ADAM MORROW

Η Αρμενία κινδυνεύει να θυσιάσει την εθνική της κυριαρχία με την ένταξή της στη στρατιωτική συμμαχία του ΝΑΤΟ, δήλωσε ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ.

«Ελπίζω το Ερεβάν [η πρωτεύουσα της Αρμενίας] να γνωρίζει ότι η εμβάθυνση της συνεργασίας του με τη συμμαχία [του ΝΑΤΟ] θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα να χάσει την κυριαρχία του όσον αφορά την άμυνα και την ασφάλεια», δήλωσε ο κ. Λαβρόφ στο ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων TASS στις 28 Δεκεμβρίου.

Παρότι ονομαστικός σύμμαχος της Ρωσίας, η Αρμενία πραγματοποιεί στρατιωτικές ασκήσεις με το ΝΑΤΟ και μεταρρυθμίζει τον στρατό της για να τον ευθυγραμμίσει με τα πρότυπα του δυτικού οργανισμού, δήλωσε ο κ. Λαβρόφ.

Η Αρμενία είναι μακροχρόνιο μέλος του Οργανισμού της Συνθήκης Συλλογικής Ασφάλειας (ΟΣΣΑ), ενός μπλοκ ασφαλείας υπό την ηγεσία της Μόσχας, το οποίο ιδρύθηκε μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης.

Μαζί με τη Ρωσία και την Αρμενία, ο ΟΣΣΑ περιλαμβάνει τη Λευκορωσία, το Καζακστάν, το Κιργιστάν και το Τατζικιστάν.

Από τότε που η Ρωσία ξεκίνησε την εισβολή της στην ανατολική Ουκρανία στις αρχές του περασμένου έτους, το Ερεβάν έχει σταδιακά απομακρυνθεί από τον οργανισμό.

Τον Σεπτέμβριο, ανακάλεσε τον μόνιμο αντιπρόσωπό της στο μπλοκ ασφαλείας και αρνήθηκε να συμμετάσχει στις προγραμματισμένες στρατιωτικές ασκήσεις του ΟΣΣΑ στη Λευκορωσία.

Λίγο αργότερα, η Αρμενία φιλοξένησε τμήματα του αμερικανικού στρατού για κοινές στρατιωτικές ασκήσεις κοντά στο Ερεβάν.

Την περίοδο εκείνη, ο επικεφαλής της επιτροπής εξωτερικών υποθέσεων της ρωσικής Κρατικής Δούμας κατηγόρησε τις Ηνωμένες Πολιτείες ότι προσπαθούν να αποκτήσουν ένα «αντιρωσικό έρεισμα» στην περιοχή του Νοτίου Καυκάσου.

Το Ερεβάν ενόχλησε εκ νέου τη Μόσχα τον περασμένο μήνα, όταν αρνήθηκε να συμμετάσχει στη σύνοδο κορυφής του ΟΣΣΑ στο Μινσκ, στην οποία συμμετείχε ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν.

«Αυτό δεν μπορεί παρά να μας προκαλεί ανησυχία», ανέφερε ο κ. Λαβρόφ στις δηλώσεις του στο TASS.

«Έχουμε επανειλημμένα επισημάνει στους Αρμένιους ομολόγους μας ότι ο πραγματικός στόχος του ΝΑΤΟ είναι να ενισχύσει τη θέση του στην περιοχή [του Νοτίου Καυκάσου] και να δημιουργήσει συνθήκες χειραγώγησης με βάση τη στρατηγική του “διαίρει και βασίλευε”».

Επανεκκίνηση της εξωτερικής πολιτικής

Σε προηγούμενες δηλώσεις του, ο πρωθυπουργός της Αρμενίας Νικολ Πασινιάν έχει τονίσει ότι η χώρα του δεν σχεδιάζει να αποχωρήσει από τον ΟΣΣΑ.

Ο πρωθυπουργός της Αρμενίας Νικόλ Πασινιάν και ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν δίνουν τα χέρια στη σύνοδο κορυφής του Οργανισμού της Συνθήκης Συλλογικής Ασφάλειας (ΟΣΣΑ) στο Ερεβάν της Αρμενίας, 23 Νοεμβρίου 2022. (Hayk Baghdasaryan/Photolure μέσω Reuters)

Σε τηλεοπτικά σχόλια τον περασμένο μήνα, ο κ. Πασινιάν δήλωσε ότι οποιαδήποτε απόφαση να εγκαταλείψει το μπλοκ ασφαλείας υπό την ηγεσία της Μόσχας θα ληφθεί «σύμφωνα με τα συμφέροντα της Αρμενίας».

Αλλά συνέχισε να ισχυρίζεται ότι η συμμετοχή της Αρμενίας στον ΟΣΣΑ εμπόδιζε τις προσπάθειες για την προμήθεια όπλων και υποστήριξης από «άλλες πηγές» – πιθανότατα μια αναφορά στις δυτικές χώρες.

Στα τέλη Οκτωβρίου, η Γαλλία, μέλος του ΝΑΤΟ, ανακοίνωσε την πώληση προηγμένων συστημάτων ραντάρ και αντιαεροπορικών πυραύλων στην Αρμενία.

Τότε, ο Γάλλος υπουργός Άμυνας Σεμπαστιέν Λεκορνού είχε δηλώσει ότι η Γαλλία θα βοηθούσε στον εκσυγχρονισμό των ενόπλων δυνάμεων της Αρμενίας και θα παρείχε εκπαίδευση στο αρμενικό στρατιωτικό προσωπικό.

«Επιμένουμε στην αμυντική μας σχέση [με την Αρμενία], παρόλο που δεν ανήκουμε στις ίδιες στρατιωτικές και πολιτικές συμμαχίες», είχε δηλώσει ο κ. Λεκορνού σε κοινή ενημέρωση Τύπου με τον Αρμένιο ομόλογό του.

Ο κ. Πασινιάν έχει επίσης παραπονεθεί ότι η συμμετοχή της χώρας του στον ΟΣΣΑ απέτυχε να αποτρέψει μια πρόσφατη στρατιωτική επίθεση του Αζερμπαϊτζάν στην περιοχή Ναγκόρνο-Καραμπάχ που αποτελεί σημείο ανάφλεξης.

Τον Σεπτέμβριο, το Αζερμπαϊτζάν – ο μακροχρόνιος εχθρός της Αρμενίας – πραγματοποίησε μια 24ωρη επίθεση για να ασκήσει τον έλεγχο της περιοχής και να αφοπλίσει τους Αρμένιους αυτονομιστές.

Αν και οι περισσότεροι κάτοικοι του Ναγκόρνο-Καραμπάχ είναι εθνοτικά Αρμένιοι, η περιοχή αναγνωρίζεται διεθνώς ως τμήμα του Αζερμπαϊτζάν.

Η Μόσχα, η οποία διατηρεί ειρηνευτική δύναμη στην περιοχή, απάντησε στις επικρίσεις του κ. Πασινιάν σημειώνοντας ότι η διεκδίκηση του Αζερμπαϊτζάν στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ έχει αναγνωριστεί διεθνώς -ακόμη και από την Αρμενία.

«Δυστυχώς, το Ερεβάν προσπαθεί να αναδιαμορφώσει την πορεία της εξωτερικής του πολιτικής», δήλωσε ο κ. Λαβρόφ σε πρόσφατες δηλώσεις του στο TASS.

«Ανταλλάσσει τη δοκιμασμένη συμμαχία της με τη Μόσχα με αόριστες υποσχέσεις από τη Δύση».

«Για να δικαιολογήσει τη στρατηγική της στροφή, η Αρμενία προσπαθεί να κατηγορήσει τη Ρωσία για όλα τα προβλήματά της -συμπεριλαμβανομένης της πρόσφατης απώλειας του Ναγκόρνο-Καραμπάχ», πρόσθεσε ο κ. Λαβρόφ.

 

Επανεξέταση της ρωσικής βάσης

Σε πρόσφατη συνέντευξή του στη Wall Street Journal, ο κ. Πασινιάν δήλωσε ότι η επίθεση του Αζερμπαϊτζάν τον Σεπτέμβριο έφερε την Αρμενία στην απόφαση ότι πρέπει να διαφοροποιήσει τις «σχέσεις της στον τομέα της ασφάλειας».

Στην ίδια συνέντευξη, φάνηκε να αφήνει να εννοηθεί ότι η Αρμενία δεν αποκόμισε κανένα πλεονέκτημα από το να επιτρέψει τη ρωσική στρατιωτική παρουσία στα εδάφη της.

Μαζί με την ειρηνευτική της δύναμη, η Ρωσία διατηρεί μια μεγάλη στρατιωτική βάση στη βορειοδυτική πόλη Γκιούμρι της Αρμενίας.

Λέγεται ότι φιλοξενεί περίπου 3.000 στρατιώτες, και λειτουργεί στο πλαίσιο της Κοινοπολιτείας Ανεξάρτητων Κρατών (ΚΑΚ) από το 1995.

Η ΚΑΚ ιδρύθηκε το 1991 και είναι ένα περιφερειακό μπλοκ υπό την ηγεσία της Μόσχας που περιλαμβάνει εννέα πρώην σοβιετικές δημοκρατίες, συμπεριλαμβανομένης της Αρμενίας.

Μιλώντας στο TASS, ο κ. Λαβρόφ δήλωσε ότι η Μόσχα θα θεωρήσει «οποιαδήποτε εικασία σχετικά με τη χρησιμότητα της 102ης ρωσικής στρατιωτικής βάσης … ως επιβλαβή».

«[Η εγκατάσταση] βασίζεται στα εθνικά συμφέροντα και στο κοινό καθήκον των χωρών μας να διασφαλίσουν τη σταθερότητα στον Νότιο Καύκασο», πρόσθεσε.

Η Γερμανία θα αναπτύξει μια μόνιμη ταξιαρχία μάχης στην επίσης μέλος του ΝΑΤΟ Λιθουανία τα επόμενα τρία χρόνια, σύμφωνα με συμφωνία που υπεγράφη αυτή την εβδομάδα μεταξύ των υπουργών Άμυνας των δύο χωρών.

Μόλις υλοποιηθεί, η κίνηση αυτή θα είναι η πρώτη μόνιμη εξωτερική στρατιωτική ανάπτυξη της Γερμανίας μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

«Η ανατολική πτέρυγα έχει πλέον μετακινηθεί προς τα ανατολικά και είναι καθήκον της Γερμανίας να την προστατεύσει», δήλωσε ο Γερμανός υπουργός Άμυνας Μπόρις Πιστόριους σε κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Λιθουανό ομόλογό του.

Περιγράφοντας τη συμφωνία ως «ιστορική», ο κ. Πιστόριους τη συνέκρινε με την ανάπτυξη των συμμαχικών δυνάμεων στη Δυτική Γερμανία στο αποκορύφωμα του Ψυχρού Πολέμου.

Η συμφωνία υπεγράφη στη Λιθουανία στις 18 Δεκεμβρίου από τον κ. Πιστόριους και τον υπουργό Άμυνας της Λιθουανίας Άρβιντας Ανουσάουσκας.

Προβλέπει τη σταδιακή ανάπτυξη στη Λιθουανία μιας γερμανικής στρατιωτικής ταξιαρχίας -περίπου 4.800 στρατιώτες- οι οποίοι θα είναι πλήρως ετοιμοπόλεμοι έως το 2027.

Τα περισσότερα από τα στρατεύματα πρόκειται να φθάσουν το 2025 και το 2026, σύμφωνα με τον κ. Πιστόριους.

«Η ταχύτητα του σχεδίου δείχνει σαφώς ότι η Γερμανία κατανοεί τη νέα πραγματικότητα στον τομέα της ασφάλειας», δήλωσε.

«Είμαστε έτοιμοι να υπερασπιστούμε το έδαφος του ΝΑΤΟ», πρόσθεσε.

Η Λιθουανία, μαζί με άλλες έξι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, εντάχθηκε στο ΝΑΤΟ το 2004. Ήταν το μεγαλύτερο κύμα επέκτασης του ΝΑΤΟ στην ιστορία της δυτικής συμμαχίας.

Το ΝΑΤΟ διαθέτει ήδη μια πολυεθνική ομάδα μάχης που έχει τοποθετηθεί στη Λιθουανία στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας του για Ενισχυμένη Προωθημένη Παρουσία (Enhanced Forward Presence).

Η Γερμανία ηγείται σήμερα της δύναμης των περίπου 1.200 στρατιωτών, η οποία, σύμφωνα με τη νέα συμφωνία, θα απορροφηθεί από τη γερμανική ταξιαρχία που θα αναπτυχθεί σύντομα.

 

Τα χειρότερα σενάρια

Η Λιθουανία, μια πρώην σοβιετική σοσιαλιστική δημοκρατία, μοιράζεται σύνορα μήκους περίπου 300 χιλιομέτρων με τη Ρωσία.

Η Λιθουανία μοιράζεται επίσης σύνορα μήκους περίπου 675 χιλιομέτρων με τη Λευκορωσία, βασικό σύμμαχο της Ρωσίας.

Ο κ. Ανουσάουσκας δήλωσε ότι οι προγραμματισμένες γερμανικές αποστολές αποσκοπούσαν στην πρόληψη αυτού που αποκάλεσε «τα πολύ χειρότερα σενάρια».

«Πρέπει να είμαστε σε ετοιμότητα», δήλωσε στη συνέντευξη Τύπου. «Η Ρωσία παραμένει η κύρια απειλή για εμάς [τη Λιθουανία] και το ΝΑΤΟ».

Η Μόσχα, από την πλευρά της, δεν έχει ακόμη εκδώσει δήλωση σχετικά με τις σχεδιαζόμενες γερμανικές αποστολές.

Ο Λαουρίνιας Καστσιούνας, επικεφαλής της επιτροπής εθνικής ασφάλειας του λιθουανικού κοινοβουλίου, δήλωσε ότι η χώρα του είναι έτοιμη να δαπανήσει περίπου το 0,3% του ΑΕΠ τα επόμενα χρόνια για την παροχή υποδομών για τα εισερχόμενα στρατεύματα.

«Όλα τα [λιθουανικά] πολιτικά κόμματα -αριστερά και δεξιά- συμφωνούν ότι αυτό αποτελεί προτεραιότητα», δήλωσε ο κ. Καστσιούνας στους δημοσιογράφους στις 18 Δεκεμβρίου.

«Θα βρούμε τους απαιτούμενους πόρους», πρόσθεσε.

 

Αμυντικά σύμφωνα ΗΠΑ-Σκανδιναβίας

Από τότε που η Μόσχα εισέβαλε στην ανατολική Ουκρανία στις αρχές του περασμένου έτους, το ΝΑΤΟ έχει ορκιστεί να ενισχύσει τη στρατιωτική του παρουσία κατά μήκος των ανατολικών συνόρων του με τη Ρωσία.

Την ίδια ημέρα που η Γερμανία και η Λιθουανία υπέγραψαν τη συμφωνία ανάπτυξης, η Φινλανδία -το νεότερο μέλος του ΝΑΤΟ- υπέγραψε αμυντικό σύμφωνο με τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Το σύμφωνο θα παρέχει στον αμερικανικό στρατό ευρεία πρόσβαση στη Φινλανδία, η οποία μοιράζεται σύνορα μήκους περίπου 1335 χιλιομέτρων με τη Ρωσία.

Η συμφωνία που υπογράφηκε στην Ουάσινγκτον, θα επιτρέψει στις αμερικανικές δυνάμεις να έχουν ταχεία πρόσβαση στη σκανδιναβική χώρα σε περίπτωση σύγκρουσης.

Θα επιτρέψει επίσης στον αμερικανικό στρατό να αποθηκεύει όπλα και εξοπλισμό -και να πραγματοποιεί τακτικά ασκήσεις- στο φινλανδικό έδαφος.

Το Κρεμλίνο, από την πλευρά του, έχει προειδοποιήσει ότι η κίνηση αυτή «αναμφίβολα» θα αυξήσει τις εντάσεις μεταξύ της Ρωσίας και της Φινλανδίας.

Σύμφωνα με εκπρόσωπο του Κρεμλίνου, η πιθανή είσοδος «στρατιωτικών υποδομών» του ΝΑΤΟ στη γειτονική Φινλανδία θα «θεωρηθεί ως απειλή» από τη Μόσχα.

Στις 19 Δεκεμβρίου, το υπουργείο Εξωτερικών της Ρωσίας κάλεσε τον Φινλανδό πρέσβη για να εκφράσει τη δυσαρέσκειά του.

Σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου, ο πρέσβης ενημερώθηκε ότι η Μόσχα δεν θα επιτρέψει τη «δημιουργία στρατιωτικού δυναμικού του ΝΑΤΟ στα σύνορά μας, το οποίο απειλεί την ασφάλεια της Ρωσικής Ομοσπονδίας».

Η Ρωσία, συνεχίζει η ανακοίνωση, «θα λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα για να αντιμετωπίσει τις επιθετικές αποφάσεις της Φινλανδίας και των συμμάχων της στο ΝΑΤΟ».

Ωστόσο, παρά τις επανειλημμένες αντιρρήσεις της Μόσχας, η Δανία -ένα μακροχρόνιο μέλος του ΝΑΤΟ- σχεδιάζει να υπογράψει παρόμοιο σύμφωνο με τις Ηνωμένες Πολιτείες αργότερα αυτή την εβδομάδα.

Στις 19 Δεκεμβρίου, η πρωθυπουργός της Δανίας Μέττε Φρέντερικσεν δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι η δεκαετής συμφωνία θα σημαίνει ουσιαστικά ότι τα στρατεύματα και ο εξοπλισμός των ΗΠΑ «μπορούν να σταθμεύουν μόνιμα στο έδαφος της Δανίας».

Η Ουάσινγκτον έχει υπογράψει παρόμοιες συμφωνίες με πολλά άλλα μέλη του ΝΑΤΟ, όπως η Βουλγαρία, η Τσεχική Δημοκρατία, η Ουγγαρία, η Νορβηγία, η Πολωνία, η Σλοβακία και οι χώρες της Βαλτικής.

Νωρίτερα αυτόν τον μήνα, η Σουηδία -που βρίσκεται επί του παρόντος σε τροχιά ένταξης στη δυτική συμμαχία- υπέγραψε παρόμοια αμυντική συμφωνία με τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εξέφρασε την προθυμία της χώρας του να συνεργαστεί με τη Μόσχα και τη Δαμασκό κατά των κουρδικών μαχητικών ομάδων που εδρεύουν στη βόρεια Συρία.

«Θέλουμε να κάνουμε βήματα με τη Συρία και τη Ρωσία, ως τρίο», ανέφερε ο Ερντογάν στις 15 Δεκεμβρίου από το τουρκικό πρακτορείο Anadolu.

Ζήτησε επίσης μια τριμερή σύνοδο κορυφής μεταξύ του ιδίου, του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν και του Σύρου προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ.

Όταν ρωτήθηκε η Μόσχα πώς βλέπει την πρόταση του Ερντογάν, ο Ρώσος αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Μιχαήλ Μπογκντάνοφ δήλωσε: «Θετικά».

 

«Χαιρετίζουμε πάντα την επαναφορά των σχέσεων μεταξύ κυρίαρχων γειτόνων στην κανονικότητα», δήλωσε ο Μπογκντάνοφ στο ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων TASS στις 16 Δεκεμβρίου.

«Αυτό έχει αναφερθεί επανειλημμένα σε όλα τα επίπεδα», πρόσθεσε.

Η Τουρκία διατηρεί καλές σχέσεις με τη Ρωσία, με την οποία μοιράζεται εκτεταμένους εμπορικούς δεσμούς και μακρά θαλάσσια σύνορα στη Μαύρη Θάλασσα.

Παρά το γεγονός ότι είναι μέλος της συμμαχίας του ΝΑΤΟ, η Τουρκία έχει σταθερά αρνηθεί να υποστηρίξει τις υπό δυτική ηγεσία κυρώσεις κατά της Μόσχας.

Οι σχέσεις της Άγκυρας με τη Δαμασκό, αντίθετα, χαρακτηρίζονται από βαθιά εχθρότητα τα τελευταία 10 χρόνια, με την Τουρκία να υποστηρίζει ένοπλες ομάδες στη Συρία που είναι αφοσιωμένες στην ανατροπή του Άσαντ.

 

 

Από το 2015, η Ρωσία διατηρεί στρατεύματα στη Συρία για να στηρίξει τη Δαμασκό κατά των ανταρτικών ομάδων, ορισμένες από τις οποίες απολαμβάνουν την υποστήριξη της Τουρκίας.

Αλλά τις τελευταίες εβδομάδες, ο Ερντογάν έχει σηματοδοτήσει -με προτροπή της Μόσχας- την προθυμία του να συμφιλιωθεί με τον Άσαντ.

«Πρώτα θα πρέπει να συναντηθούν οι μυστικές υπηρεσίες μας [της Τουρκίας και της Συρίας], μετά οι υπουργοί Άμυνας και μετά οι υπουργοί Εξωτερικών μας», δήλωσε ο Ερντογάν σε πρόσφατες δηλώσεις του.

Μετά από αυτά τα πρώτα βήματα, πρόσθεσε, θα πρέπει να συγκληθεί μια τριμερής σύνοδος κορυφής μεταξύ του ιδίου των Ρώσων και των Σύρων ομολόγων του.

Σύμφωνα με τον Μπογκντάνοφ, ο οποίος εκτελεί επίσης χρέη ειδικού απεσταλμένου του Πούτιν για τη Μέση Ανατολή και την Αφρική, η Μόσχα βρίσκεται ήδη σε συνομιλίες με τη Δαμασκό με σκοπό τη διοργάνωση της συνάντησης.

Συνεχιζόμενες επιχειρήσεις στη Συρία

Από τις 20 Νοεμβρίου, η Τουρκία έχει χρησιμοποιήσει αεροσκάφη και πυροβολικό για να πλήξει στόχους στη βόρεια Συρία που συνδέονται με τις Μονάδες Προστασίας του Λαού (ΜΠΛ), το συριακό παρακλάδι του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (ΕΚΚ).

Τα τουρκικά πλήγματα, τα οποία παραμένουν σε εξέλιξη, προκλήθηκαν αρχικά από μια φονική βομβιστική επίθεση στην Κωνσταντινούπολη στις 13 Νοεμβρίου, για την οποία η Άγκυρα κατηγορεί τις ΜΠΛ.

Παρά τους στενούς δεσμούς του με το ΕΚΚ, το ΜΠΛ υποστηρίζεται από τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες φαινομενικά το χρησιμοποιούν ως προπύργιο κατά της τρομοκρατικής ομάδας ISIS.

Το ΜΠΛ είναι ηγετική συνιστώσα των υποστηριζόμενων από την Ουάσινγκτον Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (ΣΔΔ), ενός συνασπισμού αντικαθεστωτικών συριακών ομάδων που δημιουργήθηκε το 2015.

Οι ΣΔΔ ελέγχουν επί του παρόντος μεγάλο μέρος της βορειοανατολικής Συρίας, η οποία έχει καταστεί de facto αυτόνομος θύλακας στον οποίο η Δαμασκός ασκεί ελάχιστη εξουσία.

Από το 2016, η Τουρκία έχει πραγματοποιήσει τρεις μεγάλες επιδρομές στη βόρεια Συρία με δηλωμένο στόχο την προστασία των συνόρων της, μήκους 565 μιλίων, από επιθέσεις του ΜΠΛ.

Στα τέλη του περασμένου μήνα, τρεις άνθρωποι σκοτώθηκαν στη νότια επαρχία Γκαζιαντέπ της Τουρκίας σε μια διασυνοριακή επίθεση με όλμους, για την οποία η Άγκυρα κατηγόρησε την κουρδική μαχητική ομάδα.

Η Τουρκία έχει επανειλημμένα απειλήσει να εξαπολύσει μια τέταρτη επίθεση στη βόρεια Συρία -μια κίνηση στην οποία αντιτίθεται η Ουάσινγκτον.

Στα τέλη του περασμένου μήνα, το Πεντάγωνο προειδοποίησε ότι τα τουρκικά πλήγματα σε στόχους του ΜΠΛ «απειλούν την ασφάλεια του αμερικανικού προσωπικού που εργάζεται με τους τοπικούς εταίρους στη Συρία για να νικήσει το ISIS».

Παρ’ όλα αυτά, ο Ερντογάν προειδοποίησε στις 15 Δεκεμβρίου ότι η Τουρκία «θα πάρει την κατάσταση στα χέρια της» εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες συνεχίσουν να δίνουν στο ΜΠΛ «χιλιάδες φορτηγά» όπλα και εξοπλισμό.

Μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, το γραφείο Τύπου του Πενταγώνου δεν είχε απαντήσει στο αίτημα των Epoch Times για σχολιασμό των παρατηρήσεων του Ερντογάν.

Ο Τούρκος ηγέτης επικρίνει την ΕΕ

Ο Ερντογάν μίλησε επίσης με σκληρά λόγια για τον επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ, ο οποίος επέκρινε πρόσφατα αυτό που έχει γίνει αντιληπτό ως εμβάθυνση των δεσμών μεταξύ της Άγκυρας και της Μόσχας.

«Μπορέλ», είπε ο Ερντογάν, “δεν μπορείς να διορίσεις ή να ρυθμίσεις τις σχέσεις μας με τη Ρωσία».

Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, ο Μπορέλ έστειλε επιστολή στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στην οποία φέρεται να περιέγραψε τους στενούς οικονομικούς δεσμούς της Τουρκίας με τη Ρωσία ως «αιτία μεγάλης ανησυχίας».

Στην επιστολή, ο κορυφαίος διπλωμάτης της ΕΕ φέρεται επίσης να επέκρινε την άρνηση της Άγκυρας να στηρίξει τις κυρώσεις κατά της Μόσχας υπό την ηγεσία της Δύσης.

Απαντώντας στην κριτική στις 15 Δεκεμβρίου, ο Ερντογάν δήλωσε ότι ο Μπορέλ «δεν έχει ούτε την ποιότητα ούτε την ικανότητα να λάβει μια τέτοια απόφαση για αυτά τα θέματα».

Ακολουθήστε μας στο Telegram @epochtimesgreece
Ακολουθήστε μας στο Facebook @epochtimesgreece

Η Ρωσία προειδοποίησε τις Ηνωμένες Πολιτείες να μην εξοπλίσουν τον ουκρανικό στρατό με πυραυλικά συστήματα αεράμυνας Patriot, λέγοντας ότι μια τέτοια κίνηση θα μπορούσε να οδηγήσει σε «απρόβλεπτες συνέπειες».

«Στις Ηνωμένες Πολιτείες έχει ξεκινήσει μια εκστρατεία ενημέρωσης σχετικά με τις υποτιθέμενες προετοιμασίες για την αποστολή συστημάτων αεράμυνας στο Κίεβο», ανέφερε η πρεσβεία της Ρωσίας στην Ουάσιγκτον σε ανακοίνωσή της στις 15 Δεκεμβρίου.

«Εάν αυτό επιβεβαιωθεί», προστίθεται στην ανακοίνωση, «θα γίνουμε μάρτυρες ενός ακόμη προκλητικού βήματος από την κυβέρνηση [των ΗΠΑ] που μπορεί να οδηγήσει σε απρόβλεπτες συνέπειες».

Την περασμένη εβδομάδα, πολλά δυτικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι η Ουάσινγκτον ήταν έτοιμη να παράσχει στο Κίεβο προηγμένες συστοιχίες πυραύλων αεράμυνας Patriot.

 

Εάν ο Λευκός Οίκος εγκρίνει την κίνηση, θα είναι το πιο προηγμένο αμερικανικό σύστημα πυραύλων εδάφους-αέρος που θα παραδοθεί στην Ουκρανία από τότε που ξεκίνησε η ρωσική εισβολή στα τέλη Φεβρουαρίου.

Οι αναφορές των μέσων ενημέρωσης έρχονται σε συνέχεια επανειλημμένων αιτημάτων του Κιέβου για πιο προηγμένα συστήματα αεράμυνας ικανά να καταρρίπτουν ρωσικούς πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη.

Από τα μέσα Οκτωβρίου, οι ρωσικές δυνάμεις έχουν πραγματοποιήσει πολυάριθμα πλήγματα με μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυροβολικό με στόχο τις ουκρανικές ενεργειακές υποδομές, προκαλώντας συχνές διακοπές ρεύματος σε πολλές περιοχές της χώρας.

Ενώ το Κίεβο περιγράφει τα πλήγματα ως «εγκλήματα πολέμου» που αποσκοπούν στο να πλήξουν τον άμαχο πληθυσμό, η Μόσχα ισχυρίζεται ότι οι δυνάμεις της χρησιμοποιούν όπλα υψηλής ακρίβειας για να αποφύγουν τις απώλειες μεταξύ των αμάχων.

Κρεμλίνο: Θα θεωρηθούν «νόμιμοι στόχοι»

Στις 12 Δεκεμβρίου, ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι μίλησε σε συνάντηση των ηγετών της G7, κατά τη διάρκεια της οποίας επανέλαβε το πάγιο αίτημα του Κιέβου για πυραύλους μεγαλύτερου βεληνεκούς, πυροβολικό και προηγμένα συστήματα αεράμυνας.

Δύο ημέρες αργότερα, ο Τζον Κίρμπι, εκπρόσωπος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ, αρνήθηκε να επιβεβαιώσει εάν είχε ληφθεί απόφαση σχετικά με τις προτεινόμενες παραδόσεις Patriot στην Ουκρανία.

Παρ’ όλα αυτά, οι αναφορές ήταν αρκετές για να προκαλέσουν την έντονη αντίδραση της Μόσχας.

Μιλώντας σε δημοσιογράφους, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ δήλωσε ότι, εάν αναπτυχθούν συστοιχίες πυραύλων Patriot στην Ουκρανία, οι ρωσικές δυνάμεις θα τις θεωρήσουν ως «νόμιμους στόχους».

Στις 15 Δεκεμβρίου, η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα επανέλαβε την προειδοποίηση, λέγοντας ότι ένα τέτοιο βήμα «θα οδηγούσε σε κλιμάκωση της σύγκρουσης και θα αύξανε τον κίνδυνο άμεσης εμπλοκής του αμερικανικού στρατού στις εχθροπραξίες».

Ενώ το σύστημα Patriot έχει σχεδιαστεί για την αναχαίτιση μη επανδρωμένων αεροσκαφών, πυραύλων και βλημάτων πυροβολικού, μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για τη στόχευση εχθρικών αεροσκαφών.

Μέχρι στιγμής, παραμένει ασαφές ποια έκδοση του συστήματος Patriot ή πόσες συστοιχίες -αν υπάρχουν- θα παραδώσουν οι Ηνωμένες Πολιτείες στο Κίεβο.

Δεν είναι επίσης σαφές εάν η Ουάσινγκτον θα θέσει περιορισμούς ως προς τον τρόπο και τις συνθήκες που θα χρησιμοποιηθεί το σύστημα αεράμυνας στο πεδίο της μάχης.

Οι προηγούμενες παραδόσεις στην Ουκρανία του συστήματος πυραύλων πυροβολικού υψηλής κινητικότητας (Himars) φέρεται να είχαν τροποποιηθεί από Αμερικανούς τεχνικούς ώστε να περιορίζεται το βεληνεκές τους σε στόχους εντός του ουκρανικού εδάφους.

 

Απαιτούμενη εκπαίδευση

Σύμφωνα με τον Αντρέι Κορτούνοφ, επικεφαλής του Ρωσικού Συμβουλίου Διεθνών Υποθέσεων, μιας δεξαμενής σκέψης που συνδέεται με το Κρεμλίνο, το σύστημα Patriot μπορεί να υποστεί τροποποιήσεις που μπορούν είτε να μειώσουν είτε να αυξήσουν το βεληνεκές του.

«Υπάρχουν τροποποιήσεις με βεληνεκές 30-40 χιλιόμετρα, και στη συνέχεια υπάρχουν συστήματα μεγαλύτερου βεληνεκούς που ξεπερνούν τα 100 χιλιόμετρα», ανέφερε ο Κορτούνοφ από το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων TASS στις 14 Δεκεμβρίου.

Η απασχόληση του συστήματος, πρόσθεσε, συνεπάγεται σημαντική εκπαίδευση και υλικοτεχνικά εμπόδια.

«Εάν αρχίσουν τέτοιες αποστολές, θα χρειαστούν μήνες για να προετοιμαστούν οι Ουκρανοί στρατιώτες για να τα χρησιμοποιήσουν», δήλωσε ο Κορτούνοφ.

Η σχετική πολυπλοκότητα του συστήματος Patriot έχει προκαλέσει εικασίες ότι μπορεί να απαιτηθεί προσωπικό των ΗΠΑ ή του ΝΑΤΟ για τη λειτουργία του.

Στη δήλωσή της στις 15 Δεκεμβρίου, η ρωσική πρεσβεία προειδοποίησε τις Ηνωμένες Πολιτείες ότι «παρασύρονται περαιτέρω στη σύγκρουση».

«Η ροή των [αμερικανικών] όπλων αυξάνεται, η εκπαίδευση των [ουκρανών] στρατιωτών επεκτείνεται και ο ουκρανικός στρατός προμηθεύεται δεδομένα πληροφοριών», ανέφερε η δήλωση.

«Και η αποστολή Αμερικανών στρατιωτικών ειδικών στη ζώνη μάχης συζητείται όλο και πιο συχνά», προστίθεται.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, από την πλευρά του, έχει επανειλημμένα αποκλείσει την προοπτική αποστολής αμερικανικού στρατεύματος στην Ουκρανία.

Το Reuters συνέβαλε σε αυτό το ρεπορτάζ.

Η Άγκυρα φαίνεται να έχει αγκαλιάσει μια πρόσφατη πρόταση του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν για τη μετατροπή της Τουρκίας σε περιφερειακό κόμβο για τη διανομή του ρωσικού φυσικού αερίου.

“Συμφωνήσαμε με τον Βλαντιμίρ Πούτιν να δημιουργήσουμε έναν κόμβο φυσικού αερίου στη χώρα μας, μέσω του οποίου το φυσικό αέριο … μπορεί να παραδοθεί στην Ευρώπη”, ανακοίνωσε ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στις 19 Οκτωβρίου.

Ωστόσο, ορισμένοι ειδικοί σε θέματα ενέργειας αντιμετωπίζουν με σκεπτικισμό το σχέδιο, δεδομένων των πολύπλοκων πολιτικών και οικονομικών συνθηκών της περιοχής.

“Αμφιβάλλω αν η πρόταση θα αποφέρει πρακτικά αποτελέσματα, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα”, δήλωσε στους Epoch Times ο Μεχμέτ Ογκούτσου, επικεφαλής του London Energy Club, μιας δεξαμενής σκέψης με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο.

Και πρόσθεσε: “Ο Πούτιν παίζει με το όνειρο της Τουρκίας να γίνει κόμβος μεταφοράς ενέργειας -κάτι στο οποίο προσβλέπει εδώ και καιρό”.

 

Όνειρα αγωγών

Την περασμένη εβδομάδα, ο Πούτιν συναντήθηκε με τον Ερντογάν στην πρωτεύουσα του Καζακστάν Αστάνα, όπου φέρεται να έθεσε την ιδέα να μετατραπεί η Τουρκία σε κόμβο για τη μεταφορά ρωσικού φυσικού αερίου.

Κατά τη συνάντηση, ο Πούτιν φέρεται να προσέφερε ρωσική βοήθεια για την κατασκευή ενός κέντρου διανομής στην Τουρκία για την επανεξαγωγή του ρωσικού φυσικού αερίου σε τρίτες χώρες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Λίγες ημέρες αργότερα, ο Ερντογάν ανακοίνωσε ότι η Τουρκία και η Ρωσία συμφώνησαν να ξεκινήσουν τις εργασίες για ένα κέντρο διανομής φυσικού αερίου στην Ανατολική Θράκη, στη βορειοδυτική περιοχή της Τουρκίας.

Η Τουρκία είναι ήδη μεγάλος καταναλωτής του ρωσικού φυσικού αερίου, το οποίο αντιπροσωπεύει σχεδόν το ήμισυ των συνολικών εισαγωγών φυσικού αερίου της. Το ρωσικό φυσικό αέριο μεταφέρεται στην Τουρκία μέσω του αγωγού TurkStream, ο οποίος εκτείνεται σε μήκος 930 χιλιομέτρων κάτω από τη Μαύρη Θάλασσα.

Ο Ογκούτσου, από την πλευρά του, αμφισβητεί τη βιωσιμότητα του σχεδίου.

“Η Ευρώπη αντιμετωπίζει πρωτοφανείς ενεργειακές ελλείψεις, οι οποίες πιθανότατα θα συνεχιστούν για τα επόμενα δύο χρόνια”, δήλωσε. “Αλλά μια νέα ευρωπαϊκή ενεργειακή αρχιτεκτονική -μια που δεν θα βασίζεται στο ρωσικό φυσικό αέριο- τίθεται σε εφαρμογή”.

Αυτό, πρόσθεσε, σε συνδυασμό με την απροθυμία της Ευρωπαϊκής Ένωσης να αγοράσει ρωσικό αέριο, “θα μειώσει την πιθανότητα η Τουρκία να γίνει ποτέ διαμετακομιστικός κόμβος για το ρωσικό αέριο προς την Ευρώπη”.

 

Αλλάζοντας τον ενεργειακό χάρτη

Άλλοι παρατηρητές, ωστόσο, εμφανίζονται πιο αισιόδοξοι για τις προοπτικές της πρωτοβουλίας.

Σύμφωνα με τον Σεργκέι Κοντράτιεφ, αξιωματούχο του Ινστιτούτου Ενέργειας και Χρηματοοικονομικών της Ρωσίας, η προτεινόμενη ρύθμιση υπόσχεται να “αλλάξει τον ενεργειακό χάρτη της Ευρώπης”.

Μιλώντας στα ρωσικά μέσα ενημέρωσης, ο Κοντράτιεφ δήλωσε ότι αν το σχέδιο υλοποιηθεί, η Τουρκία θα μπορούσε να γίνει “το μεγαλύτερο κέντρο φυσικού αερίου στην Ευρώπη, αν όχι το μοναδικό”.

Οι υποστηρικτές του σχεδίου προβλέπουν την ανάδυση δύο διαφορετικών ευρωπαϊκών ενεργειακών αγορών. Ενώ η βόρεια Ευρώπη θα αγοράζει ακριβότερο υγροποιημένο αέριο από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Νορβηγία, η νότια και η κεντρική Ευρώπη θα έχουν πρόσβαση σε πολύ φθηνότερο αέριο μέσω της Τουρκίας.

Ανεξάρτητα από την τελική βιωσιμότητα του σχεδίου, φαίνεται ότι έχει προκαλέσει την οργή της αμερικανικής πολιτικής ηγεσίας. Η Ουάσινγκτον παραμένει καχύποπτη απέναντι σε αυτό που βλέπει ως εμβάθυνση των δεσμών μεταξύ της Μόσχας και της Άγκυρας, ιδίως στον ενεργειακό τομέα.

Αυτή την εβδομάδα, ο υποδιοικητής του υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ, αρμόδιος για τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας και τα οικονομικά εγκλήματα, επισκέφθηκε την Τουρκία. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, είχε συζητήσεις κεκλεισμένων των θυρών με αρκετούς αξιωματούχους, συμπεριλαμβανομένου του διοικητή της κεντρικής τράπεζας της Τουρκίας.

Η επίσκεψη έγινε ευρέως αντιληπτή ως προειδοποίηση προς την Άγκυρα, η οποία, παρά τη μακρόχρονη συμμετοχή της στο ΝΑΤΟ, αρνήθηκε να υποστηρίξει τις υπό δυτική ηγεσία κυρώσεις κατά της Ρωσίας.

Σύμφωνα με ανακοίνωση του Υπουργείου Οικονομικών, η επίσκεψη του Ρόζενμπεργκ στην Τουρκία “επιβεβαίωσε τη σημασία της στενής εταιρικής σχέσης μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Τουρκίας για την αντιμετώπιση των κινδύνων που προκαλούνται από την παράκαμψη των κυρώσεων και άλλες παράνομες οικονομικές δραστηριότητες”.

Υποβρύχιο σαμποτάζ

Ο Πούτιν παρουσίασε τη φιλόδοξη πρότασή του μετά από μια σειρά επιθέσεων σε ρωσικούς αγωγούς φυσικού αερίου κάτω από τη Βαλτική και τη Μαύρη Θάλασσα.

Τον περασμένο μήνα, ο αγωγός Nord Stream, ο οποίος συνδέει κοιτάσματα φυσικού αερίου στη Ρωσία με τη Βόρεια Ευρώπη, παραβιάστηκε σκόπιμα σε τέσσερις διαφορετικές περιοχές. Τα περιστατικά προκάλεσαν έναν καταιγισμό αλληλοκατηγοριών, μαζί με έρευνες από διάφορες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις.

Σε ένα περιστατικό που αναφέρθηκε λιγότερο ευρέως, οι ρωσικές αρχές συνέλαβαν στα μέσα Οκτωβρίου αρκετά άτομα που φέρονται να προσπάθησαν να σαμποτάρουν τον αγωγό TurkStream.

“Το σαμποτάζ αγωγών έχει γίνει κύριο χαρακτηριστικό της σύγκρουσης Ρωσίας-Ουκρανίας”, δήλωσε ο Ογκούτσου. “Λίγο μετά τις επιθέσεις στον Nord Stream, η Ρωσία αναφέρει μια απόπειρα κατά του TurkStream. Δεν νομίζω ότι πρόκειται για σύμπτωση”.

Ενώ το Κρεμλίνο κατηγόρησε Ουκρανούς πράκτορες για την τελευταία επίθεση, η οποία φέρεται να σημειώθηκε σε ρωσικό έδαφος, οι δράστες της επίθεσης στον Nord Stream παραμένουν άγνωστοι -τουλάχιστον στο κοινό.

Στις 14 Οκτωβρίου, οι σουηδικές αρχές σταμάτησαν αιφνιδιαστικά τις κοινές έρευνες για το περιστατικό του Nord Stream, επικαλούμενες ανησυχίες για την “εθνική ασφάλεια”.

Σύμφωνα με τον Ογκούτσου, υπάρχει μια “ευρέως διαδεδομένη πεποίθηση” ότι οι επιθέσεις στον αγωγό πραγματοποιήθηκαν από μέρη που “επιδιώκουν να παραλύσουν την ικανότητα της Ρωσίας να εξάγει φυσικό αέριο”.

Στις 21 Οκτωβρίου, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ δήλωσε ότι η αλήθεια σχετικά με το περιστατικό του Nord Stream θα “εξέπληττε” τους Ευρωπαίους, εάν ποτέ δημοσιοποιούνταν. Δεν διευκρίνισε περαιτέρω.

 

“Προσωπική χημεία”

Όταν η Ρωσία ξεκίνησε στρατιωτικές επιχειρήσεις στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου, η Άγκυρα, όπως και οι σύμμαχοί της στο ΝΑΤΟ, καταδίκασε γρήγορα την κίνηση αυτή. Η Τουρκία έχει επίσης παράσχει στην Ουκρανία μια σταθερή προμήθεια μαχητικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών Bayraktar.

Παρ’ όλα αυτά, η Άγκυρα απέφυγε σταθερά να υποστηρίξει τις κυρώσεις υπό τη Δυτική ηγεσία κατά της Ρωσίας, με την οποία μοιράζεται εκτεταμένες εμπορικές σχέσεις και εκτεταμένα θαλάσσια σύνορα.

“Η Τουρκία δεν θέλει να θέσει σε κίνδυνο τα συμφέροντά της”, δήλωσε ο Ογκούτσου, πρώην σύμβουλος του τούρκου πρωθυπουργού. “Θέλει ισορροπημένες σχέσεις με τη Ρωσία, τις Ηνωμένες Πολιτείες, την ΕΕ και άλλες δυνάμεις”.

Οι σχετικά καλές σχέσεις της Τουρκίας με τη Ρωσία της επέτρεψαν να μεσολαβήσει μεταξύ των δύο αντιμαχόμενων πλευρών. Τον Ιούλιο, η Άγκυρα βοήθησε στη διαμεσολάβηση για τη σύναψη μιας συμφωνίας μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας που επέτρεψε στην τελευταία να συνεχίσει τις μεταφορές σιτηρών μέσω της Μαύρης Θάλασσας.

“Η Τουρκία είναι η μόνη χώρα στον δυτικό κόσμο που μπορεί να μιλήσει και με τις δύο πλευρές”, δήλωσε ο Ογκούτσου.

Τον Αύγουστο, ο Ερντογάν είχε μια φιλική συνάντηση με τον Πούτιν στο Σότσι, όπου οι δύο ηγέτες συμφώνησαν να βελτιώσουν τις διμερείς σχέσεις, ιδίως στους τομείς του εμπορίου και της ενέργειας.

Έκτοτε, συναντήθηκαν άλλες δύο φορές, προκαλώντας ανησυχίες στις δυτικές πρωτεύουσες ότι η Τουρκία διολισθαίνει όλο και πιο βαθιά στην τροχιά της Μόσχας. Τον περασμένο μήνα, ο Ερντογάν έφτασε στο σημείο να επιπλήξει τη Δύση για τις “πολιτικές της που βασίζονται σε προκλήσεις” έναντι της Ρωσίας.

“Υπάρχει μια προσωπική χημεία μεταξύ Πούτιν και Ερντογάν”, δήλωσε ο Ογκούτσου. “Παρά τις διαφορές τους -στη Συρία, τον Καύκασο και τη Μαύρη Θάλασσα- μπορούν ακόμα να καθίσουν και να μιλήσουν ο ένας στον άλλο”.

Ο Ογκούτσου το αντιπαρέβαλε αυτό με τη συχνά “τεταμένη σχέση” της Τουρκίας με τις Βρυξέλλες και την Ουάσινγκτον.

“Η Τουρκία δεν έχει αγκαλιαστεί από τη Δύση”, είπε. “Υπάρχει ένα γενικό αίσθημα στην Τουρκία ότι οι [δυτικοί] σύμμαχοί της απέτυχαν να της παράσχουν επαρκή υποστήριξη”.

Στις 21 Οκτωβρίου, το Κρεμλίνο επαναβεβαίωσε τη δέσμευσή του για το κοινό ενεργειακό έργο, αλλά δήλωσε ότι “ορισμένες λεπτομέρειες” έπρεπε ακόμη να διευθετηθούν.

ΑΓΚΥΡΑ – Οι διπλωματικές σχέσεις μεταξύ της Τουρκίας και της Αρμενίας έχουν παγώσει εδώ και σχεδόν τρεις δεκαετίες λόγω των μακροχρόνιων ιστορικών εχθροτήτων και της τουρκικής υποστήριξης προς το Αζερμπαϊτζάν, τον μόνιμο εχθρό της Αρμενίας στην περιοχή του Καυκάσου. Όμως οι σχέσεις φαίνεται να έχουν ξεπαγώσει τους τελευταίους μήνες, με τις δύο χώρες να κάνουν δειλά βήματα προς την εξομάλυνση των σχέσεων και την επαναλειτουργία των συνόρων τους μήκους 311 χιλιομέτρων.

«Η συνεχιζόμενη απομόνωση της Αρμενίας στην περιοχή δεν είναι βιώσιμη», δήλωσε στους Epoch Times ο Talha Köse, καθηγητής πολιτικών επιστημών και διεθνών σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Ibn Haldun της Κωνσταντινούπολης.

«Η εξομάλυνση των σχέσεων με την Τουρκία θα έφερνε νέες ευκαιρίες, συμπεριλαμβανομένης της ενσωμάτωσης της Αρμενίας στην περιφερειακή οικονομία».

Ως πρώτο βήμα για την επαναλειτουργία των συνόρων, τα οποία παραμένουν κλειστά από το 1993, τον περασμένο μήνα ξεκίνησαν δραστηριότητες απομάκρυνσης ναρκών στη βορειοανατολική επαρχία Καρς της Τουρκίας.

«Δεν είναι σαφές πόσο καιρό θα διαρκέσει η διαδικασία», δήλωσε στους Epoch Times ο Naif Alibeyoğlu, πρώην δήμαρχος της πόλης Καρς (που βρίσκεται 30 χιλιόμετρα δυτικά των συνόρων). «Αλλά οι τοπικές κοινότητες και στις δύο πλευρές των συνόρων ελπίζουν να δουν την επανάληψη του διμερούς εμπορίου και του τουρισμού».

Ο παράγοντας Ναγκόρνο-Καραμπάχ

Το 1991, με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, η Άγκυρα αναγνώρισε επίσημα την Αρμενία ως ανεξάρτητο έθνος. Ωστόσο, οι σχέσεις χάλασαν αμέσως μετά, όταν οι αρμενικές δυνάμεις κατέλαβαν την περιοχή Ναγκόρνο-Καραμπάχ από το γειτονικό Αζερμπαϊτζάν, το οποίο, όπως και η Αρμενία, ήταν σοβιετική σοσιαλιστική δημοκρατία μέχρι το 1991.

Οι πολιτιστικές συγγένειες μεταξύ Τουρκίας και Αζερμπαϊτζάν, οι οποίες είναι και οι δύο εθνοτικά και γλωσσικά τουρκικές, είναι βαθιές. Έτσι, όταν η Αρμενία κατέλαβε την περιοχή από το Αζερμπαϊτζάν, η Άγκυρα απάντησε διακόπτοντας τους δεσμούς -και κλείνοντας τα σύνορά της- με τον κατά πλειοψηφία χριστιανό γείτονά της στα ανατολικά.

Το 2009 έγινε μια προσπάθεια επανόρθωσης των σχέσεων, όταν οι δύο χώρες υπέγραψαν τα Πρωτόκολλα της Ζυρίχης, τα οποία ζητούσαν τη σταδιακή αποκατάσταση των δεσμών. Όμως τα πρωτόκολλα δεν επικυρώθηκαν ποτέ από τα κοινοβούλια των δύο χωρών και η πρωτοβουλία τελικά έμεινε στάσιμη.

«Εκείνη την εποχή, τόσο στην Τουρκία όσο και στην Αρμενία, υπήρχε μικρή δημόσια υποστήριξη για την εξομάλυνση», δήλωσε ο Köse, ο οποίος ειδικεύεται στις περιφερειακές συγκρούσεις. «Επιπλέον, το Αζερμπαϊτζάν δεν συμμετείχε στη διαδικασία και φοβόταν ότι θα παραγκωνιζόταν, οπότε πίεσε την Τουρκία να εγκαταλείψει την πρωτοβουλία».

Το αδιέξοδο λύθηκε τελικά στα τέλη του 2020, όταν οι δυνάμεις του Αζερμπαϊτζάν, με την υποστήριξη της Τουρκίας, ανακατέλαβαν το μεγαλύτερο μέρος των εδαφών που είχαν χαθεί από την Αρμενία στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Τους μήνες που ακολούθησαν τη σύγκρουση των 44 ημερών, άρχισαν να εκπέμπονται μηνύματα από το Ερεβάν ότι ήταν έτοιμο να εξετάσει το ενδεχόμενο εξομάλυνσης των σχέσεων με την Άγκυρα.

«Πρέπει να κάνουμε ειρήνη με την Τουρκία», δήλωσε ο πρωθυπουργός της Αρμενίας Νικολ Πασινιάν τον Αύγουστο του περασμένου έτους σε τηλεοπτική συνέντευξη. «Η έλλειψη διπλωματικών σχέσεων… και τα κλειστά σύνορα επηρεάζουν αρνητικά την περιφερειακή σταθερότητα».

Η Τουρκία, από την πλευρά της, έσπευσε να απαντήσει, με τον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να λέει ότι η σύγκρουση έδωσε «νέες ευκαιρίες» για την προοπτική εξομάλυνσης. «Εάν η Αρμενία ανταποκριθεί θετικά σε αυτές τις ευκαιρίες», είπε, «θα λάβουμε τα απαραίτητα μέτρα».

Ένα άλλο εμπόδιο για την εξομάλυνση είναι η συνεχιζόμενη συζήτηση για το αν η Τουρκία διέπραξε γενοκτονία κατά του αρμενικού λαού κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Ενώ η Άγκυρα παραδέχεται ότι εκατοντάδες χιλιάδες Αρμένιοι έχασαν τη ζωή τους εν μέσω της διακοινοτικής βίας που συγκλόνισε την Τουρκία εκείνη την εποχή, απορρίπτει την άποψη ότι αυτό ισοδυναμεί με γενοκτονία.

 

«Τα μέλη της αρμενικής διασποράς τείνουν να είναι πολύ παθιασμένα με αυτό το θέμα», δήλωσε ο Köse. «Αλλά οι ομόλογοί μας που ζουν εντός της Αρμενίας αναγνωρίζουν τα κοινά μας συμφέροντα και φαίνεται να είναι πιο ρεαλιστές σε αυτό το θέμα».

«Χωρίς προαπαιτούμενα»

Σύμφωνα με τον Köse, το άνοιγμα του Pashinyan αντανακλά την επιθυμία του αρμενικού πληθυσμού να τερματίσει δεκαετίες εχθρότητας με τους δύο τουρκογενείς γείτονές του.

«Η σύγκρουση του 2020 παρείχε την ευκαιρία να σπάσει επιτέλους το status quo», δήλωσε. «Παρά τη στρατιωτική απώλεια [στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ], ο αρμενικός λαός φαίνεται να καλωσορίζει την προοπτική εξομάλυνσης με την Τουρκία».

Σε αντίθεση με την κατάσταση του 2009, πρόσθεσε ο Köse, «υπάρχει μεγαλύτερη δημόσια υποστήριξη [για την εξομάλυνση] αυτή τη φορά, ενώ το Αζερμπαϊτζάν συμμετέχει περισσότερο στη διαδικασία».

Η προσπάθεια για πλήρη εξομάλυνση απέκτησε δυναμική τον περασμένο Δεκέμβριο, όταν η Άγκυρα και το Ερεβάν διόρισαν αμφότερες «ειδικούς απεσταλμένους» για την παρακολούθηση της διαδικασίας. Έκτοτε, οι απεσταλμένοι έχουν συναντηθεί σε τέσσερις διαφορετικές περιπτώσεις για να επαναλάβουν την επιθυμία των αντίστοιχων χωρών τους να εξομαλύνουν τις σχέσεις «χωρίς προαπαιτούμενα».

Οι δύο πλευρές έφτασαν σε άλλο ένα ορόσημο στα μέσα Μαρτίου, όταν ο υπουργός Εξωτερικών της Αρμενίας Αραράτ Μιρζογιάν συναντήθηκε με τον Τούρκο ομόλογό του στην τουρκική πόλη Αττάλεια, την πρώτη επίσκεψη υψηλόβαθμου Αρμένιου αξιωματούχου εδώ και περισσότερο από μια δεκαετία.

 

Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, ο Μιρζογιάν εξέφρασε την ελπίδα ότι η εξομάλυνση των σχέσεων θα οδηγήσει σε «μια εποχή ειρηνικής και βιώσιμης ανάπτυξης στην περιοχή». Το άνοιγμα των συνόρων, είπε, θα έχει «θετικό αντίκτυπο στη συνδεσιμότητα, το εμπόριο και τις οικονομικές σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών».

Ο Αλιμπέγιογλου, ο οποίος διετέλεσε δήμαρχος του Καρς από το 1999 έως το 2009, επανέλαβε αυτά τα συναισθήματα. «Παλαιότερα υπήρχε ζωηρό εμπόριο μεταξύ του Καρς και της Αρμενίας», είπε. «Όλα αυτά άλλαξαν όταν έκλεισαν τα σύνορα».

«Οι κάτοικοι του Καρς, ιδίως οι έμποροι, θέλουν να ανοίξουν ξανά τα σύνορα το συντομότερο δυνατό», πρόσθεσε ο Αλιμπέγιογλου. «Μαζί με την αναζωογόνηση της τοπικής οικονομίας, αυτό θα έφερνε τους δύο λαούς κοντά και θα μείωνε τις μακροχρόνιες εντάσεις».

Σε περιφερειακό επίπεδο, σύμφωνα με τον Köse, ένα ανοιχτό σύνορο θα εξυπηρετούσε την «τόνωση του εμπορίου σε ολόκληρο τον Καύκασο και τη δημιουργία ενός εμπορικού διαδρόμου που θα συνέδεε την Κεντρική Ασία με την Ευρώπη».

Στις 3 Αυγούστου ξέσπασαν περιορισμένες συγκρούσεις μεταξύ των δυνάμεων της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Μέχρι τη στιγμή που γράφονταν αυτές οι γραμμές, παρέμενε ασαφές τι αντίκτυπο θα είχε αυτό στη διαδικασία εξομάλυνσης Τουρκίας-Αρμενίας.

ΑΓΚΥΡΑ—Η Τουρκία ανακοίνωσε πρόσφατα σχέδια για νέα στρατιωτική εισβολή στη βόρεια Συρία, με στόχο να υποτάξει τους Κούρδους μαχητές που, όπως υποστηρίζει, απειλούν την ασφάλειά της.

Τόσο οι Ηνωμένες Πολιτείες όσο και η Ρωσία έχουν παροτρύνει την Άγκυρα να αποσυρθεί και παραμένει ασαφές ποια μορφή θα λάβει η σχεδιαζόμενη επιχείρηση.

«Μπροστά στην αντίδραση τόσων πολλών παραγόντων, τόσο περιφερειακών όσο και διεθνών, οι προοπτικές μιας επικείμενης τουρκικής εισβολής φαίνονται όλο και πιο αμυδρές», δήλωσε στους Epoch Times ο Δρ Ιλχάν Ουζγκέλ, Τούρκος πολιτικός αναλυτής.

Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανακοίνωσε πρόσφατα ότι σχεδιάζει να εξαπολύσει διασυνοριακή επίθεση κατά των YPG, μιας κουρδικής μαχητικής ομάδας που δρα στη βόρεια Συρία.

«Θα εκκαθαρίσουμε [τις συριακές πόλεις] Τελ Ριφάατ και Μανμπίτζ από τους τρομοκράτες … πριν προχωρήσουμε σταδιακά σε άλλες περιοχές», δήλωσε ο Ερντογάν στους νομοθέτες την 1η Ιουνίου.

 

Οι «Μονάδες Λαϊκής Προστασίας» (YPG) είναι το συριακό παρακλάδι του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK), το οποίο η Τουρκία -όπως και οι Ηνωμένες Πολιτείες και η ΕΕ- θεωρεί τρομοκρατική ομάδα.

Με έδρα το βόρειο Ιράκ, το PKK, το οποίο επιδιώκει τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου κουρδικού κράτους, έχει πραγματοποιήσει πολυάριθμες επιθέσεις στο εσωτερικό της Τουρκίας τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες.

Από το 2016, η Τουρκία έχει πραγματοποιήσει τρεις μεγάλες εισβολές στη βόρεια Συρία, με την οποία μοιράζεται σύνορα μήκους 900 χιλιομέτρων και όπου εξακολουθεί να διατηρεί σημαντική στρατιωτική παρουσία.

Η Τουρκία επιδιώκει τη δημιουργία μιας «ζώνης ασφαλείας» πλάτους 30 χιλιομέτρων εντός του συριακού εδάφους με δηλωμένο στόχο την προστασία των συνόρων της -και των στρατευμάτων της- από επιθέσεις του PKK και του συριακού παρακλαδιού του.

Σύμφωνα με την Άγκυρα, οι επιθέσεις κατά των τουρκικών δυνάμεων από περιοχές που ελέγχονται από το YPG, ιδίως κοντά στη Μανμπίτζ και το Τελ Ριφάατ, έχουν αυξηθεί τους τελευταίους μήνες.

«Εάν οι απειλές αυξάνονται, είμαστε υποχρεωμένοι να αναλάβουμε δράση», δήλωσε τον Μάιο ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου.

Δεδομένης της πολλαπλότητας των ξένων παραγόντων που εμπλέκονται στη σύγκρουση στη Συρία, η πολιτική/στρατιωτική κατάσταση εκεί είναι πολύπλοκη. Ενώ η Τουρκία, μακροχρόνιο μέλος του ΝΑΤΟ, υποστηρίζει ένοπλες ομάδες που αντιτίθενται στη συριακή κυβέρνηση, η Ρωσία και το Ιράν υποστηρίζουν σταθερά τη Δαμασκό.

Το YPG, εν τω μεταξύ, απολαμβάνει την υποστήριξη της Ουάσινγκτον, η οποία φαινομενικά το θεωρεί προπύργιο κατά της τρομοκρατικής ομάδας ISIS. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ρωσία και το Ιράν διατηρούν στρατεύματα στη Συρία, αν και σε διαφορετικά μέρη της χώρας.

“Γεωπολιτική εξισορρόπηση”

Τα τουρκικά σχέδια για μια επιχείρηση στη Συρία ήρθαν στην επιφάνεια στις 7 Ιουνίου, όταν ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ συναντήθηκε με τον Τσαβούσογλου στην Άγκυρα.

«Κατανοούμε τις ανησυχίες της Τουρκίας για την ασφάλεια», δήλωσε ο Λαβρόφ μετά τη συνάντηση, συνεχίζοντας να κατηγορεί τις ΗΠΑ ότι «τροφοδοτούν παράνομα» ορισμένες δυνάμεις στη Συρία -μια πιθανή αναφορά στο YPG.

Σύμφωνα με τον καθηγητή Μεχμέτ Σεϊφετίν Ερόλ, επικεφαλής του Κέντρου Μελετών Κρίσεων και Πολιτικής της Άγκυρας, η Ρωσία αναγνωρίζει τους «νόμιμους λόγους» της Τουρκίας για μια επιχείρηση στη Συρία.

Περιγράφοντας το θέατρο της Συρίας ως μια «λεπτή γεωπολιτική πράξη εξισορρόπησης», ο Ερόλ δήλωσε στους Epoch Times ότι η Τουρκία «έχει εκφράσει επαρκώς ότι δεν θα ανεχθεί απειλές για την ασφάλειά της».

Αλλά στις 15 Ιουνίου, η Ρωσία φάνηκε να αλλάζει πορεία, με τον απεσταλμένο της στη Συρία, Αλεξάντερ Λαβρέντιεφ, να προειδοποιεί την Τουρκία ότι μια διασυνοριακή επιχείρηση θα ήταν «απερίσκεπτη» στην παρούσα συγκυρία.

Ο Λαβρέντιεφ έκανε τις παρατηρήσεις αυτές από την πρωτεύουσα του Καζακστάν Νουρ-Σουλτάν, όπου είχε συνομιλίες με Τούρκους, Ιρανούς και Σύριους αξιωματούχους στο πλαίσιο της εν εξελίξει ειρηνευτικής διαδικασίας της Αστάνα.

«Η Ρωσία έχει καταστήσει σαφή τη θέση της», δήλωσε ο Ουζγκέλ, πρώην καθηγητής διεθνών σχέσεων. «Η Μόσχα δεν θέλει άλλη μια τουρκική επιχείρηση στη Συρία, ενώ βρίσκεται βαθιά μπλεγμένη στη σύγκρουση στην Ουκρανία».

Ορισμένοι σχολιαστές, ωστόσο, πιστεύουν ότι η Άγκυρα θα επιδιώξει τους στόχους της εξωτερικής της πολιτικής ανεξάρτητα από την αποδοκιμασία της Μόσχας.

«Δεν νομίζω ότι η Τουρκία ενδιαφέρεται πραγματικά για το τι λέει η Ρωσία σχετικά με τη σοφία μιας στρατιωτικής επιχείρησης στη Συρία», δήλωσε στους Epoch Times ο πρέσβης Μάθιου Μπράιζα, πρώην αξιωματούχος του Λευκού Οίκου και ανώτερος αξιωματούχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.

Σύμφωνα με τον Μπράιζα, ο οποίος είναι μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Ιδρύματος Jamestown, μιας δεξαμενής σκέψης με έδρα την Ουάσιγκτον που ασχολείται με θέματα αμυντικής πολιτικής, η Τουρκία «θα διεξάγει επιχειρήσεις στη βόρεια Συρία ανάλογα με τους δικούς της υπολογισμούς όσον αφορά την ασφάλειά της».

Δεδομένα επί τάπητος

Η Ρωσία, ωστόσο, δεν είναι το μόνο κράτος που εμπλέκεται στη Συρία και εγείρει αντιρρήσεις για μια ακόμη εισβολή της Τουρκίας.

Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν, μιλώντας την 1η Ιουνίου σε συνέντευξη Τύπου με τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ, φάνηκε επίσης να παροτρύνει την Τουρκία να επανεξετάσει την κίνηση αυτή.

«Οποιαδήποτε κλιμάκωση στη βόρεια Συρία είναι κάτι στο οποίο θα ήμασταν αντίθετοι», δήλωσε ο Μπλίνκεν στους δημοσιογράφους.

Μόλις λίγες ημέρες νωρίτερα, το υπουργείο Εξωτερικών του Ιράν είχε εκφράσει παρόμοια αισθήματα. «Το Ιράν αντιτίθεται σε οποιαδήποτε στρατιωτική δράση … στο έδαφος άλλων χωρών», ανέφερε σε ανακοίνωσή του.

Ο πρόεδρος της Συρίας Μπασάρ αλ Άσαντ έχει επίσης τοποθετηθεί επί του θέματος. Σε συνέντευξή του στις 10 Ιουνίου, όταν ρωτήθηκε για μια πιθανή τουρκική εισβολή, απάντησε: «Εάν οι συνθήκες επιτρέψουν την άμεση στρατιωτική αντιπαράθεση, δεν θα διστάσουμε».

Δεδομένης της σειράς των παραγόντων που αντιτίθενται στην κίνηση αυτή, ο Ουζγκέλ πιστεύει ότι η Τουρκία μπορεί να μειώσει δραστικά τη σχεδιαζόμενη επιχείρησή της -ή να την ακυρώσει εντελώς.

«Δεδομένου ότι η Τουρκία έχει ήδη δεσμευτεί, μια πιθανή στρατηγική εξόδου -με σκοπό να σώσει τα προσχήματα- θα ήταν να ξεκινήσει μια μικρότερη, πιο περιορισμένη επιχείρηση», δήλωσε.

Επιπλέον, πρόσθεσε, υπό το φως των δεδομένων επί τάπητος, μια επιχείρηση πλήρους κλίμακας -όπως την οραματίζεται ο Ερντογάν- θα συνεπαγόταν τεράστιους κινδύνους σε στρατιωτικό επίπεδο.

«Οι Ρώσοι ελέγχουν περιοχές γύρω από τη Μανμπίτζ και το Ταλ Ριφάατ, ενώ ο συριακός στρατός φέρεται επίσης να αναπτύσσεται στην περιοχή», δήλωσε ο Ουζγκέλ.

«Υπό τέτοιες τρομακτικές συνθήκες, φαίνεται εξαιρετικά απίθανο η Τουρκία να μπορέσει να επιτύχει τους στρατιωτικούς της στόχους».