Τρίτη, 01 Ιούλ, 2025

Η κρίση στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Μολδαβίας αναδεικνύει την ευρύτερη διαίρεση Ανατολής-Δύσης

Σύμφωνα με πληροφορίες, δεκάδες ιερείς έχουν αλλάξει πίστη από την Ορθόδοξη Εκκλησία της Μολδαβίας που συνδέεται με τη Μόσχα στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ρουμανίας, πιστεύοντας ότι το μέλλον της Μολδαβίας βρίσκεται σε τελική ανάλυση στη Δύση.

«Το φαινόμενο αυτό προμηνύει ένα ξεπάγωμα στην εκκλησία», δήλωσε ο Βασίλι Μπανέσκου, εκπρόσωπος της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ρουμανίας, σε ραδιοφωνική συνέντευξη στις 25 Απριλίου.

«Οι ιερείς καταλαβαίνουν ότι … το μέλλον της Μολδαβίας είναι με την Ευρώπη, με τη Ρουμανία», πρόσθεσε.

Η Μολδαβία και η Ρουμανία είναι και οι δύο πρώην σοβιετικές σοσιαλιστικές δημοκρατίες.

Αλλά σε αντίθεση με τη Μολδαβία, η Ρουμανία έχει και τα δύο πόδια σταθερά στο δυτικό στρατόπεδο.

Το 2004, η Ρουμανία έγινε μέλος της διατλαντικής συμμαχίας του ΝΑΤΟ. Τρία χρόνια αργότερα, εντάχθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ).

Αντίθετα, η Μολδαβία, η οποία βρίσκεται σε επισφαλή θέση μεταξύ της Ρουμανίας και της Ουκρανίας, δεν είναι μέλος κανενός οργανισμού.

Πέρυσι, η Μολδαβία (μαζί με την Ουκρανία) έλαβε το καθεστώς της υποψήφιας προς ένταξη χώρας στην ΕΕ, γεγονός που την έθεσε σε τροχιά ένταξης στο ευρωπαϊκό μπλοκ πριν το τέλος της δεκαετίας.

Η Μάια Σάντου, η έντονα φιλοδυτική πρόεδρος της Μολδαβίας, ζήτησε να διεξαχθεί εντός του έτους εθνικό δημοψήφισμα για την ένταξη στην ΕΕ.

Εν τω μεταξύ, οι ορθόδοξοι χριστιανοί της Μολδαβίας – περίπου το 90 τοις εκατό του πληθυσμού – είναι διχασμένοι μεταξύ δύο αντίπαλων εκκλησιών με διαφορετικές πολιτικές προοπτικές: της Μητρόπολης της Μολδαβίας και της Μητρόπολης της Βεσσαραβίας.

Και οι δύο εδρεύουν στο Κισινάου, την πρωτεύουσα της Μολδαβίας, και αμφότερες ισχυρίζονται ότι ασπάζονται τα δόγματα του ορθόδοξου χριστιανισμού.

Ωστόσο, ενώ η πρώτη υπάγεται στη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία, η δεύτερη υπάγεται στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ρουμανίας με έδρα το Βουκουρέστι.

Στα τέλη του περασμένου έτους, η Μητρόπολη της Μολδαβίας επέλεξε να διατηρήσει τη μακροχρόνια σύνδεσή της με το Πατριαρχείο της Μόσχας, την ιστορική έδρα της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας.

«Ο κλήρος και ο λαός παραμένουν πιστοί στην [συνδεδεμένη με τη Μόσχα] Ορθόδοξη Εκκλησία της Μολδαβίας», είχε δηλώσει τότε εκπρόσωπος της εκκλησίας.

«Δεν θα υπάρξει καμία συζήτηση για τη σύνδεση της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Μολδαβίας με το Πατριαρχείο της Ρουμανίας», πρόσθεσε.

Η πρόεδρος της Μολδαβίας Μάια Σάντου στην τρίτη υπουργική διάσκεψη της Πλατφόρμας Υποστήριξης της Μολδαβίας στο Παρίσι, στις 21 Νοεμβρίου 2022. (YOAN VALAT/Pool μέσω Reuters)

 

Πολιτική Ορθοδοξία

Από τότε, δεκάδες ορθόδοξοι ιερείς φέρονται να έχουν αλλάξει πίστη από τη μολδαβική εκκλησία στην αντίστοιχη ρουμανική.
Ο κύριος λόγος για τις αποστασίες φαίνεται να σχετίζεται με τη Ρωσία και τη συνεχιζόμενη εισβολή της στην ανατολική Ουκρανία, η οποία διανύει πλέον τον τρίτο χρόνο της.

Σε δηλώσεις που μεταδόθηκαν πέρυσι, η κ. Σάντου δήλωσε ότι η ορθόδοξη χριστιανική κοινότητα της Μολδαβίας «επιθυμεί την ειρήνη και θέλει να γίνονται σεβαστά τα σύνορα όλων των χωρών».

Σε μια έμμεση αναφορά στη σύγκρουση στην Ουκρανία, πρόσθεσε: «Η εκκλησία δεν μπορεί να μένει στο περιθώριο και να προσποιείται ότι δεν βλέπει τι συμβαίνει».

Υπό την κ. Σάντου, η Μολδαβία καταδίκασε την εισβολή της Ρωσίας, σταμάτησε τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου και κατηγόρησε τη Μόσχα για ανάμιξη στις εσωτερικές της υποθέσεις.

Η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ρουμανίας υποστηρίζει ανοιχτά τη φιλοδοξία της Μολδαβίας, την οποία υπερασπίζεται η κ. Σάντου, να ενταχθεί στην ΕΕ έως το 2030.

Η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία, αντίθετα, συνήθως θεωρεί τη Δύση -και τους κορυφαίους θεσμούς της- ως παρακμιακή και διεφθαρμένη.

Υπό τον επίσκοπο Κύριλλο, τον ορθόδοξο πατριάρχη της Μόσχας, η εκκλησία παρέμεινε σταθερός υποστηρικτής της συνεχιζόμενης εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Ο κ. Μπανέσκου, εκπρόσωπος της Ρουμανικής Εκκλησίας, δήλωσε ότι η εκκλησία του θα συνεχίσει να υποδέχεται Μολδαβούς ιερείς που επιδιώκουν να αποστασιοποιηθούν από τη Μόσχα.

«Η τάση των αποχωρήσεων από τη Μητρόπολη Μολδαβίας … θα συνεχίσει να εξαπλώνεται», υποστήριξε.

Σε απάντηση, η συνδεδεμένη με τη Μόσχα Μητρόπολη Μολδαβίας κάλεσε τους ιερείς που αποστατούν να «εξετάσουν τα λάθη τους, να μετανοήσουν βαθιά και να επιστρέψουν στους κόλπους της εκκλησίας».

Άνθρωποι συμμετέχουν σε διαδήλωση κατά της κυβέρνησης της Μολδαβίας και του φιλοευρωπαίου προέδρου της στο Κισινάου, στις 19 Φεβρουαρίου 2023. (Elena Covalenco/AFP via Getty Images)

 

Αυτόνομη περιοχή κοιτάζει προς τα ανατολικά

Ενώ η κυβέρνηση του Κισινάου παραμένει αποφασισμένη να ενταχθεί στην ΕΕ, άλλα πολιτικά πρόσωπα της Μολδαβίας είναι σαφώς λιγότερο ενθουσιώδη.

«Η ένταξη στην ΕΕ συνεπάγεται την παραίτηση από τα κρατικά συμφέροντα, την κυριαρχία και την ανεξαρτησία», δήλωσε αυτή την εβδομάδα η Γεβγκένια Γκουτσούλ, επικεφαλής της αυτόνομης δημοκρατίας της Γκαγκαουζίας της Μολδαβίας.

Σε αντίθεση με την υπόλοιπη Μολδαβία, η Γκαγκαουζία κατοικείται κυρίως από εθνοτικούς Τούρκους που ακολουθούν τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία.

Η περιοχή και ο λαός της, που είναι γνωστοί ως Γκαγκαούζοι Τούρκοι, βρίσκονται κοντά στη Μαύρη Θάλασσα και διατηρούν μακροχρόνιους πολιτιστικούς και θρησκευτικούς δεσμούς με τη Ρωσία.

Πέρυσι, η κ. Γκουτσούλ εξελέγη ηγέτης, ή αλλιώς μπασκάν, της δημοκρατίας των Γκαγκαούζων, προς μεγάλη απογοήτευση του Κισινάου.

Μαζί με την αντίθεσή της στην ένταξη της Μολδαβίας στην ΕΕ, η ίδια και το φιλορωσικό κόμμα Sor (προφέρεται “Shor”) υποστηρίζουν στενότερες σχέσεις με τη Μόσχα.

Τον περασμένο μήνα, η κ. Γκουτσούλ επισκέφθηκε τη Ρωσία, όπου συναντήθηκε με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν.

Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, φέρεται να είπε στον κ. Πούτιν ότι φιλοδυτικές προσωπικότητες στο Κισινάου επιδιώκουν ενεργά να στερήσουν από τη Γκαγκαουζία τα συνταγματικά της δικαιώματα.

Μετά τη συνάντηση, δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι ο κ. Πούτιν υποσχέθηκε να «επεκτείνει την υποστήριξη στον λαό των Γκαγκαούζων για την προάσπιση των δικαιωμάτων, της εξουσίας και της διεθνούς θέσης του».

Μιλώντας αυτή την εβδομάδα, η κ. Γκουτσούλ επέκρινε την ΕΕ για μια σειρά θεμάτων, λέγοντας ότι η Μολδαβία θα εξυπηρετούνταν καλύτερα αν εντασσόταν στην Ευρασιατική Οικονομική Ένωση (ΕΑΕΕ).

Η ΕΑΕΕ, που ιδρύθηκε από τη Μόσχα το 2014, είναι μια οικονομική ένωση πέντε πρώην σοβιετικών κρατών της Ευρασίας.

Εκτός από τη Ρωσία, τα σημερινά μέλη του μπλοκ αποτελούν η Αρμενία, η Λευκορωσία, το Καζακστάν και το Κιργιστάν.

«Βλέπουμε το μέλλον μας στην ΕΑΕΕ, όπου οι σχέσεις βασίζονται στον αμοιβαίο σεβασμό και όχι στις υπαγορεύσεις μιας ξένης γραφειοκρατίας», δήλωσε η κ. Γκουτσούλ σε δηλώσεις της, τις οποίες επικαλείται το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων TASS.

Λευκός Οίκος: Οι καταλήψεις πανεπιστημίων δεν είναι ειρηνικοί τρόποι διαμαρτυρίας

Μία μέρα μετά από τις διαδηλώσεις υπέρ της Παλαιστίνης σε πανεπιστημιουπόλεις των ΗΠΑ, οι οποίες κατέληξαν σε συμπλοκές με την αστυνομία και τους αντιδιαδηλωτές και σε κατάληψη κτιρίου, η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου Καρίν Ζαν-Πιέρ πιέστηκε κατά τη διάρκεια ενημέρωσης [του Τύπου] την 1η Μαΐου να δηλώσει τη θέση του προέδρου Τζο Μπάιντεν σχετικά με τις πρόσφατες εξελίξεις.

Η απάντησή της ήταν μια γενική δήλωση με δύο σκέλη, η οποία επαναλάμβανε αφ’ ενός την πάγια καταδίκη εκ μέρους της αμερικανικής κυβέρνησης του αντισημιτισμού και της ρητορικής μίσους, αφ’ ετέρου την αναγνώριση του δικαιώματος των Αμερικανών να διαμαρτύρονται ειρηνικά εντός των ορίων του νόμου.

Οι διαμαρτυρίες υπέρ της Παλαιστίνης στις πανεπιστημιουπόλεις φαίνεται πως έχουν εξελιχθεί σε εθνικό φαινόμενο στις ΗΠΑ, από το Λος Άντζελες της Καλιφόρνιας και το Ώστιν του Τέξας μέχρι το Γκέινσβιλ της Φλόριντα και τη Νέα Υόρκη. Τα πανεπιστήμια και οι τοπικές και πολιτειακές υπηρεσίες επιβολής του νόμου αντέδρασαν στις ταραχές με διαφορετικό τρόπο, κάτι που παρήγαγε και διαφορετικά αποτελέσματα: από τις εκατοντάδες συλλήψεις και τη βίαιη διάλυση των καταλήψεων στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια μέχρι την απόφαση του Πανεπιστημίου Μπράουν να εξετάσει το ενδεχόμενο απεμπλοκής του από το Ισραήλ και την απόφαση του USC να ακυρώσει τις τελετές αποφοίτησης.

Ο πρόεδρος Μπάιντεν, με δήλωσή του στις 22 Απριλίου, είχε καταδικάσει τις «αντισημιτικές διαμαρτυρίες» καθώς και «εκείνους που δεν καταλαβαίνουν τι συμβαίνει με τους Παλαιστινίους».

Η κα Ζαν-Πιερ είπε στους δημοσιογράφους ότι ο πρόεδρος Μπάιντεν και η ομάδα του «παρακολουθούν στενά την κατάσταση», ενώ, όταν ρωτήθηκε γιατί παρέμεινε σιωπηλός μετά τα πρόσφατα βίαια επεισόδια, υπενθύμισε τις σταθερές προσπάθειες του προέδρου για την καταπολέμηση του αντισημιτισμού ως απόδειξη της πάγιας θέσης του.

«Αυτό που πιστεύουμε – και είμαστε πολύ σαφείς σε αυτό – είναι ότι κάθε Αμερικανός πρέπει να έχει το δικαίωμα στην ειρηνική διαμαρτυρία εντός των πλαισίων του νόμου», είπε. «Επίσης, θα εκθέτουμε κάθε είδος αντισημιτικών εκδηλώσεων που ακούμε και βλέπουμε».

Η κα Ζαν-Πιερ συντάχθηκε με τη θέση της διοίκησης του πανεπιστημίου όσον αφορά το δικαίωμα των φοιτητών στη μάθηση και την ασφάλεια στην πανεπιστημιούπολη. Τάχθηκε επίσης υπέρ της άποψης της διοίκησης, αναφορικά με τους διαδηλωτές στο Κολούμπια που κατέλαβαν ένα κτίριο της πανεπιστημιούπολης, ότι η κατάληψη κτιρίων «δεν είναι ειρηνική διαμαρτυρία».

Τα σχόλιά της απηχούν τα σχόλια του εκπροσώπου του Λευκού Οίκου για θέματα εθνικής ασφάλειας Τζον Κίρμπι κατά τη διάρκεια τηλεφωνικής συνδιάλεξης στις 30 Απριλίου, στην οποία δήλωσε: «Ο πρόεδρος πιστεύει ότι η βίαιη κατάληψη ενός κτιρίου της πανεπιστημιούπολης είναι μία απολύτως λανθασμένη προσέγγιση. Αυτό δεν αποτελεί παράδειγμα ειρηνικής διαμαρτυρίας».

Ωστόσο, η κα Ζαν-Πιερ αρνήθηκε να καταδικάσει επίσημα οποιαδήποτε άλλη πτυχή των διαδηλώσεων πέρα από τον αντισημιτισμό και την «αναστάτωση που πραγματικά υποβαθμίζει την ακαδημαϊκή εμπειρία των φοιτητών», για την οποία, όπως πρόσθεσε, ευθύνεται «ένα μικρό ποσοστό φοιτητών».

Ποια ήταν η άποψη του προέδρου Μπάιντεν σχετικά με την αντικάσταση της αμερικανικής σημαίας με την παλαιστινιακή από ορισμένους διαδηλωτές στην πανεπιστημιούπολη;

«Οι Αμερικανοί έχουν το δικαίωμα να διαμαρτύρονται ειρηνικά στο πλαίσιο του νόμου – εντός του πλασίου του νόμου. Και πρέπει να το σεβαστούμε αυτό», απάντησε η κα Ζαν-Πιερ, πριν επαναλάβει τις προαναφερθείσες απόψεις σχετικά με την κατάληψη κτιρίων και τον αντισημιτισμό.

Σε ερώτηση για τη θέση του Λευκού Οίκου όσον αφορά τους τρόπους με τους οποίους ορισμένα πανεπιστήμια, όπως το Κολούμπια, επέλεξαν να χειριστούν τις διαμαρτυρίες, η κα Ζαν-Πιερ αρνήθηκε να απαντήσει, παραπέμποντας στην ηγεσία του κάθε σχολείου και στις υπηρεσίες επιβολής του νόμου.

«Αυτή είναι μια απόφαση για την οποία αποφασίζουν τα κολέγια και τα πανεπιστήμια. Οι αρχές επιβολής του νόμου […] έχουν καλύτερη αίσθηση του τι συμβαίνει επί τόπου. Και προφανώς, πρέπει να λάβουν αποφάσεις».

Αυτές οι μεμονωμένες καταστολές διαμαρτυριών οδήγησαν επίσης σε αναφορές ότι ορισμένοι από τους διαδηλωτές που συνελήφθησαν σε πανεπιστήμια ήταν επαγγελματίες ταραχοποιοί και ότι ορισμένες από τις διαμαρτυρίες λάμβαναν χρηματοδότηση από εξωτερικές ομάδες.

Ερωτηθείσα αν ο πρόεδρος γνώριζε για τους μη εγγεγραμμένους διαδηλωτές, η κα Ζαν-Πιερ είπε ότι δεν μπορεί να μιλήσει γι’ αυτό, ανακατευθύνοντας την ερώτηση στις τοπικές αστυνομικές αρχές.

Η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου αρνήθηκε επίσης να απαντήσει στην ερώτηση αν ο πρόεδρος ήθελε η κυβέρνησή του να μάθει ποιος χρηματοδοτεί κάποιες από τις διαδηλώσεις.

«Δεν μπορώ να μιλήσω για τις οργανώσεις που αναφέρονται», δήλωσε.

Οι τοπικοί αξιωματούχοι θα είναι καλύτερα ενημερωμένοι σχετικά με αυτό, είπε, και το Υπουργείο Δικαιοσύνης και το FBI θα συνεχίσουν να υποστηρίζουν τα κολέγια και τα πανεπιστήμια «όσον αφορά τους ομοσπονδιακούς νόμους».

Του T.J. Muscaro

Επιμέλεια: Αλία Ζάε