρανικό λαό» και πρόσθεσε: «Δεν πρόκειται για κίνηση αλλαγής καθεστώτος».

Οι υπαινιγμοί για αλλαγή καθεστώτος από τον Λευκό Οίκο ενδέχεται να προκαλέσουν αντιδράσεις από Ρεπουμπλικανούς που στηρίζουν τον Τραμπ. Η βουλευτής Μάρτζορι Τέιλορ Γκριν, σε ανάρτησή της στην πλατφόρμα Χ, έχει δηλώσει επανειλημμένα ότι οι ΗΠΑ δεν πρέπει να συμμετάσχουν στη διαμάχη Ισραήλ-Ιράν.

Μετά τους αμερικανικούς βομβαρδισμούς, έγραψε την Κυριακή: «Δεν θέλω άλλη αμερικανική εμπλοκή σε ξένες συγκρούσεις. Οι Αμερικανοί φοβούνται πλέον επιθέσεις Ιρανών τρομοκρατών εντός των ΗΠΑ και το ενδεχόμενο να συρθούν σε νέο πόλεμο», σημειώνει. «Αμερικανοί στρατιώτες σκοτώθηκαν ή καταστράφηκαν σωματικά και ψυχικά εξαιτίας των αλλαγών καθεστώτος, των ξένων πολέμων και των κερδών της αμυντικής βιομηχανίας».

Την Κυριακή και τη Δευτέρα, κορυφαίοι αξιωματούχοι του Ιράν απείλησαν με αντίποινα ως απάντηση στις επιδρομές, χωρίς να αποκαλύψουν λεπτομέρειες. Μετά τις αεροπορικές επιθέσεις του 2020, που είχαν ως αποτέλεσμα τον θάνατο του διοικητή Κασίμ Σουλεϊμανί, το Ιράν είχε ρίξει ρουκέτες σε αμερικανικές βάσεις στη Μέση Ανατολή, ενώ σύμφωνα με τα κρατικά μέσα ενημέρωσης, το ιρανικό κοινοβούλιο είχε τότε ψηφίσει το κλείσιμο του Στενού του Ορμούζ, ενός στρατηγικής σημασίας περάσματος για το παγκόσμιο εμπόριο.

Ο υποστράτηγος Αμίρ Χανταμί, διά του κρατικού πρακτορείου ειδήσεων, προειδοποίησε ότι «οι Ηνωμένες Πολιτείες θα βρεθούν αντιμέτωπες με ιρανικά αντίποινα», ενώ ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν είχε δηλώσει μία ημέρα νωρίτερα πως «όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά».

Ο Βανς επανέλαβε την Κυριακή πως «δεν θα πατήσουν αμερικανικά στρατεύματα σε ιρανικό έδαφος», διευκρινίζοντας ότι δεν προβλέπεται ανάπτυξη χερσαίων αμερικανικών δυνάμεων. Τόνισε δε ότι ο Τραμπ έχει καταστήσει σαφές πως οι ΗΠΑ δεν επιθυμούν μακρόχρονη σύρραξη με το Ιράν.

«Πιστεύω ότι έχουμε καθυστερήσει σημαντικά το πυρηνικό τους πρόγραμμα», πρόσθεσε. «Θα χρειαστούν πολλά χρόνια προτού οι Ιρανοί καταφέρουν να αναπτύξουν πυρηνικά όπλα.»