ADAM MORROW

Δεκαοκτώ ακόμη δημοτικοί αξιωματούχοι που συνδέονται με την τουρκική αντιπολίτευση οδηγήθηκαν στη φυλακή μετά από απόφαση δικαστηρίου της Κωνσταντινούπολης, καθώς διευρύνεται το κύμα συλλήψεων σε βάρος στελεχών του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), του μεγαλύτερου κόμματος της αντιπολίτευσης στη χώρα. Την είδηση επιβεβαίωσε στις 30 Απριλίου το κρατικό πρακτορείο Anadolu.

Προηγήθηκαν μέσα στο σαββατοκύριακο 47 ακόμη προσαγωγές δημοτικών αξιωματούχων της Κωνσταντινούπολης με παρόμοιες κατηγορίες διαφθοράς, έπειτα από τη σύλληψη του δημάρχου της πόλης Εκρέμ Ιμάμογλου. Ο Ιμάμογλου, που πρόσκειται στο CHP και ουκ ολίγες φορές έχει θεωρηθεί φαβορί για την προεδρία απέναντι στον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, συνελήφθη πριν έναν μήνα με βαρύτατες κατηγορίες διαφθοράς και διασυνδέσεων με την τρομοκρατία.

Παραμένει προφυλακισμένος και αναμένει τη δίκη του, ενώ ο ίδιος, οι υποστηρικτές του αλλά και πολλές φωνές από την ευρύτερη αντιπολίτευση και κριτικοί του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του Ερντογάν, τονίζουν ότι οι διώξεις του αποτελούν ξεκάθαρη πολιτική στοχοποίηση.

Η σύλληψη του Ιμάμογλου στις 19 Μαρτίου πυροδότησε το μεγαλύτερο κύμα διαδηλώσεων της αντιπολίτευσης στην Τουρκία την τελευταία δεκαετία. Το CHP και άλλα μικρότερα κόμματα συντονίζουν εβδομαδιαίες κινητοποιήσεις στην Κωνσταντινούπολη, απαιτώντας την άμεση αποφυλάκιση και επαναφορά του Ιμάμογλου στο δημαρχιακό αξίωμα. Πάνω από 2.000 διαδηλωτές, μεταξύ των οποίων αρκετοί δημοσιογράφοι, συνελήφθησαν το προηγούμενο διάστημα, παρά την απαγόρευση μαζικών συναθροίσεων που παραμένει σε ισχύ.

Μετά τη σύλληψη Ιμάμογλου, πλήθος ακόμη στελεχών της τοπικής αυτοδιοίκησης που πρόσκεινται στο CHP βρέθηκαν στο στόχαστρο των διωκτικών αρχών. Με αφορμή το πιο πρόσφατο κύμα συλλήψεων, ο Ιμάμογλου επιτέθηκε στο κυβερνών κόμμα, κατηγορώντας το για «ψέματα και συκοφαντίες» με στόχο τον πολιτικό του αφανισμό. «Θα σταθώ μέχρι τέλους στο πλευρό κάθε συνεργάτη μου σε αυτή τη μάχη», διαμήνυσε ο ίδιος μέσω ανάρτησης στα κοινωνικά δίκτυα. «Κανείς δεν θα μείνει πίσω. Οι σκοτεινές αυτές μέρες θα περάσουν».

Δημοτικές αρχές υπό διωγμό

Στις τοπικές εκλογές του περασμένου έτους, υποψήφιοι του CHP πέτυχαν σημαντικές νίκες σε κομβικές πόλεις όπως η Κωνσταντινούπολη, η Άγκυρα και η Σμύρνη, αλλά και σε αρκετούς άλλους δήμους ανά τη χώρα. Μέσα στους μήνες που προηγήθηκαν της σύλληψης Ιμάμογλου, άλλοι δύο δήμαρχοι του CHP σε περιοχές της Κωνσταντινούπολης έχασαν το αξίωμά τους μετά την καταδίκη τους για διαφθορά και τρομοκρατική δράση.

 

Την ίδια περίοδο, οκτώ δήμαρχοι που ανήκαν στο φιλοκουρδικό Κόμμα Δημοκρατίας των Λαών (DEM) σε δήμους της ανατολικής Τουρκίας απομακρύνθηκαν επίσης από τα καθήκοντά τους για παρόμοιες κατηγορίες. Όλοι οι αποπεμφθέντες δήμαρχοι απορρίπτουν τις κατηγορίες, κάνοντας λόγο για πολιτικές διώξεις που αποσκοπούν στην αποδυνάμωση της αντιπολίτευσης.

Τον Φεβρουάριο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο Στρασβούργο καταδίκασε με ψήφισμά του αυτό που χαρακτήρισε ως «αυθαίρετη απομάκρυνση και φυλάκιση δημοκρατικά εκλεγμένων δημάρχων» από τις τουρκικές αρχές. Η τουρκική κυβέρνηση απέρριψε αμέσως τις επικρίσεις, υποστηρίζοντας πως η Δικαιοσύνη λειτουργεί ανεξάρτητα από την πολιτική εξουσία.

Με την συμβολή του Reuters

 

Η Ρωσία εκδηλώνει προθυμία να συζητήσει με την Ουκρανία το ενδεχόμενο συμφωνίας για προσωρινή κατάπαυση του πυρός, σύμφωνα με δήλωση του προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν.

«Πάντα αντιμετωπίζαμε θετικά κάθε ειρηνευτική πρωτοβουλία», ανέφερε ο Ρώσος πρόεδρος σε δηλώσεις του στη ρωσική κρατική τηλεόραση στις 21 Απριλίου, οι οποίες αναρτήθηκαν αργότερα στην επίσημη ιστοσελίδα του Κρεμλίνου.

Οι δηλώσεις του Πούτιν ήρθαν λίγες μόλις ώρες μετά τη λήξη εκεχειρίας 30 ωρών, την οποία είχε ανακοινώσει η Μόσχα για τη διάρκεια του ορθόδοξου Πάσχα. Παρότι το Κίεβο κατηγόρησε τη Ρωσία πως παραβίασε την εκεχειρία που η ίδια κήρυξε, η Μόσχα εμμένει ότι οι ρωσικές δυνάμεις ακολούθησαν κατά γράμμα τη συμφωνία, η οποία ίσχυσε από τις 6 το απόγευμα της 19ης Απριλίου έως τα μεσάνυχτα της 20ης (ώρα Μόσχας). Μάλιστα, η ρωσική πλευρά ανεβάζει τους τόνους, ισχυριζόμενη πως ουκρανικές δυνάμεις επιτέθηκαν σε ρωσικές θέσεις, στρατιωτικού και πολιτικού χαρακτήρα, κατά τη διάρκεια της εκεχειρίας.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ισχυρισμοί των δύο πλευρών για το τι συνέβη στο πεδίο της μάχης το τελευταίο διάστημα δεν κατέστη δυνατόν να διασταυρωθούν από ανεξάρτητες πηγές, ενώ ο πόλεμος εισέρχεται πλέον στον τρίτο του χρόνο.

Παρά τις εκατέρωθεν κατηγορίες για παραβιάσεις, ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι ανέφερε πως «τη μέρα του Πάσχα δεν σήμανε κανένας συναγερμός αεροπορικής επιδρομής στην Ουκρανία και σε ορισμένα σημεία του μετώπου επικρατούσε ησυχία». Ο ίδιος υποστήριξε πως αυτό αποτελεί ένδειξη ότι «μια κατάπαυση του πυρός είναι εφικτή… όταν η Ρωσία επιλέγει να μειώσει την ένταση», ενώ επανέλαβε πρόταση για διαρκέστερη εκεχειρία με σαφείς απαγορεύσεις πληγμάτων σε πολιτικές εγκαταστάσεις και από τις δύο πλευρές. «Περιμένουμε μία ξεκάθαρη απάντηση από τη Μόσχα. Είμαστε έτοιμοι για κάθε συζήτηση που θα εξασφαλίσει κάτι τέτοιο», σημείωσε χαρακτηριστικά.

Στις τελευταίες του δηλώσεις ο Πούτιν φάνηκε να απαντά έμμεσα στην πρόταση Ζελένσκι, χωρίς ωστόσο να τον κατονομάζει. «Πάντα αντιμετωπίζουμε θετικά μια κατάπαυση του πυρός. Αυτός ήταν και ο λόγος που προτείναμε την εκεχειρία του Πάσχα», υπογράμμισε ο Ρώσος ηγέτης, αναγνωρίζοντας πως η πρόταση για αποφυγή πλήγματος σε πολιτικές υποδομές απαιτεί «ουσιαστική μελέτη». Επέμεινε στην κατηγορία ότι οι ουκρανικές δυνάμεις χρησιμοποιούν συχνά τέτοιες εγκαταστάσεις «για στρατιωτικούς σκοπούς», αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο διερεύνησης αυτών των περιστατικών «διμερώς, μέσα από διάλογο».

Λίγο αργότερα, εκπρόσωπος του Κρεμλίνου επιβεβαίωσε δημόσια το άνοιγμα του Πούτιν για συζήτηση πιθανών συμφωνιών εκεχειρίας με το Κίεβο, διευκρινίζοντας ότι οι δηλώσεις του Ρώσου προέδρου αφορούσαν ξεκάθαρα το ενδεχόμενο διαπραγμάτευσης με την ουκρανική πλευρά σχετικά με την ασφάλεια πολιτικών υποδομών.

Ρωσικοί ισχυρισμοί για κατάληψη μοναστηριού στο Κουρσκ

Σε άλλη εξέλιξη, η Μόσχα ανακοίνωσε την κατάληψη ενός στρατηγικής σημασίας μοναστηριού στην περιοχή του Κουρσκ, όπου -σύμφωνα με ρωσικές πηγές- είχαν οχυρωθεί για εβδομάδες ουκρανικές δυνάμεις. Όπως μετέδωσε το ρωσικό πρακτορείο TASS στις 22 Απριλίου, «οι δυνάμεις μας απελευθέρωσαν το μοναστήρι του Αγίου Νικολάου στο Μπελογκόρσκ».

Σύμφωνα με παράγοντα ασφαλείας που επικαλείται το πρακτορείο, το μοναστηριακό συγκρότημα είχε μετατραπεί «αποκλειστικά σε στρατιωτική εγκατάσταση» από τις ουκρανικές δυνάμεις. Από πλευράς Κιέβου, μέχρι στιγμής δεν υπάρχει επίσημη τοποθέτηση σχετικά με τον έλεγχο του μοναστηριού, ενώ οι σχετικοί ρωσικοί ισχυρισμοί δεν έχουν επιβεβαιωθεί από ανεξάρτητες πηγές. Υπενθυμίζεται ότι το περσινό καλοκαίρι, οι Ουκρανοί είχαν εισβάλει στην περιοχή Κουρσκ στη Ρωσία, καταλαμβάνοντας αρχικά μεγάλη έκταση, όμως στη συνέχεια αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν στις περισσότερες θέσεις, διατηρώντας μόνο κάποιες εστίες κοντά στα σύνορα. Κατά τον ρωσικό στρατό, περισσότερο από το 86% των εδαφών που πέρασαν προσωρινά στα ουκρανικά χέρια «έχουν πλέον απελευθερωθεί».

Ο πόλεμος ανάμεσα στη Ρωσία και την Ουκρανία διανύει πια το τέταρτο έτος του και οι μάχες συνεχίζουν να μαίνονται.

Κατά την προεκλογική εκστρατεία του, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ είχε δεσμευτεί να θέσει γρήγορα τέλος σ’ αυτή τη φονική σύρραξη με την επιστροφή του στον Λευκό Οίκο τον Ιανουάριο. Ωστόσο, τρεις μήνες εντατικών επαφών, συναντήσεων και ταξιδιών για την προώθηση διαπραγματεύσεων μεταξύ Μόσχας και Κιέβου δεν έχουν ακόμα οδηγήσει σε χειροπιαστό αποτέλεσμα.

Πού βρίσκονται, λοιπόν, οι αμερικανικές προσπάθειες για τερματισμό ή έστω περιορισμό των συγκρούσεων; Ακολουθεί η εικόνα μέχρι στιγμής.

Σημαντικές επαφές στη Σαουδική Αραβία

Τον Φεβρουάριο, λίγο μετά την εκ νέου ανάληψη της προεδρίας από τον Τραμπ, ανώτατοι αξιωματούχοι των ΗΠΑ και της Ρωσίας συναντήθηκαν στη Σαουδική Αραβία, με βασικό θέμα τον τερματισμό του πολέμου.

Έκτοτε, τόσο η Ουάσιγκτον όσο και η Μόσχα δηλώνουν ότι επιδιώκουν την ειρήνη, μετά τον βαρύ φόρο αίματος που έχει αφήσει πίσω της η σύγκρουση.

Στις 11 Απριλίου, ο ειδικός απεσταλμένος του Τραμπ, Στιβ Ουίτκοφ, επισκέφθηκε τη Αγία Πετρούπολη, όπου είχε μαραθώνια τετράωρη συνάντηση με τον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν.

Το Κρεμλίνο, σε μετέπειτα ανακοίνωσή του, επιβεβαίωσε πως το βασικό αντικείμενο πίσω από τις κλειστές πόρτες ήταν η αναζήτηση λύσης για την Ουκρανία.

Ο Πούτιν έχει δηλώσει ότι είναι έτοιμος να συναινέσει σε συνολική κατάπαυση του πυρός – υπό την προϋπόθεση να ικανοποιηθούν μια σειρά ρωσικών απαιτήσεων.

Μεταξύ αυτών συγκαταλέγεται η αναγνώριση της ρωσικής κυριαρχίας σε τέσσερις ουκρανικές περιφέρειες που προσαρτήθηκαν μετά τη ρωσική εισβολή το 2022, καθώς και η πλήρης αποχώρηση των ουκρανικών στρατευμάτων από αυτές τις περιοχές. Παράλληλα η Ρωσία ζητά και δεσμεύσεις ότι η Ουκρανία δεν θα ενταχθεί ποτέ στο ΝΑΤΟ.

«Όροι που δεν γίνονται αποδεκτοί»

Το Κίεβο, ευρωπαϊκές πρωτεύουσες αλλά και ορισμένοι Αμερικανοί αξιωματούχοι χαρακτηρίζουν απαράδεκτες τις ρωσικές απαιτήσεις, σημειώνοντας πως ισοδυναμούν με ουσιαστική παράδοση της Ουκρανίας.

Ωστόσο, ο Αμερικανός διαμεσολαβητής Ουίτκοφ έχει τις τελευταίες εβδομάδες αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο μελέτης των ρωσικών όρων.

Σε συνέντευξή του στον σχολιαστή Τάκερ Κάρλσον, ο Ουίτκοφ τόνισε πως οι τέσσερις αυτές περιοχές είναι ρωσόφωνες, προσθέτοντας: «Έχουν γίνει δημοψηφίσματα στις περιοχές αυτές και η συντριπτική πλειοψηφία θέλει να υπαχθεί στη ρωσική διοίκηση».

Η τοποθέτησή του προκάλεσε αναστάτωση στο Κίεβο. Ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, δήλωσε σε τηλεοπτική του παρέμβαση ότι «Τα σχόλια του κ. Ουίτκοφ μάς ανησυχούν πολύ. Πολεμάμε τον Πούτιν και δεν χρειαζόμαστε άλλους βοηθούς του». Επιπλέον, υπογράμμισε ότι ο Αμερικανός διαμεσολαβητής «δεν είναι στρατιωτικός ειδικός» και κατηγόρησε τον Ουίτκοφ ότι αναπαράγει ρωσικά αφηγήματα, έναντι των οποίων η Ουκρανία «θα παλέψει όπου κι αν εκφράζονται».

Αμερικανικές πρωτοβουλίες περιορισμένης κατάπαυσης του πυρός – Προσκόμματα

Στο τέλος Μαρτίου, οι ΗΠΑ επέστρεψαν στη Σαουδική Αραβία για ξεχωριστές συζητήσεις με Ρώσους και Ουκρανούς εκπροσώπους, με αντικείμενο μια περιορισμένη κατάπαυση του πυρός στη Μαύρη Θάλασσα.

Μετά τις συνομιλίες, ανακοινώθηκε ότι οι ΗΠΑ και η Ρωσία συναίνεσαν «στην εξασφάλιση ασφαλούς ναυσιπλοΐας, στον τερματισμό της χρήσης βίας και στη μη χρησιμοποίηση εμπορικών πλοίων για στρατιωτικούς σκοπούς στη Μαύρη Θάλασσα». Το Κρεμλίνο, πάντως, προέταξε νέα αιτήματα, όπως την επανασύνδεση της κρατικής αγροτικής τράπεζας της Ρωσίας στο παγκόσμιο σύστημα πληρωμών SWIFT, αλλά και την άρση των κυρώσεων σε ρωσικές αγροδιατροφικές βιομηχανίες.

Ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, διαβεβαίωσε ότι οι αμερικανικές Αρχές θα αξιολογήσουν τα αιτήματα της Μόσχας – ωστόσο η τύχη αυτής της επεξεργασίας παραμένει ασαφής.

Αλληλοκατηγορίες για παραβίαση του μορατόριουμ

Ο Ζελένσκι από την πλευρά του κατηγόρησε τη Ρωσία ότι προσθέτει συνεχώς προϋποθέσεις για άρση κυρώσεων στο παζάρι για τη Μαύρη Θάλασσα. «Θέτουν προϋποθέσεις για τις κυρώσεις προς τους Αμερικανούς», ανέφερε, εκφράζοντας την ελπίδα οι Αμερικανοί διαπραγματευτές να επιδείξουν ανάλογη αντοχή με τους ίδιους τους Ουκρανούς.

Κατά τις τελευταίες συνομιλίες στη Σαουδική Αραβία, Μόσχα και Κίεβο συμφώνησαν σε μορατόριουμ επίθεσης σε ενεργειακές εγκαταστάσεις – όμως έκτοτε εκατέρωθεν κατηγορούνται για παραβίαση της συμφωνίας. Αξιωματούχος του ρωσικού ΥΠΕΞ δήλωσε ότι «οι ουκρανικές δυνάμεις έχουν εξαπολύσει 98 πλήγματα κατά ενεργειακών υποδομών μετά τη συμφωνία». Η πληροφορία αυτή ωστόσο δεν κατέστη δυνατό να επιβεβαιωθεί ανεξάρτητα.

Η αμερικανική ενόχληση αυξάνεται

Ύστερα από τον τελευταίο γύρο επαφών, Αμερικανοί αξιωματούχοι –μεταξύ των οποίων και ο ίδιος ο Τραμπ– άρχισαν να εκφράζουν δημόσια την απογοήτευσή τους από την έλλειψη προόδου.

Συνέντευξη Τραμπ στο NBC News μετέφερε τον εκνευρισμό του προς τον Βλαντίμιρ Πούτιν αναφορικά με τη συνεχιζόμενη αιματοχυσία. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ προειδοποίησε ότι, εφόσον δεν επιτευχθεί συμφωνία, «θα επιβάλει δεύτερο πακέτο δασμών σε όλο το ρωσικό πετρέλαιο».

Εκπρόσωπος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ, Τζέιμς Χιούιτ, επιβεβαίωσε την «έντονη δυσαρέσκεια» της Ουάσινγκτον για τη στάση της Μόσχας στις διαπραγματεύσεις.

Στις 12 Απριλίου, ο Τραμπ παραδέχθηκε πως παρόλο που οι συνομιλίες συνεχίζονται, η υπομονή εξαντλείται: «Υπάρχει ένα σημείο όπου ή προχωράς ή σταματάς κάθε προσπάθεια».

«Υπάρχει πολιτική βούληση, αλλά τα σημεία διαφωνίας παραμένουν»

Παρά την απογοήτευση, ο Ουίτκοφ εμφανίστηκε αισιόδοξος, δηλώνοντας στο Fox News ότι «ένα λειτουργικό πλαίσιο συμφωνίας μπορεί να βρεθεί», κάνοντας λόγο για «ουσιαστική» συνάντηση με τον Πούτιν. Από την πλευρά του, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, παραδέχθηκε πως «ακόμα δεν υπάρχει σαφές περίγραμμα συμφωνίας, αλλά υπάρχει πολιτική βούληση».

Η ουκρανική κυβέρνηση παραμένει ανυποχώρητη. Το Κίεβο έχει διαμηνύσει πως αποκλείει κάθε συζήτηση για μείωση της αμυντικής του ισχύος ή αποδοχή των ρωσικών όρων. «Αυτό είναι θεμελιώδης θέση μας», δήλωσε ο Παύλο Παλίσα, αναπληρωτής προϊστάμενος του γραφείου Ζελένσκι. «Κανείς – και ειδικά η Ρωσία – δεν θα υπαγορεύσει στην Ουκρανία το μέγεθος των Ενόπλων Δυνάμεών της».

Συνεχείς διπλωματικές επαφές, αλλά χωρίς αποτέλεσμα

Παρά τις αργές εξελίξεις, η ρωσική πλευρά επιβεβαιώνει πως οι επαφές με τις ΗΠΑ συνεχίζονται – σε διπλωματικό και μυστικό επίπεδο, καθώς και με πρωτοβουλία του Κιρίλ Ντμιτρίεφ, ειδικού απεσταλμένου του Πούτιν, που επισκέφθηκε την Ουάσινγκτον νωρίτερα μέσα στον μήνα.

Ο Ντμιτρίεφ, επικεφαλής του ρωσικού επενδυτικού ταμείου, μιλώντας στο CNN δήλωσε ότι «οι δύο πλευρές προσπαθούν να προσδιορίσουν εφικτούς τρόπους για μια μακροπρόθεσμη λύση στην Ουκρανία».

Δύσβατος ο δρόμος της συμφωνίας

Παρά την εντεινόμενη διπλωματική κινητικότητα, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ εμφανίσθηκε επιφυλακτικός: «Δεν είναι εύκολο να συμφωνήσουμε στα βασικά σημεία της επίλυσης», είπε στη ρωσική Τύπο.

Ο Ουκρανός πρόεδρος, από την Οδησσό κατά την κοινή συνέντευξη Τύπου με τον ηγέτη του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε, υπογράμμισε ξανά τις «κόκκινες γραμμές» του Κιέβου περί εθνικής κυριαρχίας και ακεραιότητας. «Μόνο ο ουκρανικός λαός μπορεί να αποφασίζει για τα εδάφη της χώρας», τόνισε, ενώ κατηγόρησε αμερικανικούς κύκλους ότι συζητούν «θέματα εκτός αρμοδιότητάς τους».

Στις 18 Απριλίου, ο Μάρκο Ρούμπιο, αντιπρόεδρος της αμερικανικής κυβέρνησης, έθεσε αυστηρό τελεσίγραφο: «Δεν θα συνεχίσουμε επ’ αόριστον αυτή την προσπάθεια. Μέσα σε λίγες ημέρες πρέπει να φανεί αν υπάρχει δυνατότητα συμφωνίας». Ο ίδιος ο Τραμπ επανέλαβε το μήνυμα: «Αν κάποια πλευρά δείξει αδιαλλαξία, δεν πρόκειται να συνεχίσουμε άσκοπα».

Συμφωνία ΗΠΑ–Ουκρανίας για τα ορυκτά στο προσκήνιο

Μέσα σε αυτό το κλίμα αβεβαιότητας, το Κίεβο ανακοίνωσε την υπογραφή μνημονίου με την Ουάσινγκτον για την εκμετάλλευση των ουκρανικών ορυκτών πόρων.

Η Υπουργός Οικονομίας της Ουκρανίας, Γιούλια Σβιριέντενκο, γνωστοποίησε με ανάρτησή της την επίτευξη συμφωνίας «ως πρώτο βήμα προς μια μακροπρόθεσμη σύμπραξη για την κοινή αξιοποίηση των ορυκτών πόρων της χώρας».

Ο Τραμπ δηλώνει πως μια τέτοια συμφωνία μπορεί να καλλιεργήσει το έδαφος για ειρήνη μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας, δίνοντας στις ΗΠΑ ισχυρό οικονομικό ενδιαφέρον για το μέλλον της Ουκρανίας.

Σύμφωνα με τον Τζέιμς Χιούιτ, εκπρόσωπο του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας, η συμφωνία θα εδραιώσει «μια διαρκή οικονομική σχέση που θα στηρίξει και την ασφάλεια της χώρας».

Οι δύο πλευρές βρέθηκαν κοντά σε οριστικοποίηση σχεδίου συμφωνίας ήδη από τον Φεβρουάριο, ωστόσο σημειώθηκαν καθυστερήσεις μετά από επεισοδιακή συνάντηση Τραμπ–Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο.

Όπως είπε η Σβιριέντενκο, το μνημόνιο ανοίγει τον δρόμο για τη δημιουργία επενδυτικού ταμείου με στόχο την ανασυγκρότηση της Ουκρανίας.

Ο Τραμπ έχει πει ότι η τελική συμφωνία μπορεί να υπογραφεί την ερχόμενη εβδομάδα, αποσκοπώντας στην προνομιακή πρόσβαση των ΗΠΑ στα ουκρανικά ορυκτά. Ο Υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Σκοτ Μπέσεντ, δήλωσε πως «έχουμε φτάσει ουσιαστικά στα ίδια βασικά σημεία που είχαν συμφωνηθεί προηγουμένως».

Βάσει του μνημονίου –το οποίο έχει δημοσιοποιηθεί από το Κίεβο– Ουκρανία και ΗΠΑ ευελπιστούν να ολοκληρώσουν τις σχετικές διαπραγματεύσεις μέχρι τις 26 Απριλίου, αμέσως μετά την επίσκεψη του Ουκρανού πρωθυπουργού, Ντένις Σμίγκαλ, στην Ουάσινγκτον.

Η Ουκρανία διατηρεί ενεργή στρατιωτική δραστηριότητα στην περιφέρεια Μπέλγκοροντ στη δυτική πλευρά της Ρωσίας, στα σύνορα με τη βορειοανατολική Ουκρανία, σύμφωνα με δήλωση του προέδρου της χώρας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι.

Σε βιντεοσκοπημένο διάγγελμά του στις 7 Απριλίου, ο Ζελένσκι ανέφερε ότι ο ανώτατος Ουκρανός διοικητής, Ολεξάντρ Σίρσκι, τον ενημέρωσε σχετικά με την ανάπτυξη ουκρανικών δυνάμεων τόσο στην περιοχή του Μπέλγκοροντ όσο και στο γειτονικό Κουρσκ της Ρωσίας.

«Συνεχίζουμε ενεργές επιχειρήσεις στις συνοριακές περιοχές του εχθρού και αυτό είναι απολύτως δικαιολογημένο», δήλωσε ο Ζελένσκι, προσθέτοντας χαρακτηριστικά: «Ο πόλεμος πρέπει να επιστρέψει εκεί απ’ όπου ξεκίνησε».

Όπως διευκρίνισε, ο κύριος στόχος των επιχειρήσεων είναι «να προστατευθεί η γη μας και οι κοινότητές μας στις περιοχές του Σούμι και του Χαρκόβου από τις ρωσικές δυνάμεις κατοχής».

Συνεχίζοντας τις δηλώσεις του, ο Ουκρανός πρόεδρος αποκάλυψε ότι οι στρατιωτικές επιχειρήσεις στο Μπέλγκοροντ εκτελούνται από το 225ο Σύνταγμα Ουκρανών Αλεξιπτωτιστών, συγχαίροντας παράλληλα τους στρατιώτες αυτούς για την απόδοσή τους.

Είναι η πρώτη φορά που υψηλόβαθμος αξιωματούχος της Ουκρανίας επιβεβαιώνει ρητώς ότι υπάρχουν στρατεύματα της χώρας εντός της ρωσικής περιφέρειας Μπέλγκοροντ, η οποία διαθέτει σύνορα μήκους 547 χιλιομέτρων με την Ουκρανία.

Το Μπέλγκοροντ συνορεύει επίσης στα νότια με τη ρωσική περιφέρεια Κουρσκ. Τον περασμένο μήνα, ο Ζελένσκι άφησε να εννοηθεί πως το Κίεβο αναπτύσσει στρατιωτική δραστηριότητα «λίγο πιο κάτω από το Κουρσκ», υπαινισσόμενος μια κρυφή παρουσία Ουκρανών μαχητών στην περιοχή αυτή.

Τον περασμένο Αύγουστο, η Ουκρανία είχε πραγματοποιήσει ευρεία επίθεση στην περιοχή του Κουρσκ, καταλαμβάνοντας αρχικά μερικές εκατοντάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα ρωσικού εδάφους. Έκτοτε, ωστόσο, ο ουκρανικός στρατός έχασε το μεγαλύτερο μέρος αυτών των εδαφών, διατηρώντας μόνο ένα μικρό τμήμα κοντά στα σύνορα.

Στις 8 Απριλίου, το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων TASS μετέδωσε ότι μόνο δύο παραμεθόριοι οικισμοί στο Κουρσκ παραμένουν υπό ουκρανικό έλεγχο μετά την πρόσφατη ανακατάληψη του οικισμού Γκουέβο από τους Ρώσους.

«Απομένει να απελευθερωθούν μόνο οι οικισμοί Γκορνάλ και Ολεσνιά», δήλωσε στο TASS ανώνυμη ρωσική στρατιωτική πηγή. «Μάχες συνεχίζονται επί του παρόντος και οι στρατιώτες μας απωθούν τα ουκρανικά στρατεύματα».

Παρά τις πρόσφατες απώλειες στο ρωσικό έδαφος, ο Ζελένσκι επανέλαβε ότι η πολύμηνη ουκρανική επίθεση στο Κουρσκ έχει σε μεγάλο βαθμό πετύχει στρατηγικούς στόχους. «Με τη συνολική έκβαση των επιχειρήσεων στο Κουρσκ, καταφέραμε να μειώσουμε την πίεση σε άλλα μέτωπα, ιδίως στο Ντονέτσκ», τόνισε.

Η περιφέρεια του Σούμι ξανά στο προσκήνιο

Ταυτόχρονα, το περασμένο Σαββατοκύριακο, η Μόσχα ισχυρίστηκε ότι οι δυνάμεις της κατέλαβαν το χωριό Μπάσιβκα, στη βορειοανατολική περιφέρεια Σούμι της Ουκρανίας, απέναντι ακριβώς από τα σύνορα με το Κουρσκ.

Τότε, Ουκρανοί αξιωματικοί διέψευσαν άμεσα τους Ρώσους, δηλώνοντας ότι οι μάχες στο χωριό ακόμα συνεχίζονταν. Στις 7 Απριλίου, Ουκρανός στρατιωτικός εκπρόσωπος επανέλαβε ότι η Μπάσιβκα δεν έχει περιέλθει υπό ρωσικό έλεγχο.

H Epoch Times δεν μπόρεσε να επιβεβαιώσει ανεξάρτητα τις αντικρουόμενες αναφορές από το πεδίο.

Η Μόσχα, από την πλευρά της, δεν έχει προς το παρόν επιβεβαιώσει ή έστω σχολιάσει τη δήλωση Ζελένσκι σχετικά με την ουκρανική παρουσία στο Μπέλγκοροντ. Ωστόσο, στις 8 Απριλίου ο κυβερνήτης του Μπέλγκοροντ Βιάτσεσλαβ Γκλάντκοφ ανέφερε μέσω της πλατφόρμας Telegram ότι ουκρανικές δυνάμεις εξαπέλυσαν επιθέσεις με drones και πυροβολικό σε πολλές περιοχές του Μπέλγκοροντ, προκαλώντας τραυματισμούς και υλικές ζημιές.

Θυμίζεται πως το 2023 είχαν σημειωθεί μεγάλης κλίμακας ουκρανικές επιθέσεις περνώντας τα σύνορα προς τις ρωσικές περιοχές Κουρσκ, Μπριάνσκ και Μπέλγκοροντ. Μετά από αυτά τα γεγονότα, η Ρωσία δηλώνει σταθερά ότι επιθυμεί να δημιουργήσει μια «ουδέτερη ζώνη» ασφαλείας εντός της ουκρανικής επικράτειας για να αποκλείσει μελλοντικές ουκρανικές επιθέσεις στα ρωσικά εδάφη.

 

Την περασμένη εβδομάδα, Αμερικανοί και Ρώσοι αξιωματούχοι πραγματοποίησαν μαραθώνιες συνομιλίες στο Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας, με στόχο την επίτευξη συμφωνίας εκεχειρίας μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας στη Μαύρη Θάλασσα.

Μετά τις συνομιλίες, ο Λευκός Οίκος φάνηκε να σηματοδοτεί την προθυμία του να άρει ορισμένους περιορισμούς στις ρωσικές εξαγωγές γεωργικών προϊόντων και λιπασμάτων — πάγιο αίτημα της Ρωσίας — στο πλαίσιο μιας συμφωνίας εκεχειρίας.

Ο πρώην αξιωματούχος του Λευκού Οίκου και του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, πρέσβης Μάθιου Μπράιζα, δήλωσε στην Epoch Times ότι φαίνεται σαφές πως η αμερικανική κυβέρνηση εξετάζει τρόπους να επιτύχει για τη Ρωσία άρση των κυρώσεων, στο πλαίσιο κάποιας συμφωνίας για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία.

Σε ανακοίνωση της 25ης Μαρτίου, ο Λευκός Οίκος ανέφερε ότι οι δύο πλευρές συμφώνησαν να διασφαλίσουν την ασφαλή ναυσιπλοΐα, να αποκλείσουν τη χρήση βίας και να αποτρέψουν τη χρήση εμπορικών πλοίων για στρατιωτικούς σκοπούς στη Μαύρη Θάλασσα.

Στην ίδια ανακοίνωση, επισημάνθηκε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα βοηθήσουν στην αποκατάσταση της πρόσβασης της Ρωσίας στις διεθνείς αγορές για εξαγωγές αγροτικών προϊόντων και λιπασμάτων, θα μειώσουν το κόστος θαλάσσιας ασφάλισης και θα διευκολύνουν την πρόσβαση σε λιμάνια και συστήματα πληρωμών για τέτοιες συναλλαγές.

Αντίστοιχη ανακοίνωση εξέδωσε το Κρεμλίνο την ίδια ημέρα, επαναλαμβάνοντας τις δύο βασικές δεσμεύσεις. Ωστόσο, σε αντίθεση με τη δήλωση των ΗΠΑ, η Μόσχα τόνισε ότι οι δύο πλευρές συμφώνησαν να προχωρήσουν στην εφαρμογή της Πρωτοβουλίας της Μαύρης Θάλασσας.

Η εν λόγω συμφωνία, η οποία είχε επιτρέψει στην Ουκρανία να εξάγει σιτηρά μέσω της Μαύρης Θάλασσας, είχε αρχικά συναφθεί το καλοκαίρι του 2022 με τη μεσολάβηση του ΟΗΕ και της Τουρκίας. Έναν χρόνο αργότερα, η Ρωσία αρνήθηκε να την ανανεώσει, υποστηρίζοντας ότι δεν είχαν τηρηθεί οι όροι που της επέτρεπαν να εξάγει τα δικά της σιτηρά και λιπάσματα. Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, είχε δηλώσει κατά τη λήξη της συμφωνίας στις 17 Ιουλίου 2023 ότι το σκέλος που αφορούσε τη Ρωσία δεν είχε εφαρμοστεί, με αποτέλεσμα την ακύρωση της ανανέωσής της.

Κατά τη διάρκεια ισχύος της συμφωνίας, η Ουκρανία είχε καταφέρει να εξάγει δεκάδες εκατομμύρια τόνους σιτηρών μέσω της Μαύρης Θάλασσας, παρά τις συνεχιζόμενες εχθροπραξίες με τη Ρωσία. Από την αρχή, ωστόσο, η Μόσχα διαμαρτυρόταν ότι το δεύτερο σκέλος της συμφωνίας — ένα μνημόνιο συνεννόησης μεταξύ Ρωσίας και ΟΗΕ — δεν εφαρμοζόταν επαρκώς.

Το εν λόγω μνημόνιο προέβλεπε την απομάκρυνση των εμποδίων για τις ρωσικές εξαγωγές σιτηρών και λιπασμάτων. Παρόλα αυτά, και ενώ η συμφωνία παρέμενε σε ισχύ, η Μόσχα κατηγορούσε επανειλημμένα την Ουάσιγκτον και τις Βρυξέλλες ότι εμποδίζουν τις ρωσικές αγροτικές εξαγωγές, παραβιάζοντας τους όρους της συμφωνίας.

Στη δήλωση της 25ης Μαρτίου, το Κρεμλίνο ανέφερε ότι η επιδιωκόμενη εκεχειρία στη Μαύρη Θάλασσα θα μπορούσε να επιτευχθεί μόνο εάν αρθούν οι περιορισμοί στη Rosselkhozbank (Ρωσική Αγροτική Τράπεζα) και σε άλλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που εμπλέκονται στο διεθνές εμπόριο τροφίμων και λιπασμάτων, επανασυνδεθούν με το σύστημα SWIFT και ανοίξουν αντίστοιχοι λογαριασμοί ανταπόκρισης.

Επιπλέον, η Ρωσία απαίτησε την άρση των περιορισμών στις χρηματοδοτικές συναλλαγές, καθώς και την κατάργηση των κυρώσεων στις ρωσικές εταιρείες παραγωγής και εξαγωγής τροφίμων και λιπασμάτων.

Το Κρεμλίνο ζήτησε επίσης την άρση των κυρώσεων στα ρωσικά πλοία που μεταφέρουν τρόφιμα και λιπάσματα, καθώς και την έγκριση της εισαγωγής γεωργικού εξοπλισμού από τη Ρωσία.

Σύμφωνα με τον Πεσκόφ, οι απαιτήσεις αυτές είναι σχεδόν ίδιες με εκείνες που περιλαμβάνονταν στην αρχική Πρωτοβουλία της Μαύρης Θάλασσας για τα Σιτηρά (Black Sea Grain Initiative-BSGI), επισημαίνοντας ότι αυτή τη φορά πρέπει να διασφαλιστεί η δικαιοσύνη. Σε δηλώσεις του, στις 26 Μαρτίου, τόνισε ότι οι διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ θα συνεχιστούν.

 

Την ίδια ημέρα, ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο ανέφερε ότι η Ουάσιγκτον θα αξιολογήσει τα ρωσικά αιτήματα. Όπως δήλωσε στους δημοσιογράφους, μετά τη συνάντηση στο Ριάντ, οι Ρώσοι παρουσίασαν έναν κατάλογο προϋποθέσεων, τον οποίο οι ΗΠΑ θα εξετάσουν και θα υποβάλουν στον Αμερικανό πρόεδρο, Ντόναλντ Τραμπ.

Ο Μπράιζα σημείωσε ότι οι ΗΠΑ φαίνεται να υποστηρίζουν πλέον τη διευκόλυνση των ρωσικών εξαγωγών από τη Μαύρη Θάλασσα, ιδίως όσον αφορά τα λιπάσματα και τα σιτηρά. Ανέφερε επίσης ότι αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει την άρση των κυρώσεων στη ρωσική αγροτική τράπεζα.