Μέση Ανατολή

Η Συρία βιώνει τις σφοδρότερες συγκρούσεις μετά την ανατροπή του Μπασάρ αλ Άσαντ τον περασμένο Δεκέμβριο, με τον αριθμό των νεκρών να ανέρχεται σε τουλάχιστον 231 άτομα σύμφωνα με τα στοιχεία του Συριακού Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Αιματηρές συγκρούσεις στις παράκτιες περιοχές

Οι μάχες επικεντρώνονται στη βορειοδυτική Συρία, κυρίως στην επαρχία Λαττάκεια, παραδοσιακό προπύργιο της μειονότητας των Αλαουιτών, στην οποία ανήκει η οικογένεια του έκπτωτου προέδρου. Ιδιαίτερα έντονες συγκρούσεις αναφέρονται στην πόλη Τζάμπλα (Γάβαλα στα αρχαία ελληνικά) και σε γειτονικά χωριά, όπου δυνάμεις πιστές στον πρώην πρόεδρο Άσαντ συγκρούονται με τις δυνάμεις ασφαλείας της de facto κυβέρνησης.

«Εξαπολύοντας καλά σχεδιασμένη και προμελετημένη επίθεση, ομάδες ενόπλων οπαδών του Άσαντ εφόρμησαν εναντίον θέσεών μας και σημείων ελέγχου μας, στοχοποιώντας μεγάλο αριθμό περιπόλων μας στην περιοχή της Τζάμπλα», δήλωσε ο Μούσταφα Κινιφάτι, αξιωματικός των δυνάμεων ασφαλείας των μεταβατικών αρχών στη Λαττάκεια.

Ανησυχητικές καταγγελίες για εκτελέσεις αμάχων

Σύμφωνα με αναφορές, τουλάχιστον 136 άμαχοι, μέλη της μουσουλμανικής μειονότητας των Αλαουιτών, φέρεται να εκτελέστηκαν από τις συριακές δυνάμεις ασφαλείας κατά τη διάρκεια της επιχείρησης εναντίον των πιστών στον Άσαντ μαχητών. Οι μεταβατικές αρχές της Συρίας χαρακτήρισαν τα περιστατικά ως «μεμονωμένες βιαιοπραγίες».

Η κατάσταση έχει οδηγήσει στην επιβολή απαγόρευσης κυκλοφορίας στη Λαττάκεια, την Ταρτούς και τη Χομς, περιοχές όπου κατοικούν κυρίως μέλη της μειονότητας των Αλαουιτών.

Σημαντικές συλλήψεις

Κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων, οι δυνάμεις ασφαλείας συνέλαβαν τον Ιμπραήμ Χαουέιτζα, πρώην αρχηγό της υπηρεσίας πληροφοριών της Πολεμικής Αεροπορίας επί προεδρίας Χάφεζ αλ Άσαντ. Ο Χαουέιτζα, που διετέλεσε επικεφαλής της υπηρεσίας από το 1987 έως το 2002, «κατηγορείται πως διέπραξε εκατοντάδες δολοφονίες» κατά τη διάρκεια της θητείας του, σύμφωνα με το επίσημο πρακτορείο ειδήσεων SANA.

Οι δυνάμεις ασφαλείας αναφέρουν επίσης συγκρούσεις με ομάδες που φέρονται να ανήκουν στον Σουχάιλ αλ Χασάν, γνωστό ως «τίγρη», ο οποίος ήταν επικεφαλής των ειδικών δυνάμεων και συχνά περιγραφόταν ως ο «στρατιώτης που προτιμούσε» ο πρώην πρόεδρος Άσαντ.

Διεθνείς αντιδράσεις και ανησυχίες για χημικά όπλα

Η Γερμανία κάλεσε όλες τις πλευρές να αποφύγουν την κλιμάκωση της βίας. «Έχουμε σοκαριστεί από τον αριθμό των θυμάτων στις επαρχίες της δυτικής Συρίας. Καλούμε όλες τις πλευρές να αναζητήσουν ειρηνικές λύσεις, την εθνική ενότητα, έναν συμπεριληπτικό πολιτικό διάλογο για να ξεπεράσουν την κλιμάκωση της βίας και του μίσους», ανέφερε το γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών.

Παράλληλα με τις συγκρούσεις, εκφράζονται διεθνείς ανησυχίες για την ύπαρξη «μη δηλωθέντων ή μη επαληθευμένων χημικών όπλων στη Συρία», σύμφωνα με την Ύπατη Εκπρόσωπο για τον Αφοπλισμό του ΟΗΕ Ιζούμι Νακαμίτσου. Ωστόσο, η ίδια εξέφρασε αισιοδοξία για τη «βούληση της [de facto κυβέρνησης] να συνεργαστεί με τον OPCW».

Η θέση της Ελλάδας

Ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδας στα Ηνωμένα Έθνη, πρέσβης Ευάγγελος Σέκερης, εξέφρασε «σοβαρή ανησυχία για τις πρόσφατες συγκρούσεις στην παράκτια περιοχή της Συρίας» και κάλεσε την de facto κυβέρνηση «να προστατεύσει όλους τους αμάχους, συμπεριλαμβανομένων των θρησκευτικών και εθνοτικών μειονοτήτων».

«Η Ελλάδα καταδικάζει με τον πιο έντονο τρόπο κάθε χρήση χημικών όπλων, από οποιοδήποτε κράτος ή μη, οπουδήποτε και υπό οποιεσδήποτε συνθήκες και τονίζει την ανάγκη να λογοδοτήσουν όλοι όσοι θα χρησιμοποιούσαν τέτοια όπλα», ανέφερε ο Έλληνας διπλωμάτης.

Έκκληση για ειρηνική μετάβαση

Ο Ειδικός Απεσταλμένος των Ηνωμένων Εθνών στη Συρία, Γκίαρ Πέντερσεν, εξέφρασε βαθιά ανησυχία για τα γεγονότα και τόνισε την «άμεση ανάγκη για αυτοσυγκράτηση από όλα τα μέρη και πλήρη σεβασμό της προστασίας των αμάχων».

«Αυτήν την εποχή η συμφιλίωση και η ειρηνική πολιτική μετάβαση θα πρέπει να αποτελούν προτεραιότητα. Μετά από δεκατέσσερα χρόνια συγκρούσεων, οι Σύροι αξίζουν βιώσιμη ειρήνη, ευημερία και δικαιοσύνη», σημείωσε ο Εκπρόσωπος Τύπου του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, Στεφάν Ντουζαρίκ.

Η αποκατάσταση της ασφάλειας σε όλη τη Συρία παραμένει η πιο επείγουσα πρόκληση για τις νέες αρχές, που βρίσκονται στην εξουσία από τις 8 Δεκεμβρίου, όταν συμμαχία οργανώσεων τζιχαντιστών και ανταρτών με επικεφαλής τη Χαγιάτ Ταχρίρ ας Σαμ (ΧΤΣ) ανέτρεψε τη δυναστεία των Άσαντ μετά από 50 χρόνια διακυβέρνησης.

Ο Ντόναλντ Τραμπ απηύθυνε χθες Τετάρτη την «τελευταία προειδοποίηση» στη Χαμάς για την απελευθέρωση των ισραηλινών ομήρων που απομένουν, διαμηνύοντας πως σε διαφορετική περίπτωση ο «λαός της Γάζας» θα κινδυνεύσει να βρει «τον θάνατο», την ίδια ημέρα που η κυβέρνηση των ΗΠΑ επιβεβαίωσε πως είχε άμεσες επαφές με το παλαιστινιακό ισλαμιστικό κίνημα.

«Προς τον λαό της Γάζας: σας περιμένει ένα όμορφο μέλλον, όχι όμως αν κρατάτε ομήρους. Αν το κάνετε, είστε νεκροί! Κάντε έξυπνη επιλογή», απείλησε ο Αμερικανός πρόεδρος μέσω Truth Social.

Ανέφερε ακόμη πως στέλνει «στο Ισραήλ όλα όσα χρειάζονται για να τελειώσει τη δουλειά» στη Λωρίδα της Γάζας, τονίζοντας πως «ούτε ένα μέλος της Χαμάς δεν θα είναι ασφαλές αν δεν κάνετε ό,τι λέω», την ώρα που η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στον παλαιστινιακό θύλακο μοιάζει να απειλείται ολοένα περισσότερο.

«Προς την ηγεσία (της Χαμάς): τώρα είναι η ώρα να φύγετε από τη Γάζα, όσο μπορείτε ακόμη», πρόσθεσε.

Οι απειλές του προέδρου των ΗΠΑ, ο οποίος συναντήθηκε χθες με οκτώ ανθρώπους που αφέθηκαν ελεύθεροι μετά την ομηρία τους στη Λωρίδα της Γάζας, διατυπώθηκαν την ημέρα που η Ουάσιγκτον, καθώς και η Χαμάς, επιβεβαίωσαν πως είχαν άμεσες επαφές.

Οι άνευ προηγουμένου διαβουλεύσεις έρχονται σε ρήξη με την επίσημη πολιτική των ΗΠΑ να μην έχει απευθείας επαφές με οργανώσεις τις οποίες χαρακτηρίζει τρομοκρατικές, κάτι που ισχύει από το 1997 στην περίπτωση της Χαμάς.

Η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Κάρολαϊν Λέβιτ επιβεβαίωσε ότι ο Αμερικανός ειδικός απεσταλμένος για τους ομήρους Άνταμ Μπόλερ διεξήγαγε «διαπραγματεύσεις» και είναι εξουσιοδοτημένος να συζητά «με οποιονδήποτε».

Η εκπρόσωπος απέφυγε να υπεισέλθει σε λεπτομέρειες, επιχειρηματολογώντας ότι «διακυβεύονται ζωές Αμερικανών», πάντως διευκρίνισε πως υπήρξε «διαβούλευση» με το Ισραήλ, κάτι που επιβεβαίωσε κατόπιν το γραφείο του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου.

Στην άλλη πλευρά, πηγή του Γαλλικού Πρακτορείο στην ηγεσία του ισλαμιστικού κινήματος, η οποία εκφράστηκε υπό τον όρο να μην κατονομαστεί, αναφέρθηκε σε «δυο απευθείας συναντήσεις της Χαμάς και αμερικανών αξιωματούχων τις τελευταίες ημέρες στη Ντόχα».

Στη Λωρίδα της Γάζας απομένουν πέντε όμηροι που έχουν, πέρα από ισραηλινή, την αμερικανική υπηκοότητα. Οι τέσσερις από αυτούς θεωρούνται νεκροί κι ο πέμπτος εκτιμάται πως είναι ακόμη στη ζωή, με βάση καταμέτρηση του AFP.

Εν τω μεταξύ, ο νέος αρχηγός του ισραηλινού γενικού επιτελείου Εγιάλ Ζαμίρ δήλωσε χθες πως η «αποστολή» να νικηθεί η Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας δεν έχει «τελειώσει ακόμη».

«Η Χαμάς υπέστη σκληρό πλήγμα, αλλά δεν έχει ακόμη ηττηθεί», είπε ο υποστράτηγος Ζαμίρ, ενώ ο πρωθυπουργός Νετανιάχου δεν σταματά να δηλώνει «αποφασισμένος» να φέρει «τη νίκη».

Η πολιτική και στρατιωτική ηγεσία του Ισραήλ έχει ορκιστεί να αφανίσει τη Χαμάς και αυτόν τον στόχο είχαν οι καταστροφικές, ευρείας κλίμακας στρατιωτικές επιχειρήσεις που εξαπέλυσε στη Λωρίδα της Γάζας, μετά την άνευ προηγουμένου έφοδο του στρατιωτικού βραχίονά της στο νότιο τμήμα της ισραηλινής επικράτειας, την 7η Οκτωβρίου 2023.

Στην έφοδο αυτή έχασαν τη ζωή τους 1.218 άνθρωποι από την ισραηλινή πλευρά, στην πλειονότητά τους άμαχοι, σύμφωνα με καταμέτρηση του Γαλλικού Πρακτορείου βασισμένη σε επίσημα δεδομένα, που συμπεριλαμβάνει ομήρους οι οποίοι πέθαναν στην αιχμαλωσία ή ήταν ήδη νεκροί όταν μεταφέρθηκαν στον παλαιστινιακό θύλακο.

Στις ισραηλινές επιχειρήσεις αντιποίνων έχασαν τη ζωή τους τουλάχιστον 48.440 άνθρωποι στη Λωρίδα της Γάζας, στην πλειονότητά τους άμαχοι, σύμφωνα με δεδομένα του υπουργείου Υγείας της Χαμάς, που χαρακτηρίζονται αξιόπιστα από τον ΟΗΕ.

Έπειτα από 15 μήνες πολέμου, συμφωνία κατάπαυση του πυρός που κλείστηκε σε έμμεσες διαπραγματεύσεις με τη μεσολάβηση του Κατάρ, της Αιγύπτου και των ΗΠΑ τέθηκε σε εφαρμογή τη 19η Ιανουαρίου.

Όμως το αν θα συνεχίσει να εφαρμόζεται μοιάζει ολοένα πιο αβέβαιο. Το Ισραήλ και η Χαμάς διαφωνούν για το πώς θα πρέπει να ανανεωθεί μετά την εκπνοή της πρώτης φάσης της.

Κατά τη διάρκειά της, η Χαμάς παρέδωσε 33 ομήρους στο Ισραήλ και το Ισραήλ άφησε ελεύθερους περίπου 1.800 Παλαιστινίους. Το Ισραήλ επέτρεψε επίσης να εισέλθει περισσότερη ανθρωπιστική βοήθεια στον υπό πολιορκία θύλακο – προτού προχωρήσει ξανά στον αποκλεισμό του την Κυριακή.

Το Ισραήλ θέλει να παραταθεί η πρώτη φάση ως τα μέσα Απριλίου, απαιτεί την «πλήρη αποστρατιωτικοποίηση» του θυλάκου, να φύγει η Χαμάς από τη Λωρίδα της Γάζας και να επιστραφούν όλοι οι όμηροι προτού αρχίσει η δεύτερη φάση.

Από τους 251 ανθρώπους που είχαν απαχθεί την 7η Οκτωβρίου 2023, απομένουν ακόμη στη Γάζα 58, όμως οι 34 από αυτούς έχουν κηρυχθεί νεκροί από τον ισραηλινό στρατό.

Τους όρους της κυβέρνησης Νετανιάχου απορρίπτει κατηγορηματικά η Χαμάς, που ζητά να εφαρμοστεί η δεύτερη φάση όπως είχε συμφωνηθεί, με άλλα λόγια να υπάρξει μόνιμη κατάπαυση του πυρός. Τονίζει ακόμη πως θα παραμείνει στη Λωρίδα της Γάζας, όπου πήρε την εξουσία το 2007.

Η τρίτη φάση, αν υπάρξει, θα είναι αφιερωμένη στην ανοικοδόμηση του παραθαλάσσιου παλαιστινιακού θυλάκου.

Στο Κάιρο, προχθές Τρίτη, οι Άραβες ηγέτες υιοθέτησαν σχέδιο για την ανοικοδόμηση της Λωρίδας της Γάζας που προβλέπει πως η Χαμάς θα αφεθεί στο περιθώριο και θα επιστρέψει η Παλαιστινιακή Αρχή – την οποία εξεδίωξε από εκεί το ισλαμιστικό κίνημα το 2007.

Το Ισραήλ το απέρριψε.

Το σχέδιο, σύμφωνα με το Κάιρο, εγγυάται ότι οι κάτοικοι της Λωρίδας της Γάζας θα παραμείνουν στη γη τους. Πρόκειται για σχέδιο εναλλακτικό σε αυτό του Αμερικανού προέδρου Τραμπ, που θέλει να μεταφερθούν στην Αίγυπτο και την Ιορδανία και ο παραθαλάσσιος θύλακος να μεταμορφωθεί σε αυτό που αποκάλεσε «Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής».

 

Οι ηγέτες των αραβικών χωρών που συνεδρίασαν χθες Τρίτη στο Κάιρο υιοθέτησαν το αιγυπτιακό σχέδιο για την ανοικοδόμηση της Γάζας, ανακοίνωσε ο Αιγύπτιος πρόεδρος Άμπντελ Φάταχ αλ Σίσι.

Το σχέδιο, που είναι μια εναλλακτική πρόταση απέναντι σε εκείνη του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για τη δημιουργία μιας «Ριβιέρας της Μέσης Ανατολής» στον παλαιστινιακό θύλακα, στοχεύει στην ανοικοδόμηση της Λωρίδας της Γάζας χωρίς την εκτόπιση των κατοίκων της.

Ο Σίσι είπε ότι η πρότασή του έγινε δεκτή κατά την ολοκλήρωση της συνόδου. Νωρίτερα, είχε δηλώσει ότι είναι βέβαιος πως ο Τραμπ θα μπορούσε να φέρει την ειρήνη.

Τα βασικά ερωτήματα πουπρέπει να απαντηθούν για το μέλλον της Γάζας είναι το ποιος θα κυβερνά τον θύλακα και ποιες χώρες θα χορηγήσουν τα δισεκατομμύρια δολάρια που απαιτούνται για την ανοικοδόμησή του.

Ο Σίσι είπε ότι η Αίγυπτος συνεργάζεται με τους Παλαιστινίους για τη συγκρότηση μιας επιτροπής αποτελούμενης από ανεξάρτητους Παλαιστίνιους τεχνοκράτες, που θα αναλάβουν τη διοίκηση της Γάζας. Η επιτροπή αυτή θα επιβλέπει τη διανομή της ανθρωπιστικής βοήθειας και θα διαχειρίζεται τις υποθέσεις του θύλακα προσωρινά, μέχρι να περάσει υπό τον έλεγχο της Παλαιστινιακής Αρχής, πρόσθεσε.

Ένα άλλο κρίσιμο ζήτημα είναι το μέλλον της Χαμάς, της οργάνωση που προκάλεσε τον πόλεμο της Γάζας με την επίθεση που εξαπέλυσε στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023.

Ο Παλαιστίνιος πρόεδρος Μαχμούντ Αμπάς χαιρέτισε την αιγυπτιακή πρόταση και προέτρεψε τον Τραμπ να στηρίξει το σχέδιο που δεν περιλαμβάνει την εκτόπιση των Παλαιστινίων κατοίκων. Ο Αμπάς είπε επίσης ότι είναι έτοιμος να προκηρύξει προεδρικές και βουλευτικές εκλογές, εφόσον οι συνθήκες το επιτρέψουν, υπογραμμίζοντας ότι η Παλαιστινιακή Αρχή είναι η μοναδική νόμιμη κυβερνητική και στρατιωτική δύναμη στα Παλαιστινιακά Εδάφη.

Ο Αμπάς, ένας από τους αρχιτέκτονες των ειρηνευτικών συμφωνιών του Όσλο (1993) με το Ισραήλ, που δημιούργησαν ελπίδες για την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους, βλέπει τη νομιμότητά του να υπονομεύεται σταθερά από τον ισραηλινό εποικισμό στη Δυτική Όχθη. Πολλοί Παλαιστίνιοι εξάλλου θεωρούν την κυβέρνησή του διεφθαρμένη, αντιδημοκρατική και εκτός πραγματικότητας.

Για οποιαδήποτε προσπάθεια ανοικοδόμησης, πάντως, θα χρειαστεί η στήριξη των πλούσιων χωρών του Κόλπου, όπως των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και της Σαουδικής Αραβίας, που διαθέτουν τα απαιτούμενα κεφάλαια.

Τα ΗΑΕ, που βλέπουν τη Χαμάς και άλλες ισλαμιστικές οργανώσεις ως υπαρξιακή απειλή, θέλουν τον άμεσο και πλήρη αφοπλισμό της, ωστόσο άλλες αραβικές χώρες προκρίνουν μια πιο σταδιακή προσέγγιση, ανέφεραν πηγές με γνώση του θέματος.

Στην ομιλία του στη σύνοδο, ο υπουργός Εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας πρίγκιπας Φαϊσάλ μπιν Φαρχάν, είπε ότι απαιτούνται διεθνείς εγγυήσεις ότι η τρέχουσα εκεχειρία θα διατηρηθεί.

Οι ηγέτες των ΗΑΕ και του Κατάρ δεν πήραν τον λόγο στις ανοιχτές συνεδριάσεις της συνόδου.

Ένα υψηλόβαθμο στέλεχος της Χαμάς, ο Σάμι Άμπου Ζούχρι, απέρριψε την έκκληση για αφοπλισμό της οργάνωσης, επιμένοντας ότι το δικαίωμα στην αντίσταση είναι αδιαπραγμάτευτο. Ο Άμπου Ζούχρι είπε στο πρακτορείο Reuters ότι η οργάνωση δεν θα δεχτεί καμία προσπάθεια επιβολής σχεδίων, καμία μορφή μη παλαιστινιακής κυβέρνησης ούτε την παρουσία ξένων δυνάμεων.

Αφού η Χαμάς εκδίωξε την Παλαιστινιακή Αρχή από τη Γάζα, μετά τον σύντομο εμφύλιο πόλεμο του 2007, έχει καταπνίξει κάθε αντιπολίτευση στον θύλακα.

Μία πηγή είπε στο Reuters ότι το Ισραήλ δεν θα αντιταχθεί στο να αναλάβει την ευθύνη διακυβέρνησης της Γάζας μια αραβική οντότητα, εφόσον φύγει η Χαμάς από το προσκήνιο. Όμως άλλος Ισραηλινός αξιωματούχος υπογράμμισε ότι ο στόχος του πολέμου ήταν εξαρχής να καταστραφούν οι στρατιωτικές και διοικητικές δυνατότητες της παλαιστινιακής οργάνωσης. «Επομένως, εάν πρόκειται να πείσουν τη Χαμάς να αποστρατιωτικοποιηθεί, αυτό πρέπει να γίνει αμέσως. Τίποτα άλλο δεν θα γίνει δεκτό», είπε.

Ισραηλινοί αξιωματούχοι λένε ότι περίπου 20.000 μαχητές της Χαμάς έχουν σκοτωθεί από την έναρξη του πολέμου.

Το μεταβατικό καθεστώς της Συρίας έχει αναπτύξει δυνάμεις ασφαλείας στην πόλη Τζαραμάνα, που βρίσκεται νοτιοανατολικά της Δαμασκού, ανέφερε το επίσημο πρακτορείο ειδήσεων SANA της χώρας στις 3 Μαρτίου.

Σύμφωνα με το SANA, η κίνηση έπεται της δολοφονίας ενός αξιωματούχου του υπουργείου Άμυνας —που ταυτοποιήθηκε ως Αχμάντ αλ-Κατίμπ— ο οποίος πυροβολήθηκε από άγνωστους ενόπλους κοντά στην Τζαραμάνα.

Οι δυνάμεις που έχουν αναπτυχθεί στην περιοχή εργάζονται για να «συλλάβουν αυτά τα άτομα [υπεύθυνα για τη δολοφονία] και να τα οδηγήσουν στη δικαιοσύνη», υποστήριξε ο Αντισυνταγματάρχης Χουσάμ Ταχάν, αξιωματούχος των υπηρεσιών ασφαλείας, σύμφωνα με το SANA.

«Ένοπλα άτομα εκτός κρατικής αρχής απέρριψαν όλες τις διαμεσολαβήσεις και συμφωνίες», είπε ο Ταχάν.

Πρόσθεσε ότι οι δυνάμεις ασφαλείας προσπάθησαν «να τερματίσουν την κατάσταση χάους και τα παράνομα σημεία ελέγχου που έχουν δημιουργηθεί από παράνομες ομάδες που διαπράττουν απαγωγές, δολοφονίες, και ένοπλες ληστείες».

Τρία χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Δαμασκού, ο πληθυσμός της Τζαραμάνα αποτελείται σε μεγάλο βαθμό από Δρούζους, μια μειονοτική θρησκευτική αίρεση, και Χριστιανούς.

«Καμία συριακή γεωγραφική περιοχή δεν θα παραμείνει εκτός του ελέγχου των κρατικών θεσμών», είπε ο Ταχάν, σύμφωνα με το SANA.

«Είμαστε μάρτυρες σημαντικής συνεργασίας από τους κατοίκους της πόλης Τζαραμάνα σε αυτό το θέμα.»

Τον Δεκέμβριο του 2024, ο Σύρος ηγέτης Μπασάρ αλ Άσαντ εκδιώχθηκε από την εξουσία και ο συριακός εθνικός στρατός διαλύθηκε, εν όψει επίθεσης ανταρτών που υποστηρίζονταν από τη γειτονική Τουρκία.

Της επίθεσης ηγήθηκε η Hayat Tahrir al-Sham (HTS), χαρακτηρισμένη ως τρομοκρατική ομάδα από τις ΗΠΑ, της οποίας ο αρχηγός, Αχμάντ αλ-Σάρα, έχει αναλάβει τον ρόλο του προσωρινού ηγέτη της Συρίας.

Στις 3 Μαρτίου, το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Anadolu της Τουρκίας ανέφερε ότι έκτοτε η ηρεμία είχε αποκατασταθεί στην Τζαραμάνα μετά από συνομιλίες μεταξύ ηγετών της τοπικής κοινότητας και αξιωματούχων του υπουργείου Εσωτερικών της Συρίας.

Σύμφωνα με το Anadolu, οι αναταραχές ξεκίνησαν στις 28 Φεβρουαρίου όταν ο αλ-Κατίμπ, ένας αξιωματούχος του Υπουργείου Άμυνας της Συρίας υπό την ηγεσία της HTS, σκοτώθηκε σε σημείο ελέγχου από άγνωστους ενόπλους.

Το πρακτορείο ειδήσεων ανέφερε επίσης — επικαλούμενο τον Μουσάμπ αλ-Σαμί, τοπικό αξιωματούχο ασφαλείας — ότι ένα αστυνομικό τμήμα κοντά στη Τζαραμάνα είχε επίσης δεχθεί επίθεση.

Ο αλ-Σαμί είπε ότι η κρίση διαδόθηκε αργότερα μετά από διαβουλεύσεις μεταξύ αξιωματούχων ασφαλείας και ηγετών της τοπικής κοινότητας.

«Τις επόμενες ημέρες, η συνεργασία μας με τους ανθρώπους της Τζαραμάνα θα ενισχυθεί», αναφέρθηκε ότι είπε.

 

Διφορούμενες περιστάσεις

Οι συνθήκες γύρω από την πρόσφατη αναταραχή παραμένουν ασαφείς.

Την 1η Μαρτίου, το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (SOHR) ανέφερε «πολλά περιστατικά διαταραχής ασφάλειας» μέσα και γύρω από τη Τζαραμάνα, τα οποία, όπως είπε, είχαν οδηγήσει σε πολλούς θανάτους και τραυματισμούς.

«Αυτές οι ενέργειες ώθησαν τη γενική υπηρεσία ασφαλείας [της Συρίας] να ξεκινήσει μια μεγάλης κλίμακας εκστρατεία ασφαλείας στην πόλη», ανέφερε η υπηρεσία επιτήρησης δικαιωμάτων που εδρεύει στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Σύμφωνα με το SOHR, ένοπλοι κάποια στιγμή μπήκαν στην Τζαραμάνα, «όπου συγκρούστηκαν με ένοπλα μέλη της τοπικής κοινότητας των Δρούζων».

Ένας Δρούζος μαχητής σκοτώθηκε στη μάχη σώμα με σώμα και άλλα εννέα άτομα τραυματίστηκαν, ανέφερε.

Το SOHR ανέφερε επίσης ότι άγνωστοι ένοπλοι άνοιξαν πυρ εναντίον πολιτικού οχήματος στην περιοχή, τραυματίζοντας δύο μέλη της κοινότητας των Δρούζων.

Ο Ισραηλινός υπουργός Άμυνας Ισραήλ Κατς, εν τω μεταξύ, διέταξε πρόσφατα τον ισραηλινό στρατό να «προετοιμαστεί να υπερασπιστεί» την κοινότητα των Δρούζων της Συρίας, σύμφωνα με την Times of Israel.

Σε δήλωση της 1ης Μαρτίου, το γραφείο του Κατς ισχυρίστηκε ότι η Τζαραμάνα δεχόταν «επίθεση από τις δυνάμεις του συριακού καθεστώτος».

«Δεν θα επιτρέψουμε στο ακραίο ισλαμικό καθεστώς στη Συρία να βλάψει τους Δρούζους», αναφέρει η δήλωση. «Αν το καθεστώς βλάψει τους Δρούζους, θα το χτυπήσουμε κι εμείς».

Η Τζαραμάνα απέχει περίπου 55 χιλιόμετρα από τα σύνορα του Ισραήλ.

Λίγο μετά την πτώση του καθεστώτος Άσαντ, οι ισραηλινές δυνάμεις εισήλθαν στο συριακό έδαφος στην περιοχή των Υψωμάτων του Γκολάν, όπου συγκεντρώνεται μεγάλο μέρος της κοινότητας των Δρούζων της Συρίας.

Τον περασμένο μήνα, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου δήλωσε ότι το εβραϊκό κράτος δεν θα επιτρέψει στις συριακές δυνάμεις να «εισέλθουν στην περιοχή νότια της Δαμασκού».

Η κυβέρνησή του έκανε επίσης σαφές ότι οι ισραηλινές δυνάμεις που τώρα κατέχουν περιοχές της Συρίας θα παραμείνουν στην περιοχή για αόριστο χρόνο.

Του Άντριου Μόροου

Ο ηγέτης του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK) Αμπντουλάχ Οτσαλάν κάλεσε σήμερα την οργάνωση που ο ίδιος δημιούργησε το 1978 να καταθέσει τα όπλα της και απηύθυνε έκκληση για επίλυση του κουρδικού ζητήματος στην Τουρκία μέσω της «ειρήνης και της δημοκρατίας».

Το μήνυμα του Οτσαλάν ανέγνωσαν σε συνέντευξη στην Κωνσταντινούπολη τα μέλη της διευρυμένης αντιπροσωπείας του φιλοκουρδικού Κόμματος Δημοκρατίας των Λαών και Ισότητας (DEM) που τον επισκέφθηκε νωρίτερα στο νησί-φυλακή Ιμραλί της Προποντίδας, όπου κρατείται τα τελευταία 26 χρόνια.

«Συγκαλέστε το συνέδριό σας και αποφασίστε, όπως θα έκανε εθελοντικά κάθε σύγχρονη κοινότητα και κόμμα του οποίου η ύπαρξη δεν έχει καταργηθεί βίαια, ότι όλες οι ομάδες πρέπει να καταθέσουν τα όπλα και το ΡΚΚ πρέπει να διαλυθεί. Στέλνω τους χαιρετισμούς μου σε όλους εκείνους που πιστεύουν στη συνύπαρξη και προσβλέπουν στο κάλεσμά μου: το ΡΚΚ πρέπει να αυτοδιαλυθεί. Όλες οι ομάδες πρέπει να καταθέσουν τα όπλα» αναφέρει ο Αμπντουλάχ Οτσαλάν.

Ο ίδιος σημειώνει ότι το κάλεσμα του αρχηγού του Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης (ΜΗΡ) Ντεβλέτ Μπαχτσελί, η βούληση του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και η θετική ανταπόκριση των άλλων πολιτικών κομμάτων στο κάλεσμα αυτό «δημιούργησαν ένα περιβάλλον στο οποίο κάλεσα να καταθέσουν τα όπλα και αναλαμβάνω την ιστορική ευθύνη για το κάλεσμα αυτό».

Σε άλλο σημείο της ανακοίνωσής του ο Αμπντουλάχ Οτσαλάν κάνει μία αναδρομή στην ιστορική συνύπαρξη των Κούρδων και των Τούρκων και τους λόγους για τους οποίους η συνύπαρξη αυτή κατέστη εύθραυστη: «Σε περισσότερα από χίλια χρόνια ιστορίας, οι τουρκικές και κουρδικές σχέσεις έχουν καθοριστεί στο πλαίσιο της αμοιβαίας συνεργασίας και συμμαχίας και οι Τούρκοι και οι Κούρδοι θεώρησαν απαραίτητο να παραμείνουν σε αυτή την εθελοντική συμμαχία προκειμένου να διατηρήσουν την ύπαρξή τους και να επιβιώσουν έναντι ηγεμονικών δυνάμεων».

«Τα τελευταία 200 χρόνια του καπιταλιστικού εκσυγχρονισμού σημαδεύτηκαν κυρίως από τον στόχο της διάλυσης αυτής της συμμαχίας. Οι εμπλεκόμενες δυνάμεις έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην προώθηση αυτού του στόχου σύμφωνα με τα ταξικά τους συμφέροντα. Η διαδικασία αυτή επιταχύνθηκε με τις μονιστικές ερμηνείες της (σ.σ. Τουρκικής) Δημοκρατίας. Σήμερα, το κύριο καθήκον είναι η αναδιάρθρωση της ιστορικής σχέσης, η οποία έχει καταστεί εξαιρετικά εύθραυστη, χωρίς να αποκλείεται το πνεύμα της αδελφοσύνης και του σεβασμού των πεποιθήσεων».

Η αναφορά του Οτσαλάν στις «μονιστικές ερμηνείες της Δημοκρατίας» σχετίζεται με την κυρίαρχη αντίληψη των ιδρυτικών αρχών της Τουρκικής Δημοκρατίας περί ύπαρξης ενός έθνους, του τουρκικού, και της άρνησης της αποδοχής της κουρδικής ταυτότητας.

Στη συνέχεια της ανακοίνωσης ο Οτσαλάν επισημαίνει: «Η ανάγκη για μια δημοκρατική κοινωνία είναι αναπόφευκτη. Το ΡΚΚ, η μακροβιότερη και πιο εκτεταμένη εξέγερση και ένοπλη δράση στην ιστορία της (σ.σ. Τουρκικής) Δημοκρατίας, βρήκε κοινωνική βάση και υποστήριξη μόνο επειδή οι δίαυλοι της δημοκρατικής πολιτικής ήταν κλειστοί. Το αναπόφευκτο αποτέλεσμα των ακραίων εθνικιστικών παρεκκλίσεων, όπως ένα ξεχωριστό έθνος-κράτος, ομοσπονδία, διοικητική αυτονομία ή πολιτισμικές λύσεις δεν μπορούν να ανταποκριθούν στην ιστορική συγκρότηση της κοινωνίας. Ο σεβασμός των ταυτοτήτων, η ελεύθερη έκφραση, η δημοκρατική αυτοοργάνωση όλων των τμημάτων της κοινωνίας με βάση τις κοινωνικοοικονομικές και πολιτικές δομές τους είναι δυνατές μόνο με την ύπαρξη μιας δημοκρατικής κοινωνίας και ενός δημοκρατικού πολιτικού χώρου», αναφέρει και συνεχίζει.

«Ο δεύτερος αιώνας της Δημοκρατίας μπορεί να εξασφαλίσει μια διαρκή και αδελφική συνέχεια μόνο αν στεφθεί με τη δημοκρατία. Δεν υπάρχει εναλλακτική λύση στη δημοκρατία για την αναζήτηση και την υλοποίηση ενός πολιτικού συστήματος. Η δημοκρατική συναίνεση είναι ο θεμελιώδης δρόμος. Η γλώσσα της εποχής της ειρήνης και της δημοκρατικής κοινωνίας πρέπει να αναπτυχθεί σύμφωνα με αυτή την πραγματικότητα».

Στην αρχή του κειμένου που ανέγνωσε η αντιπροσωπεία του DEM, o Οτσαλάν προβαίνει σε μία αναδρομή στα αίτια της δημιουργίας και της πτώσης του ΡΚΚ: «Το ΡΚΚ γεννήθηκε στον 20ό αιώνα, στην πιο βίαιη περίοδο της ανθρώπινης ιστορίας, εν μέσω δύο παγκόσμιων πολέμων, στη σκιά της εμπειρίας του πραγματικού σοσιαλισμού και του Ψυχρού Πολέμου ανά τον κόσμο. Η απόλυτη άρνηση της κουρδικής πραγματικότητας και ο περιορισμός των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών -ιδιαίτερα της ελευθερίας της έκφρασης- διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση και την ανάπτυξη του PKK. Όσον αφορά τη θεωρία, το πρόγραμμα, τη στρατηγική και την τακτική που υιοθέτησε, το PKK βρισκόταν κάτω από τη βαριά πραγματικότητα του αιώνα και του συστήματος του υπαρκτού σοσιαλισμού. Η κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού στη δεκαετία του 1990 λόγω εσωτερικών δυναμικών, το τέλος της άρνησης της κουρδικής ταυτότητας στη χώρα και οι εξελίξεις στην ελευθερία της έκφρασης αποδυνάμωσαν της σημασία της ίδρυσης του PKK».

Στις 22 Οκτωβρίου πέρυσι, ο πρόεδρος του υπερεθνικιστικού ΜΗΡ και κυβερνητικός εταίρος του Ερντογάν, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, προς έκπληξη των πάντων, είχε καταθέσει πρόταση για αποφυλάκιση του Οτζαλάν, υπό αυστηρά περιοριστικούς όρους αν αυτός αποκηρύξει δημοσίως στην τουρκική Εθνοσυνέλευση την ένοπλη δράση και καλέσει τα μέλη του ΡΚΚ να διαλύσουν την οργάνωση. Ο Οτσαλάν είχε απευθύνει παρόμοια έκκληση και κατά τη διάρκεια μιας αποτυχημένης ειρηνευτικής διαδικασίας πριν από μια δεκαετία.

Η Χαμάς ανακοίνωσε την Τρίτη ότι συμφώνησε σε ταυτόχρονη ανταλλαγή των σορών Ισραηλινών ομήρων και Παλαιστινίων κρατουμένων, καθώς η πρώτη φάση της εκεχειρίας στη Γάζα πλησιάζει στην ολοκλήρωσή της.

Σύμφωνα με ανακοίνωση της οργάνωσης, η απόφαση ελήφθη κατά τη διάρκεια συνομιλιών της αντιπροσωπείας της στο Κάιρο, όπου επιβεβαίωσε τη δέσμευσή της να εφαρμόσει «όλα τα στάδια και τις διατάξεις» της συμφωνίας εκεχειρίας.

Ανταλλαγή σορών πριν τη λήξη της εκεχειρίας

Η συμφωνία επιτεύχθηκε ύστερα από την απόφαση του Ισραήλ να καθυστερήσει την απελευθέρωση περισσότερων από 600 Παλαιστινίων κρατουμένων από τις 22 Φεβρουαρίου, με το Τελ Αβίβ να κατηγορεί τη Χαμάς για «επαναλαμβανόμενες παραβιάσεις» της συμφωνίας εκεχειρίας, καθώς κατά τις παραδόσεις σορών Ισραηλινών ομήρων πραγματοποιούσε «εξευτελιστικές τελετές» στη Γάζα.

Στο πλαίσιο της συμφωνίας, η Χαμάς ανέφερε ότι θα παραδώσει τις σορούς τεσσάρων Ισραηλινών ομήρων με αντάλλαγμα την απελευθέρωση Παλαιστινίων κρατουμένων, καθώς και αδιευκρίνιστου αριθμού γυναικών και παιδιών που κρατούνται σε ισραηλινές φυλακές, την ίδια ημέρα.

Δεν έχει δοθεί ακριβής ημερομηνία για την ανταλλαγή, ενώ η ισραηλινή κυβέρνηση δεν έχει εκδώσει ακόμα επίσημη τοποθέτηση.

Διαπραγματεύσεις για τις επόμενες φάσεις της συμφωνίας

Σύμφωνα με τους όρους της πρώτης φάσης της εκεχειρίας, η Χαμάς απελευθέρωσε 33 Ισραηλινούς ομήρους σε αντάλλαγμα για εκατοντάδες Παλαιστινίους κρατουμένους, ενώ το Ισραήλ αποσύρθηκε προς τα ανατολικά, απομακρύνοντας τις δυνάμεις του από κατοικημένες περιοχές της Γάζας. Οι διαπραγματεύσεις για τις επόμενες φάσεις αναμένονται σε μεταγενέστερο στάδιο.

Ο ειδικός απεσταλμένος των Ηνωμένων Πολιτειών στη Μέση Ανατολή, Στιβ Γουίτκοφ, δήλωσε τη Δευτέρα ότι θα επισκεφθεί το Κατάρ, την Αίγυπτο, το Ισραήλ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τη Σαουδική Αραβία αυτή την εβδομάδα, προκειμένου να συζητήσει την επόμενη φάση της συμφωνίας εκεχειρίας.

«Θα φτάσουμε στη δεύτερη φάση, και είμαι ιδιαίτερα επικεντρωμένος σε αυτό. Πιστεύω ότι θα συμβεί», δήλωσε σε συνέντευξή του στο CBS News.

Στη δεύτερη φάση της εκεχειρίας, η οποία δεν έχει ακόμη διαμορφωθεί, το Ισραήλ επιδιώκει την απελευθέρωση όλων των εναπομεινάντων ομήρων, μεταξύ των οποίων εκτιμάται ότι βρίσκονται 24 ζωντανοί Ισραηλινοί, καθώς και την πλήρη απόσυρση της Χαμάς από τη Γάζα. Σε αντάλλαγμα, η Χαμάς ζητά την απελευθέρωση περισσότερων Παλαιστινίων κρατουμένων και τον τερματισμό της ισραηλινής στρατιωτικής εκστρατείας στη Γάζα.

ΟΗΕ: «Τελευταία ευκαιρία» για λύση δύο κρατών

Η ειδική συντονίστρια των Ηνωμένων Εθνών για τη διαδικασία ειρήνης στη Μέση Ανατολή, Σίγκριντ Κάαγκ, δήλωσε την Τρίτη ότι μπορεί να είναι «η τελευταία ευκαιρία» για την επίτευξη λύσης δύο κρατών στο ισραηλινο-παλαιστινιακό ζήτημα.

«Μπορούμε να διαμορφώσουμε ένα μέλλον όπου ένα ασφαλές και προστατευμένο Ισραήλ θα συνυπάρχει με ένα βιώσιμο και ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος», ανέφερε η Κάαγκ ενώπιον του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. «Αυτό απαιτεί συνεχή, συντονισμένη προσπάθεια, αφοσίωση και πολιτικό θάρρος από όλες τις πλευρές.»

Το χρονικό της σύγκρουσης

Οι Ισραηλινές Δυνάμεις Ασφαλείας ξεκίνησαν τη στρατιωτική τους επιχείρηση στη Γάζα ως απάντηση στις επιθέσεις της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023, κατά τις οποίες περισσότεροι από 1.100 άνθρωποι σκοτώθηκαν, χιλιάδες τραυματίστηκαν και 250 άτομα απήχθησαν.

Σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας της Γάζας, το οποίο ελέγχεται από τη Χαμάς, οι ισραηλινές επιχειρήσεις έχουν προκαλέσει περισσότερους από 48.000 θανάτους. Ωστόσο, το υπουργείο δεν κάνει διαχωρισμό μεταξύ αμάχων και μελών της Χαμάς.