Παρασκευή, 29 Μαρ, 2024

Συνεχίζονται οι διαμαρτυρίες των Ευρωπαίων αγροτών, με αφορμή τη συνάντηση των υπουργών Γεωργίας της ΕΕ

Στις 26 Φεβρουαρίου, οι Βέλγοι αγρότες συγκεντρώθηκαν στις Βρυξέλλες, για δεύτερη φορά μέσα σε ένα μήνα, για να διαμαρτυρηθούν για τις πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), οι οποίες, όπως λένε, τους βγάζουν από την αγορά.

Όπως και οι συνάδελφοί τους αλλού, οι Βέλγοι αγρότες καταγγέλλουν την αύξηση του ενεργειακού κόστους και τις φθηνές εισαγωγές τροφίμων από χώρες εκτός της ΕΕ που, όπως λένε, υποβαθμίζουν τους τοπικούς παραγωγούς.

«Βρισκόμαστε και πάλι εδώ στις Βρυξέλλες σήμερα επειδή η ΕΕ δεν ακούει τα αιτήματά μας», δήλωσε στο Reuters ο Morgan Ody, γενικός συντονιστής μιας εξέχουσας ένωσης αγροτών.

«Παράγουμε τα τρόφιμα, αλλά δεν βγάζουμε τα προς το ζην – εξαιτίας των συμφωνιών ελεύθερου εμπορίου, της απορρύθμισης και επειδή οι τιμές είναι κάτω από το κόστος παραγωγής. Απαιτούμε από την ΕΕ να κινηθεί σε αυτό το θέμα.»

Η δεύτερη συγκέντρωση των  απογοητευμένων αγροτών στις Βρυξέλλες έγινε με αφορμή την έκτακτη συνεδρίαση των υπουργών Γεωργίας της ΕΕ, στην οποία συζητήθηκαν τρόποι για την άμβλυνση των παραπόνων των διαδηλωτών.

Τις τελευταίες εβδομάδες έχουν σημειωθεί παρόμοιες διαμαρτυρίες, διαφορετικού μεγέθους και έντασης, στη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ισπανία, την Ιταλία, την Ελλάδα και την Πολωνία.

Οι αγρότες σε ολόκληρη την ΕΕ καταγγέλλουν, επίσης, αυτό που θεωρούν υπερβολική γραφειοκρατία της ΕΕ και τις περιοριστικές, «φιλικές προς το κλίμα» πολιτικές που επιβάλλουν οι αξιωματούχοι στις Βρυξέλλες.

«Μας αγνοούν», δήλωσε στο Associated Press η Marieke Van De Vivere, αγρότισσα από τη βόρεια Γάνδη του Βελγίου, καλώντας τους υπουργούς της ΕΕ να επισκεφθούν τους αγρότες που εργάζονται στα χωράφια τους, «για να δουν ότι δεν είναι πολύ εύκολο με τους κανόνες που μας επιβάλλουν».

Κατά την άφιξη των υπουργών Γεωργίας, δεκάδες αγρότες στάθμευσαν τα τρακτέρ τους έξω από τον χώρο της συνάντησης, ενώ εκατοντάδες άλλοι απέκλεισαν τους δρόμους προς την πόλη.

Κάποια στιγμή, αστυνομικοί των ΜΑΤ χρησιμοποίησαν κανόνια νερού για να διαλύσουν τους διαδηλωτές, αφού σωροί από ελαστικά πυρπολήθηκαν κοντά στην περιοχή όπου γινόταν η συνάντηση.

Κατά την άφιξή τους, οι υπουργοί της ΕΕ φάνηκαν να εκφράζουν τη συμπάθειά τους για την κατάσταση των αγροτών.

«Χρειάζεται […] να πούμε στους αγρότες ότι κάτι αλλάζει», δήλωσε στους δημοσιογράφους ο Γάλλος υπουργός Γεωργίας Marc Fesneau.

«Όχι μόνο βραχυπρόθεσμα, αλλά και μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα.»

Ο David Clarinval, υπουργός Γεωργίας του Βελγίου, επέμεινε ότι ο ίδιος και άλλοι αξιωματούχοι της ΕΕ ακούνε «σαφώς τα παράπονά τους [των αγροτών]».

«Κατανοούμε ότι ορισμένοι βρίσκονται σε δύσκολη θέση», δήλωσε, προσθέτοντας ότι «η επιθετικότητα δεν αποτελεί πηγή λύσεων», αναφερόμενος στις κλιμακούμενες αντιδράσεις των αγροτών σε ολόκληρη την ήπειρο.

Στις 30 Ιανουαρίου, εκατοντάδες αγρότες στάθμευσαν τα τρακτέρ τους έξω από το κτίριο του Κοινοβουλίου της ΕΕ, το οποίο φιλοξενούσε σύνοδο κορυφής των Ευρωπαίων ηγετών.

Ενώ η σύνοδος κορυφής βρισκόταν σε εξέλιξη, οι διαδηλωτές έβαλαν φωτιά σε δεμάτια με άχυρο, πέταξαν μπουκάλια και αυγά κατά της αστυνομίας και πολιόρκησαν το μεγαλύτερο θαλάσσιο λιμάνι της χώρας.

Οι υπουργοί Γεωργίας αναμενόταν να συζητήσουν τρόπους εκτόνωσης της απογοήτευσης των αγροτών και αντιμετώπισης των πιο πιεστικών παραπόνων τους.

Οι προτάσεις περιλαμβάνουν μείωση του αριθμού και της συχνότητας των επιθεωρήσεων στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις και εξαιρέσεις από ορισμένους περιβαλλοντικούς κανόνες για τους αγρότες μικρής κλίμακας.

Οι Βρυξέλλες έχουν ήδη χαλαρώσει ορισμένους από τους πιο αυστηρούς περιορισμούς τους, μετά από μια σειρά διαμαρτυριών που είχαν λάβει χώρα σε άλλα κράτη της ΕΕ.

Για παράδειγμα, αφαιρέθηκε ο στόχος της μείωσης των εκπομπών από τις γεωργικές εκμεταλλεύσεις από τον «οδικό χάρτη για το κλίμα» και αποσύρθηκε η προτεινόμενη νομοθεσία κατά της χρήσης ορισμένων φυτοφαρμάκων.

Επίσης, εγκαταλείφθηκε η απαίτηση να αφήνουν οι αγρότες ένα ορισμένο τμήμα της γης τους σε αγρανάπαυση με στόχο την «προώθηση της ‘βιοποικιλότητας’».

Νωρίτερα φέτος, οι Γερμανοί αξιωματούχοι προσπάθησαν να εκτονώσουν την κρίση υποσχόμενοι να διατηρήσουν τις φορολογικές απαλλαγές για τους αγρότες, ενώ παράλληλα θα καταργούσαν σταδιακά τις αγροτικές επιδοτήσεις, μέσα σε διάστημα τριών ετών.

Μετά από μαζικές διαμαρτυρίες στη Γαλλία, το Παρίσι απέσυρε τα σχέδιά του να καταργήσει τις επιδοτήσεις ντίζελ και δεσμεύτηκε να χαλαρώσει τους περιβαλλοντικούς κανόνες για τη γεωργική παραγωγή.

Farmers protest with their tractors near Sulechow, Poland, on Feb. 20, 2024. (Wladyslaw Czulak/Agencja Wyborcza.pl via Reuters)
Αγρότες διαμαρτύρονται με τα τρακτέρ τους κοντά στο Sulechow της Πολωνίας, στις 20 Φεβρουαρίου 2024. (Wladyslaw Czulak/Agencja Wyborcza.pl μέσω Reuters)

 

Ωστόσο, οι αγρότες στη Γαλλία, τη Γερμανία και την υπόλοιπη ΕΕ λένε ότι οι παραχωρήσεις δεν είναι αρκετές και έχουν ορκιστεί να συνεχίσουν τις διαμαρτυρίες τους μέχρι να ικανοποιηθούν όλα τα αιτήματά τους.

Οι διαμαρτυρίες των Ευρωπαίων αγροτών, με χαρακτηριστική τη χρήση αγροτικών οχημάτων για τον αποκλεισμό αυτοκινητοδρόμων, δρόμων και συνοριακών διαβάσεων, ξεκίνησαν για πρώτη φορά στην Ολλανδία το 2019.

Έκτοτε, έχουν εξαπλωθεί σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπου οι αγρότες και άλλοι εργαζόμενοι στον αγροτικό τομέα έχουν κοινά προβλήματα.

Ταυτόχρονες συγκεντρώσεις στην Ισπανία και την Πολωνία

Η διαμαρτυρία της 26ης Φεβρουαρίου στις Βρυξέλλες συνέπεσε με παρόμοιες δράσεις στη Μαδρίτη, όπου οι Ισπανοί αγρότες εξέφρασαν παρόμοια παράπονα χτυπώντας τύμπανα και αποκλείοντας δρόμους.

«Αυτοί οι κανόνες [της ΕΕ] είναι απαράδεκτοι», δήλωσε στο Reuters ο Ρομπέρτο Ροντρίγκεζ, αγρότης από την κεντρική επαρχία της ισπανικής Άβιλα, προσθέτοντας:

«Έχουμε κουραστεί από τη γραφειοκρατία. Θέλουν να δουλεύουμε στα χωράφια την ημέρα και να ασχολούμαστε με τη γραφειοκρατία τη νύχτα.»

Νωρίτερα αυτόν τον μήνα, οι Ισπανοί αγρότες απέκλεισαν δρόμους σε όλη τη χώρα για να διαμαρτυρηθούν για τον αυξανόμενο πληθωρισμό και τον αθέμιτο ανταγωνισμό από παραγωγούς σε κράτη εκτός ΕΕ.

«Οι αγρότες αντιμετωπίζουν τα ίδια προβλήματα σε ολόκληρη την ΕΕ», είχε επισημάνει τότε ο αντιπρόεδρος μιας κορυφαίας ισπανικής ένωσης αγροτών.

Με τις διαμαρτυρίες να βρίσκονται σε εξέλιξη στις Βρυξέλλες και τη Μαδρίτη, οι Πολωνοί αγρότες πραγματοποίησαν επίσης διαδηλώσεις κατά της εισροής φθηνών σιτηρών από τη γειτονική Ουκρανία.

Οι Πολωνοί αγρότες έχουν καταγγείλει εδώ και καιρό την απόφαση των Βρυξελλών του 2022 για την άρση των δασμών από τις εισαγωγές τροφίμων από την Ουκρανία.

Τις τελευταίες εβδομάδες, οι Πολωνοί αγρότες διέκοψαν την κυκλοφορία σε όλη την επικράτεια και επέβαλαν de facto αποκλεισμό στα σύνορα της Πολωνίας με την Ουκρανία.

Στις 26 Φεβρουαρίου, απέκλεισαν επίσης ένα συνοριακό πέρασμα με τη Γερμανία, για να προβάλλουν περαιτέρω τα αιτήματά τους.

«Πρόκειται για μια επίδειξη αλληλεγγύης», δήλωσε ο Adrian Wawrzyniak, εκπρόσωπος μιας σημαντικής πολωνικής ένωσης αγροτών.

«Οι Πολωνοί και οι Γερμανοί αγρότες δεν θα επιτρέψουν να συνεχίσουν να εισέρχονται αυτά τα προϊόντα από την Ουκρανία στην ευρωπαϊκή αγορά.»

Μιλώντας από τη Βαρσοβία, ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ δήλωσε ότι τα παράπονα των αγροτών πρέπει να αντιμετωπιστούν «σε ευρωπαϊκό επίπεδο».

«Η Πολωνία είναι η πρώτη χώρα της ΕΕ [στα σύνορα με την Ουκρανία], αλλά αυτό είναι ένα πρόβλημα της ΕΕ στο σύνολό της – της γεωργίας της ΕΕ στο σύνολό της», δήλωσε στους δημοσιογράφους.

«Η ΕΕ πρέπει να επιλύσει το ζήτημα αυτό σε ευρωπαϊκό επίπεδο, περιλαμβανομένης της στήριξης των Πολωνών γεωργών.»

Του Adam Morrow, με τη συμβολή του Reuters και του Associated Press

Επιμέλεια: Αλία Ζάε

Η Αρμενία θέτει σε κίνδυνο την κυριαρχία της φλερτάροντας με το ΝΑΤΟ, προειδοποιεί ο Λαβρόφ

Η Αρμενία κινδυνεύει να θυσιάσει την εθνική της κυριαρχία με την ένταξή της στη στρατιωτική συμμαχία του ΝΑΤΟ, δήλωσε ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ.

«Ελπίζω το Ερεβάν [η πρωτεύουσα της Αρμενίας] να γνωρίζει ότι η εμβάθυνση της συνεργασίας του με τη συμμαχία [του ΝΑΤΟ] θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα να χάσει την κυριαρχία του όσον αφορά την άμυνα και την ασφάλεια», δήλωσε ο κ. Λαβρόφ στο ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων TASS στις 28 Δεκεμβρίου.

Παρότι ονομαστικός σύμμαχος της Ρωσίας, η Αρμενία πραγματοποιεί στρατιωτικές ασκήσεις με το ΝΑΤΟ και μεταρρυθμίζει τον στρατό της για να τον ευθυγραμμίσει με τα πρότυπα του δυτικού οργανισμού, δήλωσε ο κ. Λαβρόφ.

Η Αρμενία είναι μακροχρόνιο μέλος του Οργανισμού της Συνθήκης Συλλογικής Ασφάλειας (ΟΣΣΑ), ενός μπλοκ ασφαλείας υπό την ηγεσία της Μόσχας, το οποίο ιδρύθηκε μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης.

Μαζί με τη Ρωσία και την Αρμενία, ο ΟΣΣΑ περιλαμβάνει τη Λευκορωσία, το Καζακστάν, το Κιργιστάν και το Τατζικιστάν.

Από τότε που η Ρωσία ξεκίνησε την εισβολή της στην ανατολική Ουκρανία στις αρχές του περασμένου έτους, το Ερεβάν έχει σταδιακά απομακρυνθεί από τον οργανισμό.

Τον Σεπτέμβριο, ανακάλεσε τον μόνιμο αντιπρόσωπό της στο μπλοκ ασφαλείας και αρνήθηκε να συμμετάσχει στις προγραμματισμένες στρατιωτικές ασκήσεις του ΟΣΣΑ στη Λευκορωσία.

Λίγο αργότερα, η Αρμενία φιλοξένησε τμήματα του αμερικανικού στρατού για κοινές στρατιωτικές ασκήσεις κοντά στο Ερεβάν.

Την περίοδο εκείνη, ο επικεφαλής της επιτροπής εξωτερικών υποθέσεων της ρωσικής Κρατικής Δούμας κατηγόρησε τις Ηνωμένες Πολιτείες ότι προσπαθούν να αποκτήσουν ένα «αντιρωσικό έρεισμα» στην περιοχή του Νοτίου Καυκάσου.

Το Ερεβάν ενόχλησε εκ νέου τη Μόσχα τον περασμένο μήνα, όταν αρνήθηκε να συμμετάσχει στη σύνοδο κορυφής του ΟΣΣΑ στο Μινσκ, στην οποία συμμετείχε ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν.

«Αυτό δεν μπορεί παρά να μας προκαλεί ανησυχία», ανέφερε ο κ. Λαβρόφ στις δηλώσεις του στο TASS.

«Έχουμε επανειλημμένα επισημάνει στους Αρμένιους ομολόγους μας ότι ο πραγματικός στόχος του ΝΑΤΟ είναι να ενισχύσει τη θέση του στην περιοχή [του Νοτίου Καυκάσου] και να δημιουργήσει συνθήκες χειραγώγησης με βάση τη στρατηγική του “διαίρει και βασίλευε”».

Επανεκκίνηση της εξωτερικής πολιτικής

Σε προηγούμενες δηλώσεις του, ο πρωθυπουργός της Αρμενίας Νικολ Πασινιάν έχει τονίσει ότι η χώρα του δεν σχεδιάζει να αποχωρήσει από τον ΟΣΣΑ.

Ο πρωθυπουργός της Αρμενίας Νικόλ Πασινιάν και ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν δίνουν τα χέρια στη σύνοδο κορυφής του Οργανισμού της Συνθήκης Συλλογικής Ασφάλειας (ΟΣΣΑ) στο Ερεβάν της Αρμενίας, 23 Νοεμβρίου 2022. (Hayk Baghdasaryan/Photolure μέσω Reuters)

Σε τηλεοπτικά σχόλια τον περασμένο μήνα, ο κ. Πασινιάν δήλωσε ότι οποιαδήποτε απόφαση να εγκαταλείψει το μπλοκ ασφαλείας υπό την ηγεσία της Μόσχας θα ληφθεί «σύμφωνα με τα συμφέροντα της Αρμενίας».

Αλλά συνέχισε να ισχυρίζεται ότι η συμμετοχή της Αρμενίας στον ΟΣΣΑ εμπόδιζε τις προσπάθειες για την προμήθεια όπλων και υποστήριξης από «άλλες πηγές» – πιθανότατα μια αναφορά στις δυτικές χώρες.

Στα τέλη Οκτωβρίου, η Γαλλία, μέλος του ΝΑΤΟ, ανακοίνωσε την πώληση προηγμένων συστημάτων ραντάρ και αντιαεροπορικών πυραύλων στην Αρμενία.

Τότε, ο Γάλλος υπουργός Άμυνας Σεμπαστιέν Λεκορνού είχε δηλώσει ότι η Γαλλία θα βοηθούσε στον εκσυγχρονισμό των ενόπλων δυνάμεων της Αρμενίας και θα παρείχε εκπαίδευση στο αρμενικό στρατιωτικό προσωπικό.

«Επιμένουμε στην αμυντική μας σχέση [με την Αρμενία], παρόλο που δεν ανήκουμε στις ίδιες στρατιωτικές και πολιτικές συμμαχίες», είχε δηλώσει ο κ. Λεκορνού σε κοινή ενημέρωση Τύπου με τον Αρμένιο ομόλογό του.

Ο κ. Πασινιάν έχει επίσης παραπονεθεί ότι η συμμετοχή της χώρας του στον ΟΣΣΑ απέτυχε να αποτρέψει μια πρόσφατη στρατιωτική επίθεση του Αζερμπαϊτζάν στην περιοχή Ναγκόρνο-Καραμπάχ που αποτελεί σημείο ανάφλεξης.

Τον Σεπτέμβριο, το Αζερμπαϊτζάν – ο μακροχρόνιος εχθρός της Αρμενίας – πραγματοποίησε μια 24ωρη επίθεση για να ασκήσει τον έλεγχο της περιοχής και να αφοπλίσει τους Αρμένιους αυτονομιστές.

Αν και οι περισσότεροι κάτοικοι του Ναγκόρνο-Καραμπάχ είναι εθνοτικά Αρμένιοι, η περιοχή αναγνωρίζεται διεθνώς ως τμήμα του Αζερμπαϊτζάν.

Η Μόσχα, η οποία διατηρεί ειρηνευτική δύναμη στην περιοχή, απάντησε στις επικρίσεις του κ. Πασινιάν σημειώνοντας ότι η διεκδίκηση του Αζερμπαϊτζάν στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ έχει αναγνωριστεί διεθνώς -ακόμη και από την Αρμενία.

«Δυστυχώς, το Ερεβάν προσπαθεί να αναδιαμορφώσει την πορεία της εξωτερικής του πολιτικής», δήλωσε ο κ. Λαβρόφ σε πρόσφατες δηλώσεις του στο TASS.

«Ανταλλάσσει τη δοκιμασμένη συμμαχία της με τη Μόσχα με αόριστες υποσχέσεις από τη Δύση».

«Για να δικαιολογήσει τη στρατηγική της στροφή, η Αρμενία προσπαθεί να κατηγορήσει τη Ρωσία για όλα τα προβλήματά της -συμπεριλαμβανομένης της πρόσφατης απώλειας του Ναγκόρνο-Καραμπάχ», πρόσθεσε ο κ. Λαβρόφ.

Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ, ο Αζέρος υπουργός Εξωτερικών Τζεϊχούν Μπαϊράμοφ και ο Αρμένιος υπουργός Εξωτερικών Ζοχράμπ Μνατσακανιάν συμμετέχουν σε συνάντηση στη Μόσχα στις 9 Οκτωβρίου 2020. (Ρωσικό Υπουργείο Εξωτερικών/Handout μέσω Reuters)

 

Επανεξέταση της ρωσικής βάσης

Σε πρόσφατη συνέντευξή του στη Wall Street Journal, ο κ. Πασινιάν δήλωσε ότι η επίθεση του Αζερμπαϊτζάν τον Σεπτέμβριο έφερε την Αρμενία στην απόφαση ότι πρέπει να διαφοροποιήσει τις «σχέσεις της στον τομέα της ασφάλειας».

Στην ίδια συνέντευξη, φάνηκε να αφήνει να εννοηθεί ότι η Αρμενία δεν αποκόμισε κανένα πλεονέκτημα από το να επιτρέψει τη ρωσική στρατιωτική παρουσία στα εδάφη της.

Μαζί με την ειρηνευτική της δύναμη, η Ρωσία διατηρεί μια μεγάλη στρατιωτική βάση στη βορειοδυτική πόλη Γκιούμρι της Αρμενίας.

Λέγεται ότι φιλοξενεί περίπου 3.000 στρατιώτες, και λειτουργεί στο πλαίσιο της Κοινοπολιτείας Ανεξάρτητων Κρατών (ΚΑΚ) από το 1995.

Η ΚΑΚ ιδρύθηκε το 1991 και είναι ένα περιφερειακό μπλοκ υπό την ηγεσία της Μόσχας που περιλαμβάνει εννέα πρώην σοβιετικές δημοκρατίες, συμπεριλαμβανομένης της Αρμενίας.

Μιλώντας στο TASS, ο κ. Λαβρόφ δήλωσε ότι η Μόσχα θα θεωρήσει «οποιαδήποτε εικασία σχετικά με τη χρησιμότητα της 102ης ρωσικής στρατιωτικής βάσης … ως επιβλαβή».

«[Η εγκατάσταση] βασίζεται στα εθνικά συμφέροντα και στο κοινό καθήκον των χωρών μας να διασφαλίσουν τη σταθερότητα στον Νότιο Καύκασο», πρόσθεσε.

Γερμανία: Στέλνει μόνιμη στρατιωτική αποστολή στη Λιθουανία – η πρώτη μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο

Η Γερμανία θα αναπτύξει μια μόνιμη ταξιαρχία μάχης στην επίσης μέλος του ΝΑΤΟ Λιθουανία τα επόμενα τρία χρόνια, σύμφωνα με συμφωνία που υπεγράφη αυτή την εβδομάδα μεταξύ των υπουργών Άμυνας των δύο χωρών.

Μόλις υλοποιηθεί, η κίνηση αυτή θα είναι η πρώτη μόνιμη εξωτερική στρατιωτική ανάπτυξη της Γερμανίας μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

«Η ανατολική πτέρυγα έχει πλέον μετακινηθεί προς τα ανατολικά και είναι καθήκον της Γερμανίας να την προστατεύσει», δήλωσε ο Γερμανός υπουργός Άμυνας Μπόρις Πιστόριους σε κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Λιθουανό ομόλογό του.

Περιγράφοντας τη συμφωνία ως «ιστορική», ο κ. Πιστόριους τη συνέκρινε με την ανάπτυξη των συμμαχικών δυνάμεων στη Δυτική Γερμανία στο αποκορύφωμα του Ψυχρού Πολέμου.

Η συμφωνία υπεγράφη στη Λιθουανία στις 18 Δεκεμβρίου από τον κ. Πιστόριους και τον υπουργό Άμυνας της Λιθουανίας Άρβιντας Ανουσάουσκας.

Προβλέπει τη σταδιακή ανάπτυξη στη Λιθουανία μιας γερμανικής στρατιωτικής ταξιαρχίας -περίπου 4.800 στρατιώτες- οι οποίοι θα είναι πλήρως ετοιμοπόλεμοι έως το 2027.

Τα περισσότερα από τα στρατεύματα πρόκειται να φθάσουν το 2025 και το 2026, σύμφωνα με τον κ. Πιστόριους.

«Η ταχύτητα του σχεδίου δείχνει σαφώς ότι η Γερμανία κατανοεί τη νέα πραγματικότητα στον τομέα της ασφάλειας», δήλωσε.

«Είμαστε έτοιμοι να υπερασπιστούμε το έδαφος του ΝΑΤΟ», πρόσθεσε.

Η Λιθουανία, μαζί με άλλες έξι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, εντάχθηκε στο ΝΑΤΟ το 2004. Ήταν το μεγαλύτερο κύμα επέκτασης του ΝΑΤΟ στην ιστορία της δυτικής συμμαχίας.

Το ΝΑΤΟ διαθέτει ήδη μια πολυεθνική ομάδα μάχης που έχει τοποθετηθεί στη Λιθουανία στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας του για Ενισχυμένη Προωθημένη Παρουσία (Enhanced Forward Presence).

Η Γερμανία ηγείται σήμερα της δύναμης των περίπου 1.200 στρατιωτών, η οποία, σύμφωνα με τη νέα συμφωνία, θα απορροφηθεί από τη γερμανική ταξιαρχία που θα αναπτυχθεί σύντομα.

Ο Γερμανός υπουργός Άμυνας Μπόρις Πιστόριους μιλάει σε συνέντευξη Τύπου στο Βίλνιους της Λιθουανίας, στις 7 Μαρτίου 2023. (Ints Kalnins/Reuters)

 

Τα χειρότερα σενάρια

Η Λιθουανία, μια πρώην σοβιετική σοσιαλιστική δημοκρατία, μοιράζεται σύνορα μήκους περίπου 300 χιλιομέτρων με τη Ρωσία.

Η Λιθουανία μοιράζεται επίσης σύνορα μήκους περίπου 675 χιλιομέτρων με τη Λευκορωσία, βασικό σύμμαχο της Ρωσίας.

Ο κ. Ανουσάουσκας δήλωσε ότι οι προγραμματισμένες γερμανικές αποστολές αποσκοπούσαν στην πρόληψη αυτού που αποκάλεσε «τα πολύ χειρότερα σενάρια».

«Πρέπει να είμαστε σε ετοιμότητα», δήλωσε στη συνέντευξη Τύπου. «Η Ρωσία παραμένει η κύρια απειλή για εμάς [τη Λιθουανία] και το ΝΑΤΟ».

Η Μόσχα, από την πλευρά της, δεν έχει ακόμη εκδώσει δήλωση σχετικά με τις σχεδιαζόμενες γερμανικές αποστολές.

Ο Λαουρίνιας Καστσιούνας, επικεφαλής της επιτροπής εθνικής ασφάλειας του λιθουανικού κοινοβουλίου, δήλωσε ότι η χώρα του είναι έτοιμη να δαπανήσει περίπου το 0,3% του ΑΕΠ τα επόμενα χρόνια για την παροχή υποδομών για τα εισερχόμενα στρατεύματα.

«Όλα τα [λιθουανικά] πολιτικά κόμματα -αριστερά και δεξιά- συμφωνούν ότι αυτό αποτελεί προτεραιότητα», δήλωσε ο κ. Καστσιούνας στους δημοσιογράφους στις 18 Δεκεμβρίου.

«Θα βρούμε τους απαιτούμενους πόρους», πρόσθεσε.

Η 1η Μεραρχία 9ου Συντάγματος 1ου Τάγματος του Στρατού των ΗΠΑ ξεφορτώνει εξοπλισμό μάχης, συμπεριλαμβανομένων αρμάτων μάχης Abrams και οχημάτων μάχης Bradley, κοντά στη στρατιωτική βάση Pabrade στη Λιθουανία στις 21 Οκτωβρίου 2019. (Petras Malukas/AFP via Getty Images)

 

Αμυντικά σύμφωνα ΗΠΑ-Σκανδιναβίας

Από τότε που η Μόσχα εισέβαλε στην ανατολική Ουκρανία στις αρχές του περασμένου έτους, το ΝΑΤΟ έχει ορκιστεί να ενισχύσει τη στρατιωτική του παρουσία κατά μήκος των ανατολικών συνόρων του με τη Ρωσία.

Την ίδια ημέρα που η Γερμανία και η Λιθουανία υπέγραψαν τη συμφωνία ανάπτυξης, η Φινλανδία -το νεότερο μέλος του ΝΑΤΟ- υπέγραψε αμυντικό σύμφωνο με τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Το σύμφωνο θα παρέχει στον αμερικανικό στρατό ευρεία πρόσβαση στη Φινλανδία, η οποία μοιράζεται σύνορα μήκους περίπου 1335 χιλιομέτρων με τη Ρωσία.

Η συμφωνία που υπογράφηκε στην Ουάσινγκτον, θα επιτρέψει στις αμερικανικές δυνάμεις να έχουν ταχεία πρόσβαση στη σκανδιναβική χώρα σε περίπτωση σύγκρουσης.

Θα επιτρέψει επίσης στον αμερικανικό στρατό να αποθηκεύει όπλα και εξοπλισμό -και να πραγματοποιεί τακτικά ασκήσεις- στο φινλανδικό έδαφος.

Το Κρεμλίνο, από την πλευρά του, έχει προειδοποιήσει ότι η κίνηση αυτή «αναμφίβολα» θα αυξήσει τις εντάσεις μεταξύ της Ρωσίας και της Φινλανδίας.

Σύμφωνα με εκπρόσωπο του Κρεμλίνου, η πιθανή είσοδος «στρατιωτικών υποδομών» του ΝΑΤΟ στη γειτονική Φινλανδία θα «θεωρηθεί ως απειλή» από τη Μόσχα.

Στις 19 Δεκεμβρίου, το υπουργείο Εξωτερικών της Ρωσίας κάλεσε τον Φινλανδό πρέσβη για να εκφράσει τη δυσαρέσκειά του.

Σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου, ο πρέσβης ενημερώθηκε ότι η Μόσχα δεν θα επιτρέψει τη «δημιουργία στρατιωτικού δυναμικού του ΝΑΤΟ στα σύνορά μας, το οποίο απειλεί την ασφάλεια της Ρωσικής Ομοσπονδίας».

Η Ρωσία, συνεχίζει η ανακοίνωση, «θα λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα για να αντιμετωπίσει τις επιθετικές αποφάσεις της Φινλανδίας και των συμμάχων της στο ΝΑΤΟ».

Ωστόσο, παρά τις επανειλημμένες αντιρρήσεις της Μόσχας, η Δανία -ένα μακροχρόνιο μέλος του ΝΑΤΟ- σχεδιάζει να υπογράψει παρόμοιο σύμφωνο με τις Ηνωμένες Πολιτείες αργότερα αυτή την εβδομάδα.

Στις 19 Δεκεμβρίου, η πρωθυπουργός της Δανίας Μέττε Φρέντερικσεν δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι η δεκαετής συμφωνία θα σημαίνει ουσιαστικά ότι τα στρατεύματα και ο εξοπλισμός των ΗΠΑ «μπορούν να σταθμεύουν μόνιμα στο έδαφος της Δανίας».

Η Ουάσινγκτον έχει υπογράψει παρόμοιες συμφωνίες με πολλά άλλα μέλη του ΝΑΤΟ, όπως η Βουλγαρία, η Τσεχική Δημοκρατία, η Ουγγαρία, η Νορβηγία, η Πολωνία, η Σλοβακία και οι χώρες της Βαλτικής.

Νωρίτερα αυτόν τον μήνα, η Σουηδία -που βρίσκεται επί του παρόντος σε τροχιά ένταξης στη δυτική συμμαχία- υπέγραψε παρόμοια αμυντική συμφωνία με τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η Ρωσία προκαλεί την οργή της Δύσης μετά την αποκήρυξη του κινήματος ΛΟΑΤΚΙ ως «εξτρεμιστικό» από το Ανώτατο Δικαστήριο

Το Ανώτατο Δικαστήριο της Ρωσίας απαγόρευσε ουσιαστικά τον «ακτιβισμό» υπέρ των ΛΟΑΤΚΙ, προκαλώντας την καταδίκη δυτικών ομάδων για τα δικαιώματα.

Μετά από μια ακρόαση κεκλεισμένων των θυρών στις 30 Νοεμβρίου, το δικαστήριο επιβεβαίωσε τον ισχυρισμό του ρωσικού υπουργείου Δικαιοσύνης ότι το «διεθνές κίνημα ΛΟΑΤΚΙ» είναι «εξτρεμιστικό» στη φύση του και υπεύθυνο για την υποκίνηση «κοινωνικής και θρησκευτικής διχόνοιας».

Σύμφωνα με το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων TASS, η αμφιλεγόμενη νομοθεσία αναμένεται να τεθεί σε ισχύ «άμεσα».

Οι επικριτές της κίνησης λένε ότι ο ευρύς ορισμός του νόμου για τον φιλο-ΛΟΑΤΚΙ «ακτιβισμό» παρέχει στις αρχές σημαντικά περιθώρια για τον εντοπισμό -και την τιμωρία- των υποτιθέμενων παραβατών.

Στην προεργασία για την απόφαση του δικαστηρίου, ορισμένες ρωσικές ομάδες για τα δικαιώματα δήλωσαν ότι η προτεινόμενη νομοθεσία παραβιάζει το σύνταγμα της Ρωσίας, καθώς και διεθνείς συμβάσεις για τα δικαιώματα τις οποίες έχει υπογράψει η Μόσχα.

Σε δήλωσή της στις 30 Νοεμβρίου, η Διεθνής Αμνηστία κατήγγειλε την απόφαση ως «επαίσχυντη και παράλογη», λέγοντας ότι θα μπορούσε να οδηγήσει σε “καθολική απαγόρευση” των φιλο-ΛΟΑΤΚΙ οργανώσεων και να παραβιάσει τις ελευθερίες του συνεταιρίζεσθαι και της έκφρασης.

«Οι επιπτώσεις του είναι σε θέση να είναι καταστροφικές», δήλωσε η Μαρί Στράδερς, διευθύντρια της Αμνηστίας για την Ανατολική Ευρώπη και την Κεντρική Ασία.

Ο Φόλκερ Τερκ, ο Ύπατος Αρμοστής των Ηνωμένων Εθνών για τα ανθρώπινα δικαιώματα, καυτηρίασε επίσης την απόφαση του ρωσικού δικαστηρίου.

«Η απόφαση αυτή εκθέτει … οποιονδήποτε υπερασπίζεται τα ανθρώπινα δικαιώματα των LGBT ανθρώπων στο να χαρακτηριστεί ως “εξτρεμιστής” -ένας όρος που έχει σοβαρές κοινωνικές και ποινικές επιπτώσεις στη Ρωσία», δήλωσε.

Σύμφωνα με τους νόμους της Ρωσίας κατά του εξτρεμισμού, οι οργανώσεις που θεωρούνται «εξτρεμιστικές» αντιμετωπίζουν αυτόματη διάλυση, ενώ οι ηγέτες τέτοιων ομάδων μπορούν να φυλακιστούν έως και για 10 χρόνια.

Ο κ. Τουρκ κάλεσε τις ρωσικές αρχές να καταργήσουν όλη τη νομοθεσία «που θέτει ακατάλληλους περιορισμούς στο έργο των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή κάνει διακρίσεις σε βάρος των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων».

Το υπουργείο Δικαιοσύνης της Ρωσίας δεν έχει ακόμη σχολιάσει την απόφαση του δικαστηρίου.

Η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία, από την πλευρά της, χαιρέτισε την κίνηση, την οποία χαρακτήρισε «ηθική αυτοάμυνα».

«Οι δραστηριότητες του κινήματος ΛΟΑΤΚΙ στοχεύουν στην απομάκρυνση των χριστιανικών ιδεών του γάμου και της οικογένειας από τη δημόσια και νομική σφαίρα», αναφέρει σε ανακοίνωσή της.

«Αν ένα τέτοιο κίνημα αφεθεί ελεύθερο στη Ρωσία, θα επιδιώξει τους ίδιους στόχους που έχει στη Δύση», υποστηρίζει η εκκλησία.

«Για εμάς, αυτό είναι απαράδεκτο», συμπληρώνει.

Τον Ιούλιο, η Ρωσία προκάλεσε την οργή της δυτικής επίσημης κοινότητας όταν υιοθέτησε νόμο που απαγορεύει τις λεγόμενες χειρουργικές επεμβάσεις «αλλαγής φύλου».

Ο νόμος απαγορεύει επίσης στους πολίτες να αλλάζουν το φύλο τους στα επίσημα έγγραφα και απαγορεύει σε όσους έχουν αλλάξει το φύλο τους να υιοθετούν παιδιά.

Το νομοσχέδιο υποβλήθηκε από κοινού από τον Βιατσεσλάβ Βολοντίν, πρόεδρο της Κρατικής Δούμας της Ρωσίας (κάτω βουλή του κοινοβουλίου), μαζί με τους ηγέτες και των πέντε κομματικών παρατάξεων της συνέλευσης.

Σε αυτές περιλαμβάνεται το κυβερνών κόμμα «Ενωμένη Ρωσία» του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, το οποίο κατέχει σήμερα 325 από τις 450 έδρες της Δούμας.

Ο κ. Βολοντίν δήλωσε ότι το νομοσχέδιο αποσκοπεί στην «προστασία των πολιτών και των παιδιών μας».

Μιλώντας ενώπιον της συνέλευσης, χαρακτήρισε την έννοια της «αλλαγής φύλου» ως «δρόμο προς τον εκφυλισμό του έθνους».

Εκείνο τον καιρό, εκπρόσωπος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών δήλωσε στους Epoch Times ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες «αντιτίθενται σθεναρά στις διακρίσεις και τις καταχρήσεις κατά των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων».

Απαγορεύεται η «ΛΟΑΤΚΙ προπαγάνδα»

Η απαγόρευση της Ρωσίας για την «αλλαγή φύλου» ακολούθησε έναν άλλο νόμο, που υιοθετήθηκε στα τέλη του περασμένου έτους, ο οποίος απαγορεύει την αντιληπτή «ΛΟΑΤΚΙ προπαγάνδα».

Σύμφωνα με τη νομοθεσία αυτή, κάθε προσπάθεια «προώθησης της ομοφυλοφιλίας» -σε ταινίες, βιβλία ή στο διαδίκτυο- τιμωρείται με αυστηρές οικονομικές κυρώσεις.

Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν χαρακτήρισε το νόμο ως «πλήγμα στην ελευθερία της έκφρασης».

Μετά τις επικρίσεις των Αμερικανών αξιωματούχων, η πρεσβεία της Ρωσίας στην Ουάσιγκτον κατήγγειλε αυτό που αποκάλεσε «δυτικές προσπάθειες να επιβληθούν ψευδοφιλελεύθερες και διεστραμμένες ιδέες για τα ανθρώπινα δικαιώματα σε άλλες χώρες».

Ο περσινός νόμος επέκτεινε την προηγούμενη ρωσική νομοθεσία, που υιοθετήθηκε για πρώτη φορά το 2013, απαγορεύοντας την αντιληπτή «προπαγάνδα ΛΟΑΤΚΙ» που θεωρείται ότι στοχεύει ειδικά σε παιδιά.

Η νομοθεσία αυτή έχει έκτοτε επικαλεστεί από τις ρωσικές αρχές για την απαγόρευση δημόσιων εκδηλώσεων “gay pride” και την κράτηση ακτιβιστών υπέρ των ΛΟΑΤΚΙ.

Τον περασμένο Οκτώβριο, η δημοφιλής εφαρμογή ανταλλαγής βίντεο TikTok τιμωρήθηκε με πρόστιμο 3 εκατομμυρίων ρουβλίων (33.000 δολαρίων) από τις ρωσικές αρχές για την προώθηση περιεχομένου βίντεο που «περιείχε θέματα ΛΟΑΤΚΙ».

Μαζί με τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία, ο κ. Πούτιν έχει δηλώσει συχνά ότι ο φιλο-ΛΟΑΤΚΙ «ακτιβισμός» -ιδίως η έννοια της «ρευστότητας των φύλων»- έρχεται σε σύγκρουση με τις παραδοσιακές ρωσικές αξίες.

Σε αρκετές περιπτώσεις, έχει πει ότι τέτοιες αντιλήψεις αποτελούν απόδειξη «ηθικής παρακμής», κατηγορώντας τη Δύση ότι επιβάλλει «ξένες ιδεολογίες» στον υπόλοιπο κόσμο.

«Οι δυτικές ελίτ πιστεύουν ότι μπορούν να επιβάλλουν παράξενες ιδέες στους λαούς τους, όπως η ύπαρξη δεκάδων φύλων», δήλωσε ο Ρώσος ηγέτης τον περασμένο Νοέμβριο.

Και πρόσθεσε: «Αλλά δεν έχουν κανένα δικαίωμα να λένε στους άλλους να ακολουθήσουν τα βήματά τους».

Η Αρμενία επικυρώνει το Καταστατικό της Ρώμης, περιπλέκοντας περαιτέρω τις σχέσεις με τη Μόσχα

Το κοινοβούλιο της Αρμενίας ψήφισε υπέρ της επικύρωσης του Καταστατικού της Ρώμης, εγκρίνοντας έτσι το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ), σε μια κίνηση που σίγουρα θα φέρει σε αντίθεση τη Ρωσία, η οποία εδώ και καιρό θεωρεί την Αρμενία περιφερειακό σύμμαχο.

«Το ψήφισμα [για την επικύρωση] εγκρίθηκε», δήλωσε ο πρόεδρος του Κοινοβουλίου Αλέν Σιμονιάν μετά την ψηφοφορία της 3ης Οκτωβρίου, η οποία μεταδόθηκε ζωντανά στο διαδίκτυο.

Εξήντα νομοθέτες ψήφισαν υπέρ, ενώ 22 ψήφισαν κατά. Εάν ο πρόεδρος της Αρμενίας εγκρίνει την απόφαση, αυτή θα τεθεί επισήμως σε ισχύ μετά από 60 ημέρες.

Νωρίτερα φέτος, το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης εξέδωσε ένταλμα σύλληψης για τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν για φερόμενα εγκλήματα πολέμου στην Ουκρανία.

Η Μόσχα, η οποία δεν αναγνωρίζει τη δικαιοδοσία του δικαστηρίου, απορρίπτει κατηγορηματικά τον ισχυρισμό.

Αρμένιοι νομοθέτες που υποστήριξαν την απόφαση επιμένουν ότι δεν στρέφεται κατά της Ρωσίας.

Αντιθέτως, ισχυρίζονται ότι έχει ως στόχο να βοηθήσει την Αρμενία να καταδικάσει εγκλήματα πολέμου που φέρεται να διαπράχθηκαν από το Αζερμπαϊτζάν, τον μακροχρόνιο εχθρό της Αρμενίας.

Οι νομοθέτες που ψήφισαν κατά της κίνησης, από την πλευρά τους, λένε ότι η απόφαση δεν είναι προς το συμφέρον της Αρμενίας και ότι έχει ως στόχο να εξυπηρετήσει ευρύτερους γεωπολιτικούς στόχους.

Ο πρωθυπουργός της Αρμενίας Νικόλ Πασινιάν και ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν σφίγγουν τα χέρια στη σύνοδο κορυφής της CSTO στο Ερεβάν, 23 Νοεμβρίου 2022. (Hayk Baghdasaryan/Photolure μέσω Reuters)

Οι αντιτιθέμενοι στην κίνηση αυτή κατηγορούν επίσης την κυβέρνηση του πρωθυπουργού Νικόλ Πασινιάν ότι θέτει σε κίνδυνο τη συμμαχία δεκαετιών της Αρμενίας με τη Ρωσία.

Από το 1991, η Αρμενία είναι μέλος του Οργανισμού του Συμφώνου Συλλογικής Ασφάλειας (CSTO), μιας στρατιωτικής συμμαχίας έξι χωρών υπό την ηγεσία της Μόσχας.

Η επικύρωση του Καταστατικού της Ρώμης σημαίνει ότι η Αρμενία -παρά τη συμμετοχή της στην CSTO- θα πρέπει να συλλάβει τον κ. Πούτιν εάν επισκεφθεί ποτέ τη χώρα.

«Περιττό να πούμε ότι δεν θα θέλαμε να υπάρχει κάποιος λόγος για τον [Ρώσο] πρόεδρο να επιλέξει να μην επισκεφθεί την Αρμενία», δήλωσε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ όταν ρωτήθηκε σχετικά με την απόφαση στις 3 Οκτωβρίου.

Την ίδια ημέρα, το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων TASS επικαλέστηκε ανώνυμη πηγή του υπουργείου Εξωτερικών, η οποία προειδοποίησε ότι η κίνηση αυτή θα είχε πιθανότατα «εξαιρετικά αρνητικές επιπτώσεις» στις σχέσεις Ρωσίας-Αρμενίας.

Το Καταστατικό της Ρώμης, που θεσπίστηκε για πρώτη φορά το 1998, διαθέτει σήμερα 123 υπογράφοντα κράτη, στα οποία δεν περιλαμβάνεται η Αρμενία.

Τεταμένες σχέσεις

Η κίνηση της Αρμενίας έρχεται στο πλαίσιο των όλο και πιο τεταμένων σχέσεων μεταξύ της Μόσχας και του Ερεβάν, της πρωτεύουσας της Αρμενίας.

Στα μέσα Σεπτεμβρίου, η Αρμενία φιλοξένησε δυνάμεις του αμερικανικού στρατού για 10 ημέρες κοινών στρατιωτικών ασκήσεων.

Οι ασκήσεις εξόργισαν τη Μόσχα, η οποία εξακολουθεί να θεωρεί την Αρμενία σύμμαχο και θεωρεί την περιοχή του Νοτίου Καυκάσου ως την πίσω αυλή της.

Ωστόσο, ήταν η συνεχιζόμενη διένεξη της Αρμενίας με το Αζερμπαϊτζάν για την περιοχή Ναγκόρνο-Καραμπάχ που αποτελεί σημείο αιχμής, η οποία έφερε την διπλωματική κρίση στο αποκορύφωμά της.

Από την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης στις αρχές της δεκαετίας του 1990, η Αρμενία έχει εμπλακεί σε δύο μεγάλους πολέμους με το Αζερμπαϊτζάν για την ορεινή περιοχή.

Ενώ το Ναγκόρνο-Καραμπάχ κατοικείται κυρίως από Αρμένιους, αναγνωρίζεται διεθνώς ως τμήμα του Αζερμπαϊτζάν.

Στις 19 Σεπτεμβρίου, το Αζερμπαϊτζάν πραγματοποίησε μια επιτυχημένη στρατιωτική επίθεση για να επιβάλει τον έλεγχό του στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ και να αφοπλίσει τις αυτονομιστικές ομάδες των Αρμενίων.

Η επιχείρηση τερματίστηκε μέσα σε 24 ώρες, αφού οι ηγέτες των αυτονομιστών συμφώνησαν σε συμφωνία κατάπαυσης του πυρός με τη μεσολάβηση της Μόσχας.

Εκείνη την εποχή, ο κ. Πασινιάν επανέλαβε τους ισχυρισμούς ότι η Ρωσία, η οποία έχει ειρηνευτικές δυνάμεις στην περιοχή από το 2020, δεν έκανε αρκετά για να σταματήσει την «επιθετικότητα» του Αζερμπαϊτζάν.

Πρόσφυγες από το Ναγκόρνο-Καραμπάχ κατά την άφιξή τους στο συνοριακό χωριό Κορνιντζόρ της Αρμενίας, στις 27 Σεπτεμβρίου 2023. (Irakli Gedenidze/Reuters)

Μετά την επίθεση, οι Αρμένιοι άρχισαν να εγκαταλείπουν μαζικά το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, επικαλούμενοι τον φόβο διώξεων από τις αρχές του Αζερμπαϊτζάν.

Ο κ. Πασινιάν κατηγόρησε για την προφανή ανθρωπιστική κρίση το ειρηνευτικό απόσπασμα της Ρωσίας, το οποίο, όπως είπε, «έμεινε άπραγο» κατά τη διάρκεια της επίθεσης του Αζερμπαϊτζάν.

Στις 24 Σεπτεμβρίου, ο κ. Πασινιάν δήλωσε ότι η Αρμενία αποφάσισε να επικυρώσει το Καταστατικό της Ρώμης επειδή η «στρατηγική εταιρική σχέση» της με τη Ρωσία δεν ήταν αρκετή «για να διασφαλίσει την εξωτερική της ασφάλεια».

Το υπουργείο Εξωτερικών της Ρωσίας περιέγραψε τις δηλώσεις αυτές ως «προσπάθεια μετατόπισης της ευθύνης για τις αποτυχίες της εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής [του Ερεβάν], επιρρίπτοντας την ευθύνη στη Μόσχα».

Μετά την κοινοβουλευτική ψηφοφορία της 3ης Οκτωβρίου, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου κ. Πεσκόφ εξέφρασε επίσης την αντίθεσή του με τους ισχυρισμούς του κ. Πασινιάν.

«Διαφωνούμε απολύτως με τον ισχυρισμό του πρωθυπουργού ότι η απόφαση της Αρμενίας να προσχωρήσει στο Καταστατικό της Ρώμης οφειλόταν στην ανεπάρκεια της CSTO και της αρμενορωσικής εταιρικής σχέσης», δήλωσε.

«Οι περισσότεροι Αρμένιοι κατανοούν ότι η CSTO και η αρμενο-ρωσική εταιρική σχέση είναι απαραίτητες αυτή τη στιγμή», πρόσθεσε ο κ. Πεσκόφ.

Η Μόσχα έσπευσε επίσης να επισημάνει ότι το Ναγκόρνο-Καραμπάχ αναγνωρίζεται διεθνώς -ακόμη και από τον ίδιο τον κ. Πασινιάν- ως τμήμα του Αζερμπαϊτζάν.

Αν και το Αζερμπαϊτζάν δεν είναι μέλος της CSTO, διατηρεί στενές σχέσεις με τη Ρωσία.

«Φλερτάροντας» με το Ερεβάν

Ορισμένοι Ρώσοι αξιωματούχοι έχουν υποστηρίξει ότι η Ουάσιγκτον επιδιώκει να δελεάσει την Αρμενία να απομακρυνθεί από τη συμμαχία της με τη Μόσχα με στόχο να δημιουργήσει «ερείσματα» στον Νότιο Καύκασο.

Ο ισχυρισμός αυτός φαίνεται να έχει κάποια βάση.

Σε ακρόαση της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας στις 14 Σεπτεμβρίου, ο Γιούρι Κιμ, εκτελών χρέη βοηθού υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ για Ευρωπαϊκές και Ευρασιατικές Υποθέσεις, ζήτησε ανοιχτά να ενταθούν οι προσπάθειες για να «πειστεί» η Αρμενία να συνταχθεί με τη Δύση.

Την περασμένη εβδομάδα, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ ισχυρίστηκε ότι «ορισμένοι αξιωματούχοι» στο Ερεβάν -μια προφανής αναφορά στον κ. Πασινιάν- προσπαθούσαν να θέσουν την Αρμενία σε φιλοδυτική πορεία.

«Υπάρχουν πολλοί [στην αρμενική κυβέρνηση] που επιθυμούν να χάσουν τη Ρωσία και να κάνουν νέους φίλους», είπε.

Την παραμονή της κοινοβουλευτικής ψηφοφορίας της Αρμενίας, ο κ. Λαβρόφ απάντησε στις υπόνοιες του Ερεβάν ότι η Αρμενία θα μπορούσε τελικά να αποφασίσει να αποχωρήσει από την CSTO.

«Εάν, όπως ισχυρίζονται ορισμένοι Αρμένιοι ηγέτες, έχοντας απογοητευτεί από τη Ρωσία και την CSTO, θα αναζητήσουν τώρα εταίρους ασφαλείας αλλού, αυτή είναι δική τους κυρίαρχη επιλογή», είπε.

Αναφερόμενος στην κυβέρνηση του κ. Πασινιάν, πρόσθεσε: «Ελπίζω μόνο ότι η μακραίωνη σχέση μεταξύ του ρωσικού και του αρμενικού λαού δεν θα καταστραφεί από μια προσωρινή διοίκηση».

Κοσσυφοπέδιο: Θανατηφόρα ανταλλαγή πυρών αναζωπυρώνει τις εντάσεις μεταξύ Βελιγραδίου και Πρίστινας

Ο πρόεδρος του Κοσσυφοπεδίου Βιόσα Οσμάνι κατηγόρησε το Βελιγράδι για τη φονική ανταλλαγή πυρών που ξέσπασε στις αρχές της εβδομάδας μεταξύ ομάδας ενόπλων και της τοπικής αστυνομίας στο βόρειο Κοσσυφοπέδιο, κοντά στα σερβικά σύνορα.

«Η [ένοπλη] ομάδα απλώς άσκησε τις προθέσεις και τα κίνητρα της Σερβίας ως χώρας και του [Σέρβου προέδρου Αλεξάνταρ] Βούτσιτς ως ηγέτη της», δήλωσε η κα. Οσμάνι σε συνέντευξή της στο Reuters στις 28 Σεπτεμβρίου.

«Το Κοσσυφοπέδιο δέχεται επίθεση», πρόσθεσε.

Ο πρόεδρος της Σερβίας, ωστόσο, απορρίπτει τους ισχυρισμούς ότι το Βελιγράδι εμπλέκεται με κάποιον τρόπο στο περιστατικό, οι συνθήκες του οποίου παραμένουν καλυμμένες με ασάφεια.

«Γιατί αυτό [το περιστατικό] να είναι επωφελές για το Βελιγράδι;» δήλωσε ο κ. Βούτσιτς στο Reuters στις 28 Σεπτεμβρίου.

«Η Σερβία δεν θέλει πόλεμο», είπε, προσθέτοντας ότι το Βελιγράδι θα ξεκινήσει τη δική του έρευνα για να καθορίσει ποιος ήταν υπεύθυνος.

Στις 24 Σεπτεμβρίου, η αστυνομία του Κοσσυφοπεδίου ενεπλάκη σε πολύωρη ανταλλαγή πυροβολισμών με ομάδα ενόπλων στο βόρειο χωριό Μπάνισκα του Κοσσυφοπεδίου.

Κάποια στιγμή, οι ένοπλοι οχυρώθηκαν σε ένα σερβικό ορθόδοξο μοναστήρι.

Αλβανοί του Κοσσυφοπεδίου γιορτάζουν την ημέρα που ο πρωθυπουργός τους ανακήρυξε το Κοσσυφοπέδιο «ανεξάρτητο, κυρίαρχο και δημοκρατικό κράτος», στη Μιτρόβιτσα της Σερβίας, στις 17 Φεβρουαρίου 2008. (Carsten Koall/Getty Images)

 

Μέχρι να τελειώσει η συμπλοκή, ένας Κοσοβάρος αστυνομικός -μαζί με τρεις από τους ενόπλους- ήταν νεκρός.

Σύμφωνα με τις αρχές του Κοσσυφοπεδίου, οι περισσότεροι από τους δράστες κατάφεραν να διαφύγουν στη γειτονική Σερβία.

Η τοπική αστυνομία φέρεται να συνέλαβε τρία άτομα σε σχέση με το περιστατικό, το οποίο η Πρίστινα εξακολουθεί να ερευνά.

Η κα. Οσμάνι κατηγόρησε το Βελιγράδι ότι προσπαθεί να υποδαυλίσει τις εντάσεις στο βόρειο Κοσσυφοπέδιο, όπου ζουν περίπου 50.000 Σέρβοι.

«Αυτό που θα έλεγα στον πρόεδρο Βούτσιτς είναι να σταματήσει να τα βάζει με το Κόσοβο», δήλωσε. «Το Κοσσυφοπέδιο θα υπερασπιστεί την ελευθερία, την ανεξαρτησία και την κυριαρχία του με οποιοδήποτε τίμημα».

Ασαφείς περιστάσεις

Μέχρι στιγμής, καμία ομάδα δεν έχει αναλάβει την ευθύνη για το περιστατικό. Ούτε έχουν δημοσιοποιηθεί τα κίνητρα των ενόπλων.

Ωστόσο, η Πρίστινα ισχυρίζεται ότι διαθέτει αποδείξεις που υποδηλώνουν ότι οι ένοπλοι υποστηρίζονταν από το Βελιγράδι.

«Έχουμε πέσει θύματα επίθεσης από τη Σερβία και όλοι πρέπει να το αντιμετωπίσουν ως κάτι τέτοιο», δήλωσε η κα. Οσμάνι.

Σέρβοι αξιωματούχοι, ωστόσο, αμφισβητούν αυτή την εκδοχή των γεγονότων.

Σύμφωνα με τον κ. Βούτσιτς, το περιστατικό ήταν μια αστυνομική επιχείρηση κατά των Σέρβων της περιοχής, η οποία πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με την ειρηνευτική δύναμη του ΝΑΤΟ για το Κοσσυφοπέδιο (KFOR).

«Ποια ύποπτα εγκλήματα θα μπορούσαν να είναι αυτά, είναι ένα ερώτημα για τον εισαγγελέα», δήλωσε.

Αυτοκινούμενα οβιδοβόλα 155 χιλιοστών του σερβικού στρατού κοντά στη διοικητική γραμμή με το Κοσσυφοπέδιο, στη νότια Σερβία, στις 26 Δεκεμβρίου 2022. (Υπηρεσία Τύπου του σερβικού υπουργείου Άμυνας μέσω AP)

 

Ο κ. Βούτσιτς έχει κατηγορήσει στο παρελθόν την Πρίστινα, και ιδιαίτερα τον πρωθυπουργό του Κοσσυφοπεδίου Άλμπιν Κούρτι, για υποκίνηση βίας κατά του σερβικού πληθυσμού της περιοχής.

Ο κ. Κούρτι, μαζί με άλλους αξιωματούχους του Κοσσυφοπεδίου, αρνείται τον ισχυρισμό αυτό.

Η Μόσχα, η οποία διατηρεί στενές σχέσεις με το Βελιγράδι, φαίνεται να υποστηρίζει την άποψη της Σερβίας.

«Η χθεσινή αιματοχυσία είναι άμεσο αποτέλεσμα της πολιτικής του [πρωθυπουργού] Κούρτι για την υποκίνηση συγκρούσεων και την εκκαθάριση της περιοχής από τους [εθνοτικούς] Σέρβους», δήλωσε η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα στις 25 Σεπτεμβρίου.

Κατηγόρησε τον κ. Κούρτι ότι «κλιμακώνει την κατάσταση» με σκοπό «να ασκήσει δυτική πίεση στο Βελιγράδι για να το αναγκάσει να αναγνωρίσει την ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου».

Η Σερβία απέσυρε τις δυνάμεις της από το Κοσσυφοπέδιο το 1999 μετά από 78 ημέρες βομβαρδισμών του ΝΑΤΟ εναντίον της τότε Γιουγκοσλαβίας, μέρος της οποίας ήταν η Σερβία.

Το 2008, το Κοσσυφοπέδιο -με την υποστήριξη των ΗΠΑ- κήρυξε την ανεξαρτησία του από τη Σερβία, με την οποία μοιράζεται σύνορα μήκους 380 χιλιομέτρων. Αλλά δεκάδες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας και πέντε κρατών μελών της ΕΕ, δεν αναγνώρισαν ποτέ την κίνηση αυτή.

Η Μόσχα, η οποία μοιράζεται βαθύτατους πολιτιστικούς, εθνοτικούς και θρησκευτικούς δεσμούς με το Βελιγράδι, εξακολουθεί επίσης να θεωρεί το Κοσσυφοπέδιο ως τμήμα της Σερβίας. Σε αντίθεση με τις περισσότερες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, το Βελιγράδι αντιτίθεται στις κυρώσεις κατά της Ρωσίας λόγω της συνεχιζόμενης εισβολής της στην ανατολική Ουκρανία.

Οι εθνοτικοί Σέρβοι στο βόρειο Κοσσυφοπέδιο αντιτίθενται επίσης στην ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου και εξακολουθούν να βλέπουν το Βελιγράδι -και όχι την πρωτεύουσα του Κοσσυφοπεδίου Πρίστινα- ως έδρα της εξουσίας.

Συγκρούσεις Σέρβων με την KFOR

Το προσωπικό της KFOR έχει έρθει και στο παρελθόν σε σύγκρουση με τους Σέρβους της περιοχής.

Τον Μάιο ξέσπασαν συγκρούσεις μεταξύ του προσωπικού της KFOR και Σέρβων διαδηλωτών μετά από αμφιλεγόμενες τοπικές εκλογές.

Το Βελιγράδι απάντησε στις συγκρούσεις, οι οποίες άφησαν δεκάδες τραυματίες και στις δύο πλευρές, αναπτύσσοντας μονάδες του σερβικού στρατού κοντά στα σύνορα με το Κοσσυφοπέδιο.

Το ΝΑΤΟ ανέβασε τους τόνους ανακοινώνοντας σχέδια ενίσχυσης της αποστολής KFOR, η οποία αριθμεί περίπου 4.000 άτομα, με 700 επιπλέον στρατιώτες.

Εκείνη την εποχή, η Μόσχα δήλωσε την «άνευ όρων υποστήριξή» της προς τη Σερβία.

«Τα νόμιμα δικαιώματα και συμφέροντα των Σέρβων του Κοσσυφοπεδίου πρέπει να γίνουν σεβαστά και να διασφαλιστούν», είχε δηλώσει εκπρόσωπος του Κρεμλίνου.

Το Κοσσυφοπέδιο δεν είναι μέλος του ΝΑΤΟ. Αλλά η υπουργός Εξωτερικών του δήλωσε πέρυσι ότι ελπίζει να δει τη χώρα να εντάσσεται στο πρόγραμμα «Εταιρική Σχέση για την Ειρήνη» του ΝΑΤΟ το 2023.

Η κίνηση αυτή θεωρείται ευρέως ως ένα σκαλοπάτι προς την πλήρη ένταξη στο ΝΑΤΟ.

Στις 29 Σεπτεμβρίου, το ΝΑΤΟ ανακοίνωσε ότι σχεδιάζει να στείλει έναν απροσδιόριστο αριθμό πρόσθετου προσωπικού της KFOR στην περιοχή υπό το φως των «πρόσφατων εντάσεων».

«Από τον Μάιο, έχουμε ενισχύσει την παρουσία και τη στάση της KFOR», ανέφερε η δυτική συμμαχία σε ανακοίνωσή της.

«Μόλις χθες, το Βορειοατλαντικό Συμβούλιο ενέκρινε πρόσθετες δυνάμεις για την αντιμετώπιση της τρέχουσας κατάστασης», συμπλήρωσε.

Συνεχίζουν να οξύνονται οι σχέσεις Πολωνίας-Ουκρανίας – Η Μόσχα λέει ότι το Κίεβο «χάνει συμμάχους»

Οι αυξανόμενες τριβές μεταξύ Κιέβου και Βαρσοβίας – σχετικά με τις εξαγωγές σιτηρών και τις μεταφορές όπλων – είναι ένα σημάδι ότι η Ουκρανία «χάνει συμμάχους», σύμφωνα με επιφανή Ρώσο νομοθέτη.

«Οι Ευρωπαίοι γραφειοκράτες … συνειδητοποιούν σταδιακά πόσο κοστίζει στις χώρες τους -και στους ίδιους- να υποστηρίζουν τον [Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ] Ζελένσκι», δήλωσε στις 20 Σεπτεμβρίου ο Λεονίντ Σλούτσκι, επικεφαλής της επιτροπής διεθνών υποθέσεων της ρωσικής Κρατικής Δούμας.

Ο ισχυρισμός του κ. Σλούτσκι συνέπεσε με την ανακοίνωση του Πολωνού πρωθυπουργού Ματέους Μοραβιέτσκι ότι η Βαρσοβία θα σταματήσει να παρέχει όπλα για την πολεμική δράση της Ουκρανίας.

«Δεν μεταφέρουμε πλέον όπλα στην Ουκρανία, διότι τώρα εξοπλίζουμε την Πολωνία με πιο σύγχρονα όπλα», δήλωσε ο κ. Μοραβιέτσκι σε δηλώσεις του στον πολωνικό Τύπο.

Η Βαρσοβία διευκρίνισε αργότερα ότι θα συνεχίσει να προμηθεύει την Ουκρανία με όπλα και πυρομαχικά -αλλά μόνο αυτά που έχουν ήδη συμφωνηθεί.

Από τότε που η Ρωσία εξαπέλυσε την εισβολή της στην ανατολική Ουκρανία στις αρχές του περασμένου έτους, η Βαρσοβία ήταν από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές του Κιέβου.

Η Πολωνία ήταν μεταξύ των πρώτων χωρών που παρείχαν στην Ουκρανία μαχητικά αεροσκάφη και σήμερα φιλοξενεί περισσότερους από 1 εκατομμύριο Ουκρανούς πρόσφυγες.

Αλλά τους τελευταίους μήνες, οι τριβές μεταξύ Βαρσοβίας και Κιέβου έχουν αυξηθεί λόγω μιας μακροχρόνιας διαμάχης για τις εξαγωγές σιτηρών.

Ο πρόεδρος της Πολωνίας Αντρέι Ντούντα μιλάει σε εκδήλωση στην Γκντίνια της Πολωνίας, στις 22 Ιουλίου 2022. (Mateusz Sloddowski/AFP via Getty Images)

 

Την περασμένη εβδομάδα, οι εντάσεις ξέσπασαν όταν η Πολωνία, μαζί με την Ουγγαρία και τη Σλοβακία, επέβαλαν μονομερείς απαγορεύσεις σε εισαγόμενα ουκρανικά σιτηρά.

Οι τρεις χώρες προχώρησαν σε αυτό το βήμα αφού η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αρνήθηκε να επεκτείνει την προϋπάρχουσα απαγόρευση για τα ουκρανικά σιτηρά σε πέντε κράτη της ΕΕ, στα οποία περιλαμβάνονταν επίσης η Ρουμανία και η Βουλγαρία.

Οι απαγορεύσεις αποσκοπούν στην προστασία των τοπικών γεωργών από την εισροή ουκρανικών σιτηρών μετά την κατάρρευση μιας σημαδιακής συμφωνίας για τα σιτηρά μεταξύ Κιέβου και Μόσχας.

Με τη μεσολάβηση του ΟΗΕ και της Τουρκίας πέρυσι, η συμφωνία είχε επιτρέψει στην Ουκρανία να συνεχίσει να εξάγει σιτηρά -παρά τις εχθροπραξίες- μέσω της Μαύρης Θάλασσας.

Αλλά στα μέσα Ιουλίου, η Ρωσία ανέστειλε μονομερώς τη συμφωνία, λέγοντας ότι δεν είχαν εκπληρωθεί βασικά μέρη της συμφωνίας.

Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι παρίσταται στην 78η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών στην έδρα του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη στις 19 Σεπτεμβρίου 2023. (Ed Jones/AFP via Getty Images)

 

Το Κίεβο, εν τω μεταξύ, έχει καταθέσει επίσημη καταγγελία στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου με την ελπίδα να δει τις απαγορεύσεις εισαγωγής να ανατρέπονται.

Έχει επίσης απειλήσει να επιβάλει τους δικούς του περιορισμούς στα εισαγόμενα προϊόντα της Πολωνίας και της Ουγγαρίας, εάν οι δύο χώρες αρνηθούν να ανατρέψουν τις απαγορεύσεις εισαγωγής τους.

Ο κ. Μοραβιέτσκι, από την πλευρά του, έχει προειδοποιήσει το Κίεβο ότι αν επιλέξει να κλιμακώσει τη διαμάχη, η Βαρσοβία θα «προσθέσει περισσότερα προϊόντα στην απαγόρευση των [ουκρανικών] εισαγωγών».

Σκληρά λόγια στον ΟΗΕ

Μιλώντας ενώπιον της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στις 19 Σεπτεμβρίου, ο κ. Ζελένσκι κατήγγειλε τις απαγορεύσεις εισαγωγών σε σχόλια που φάνηκε να απευθύνονται στην Πολωνία.

«Είναι ανησυχητικό να βλέπουμε πώς κάποιοι στην Ευρώπη παίζουν την αλληλεγγύη [με την Ουκρανία] σε ένα πολιτικό θέατρο», δήλωσε ο κ. Ζελένσκι.

«Μπορεί να φαίνεται ότι παίζουν τον δικό τους ρόλο, αλλά στην πραγματικότητα βοηθούν να στηθεί το σκηνικό για λογαριασμό της Μόσχας», πρόσθεσε, αφήνοντας να εννοηθεί ότι οι απαγορεύσεις εισαγωγών εξυπηρετούν την ενίσχυση της θέσης της Ρωσίας.

Σε μια ένδειξη της ταχείας επιδείνωσης των σχέσεων, η προγραμματισμένη συνάντηση μεταξύ του κ. Ζελένσκι και του Πολωνού προέδρου Αντρέι Ντούντα, ο οποίος επίσης συμμετείχε στη συνεδρίαση της Γενικής Συνέλευσης, δεν υλοποιήθηκε.

Ο κ. Ντούντα εξόργισε περαιτέρω το Κίεβο όταν μιλώντας στο περιθώριο της συνέλευσης, χαρακτήρισε την Ουκρανία ως «άνθρωπο που πνίγεται».

Η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα στην ετήσια συνέντευξη Τύπου του υπουργού Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ για τον ετήσιο απολογισμό του 2019. (The Canadian Press/AP/Alexander Zemlianichenko)

 

«Ένας άνθρωπος που πνίγεται έχει τεράστια δύναμη λόγω φόβου και αδρεναλίνης και μπορεί να καταλήξει να πνίξει τον διασώστη», δήλωσε στους δημοσιογράφους.

«Είναι λίγο σαν την κατάσταση μεταξύ Πολωνίας και Ουκρανίας», πρόσθεσε. «Η Ουκρανία, που δέχεται ρωσική επίθεση, βρίσκεται σε δύσκολη θέση και αρπάζει τα πάντα.

«Πρέπει να φροντίσουμε τα δικά μας συμφέροντα και θα το κάνουμε αποτελεσματικά και αποφασιστικά», διαβεβαίωσε ο κ. Ντούντα, ο οποίος θα βρεθεί αντιμέτωπος με εθνικές εκλογές τον επόμενο μήνα.

Το υπουργείο Εξωτερικών της Πολωνίας κάλεσε αργότερα τον πρέσβη της Ουκρανίας στη Βαρσοβία για να εκφράσει τη δυσαρέσκειά του για τα σχόλια του κ. Ζελένσκι στη Γενική Συνέλευση.

Σύμφωνα με το υπουργείο, ο πρέσβης ενημερώθηκε ότι «η άσκηση πίεσης στην Πολωνία σε πολυμερή φόρουμ ή η αποστολή καταγγελιών σε διεθνή δικαστήρια δεν είναι κατάλληλες μέθοδοι για την επίλυση διαφορών μεταξύ των χωρών μας».

Το υπουργείο Εξωτερικών της Ουκρανίας, εν τω μεταξύ, εξέφρασε την αντίθεσή του για τα σχόλια του κ. Ντούντα περί «πνιγμένου ανθρώπου», χαρακτηρίζοντάς τα «ανάρμοστα».

Η Μόσχα κατηγορεί συλλογικά τη Δύση

Οι Ρώσοι παρατηρητές, εν τω μεταξύ, παρακολουθούν στενά την κλιμακούμενη διαμάχη μεταξύ της Ουκρανίας και της Πολωνίας – μέλους του ΝΑΤΟ.

«Καθώς η κατάρρευση του αντιρωσικού σχεδίου [της Δύσης] γίνεται όλο και πιο εμφανής, το Κίεβο αρχίζει να χάνει συμμάχους», δήλωσε ο κ. Σλούτσκι, ο οποίος ηγείται του Φιλελεύθερου Δημοκρατικού Κόμματος της Ρωσίας, στο Telegram.

«Ο πρόεδρος Ντούντα αρνήθηκε να συναντήσει τον Ζελένσκι στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ και συνέκρινε την Ουκρανία με έναν ‘πνιγμένο’ που θα παρασύρει και άλλους στη δίνη», πρόσθεσε.

Η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα συμφώνησε με τα σχόλια του κ. Ντούντα, αλλά δήλωσε ότι έλειπε «μια μικρή λεπτομέρεια».

«Ήταν η Βαρσοβία -και άλλοι που υποστήριξαν την αλλαγή καθεστώτος στη χώρα- που βοήθησαν να πέσει η Ουκρανία στο νερό», σημείωσε η ίδια.

Πιθανότατα αναφερόταν στην «επανάσταση του Μαϊντάν» στην Ουκρανία το 2014, η οποία υποστηρίχθηκε από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους Ευρωπαίους συμμάχους τους.

Το γεγονός αυτό οδήγησε στην απομάκρυνση του Ουκρανού προέδρου Βίκτορ Γιανούκοβιτς, ο οποίος ήταν γνωστό ότι είχε καλές σχέσεις με τη Ρωσία. Σύντομα αντικαταστάθηκε από τον Πέτρο Ποροσένκο, ο οποίος έθεσε τη χώρα σε μια σαφώς πιο φιλοδυτική πορεία.

Η Μόσχα θεωρεί την απότομη μετάβαση της εξουσίας ως «πραξικόπημα» που υποστηρίχθηκε από τη Δύση και ως την κύρια αιτία της τρέχουσας σύγκρουσης στην Ουκρανία.

«Με τέτοιους “διασώστες”», διαβεβαίωσε η κ. Ζαχάροβα, «ο “πνιγμένος” δεν έχει καμία ελπίδα».

Το ουκρανικό κοινοβούλιο εγκρίνει την αποπομπή του υπουργού Άμυνας

Το κοινοβούλιο της Ουκρανίας ενέκρινε στις 5 Σεπτεμβρίου την απομάκρυνση του Ολέξι Ρεζνίκοφ από τη θέση του υπουργού Άμυνας της χώρας.

Η κίνηση αυτή πρόκειται να ανοίξει τον δρόμο για την αντικατάσταση του τελευταίου από τον Ρουστέμ Ουμέροφ, τον σημερινό επικεφαλής της κύριας υπηρεσίας ιδιωτικοποιήσεων της Ουκρανίας.

Στις 3 Σεπτεμβρίου, ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι ανακοίνωσε την απόφαση για την απομάκρυνση του κου Ρεζνίκοφ, ο οποίος υπέβαλε την παραίτησή του την επόμενη ημέρα.

«Ο Ολέξι Ρεζνίκοφ έχει περάσει περισσότερες από 550 ημέρες πολέμου σε πλήρη κλίμακα», δήλωσε ο κος Ζελένσκι όταν ανακοίνωσε την απόφαση.

«Το υπουργείο χρειάζεται νέες προσεγγίσεις και άλλες μορφές αλληλεπίδρασης τόσο με τον στρατό όσο και με την κοινωνία στο σύνολό της», πρόσθεσε.

Το Κοινοβούλιο αναμένεται να εγκρίνει τον διορισμό του κου Ουμέροφ ως υπουργού Άμυνας στις 6 Σεπτεμβρίου.

Η κίνηση αυτή αντιπροσωπεύει τη μεγαλύτερη αναδιάρθρωση του στρατιωτικού κατεστημένου της χώρας από τότε που η Ρωσία ξεκίνησε την εισβολή της στην ανατολική Ουκρανία στις αρχές του περασμένου έτους.

Ο κος Ρεζνίκοφ, ο οποίος ανέλαβε καθήκοντα το 2021, διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην εξασφάλιση δυτικών όπλων και εξοπλισμού για την ουκρανική πλευρά.

Αλλά τους τελευταίους μήνες είδε το υπουργείο Άμυνας του να δέχεται πλήθος καταγγελιών για χρηματισμό. Νωρίτερα φέτος, το υπουργείο κατηγορήθηκε ότι προμηθεύτηκε τρόφιμα και προμήθειες για τα στρατεύματα της πρώτης γραμμής σε υπερβολικά διογκωμένες τιμές.

Ο κος Ρεζνίκοφ, από την πλευρά του, αρνήθηκε ότι έκανε οποιαδήποτε παράβαση και δήλωσε ότι η παραίτησή του δεν σχετίζεται με τις καταγγελίες για δωροδοκία.

Ο κος Ουμέροφ, ο υποψήφιος αντικαταστάτης του, είναι πρώην βουλευτής και ηγείται του Ταμείου Κρατικής Περιουσίας της Ουκρανίας από τον Σεπτέμβριο του περασμένου έτους.

Κατά τη διάρκεια της θητείας του, του έχει πιστωθεί η εξυγίανση του θεσμού, ο οποίος είχε αντιμετωπίσει συχνά σκάνδαλα διαφθοράς στο παρελθόν.

Σε ανάρτησή του στο Facebook στις 5 Σεπτεμβρίου, ο κος Ουμέροφ απαρίθμησε τα επιτεύγματά του ως επικεφαλής του ταμείου ακινήτων και ευχαρίστησε τους υποστηρικτές του.

«Μπροστά μας βρίσκονται σημαντικότερες προκλήσεις», έγραψε. «Πρέπει να είμαστε όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικοί, διότι κάθε ώρα καθυστέρησης αντιστοιχεί στη ζωή των υπερασπιστών μας.»

Ukraine's President Volodymyr Zelenskyy (2nd R) and Ukraine's Defense Minister Oleksii Reznikov (2nd L) during a bilateral meeting on the sidelines of the NATO Summit in Vilnius, Lithuania, on July 12, 2023. (Odd Andersen/AFP via Getty Images)
Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι (δ) και ο υπουργός Άμυνας της Ουκρανίας Ολέξι Ρεζνίκοφ (α) κατά τη διάρκεια διμερούς συνάντησης στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους της Λιθουανίας, στις 12 Ιουλίου 2023. (Odd Andersen/AFP μέσω Getty Images)

 

Πούτιν: «Αποτυχημένη η ουκρανική αντεπίθεση»

Σχολιάζοντας την εξέλιξη, ο Ρώσος υπουργός Άμυνας Σεργκέι Σαϊγκού δήλωσε ότι η αντικατάσταση του επικεφαλής άμυνας της Ουκρανίας δεν θα αλλάξει την πορεία της σύγκρουσης.

«Δεν εξαρτάται [η σύγκρουση] από το ποιος είναι υπουργός Άμυνας», ανέφερε ο ίδιος σύμφωνα με το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων TASS στις 4 Σεπτεμβρίου.

«Τα πάντα [στην Ουκρανία] εξαρτώνται από το τι λέει η Ουάσιγκτον», πρόσθεσε ο κος Σαϊγκού. «Αυτοί κάνουν κουμάντο»

Η είδηση της απόλυσης του αρχηγού της Άμυνας συνέπεσε με τις παρατηρήσεις του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν ότι η συνεχιζόμενη αντεπίθεση του Κιέβου απέτυχε να επιτύχει τους στόχους της.

Στις 4 Σεπτεμβρίου, ο κος Πούτιν υποστήριξε ότι η αντεπίθεση, η οποία εισήλθε πρόσφατα στον τέταρτο μήνα της, «δεν είναι απλώς μια καθυστέρηση – είναι μια αποτυχία».

«Τουλάχιστον έτσι φαίνεται σήμερα», δήλωσε σε κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Τούρκο ομόλογό του στη νότια πόλη Σότσι της Ρωσίας.

«Θα δούμε τι θα συμβεί στη συνέχεια», πρόσθεσε.

Ουκρανοί αξιωματούχοι, ωστόσο, αμφισβητούν τους ισχυρισμούς του κου Πούτιν και συνεχίζουν να αναφέρουν επιτυχίες στο πεδίο της μάχης.

Στις 4 Σεπτεμβρίου, η Χάνα Μάλιαρ, αναπληρώτρια υπουργός Άμυνας του Κιέβου, υποστήριξε ότι οι ουκρανικές δυνάμεις εξακολουθούν να σημειώνουν πρόοδο στο ανατολικό και το νότιο μέτωπο.

Μέσα στην περασμένη εβδομάδα, είπε, η Ουκρανία είχε επανακτήσει τον έλεγχο ενός τετραγωνικού μιλίου γης κοντά στο Μπαχμούτ στην ανατολική περιοχή του Ντονέτσκ.

Σύμφωνα με την κα Μάλιαρ, η Ουκρανία έχει ανακαταλάβει σχεδόν 30 τετραγωνικά μίλια κοντά στην πόλη -η οποία κατελήφθη από τις ρωσικές δυνάμεις τον Μάιο- από τότε που ξεκίνησε η αντεπίθεση.

Ανέφερε επίσης ουκρανικές «επιτυχίες» – χωρίς να επεκταθεί περαιτέρω – κοντά σε δύο αμφισβητούμενα χωριά στη νότια περιοχή της Ζαπορίζια.

Το Κίεβο ελπίζει τελικά να προωθήσει τις δυνάμεις του προς τα νότια μέχρι τη στρατηγική πόλη Μελιτόπολη, αποκόπτοντας έτσι τη χερσαία γέφυρα της Ρωσίας προς τη χερσόνησο της Κριμαίας.

Την περασμένη εβδομάδα, η κα Μάλιαρ δήλωσε ότι οι ουκρανικές δυνάμεις έχουν διεισδύσει στην πρώτη γραμμή άμυνας της Ρωσίας, γεγονός που θα εξυπηρετήσει την επιτάχυνση της προέλασής τους.

Στην επιστολή παραίτησής του, ο κος Ρεζνίκοφ, ο απερχόμενος επικεφαλής της Άμυνας, υποστήριξε ότι «πάνω από το 50%» των εδαφών που κατέλαβε η Ρωσία «έχει ήδη απελευθερωθεί».

«Κάθε μέρα οι υπερασπιστές μας προχωρούν μπροστά», ανέφερε στην επιστολή, η οποία αναρτήθηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Ukrainian soldiers enter the embattled village of Robotyne, Zaporizhzhia region, Ukraine, in a screengrab released on Aug. 25, 2023. (Separate Assault Battalion 'Skala' of the Ukrainian Armed Forces/Handout via Reuters)
Ουκρανοί στρατιώτες μπαίνουν στο πολιορκημένο χωριό Ρομπότινε, στην περιοχή Ζαπορίζια της Ουκρανίας, σε στιγμιότυπο που δημοσιεύτηκε στις 25 Αυγούστου 2023. (Ξεχωριστό τάγμα εφόδου «Σκάλα» των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων/Handout μέσω Reuters).

 

Αριθμός απωλειών: Κρατικό μυστικό

Οι Ρώσοι αξιωματούχοι, ωστόσο, αμφισβητούν σταθερά τους ισχυρισμούς αυτούς.

Λένε ότι οι μάχες παραμένουν σε εξέλιξη – σε διαφορετικό βαθμό έντασης – σε όλες τις θέσεις που το Κίεβο ισχυρίζεται ότι έχει καταλάβει.

Ρώσοι αξιωματούχοι έχουν επίσης επανειλημμένα ισχυριστεί ότι τα μέτρια εδαφικά κέρδη του Κιέβου είχαν καταστροφικό κόστος τόσο σε άνδρες όσο και σε εξοπλισμό.

Στις 5 Σεπτεμβρίου, ο στρατηγός Σαϊγκού δήλωσε ότι η Ουκρανία είχε χάσει περισσότερους από 66.000 άνδρες, μαζί με χιλιάδες κομμάτια στρατιωτικού υλικού, κατά τη διάρκεια της αντεπίθεσής της.

Επαναλαμβάνοντας τον ισχυρισμό του κου Πούτιν, ο στρατηγός Σαϊγκού υποστήριξε περαιτέρω ότι ο στρατός της Ουκρανίας δεν κατάφερε να επιτύχει τους στόχους του «σε οποιονδήποτε τομέα», σύμφωνα με σχόλια που επικαλείται το TASS.

Σε ξεχωριστή δήλωση, το υπουργείο Άμυνας της Ρωσίας ανέφερε ότι η Ουκρανία έχασε περισσότερους από 5.600 άνδρες μόνο την τελευταία εβδομάδα.

Η Epoch Times δεν μπόρεσε να επαληθεύσει ανεξάρτητα τον ισχυρισμό και το Κίεβο τηρεί σιγή ιχθύος σχετικά με τους αριθμούς των απωλειών.

Οι ουκρανικές αρχές απαγόρευσαν πρόσφατα στους δημοσιογράφους να επισκέπτονται τις γραμμές του μετώπου, καθιστώντας τις ανεξάρτητες εκτιμήσεις σχεδόν αδύνατες.

Την περασμένη εβδομάδα, το BBC πήρε συνέντευξη από έναν Ουκρανό στρατιωτικό που υπηρετεί στο Ντονέτσκ, ο οποίος δήλωσε ότι οι Ουκρανοί στρατιώτες σκοτώνονται «κατά δεκάδες» κάθε μέρα.

Οι New York Times, επικαλούμενοι Αμερικανούς αξιωματούχους, προσδιόρισαν πρόσφατα τις συνολικές ουκρανικές απώλειες σε 70.000 νεκρούς και 120.000 τραυματίες – αριθμός πολύ υψηλότερος από ό,τι είχε αναφερθεί προηγουμένως.

Μιλώντας στο Telegram τον περασμένο μήνα, η κα Μάλιαρ επανέλαβε ότι οι αριθμοί των απωλειών της Ουκρανίας αποτελούν «κρατικό μυστικό».

«Όχι επειδή προσπαθούμε να κρύψουμε κάτι», είπε. «Αλλά επειδή πρόκειται για στρατιωτική αναγκαιότητα.»

Του Adam Morrow, με πληροφορίες από το Reuters

Επιμέλεια: Αλία Ζάε

Ενόψει «παιχνιδιών» πολέμου, το Μινσκ απορρίπτει την έκκληση κρατών του ΝΑΤΟ να απελάσουν τους μαχητές της Βάγκνερ

Η Λευκορωσία απέρριψε τα αιτήματα της Πολωνίας και των τριών κρατών της Βαλτικής -Λιθουανίας, Λετονίας και Εσθονίας- να απελάσει τους μαχητές της Ομάδας Βάγκνερ από τα εδάφη της.

«Αυτοί [η Πολωνία και τα κράτη της Βαλτικής] έφτασαν στο σημείο να απαιτήσουν την άμεση αποχώρηση [των μαχητών της ομάδας Βάγκνερ] από τη Λευκορωσία», δήλωσε ο πρόεδρος της Λευκορωσίας Αλεξάντερ Λουκασένκο, σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων BelTa της Λευκορωσίας, στις 31 Αυγούστου.

«Την ίδια στιγμή, συγκεντρώνουν μεγάλους στρατιωτικούς σχηματισμούς στα σύνορά μας».

Ο κ. Λουκασένκο συνέχισε να περιγράφει το αίτημα ως «παράλογο και ανόητο».

Πρόσφατα, εκατοντάδες μαχητές από τη ρωσική ομάδα Βάγκνερ έφτασαν στη Λευκορωσία, όπου εκπαιδεύουν μονάδες του λευκορωσικού στρατού σε εγκαταστάσεις κοντά στα πολωνικά σύνορα.

Μια ιδιωτική στρατιωτική εταιρεία με δεσμούς με το Κρεμλίνο, ο Όμιλος Βάγκνερ είχε πρωταγωνιστικό ρόλο -μέχρι πρόσφατα- στη συνεχιζόμενη σύγκρουση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας.

Βασικός σύμμαχος της Ρωσίας, η Λευκορωσία συνορεύει τόσο με τη Ρωσία όσο και με την Ουκρανία, καθώς και με την Πολωνία, τη Λιθουανία και τη Λετονία. Οι τρεις τελευταίες χώρες, μαζί με την Εσθονία, είναι όλες μέλη της συμμαχίας του ΝΑΤΟ.

Πολωνοί αξιωματούχοι έχουν επανειλημμένα ισχυριστεί ότι η παρουσία της Βάγκνερ στη Λευκορωσία αποτελεί απειλή όχι μόνο για την Πολωνία αλλά και για ολόκληρη την «ανατολική πτέρυγα» του ΝΑΤΟ.

Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, οι υπουργοί Εσωτερικών της Πολωνίας και των χωρών της Βαλτικής απαίτησαν από τη Λευκορωσία να απελάσει άμεσα όλους τους μαχητές της Βάγκνερ από τα εδάφη της.

Σε συνέντευξη Τύπου στις 28 Αυγούστου στη Βαρσοβία της Πολωνίας, απαίτησαν επιπλέον την απομάκρυνση των μεταναστών από τις παραμεθόριες περιοχές και την επιστροφή των τελευταίων στις χώρες καταγωγής τους.

Οι γείτονες της Λευκορωσίας που είναι προσκείμενοι στο ΝΑΤΟ κατηγορούν το Μινσκ ότι ενθαρρύνει μετανάστες από τη Μέση Ανατολή και την Αφρική να διασχίσουν παράνομα τα σύνορα της Λευκορωσίας με στόχο την αποσταθεροποίηση των χωρών τους.

«Αυτό αποτελεί μέρος του υβριδικού πολέμου που διεξάγεται από το καθεστώς Λουκασένκο με τη συμμετοχή της λεγόμενης ομάδας Βάγκνερ», δήλωσε ο Πάουελ Γιαμπλόνσκι, υφυπουργός Εξωτερικών της Πολωνίας, στο πολωνικό πρακτορείο ειδήσεων PAP στις 29 Αυγούστου.

Το Μινσκ, από την πλευρά του, αρνείται τους ισχυρισμούς.

Ένα όχημα δίπλα σε έναν φράχτη που κατασκευάστηκε από Πολωνούς στρατιώτες στα σύνορα μεταξύ Πολωνίας και Λευκορωσίας κοντά στο χωριό Νομίκι της Πολωνίας, στις 26 Αυγούστου 2021. (Kacper Pempel/Reuters)

 

Ένταση στα σύνορα

Μετά την άφιξη μαχητών της Βάγκνερ στη Λευκορωσία τον περασμένο μήνα, οι συνοριακές εντάσεις έχουν αυξηθεί σημαντικά.

Στις 10 Αυγούστου, η Βαρσοβία ανακοίνωσε ότι σχεδιάζει να στείλει 10.000 στρατιώτες στα σύνορα Πολωνίας-Λευκορωσίας. Λίγο αργότερα, ο υπουργός Άμυνας της Λετονίας διέταξε τον στρατό να ενισχύσει την παρουσία του κατά μήκος των συνόρων της Λετονίας με τη Λευκορωσία.

Στις 19 Αυγούστου, η Λιθουανία έκλεισε μονομερώς δύο από τα έξι συνοριακά της περάσματα με τη Λευκορωσία λόγω «γεωπολιτικών συνθηκών».

Δύο ημέρες αργότερα, εν μέσω σταθερά αυξανόμενων εντάσεων, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ των ΗΠΑ προέτρεψε τους Αμερικανούς πολίτες στη Λευκορωσία να αναχωρήσουν από τη χώρα «άμεσα».

Σε μια ταξιδιωτική οδηγία, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ κατήγγειλε αυτό που περιέγραψε ως «διευκόλυνση του Μινσκ στην απρόκλητη επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία, τη συγκέντρωση ρωσικών στρατιωτικών δυνάμεων στη Λευκορωσία [και] την αυθαίρετη εφαρμογή των τοπικών νόμων».

Η Λευκορωσία και η Ρωσία, οι οποίες δεσμεύονται από τη δική τους αμυντική συνθήκη, λένε ότι η πολωνική συγκέντρωση κατά μήκος των συνόρων υποδηλώνει ότι η Βαρσοβία σχεδιάζει «επιθετικές ενέργειες μεγάλης κλίμακας».

Η Μόσχα έχει επανειλημμένα προειδοποιήσει ότι μια επίθεση κατά της Λευκορωσίας «από την Πολωνία ή οποιονδήποτε άλλο επιτιθέμενο» θα θεωρηθεί επίθεση κατά της ίδιας της Ρωσίας.

Σε πρόσφατη συνέντευξή του, ο κ. Λουκασένκο δήλωσε: «Εάν ξεκινήσει επίθεση εναντίον της χώρας μας από την Πολωνία, τη Λιθουανία ή τη Λετονία, θα απαντήσουμε αμέσως με ό,τι έχουμε».

Εκτοξευτές πυραύλων Iskander του ρωσικού στρατού παίρνουν θέση κατά τη διάρκεια ασκήσεων στη Ρωσία στις 25 Ιανουαρίου 2022. (Υπηρεσία Τύπου του ρωσικού υπουργείου Άμυνας μέσω AP)

 

Τα Iskander σε λειτουργία

Από το 1999, η Ρωσία και η Λευκορωσία δεσμεύονται από μια συνθήκη «ένωσης περί κρατικών ενισχύσεων» με στόχο την εδραίωση των διμερών δεσμών, ιδίως στον τομέα της άμυνας.

Το περασμένο φθινόπωρο, η Ρωσία απέστειλε στρατεύματα και στρατιωτικό εξοπλισμό στη Λευκορωσία υπό την αιγίδα της συνθήκης αυτής.

Νωρίτερα φέτος, η Μόσχα αποκάλυψε σχέδια για την τοποθέτηση πυρηνικών όπλων στη Λευκορωσία.

Σύμφωνα με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, όλα τα πυρηνικά όπλα που προορίζονται για τη Λευκορωσία θα μεταφερθούν πριν από το τέλος του 2023.

Ο κ. Λουκασένκο ισχυρίστηκε πρόσφατα ότι ένας αριθμός ρωσικών πυρηνικών όπλων -δεν είπε πόσα- βρίσκονται ήδη στη χώρα.

Σύμφωνα με το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων TASS, η Μόσχα έχει επίσης βοηθήσει στην αναβάθμιση των στρατιωτικών αεροσκαφών της Λευκορωσίας, ώστε να μπορούν να «μεταφέρουν και να χρησιμοποιούν ειδικά πυρομαχικά».

Τον Δεκέμβριο του 2022, το Μινσκ δήλωσε ότι τα ρωσικά αναπτυγμένα πυραυλικά συστήματα Iskander και S-400 λειτουργούσαν στο έδαφος της Λευκορωσίας.

Στις 30 Αυγούστου, το υπουργείο Άμυνας της Λευκορωσίας ανακοίνωσε ότι άλλο ένα πυραυλικό σύστημα Iskander, το οποίο μπορεί να εξοπλιστεί για να μεταφέρει πυρηνικά φορτία, είχε μεταφερθεί από τη Ρωσία στις ένοπλες δυνάμεις της Λευκορωσίας.

Στρατιωτικά αεροσκάφη στις στρατιωτικές ασκήσεις Zapad-2017 (Δύση-2017) της Ρωσίας και της Λευκορωσίας σε πεδίο ασκήσεων κοντά στην πόλη Μπορίσοφ στις 20 Σεπτεμβρίου 2017. (Sergei Gapon/AFP via Getty Images)

 

Έναρξη «παιχνιδιών» πολέμου

Την 1η Σεπτεμβρίου, στρατιωτικά αποσπάσματα από κράτη μέλη του Οργανισμού Συνθήκης Συλλογικής Ασφάλειας (CSTO) θα αρχίσουν να διεξάγουν κοινές ασκήσεις διάρκειας μιας εβδομάδας στη Λευκορωσία.

Η CSTO ιδρύθηκε το 1991 και είναι μια στρατιωτική συμμαχία έξι κρατών υπό την ηγεσία της Μόσχας. Μαζί με τη Ρωσία και τη Λευκορωσία, τα σημερινά μέλη περιλαμβάνουν την Αρμενία, το Καζακστάν, το Κιργιστάν και το Τατζικιστάν.

Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, ο Ανατόλι Σιντόροφ, κοινός επιτελάρχης της CSTO, δήλωσε ότι οι ασκήσεις δεν αποτελούν «επίδειξη επιθετικότητας».

Ούτε οι κοινές ασκήσεις απευθύνονται «σε τρίτες χώρες», υποστήριξε.

Στις 29 Αυγούστου, ο Αλεξάντερ Βόλφοβιτς, επικεφαλής του Συμβουλίου Ασφαλείας της Λευκορωσίας, δήλωσε ότι η Πολωνία και η Λιθουανία είχαν προσκληθεί να στείλουν παρατηρητές στις ασκήσεις, αλλά καμία από τις δύο χώρες δεν είχε ακόμη ανταποκριθεί.

Εντάσεις στις Ρώσο-τουρκικές σχέσεις μετά την επιστροφή των διοικητών του Τάγματος Αζόφ στην Ουκρανία

Το Κρεμλίνο ζητά εξηγήσεις από την Τουρκία σχετικά με την πρόσφατη απόφαση της τελευταίας να επιτρέψει σε πέντε διοικητές του ουκρανικού Τάγματος Αζόφ να επιστρέψουν στο Κίεβο, σε μια προφανή παραβίαση παλαιότερης συμφωνίας ανταλλαγής κρατουμένων.

«Η επιστροφή των ηγετών του Αζόφ παραβιάζει μια υπάρχουσα συμφωνία», δήλωσε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ στους δημοσιογράφους στις 10 Ιουλίου.

«Θα συζητήσουμε το θέμα αυτό με την Τουρκία. Έχουμε ήδη ξεκινήσει συνομιλίες για το θέμα αυτό.»

Στις 7 Ιουλίου, ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι επισκέφθηκε την Κωνσταντινούπολη, όπου συναντήθηκε με τον Τούρκο ομόλογό του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Kremlin spokesman Dmitry Peskov at the Kremlin in Moscow on March 24, 2016. (Alexander Nemenov/AFP/Getty Images)
Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ, στο Κρεμλίνο. Μόσχα, 24 Μαρτίου 2016. (Alexander Nemenov/AFP/Getty Images)

 

Ήταν το πρώτο ταξίδι του κου Ζελένσκι στην Τουρκία μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022.

Σε κοινή συνέντευξη Τύπου που παραχώρησαν μετά τις συνομιλίες, ο κος Ερντογάν δήλωσε ότι οι σχέσεις της Άγκυρας με το Κίεβο είναι «ισχυρότερες από κάθε άποψη, παρά τα όσα συνέβησαν».

Σε μια κίνηση που εξέπληξε πολλούς παρατηρητές, ο κος Ζελένσκι έφυγε από την Κωνσταντινούπολη την επόμενη ημέρα μαζί με πέντε διοικητές του Τάγματος Αζόφ που διέμεναν στην Τουρκία τους τελευταίους μήνες.

«Επιστρέφουμε από την Τουρκία και φέρνουμε τους ήρωές μας στο σπίτι», δήλωσε ο Ουκρανός ηγέτης στο Telegram.

Οι πέντε διοικητές παραδόθηκαν στις ρωσικές δυνάμεις πέρυσι μετά την κατάληψη της Μαριούπολης από τη Ρωσία. Σύμφωνα με την επακόλουθη ανταλλαγή αιχμαλώτων που έγινε με τη μεσολάβηση της Άγκυρας, υποτίθεται ότι θα παρέμεναν στην Τουρκία μέχρι το τέλος της σύγκρουσης.

Τότε, ο κος Ζελένσκι είχε δηλώσει ότι οι πέντε διοικητές θα παρέμεναν «σε άνετες συνθήκες και υπό την προσωπική προστασία του προέδρου της Τουρκίας μέχρι το τέλος του πολέμου».

Μετά την αναχώρησή τους από την Κωνσταντινούπολη στις 8 Ιουλίου, οι διοικητές του Τάγματος Αζόφ έτυχαν υποδοχής ηρώων στην ουκρανική πόλη Λβιβ. Αργότερα, οι πέντε άνδρες δήλωσαν ότι σκοπεύουν να επιστρέψουν στο μέτωπο για να λάβουν μέρος στην αντεπίθεση του Κιέβου.

Το υπερεθνικιστικό Τάγμα Αζόφ, που συχνά κατηγορείται ότι υποστηρίζει νεοναζιστικές ιδεολογίες, είναι παράνομο στη Ρωσία.

«Σίγουρα θα λάβουμε υπόψη την τρέχουσα κατάσταση κατά τη σύναψη μελλοντικών συμφωνιών σε διάφορους τομείς», δήλωσε ο κος Πεσκόφ.

Ο κος Ζελένσκι δεν έχει ακόμη εξηγήσει γιατί επετράπη στους πέντε διοικητές να επιστρέψουν στην Ουκρανία.

Ούτε η Άγκυρα έχει σχολιάσει επίσημα την απόφασή της να απελευθερώσει τους άνδρες σε μια προφανή παραβίαση των όρων της ανταλλαγής κρατουμένων.

Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του Κρεμλίνου, η Μόσχα δεν ενημερώθηκε εγκαίρως για την κίνηση αυτή.

Η επιστροφή των διοικητών στην Ουκρανία χαρακτηρίστηκε από τη ρωσική πλευρά ως «σαφής παραβίαση των όρων των υφιστάμενων συμφωνιών».

Turkish President Tayyip Erdogan (L) and Swedish Prime Minister Ulf Kristersson (R) shake hands next to North Atlantic Treaty Organization (NATO) Secretary General Jens Stoltenberg prior to their meeting, on the eve of a NATO summit, in Vilnius, Lithuania, on July 10, 2023. (Yves Herman/Pool via Reuters)
Ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν (α) και ο πρωθυπουργός της Σουηδίας Ουλφ Κρίστερσον (δ) σφίγγουν τα χέρια παρουσία του γενικού γραμματέα του Βορειοατλαντικού Συμφώνου (ΝΑΤΟ) Γενς Στόλτενμπεργκ πριν από τη συνάντησή τους, την παραμονή της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ, στο Βίλνιους της Λιθουανίας, στις 10 Ιουλίου 2023. (Yves Herman/Pool μέσω Reuters)

 

Στις 9 Ιουλίου, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ είχε τηλεφωνική συνομιλία με τον Τούρκο ομόλογό του Χακάν Φιντάν, κατά τη διάρκεια της οποίας φέρεται να συζητήθηκε το θέμα.

Σε ανακοίνωσή του, το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών ανέφερε ότι οι δύο κορυφαίοι διπλωμάτες τόνισαν την ανάγκη «να διατηρηθεί και να ενισχυθεί το κλίμα εμπιστοσύνης στις σχέσεις Μόσχας και Άγκυρας».

Σύμφωνα με το τουρκικό πρακτορείο ειδήσεων Anadolu, ο Λαβρόφ και ο Φιντάν συζήτησαν για τον πόλεμο στην Ουκρανία και την πρωτοβουλία για τα σιτηρά της Μαύρης Θάλασσας, στη σύναψη της οποίας είχε συμβάλλει η Άγκυρα.

Ωστόσο, το πρακτορείο ειδήσεων δεν αναφέρθηκε στην επιστροφή των διοικητών του Τάγματος Αζόφ.

Την ίδια ημέρα, ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ Τζέικ Σάλιβαν διαβεβαίωσε ότι η Ουάσιγκτον δεν είχε καμία σχέση με την αιφνιδιαστική κίνηση της Τουρκίας.

«Δεν συμμετείχαμε σε αυτό και δεν είμαστε σε θέση να σχολιάσουμε τι προσπαθούσε να πετύχει ο Ερντογάν με αυτό», δήλωσε στους δημοσιογράφους.

Κλίνοντας προς το ΝΑΤΟ

Σε μια άλλη αιφνιδιαστική κίνηση, στις 10 Ιουλίου, ο κος Ερντογάν ήρε τη μακροχρόνια αντίθεση της χώρας του στην προσπάθεια της Σουηδίας να ενταχθεί στη συμμαχία του Βορειοατλαντικού Συμφώνου (ΝΑΤΟ).

Πριν από την ένταξη στο ΝΑΤΟ, οι υποψήφιοι πρέπει να εγκριθούν από όλα τα υφιστάμενα μέλη της συμμαχίας. Η Τουρκία είναι μέλος του ΝΑΤΟ από το 1952.

Ο Τούρκος ηγέτης έκανε την ανακοίνωση μετά την άφιξή του στο Βίλνιους της Λιθουανίας, το οποίο φιλοξένησε φέτος μια σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ που αποτέλεσε ορόσημο.

Ειδικότερα, κατά τη διάρκεια της συνάντησής του με τον κο Ζελένσκι στις 7 Ιουλίου στην Κωνσταντινούπολη, ο κος Ερντογάν είχε πει ότι και η Ουκρανία «αξίζει» να γίνει δεκτή στο ΝΑΤΟ.

Ο κος Ζελένσκι εξέφρασε την ελπίδα ότι στη σύνοδο κορυφής του Βίλνιους η χώρα του θα προσκληθεί να ενταχθεί στη συμμαχία. Ωστόσο, αυτό τελικά δεν συνέβη.

Απαντώντας στην υποστήριξη του κου Ερντογάν στην υποψηφιότητα του Κιέβου για το ΝΑΤΟ, ο κος Πεσκόφ είπε ότι «ασκήθηκε μεγάλη πίεση στην Τουρκία» πριν από τη σύνοδο κορυφής.

«Η ίδια η Τουρκία, φυσικά, ως μέλος του ΝΑΤΟ, επιδεικνύει την αλληλεγγύη της προς τη Βορειοατλαντική Συμμαχία», δήλωσε στο ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων Sputnik στις 8 Ιουλίου.

«Το καταλαβαίνουμε αυτό πολύ καλά.»

Από τότε που η Ρωσία ξεκίνησε την εισβολή της στην Ουκρανία στις αρχές του περασμένου έτους, η Τουρκία -σε αντίθεση με τους συμμάχους της στο ΝΑΤΟ- προσπάθησε να διατηρήσει έναν βαθμό ουδετερότητας.

Ενώ η Άγκυρα καταδίκασε την εισβολή από την αρχή, αρνήθηκε επίσης να υποστηρίξει τις κυρώσεις των δυτικών χωρών κατά της Μόσχας.

Υπό την ηγεσία του κου Ερντογάν, η Τουρκία έχει καταφέρει να διατηρήσει σχετικά καλές σχέσεις με τη Ρωσία, με την οποία μοιράζεται σημαντικούς εμπορικούς δεσμούς και εκτεταμένα θαλάσσια σύνορα.

Του Adam Morrow

Επιμέλεια: Αλία Ζάε