Μήνας: Δεκέμβριος 2025

Εν μέσω των πολέμων στην Ουκρανία και στη Λωρίδα της Γάζας, οι πωλήσεις των 100 μεγαλύτερων κατασκευαστριών όπλων στον κόσμο έφθασαν σε νέο ρεκόρ το 2024, παρά τα προβλήματα στην παραγωγή που εμπόδισαν παραδόσεις, αποκαλύπτει έκθεση αναφοράς που δίνεται στη δημοσιότητα σήμερα.

Σε ετήσια βάση, οι πωλήσεις είχαν αξία 679 δισεκατομμύρια δολάρια (586 δισεκ. ευρώ) και παρουσίασαν αύξηση 5,9%, σύμφωνα με την έκθεση που εκπόνησε το διεθνές ινστιτούτο ερευνών για την ειρήνη με έδρα τη Στοκχόλμη (SIPRI).

Κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίες, μεταξύ του 2015 και του 2024, οι τζίροι των 100 μεγαλύτερων κατασκευαστριών αυξήθηκαν κατά 26%.

«Την περασμένη χρονιά, τα παγκόσμια έσοδα των προμηθευτριών όπλων έφθασαν στο υψηλότερο επίπεδο που κατέγραψε ποτέ το SIPRI, καθώς οι κατασκευάστριες κεφαλαιοποίησαν τη σθεναρή ζήτηση», σχολίασε ο Λορέντσο Σκαρατζάτο, του προγράμματος για τις στρατιωτικές δαπάνες και την παραγωγή όπλων στο ινστιτούτο.

Η Ζαντ Γκιμπερτό Ρικάρ, του ίδιου προγράμματος, εξήγησε στο Γαλλικό Πρακτορείο πως η αύξηση «οφειλόταν κυρίως στην Ευρώπη», μολονότι «όλες» οι περιοχές του κόσμου σημείωσαν άνοδο, εξαιρουμένων μόνο «της Ασίας και της Ωκεανίας».

Σύμφωνα με την ίδια η αύξηση της ζήτησης στην Ευρώπη συνδέεται με τον πόλεμο στην Ουκρανία και την «αίσθηση των ευρωπαϊκών κρατών πως απειλούνται από τη Ρωσία».

Αυτή η εξέλιξη αφορά από τη μια της ανάγκες της Ουκρανίας κι από την άλλη αυτές των κρατών που την προμήθευσαν με υλικό και καλούνται να αναπληρώσουν τα αποθέματά τους.

Σε ευρωπαϊκές χώρες «είδαμε μεγάλα σχέδια εκσυγχρονισμού σε εξέλιξη που αντιπροσωπεύουν νέα πηγή ζήτησης», πρόσθεσε η κ. Γκιμπερτό Ρικάρ.

Προβλήματα εφοδιασμού

Οι 39 από τις 100 μεγαλύτερες προμηθεύτριες όπλων στον πλανήτη είναι αμερικανικές, ανάμεσά τους οι τρεις μεγαλύτερες: η Lockheed Martin, η RTX (σ.σ. η πρώην Raytheon Technologies) και η Northrop Grumman.

Συνολικά, οι αμερικανικές στρατιωτικές βιομηχανίες κατέγραψαν συνδυαστικό τζίρο αυξημένο κατά 3,8% στα 334 δισεκ. δολάρια (288 δισεκ. ευρώ), ή αλλιώς τον μισό του παγκόσμιου.

Ωστόσο υπερβάσεις προϋπολογισμών και καθυστερήσεις έπληξαν διάφορα προγράμματα κλειδιά των ΗΠΑ, ιδίως αυτά των μαχητικών F-35 και των υποβρυχίων κλάσης Columbia.

Στην Ευρώπη, ο συνδυαστικός τζίρος των 26 μεγαλύτερων κατασκευαστριών όπλων αυξήθηκε κατά 13%, στα 151 δισεκ. δολάρια.

Ιδίως η τσεχική εταιρεία Czechoslovak Group, που ωφελήθηκε από την τσεχική πρωτοβουλία για την προμήθεια οβίδων του πυροβολικού στην Ουκρανία, είδε τον τζίρο της να αυξάνεται κατά 193% –πρόκειται για τη μεγαλύτερη άνοδο μεταξύ των 100–, στα 3,6 δισεκ. δολάρια.

Ωστόσο και οι ευρωπαϊκές κατασκευάστριες όπλων αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην προσπάθεια να καλύψουν την αυξημένη ζήτηση, καθώς γίνεται πιο δυσχερής ο εφοδιασμός τους με πρώτες ύλες.

Για παράδειγμα, τόσο η Airbus όσο και η Safran (Γαλλία) πριν από το 2022 προμηθεύονταν τιτάνιο κυρίως από τη Ρωσία — και βρέθηκαν αναγκασμένες να αναζητήσουν άλλους προμηθευτές.

Εξάλλου οι περιορισμοί στις εξαγωγές σπανίων γαιών, κρίσιμων ορυκτών, που επιβλήθηκαν από την Κίνα, οδήγησαν εταιρίες όπως η Thales (Γαλλία) και η Rheinmetall (Γερμανία) είδαν τα λειτουργικά κόστη τους να ανεβαίνουν, λόγω της αναδιάταξης των εφοδιαστικών αλυσίδων τους.

Δυο ρωσικές κατασκευάστριες όπλων συγκαταλέγονται στις 100 μεγαλύτερες στον κόσμο.

Η Rostec και η United Shipbuilding Corporation είδαν τον συνδυαστικό τζίρο τους να σημειώνει αύξηση 23% στα 31,2 δισεκ. δολάρια, παρά την έλλειψη συστατικών λόγω των διεθνών κυρώσεων, με την εσωτερική ζήτηση να αναπληρώνει κατά το μεγαλύτερο μέρος της τη μείωση των εξαγωγών.

Οι ρωσικές βιομηχανίες όπλων δυσκολεύονται ωστόσο να βρουν επαρκή αριθμό εξειδικευμένων εργαζόμενων «για να υποστηρίξουν τους προβλεπόμενους ρυθμούς παραγωγής που είναι απαραίτητοι για να επιτευχθούν οι στόχοι του πολέμου στην Ουκρανία», σημειώνεται στην έκθεση.

Όπλα από το Ισραήλ, πάντα περιζήτητα

Η περιφέρεια της Ασίας και της Ωκεανίας ήταν η μόνη που είδε τα συνολικά έσοδα των κατασκευαστριών που έχουν την έδρα τους εκεί, 23 αθροιστικά, να μειώνονται κατά 1,2%, στα 130 δισεκ. δολάρια.

Ωστόσο κατά το SIPRI, η κατάσταση στην Ασία δεν είναι ομογενοποιημένη. Κινεζικές κατασκευάστριες κατέγραψαν χαμηλότερες πωλήσεις, όμως οι ιαπωνικές και οι νοτιοκορεατικές βιομηχανίες αντίθετα είδαν τα έσοδά τους να αυξάνονται, τονωμένες από την ευρωπαϊκή ζήτηση.

«Σειρά κατηγοριών για διαφθορά στις προμήθειες όπλων στην Κίνα οδήγησε σε αναβολή ή ακύρωση μεγάλων συμβάσεων (…) το 2024», σημείωσε ο Ναν Τιαν, διευθυντής του προγράμματος για τις στρατιωτικές δαπάνες και την παραγωγή όπλων.

Η πτώση αυτή βάθυνε την «αβεβαιότητα» γύρω από το εγχείρημα της Κίνας να εκσυγχρονίσει τις ένοπλες δυνάμεις της, πρόσθεσε.

Εννιά από τις εκατό μεγαλύτερες κατασκευάστριες όπλων έχουν έδρα τη Μέση Ανατολή και συνδυαστικό τζίρο 31 δισεκ. δολαρίων.

Τρεις από αυτές είναι ισραηλινές και σε αυτές κατέληξε το μισό και πλέον από το ποσό αυτό (16,2 δισεκ. δολάρια, +16%).

«Οι εντεινόμενες αντιδράσεις για τις ενέργειες του Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας ελάχιστο αντίκτυπο φάνηκαν να έχουν στη ζήτηση για ισραηλινά όπλα», σχολίασε η ερευνήτρια Ζουμπάιντα Καρίμ.

Το στρατιωτικό καθεστώς του Νίγηρα έκανε γνωστή χθες Κυριακή το βράδυ την πρόθεσή του να διαθέσει στη διεθνή αγορά το ουράνιο που παράγει η Somaïr, θυγατρική του γαλλικού κολοσσού Orano, η οποία απώλεσε όμως τον επιχειρησιακό έλεγχό της όταν την εθνικοποίησε η Νιαμέ τον Ιούνιο.

Η Somaïr (Société des mines de l’Aïr, «εταιρεία υπαίθριων μεταλλείων») ανήκε κατά το 63,4% στην Orano και κατά 36,6% στο κράτος του Νίγηρα.

Η εκμετάλλευση των κοιτασμάτων ουρανίου στον Νίγηρα βρίσκεται στο επίκεντρο μπραντεφέρ ανάμεσα στη στρατιωτική χούντα, στην εξουσία αφότου έγινε το πραξικόπημα του Ιουλίου του 2023, και του ομίλου Orano. Το ζήτημα είναι ανάμεσα σε αυτά για τα οποία συγκρούονται η Γαλλία, η άλλοτε αποικιακή επικυρίαρχη δύναμη, και νιγήριοι στρατιωτικοί.

Αυτοί οι τελευταίοι δεν κρύβουν τη βούλησή τους να στραφούν σε νέους εταίρους, όπως το Ιράν και η Ρωσία, Η Μόσχα εξέφρασε τον Ιούλιο τη βούλησή της να αρχίσει να εξορύσσει ουράνιο στον Νίγηρα.

Ο Νίγηρας, με «αξιοπρέπεια», αποφάσισε να «διαθέσει στη διεθνή αγορά την παραγωγή του», ανέφερε δημοσιογράφος της κρατικής τηλεόρασης Télé Sahel, μεταφέροντας τοποθέτηση του επικεφαλής της χούντας, του στρατηγού Αμπντουραμάν Τσιανί.

Ο κ. Τσιανί, σύμφωνα με ΜΜΕ, τόνισε πως είναι «νόμιμο δικαίωμα του Νίγηρα να διαθέτει (προς πώληση) τον φυσικό πλούτο του, να τον διαθέτει σε όποιον θέλει να αγοράσει, με τους κανόνες της αγοράς και με πλήρη ανεξαρτησία».

Η Orano υπέστη τον Δεκέμβριο του 2024 απώλεια του επιχειρησιακού ελέγχου των τριών θυγατρικών της στον Νίγηρα, της Somaïr, της Cominak (κλειστή από το 2021) και αυτής που διαχειρίζεται το κοίτασμα Imouraren.

Αυτή η τελευταία εγκατάσταση έχει ένα από τα μεγαλύτερα κοιτάσματα ουρανίου στον κόσμο: τα αποθέματα εκτιμάται πως φθάνουν στους 200.000 τόνους. Η Νιαμέ αφαίρεσε από την Orano την άδεια εκμετάλλευσης.

Τον Ιούνιο, η χούντα ανακοίνωσε την εθνικοποίηση του μεταλλείου Somaïr.

Η Orano, το μετοχικό κεφάλαιο της οποίας διακρατεί κατά το 90% το γαλλικό κράτος, κίνησε διάφορες διαδικασίες διεθνούς επιδιαιτησίας εναντίον του κράτους του Νίγηρα.

Στα τέλη του Σεπτεμβρίου, η γαλλική εταιρεία ανακοίνωσε πως δικαστήριο αποφάνθηκε υπέρ της όσον αφορά το μεταλλείο Somaïr.

Σύμφωνα με την Orano, το δικαστήριο αυτό διέταξε τις αρχές του Νίγηρα να μην πουλήσουν ουράνιο που παρήγαγε η Somaïr, στην εγκατάσταση της οποίας βρίσκονται κάπου 1.300 τόνοι εμπλουτισμένου μεταλλεύματος, εκτιμώμενης εμπορικής αξίας 250 εκατ. ευρώ.

Κατά πληροφορίες που δημοσιεύτηκαν τις τελευταίες ημέρες από το μέσο ενημέρωσης LSI Africa και τη WAMAPS, ομάδα δημοσιογράφων στη δυτική Αφρική ειδικευμένη στην επικαιρότητα για ζητήματα ασφαλείας στο Σαχέλ, οχηματοπομπή που μεταφέρει κάπου 1.000 τόνους ουρανίου αναχώρησε πρόσφατα από την Αρλί, πόλη στον βορρά όπου βρίσκεται εγκατάσταση της Somaïr, με προορισμό το λιμάνι της Λομέ, της πρωτεύουσας του Τόγκο, περνώντας από την Μπουρκίνα Φάσο.

Το Γαλλικό Πρακτορείο σημειώνει πως δεν έχει μπορέσει μέχρι στιγμής να επαληθεύσει την πληροφορία αυτή με ανεξάρτητο τρόπο.

Στον Νίγηρα αναλογούσε το 4,7% της παγκόσμιας παραγωγής φυσικού ουρανίου, σύμφωνα με τους αριθμούς για το 2021 του Οργανισμού Εφοδιασμού της Ευρατόμ (ESA).

Ο ισραηλινός στρατός δήλωσε την Κυριακή ότι σκότωσε περισσότερους από 40 Παλαιστίνιους μαχητές της Χαμάς την περασμένη εβδομάδα κατά τη διάρκεια επιχειρήσεων που στόχευαν τις σήραγγες κοντά στη Ράφα, στη νότια Λωρίδα της Γάζας, τον θύλακα που έχει καταστραφεί από τα δύο χρόνια πολέμου μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς.

Εδώ και 40 ημέρες, τα στρατεύματα εστιάζουν τις επιχειρήσεις τους στον τομέα ανατολικά της Ράφα, «με στόχο την καταστροφή των δικτύων υπόγειων σηράγγων που εξακολουθούν να υπάρχουν στην περιοχή και την εξόντωση των τρομοκρατών που κρύβονται εκεί», ανακοίνωσε ο ισραηλινός στρατός.

«Κατά τη διάρκεια της περασμένης εβδομάδας, περισσότεροι από 40 τρομοκράτες εξουδετερώθηκαν στον τομέα όπου βρίσκεται το δίκτυο σηράγγων» και «καταστράφηκαν δεκάδες είσοδοι σηράγγων και εγκαταστάσεις τρομοκρατικών υποδομών, τόσο στην επιφάνεια του εδάφους όσο και υπόγειες στην περιοχή», συνέχισε.

Νωρίτερα, ο ισραηλινός στρατός είχε ανακοινώσει ότι σκότωσε τέσσερις Παλαιστίνιους μαχητές της Χαμάς την ώρα που έβγαιναν από σήραγγες στη Ράφα.

Αρκετές πηγές με γνώση των συζητήσεων είπαν στο Γαλλικό Πρακτορείο την Πέμπτη ότι διαπραγματεύσεις βρίσκονται σε εξέλιξη για την τύχη δεκάδων μαχητών της τρομοκρατικής οργάνωσης Χαμάς, που έχουν παγιδευτεί εδώ και εβδομάδες μέσα σε σήραγγες στον τομέα της Λωρίδας της Γάζας που ελέγχεται από τον ισραηλινό στρατό.

Σύμφωνα με αξιωματούχο της Χαμάς στη Γάζα, «μεταξύ 60 και 80 μαχητές» έχουν παγιδευτεί σε σήραγγες κάτω από τη Ράφα.

«Οι μαχητές μας στη Ράφα δεν μπορούν να δεχτούν να παραδοθούν ή να παραδώσουν τα όπλα τους στην κατοχή (Ισραήλ σ.σ.)», δήλωσε σε ανακοίνωση την Κυριακή ο Χοσάμ Μπαντράν, υψηλόβαθμο στέλεχος της Χαμάς.

Στο Λονδίνο βρίσκεται σήμερα, Δευτέρα, ο πρωθυπουργός, για να συμμετάσχει στις εργασίες του 4ου Επενδυτικού Συνέδριου που διοργανώνει το Χρηματιστήριο Αθηνών σε συνεργασία με ένα από τα σημαντικότερα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα διεθνώς, τη Morgan Stanley.

Μεταξύ των άλλων, ο κ. Μητσοτάκης αναμένεται να απαντήσει σε ερωτήσεις σχετικά με τη πορεία της ελληνικής οικονομίας, σε ανοικτή συζήτηση που θα έχει το πρωί με την CEO της Morgan Stanley, Κλερ Γούντμαν.

Νωρίτερα, ο Έλληνας πρωθυπουργός έχει προγραμματισμένες συναντήσεις με διεθνείς επενδυτές, όπου και αναμένεται να τους παρουσιάσει τις ευκαιρίες που δίνονται στη χώρα να επενδύσουν.

Αξίζει να σημειωθεί πως από το Χρηματιστήριο Αθηνών συνολικά συμμετέχουν 42 εισηγμένες εταιρείες μεγάλης και μεσαίας κεφαλαιοποίησης, οι οποίες και αυτές με τη σειρά τους, θα παρουσιάσουν τις επενδυτικές ευκαιρίες της ελληνικής οικονομίας τόσο σε συζητήσεις στρογγυλής τραπέζης όσο και σε κατ’ δίαν συναντήσεις με επενδυτές.

Αναφορικά με τη πορεία της ελληνικής οικονομίας, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, ο κ. Μητσοτάκης αναμένεται να αναδείξει τη συνεχιζόμενη πρόοδο τής, αλλά και την ελκυστικότητα της Ελλάδας ως επενδυτικού προορισμού. Θα τονίσει τους ρυθμούς ανάπτυξης, τη μείωση της ανεργίας, την αύξηση των επενδύσεων και τη σταδιακή αποκλιμάκωση του δημόσιου χρέους.

Επίσης, θα επισημάνει τις θετικές επιδόσεις του χρηματοπιστωτικού τομέα, αλλά και το αναπτυσσόμενο οικοσύστημα των νεοφυών επιχειρήσεων.

Επιπλέον, θα δώσει έμφαση στον ρόλο της Ελλάδας ως ενεργειακού κόμβου της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, γεγονός που, όπως αναμένεται να τονίσει ο Έλληνας πρωθυπουργός, ενισχύει και την γεωπολιτική ισχύ της χώρας στην ευρύτερη περιοχή.

Το απόγευμα, ο κ. Μητσοτάκης θα μεταβεί στην Οξφόρδη για δημόσια συζήτηση στο Blavatnik School of Government του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης με την κοσμήτορα της Σχολής και καθηγήτρια Παγκόσμιας Οικονομικής Διακυβέρνησης, Νγκάιρ Γουντς.

Το BSG θεωρείται ένα από τα κορυφαία κέντρα εκπαίδευσης και έρευνας δημόσιας πολιτικής παγκοσμίως. Παρέχει υψηλού επιπέδου διεπιστημονική κατάρτιση στους τομείς της διακυβέρνησης, των διεθνών σχέσεων, της οικονομικής πολιτικής και της ηγεσίας, ενώ αποτελεί σημείο αναφοράς στη σύνδεση θεωρίας και πρακτικής διακυβέρνησης. Οι έρευνές του στοχεύουν σε σύγχρονες προκλήσεις, όπως η οικονομική διακυβέρνηση, η κοινωνική πολιτική, η δημοκρατία, το περιβάλλον, τα ανθρώπινα δικαιώματα κ.ά.