health-featured

Όταν έχουμε έναν πόνο στην πλάτη, μπορεί να μας συνταγογραφήσει ο παθολόγος παυσίπονα, να παραπεμφθούμε σε φυσιοθεραπευτή και, ενδεχομένως, να κάνουμε και μία αξονική τομογραφία εάν ο πόνος επιμένει.

Ωστόσο, έχει αναρωτηθεί κανείς από πού ξεκινά πραγματικά ο πόνος;

«Όταν υιοθετούμε μια ολιστική προσέγγιση, εξετάζοντας την ισορροπία, την κινητικότητα, τη δύναμη, τη διατροφή, το άγχος και το συνολικό περιβάλλον του ατόμου, είμαστε σε θέση να υποστηρίξουμε καλύτερα την ανάρρωση», δήλωσε η Δρ Ίντρα Μπαράθαν, γενικός γιατρός λειτουργικής ιατρικής, στην εφημερίδα The Epoch Times.

Δυστυχώς, αυτή δεν είναι η τυπική προσέγγιση για πολλές μυοσκελετικές παθήσεις όπως η οστεοαρθρίτιδα, η οστεοπόρωση, η ουρική αρθρίτιδα, η σαρκοπενία και η ρευματοειδής αρθρίτιδα, παθήσεις που αφορούν κυρίως, αλλά όχι απόλυτα, την τρίτη ηλικία. Απαιτείται μια στροφή προς την εξατομικευμένη, ολιστική υποστήριξη, η οποία μπορεί να πραγματοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό πριν αναπτυχθούν σοβαρά προβλήματα.

Αίτια και παράγοντες

Τα χρόνια μυοσκελετικά προβλήματα είναι πλέον η κύρια αιτία αναπηρίας παγκοσμίως. Αυτές οι παθήσεις δεν επηρεάζουν μόνο την κινητικότητα, αλλά μειώνουν επίσης την ποιότητα ζωής και αυξάνουν τον κίνδυνο πτώσεων, καταγμάτων και νοσηλειών.

Το 2021, περίπου 607 εκατομμύρια άνθρωποι ζούσαν με οστεοαρθρίτιδα, μια αύξηση 137% από το 1990. Η ρευματοειδής αρθρίτιδα και η ουρική αρθρίτιδα έχουν επίσης αυξηθεί, κατά 125% και 150% αντίστοιχα.

Η γήρανση είναι ένας σημαντικός παράγοντας, κυρίως λόγω της φυσικής απώλειας μυϊκής και οστικής δύναμης με την πάροδο του χρόνου. Ωστόσο, δεν είναι ο μόνος. Η φλεγμονή παίζει επίσης κεντρικό ρόλο. Συγκεκριμένα, η χρόνια φλεγμονή χαμηλού βαθμού – ή «φλεγμονή λόγω γήρανσης» – συνεχίζει αυτόν τον εκφυλιστικό κύκλο, αποδεικνύοντας πως οι διαδικασίες γήρανσης συγκλίνουν για να προωθήσουν τη μυοσκελετική παρακμή.

«Η φλεγμονή είναι συχνά η ρίζα πολλών χρόνιων προβλημάτων υγείας», επισημαίνει η Δρ Μπαράθαν, αναγνωρίσιμη σε πολλές παθήσεις που τελειώνουν σε «-ίτιδα», όπως η αρθρίτιδα και η τενοντίτιδα. Η φλεγμονή είναι μια φυσιολογική θεραπευτική αντίδραση που αποσκοπεί στην αποκατάσταση της ισορροπίας. Ωστόσο, όταν συντρέχουν παράγοντες όπως η κακή διατροφή, το άγχος και επιβαρρυντικοί περιβαλλοντικοί παράγοντες, η φλεγμονή μπορεί να γίνει χρονία, οδηγώντας σε συνεχιζόμενα συμπτώματα και πολλαπλές διαγνώσεις.

Αν και τα εργατικά ατυχήματα, η κακή στάση του σώματος και η καταπόνηση από την ανύψωση βαρών αποτελούν κοινές αιτίες μυοσκελετικών προβλημάτων, η λειτουργική ιατρική – μια προσέγγιση της υγειονομικής περίθαλψης που στοχεύει στις βαθύτερες αιτίες και όχι μόνο στα συμπτώματα – εξετάζει το πρόβλημα σε μεγαλύτερο βάθος.

«Οι παράγοντες του τρόπου ζωής μπορεί να κάνουν τους ανθρώπους πιο ευάλωτους απέναντι σε μυοσκελετικά προβλήματα», τόνισε η Δρ Μπαράθαν.

Για παράδειγμα, η κακή διατροφή και οι διατροφικές ανεπάρκειες μπορούν να αποδυναμώσουν τα οστά και τα νεύρα. Ο καθιστικός τρόπος ζωής, ειδικά αυτός που περιλαμβάνει παρατεταμένη καθιστική στάση, μπορεί να οδηγήσει σε μυϊκή αδυναμία και μειωμένη ισορροπία. Το χρόνιο στρες μπορεί να διαταράξει περαιτέρω τον ύπνο, τη διατροφή και τα μοτίβα κίνησης, επηρεάζοντας τη συγκέντρωση, τον συντονισμό και την ανθεκτικότητα, σημείωσε, τονίζοντας ότι «το παραδοσιακό ιατρικό μοντέλο δεν εξετάζει πάντα τον άνθρωπο ως σύνολο».

Εμπόδια και ανασταλτικοί παράγοντες στη θεραπεία

Παρά την αυξανόμενη ευαισθητοποίηση και τις λεπτομερείς κλινικές κατευθυντήριες γραμμές, είναι ακόμη δύσκολη η παροχή συνεπούς, υψηλής ποιότητας φροντίδας.

Η έλλειψη προσωπικού, η αντίληψη για την πολυπλοκότητα της θεραπείας και οι κοινές παρανοήσεις σχετικά με τη θεραπεία διευρύνουν περαιτέρω το χάσμα μεταξύ των βέλτιστων πρακτικών και της πραγματικής περίθαλψης που λαμβάνουν οι ασθενείς.

Όπως σημείωσε η Δρ Μπαράθαν, η ανάρρωση είναι συχνά πιο επιτυχημένη όταν κοιτάζουμε πέρα από τα άμεσα συμπτώματα και εξετάζουμε τις βαθύτερες αιτίες. Ωστόσο, αυτή η ολιστική, ανθρωποκεντρική προσέγγιση δεν ακολουθείται από τα περισσότερα περιβάλλοντα υγειονομικής περίθαλψης.

Η κατάσταση περιπλέκεται περαιτέρω από τη λήψη ποικίλων φαρμάκων, ειδικά μεταξύ των ηλικιωμένων που πάσχουν από πολλαπλές χρόνιες παθήσεις. Οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ φαρμάκων, όπως μεταξύ των διφωσφονικών που χρησιμοποιούνται για την οστεοπόρωση και των διουρητικών ή των αντιόξινων, μπορεί να υπονομεύσουν τη θεραπεία. Τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, που χρησιμοποιούνται συνήθως για την ανακούφιση του πόνου, ενδέχεται να αυξήσουν τον κίνδυνο ελκών και γαστρεντερικής αιμορραγίας.

Οι παρενέργειες των φαρμάκων μπορεί επίσης να επηρεάσουν την απορρόφηση θρεπτικών συστατικών όπως το ασβέστιο.

«Τα κορτικοστεροειδή, οι αναστολείς της αντλίας πρωτονίων και τα διουρητικά μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά την υγεία των οστών, παρεμβαίνοντας στον τρόπο απορρόφησης των θρεπτικών συστατικών», δήλωσε ο Έιντζελ Πλάνελς, διαιτολόγος-διατροφολόγος με έδρα το Σηάτλ και εκπρόσωπος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, στην Epoch Times.

«Η πρόληψη είναι καλύτερη από τη θεραπεία», πρόσθεσε.

Δίνοντας έμφαση στην πρόληψη

Δεδομένων των περιορισμών της θεραπείας που βασίζεται στα συμπτώματα, η πρόληψη προσφέρει μια πιο βιώσιμη πορεία προς το μέλλον. Πολλές μυοσκελετικές παθήσεις μπορούν να μειωθούν ή να καθυστερήσουν με την έγκαιρη αντιμετώπιση των βασικών προβλημάτων.

«Ο τρόπος ζωής και η διατροφή πρέπει να θεωρούνται στρατηγικές πρώτης γραμμής, τόσο για την πρόληψη όσο και για τη θεραπεία», δήλωσε ο Πλάνελς.

Σύμφωνα με τον ίδιο, οι πρακτικές, τεκμηριωμένες διατροφικές συστάσεις περιλαμβάνουν:

Ασβέστιο και βιταμίνη D: Απαραίτητα για την αντοχή των οστών, με τα χαμηλά επίπεδα να συνδέονται στενά με την οστεοπόρωση. Προσπαθήστε να λαμβάνετε ασβέστιο από τροφές όπως τα γαλακτοκομικά, τα εμπλουτισμένα φυτικά γάλατα και τα φυλλώδη πράσινα λαχανικά, και βιταμίνη D με ημερήσια έκθεση στον ήλιο ή από συμπληρώματα.

Πρωτεΐνες: Σημαντικές για τη διατήρηση της μυϊκής μάζας, ειδικά στους ηλικιωμένους, οι οποίοι συχνά δεν καταναλώνουν αρκετές πρωτεΐνες, κάτι που αυξάνει τις πιθανότητες σαρκοπενίας. Ο Πλάνελς συνέστησε την κατανάλωση τουλάχιστον ενός γραμμαρίου πρωτεΐνης ανά κιλό σωματικού βάρους κάθε μέρα. Καλές πηγές είναι τα άπαχα κρέατα, τα αυγά, τα γαλακτοκομικά, τα όσπρια, το τόφου, οι ξηροί καρποί και οι σπόροι.

Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα: Ευεργετικά για την υγεία των αρθρώσεων λόγω των αντιφλεγμονωδών ιδιοτήτων τους. Μπορεί να είναι ιδιαίτερα χρήσιμα στη διαχείριση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας. Μια μεσογειακή διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής αλέσεως, ψάρια, ξηρούς καρπούς και ελαιόλαδο συνιστάται συχνά παράλληλα με την ιατρική αγωγή.

Μαγνήσιο, βιταμίνη Κ και φώσφορος: Υποστηρίζουν τη λειτουργία των οστών και των μυών και βοηθούν στη διατήρηση της δομικής ακεραιότητας.

Περιορισμένη κατανάλωση νατρίου και ζάχαρης: Η μείωση της πρόσληψης αλατιού και ο περιορισμός των ζαχαρούχων ποτών μπορεί να συμβάλει στην πρόληψη της απώλειας ασβεστίου και στη διατήρηση της οστικής πυκνότητας. Συνιστάται η επιλογή ποτών πλούσιων σε θρεπτικά συστατικά, όπως το γάλα και οι φυσικοί χυμοί.

«Το ιδανικό είναι να προτιμάτε τα τρόφιμα, όποτε είναι δυνατόν», είπε ο Πλάνελς, αναφερόμενος στην πρόσληψη θρεπτικών συστατικών κυρίως από φυσικά τρόφιμα και όχι από χάπια ή σκόνες, με τα οποία υπάρχει καλύτερη απορρόφηση και πολλά επιπλέον οφέλη, όπως πρόσληψη φυτικών ινών και προστατευτικών φυτικών ουσιών.

Ωστόσο, σε περιπτώσεις όπου η διατροφική πρόσληψη δεν είναι επαρκής – λόγω ιατρικών παθήσεων, αλλαγών που σχετίζονται με την ηλικία ή διατροφικών περιορισμών – μπορεί να είναι απαραίτητα τα συμπληρώματα. Πριν ξεκινήσετε τη λήψη συμπληρωμάτων, ο Πλάνελς συνιστά να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας, που γνωρίζει τις πιθανές αλληλεπιδράσεις μεταξύ φαρμάκων και θρεπτικών συστατικών.

Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής είναι εξίσου σημαντικές. Η τακτική άσκηση με βάρη και αντίσταση βοηθά στην αύξηση της οστικής πυκνότητας, στη διατήρηση της μυϊκής μάζας και στη βελτίωση της ισορροπίας. Στην πραγματικότητα, τα άτομα που ασκούνται τουλάχιστον πέντε ώρες την εβδομάδα με μέτρια έως έντονη σωματική δραστηριότητα έχουν λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσουν πόνο στο κάτω μέρος της πλάτης, τον αυχένα ή τους ώμους.

Ο Πλάνελς τόνισε επίσης τη σημασία της διακοπής του καπνίσματος και της μέτριας κατανάλωσης αλκοόλ, καθώς και τα δύο αποδυναμώνουν τα οστά παρεμποδίζοντας την απορρόφηση θρεπτικών συστατικών και την αναδημιουργία των οστών. Η Δρ Μπαράθαν συνιστά τον έλεγχο βασικών δεικτών υγείας, όπως η γλυκόζη στο αίμα, τα τριγλυκερίδια και η οστική πυκνότητα, για να δημιουργηθεί μια βάση αναφοράς και να παρακολουθείται η πρόοδος. Η μυοσκελετική εξασθένιση δεν είναι αναπόφευκτη, δηλώνει ο Πλάνελς. «Πολλές αλλαγές που σχετίζονται με την ηλικία μπορούν να επιβραδυνθούν ή ακόμη και να αναστραφούν με τις σωστές παρεμβάσεις», παρατηρεί.

Ο καταρράκτης είναι μια σταδιακή θόλωση του φυσικού φακού του ματιού, σαν να κοιτάζετε μέσα από ένα ομιχλώδες παράθυρο που γίνεται όλο και πιο θολό με την πάροδο του χρόνου. Αυτή η θόλωση εμποδίζει το φως να φτάσει στο πίσω μέρος του ματιού, γι’ αυτό και η όραση γίνεται λιγότερο καθαρή.

Είναι η συνηθέστερη αιτία τύφλωσης παγκοσμίως.

Η χειρουργική επέμβαση είναι η κύρια θεραπεία για τον καταρράκτη, αν και ορισμένες αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορεί να συμβάλουν στην επιβράδυνση της εξέλιξης των συμπτωμάτων.

Συμπτώματα και πρώιμα σημάδια 

Αν και ο καταρράκτης μπορεί να εμφανιστεί στο ένα ή και στα δύο μάτια, δεν μεταφέρεται από το ένα μάτι στο άλλο.

Πρώιμα σημάδια

Ο καταρράκτης συνήθως αναπτύσσεται αργά, οπότε τα πρώτα συμπτώματα μπορεί να περάσουν απαρατήρητα μέχρι να αρχίσουν να επηρεάζουν τις καθημερινές σας δραστηριότητες. Προσέξτε τις ακόλουθες αρχικές αλλαγές στην όραση:

• Τα χρώματα φαίνονται λιγότερο ζωντανά από ό,τι στο παρελθόν
• Άλως ή λάμψεις γύρω από τις πηγές φωτός
• Αυξημένη ανάγκη για πιο έντονο φωτισμό κατά την ανάγνωση ή την εκτέλεση εργασιών από κοντά
• Δυσκολία στη διάκριση μεταξύ σκούρου μπλε και μαύρου

Συχνά συμπτώματα

Καθώς ο καταρράκτης εξελίσσεται, μπορεί να εμφανιστούν αλλαγές στην όραση, οι οποίες μπορεί να διαφέρουν από άτομο σε άτομο. Αναφέρονται οι εξής:

• Θολή ή ασαφής όραση: Αίσθηση ότι υπάρχει μια μεμβράνη πάνω από το μάτι που δεν καθαρίζει με το ανοιγοκλείσιμο των ματιών
• Κακή νυχτερινή όραση: Δυσκολία στην όραση σε συνθήκες χαμηλού φωτισμού
• Διπλή όραση: Όραση πολλαπλών ή διπλών εικόνων
• Αυξημένη μυωπία: Ανάγκη για γυαλιά για να βλέπετε μακριά
• Ορατή θολότητα στο μάτι: Μπορεί να εμφανιστεί μια λευκή ή γκρι περιοχή, αν και πολλοί καταρράκτες είναι πολύ βαθιά για να φαίνονται
• «Δεύτερη όραση»: Προσωρινή βελτίωση της πρεσβυωπίας
• Μειωμένη αντίληψη λεπτομερειών: Δυσκολία στη διάκριση λεπτών χαρακτηριστικών
• Διαταραχή της κεντρικής όρασης: Δυσκολία στην καθαρή όραση στο κέντρο του οπτικού πεδίου
• Ευαισθησία στο έντονο φως: Το φως του ήλιου, τα φώτα των αυτοκινήτων ή οι λάμπες φαίνονται υπερβολικά έντονα

 

Αίτια

Ο καταρράκτης σχηματίζεται όταν οι πρωτεΐνες του φακού του ματιού, που είναι φυσιολογικά διαυγείς, συσσωρεύονται προκαλώντας μια ανώδυνη θολότητα που εμποδίζει το φως να φτάσει στον αμφιβληστροειδή. Αυτό οδηγεί σε σταδιακή απώλεια της όρασης. Με την πάροδο του χρόνου, οι συσσωματώσεις μεγαλώνουν, επιδεινώνοντας την όραση. Ο φακός μπορεί επίσης να γίνει κίτρινος ή καφέ, επηρεάζοντας την αντίληψη των χρωμάτων.

Οι χημικές αλλαγές που σχετίζονται με τη γήρανση μπορεί να προκαλέσουν τη συσσωμάτωση των πρωτεϊνών στον φακό. Οι φυσικές αλλαγές του φακού αρχίζουν ήδη από την ηλικία των 40 ετών. Άλλες πιθανές αιτίες ή παράγοντες που συμβάλλουν στον καταρράκτη περιλαμβάνουν:

Γενετική: Διαταραχές κατά την ανάπτυξη του φακού οδηγούν σε συγγενή καταρράκτη, ο οποίος είναι καταρράκτης που υπάρχει από τη γέννηση. Περίπου το 25% των συγγενών καταρρακτών συνδέεται με γενετικές παθήσεις, όπως μεταβολικές ή χρωμοσωμικές διαταραχές, συμπεριλαμβανομένου του συνδρόμου Ντάουν. Ένα άλλο 25% είναι κληρονομικό, που σημαίνει ότι ένας από τους γονείς είχε επίσης καταρράκτη στην παιδική ηλικία.

Οξειδωτικό στρες: Το οξειδωτικό στρες προκαλείται από επιβλαβή στοιχεία, συχνά από την υπεριώδη ακτινοβολία ή την ακτινοβολία, που βλάπτουν τον φακό και οδηγούν σε θόλωση.

Τραυματισμοί: Ο τραυματικός καταρράκτης, που προκαλείται από τραυματισμούς στα μάτια, μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία και είναι η κύρια αιτία καταρράκτη που επηρεάζει μόνο το ένα μάτι σε νεαρούς ενήλικες. Συχνές αιτίες τραυματικού καταρράκτη περιλαμβάνουν αμβλύ τραύμα, όπως από γροθιά ή μπάλα, διαπεραστικά τραύματα από αιχμηρά αντικείμενα, ηλεκτροπληξία και έκθεση σε χημικές ουσίες όπως η ναφθαλίνη.

Ορισμένες θεραπείες κατά του καρκίνου: Η ακτινοθεραπεία μπορεί να προκαλέσει καταρράκτη, βλάπτοντας τα κύτταρα που διαιρούνται στη γεννητική ζώνη του φακού, οδηγώντας σε ανώμαλη συσσώρευση ινών. Η χημειοθεραπεία μπορεί επίσης να συμβάλει, επειδή οι ευαίσθητοι ιστοί του ματιού είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι στις συστηματικές τοξίνες.

Ορισμένες ασθένειες: Οι παθήσεις που μπορεί να οδηγήσουν σε δευτερογενή καταρράκτη περιλαμβάνουν τη χρόνια πρόσθια ραγοειδίτιδα – συνεχιζόμενη φλεγμονή στο μπροστινό μέρος του ματιού (η πιο συνηθισμένη), οξύ γλαύκωμα κλειστής γωνίας, υψηλή μυωπία, κληρονομικές διαταραχές του αμφιβληστροειδούς, διαβήτη, χρόνια νεφρική νόσο, κοιλιοκάκη και λοίμωξη από HIV.

Παράγοντες κινδύνου

Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που αυξάνουν τις πιθανότητες εμφάνισης καταρράκτη, οι οποίοι είτε σχετίζονται με τον τρόπο ζωής είτε είναι ιατρικοί παράγοντες.

1. Συνήθειες

Αλκοόλ: Η υψηλή κατανάλωση αλκοόλ κατά τη διάρκεια της ζωής ενός ανθρώπου συνδέεται με αυξημένες πιθανότητες ανάγκης για χειρουργική επέμβαση για καταρράκτη τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες, με τον κίνδυνο να αυξάνεται σημαντικά μετά τα 90 έτη κατανάλωσης αλκοόλ για τους άνδρες και τα 40 για τις γυναίκες.

Κάπνισμα: Οι καπνιστές έχουν δύο έως τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν καταρράκτη σε σύγκριση με τους μη καπνιστές.

Έκθεση σε μικροκύματα: Έρευνες υποδεικνύουν ότι η εμφάνιση καταρράκτη συνδέεται άμεσα με την ένταση και τη διάρκεια της έκθεσης σε ακτινοβολία μικροκυμάτων.

Διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε αλάτι: Μελέτη διαπίστωσε ότι οι συμμετέχοντες με την υψηλότερη πρόσληψη αλατιού είχαν περίπου διπλάσιες πιθανότητες να αναπτύξουν έναν συγκεκριμένο τύπο καταρράκτη σε σύγκριση με εκείνους με τη χαμηλότερη πρόσληψη.

Ανεπάρκεια θρεπτικών συστατικών: Τα χαμηλά επίπεδα αντιοξειδωτικών όπως η βιταμίνη C, η βιταμίνη E και τα καροτενοειδή μπορεί να συμβάλουν στην ανάπτυξη καταρράκτη.

2. Ιατρικοί παράγοντες

Χειρουργικές επεμβάσεις στα μάτια: Μετά από χειρουργική επέμβαση καταρράκτη, έως και το 40% των ασθενών μπορεί να αναπτύξουν δευτερογενή καταρράκτη.

Φάρμακα: Η μακροχρόνια χρήση γλυκοκορτικοειδών όπως κορτιζόνη, υδροκορτιζόνη, πρεδνιζόνη και πρεδνιζολόνη αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης καταρράκτη.

Υπέρταση: Η υψηλή αρτηριακή πίεση μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης καταρράκτη, πιθανώς συμβάλλοντας στη συστηματική φλεγμονή.

Εγκυμοσύνη: Ο συγγενής καταρράκτης έχει συνδεθεί με τον μητρικό υποσιτισμό, με λοιμώξεις όπως η ερυθρά, η ιλαρά και η ανεμοβλογιά, καθώς και με μειωμένη παροχή οξυγόνου λόγω αιμορραγίας του πλακούντα.

Παχυσαρκία: Η παχυσαρκία συνδέεται με αυξημένη συστηματική φλεγμονή, συμπεριλαμβανομένης της αυξημένης C-αντιδρώσας πρωτεΐνης και των προφλεγμονωδών κυτοκινών, οι οποίες προάγουν το οξειδωτικό στρες στο μάτι.

3. Άλλοι παράγοντες

Ευρωπαϊκή καταγωγή: Μια μελέτη του 2010 στις ΗΠΑ, διαπίστωσε ότι ο καταρράκτης ήταν πιο συχνός στους λευκούς Αμερικανούς (17 έως 18%), δευτερευόντως στους Αφροαμερικανούς (13%) και τέλος στους Ισπανόφωνους (περίπου 12%).

Έκθεση σε χημικές ουσίες: Μελέτες σε ζώα υποδηλώνουν ότι η ναφθαλίνη μπορεί να βλάψει τον φακό προκαλώντας οξειδωτικό στρες και διαταράσσοντας τις πρωτεΐνες. Πιο συνεπείς ενδείξεις σε ανθρώπους συνδέουν την έκθεση στο κάδμιο και τον μόλυβδο με υψηλότερο κίνδυνο καταρράκτη.

Διάγνωση

Η διάγνωση του καταρράκτη ξεκινά με μια διεξοδική οφθαλμολογική εξέταση για την αξιολόγηση της όρασης και τον αποκλεισμό άλλων οφθαλμικών παθήσεων που μπορεί να προκαλούν παρόμοια συμπτώματα.

1. Διεξοδική οφθαλμολογική εξέταση

Μια διεξοδική οφθαλμολογική εξέταση μπορεί να επιβεβαιώσει εάν οι αλλαγές στην όραση οφείλονται σε καταρράκτη και να εντοπίσει άλλες παθήσεις που μπορεί να επηρεάζουν την όραση.

Δοκιμασία οπτικής οξύτητας: Μετρά την ευκρίνεια της όρασης, συχνά χρησιμοποιώντας έναν πίνακα Snellen στη γενική πρακτική. Οι οφθαλμίατροι μπορεί να χρησιμοποιούν άλλους πίνακες, οι οποίοι προτιμώνται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.

Δοκιμασία οπτικού πεδίου: Ελέγχει την περιφερειακή όραση για να ανιχνεύσει απώλεια όρασης ή τυφλά σημεία που δεν σχετίζονται με καταρράκτη.

Διάθλαση: Προσδιορίζει εάν απαιτείται προσαρμογή γυαλιών ή φακών επαφής και βοηθά στον σχεδιασμό της διόρθωσης της όρασης.

Δοκιμή πίεσης υγρού: Μετρά την ενδοφθάλμια πίεση για να αξιολογήσει τον κίνδυνο γλαυκώματος, το οποίο μπορεί να μιμηθεί ή να επιδεινώσει τα συμπτώματα του καταρράκτη.

Εξέταση με σχιστή λυχνία: Παρέχει μια λεπτομερή εικόνα των δομών του ματιού, συμπεριλαμβανομένου του κερατοειδούς, του πρόσθιου θαλάμου, του φακού και του αμφιβληστροειδούς (του ευαίσθητου στο φως ιστού στο πίσω μέρος του ματιού), για την ανίχνευση καταρράκτη και άλλων ανωμαλιών.

2. Πρόσθετες εξετάσεις

Εξειδικευμένες εξετάσεις παρέχουν περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο ο καταρράκτης επηρεάζει την καθημερινή όρασή σας και βοηθούν στον καθορισμό της θεραπείας.

Δοκιμή αντανάκλασης: Προσομοιώνει έντονο φως (όπως τα φώτα των αυτοκινήτων) κατά την ανάγνωση για να αξιολογήσει τον τρόπο με τον οποίο η αντανάκλαση επηρεάζει την όραση.

Δοκιμή ευαισθησίας στην αντίθεση: Μετρά την ικανότητα διάκρισης των αντικειμένων από το φόντο, παρόμοια με τις πραγματικές οπτικές προκλήσεις.

Δοκιμή χρωματικής όρασης: Αξιολογεί την αντίληψη των χρωμάτων, η οποία μπορεί να μειωθεί αισθητά λόγω του καταρράκτη που σχετίζεται με την ηλικία.

Η έγκαιρη ανίχνευση είναι σημαντική – οι άνω των 60 ετών ωφελούνται από μια εξέταση με διαστολή της κόρης κάθε 1-2 χρόνια, ακόμη και αν δεν παρατηρούν αλλαγές στην όραση.

Θεραπεία

Για τον ήπιο καταρράκτη, ο οφθαλμίατρός σας μπορεί να συστήσει μια προσέγγιση «αναμονής και παρακολούθησης» – παρακολούθηση των αλλαγών που συντελούνται με την πάροδο του χρόνου, ενώ υιοθετείτε συνήθειες που θα συζητηθούν αργότερα.

Εάν τα συμπτώματα επιδεινωθούν, η θεραπεία θα προσαρμοστεί στην ηλικία, την υγεία, το ιατρικό ιστορικό, τις ανάγκες όρασης και τις προτιμήσεις σας. Οι επιλογές περιλαμβάνουν:

1. Μακροχρόνια διαστολή της κόρης

Σε επιλεγμένες περιπτώσεις, η διατήρηση της κόρης διασταλμένης με οφθαλμικές σταγόνες φαινυλεφρίνης 2,5% κάθε 4 έως 8 ώρες μπορεί να βοηθήσει στη διαχείριση μη εκτεταμένου καταρράκτη που βρίσκεται στο κέντρο του ματιού.

2. Χειρουργική

Όταν ο καταρράκτης αρχίζει να περιορίζει τις καθημερινές δραστηριότητες, η χειρουργική επέμβαση είναι η πιο αποτελεσματική θεραπεία – περίπου το 90% των ασθενών ανακτούν την όρασή τους μετά την επέμβαση.

Η σύγχρονη χειρουργική επέμβαση καταρράκτη:

• Εκτελείται ως επέμβαση εξωτερικού ασθενούς
• Ολοκληρώνεται σε 15-20 λεπτά
• Συνοδεύεται από ελάχιστη ενόχληση
• Έχει υψηλό ποσοστό επιτυχίας και ταχεία ανάρρωση

Αν και σπάνιοι, οι σοβαροί χειρουργικοί κίνδυνοι περιλαμβάνουν λοίμωξη, αιμορραγία, αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς, εξάρθρωση του τεχνητού φακού και απώλεια της όρασης.

Οι συνήθεις μέθοδοι εξαγωγής του φακού περιλαμβάνουν:

Ενδοκαψική εξαγωγή καταρράκτη: Αφαιρεί ολόκληρο τον φακό και την κάψουλα που τον περιβάλλει ως ένα κομμάτι. Σήμερα πραγματοποιείται σπάνια.

Εξωκαψική εξαγωγή καταρράκτη: Αφαιρεί τον σκληρό κεντρικό πυρήνα του φακού ως ένα κομμάτι και στη συνέχεια εξάγει τα μαλακότερα εξωτερικά τμήματα σε μικρότερα θραύσματα.

Αφαίρεση καταρράκτη με μικρή τομή (φακοθρυψία): Χρησιμοποιείται μια μικρή τομή στον κερατοειδή χιτώνα και υπερήχοι για να διαλυθεί και να αναρροφηθεί ο φακός. Προτιμάται για ταχύτερη επούλωση και ελάχιστη επεμβατικότητα. Μετά την αφαίρεση, ο φακός αντικαθίσταται συνήθως με έναν διαυγή μονοεστιακό ενδοφθάλμιο φακό (IOL) που τοποθετείται μέσα στην κάψουλα του φακού.

Αν και δεν καλύπτονται πάντα από την ασφάλιση, οι νεότερες καινοτομίες στον τομέα των ενδοφθάλμιων φακών είναι οι εξής:

Φακοί με ρυθμιζόμενο φως: Μπορούν να προσαρμοστούν με ακρίβεια μετά την επέμβαση, χρησιμοποιώντας υπεριώδη ακτινοβολία για την τελειοποίηση της όρασης.

Φακοί με εκτεταμένο βάθος εστίασης: Παρέχουν ένα ομαλό εύρος όρασης, ειδικά σε μεσαίες αποστάσεις, με ελάχιστη αντανάκλαση και φωτοστέφανο, προσφέροντας ένα πλεονέκτημα σε σχέση με τους παραδοσιακούς τριπλούς φακούς.

Πολυεστιακοί φακοί: Παρέχουν καθαρή όραση σε κοντινές, μεσαίες και μακρινές αποστάσεις, μειώνοντας την ανάγκη για γυαλιά.

Τορικοί IOL: Διορθώνουν τον αστιγματισμό αντισταθμίζοντας την ανώμαλη μορφή του κερατοειδούς.

Εάν η τοποθέτηση IOL δεν είναι δυνατή λόγω άλλων οφθαλμικών παθήσεων, όπως το σύνδρομο ψευδοεξάφθονης, η όραση μπορεί να διορθωθεί με φακούς επαφής ή γυαλιά.

Μερικές άλλες προηγμένες χειρουργικές προσεγγίσεις περιλαμβάνουν:

Χειρουργική επέμβαση καταρράκτη με λέιζερ φεμτοδευτερολέπτου: Χρησιμοποιεί ένα ακριβές λέιζερ για να δημιουργήσει τομές, να ανοίξει την κάψουλα και να μαλακώσει τον φακό για μεγαλύτερη ακρίβεια και ασφάλεια.

Καψουλοτομή με λέιζερ YAG: Αντιμετωπίζει τον μετα-καταρράκτη δημιουργώντας ένα μικρό άνοιγμα στη θολή μεμβράνη πίσω από τον φακό για να αποκαταστήσει την καθαρή όραση.

Αμφοτερόπλευρη χειρουργική επέμβαση «χωρίς σταγόνες»: Συνδυάζει χειρουργική επέμβαση και στα δύο μάτια σε μία ημέρα με ενέσεις στεροειδών, εξαλείφοντας την ανάγκη για μετεγχειρητικές οφθαλμικές σταγόνες και μειώνοντας τις επισκέψεις παρακολούθησης.

Φυσικές προσεγγίσεις 

Αν και τα φυσικά μέτρα και οι αλλαγές στον τρόπο ζωής δεν μπορούν να αναστρέψουν τον καταρράκτη, μπορούν να υποστηρίξουν την υγεία των ματιών και να βοηθήσουν στην επιβράδυνση της εξέλιξής του, ειδικά στα αρχικά στάδια.

1. Πρακτικές μέθοδοι

Ο ήπιος καταρράκτης μπορεί συχνά να αντιμετωπιστεί στο σπίτι για μήνες ή ακόμα και χρόνια με πρακτικούς τρόπους που βοηθούν στη διατήρηση της λειτουργικής όρασης, όπως:

• Πιο δυνατό φωτισμό στο σπίτι ή στο χώρο εργασίας
• Τη χρήση γυαλιών ηλίου όταν είστε έξω
• Τη χρήση μεγεθυντικών φακών για ανάγνωση και λεπτομερή εργασία
• Τη χρήση βοηθητικής τεχνολογίας, όπως μεγεθυντικούς φακούς οθόνης ή λογισμικό μετατροπής ομιλίας σε κείμενο για χρήση στον υπολογιστή

2. Διατροφή πλούσια σε αντιοξειδωτικά

Η διατροφή πλούσια σε αντιοξειδωτικά, βιταμίνες, δημητριακά ολικής αλέσεως και υγιεινά λίπη μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη ή την επιβράδυνση της ανάπτυξης του καταρράκτη και να υποστηρίξει τη γενική υγεία των ματιών.

Πρέπει να περιέχει θρεπτικά συστατικά όπως βιταμίνη C και βιταμίνη E από τρόφιμα όπως ξηροί καρποί, σπόροι και σπανάκι, καθώς και ωμέγα-3 λιπαρά οξέα.

Από την άλλη πλευρά, τα επεξεργασμένα τρόφιμα, τα πρόσθετα σάκχαρα και το υπερβολικό αλάτι προάγουν τη φλεγμονή και το οξειδωτικό στρες, αυξάνοντας τον κίνδυνο ανάπτυξης και εξέλιξης της πάθησης.

Λουτεΐνη και ζεαξανθίνη: Θρεπτικά συστατικά που βρίσκονται στον φακό του ματιού και βοηθούν στην προστασία από τον καταρράκτη, φιλτράροντας το επιβλαβές μπλε φως και μειώνοντας την οξειδωτική βλάβη. Βρίσκονται σε τρόφιμα όπως το λάχανο και ο κρόκος του αυγού.

3. Άσκηση και φροντίδα των ματιών 

Ο Δρ Κουό-Πιν Γου, ειδικός στην παραδοσιακή κινεζική ιατρική, ανέπτυξε μια ρουτίνα φροντίδας των ματιών σε οκτώ βήματα, η οποία συνδυάζει μεθόδους φροντίδας των ματιών της κινεζικής ιατρικής με μασάζ σε σημεία βελονισμού γύρω από το κεφάλι και τα μάτια. Ο Δρ Γου θέσπισε επίσης μια ρουτίνα ενός λεπτού ειδικά για ασθενείς με καταρράκτη.

4. Οφθαλμικές σταγόνες 

Οι οφθαλμικές σταγόνες N-ακετυλοκαρνωσίνη (NAC) είναι ένα συμπλήρωμα που διατίθεται χωρίς ιατρική συνταγή.

Μελέτη διαπίστωσε ότι τα κολλύρια NAC 1% βελτίωσαν σημαντικά την όραση και την ευαισθησία στην αντανάκλαση στους περισσότερους χρήστες εντός έξι μηνών, με διαρκή οφέλη για 24 μήνες και χωρίς αναφερόμενες παρενέργειες. Αντίθετα, η όραση επιδεινώθηκε στην ομάδα που δεν έλαβε θεραπεία. Ωστόσο, τα κολλύρια NAC δεν έχουν εγκριθεί από τον FDA για τη θεραπεία του καταρράκτη.

Πρόληψη

Αν και δεν υπάρχει εγγυημένος τρόπος πρόληψης του καταρράκτη, τα ακόλουθα μέτρα μπορεί να βοηθήσουν στην καθυστέρηση ή την επιβράδυνση της εξέλιξής του:

Φοράτε προστατευτικά γυαλιά: Γυαλιά ηλίου με 100% προστασία από την υπεριώδη ακτινοβολία Α και Β, γυαλιά αθλημάτων ή προστατευτικά γυαλιά για αθλήματα, γυαλιά ασφαλείας για χρήση ηλεκτρικών εργαλείων, γυαλιά με φίλτρο μπλε φωτός για μείωση της βλάβης από την παρατεταμένη έκθεση στις οθόνες.

Διατηρήστε υγιή επίπεδα οξυγόνου στα μάτια: Υποστηρίξτε τη βέλτιστη κυκλοφορία και παροχή οξυγόνου στα μάτια, καθώς συμβάλλει στην επιβράδυνση της βλάβης του φακού.

Διατηρήστε χαμηλό το βάρος σας: Μειώστε τη φλεγμονή και το οξειδωτικό στρες που σχετίζονται με την παχυσαρκία και μπορεί να συμβάλουν στην ανάπτυξη καταρράκτη.

Αποφύγετε την κατανάλωση αλκοόλ και το κάπνισμα: Περιορίστε την έκθεση σε ουσίες που τείνουν να αυξάνουν την οξειδωτική βλάβη στον φακό.

Ασκηθείτε τακτικά: Εντάξτε δραστηριότητες όπως το περπάτημα, το τρέξιμο ή το κολύμπι στη ζωή σας, για να βελτιώσετε την κυκλοφορία και να υποστηρίξετε τη γενική υγεία των ματιών.

Επιπλοκές – Συνέπειες

Εάν δεν αντιμετωπιστεί, ο καταρράκτης μπορεί να οδηγήσει στις ακόλουθες επιπλοκές:

Φακολυτικό γλαύκωμα: Σπάνιο γλαύκωμα που προκαλείται από διαρροή πρωτεϊνών από προχωρημένο καταρράκτη, αυξάνοντας την πίεση του ματιού.

Υποστροφή του φακού: Μερική μετατόπιση του φακού από τη φυσιολογική του θέση στο μάτι.

Δευτερογενές γλαύκωμα: Γλαύκωμα που προκύπτει από αυξημένη πίεση του ματιού λόγω γνωστής αιτίας, με κίνδυνο βλάβης του οπτικού νεύρου και απώλειας της όρασης.

Τύφλωση: Πλήρης απώλεια της όρασης.

Προοδευτική απώλεια όρασης: Σταδιακή επιδείνωση της όρασης που παρεμποδίζει τις καθημερινές δραστηριότητες, όπως το διάβασμα, η οδήγηση και άλλες εργασίες.

Αυξημένος κίνδυνος πτώσης: Η κακή όραση μπορεί να επηρεάσει την αντίληψη του βάθους, οδηγώντας σε ατυχήματα και τραυματισμούς.

Κατάθλιψη: Η απώλεια της ανεξαρτησίας και η μειωμένη συμμετοχή σε δραστηριότητες μπορεί να προκαλέσουν κατάθλιψη.

Γνωστική έκπτωση: Η περιορισμένη οπτική πληροφορία μπορεί να συμβάλει στη γνωστική έκπτωση.

Υποβάθμιση της ποιότητας ζωής: Μείωση της συνολικής ευημερίας λόγω απώλειας της αυτονομίας και μειωμένης ικανότητας για κοινωνικές δραστηριότητες.

Της Mercura Wang

Εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από δυσβίωση, αλλά συχνά δεν γίνεται διάγνωση. Μια ανθυγιεινή ανισορροπία στα μικρόβια που ζουν στο σώμα μπορεί να διαταράξει την πέψη, την ανοσία και τη διάθεση, οδηγώντας σε χρόνια προβλήματα υγείας.

Η μικροβιακή διαταραχή που σχετίζεται με τη δυσβίωση προκαλεί χρόνια φλεγμονή, συμβάλλοντας στην εμφάνιση χρόνιων παθήσεων όπως γαστρεντερικές, ψυχικές, νευροεκφυλιστικές, αυτοάνοσες και μεταβολικές ασθένειες.

Ακόμη και μία μόνο αγωγή με αντιβιοτικά ή η κακή διατροφή μπορεί να διαταράξει τη μικροβιακή ισορροπία. Ευτυχώς, με τη σωστή προσέγγιση, η δυσβίωση μπορεί να εντοπιστεί και να διορθωθεί. Η στοχευμένη διατροφή, η αλλαγή τρόπου ζωής και οι φυσικές θεραπείες μπορούν να βοηθήσουν στην εξισορρόπηση του μικροβιώματος και στη βελτίωση της συνολικής υγείας.

 

Αίτια

Η δυσβίωση προκύπτει από μια διαταραχή της φυσιολογικής σύνθεσης ή λειτουργίας του μικροβιώματος. Τα τρία κύρια χαρακτηριστικά της δυσβίωσης, τα οποία μπορεί να εμφανιστούν μεμονωμένα ή μαζί, είναι:

• Μείωση της μικροβιακής ποικιλομορφίας
• Απώλεια ωφέλιμων μικροβίων
• Υπερβολική ανάπτυξη επιβλαβών ή ευκαιριακών μικροβίων

Αυτές οι αλλαγές μπορούν να οδηγήσουν σε πολύ διαφορετικά αποτελέσματα ανάλογα με το πού συμβαίνουν. Για παράδειγμα, η απώλεια της μικροβιακής ποικιλίας στο έντερο μπορεί να επηρεάσει τον εγκέφαλο, συμβάλλοντας σε αλλαγές της διάθεσης ή σε προβλήματα μνήμης, ενώ η υπερβολική ανάπτυξη βακτηρίων στο δέρμα μπορεί να προκαλέσει έκζεμα. Κάθε σύστημα του σώματος που συνδέεται με το μικροβίωμα μπορεί να παρουσιάσει το δικό του είδος μικροβιακής ανισορροπίας.

Η δυσβίωση μπορεί επίσης να εμφανιστεί όταν τα μικρόβια καταλήγουν σε μέρη όπου δεν ανήκουν. Σε άτομα με ηπατική νόσο, όπως η κίρρωση, τα βακτήρια του στόματος μπορεί να μεταναστεύσουν στο έντερο και να διαταράξουν τη μικροβιακή ισορροπία του. Ένα άλλο παράδειγμα είναι η υπερβολική ανάπτυξη βακτηρίων στο λεπτό έντερο, όπου βακτήρια που βρίσκονται κανονικά στο παχύ έντερο αρχίζουν να πολλαπλασιάζονται στο λεπτό έντερο. Ενώ αυτά τα μικρόβια δεν είναι επιβλαβή στη συνήθη θέση τους, η παρουσία τους σε λάθος περιοχή μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα όπως φούσκωμα, κοιλιακό άλγος και μειωμένη απορρόφηση θρεπτικών ουσιών.

Η σχέση μεταξύ δυσβίωσης και νόσου είναι συχνά αμφίδρομη. Οι αλλαγές στο μικροβίωμα μπορεί να συμβάλλουν στην ανάπτυξη νόσων, όπως παρατηρείται σε παθήσεις όπως ο διαβήτης τύπου 1 και η νόσος του Πάρκινσον. Ωστόσο, η δυσβίωση μπορεί επίσης να εμφανιστεί ως αντίδραση σε αλλαγές στο εσωτερικό περιβάλλον του οργανισμού που προκαλούνται από νόσο.

Διάφοροι παράγοντες μπορούν να αλλοιώσουν το μικροβίωμα, συμβάλλοντας στη δυσβίωση, όπως:

• Ιογενείς ή βακτηριακές λοιμώξεις, συμπεριλαμβανομένου του SARS-CoV-2
• Υποκείμενες παθήσεις όπως φλεγμονώδης νόσος του εντέρου, παχυσαρκία και χρόνια ηπατική νόσος
• Συνήθειες όπως το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ, η σεξουαλική επαφή χωρίς προφυλάξεις, η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας και η έλλειψη ύπνου
• Σωματικό ή συναισθηματικό στρες, συμπεριλαμβανομένων τραυμάτων, χειρουργικών επεμβάσεων ή χρόνιας έντασης
• Κακή υγιεινή ή υπερβάλλουσα απολύμανση
• Κακή διατροφή — υψηλή σε ζωικές πρωτεΐνες, ανθυγιεινά λίπη, σάκχαρα και επεξεργασμένα τρόφιμα και χαμηλή σε φυτικές ίνες
• Πρόσθετα τροφίμων, όπως αντιμικροβιακά συντηρητικά, θειικά άλατα και θειώδη άλατα, γαλακτωματοποιητές και τεχνητά γλυκαντικά
• Αντιβιοτικά και άλλα φάρμακα, όπως στατίνες, αναστολείς της αντλίας πρωτονίων, μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα και αντικαταθλιπτικά

Οι ακόλουθοι παράγοντες μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης δυσβίωσης:

• Η γενετική μπορεί να παίζει μικρό ρόλο στην ευαισθησία
• Η καισαρική τομή, που συχνά συνοδεύεται από λήψη αντιβίωσης, μπορεί να καθυστερήσει την υγιή αποικιοποίηση των μικροβίων
• Η διατροφή με γάλα σε σκόνη στερείται των πρεβιοτικών και προβιοτικών του μητρικού γάλακτος, μειώνοντας τη μικροβιακή ποικιλομορφία
• Η κακή διατροφή της μητέρας ή η δυσβίωση κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για το μωρό
• Οι περιβαλλοντικές τοξίνες, όπως τα φυτοφάρμακα, η ατμοσφαιρική ρύπανση και οι ενδοκρινικοί διαταράκτες, που μεταβάλλουν το pH του εντέρου και τη λειτουργία των μικροβίων
• Ορμονικές αλλαγές κατά την εφηβεία, την εγκυμοσύνη ή την εμμηνόπαυση
• Το διαρρέον έντερο επιτρέπει στα βακτήρια και σε άλλες ουσίες να εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος, προκαλώντας φλεγμονή που επιδεινώνει τη μικροβιακή ανισορροπία
• Η χαμηλή παραγωγή βουτυρικού οξέος — μιας ένωσης που παράγεται όταν τα βακτήρια του εντέρου διασπούν τις ίνες — αποδυναμώνει την προστασία του εντερικού τοιχώματος

Συμπτώματα και σημάδια 

Πολλοί άνθρωποι συνδέουν τη δυσβίωση με προβλήματα του εντέρου, αλλά το μικροβίωμα του σώματος εκτείνεται πέρα από το έντερο. Μικροβιακές κοινότητες — συμπεριλαμβανομένων βακτηρίων, ιών, μυκήτων και άλλων — κατοικούν επίσης στο δέρμα, στο στόμα και στον κόλπο. Τα βακτηριακά κύτταρα στο σώμα είναι σχεδόν ίσα σε αριθμό με τα ανθρώπινα κύτταρα, και το συλλογικό γονιδίωμά τους υπερτερεί του ανθρώπινου γονιδιώματος κατά σχεδόν 100 φορές.

Όταν αυτές οι κοινότητες είναι σε ανισορροπία, τα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν με απροσδόκητους τρόπους. Η ανισορροπία μπορεί να επηρεάσει την απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών, να διαταράξει τα ανοσολογικά σήματα, να αποδυναμώσει τις προστατευτικές μεμβράνες του εντέρου ή του δέρματος ή να προκαλέσει εκτεταμένη φλεγμονή. Αυτές οι διαταραχές μπορούν να οδηγήσουν σε ένα ευρύ φάσμα συμπτωμάτων που μπορεί να φαίνονται άσχετα, ανάλογα με την πληγείσα περιοχή και τη φύση της ανισορροπίας.

Μερικές φορές, η δυσβίωση εμφανίζεται χωρίς εμφανή συμπτώματα, επηρεάζοντας σιωπηλά την υγεία και αυξάνοντας την πιθανότητα ανάπτυξης νόσων.

Τα αρχικά σημάδια δυσβίωσης παραπέμπουν σε γαστρεντερικές διαταραχές:

• Κακοσμία ή κακή αναπνοή
• Αέρια
• Φούσκωμα
• Διατροφικές δυσανεξίες ή ευαισθησίες
• Κοιλιακές κράμπες
• Διάρροια
• Βλέννα στα κόπρανα

Πέρα από το πεπτικό σύστημα, η δυσβίωση μπορεί να προκαλέσει μια ποικιλία συμπτωμάτων που μπορεί να μην φαίνονται συνδεδεμένα στην αρχή:

• Ουρογεννητικά συμπτώματα, όπως κνησμός ή έκκριση από τον κόλπο
• Δερματολογικά συμπτώματα, όπως δερματικά εξανθήματα ή ερυθρότητα
• Προβλήματα στοματικής υγείας, όπως τερηδόνα ή αιμορραγία των ούλων
• Συστηματικά συμπτώματα, όπως επίμονη κόπωση

Η δυσβίωση μπορεί επίσης να επηρεάσει σημαντικά την ψυχική ευεξία, συμβάλλοντας στην κατάθλιψη, το άγχος και τις γνωστικές δυσκολίες, όπως προβλήματα μνήμης ή διανοητική ομίχλη.

Διάφοροι τύποι δυσβίωσης

Η δυσβίωση μπορεί να ταξινομηθεί με διάφορους τρόπους: ανάλογα με την τοποθεσία, την αιτία ή τις αλληλένδετες οδούς που συνδέουν το έντερο με άλλα όργανα, όπως ο άξονας έντερο-εγκέφαλος ή ο άξονας έντερο-ήπαρ. Μέσω αυτών των οδών, η δυσβίωση σε μια περιοχή μπορεί να επηρεάσει και άλλες περιοχές.

Εντερική δυσβίωση 

Ο πιο συνηθισμένος και καλά μελετημένος τύπος δυσβίωσης, που περιλαμβάνει ανισορροπίες στο μικροβίωμα του εντέρου που συμβάλλουν σε φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου, σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου και άλλες γαστρεντερικές διαταραχές.

Στοματική δυσβίωση 

Εμφανίζεται στο στόμα και μπορεί να οδηγήσει σε καταστάσεις όπως ουλίτιδα, περιοδοντίτιδα και άλλα προβλήματα στοματικής υγείας.

Κολπική δυσβίωση του κόλπου

Περιλαμβάνει ανισορροπίες στο μικροβίωμα του κόλπου, με πιο αξιοσημείωτη τη βακτηριακή κολπίτιδα.

Δερματική δυσβίωση 

Περιλαμβάνει ανισορροπίες στο μικροβίωμα του δέρματος, οι οποίες μπορούν να συμβάλουν σε παθήσεις όπως το έκζεμα και η ακμή.

Πώς διαγιγνώσκεται η δυσβίωση;

Η έλλειψη διαγνωστικών κατευθυντήριων γραμμών και ενός σαφούς κλινικού ορισμού της δυσβίωσης καθιστούν δύσκολη τη διάγνωση. Οι εργαστηριακές μέθοδοι επίσης ποικίλλουν, δυσχεραίνοντας τη σύγκριση των αποτελεσμάτων μεταξύ διαφορετικών εργαστηρίων. Η δυσβίωση περιλαμβάνει πολύπλοκες αλληλεπιδράσεις μεταξύ των μικροβίων, των παραπροϊόντων τους (μεταβολίτες) και του ανθρώπινου ξενιστή. Η αναγνώριση της δυσβίωσης απαιτεί συχνά εξειδικευμένες εξετάσεις και ερμηνεία από ειδικούς. Ως αποτέλεσμα, ορισμένοι επαγγελματίες υγείας ενδέχεται να μην γνωρίζουν τις διαθέσιμες εξετάσεις ή να μην είναι σίγουροι για τον τρόπο αποτελεσματικής χρήσης τους.

Βασικές εξετάσεις

• Καλλιέργεια κοπράνων: Ανιχνεύει επιβλαβή βακτήρια, αλλά συχνά δεν αποτυπώνει την ευρύτερη μικροβιακή εικόνα
• Δοκιμασία αναπνοής: Βοηθά στον εντοπισμό της βακτηριακής υπερανάπτυξης, ιδιαίτερα της βακτηριακής υπερανάπτυξης του λεπτού εντέρου
• Ενδοσκόπηση/κολονοσκόπηση: Προσφέρει άμεση οπτική απεικόνιση του εντέρου, αλλά δεν αξιολογεί τη μικροβιακή ισορροπία

Εξετάσεις Λειτουργικής Ιατρικής

• Πλήρης ανάλυση κοπράνων: Αξιολογεί τη βακτηριακή ισορροπία, τους δείκτες φλεγμονής
• Εξετάσεις εντερικής διαπερατότητας: Μετρά την «διαρροή του εντέρου» μέσω δειγμάτων αίματος ή κοπράνων
• Εξέταση οργανικών οξέων: Δείχνει τη μικροβιακή δραστηριότητα με βάση τους μεταβολίτες στα ούρα
• Εξέταση ευαισθησίας σε τρόφιμα: Προσδιορίζει τα τρόφιμα που μπορεί να συμβάλλουν στη δυσλειτουργία του εντέρου

Αυτές οι εξειδικευμένες εξετάσεις μπορούν να βοηθήσουν στην ανίχνευση ανισορροπιών στα βακτήρια του εντέρου που μπορεί να μην εντοπίζονται με τις τυπικές εξετάσεις.

Πιθανές επιπλοκές 

Η δυσβίωση συμβάλλει σε μια σειρά επιπλοκών, προωθώντας χρόνια, χαμηλού βαθμού φλεγμονή, αποδυναμώνοντας τους φραγμούς στα βλεννογόνα και διαταράσσοντας την ανοσολογική και μεταβολική λειτουργία. Όταν τα επιβλαβή μικρόβια υπερισχύουν των ωφελίμων, μπορεί να αναπτυχθεί ή να επιδεινωθεί μια ασθένεια.

Αν και δεν είναι πάντα η βασική αιτία, η δυσβίωση μπορεί να εντείνει τα συμπτώματα, να επιταχύνει την εξέλιξη ή να παρεμποδίσει την ανάρρωση. Ορισμένες επιπλοκές εμφανίζονται τοπικά, ενώ άλλες αντανακλούν συστηματικές επιδράσεις σε ολόκληρο τον οργανισμό.

Οι ακόλουθες παθήσεις έχουν επίσης συσχετιστεί με τη δυσβίωση:

Στο στόμα: Ουλίτιδα, περιοδοντίτιδα, τερηδόνα, στοματική καντιντίαση

Στο γαστρεντερικό σύστημα: Ελκώδης κολίτιδα, νόσος του Crohn, σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, γαστρεντερίτιδα

Στο νευροαναπτυξιακό και νευροφλεγμονώδες σύστημα: Μηνιγγίτιδα, εγκεφαλικό επεισόδιο, νόσος του Parkinson, διαταραχές του αυτιστικού φάσματος

Στο καρδιαγγειακό σύστημα: Κολπική μαρμαρυγή, ενδοκαρδίτιδα

Αναπνευστικές: Κυστική ίνωση, πνευμονία, πνευμονική λοίμωξη, άπνοια ύπνου

Νεφρικά: Χρόνια νεφρική νόσος, ουραιμία (υπερβολική ουρία στο αίμα)

Ουροδόχος κύστη και αναπαραγωγικό σύστημα: Πυελική φλεγμονώδης νόσος, ακράτεια ούρων, διάμεση κυστίτιδα, σύνδρομο πόνου της ουροδόχου κύστης

Ψυχιατρικά: Άνοια, κατάθλιψη, άγχος, διπολική διαταραχή, σχιζοφρένεια

Δέρμα: Ροδόχρους ακμή, ψωρίαση, δερματίτιδα

Μεταβολικές: Αντίσταση στην ινσουλίνη, διαβήτης τύπου 2, παχυσαρκία, δυσλιπιδαιμία (ανισορροπία των λιπιδίων στο αίμα)

Αυτοάνοσες παθήσεις: Ρευματοειδής αρθρίτιδα, συστηματική σκλήρυνση, σύνδρομο Sjögren, αντιφωσφολιπιδικό σύνδρομο, διαβήτης τύπου 1, σκλήρυνση κατά πλάκας

Καρκίνος: Γυναικολογικός, ορθοκολικός, δερματικός και πνευμονικός καρκίνος

Άλλες συστηματικές επιπλοκές

Ενδοτοξιναιμία: Μια κατάσταση στην οποία βακτηριακές τοξίνες, όπως οι λιποπολυσακχαρίτες, διαρρέουν στην κυκλοφορία του αίματος λόγω διαταραχής του εντερικού φραγμού, προκαλώντας εκτεταμένη φλεγμονή.

Οστική απορρόφηση: Οι φλεγμονώδεις κυτοκίνες και η μειωμένη απορρόφηση θρεπτικών ουσιών μπορεί να αυξήσουν την οστική διάσπαση και να συμβάλουν στην οστική απώλεια με την πάροδο του χρόνου.

Θεραπείες

Οι συμβατικές ιατρικές προσεγγίσεις για τη θεραπεία της δυσβίωσης επικεντρώνονται κυρίως στην αντιμετώπιση σοβαρών ανισορροπιών ή λοιμώξεων.

Οι στρατηγικές θεραπείας περιλαμβάνουν συνήθως:

Απομάκρυνση επιβλαβών στελεχών

Τα αντιβιοτικά συνταγογραφούνται για βακτηριακές λοιμώξεις βάσει του τύπου και της θέσης της λοίμωξης. Τα αντιμυκητιασικά χρησιμοποιούνται για την υπερβολική ανάπτυξη μυκήτων, όπως οι λοιμώξεις από Candida.

Μεταμόσχευση μικροβιώματος κοπράνων (FMT)

Η FMT είναι εξαιρετικά αποτελεσματική και έχει εγκριθεί για τη θεραπεία επαναλαμβανόμενων λοιμώξεων από Clostridioides difficile, επίσης γνωστές ως C. diff, οι οποίες μπορούν να προκαλέσουν σοβαρή διάρροια και φλεγμονή του παχέος εντέρου. Η FMT περιλαμβάνει τη μεταφορά κοπράνων από έναν υγιή δότη στο έντερο του ασθενούς μέσω κολονοσκόπησης, κλύσματος ή καψουλών από το στόμα.

Αντιμετώπιση της δυσβολίας που προκαλείται από φάρμακα

Εάν υπάρχει υποψία ότι ένα φάρμακο προκαλεί δυσβολία, οι γιατροί μπορεί να συστήσουν τη διακοπή ή την τροποποίηση της θεραπείας μέχρι να αποκατασταθεί η μικροβιακή ισορροπία.

Θεραπεία μικροβιακών μεταβολικών οδών

Αυτή η αναδυόμενη προσέγγιση χρησιμοποιεί φαρμακευτικά προϊόντα για να επηρεάσει τη μικροβιακή δραστηριότητα, ενισχύοντας τα ευεργετικά αποτελέσματα και καταστέλλοντας τα επιβλαβή. Χρησιμοποιούνται φάρμακα για να εμποδίσουν τις μεταβολικές οδούς των επιβλαβών μικροβιακών υποπροϊόντων.

Προβιοτικά

Οι συμβατικοί ιατροί χρησιμοποιούν προβιοτικά, αλλά οι περιορισμένες κλινικές οδηγίες και η έλλειψη κανονισμών του Οργανισμού Τροφίμων και Φαρμάκων  των ΗΠΑ (FDA) περιορίζουν την εφαρμογή τους. Η αποτελεσματικότητα ποικίλλει ανάλογα με το στέλεχος — μια διάκριση που δεν αναγνωρίζουν όλοι οι κλινικοί γιατροί — επομένως η επιλογή του στελέχους, η σύνθεση και η δοσολογία πρέπει να καθοδηγούνται από έναν έμπειρο επαγγελματία και να εξατομικεύονται με βάση την ανάλυση των κοπράνων, τη γενετική και τα φάρμακα.

Ενώ οι συμβατικές θεραπείες, όπως η χρήση αντιβιοτικών, μπορεί να είναι αποτελεσματικές για οξείες λοιμώξεις ή σοβαρή δυσβίωση, συχνά δεν αντιμετωπίζουν τις υποκείμενες αιτίες ή δεν υποστηρίζουν τη μακροπρόθεσμη μικροβιακή ισορροπία. Αυτός ο περιορισμός υπογραμμίζει την ανάγκη για μια πιο ολιστική προσέγγιση στη διαχείριση της δυσβίωσης.

Φυσικές προσεγγίσεις 

Η εξάλειψη της δυσβίωσης απαιτεί κάτι περισσότερο από την απλή απομάκρυνση των επιβλαβών βακτηρίων ή την αντικατάσταση του μικροβιώματος. Χωρίς αλλαγές στη διατροφή και τον τρόπο ζωής, οι βελτιώσεις συνήθως είναι προσωρινές. Οι πιο αποτελεσματικές φυσικές στρατηγικές επικεντρώνονται στην αποκατάσταση της ισορροπίας δημιουργώντας ένα περιβάλλον στο οποίο μπορούν να αναπτυχθούν τα ευεργετικά μικρόβια, ξεκινώντας από τα τρόφιμα που τρώμε.

Η διατροφική οδός προς ένα υγιές μικροβίωμα

Η διατροφή αποτελεί την κύρια πηγή της μικροβιακής χλωρίδας του σώματος, μια αρχή που τονίζεται από τα παραδοσιακά συστήματα ιατρικής, όπως η κινεζική ιατρική και η αγιουρβέδα. Η σύγχρονη έρευνα επιβεβαιώνει ότι οι αλλαγές στην πρόσληψη μακροθρεπτικών συστατικών, όπως οι πρωτεΐνες, τα λίπη και οι υδατάνθρακες, μπορούν να μεταβάλλουν γρήγορα το μικροβίωμα του εντέρου. Οι δίαιτες με υψηλή περιεκτικότητα σε απλά σάκχαρα είναι ιδιαίτερα επιβλαβείς, καθώς μπορούν να βλάψουν το εντερικό φράγμα, να προκαλέσουν φλεγμονή και να διαταράξουν το μεταβολισμό. Αυτές οι επιδράσεις τείνουν να ευνοούν τη δυσβίωση.

Απλές αλλαγές στη διατροφή μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά το μικροβίωμα. Τόσο η μεσογειακή όσο και η αλκαλική διατροφή υποστηρίζονται από την έρευνα. Αν και διαφέρουν ως προς τη δομή και το επιστημονικό βάθος, έχουν κοινά βασικά χαρακτηριστικά που προάγουν τη μικροβιακή ισορροπία.

Η μεσογειακή διατροφή

Γνωστή για τα αντιφλεγμονώδη οφέλη της και τη θετική επίδραση στην υγεία του εντέρου, η μεσογειακή διατροφή έχει δείξει ότι αυξάνει τη μικροβιακή ποικιλομορφία, προάγει τα ωφέλιμα βακτήρια και μειώνει τα επιβλαβή στελέχη. Δίνει έμφαση στα εξής:

• Υψηλή κατανάλωση φρούτων, λαχανικών, δημητριακών ολικής αλέσεως, ξηρών καρπών, σπόρων και ελαιολάδου
• Μέτρια κατανάλωση ψαριών, πουλερικών και γαλακτοκομικών
• Περιορισμένη κατανάλωση κόκκινου κρέατος και επεξεργασμένων τροφίμων
• Υγιεινά λίπη, ιδιαίτερα μονοακόρεστα λίπη από ελαιόλαδο και ωμέγα-3 από λιπαρά ψάρια

Η μεσογειακή διατροφή είναι πλούσια σε φυτικές ίνες, οι οποίες τροφοδοτούν τα μικρόβια που διασπούν τους σύνθετους υδατάνθρακες. Αυτή η διαδικασία ενισχύει την παραγωγή βραχείας αλυσίδας λιπαρών οξέων, τα οποία υποστηρίζουν την υγεία του εντέρου. Οι πολυφαινόλες σε τρόφιμα όπως το ελαιόλαδο και το κρασί λειτουργούν επίσης ως προβιοτικά, τρέφοντας τα ευεργετικά μικρόβια. Επιπλέον, αυτά τα υγιεινά λίπη έχουν αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες και βοηθούν στην προώθηση της μικροβιακής ισορροπίας.

Η αλκαλική διατροφή

Η αλκαλική διατροφή επικεντρώνεται σε τρόφιμα που δημιουργούν αλκαλοποιητικές ουσίες, μειώνοντας την οξύτητα στο σώμα. Αν και το pH του αίματος ρυθμίζεται αυστηρά από τον οργανισμό, το pH των ούρων μπορεί να αλλάξει ανάλογα με τη διατροφή και ελέγχεται με τη χρήση ταινιών pH.

Η έρευνα σχετικά με τις άμεσες επιδράσεις της αλκαλικής διατροφής στο μικροβίωμα είναι πιο περιορισμένη από την έρευνα σχετικά με τη μεσογειακή διατροφή, και η επίδρασή της σε συγκεκριμένα βακτηριακά στελέχη φαίνεται μικτή. Ωστόσο, ορισμένα στοιχεία υποδηλώνουν ότι τα αλκαλικά περιβάλλοντα υποστηρίζουν μια πιο υγιή μικροβιακή ισορροπία, ενώ τα επιβλαβή βακτήρια είναι πιο πιθανό να αναπτύσσονται σε όξινες συνθήκες.

Τα αντιφλεγμονώδη τρόφιμα της αλκαλικής διατροφής συνάδουν επίσης με τη διαχείριση της δυσβίωσης, δίνοντας έμφαση στα εξής:

• Υψηλή πρόσληψη φρούτων, λαχανικών, ξηρών καρπών και σπόρων
• Περιορισμένη πρόσληψη τροφών που σχηματίζουν οξέα, όπως κρέας, γαλακτοκομικά και ραφιναρισμένα δημητριακά
• Φυτικά λίπη από πηγές όπως οι ξηροί καρποί, οι σπόροι και τα αβοκάντο

Τα 5 βήματα της λειτουργικής ιατρικής

Ενώ η διατροφή παίζει κεντρικό ρόλο στην υγεία των μικροβίων, η αποκατάσταση της ισορροπίας σε όλο το σώμα συχνά απαιτεί πρόσθετη υποστήριξη. Οι επαγγελματίες της λειτουργικής ιατρικής χρησιμοποιούν συνήθως ένα ευέλικτο πλαίσιο, που στοχεύει στις βασικές αιτίες της δυσβίωσης και προάγει τη μακροπρόθεσμη ισορροπία μέσω πέντε βασικών βημάτων: απομάκρυνση, αντικατάσταση, επαναφορά, αποκατάσταση και εξισορρόπηση.

1. Απομάκρυνση

Το πρώτο βήμα για την αποκατάσταση της ισορροπίας είναι η εξάλειψη των μικροβιακών διαταρακτών που συμβάλλουν στη δυσβίωση. Αυτοί περιλαμβάνουν παθογόνα μικρόβια, φλεγμονώδεις παράγοντες, περιβαλλοντικές τοξίνες και προϊόντα προσωπικής φροντίδας που βλάπτουν τα τοπικά μικροβιακά οικοσυστήματα. Συνηθισμένοι διαταράκτες του μικροβιώματος και τρόποι απομάκρυνσής τους είναι:

Επιβλαβή μικρόβια: Φυσικά φάρμακα όπως το σκόρδο, η φλούδα ροδιού ή το εκχύλισμα πράσινου τσαγιού μπορεί να είναι επιλογές για την απομάκρυνσή τους. Ζητήστε επαγγελματική καθοδήγηση πριν χρησιμοποιήσετε ισχυρότερα βότανα.

Διατροφικοί παράγοντες: Περιορίστε τα επεξεργασμένα τρόφιμα, τα πρόσθετα και το αλκοόλ.

Φάρμακα: Συζητήστε με τον γιατρό σας για τη μείωση των φαρμάκων που επηρεάζουν τα βακτήρια του εντέρου.

Περιβαλλοντικές τοξίνες: Ελαχιστοποιήστε την έκθεση στην ατμοσφαιρική ρύπανση, τα φυτοφάρμακα και τον καπνό. Εξετάστε το ενδεχόμενο να χρησιμοποιήσετε έναν καθαριστή αέρα εσωτερικού χώρου και επιλέγετε βιολογικά προϊόντα.

Προϊόντα που ερεθίζουν το δέρμα: Αποφύγετε τα σκληρά σαπούνια και την υπερβολική χρήση απολυμαντικών. Επιλέξτε απαλά προϊόντα χωρίς άρωμα.

Φροντίδα του στόματος: Τα αντισηπτικά στοματικά διαλύματα σκοτώνουν τόσο τα επιβλαβή όσο και τα ωφέλιμα βακτήρια. Αντικαταστήστε τα με διαλύματα φιλικά προς το μικροβίωμα που περιέχουν ξυλιτόλη, αιθέρια έλαια ή φυτικά εκχυλίσματα όπως πράσινο τσάι ή γαρύφαλλο. Το oil pulling με λάδι καρύδας μπορεί επίσης να βοηθήσει στη μείωση των επιβλαβών βιομεμβρανών και στη διατήρηση της μικροβιακής ισορροπίας.

Προϊόντα γυναικείας υγιεινής: Αποφύγετε τις κολπικές πλύσεις και τα αρωματισμένα ή χημικά προϊόντα περιόδου. Επιλέξτε βιολογικά, άοσμα προϊόντα για την προστασία του μικροβιώματος του κόλπου.

2. Αντικατάσταση

Αυτό το βήμα επικεντρώνεται στην αποκατάσταση των στοιχείων που λείπουν και υποστηρίζουν την πέψη και τη διατροφή των μικροβίων. Η δυσβίωση συχνά αναπτύσσεται ή επιμένει όταν η πεπτική λειτουργία είναι μειωμένη ή όταν λείπουν βασικά θρεπτικά συστατικά. Η αντικατάσταση των πεπτικών εκκρίσεων, των θρεπτικών συστατικών που υποστηρίζουν το πεπτικό σύστημα και των θεραπευτικών ενώσεων βοηθά στη δημιουργία ενός εσωτερικού περιβάλλοντος όπου τα ευεργετικά μικρόβια μπορούν να αναπτυχθούν.

Πρωτεϊνικά ένζυμα και υποστήριξη της χολής: Η χαμηλή οξύτητα του στομάχου, η ανεπαρκής παραγωγή πεπτικών ενζύμων ή η αργή ροή της χολής επηρεάζουν την πέψη και συμβάλλουν στη μικροβιακή ανισορροπία. Συμπληρωματικά ένζυμα ή υποστηρικτικά της χολής, όπως η χολή βοδιού ή τα πεπτικά πικρά, μπορούν να βελτιώσουν την πέψη, αν χρειάζεται.

Θρεπτικά συστατικά που ενδέχεται να εξαντληθούν σε περίπτωση δυσβίωσης: Η ανεπάρκεια σε ψευδάργυρο, μαγνήσιο, βιταμίνες Α και D, ωμέγα-3 λιπαρά οξέα και σίδηρο μπορεί να βλάψουν τη λειτουργία του φραγμού, να αλλοιώσουν τη μικροβιακή σύνθεση και να διαταράξουν τη ρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος. Οι εξετάσεις θρεπτικών συστατικών αναδεικνύουν ελλείψεις και τις ανάγκες του κάθε οργανισμού.

Τρόφιμα που θεραπεύουν το έντερο: Ο ζωμός οστών παρέχει κολλαγόνο, γλουταμίνη και μέταλλα που υποστηρίζουν την ακεραιότητα του εντερικού βλεννογόνου.

Φυτικές ενώσεις που ενισχύουν τις πεπτικές εκκρίσεις: Πικρά βότανα όπως η γεντιανή, η πικραλίδα και η αγκινάρα μπορούν να διεγείρουν το στομαχικό οξύ, τη χολή και τα παγκρεατικά ένζυμα, βοηθώντας στην πέψη των τροφών και υποστηρίζοντας τη μικροβιακή ισορροπία.

3. Επαναφορά

Επαναφέρετε τα ευεργετικά μικρόβια μέσω της διατροφής ή των συμπληρωμάτων.

Προβιοτικά και ζυμωμένα τρόφιμα: Ενώ τα προβιοτικά συμπληρώματα μπορούν να είναι χρήσιμα, οι διατροφικές πηγές παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο. Τα ζυμωμένα τρόφιμα, όπως το λάχανο τουρσί, το κίμτσι και τα τουρσί καρότα ή παντζάρια, προσφέρουν ένα ευρύ φάσμα ζωντανών μικροβίων και πρεβιοτικών ινών που βοηθούν στη θρέψη των ωφέλιμων βακτηρίων. Αυτά τα μικρόβια μπορούν επίσης να προωθήσουν την παραγωγή βραχείας αλυσίδας λιπαρών οξέων και οργανικών οξέων που υποστηρίζουν την υγεία του εντέρου.

Πρεβιοτικά: Ενώ τα προβιοτικά στελέχη συχνά δεν αποικίζουν το έντερο μακροπρόθεσμα, τα πρεβιοτικά τροφοδοτούν τα ευεργετικά μικρόβια που ήδη υπάρχουν. Αυτή η προσέγγιση μπορεί να είναι πολύ αποτελεσματική, καθώς υποστηρίζει το υπάρχον μικροβιακό οικοσύστημα. Πηγές πρεβιοτικών είναι οι φυτικές ίνες και τα συμπληρώματα όπως η ινουλίνη, το αλεύρι λιναριού, ο φλοιός ψυλλίου, οι φρουκτοολιγοσακχαρίτες και οι γαλακτοολιγοσακχαρίτες.

4. Αποκατάσταση

Αποκαταστήστε την ακεραιότητα του φραγμού και μειώστε τη φλεγμονή.

Τα θρεπτικά συστατικά που υποστηρίζουν τα κύτταρα του εντερικού βλεννογόνου περιλαμβάνουν L-γλουταμίνη, καρνοσίνη ψευδαργύρου, ωμέγα-3, κολλαγόνο και βιταμίνες Α και D.

Βότανα όπως η καμέλια σινένσις από το μαύρο τσάι, η γλυκυρριζίνη, η ρίζα αλθέας και το τζίντζερ μπορούν να καταπραΰνουν τη φλεγμονή και να προάγουν την επούλωση του βλεννογόνου.

Τα βραχείας αλυσίδας λιπαρά οξέα, όπως το βουτυρικό, το προπιονικό και το οξικό, μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως συμπληρώματα για τη μείωση της φλεγμονής και την υποστήριξη της επιθηλιακής αποκατάστασης, ειδικά σε περίπτωση εξάντλησης των βακτηρίων που παράγουν βουτυρικό οξύ.

Οι πολυφαινόλες, όπως η ρεσβερατρόλη, η κερσετίνη, η κουρκουμίνη και η επιγαλλοκατεχίνη γαλλική, μπορούν να υποστηρίξουν την επούλωση του εντέρου. Η ρεσβερατρόλη μπορεί επίσης να βοηθήσει στη μείωση του τριμεθυλαμίνης Ν-οξειδίου, μιας ένωσης που συνδέεται με τον καρδιαγγειακό κίνδυνο.

5. Εξισορρόπηση

Αντιμετωπίστε τους παράγοντες του τρόπου ζωής που επηρεάζουν το μικροβίωμα, όπως η διαχείριση του στρες και ο ύπνος. Ο χρόνος που περνάτε στην ύπαιθρο και η σωματική δραστηριότητα μπορούν να αυξήσουν την έκθεση σε διάφορους μικροοργανισμούς. Η επαφή με φυσικά στοιχεία, όπως το χώμα και τα φυτά, μπορεί να εισαγάγει ευεργετικά μικρόβια στο δέρμα και να ενισχύσει την ποικιλομορφία του μικροβιώματος του δέρματος. Έρευνες δείχνουν ότι ο χρόνος που περνάτε σε αστικούς χώρους πρασίνου μπορεί να βελτιώσει την ποικιλομορφία των μικροβίων του δέρματος και της μύτης και να επηρεάσει τη συνολική σύνθεση του μικροβιώματος.

Ενώ πολλές από αυτές τις προσεγγίσεις μπορούν να εφαρμοστούν από εσάς, ορισμένα βήματα πρέπει να καθοδηγούνται από εξειδικευμένο επαγγελματία για να διασφαλιστεί η ασφάλεια, να προσαρμοστούν οι παρεμβάσεις στις ατομικές ανάγκες και να βελτιωθούν τα αποτελέσματα.

Διάθεση και δυσβίωση

Ακριβώς όπως το εύφορο έδαφος καθορίζει αν οι σπόροι θα αναπτυχθούν ή θα μαραθούν, το εσωτερικό περιβάλλον του σώματος — το βιοχημικό περιβάλλον — επηρεάζει ποια μικρόβια θα αναπτυχθούν, θα αγωνιστούν ή θα γίνουν επιβλαβή. Η νοοτροπία βοηθά στη διαμόρφωση αυτού του εδάφους μετατρέποντας τις σκέψεις σε βιοχημικά σήματα, όπως ορμόνες και νευροδιαβιβαστές, που επηρεάζουν τη μικροβιακή ισορροπία. Οι επίμονες αρνητικές σκέψεις ή η συναισθηματική ένταση συμβάλλουν στο ψυχολογικό στρες, την αντίδραση του σώματος σε αντιληπτές απειλές ή πιέσεις.

Το ψυχολογικό στρες ενεργοποιεί μια ορμόνη που ονομάζεται παράγοντας απελευθέρωσης κορτικοτροπίνης (CRF), η οποία μπορεί να διαταράξει το μικροβίωμα του εντέρου. Η CRF αυξάνει τα επίπεδα της κορτιζόλης, μιας ορμόνης που αποδυναμώνει τις στενές συνδέσεις μεταξύ των Ως αποτέλεσμα, το έντερο γίνεται πιο διαπερατό, επιτρέποντας τη διαφυγή βακτηρίων και άλλων ουσιών. Το στρες μειώνει επίσης τη μικροβιακή ποικιλομορφία, μειώνει τα επίπεδα ωφέλιμων βακτηρίων όπως το Lactobacillus και το Bifidobacterium και μειώνει τα λιπαρά οξέα βραχείας αλυσίδας, δημιουργώντας ένα έδαφος που ευνοεί τη δυσβίωση.

Το στρες υπονομεύει περαιτέρω τις άμυνες του εντέρου μειώνοντας την παραγωγή βλεννίνης και καταστέλλοντας τα επίπεδα της εκκριτικής IgA (sIgA) στο έντερο και στο στόμα. Η βλεννίνη αποτελεί μέρος του προστατευτικού στρώματος βλέννας που εμποδίζει τα επιβλαβή μικρόβια να προσκολληθούν στο εντερικό τοίχωμα. Η sIgA συνδέεται με τους παθογόνους παράγοντες και τους εμποδίζει να αποικίσουν. Αποδυναμώνοντας αυτά τα προστατευτικά φράγματα, το στρες αναδιαμορφώνει το εσωτερικό περιβάλλον, διευκολύνοντας την προσκόλληση ορισμένων μικροβίων, την παθογένειά τους και τη συμβολή τους στη δυσβίωση.

Το έντερο, ο εγκέφαλος και το μικροβίωμα είναι βαθιά αλληλένδετα, σχηματίζοντας έναν δυναμικό κύκλο ανατροφοδότησης στον οποίο το καθένα επηρεάζει τα άλλα. Το άγχος και η νοοτροπία μπορούν να αλλάξουν τη λειτουργία του εντέρου, ενώ οι αλλαγές στο μικροβίωμα μπορούν να επηρεάσουν τη διάθεση, τη συμπεριφορά και τη γνωστική υγεία. Έρευνες υποδηλώνουν ότι ορισμένα προβιοτικά μπορεί να βοηθήσουν στη μείωση των επιπτώσεων του άγχους, να υποστηρίξουν την αποκατάσταση του εντερικού βλεννογόνου και να βελτιώσουν τη λειτουργία του κεντρικού νευρικού συστήματος — μια πολλά υποσχόμενη προσέγγιση για την αντιμετώπιση της δυσβίωσης.

Ενώ τα στοχευμένα προβιοτικά προσφέρουν έναν τρόπο για την επαναφορά της ισορροπίας του μικροβιώματος, η νοοτροπία παραμένει ένα ισχυρό εργαλείο για την ανάρρωση. Μια ήρεμη, σταθερή νοοτροπία ενισχύει την ανθεκτικότητα, βοηθώντας στην αποκατάσταση και προστασία του εσωτερικού περιβάλλοντος, ακόμη και σε περιόδους συνεχούς στρες. Έρευνες έχουν δείξει ότι πρακτικές όπως η γνωστική θεραπεία βασισμένη στην ενσυνειδητότητα και η αναπνοή μπορούν να μειώσουν τη φλεγμονή, να υποστηρίξουν τη μικροβιακή ποικιλομορφία και να βελτιώσουν τον τόνο του πνευμονογαστρικού νεύρου, ένα μέτρο του ρόλου του πνευμονογαστρικού νεύρου στην επικοινωνία μεταξύ εντέρου και εγκεφάλου.

Η νοοτροπία επηρεάζει επίσης την πέψη, έναν άλλο βασικό παράγοντα της μικροβιακής ισορροπίας. Το χρόνιο στρες ή η συναισθηματική ένταση μπορούν να διαταράξουν τη ρύθμιση του νευρικού συστήματος όσον αφορά τα οξέα του στομάχου, τα ένζυμα και την κινητικότητα του εντέρου. Αντίθετα, μια χαλαρή κατάσταση υποστηρίζει την αποτελεσματική πέψη, την απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών και την αποβολή, επηρεάζοντας την υγεία του μικροβιώματος.

Με την πάροδο του χρόνου, η μετάβαση από μια κατάσταση χρόνιου στρες σε μια κατάσταση μεγαλύτερης ηρεμίας και ανθεκτικότητας δημιουργεί ένα πιο φιλόξενο εσωτερικό περιβάλλον, όπου τα ευεργετικά μικρόβια μπορούν να αναπτυχθούν και η δυσβίωση μπορεί να αρχίσει να επιλύεται.

Πρόληψη

Αν και οι αιτίες της δυσβίωσης είναι πολλές και πολύπλοκες, πολλές από αυτές μπορούν να προληφθούν εύκολα. Η λήψη προληπτικών μέτρων καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση της μικροβιακής ισορροπίας, στη διατήρηση ενός προστατευτικού φραγμού του εντέρου και στη μείωση της φλεγμονής, υποστηρίζοντας έτσι τη μακροπρόθεσμη υγεία. Ακολουθούν πρακτικές στρατηγικές για την υποστήριξη ενός υγιούς μικροβιώματος σε διαφορετικές φάσεις της ζωής:

Εγκυμοσύνη και γέννηση

Τα πρώτα βήματα προς την πρόληψη ξεκινούν πριν από τη γέννηση. Το μικροβίωμα της μητέρας διαμορφώνει τη μικροβιακή βάση του παιδιού της.

• Εστιάστε σε μια διατροφή πλούσια σε θρεπτικά συστατικά, ολικής αλέσεως και πλούσια σε φυτικές ίνες για να υποστηρίξετε το μικροβίωμα της μητέρας.
• Ενσωματώστε προβιοτικά ή πρεβιοτικά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, όταν είναι κατάλληλο.
• Επιλέξτε τον φυσιολογικό τοκετό, εάν είναι δυνατόν, και δώστε προτεραιότητα στην άμεση επαφή δέρματος με δέρμα.
• Επεκτείνετε τον αποκλειστικό θηλασμό για έξι μήνες ή περισσότερο, όταν είναι εφικτό.

Βρεφική και παιδική ηλικία

Τα πρώτα χρόνια της ζωής είναι μια κρίσιμη περίοδος για την ανάπτυξη του μικροβιώματος, καθώς θέτουν τις βάσεις για μια υγιή ζωή.

• Περιορίστε τη χρήση αντιβιοτικών σε περιπτώσεις που είναι ιατρικά απαραίτητη.
• Ενθαρρύνετε το παιχνίδι σε εξωτερικούς χώρους και την επαφή με κατοικίδια ζώα για να ενισχύσετε την έκθεση στα μικρόβια.
• Μειώστε την κατανάλωση επεξεργασμένων τροφίμων με προσθήκη.
• Χρησιμοποιείτε σαπούνια χωρίς αρώματα και ελαχιστοποιήστε τα αντιμικροβιακά προϊόντα.

Εφηβεία έως ενηλικίωση

Καθώς διαμορφώνονται η ανεξαρτησία και οι συνήθειες του τρόπου ζωής, το ίδιο συμβαίνει και με τα μακροπρόθεσμα μικροβιακά πρότυπα.

• Διατηρήστε σταθερή στοματική υγιεινή, συμπεριλαμβανομένου του βουρτσίσματος και της χρήσης οδοντικού νήματος.
• Υιοθετήστε διατροφικές συνήθειες που συνάδουν με τις αρχές της μεσογειακής και αλκαλικής διατροφής.
• Περιορίστε την κατανάλωση αλκοόλ, αποφύγετε το παθητικό κάπνισμα.

Καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής

Ανεξάρτητα από την ηλικία, ορισμένες συνήθειες έχουν καθολική προστατευτική δράση.

• Ενσωματώστε πρακτικές που μειώνουν το άγχος, όπως η προσευχή, η ενσυνειδητότητα, η βαθιά αναπνοή ή ο χρόνος στη φύση.
• Δώστε προτεραιότητα στην υγιεινή του ύπνου και στοχεύστε σε επτά έως εννέα ώρες ξεκούραστου ύπνου κάθε βράδυ.
• Επιλέξτε στοχευμένα αντιβιοτικά όταν είναι κατάλληλο και συμβουλευτείτε έναν γιατρό σχετικά με εναλλακτικές λύσεις αντί για φάρμακα ευρέος φάσματος.

Αξιολογήστε και περιορίστε τη χρήση φαρμάκων που είναι γνωστό ότι διαταράσσουν το έντερο.