Το Ισραήλ έχει ξεκινήσει μια εκτεταμένη στρατιωτική επιχείρηση, με στόχο να αποκτήσει τον έλεγχο της μεγαλύτερης έκτασης της Λωρίδας της Γάζας, επιδιώκοντας να δώσει ένα οριστικό τέλος στον πόλεμο στην περιοχή.
Σύμφωνα με ανάρτηση του Ισραηλινού Στρατού (IDF) στην πλατφόρμα X, η επιχείρηση ονομάστηκε «Gideon’s Chariots», προς τιμήν του αρχαίου Ισραηλίτη στρατιωτικού ηγέτη Γεδεών, τα κατορθώματα του οποίου περιγράφονται σε ιερές γραφές του Ιουδαϊσμού και του Χριστιανισμού.
Σε αγγλόφωνη ανάρτηση του IDF δεν αναφερόταν το όνομα της επιχείρησης, αλλά γινόταν λόγος για την ανάγκη επίτευξης «περαιτέρω επιχειρησιακού ελέγχου» σε μεγαλύτερο μέρος της Γάζας, κάτι που, σύμφωνα με τον στρατό, θα συμβάλει στην επίτευξη των επίσημων πολεμικών στόχων κατά της Χαμάς – μιας οργάνωσης που χαρακτηρίζεται τρομοκρατική από το Ισραήλ και τις ΗΠΑ.
«Αυτό αποτελεί μέρος της προετοιμασίας για την επέκταση των επιχειρήσεων και την επίτευξη των στόχων του πολέμου, όπως η απελευθέρωση των ομήρων και η εξάλειψη της τρομοκρατικής οργάνωσης Χαμάς», αναφέρει η ανάρτηση. «Οι δυνάμεις του IDF θα συνεχίσουν να δρουν με σκοπό την προστασία των Ισραηλινών πολιτών και την υλοποίηση των στόχων του πολέμου».
Οι υγειονομικές αρχές της Γάζας, οι οποίες ελέγχονται από τη Χαμάς, ανακοίνωσαν ότι 459 άνθρωποι σκοτώθηκαν στο τελευταίο κύμα επιθέσεων, αριθμός που συνιστά την πιο αιματηρή κλιμάκωση της σύγκρουσης από τον Μάρτιο, όταν κατέρρευσαν οι διαπραγματεύσεις για κατάπαυση του πυρός.
Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, είχε αφήσει να εννοηθεί από τις 5 Μαΐου ότι επίκειται μια μεγάλης κλίμακας επίθεση κατά της Χαμάς, αφού το συμβούλιο εθνικής ασφάλειας ενέκρινε σχέδια που θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν ακόμη και την πλήρη κατάληψη της Λωρίδας της Γάζας και τον έλεγχο της ανθρωπιστικής βοήθειας προς την περιοχή.
Την ίδια ημέρα, ο ισραηλινός στρατός ξεκίνησε τη μαζική επιστράτευση δεκάδων χιλιάδων εφέδρων και έχει συγκεντρώσει σημαντικές τεθωρακισμένες δυνάμεις στα μέτωπα γύρω από τη Γάζα.
Το Ισραήλ δηλώνει ότι η Χαμάς εξακολουθεί να κρατά 58 ομήρους από την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου 2023, κατά την οποία σκοτώθηκαν πάνω από 1.200 άτομα και 251 απήχθησαν — ωστόσο, πιστεύεται πως μόνο 23 από τους ομήρους είναι ακόμη ζωντανοί.
Νωρίτερα μέσα στην εβδομάδα, ο Νετανιάχου επιβεβαίωσε την έναρξη της νέας φάσης της εκστρατείας, ξεκαθαρίζοντας ότι το Ισραήλ δεν θα σταματήσει τις επιχειρήσεις ακόμη κι αν απελευθερωθούν όλοι οι υπόλοιποι όμηροι. «Μπορούμε να συμφωνήσουμε σε κατάπαυση του πυρός για ένα ορισμένο διάστημα, όμως θα συνεχίσουμε μέχρι τέλους», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Η σύγκρουση στη Γάζα ξεκίνησε στις 7 Οκτωβρίου 2023, όταν περίπου 6.000 μαχητές της Χαμάς και άλλων παραστρατιωτικών οργανώσεων πέρασαν τα σύνορα, σκοτώνοντας 1.200 ανθρώπους και απαγάγοντας περίπου 250 ομήρους στη Γάζα.
Σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας της Γάζας, τουλάχιστον 52.800 Παλαιστίνιοι έχουν σκοτωθεί στη διάρκεια των εχθροπραξιών, ωστόσο οι αριθμοί αυτοί δεν διαχωρίζουν μαχητές από αμάχους και δεν είναι δυνατό να επιβεβαιωθούν ανεξάρτητα. Το Ισραήλ αμφισβητεί αυτά τα στοιχεία, ενώ ο Νετανιάχου έχει υποστηρίξει πως οι ισραηλινές δυνάμεις σκοτώνουν κατά μέσο όρο έναν άμαχο για κάθε μέλος της Χαμάς.
Μια ανάλυση που δημοσιεύθηκε νωρίτερα φέτος στο επιστημονικό περιοδικό The Lancet εκτιμά ότι ο πραγματικός αριθμός των θυμάτων ίσως είναι πολύ μεγαλύτερος, ενώ οι παλαιστινιακές αρχές ενδέχεται να υποεκτιμούν τους νεκρούς κατά περίπου 41%.
Το μέλλον σχεδόν 2 εκατομμυρίων Παλαιστινίων που έχουν εκτοπιστεί από τα σπίτια τους λόγω του πολέμου παραμένει εξαιρετικά αβέβαιο.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, είχε προτείνει στο παρελθόν τη μόνιμη μετεγκατάσταση των Παλαιστινίων σε άλλη χώρα και την αποστολή αμερικανικών στρατευμάτων για τον έλεγχο και την ανασυγκρότηση της Γάζας σε τουριστικό προορισμό υπό αμερικανική διοίκηση, ώστε να αποτραπούν μελλοντικές συγκρούσεις.
Ωστόσο, η πρόταση αυτή έχει απορριφθεί από τη διεθνή κοινότητα, με τους Άραβες ηγέτες να καταδικάζουν οποιοδήποτε σχέδιο θα παραβίαζε το δικαίωμα των Παλαιστινίων στην αυτοδιάθεση στη γη των προγόνων τους. Παραμένει επίσης ασαφές πώς θα μπορούσε να εφαρμοστεί οποιοδήποτε σχέδιο μετεγκατάστασης για όσους Παλαιστινίους επιθυμούν να παραμείνουν στη Γάζα.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ διέταξε έρευνα σχετικά με τους κινδύνους εθνικής ασφάλειας που θέτει η εισαγωγή ημιαγωγών, ο εξοπλισμός που χρησιμοποιείται για την κατασκευή τους και τα προϊόντα που τους χρησιμοποιούν.
Η περίοδος δημόσιων σχολίων για την έρευνα έληξε στις 7 Μαΐου και το Υπουργείο Εμπορίου θα έχει έως και 270 ημέρες για να υποβάλει στον πρόεδρο τις συστάσεις του σχετικά με τις ενέργειες που πρέπει να αναλάβει για την ασφάλεια της αλυσίδας εφοδιασμού ημιαγωγών.
Ένας βασικός στόχος της έρευνας είναι να αξιολογήσει τις δυνατότητες ανάπτυξης μιας εγχώριας ικανότητας παραγωγής ημιαγωγών για την κάλυψη της ζήτησης των ΗΠΑ για προηγμένα τσιπ υπολογιστών και να κατανοήσει τον ρόλο των ξένων κατασκευαστικών δυνατοτήτων στην υποστήριξη αυτού του στόχου.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι σημαντικός παραγωγός ημιαγωγών και κατασκευάζουν σήμερα περίπου το 12% των τσιπ παγκοσμίως. Ωστόσο, εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις εισαγωγές από την Ταϊβάν και τη Νότια Κορέα για προηγμένα τσιπ, όπως αυτά που χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία τεχνητής νοημοσύνης (AI).
Επιπλέον, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν χάσει σταθερά το μερίδιό τους στην παγκόσμια κατασκευή ημιαγωγών με την πάροδο των ετών, καθώς οι αμερικανικές εταιρείες έχουν στραφεί περισσότερο στον σχεδιασμό και την έρευνα, ενώ παράλληλα έχουν μεταφέρει σε άλλες χώρες την κατασκευή τσιπ.
Αυτό έχει θέσει τις Ηνωμένες Πολιτείες σε μια επισφαλή θέση, στην οποία έχουν γίνει συντριπτικά εξαρτημένες από δύο μόνο διεθνείς εταίρους για την προμήθεια προηγμένων ημιαγωγών που απαιτούνται για την τροφοδότηση καινοτόμων τεχνολογιών, από καταναλωτικά αγαθά έως αμυντικά είδη.
Η έρευνα θα ενημερώσει επίσης την κυβέρνηση σχετικά με τον καλύτερο τρόπο περιορισμού των εξαγωγών αμερικανικού σχεδιασμού τσιπ στην κομμουνιστική Κίνα, της οποίας το μερίδιο αγοράς στην κατασκευή ημιαγωγών και συναφών προϊόντων αυξάνεται ραγδαία.
Τι ακριβώς είναι οι ημιαγωγοί; Γιατί είναι τόσο σημαντικοί; Και γιατί οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι τόσο πρόθυμες να τους κρατήσουν μακριά από την εμβέλεια της Κίνας;
Ημιαγωγοί
Οι ημιαγωγοί αποτελούν τη βάση σχεδόν όλων των σύγχρονων ηλεκτρονικών συσκευών, από τα φορτηγά μέχρι τα κινητά τηλέφωνα, τα ψυγεία και τους υπερηχητικούς πυραύλους.
Συχνά κατασκευασμένοι από πυρίτιο και γερμάνιο, είναι ζωτικής σημασίας για την κατασκευή ηλεκτρονικών εξαρτημάτων λόγω της μοναδικής τους ικανότητας να άγουν ηλεκτρικό ρεύμα υπό ορισμένες συνθήκες, ενώ δεν άγουν ηλεκτρικό ρεύμα υπό άλλες συνθήκες.
Αυτή η δυνατότητα είναι που επιτρέπει λογικές πράξεις σε υπολογιστές. Στο πιο θεμελιώδες επίπεδο, τα μηδενικά και οι μονάδες του δυαδικού κώδικα αναφέρονται σε ποικίλους βαθμούς τάσης σε ένα ψηφιακό κύκλωμα. Η ικανότητα των ημιαγωγών να άγουν ή να μην άγουν το ηλεκτρικό ρεύμα τους καθιστά εξαιρετικό υλικό για τρανζίστορ, παρέχοντας διακόπτες που επιτρέπουν στα τσιπ υπολογιστών να επιλέγουν μεταξύ των δύο επιλογών τάσης, σχηματίζοντας έτσι την υποκείμενη λογική όλων των μη κβαντικών υπολογιστών.
Ένα τσιπ ημιαγωγών που έχει κοπεί από μια πλακέτα φαίνεται στο Διαπανεπιστημιακό Κέντρο Έρευνας Ημιαγωγών στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Σεούλ στη Σεούλ στις 30 Απριλίου 2025. Η Νότια Κορέα έχει την τρίτη μεγαλύτερη ικανότητα παραγωγής ημιαγωγών στον κόσμο, πίσω από την Κίνα και την Ταϊβάν. Άντονι Γουάλας/AFP μέσω Getty Images
Αυτό σημαίνει ότι πολλές σημαντικές τεχνολογικές εξελίξεις εξαρτώνται από τις εξελίξεις στους κόμβους κατασκευής ημιαγωγών, μοναδικές διαδικασίες που διακρίνουν μια γενιά ημιαγωγών από μια άλλη.
Όσο μικρότερος είναι ένας ημιαγωγός, τόσο περισσότερα τρανζίστορ μπορούν να κατασκευαστούν και, επομένως, τόσο περισσότερες διεργασίες θα μπορεί να εκτελέσει το τελικό τσιπ υπολογιστή.
Σε γενικές γραμμές, τα τσιπ που βασίζονται στις παλαιότερες και μεγαλύτερες διεργασίες των 28 νανομέτρων (nm) ή περισσότερο θεωρούνται ώριμες τεχνολογίες, ενώ εκείνα των 14 nm ή λιγότερο θεωρούνται προηγμένες. Προς το παρόν, τα 5nm και τα 3nm είναι οι πιο προηγμένοι κόμβοι που χρησιμοποιούνται σήμερα στη μαζική παραγωγή.
Οι καινοτόμες νέες τεχνολογίες, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, απαιτούν ημιαγωγούς που είναι μικρότεροι, ελαφρύτεροι και ικανοί να επεξεργάζονται περισσότερες πληροφορίες πιο γρήγορα. Αυτό συμβαίνει επειδή απαιτούν απίστευτα έντονη υπολογιστική ισχύ που περιλαμβάνει τεράστια υπολογιστική ισχύ και την ικανότητα ταυτόχρονης πρόσβασης σε πολλά σύνολα δεδομένων.
Μικροσκοπικές διαφορές στην αρχιτεκτονική ημιαγωγών μπορούν επίσης να έχουν βαθιές επιπτώσεις στον χρήστη μιας τεχνολογίας.
Αυτές οι επιπτώσεις μπορούν να αντικατοπτρίζονται σε μικρά ζητήματα χρηστικότητας, όπως το πόσο γρήγορα ένα chatbot μπορεί να απαντήσει στο ερώτημα ενός χρήστη, ή σε σημαντικά ζητήματα ασφάλειας και αξιοπιστίας, όπως το πόσο γρήγορα ένα αυτόνομο αυτοκίνητο μπορεί να αποφασίσει εάν ένα εμφανές αντικείμενο στην οπτική του γωνία είναι μια απλή σκιά ή ένας άνθρωπος.
Αυτή η επεξεργαστική ισχύς έχει επίσης τεράστιες επιπτώσεις στην έρευνα που θα μπορούσε να έχει επιπτώσεις στην εθνική ασφάλεια, όπως η επεξεργασία και η χρήση δεδομένων για την ανάπτυξη νέων φαρμάκων ή όπλων.
Ως εκ τούτου, υπάρχει ένα πραγματικό στρατηγικό πλεονέκτημα για τα έθνη που μπορούν να ηγηθούν παγκοσμίως στον σχεδιασμό και την κατασκευή ημιαγωγών.
Αλυσίδα εφοδιασμού ημιαγωγών
Το τοπίο της κατασκευής ημιαγωγών έχει αλλάξει δραματικά τις τελευταίες τρεισήμισι δεκαετίες, καθώς οι αλυσίδες εφοδιασμού για τσιπ έχουν μετατοπιστεί από την Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική προς την Ασία.
Το 1990, περίπου το 37% της παγκόσμιας παραγωγής ημιαγωγών πραγματοποιήθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες, σύμφωνα με έκθεση της J.P. Morgan. Το 2025, οι Ηνωμένες Πολιτείες προβλέπεται να παράγουν μόλις περίπου 11%.
Ένα κτίριο της Taiwan Semiconductor Manufacturing Co. Ltd. (TSMC) διακρίνεται στο βάθος στο Επιστημονικό Πάρκο Σίντσου στην πόλη Σίντσου της Ταϊβάν, στις 18 Απριλίου 2025. Σύμφωνα με στοιχεία που συγκέντρωσε η J.P. Morgan, η TSMC προμηθεύει περισσότερο από το 90% των προηγμένων τσιπ λογικής τεχνητής νοημοσύνης στον κόσμο. Άναμπελ Τσι/Getty Images
Αυτή η μείωση συσχετίστηκε άμεσα με τις ραγδαίες αυξήσεις στην κατασκευή τσιπ στην Κίνα, τη Νότια Κορέα και την Ταϊβάν, οι οποίες ανέλαβαν περισσότερες κατασκευαστικές εργασίες καθώς οι αμερικανικές εταιρείες τεχνολογίας επικεντρώθηκαν περισσότερο στην έρευνα και την ανάπτυξη.
Τώρα, η συντριπτική πλειοψηφία των τσιπ που παράγονται τόσο στην Κίνα όσο και στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι ώριμα ή μη προηγμένα μοντέλα, ενώ τα προηγμένα τσιπ παράγονται σε συντριπτική πλειοψηφία στην Ταϊβάν.
Σύμφωνα με ένα άλλο σύνολο δεδομένων που συγκέντρωσε η J.P. Morgan, η Taiwan Semiconductor Manufacturing Company, κοινώς γνωστή ως TSMC, κατασκευάζει περισσότερο από το 90% των προηγμένων τσιπ λογικής τεχνητής νοημοσύνης στον κόσμο.
Για λόγους σύγκρισης, μόνο δύο εργοστάσια στις Ηνωμένες Πολιτείες κατασκευάζουν αυτήν τη στιγμή τσιπ στον κόμβο των 5 nm. Το ένα ανήκει στη Samsung και το άλλο στην TSMC της Ταϊβάν. Τρεις ακόμη εγκαταστάσεις στις ΗΠΑ βρίσκονται σε παραγωγή, οι οποίες θα είναι ικανές να παράγουν τσιπ τελευταίας τεχνολογίας, όλες ιδιοκτησίας της TSMC. Άλλες εγκαταστάσεις ενδέχεται να βρίσκονται σε εξέλιξη και να αναπτύσσουν παρόμοια τσιπ, αλλά δεν έχουν ακόμη ανακοινώσει τους ακριβείς κόμβους που θα παράγουν.
Οι κατασκευαστές ημιαγωγών που ανήκουν σε αμερικανικές οντότητες υστερούν επίσης σε σχέση με τον διεθνή ανταγωνισμό όσον αφορά τον καθαρό όγκο εσόδων.
Ένας χάρτης δείχνει τα εργοστασιακά συγκροτήματα TSMC και Intel στην Αριζόνα, τα οποία κατασκευάζουν τσιπ σε κόμβους 5nm και νεότερα. Εικονογράφηση από την Epoch Times
Ένας χάρτης δείχνει την τοποθεσία στο Τέξας των εργοστασιακών συγκροτημάτων της Samsung που κατασκευάζουν τσιπ σε κόμβους 5nm και νεότερα. Εικονογράφηση από την Epoch Times
Κατά το τελευταίο τρίμηνο του οικονομικού έτους 2024, τα συνολικά έσοδα της TSMC ανήλθαν σε 26,8 δισεκατομμύρια δολάρια. Αυτά της GlobalFoundries, του μεγαλύτερου κατασκευαστή τσιπ των Ηνωμένων Πολιτειών, ήταν 1,8 δισεκατομμύρια δολάρια.
Ωστόσο, η αλυσίδα εφοδιασμού ημιαγωγών είναι πιο περίπλοκη από ό,τι υποδηλώνει η παραγωγή ή τα έσοδα από την κατασκευή. Αυτό συμβαίνει λόγω της εξειδίκευσης που έχουν αποκτήσει οι εταιρείες ημιαγωγών τις τελευταίες δεκαετίες. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, πολλές εταιρείες σταμάτησαν να σχεδιάζουν και να κατασκευάζουν ημιαγωγούς, επιλέγοντας αντ’ αυτού να ειδικευτούν στη μία ή την άλλη πλευρά.
Η Advanced Microdevices, κοινώς γνωστή ως AMD, η Nvidia και η Qualcomm, είναι πλέον εταιρείες που ερευνούν, σχεδιάζουν και πωλούν ημιαγωγούς αλλά δεν τους κατασκευάζουν.
Οι TSMC και GlobalFoundries είναι γνωστές ως «καθαρά» κατασκευαστήρια, οι οποίες κατασκευάζουν τσιπ για άλλους αλλά δεν παράγουν τίποτα με τη δική τους επωνυμία.
Μεγάλο μέρος του σύγχρονου τοπίου ημιαγωγών είναι κατασκευασμένο με αυτόν τον τρόπο και η συνολική διάταξη είναι απίθανο να αλλάξει, ακόμη και καθώς οι έλεγχοι εξαγωγών των ΗΠΑ επιδιώκουν να επαναφέρουν την κατασκευή στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Αυτό συμβαίνει επειδή οι περισσότερες επενδύσεις των αμερικανικών εταιρειών σε νέες εγκαταστάσεις παραγωγής θα εξακολουθούν να ανήκουν σε ξένους. Έτσι, ενώ ορισμένες εταιρείες κατασκευής ημιαγωγών πιθανότατα θα επιστρέψουν στις Ηνωμένες Πολιτείες, θα καθοδηγούνται σε μεγάλο βαθμό από ξένες εταιρείες.
Έλεγχοι εξαγωγών
Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν επιδιώξει να περιορίσουν την πρόσβαση της Κίνας σε διάφορους προηγμένους ημιαγωγούς που χρησιμοποιούνται στην Τεχνητή Νοημοσύνη, την κβαντική υπολογιστική και άλλες τεχνολογίες αιχμής.
Οι ηγέτες των ΗΠΑ ανησυχούν εδώ και καιρό ότι η παροχή πρόσβασης στην Κίνα σε ημιαγωγούς κορυφαίας ποιότητας θα μπορούσε να ενισχύσει την παγκόσμια ισχύ της κομμουνιστικής χώρας, επειδή τα προηγμένα τσιπ που χρησιμοποιούνται στην τεχνητή νοημοσύνη μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για στρατιωτικές εφαρμογές, συμπεριλαμβανομένων αυτόνομων όπλων, συστημάτων κυβερνοπολέμου και υποδομών επιτήρησης.
Ένας υπάλληλος επιθεωρεί ημιαγωγικά τσιπ σε εργοστάσιο στο Μπιντζόου, στην επαρχία Σαντόνγκ της Κίνας, στις 15 Ιανουαρίου 2025. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν επιδιώξει να περιορίσουν την πρόσβαση της Κίνας σε προηγμένους ημιαγωγούς, προειδοποιώντας ότι θα μπορούσαν να ενισχύσουν τα στρατιωτικά και επιτηρητικά συστήματα της κομμουνιστικής χώρας. STR/AFP μέσω Getty Images
Στην ουσία, οι Ηνωμένες Πολιτείες προσπαθούν να διατηρήσουν το φθίνον πλεονέκτημά τους στην έρευνα για την Τεχνητή Νοημοσύνη, την κβαντική υπολογιστική, την εξερεύνηση του διαστήματος και την άμυνα, περιορίζοντας την πρόσβαση της Κίνας στις τεχνολογίες που απαιτούνται για την πρόοδο σε αυτούς τους τομείς.
Αυτή η διαδικασία ξεκίνησε το 2018 κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του Τραμπ, όταν υπέγραψε τον Νόμο περί Εθνικής Άμυνας για το επόμενο οικονομικό έτος. Ο νόμος απαγορεύει την χρήση και την προμήθεια εξοπλισμού από την κυβέρνηση από δύο κινεζικές εταιρείες, την Huawei και την ZTE, λόγω ανησυχιών για την ασφάλεια.
Τον Ιούνιο του 2020, οι Ηνωμένες Πολιτείες προχώρησαν στον χαρακτηρισμό της Huawei και της ZTE ως απειλών για την εθνική ασφάλεια λόγω των στενών δεσμών τους με το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα (ΚΚΚ) και τον στρατό του, και επέκτειναν τους ελέγχους εξαγωγών στον κορυφαίο κατασκευαστή ημιαγωγών της Κίνας, την Semiconductor Manufacturing International Corporation, κοινώς γνωστή ως SMIC.
Σύμφωνα με αυτούς τους κανόνες, η επιχειρηματική δραστηριότητα με τις καθορισμένες εταιρείες απαιτεί ειδική άδεια από την κυβέρνηση των ΗΠΑ και ουσιαστικά απαγόρευσε την απευθείας πώληση πολλών προηγμένων ημιαγωγών στον μεγαλύτερο κατασκευαστή τσιπ της Κίνας.
Το 2022, η κυβέρνηση Μπάιντεν πρόσθεσε πιο προηγμένα και υψηλής απόδοσης τσιπ και σχετικά προϊόντα που περιέχουν τέτοια τσιπ στον κατάλογο των απαγορευμένων ειδών, με τον ισχυρισμό ότι τέτοιες τεχνολογίες θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν τόσο για πολιτικούς όσο και για στρατιωτικούς σκοπούς.
Εκείνη την εποχή, αμερικανικές εταιρείες όπως η NVIDIA και η AMD είχαν αποκλειστεί από την πώληση τσιπ τεχνητής νοημοσύνης υψηλής τεχνολογίας στην Κίνα και αναγκάστηκαν να δημιουργήσουν αποδυναμωμένα μοντέλα για την κινεζική αγορά.
Το 2023, η κυβέρνηση Μπάιντεν προχώρησε στη συνέχεια στην κάλυψη αυτών που θεωρούσε ως παραθυράκια στην προηγούμενη λίστα, περιορίζοντας περαιτέρω ορισμένα από τα αποδυναμωμένα τσιπ που είχε δημιουργήσει η NVIDIA για την Κίνα και προσθέτοντας αυστηρότερους ελέγχους στον εξοπλισμό κατασκευής ημιαγωγών, περιορίζοντας την ικανότητα της Κίνας να κατασκευάζει τα δικά της εργοστάσια.
Στη συνέχεια, το 2024, οι Ηνωμένες Πολιτείες άρχισαν να ασκούν διπλωματική πίεση στους συμμάχους τους, αναγκάζοντας τους ηγέτες στην Ολλανδία, την Ιαπωνία, τη Νότια Κορέα και την Ταϊβάν να περιορίσουν τις δικές τους εξαγωγές εργαλείων και τεχνολογιών κατασκευής τσιπ στην Κίνα.
Παραγωγή ημιαγωγών ανά τοποθεσία.
Ο στόχος ήταν αρκετά απλός: να περιοριστεί η πρόσβαση της Κίνας στην παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού προηγμένων ημιαγωγών, καθώς και στα εργαλεία, το λογισμικό και την τεχνογνωσία που απαιτούνται για τη δημιουργία τους.
Τώρα, η νέα έρευνα του Τραμπ για την αλυσίδα εφοδιασμού ημιαγωγών θα μπορούσε να οδηγήσει σε περαιτέρω περιορισμούς στην διεθνή πρόσβαση σε ημιαγωγούς, και η κυβέρνησή του έχει εκφράσει την επιθυμία να αντικαταστήσει τους περιορισμούς της εποχής Μπάιντεν με νέους, απλοποιημένους κανόνες για τα τσιπ.
Η κίνηση αυτή θα μπορούσε να αντιμετωπίσει μειωμένες αποδόσεις, ωστόσο, εν μέρει επειδή η Κίνα προσπαθεί να βρει τρόπο να αποφύγει την εξάρτηση από τη διεθνή προσφορά τσιπ συνολικά.
Λύσεις της Κίνας
Η Κίνα έχει χρησιμοποιήσει διάφορες μεθόδους για να παρακάμψει τους κανόνες εξαγωγής τσιπ των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένης της ίδρυσης εικονικών εταιρειών σε τρίτες χώρες και της χρήσης δημιουργικών τεχνικών λαθρεμπορίου.
Σε ένα περιστατικό που τράβηξε την προσοχή των μέσων ενημέρωσης στα τέλη του περασμένου μήνα, λαθρέμποροι έφτασαν στο σημείο να κρύψουν δεκάδες επεξεργαστές NVIDIA ανάμεσα σε ένα φορτίο ζωντανών αστακών, οι οποίοι κατασχέθηκαν από τις αρχές του Χονγκ Κονγκ στο λιμάνι του Χονγκ Κονγκ που συνδέει τη γέφυρα Χονγκ Κονγκ-Τζουχάι-Μακάο.
Οι ενδιάμεσοι φορείς σε όλη τη Νοτιοανατολική Ασία έχουν επίσης διευκολύνει την εκτροπή τεχνολογίας σε απαγορευμένες οντότητες, διευκολύνοντας την Κίνα να αποκτήσει προηγμένη τεχνολογία ημιαγωγών παρά τους περιορισμούς.
Το ΚΚΚ επενδύει επίσης δισεκατομμύρια δολάρια στο δικό του οικοσύστημα ημιαγωγών, συμπεριλαμβανομένης μιας ώθησης προς την SMIC να κατασκευάσει γρήγορα προηγμένα εργοστάσια για τη δημιουργία σύγχρονων τσιπ στην εγχώρια αγορά.
Για τον σκοπό αυτό, το καθεστώς έχει ξεκινήσει να χρηματοδοτεί το Ταμείο Επενδύσεων στη Βιομηχανία Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων της Κίνας για την ενίσχυση του τοπικού σχεδιασμού και κατασκευής τσιπ. Το fund, το οποίο ιδρύθηκε το 2014, υπέστη μια αλλαγή φάσης πέρυσι και τώρα επενδύει δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια στην αναπτυσσόμενη βιομηχανία τσιπ τεχνητής νοημοσύνης της Κίνας.
Οι εγκαταστάσεις της Semiconductor Manufacturing International Corporation (SMIC) στην περιοχή Πουντόνγκ της Σαγκάης στις 15 Μαρτίου 2024. Παρά τους εκτεταμένους ελέγχους εξαγωγών των ΗΠΑ, η Κίνα επενδύει δισεκατομμύρια στον τομέα των ημιαγωγών, ωθώντας την SMIC —την κορυφαία εταιρεία κατασκευής τσιπ— να επεκτείνει γρήγορα τα προηγμένα εργοστάσιά της για την εγχώρια παραγωγή τσιπ. Hector Retamal/AFP μέσω Getty Images
Οι κινεζικές εταιρείες αναπτύσσουν επίσης νέες λύσεις για να παρακάμψουν τη σχετικά περιορισμένη πρόσβαση που έχουν πλέον στα πιο προηγμένα τσιπ. Πολλές αναπτύσσουν πλέον μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης που λειτουργούν με τεράστιο αριθμό τσιπ χαμηλότερης κατηγορίας, καθιστώντας τα μοντέλα τους μικρότερα, ταχύτερα και λιγότερο εξαρτώμενα από υλικό υπερ-υψηλής τεχνολογίας.
Ένα βασικό παράδειγμα αυτού είναι η DeepSeek, μια κινεζική εταιρεία τεχνητής νοημοσύνης που έφερε τη βιομηχανία ημιαγωγών σε αταξία στα τέλη του περασμένου έτους, όταν κυκλοφόρησε τον δικό της ανταγωνιστή του ChatGPT, ο οποίος, όπως ισχυρίστηκε η εταιρεία, κατασκευάστηκε σε μόλις δύο χρόνια και χωρίς πρόσβαση στα προηγμένα τσιπ που, σύμφωνα με τις αμερικανικές εταιρείες, ήταν απαραίτητα για την παραγωγή τέτοιας τεχνολογίας.
Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της Επιτροπής Επιλογής της Βουλής για το ΚΚΚ, η DeepSeek δημιούργησε την πλατφόρμα τεχνητής νοημοσύνης της σε μεγάλο βαθμό συνδέοντας έως και 30.000 τσιπ H20 της NVIDIA, ένα αποδυναμωμένο μοντέλο που κατασκευάστηκε ειδικά για την κινεζική αγορά.
Ένα άλλο παράδειγμα είναι η πρόσφατη δημιουργία ενός προηγμένου τσιπ από την SMIC χρησιμοποιώντας παλαιότερες μεθόδους κατασκευής που προηγουμένως θεωρούνταν ανίκανες να δημιουργήσουν ημιαγωγούς υψηλότερης βαθμίδας.
Η προηγούμενη συναίνεση στη βιομηχανία ημιαγωγών υποστήριζε ότι η τεχνολογία ακραίας υπεριώδους λιθογραφίας ήταν απαραίτητη για την παραγωγή τσιπ τελευταίας τεχνολογίας με μικροσκοπικούς κόμβους 5 nm ή ακόμα και 3 nm. Αλλά η SMIC έχει πλέον παράγει εγχώρια το δικό της τσιπ 5 nm χωρίς πρόσβαση στην αυστηρά ρυθμιζόμενη τεχνολογία που η Ουάσινγκτον και οι σύμμαχοί της πίστευαν ότι θα χρειαζόταν.
Η νέα κινεζική μέθοδος είναι πιο αργή και πιο επιρρεπής σε σφάλματα, αλλά λειτουργεί και παρέχει ένα ακόμη παράδειγμα του πόσο γρήγορα προσαρμόζεται το κομμουνιστικό έθνος στους πολλούς περιορισμούς που του έχουν επιβληθεί.
Το κατά πόσον οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να αναστείλουν την κινεζική ανάπτυξη προηγμένων ημιαγωγών για πολύ περισσότερο καιρό είναι ένα ανοιχτό ερώτημα, όπως και η ικανότητα της Κίνας να κατακτήσει γρήγορα μεγαλύτερο μερίδιο της διεθνούς αγοράς ημιαγωγών.
Η Ουκρανία, μαζί με τους διεθνείς συμμάχους της, απηύθυνε έκκληση προς τη Ρωσία να αποδεχθεί την αμερικανική πρόταση για μια «πλήρη και άνευ όρων κατάπαυση του πυρός», σύμφωνα με δηλώσεις του Ουκρανού υπουργού Εξωτερικών, Αντρίι Συμπίχα, στις 10 Μαΐου.
Το σχετικό μήνυμα εστάλη κατά τη διάρκεια στρατηγικής συνάντησης στο Κίεβο, όπου η ουκρανική ηγεσία υποδέχτηκε τις αντιπροσωπείες των βασικών συμμάχων, με στόχο την ενίσχυση της πίεσης προς τη Μόσχα ώστε να εισέλθει σε διαπραγματεύσεις και να δοθεί τέλος στον πόλεμο.
Ηγέτες από τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Πολωνία και το Ηνωμένο Βασίλειο μετέβησαν το Σάββατο ομαδικά στο Κίεβο, όπου συναντήθηκαν με τον Πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι και επαναβεβαίωσαν τη στήριξή τους σε μια άμεση συμφωνία για κατάπαυση του πυρός.
«Ενώνουμε τη φωνή μας με αυτή του προέδρου Τραμπ υπέρ μιας ειρηνευτικής συμφωνίας, και καλούμε τη Ρωσία να σταματήσει να εμποδίζει τις προσπάθειες για μια διαρκή ειρήνη», ανέφεραν σε κοινή δήλωσή τους οι τέσσερις ηγέτες. «Σε συνεργασία με τις ΗΠΑ, καλούμε τη Ρωσία να συμφωνήσει σε μια πλήρη και άνευ όρων κατάπαυση του πυρός διάρκειας 30 ημερών, ώστε να ανοίξει ο δρόμος για ουσιαστικές διαπραγματεύσεις επί μιας δίκαιης και βιώσιμης ειρήνης».
Η συγκεκριμένη επίσκεψη είχε και συμβολικό χαρακτήρα, καθώς ήταν η πρώτη φορά που οι ηγέτες των τεσσάρων χωρών επισκέπτονται από κοινού την Ουκρανία, ενώ για τον Φρίντριχ Μερτς, ήταν η πρώτη του παρουσία στη χώρα ως Καγκελάριος της Γερμανίας.
Οι δηλώσεις έρχονται λίγο μετά από τηλεφωνική επικοινωνία του προέδρου Τραμπ με τον Ουκρανό πρόεδρο Ζελένσκι, συνομιλία που ο υπουργός Εξωτερικών της Ουκρανίας χαρακτήρισε «εποικοδομητική».
Την ίδια ώρα, ο Αμερικανός Αντιπρόεδρος Τζέι Ντι Βανς δήλωσε ότι η ρωσική πλευρά επιμένει σε ακραίες απαιτήσεις, ζητώντας, μεταξύ άλλων, από την Ουκρανία να παραχωρήσει εδάφη που η Ρωσία δεν έχει καταφέρει να κατακτήσει ή να διατηρήσει στην κατοχή της.
«Όταν είδαμε την πρώτη πρόταση των Ρώσων, η αντίδρασή μας ήταν “Ζητάτε υπερβολικά πολλά”. Όμως έτσι εξελίσσονται οι διαπραγματεύσεις», σχολίασε ο Βανς από τη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου.
Ο ίδιος εκτίμησε ότι η Μόσχα αποφεύγει τη διαπραγμάτευση αυτή τη στιγμή επειδή αισθάνεται ισχυρή στη συγκεκριμένη φάση των συγκρούσεων. Παρ’ όλα αυτά, σημείωσε ότι ο Πούτιν φαίνεται να προτάσσει μαξιμαλιστικές αξιώσεις ενόψει των συνομιλιών, γνωρίζοντας πως το τελικό αποτέλεσμα θα είναι υποδεέστερο των απαιτήσεων.
Ο επόμενος στόχος των ΗΠΑ είναι να πειστούν Κίεβο και Μόσχα να προσέλθουν σε απευθείας διάλογο, πέρα από διαμεσολαβητές. Σε περίπτωση που αυτό αποδειχθεί ανέφικτο, οι ΗΠΑ δήλωσαν έτοιμες να αποσυρθούν από το ρόλο του διαμεσολαβητή.
Ο Τραμπ επανέλαβε στις 8 Μαΐου το αίτημά του για κατάπαυση του πυρός 30 ημερών, πρόταση που έχει τύχει της επίσημης στήριξης και από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Πάντως, η διαδικασία των διαπραγματεύσεων κάθε άλλο παρά εύκολη είναι, με την Ουάσινγκτον να αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις. Σε αυτό το πλαίσιο, οι ευρωπαϊκοί σύμμαχοι της Ουκρανίας προσπαθούν να διαμορφώσουν εναλλακτικής μορφής στήριξη, σε περίπτωση που καταρρεύσουν οι ειρηνευτικές προσπάθειες.
Ο πρόεδρος της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, μιλώντας σε δημοσιογράφους στο Κίεβο, υπογράμμισε πως η Ευρώπη αρχίζει να ανακτά το ρόλο της στο παγκόσμιο γίγνεσθαι και προσανατολίζεται στη θωράκιση της δικής της ασφάλειας, όχι μόνο για την Ουκρανία, αλλά και για το σύνολο της Ηπείρου.
«Αυτό που διαμορφώνεται με τη συνεργασία Πολωνίας, Γερμανίας και Μ. Βρετανίας αποτελεί ιστορική στιγμή για την ευρωπαϊκή άμυνα και την ανάκτηση της αυτονομίας μας στην ασφάλεια. Αυτό αφορά, προφανώς, την Ουκρανία, αλλά επίσης όλους μας», τόνισε ο Μακρόν. «Είναι μια νέα εποχή, μια Ευρώπη που βλέπει πλέον τον εαυτό της ως δύναμη».
Στο ίδιο πνεύμα, ο πρόεδρος Ζελένσκι και οι ευρωπαίοι ηγέτες ξεκίνησαν μια εικονική διάσκεψη με ηγεσίες άλλων χωρών, με στόχο τη δημιουργία μιας νέας «συμμαχίας προθύμων». Η «συμμαχία προθύμων» θα στηρίξει στρατιωτικά την Ουκρανία μετά την επίτευξη συμφωνίας και θα μπορούσε ακόμη και να αποστείλει δυνάμεις στη χώρα για την επιτήρηση της εφαρμογής των όρων οποιασδήποτε συμφωνίας με τη Ρωσία.
Με αποφασιστικότητα συνεχίζει η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών την προσπάθεια απομόνωσης του Ιράν, στοχοποιώντας αυτή τη φορά κινεζικές επιχειρήσεις και λιμενικούς φορείς που φέρονται να διακινούν ιρανικό αργό πετρέλαιο. Όπως ανακοίνωσε στις 8 Μαΐου το αμερικανικό Υπουργείο Οικονομικών, τέσσερις κινεζικές εταιρείες προστίθενται στη λίστα των κυρώσεων για τον ρόλο τους στην αγορά ή διευκόλυνση παράδοσης ιρανικού πετρελαίου, συνολικής αξίας εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων.
Οι κυρώσεις αφορούν τρεις διαχειριστές τερματικών σταθμών και ένα μικρό διυλιστήριο – γνωστό ως «teapot refinery» – στην επαρχία Σαντόνγκ. Τα συγκεκριμένα μικρά διυλιστήρια έχουν καταφέρει να αποκτήσουν κεντρικό ρόλο τα τελευταία χρόνια, λειτουργώντας δίπλα στους μεγάλους κρατικούς κολοσσούς του τομέα ενέργειας της Κίνας. Χρησιμοποιούν πρωτότυπους τρόπους ώστε να επεξεργάζονται αργό και να εξάγουν προϊόντα, ξεπερνώντας τους διεθνείς περιορισμούς και παρακάμπτοντας τις κυρώσεις που βαραίνουν τους μεγαλύτερους παίκτες της αγοράς.
Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι τα δυτικά επιτελεία βλέπουν τα διυλιστήρια αυτού του τύπου ως σημαντικό εργαλείο στα χέρια της κινεζικής κυβέρνησης. Μέσω αυτών, το Πεκίνο μπορεί να προσφέρει στήριξη σε χώρες που βρίσκονται υπό οικονομικό αποκλεισμό, όπως το Ιράν, η Βόρεια Κορέα και η Ρωσία.
Οι νέες κυρώσεις έρχονται σε μια περίοδο κλιμάκωσης της πολιτικής «μέγιστης πίεσης» των ΗΠΑ απέναντι στην Τεχεράνη, εν μέσω καταγγελιών για στήριξη του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος αλλά και παροχή οπλισμού σε τρομοκρατικές οργανώσεις της Μέσης Ανατολής.
Όπως τόνισε ο Υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ στη σχετική δήλωση, «Στο πλαίσιο της ευρείας και επιθετικής στρατηγικής πίεσης του προέδρου Τραμπ, το Υπουργείο στοχεύει σήμερα ένα ακόμα «teapot» διυλιστήριο που εισήγαγε ιρανικό πετρέλαιο». Και συμπλήρωσε: «Οι ΗΠΑ παραμένουν σταθερά δεσμευμένες να εντείνουν την πίεση σε κάθε κομμάτι της εφοδιαστικής αλυσίδας του ιρανικού πετρελαίου, ώστε να στερήσουν από το καθεστώς τα έσοδα που τροφοδοτούν την αποσταθεροποιητική του ατζέντα».
Σύμφωνα με το αμερικανικό Υπουργείο Οικονομικών, το διυλιστήριο Hebei Xinhai – που τέθηκε υπό καθεστώς κυρώσεων την Πέμπτη – είχε πρόσφατα παραλάβει φορτία ιρανικού αργού αξίας εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων, με ορισμένες αποστολές να πραγματοποιούνται από πλοία που ήδη βρίσκονταν στη λίστα μπλοκαρισμένων οντοτήτων. Οι διαχειριστές των λιμενικών τερματικών διευκόλυναν την παραλαβή ποσότητας που ξεπερνά το ένα εκατομμύριο βαρέλια ιρανικού πετρελαίου.
Στο στόχαστρο, όμως, βρέθηκαν και μικρότερες εταιρείες που ενεπλάκησαν στη διακίνηση των φορτίων — ανάμεσά τους, και οι πλοίαρχοι δύο πλοίων ινδικής υπηκοότητας.
Η οικονομική στήριξη της Κίνας προς το Ιράν μέσα από «εφευρετικές» συναλλαγές αποτελεί πάγια τακτική του Πεκίνου, που βοηθά την Τεχεράνη να παρακάμπτει τις διεθνείς κυρώσεις μέσω ανταλλαγής πετρελαίου με επενδύσεις και υποδομές. Το μεγαλύτερο τέτοιο πρόγραμμα καταγράφηκε το 2023, όταν το Πεκίνο επένδυσε πάνω από 2,5 δισεκατομμύρια δολάρια για την κατασκευή του μεγαλύτερου αεροδρομίου του Ιράν. Αντί να πληρωθεί με χρήματα που θα υποχρέωναν το Ιράν να παραβεί τις κυρώσεις, η Κίνα έλαβε ως αντάλλαγμα δεκάδες φορτία ιρανικού πετρελαίου, με το μεγαλύτερο μέρος να μεταφέρεται στα εγχώρια «teapot» διυλιστήρια, από το λεγόμενο «σκιώδες» στόλο του Ιράν.
Μια τεράστια έκρηξη σε λιμάνι του Ιράν προκάλεσε τον θάνατο τουλάχιστον πέντε ανθρώπων και τον τραυματισμό περισσότερων από 700.
Η έκρηξη σημειώθηκε στις 26 Απριλίου στο λιμάνι Σαχίντ Ρατζαεΐ, στα Στενά του Ορμούζ, συγκλονίζοντας τη βιομηχανική ζώνη γύρω από την εγκατάσταση και στέλνοντας πυκνές στήλες καπνού με κόκκινες και μαύρες αποχρώσεις στον ουρανό.
Η ισχύς του ωστικού κύματος ήταν τόσο μεγάλη που έσπασε τζάμια σε μεγάλη ακτίνα και η έκρηξη ακούστηκε ακόμη και σε νησί που βρίσκεται 16 μίλια νότια του λιμανιού, όπως μετέδωσαν τα ιρανικά μέσα ενημέρωσης.
Η ηγεσία στην Τεχεράνη δεν έχει ακόμη δώσει επίσημη εξήγηση για τα αίτια της έκρηξης στο λιμάνι, το οποίο βρίσκεται λίγο έξω από την πόλη Μπαντάρ Αμπάς, διευκρινίζοντας πάντως ότι το περιστατικό δεν σχετίζεται με τη βιομηχανία πετρελαίου της χώρας.
Ο Μεχντάντ Χασανζαντέχ, τοπικός αξιωματούχος διαχείρισης καταστροφών, δήλωσε στα κρατικά μέσα ενημέρωσης ότι τα σωστικά συνεργεία προσπαθούσαν να προσεγγίσουν την περιοχή, ενώ άλλες ομάδες επιχειρούσαν την εκκένωση του χώρου.
Ο Χοσεΐν Ζαφαρί, εκπρόσωπος του ιρανικού οργανισμού διαχείρισης κρίσεων, συνέδεσε την έκρηξη με κακές συνθήκες αποθήκευσης χημικών ουσιών που βρίσκονταν σε κοντέινερ του λιμανιού.
Παραμένει ασαφές τι ακριβώς προκάλεσε την έκρηξη. Ωστόσο, το λιμάνι είχε προγραμματιστεί να παραλάβει δύο φορτία με υλικό που χρησιμοποιείται στην κατασκευή καυσίμων για ρουκέτες από την Κίνα τους τελευταίους μήνες, σύμφωνα με δημοσίευμα των Financial Times τον Ιανουάριο.
Τα φορτία αυτά μετέφεραν περίπου 1.000 τόνους υπερχλωρικού νατρίου το καθένα, ενός βασικού συστατικού για την παραγωγή καυσίμου βαλλιστικών πυραύλων, σύμφωνα με ανάλυση του Ιδρύματος για την Άμυνα των Δημοκρατιών, δεξαμενής σκέψης με έδρα την Ουάσιγκτον, η οποία δημοσιεύθηκε τον Φεβρουάριο.
Ένα από τα πλοία που μετέφεραν το υλικό είχε σταθμεύσει στο Μπαντάρ Αμπάς τον Φεβρουάριο, σύμφωνα με διαθέσιμα δεδομένα παρακολούθησης ναυσιπλοΐας, αν και το Ιράν δεν έχει παραδεχτεί επισήμως την παραλαβή των φορτίων.
Τα δεδομένα έδειχναν ότι και τα δύο πλοία βρίσκονταν ανοιχτά του Μπανγκλαντές τη στιγμή της έκρηξης του Σαββάτου.
Τα φορτία αυτά εκτιμάται ότι προορίζονταν για την αναπλήρωση των ιρανικών αποθεμάτων πυραύλων, τα οποία είχαν μειωθεί μετά τις απευθείας επιθέσεις της Τεχεράνης κατά του Ισραήλ πέρυσι, σε υποστήριξη της τρομοκρατικής οργάνωσης Χαμάς.
Η κομμουνιστική Κίνα έχει μακροχρόνια συνεργασία με το ισλαμιστικό καθεστώς της Τεχεράνης, βοηθώντας το Ιράν να παρακάμπτει τις διεθνείς κυρώσεις μέσω ανταλλαγής επενδύσεων σε υποδομές με ιρανικό πετρέλαιο.
Επιπλέον, Κινέζοι πολίτες έχουν κατηγορηθεί τα τελευταία χρόνια από το αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης για λαθρεμπόριο εξαρτημάτων που χρησιμοποιούνται στην κατασκευή όπλων μαζικής καταστροφής προς το Ιράν.
Μέχρι στιγμής, παραμένει ασαφές τι ακριβώς προκάλεσε την ανάφλεξη του καυσίμου. Ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Αμπάς Αραγτσί είχε δηλώσει νωρίτερα μέσα στην εβδομάδα ότι οι ιρανικές υπηρεσίες ασφαλείας βρίσκονται σε κατάσταση ύψιστου συναγερμού για ενδεχόμενες ενέργειες σαμποτάζ και δολοφονίες.
Η έκρηξη του Σαββάτου σημειώθηκε ενώ ειδικοί από τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ιράν συναντιούνταν στο Ομάν για να διαπραγματευτούν τις λεπτομέρειες νέας συμφωνίας που θα περιορίζει την ικανότητα του Ιράν να κατασκευάσει πυρηνικά όπλα.
Το υπουργείο Εσωτερικών του Ιράν έχει αναλάβει τη διερεύνηση της υπόθεσης.
Ειδικοί από τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ιράν πραγματοποίησαν τις πρώτες τους τεχνικές συνομιλίες σχετικά με το μέλλον του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος.
Οι συζητήσεις, που διεξήχθησαν στην πρωτεύουσα του Ομάν, Μουσκάτ, ακολούθησαν δύο υψηλού προφίλ συναντήσεις μεταξύ του Αμερικανού προεδρικού απεσταλμένου Στιβ Γουίτκοφ και του Ιρανού υπουργού Εξωτερικών Αμπάς Αραγτσί τις προηγούμενες εβδομάδες.
Ο υπουργός Εξωτερικών του Ομάν, Μπάντρ αλ-Μπουσαΐντι, ο οποίος είχε μεσολαβήσει στους δύο προηγούμενους γύρους συνομιλιών στη Μουσκάτ και τη Ρώμη, δήλωσε ότι το Ιράν και οι Ηνωμένες Πολιτείες «εντόπισαν μια κοινή φιλοδοξία να επιτύχουν συμφωνία βασισμένη στον αμοιβαίο σεβασμό και σε διαρκείς δεσμεύσεις».
«Βασικές αρχές, στόχοι και τεχνικά ζητήματα συζητήθηκαν όλα», έγραψε ο αλ-Μπουσαΐντι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, προσθέτοντας ότι ένας επόμενος γύρος υψηλόβαθμων συνομιλιών έχει προγραμματιστεί προκαταρκτικά για τις 3 Μαΐου.
Σε αντίθεση με προηγούμενες διαπραγματεύσεις, όπου ο Γουίτκοφ και ο Αραγτσί διαπραγματεύονταν έμμεσα με στόχο να καθορίσουν το γενικό περίγραμμα των θέσεών τους, οι συνομιλίες της 26ης Απριλίου περιελάμβαναν και τεχνικό σκέλος, επικεντρωμένο στις πραγματικότητες περιορισμού του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος.
Πέραν του Γουίτκοφ και του Αραγτσί, στην ομάδα της Τεχεράνης συμμετείχε και ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Ματζίντ Ταχτ-ε Ραβαντσί, ενώ την αμερικανική πλευρά εκπροσώπησε ο διευθυντής πολιτικής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Μάικλ Άντον.
Ο Αραγτσί δήλωσε σε συνέντευξή του στη ιρανική κρατική τηλεόραση ότι οι δύο πλευρές αντάλλαξαν γραπτά σημεία κατά τη διάρκεια της ημέρας και χαρακτήρισε τις συνομιλίες «πολύ σοβαρές και επικεντρωμένες στην ουσία».
«Αυτή τη φορά, οι διαπραγματεύσεις ήταν πολύ πιο σοβαρές σε σχέση με το παρελθόν και σταδιακά προχωρήσαμε σε πιο εις βάθος και λεπτομερείς συζητήσεις», είπε.
«Διαφορές εξακολουθούν να υφίστανται τόσο σε βασικά ζητήματα όσο και σε λεπτομέρειες», πρόσθεσε.
Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει θέσει ως προτεραιότητα της εξωτερικής του πολιτικής την αποτροπή απόκτησης πυρηνικών όπλων από την Τεχεράνη, ενώ η κυβέρνησή του έχει εκφράσει προθυμία να επιτρέψει στο Ιράν να διατηρήσει εγκαταστάσεις πυρηνικής ενέργειας, υπό την προϋπόθεση ότι θα σταματήσει τον εμπλουτισμό ουρανίου και δεν θα επιδιώξει την κατασκευή πυρηνικών όπλων.
Το Ιράν διατεινόταν στο παρελθόν ότι το πυρηνικό του πρόγραμμα είχε αποκλειστικά ειρηνικούς σκοπούς, ωστόσο τα τελευταία χρόνια άφησε να εννοηθεί ότι θα μπορούσε να αποκτήσει πυρηνικά όπλα, χωρίς να έχει ακόμη λάβει σχετική απόφαση.
Από το 2018, όταν ο Τραμπ αποχώρησε μονομερώς από μια διμερή πυρηνική συμφωνία που επέβαλλε περιορισμούς στις πυρηνικές του δραστηριότητες, η Τεχεράνη έχει αυξήσει σημαντικά τον εμπλουτισμό ουρανίου σε επίπεδα κοντά σε αυτά που απαιτούνται για την κατασκευή όπλων. Τότε, ο Τραμπ είχε επικρίνει τη συμφωνία ως «μία από τις χειρότερες και πιο μονόπλευρες συμφωνίες στις οποίες έχουν εμπλακεί ποτέ οι Ηνωμένες Πολιτείες», λέγοντας ότι «έδωσε στο ιρανικό καθεστώς υπερβολικά πολλά σε αντάλλαγμα για πολύ λίγα».
Οι ηγέτες των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών έχουν δηλώσει εδώ και χρόνια ότι το Ιράν θα μπορούσε να κατασκευάσει πυρηνικό όπλο μέσα σε λίγες εβδομάδες, αν το αποφάσιζε.
Έκθεση του πυρηνικού παρατηρητηρίου του ΟΗΕ που δημοσιεύτηκε στις αρχές του 2025 υποστήριξε ότι το Ιράν είχε επιταχύνει την παραγωγή εμπλουτισμένου ουρανίου σε τέτοιο βαθμό, ώστε θα μπορούσε να κατασκευάσει περίπου έξι πυρηνικές κεφαλές εφόσον το αποφάσιζε.
Ο Τραμπ έχει δηλώσει ότι οι τρέχουσες διαπραγματεύσεις με την Τεχεράνη είναι μια ύστατη προσπάθεια αποτροπής ολοκληρωτικής σύγκρουσης μεταξύ των δύο χωρών, προειδοποιώντας ότι θα βομβαρδίσει το Ιράν αν δεν περιορίσει το πυρηνικό του πρόγραμμα.
«Αν δεν επιτευχθεί συμφωνία, θα υπάρξει βομβαρδισμός, και μάλιστα βομβαρδισμός όπως δεν έχουν ξαναδεί ποτέ», έγραψε σε ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στις 30 Μαρτίου.
Δεν είναι σαφές πόσο θα διαρκέσουν οι συνομιλίες. Ένα από τα κύρια σημεία συζήτησης αναμένεται να είναι ο Ερευνητικός Πυρηνικός Αντιδραστήρας της Τεχεράνης.
Οι ιρανικές αρχές ξεκίνησαν τον εμπλουτισμό ουρανίου το 2010 για την τροφοδοσία του αντιδραστήρα αυτού, ο οποίος είχε δοθεί στο Ιράν από τις Ηνωμένες Πολιτείες τη δεκαετία του 1960 για ερευνητικούς σκοπούς.
Ο αντιδραστήρας είχε σχεδιαστεί για να λειτουργεί για 25 χρόνια, ωστόσο η Τεχεράνη κατάφερε, με τη βοήθεια διεθνών εταίρων, να τον μετατρέψει ώστε να λειτουργεί με χαμηλού εμπλουτισμού ουράνιο. Όταν, στα τέλη της δεκαετίας του 2000, το Ιράν εξάντλησε τα αποθέματα χαμηλού εμπλουτισμού ουρανίου, αποφάσισε να παράγει δικό του υψηλού εμπλουτισμού ουράνιο για καύσιμο και δεν εγκατέλειψε ποτέ αυτή την πορεία.
Το Ιράν υπήρξε κάποτε ένας από τους στενότερους συμμάχους των Ηνωμένων Πολιτειών στη Μέση Ανατολή. Η ιρανική μοναρχία αγόραζε αμερικανικά όπλα και θεωρούνταν από τους Αμερικανούς ηγέτες ως μια αυταρχική αλλά εκσυγχρονιστική δύναμη, που λειτουργούσε ως ανάχωμα στην εξάπλωση του κομμουνισμού.
Η σχέση αυτή τερματίστηκε το 1979, όταν ο Ιρανός μονάρχης διέφυγε και οι ισλαμιστικές δυνάμεις κατέλαβαν την εξουσία. Έκτοτε, η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν αντιτάσσεται στον κοσμικό μοντερνισμό που συνδέεται με τις Ηνωμένες Πολιτείες και καλεί ανοιχτά στην καταστροφή του Ισραήλ και των Ηνωμένων Πολιτειών.
Οι εντάσεις μεταξύ Ουάσινγκτον και Τεχεράνης έχουν κλιμακωθεί στα πρόθυρα ρήξης τα τελευταία χρόνια, εν μέρει λόγω της οικονομικής και στρατιωτικής υποστήριξης του Ιράν σε τρομοκρατικές οργανώσεις όπως η Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας, η Χεζμπολάχ στον Λίβανο και οι Χούθι στην Υεμένη.
Ο διευθύνων σύμβουλος του τεχνολογικού κολοσσού Nvidia βρίσκεται στο Πεκίνο αυτή την εβδομάδα για να ενισχύσει τους τοπικούς εμπορικούς δεσμούς, μετά την αποκάλυψη των αυστηρών νέων απαιτήσεων εξαγωγών σε ένα από τα βασικά τσιπ της για την κινεζική αγορά.
Ο Τζένσεν Χουάνγκ πήγε στο Πεκίνο μετά από πρόσκληση του Συμβουλίου της Κίνας για την Προώθηση του Διεθνούς Εμπορίου, σύμφωνα με την κινεζική κρατική τηλεόραση, όπου εξέφρασε την ελπίδα ότι η εταιρεία θα μπορούσε να συνεχίσει να συνεργάζεται με την Κίνα.
Η επίσκεψη του Χουάνγκ πραγματοποιείται λίγες ημέρες αφότου η κυβέρνηση Τραμπ ανακοίνωσε ότι νέοι έλεγχοι εξαγωγών θα εφαρμοστούν στο τσιπ H20 ΤΝ της Nvidia, το μοναδικό που η εταιρεία προσέφερε στην Κίνα χωρίς ειδική άδεια.
Το τσιπ H20 —μια αποδυναμωμένη έκδοση του τσιπ H100 της Nvidia— δημιουργήθηκε το 2022 για να συμμορφωθεί με τους περιορισμούς της κυβέρνησης Μπάιντεν στις εξαγωγές τεχνολογίας στην Κίνα εκείνη την εποχή.
Η Nvidia είπε ότι αναμένει να δεχτεί ένα πλήγμα της τάξεως των 5,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων περίπου από τους νέους περιορισμούς, λόγω της κάλυψης των χρεώσεων που σχετίζονται με το απόθεμα και τις δεσμεύσεις αγοράς.
Τα τσιπ τεχνητής νοημοσύνης της εταιρείας βρίσκονται στο επίκεντρο των ελέγχων των εξαγωγών των ΗΠΑ. Οι κινήσεις αποτροπής και ελέγχου των πωλήσεων των πιο προηγμένων τσιπ στην Κίνα γίνονται στο πλαίσιο της περιφρούρησης της εθνικής ασφάλειας και του ανταγωνισμού για κυριαρχία στο πεδίο της τεχνητής νοημοσύνης.
Ενώ το H20 έχει μειωμένο αριθμό πυρήνων, γεγονός που το καθιστά χαμηλότερης απόδοσης, εξακολουθεί να είναι σε θέση να προσφέρει ορισμένες βασικές δυνατότητες ΤΝ, όπως στον τομέα συμπερασμάτων, της διαδικασίας με την οποία ένα εκπαιδευμένο μοντέλο ΤΝ εξάγει συμπεράσματα από δεδομένα που δεν έχει συναντήσει πριν.
Αυτό οδήγησε στην υπόθεση ότι το τσιπ θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή υπερυπολογιστών εάν συγκεντρωθεί σε αρκετά μεγάλους αριθμούς.
Βάσει αυτού, έκθεση που κυκλοφόρησε αυτή την εβδομάδα από την Επίλεκτη Επιτροπή για το Κομμουνιστικό Κόμμα Κίνας (ΚΚΚ) ισχυρίστηκε ότι η κινεζική εταιρεία τεχνητής νοημοσύνης DeepSeek μπόρεσε να δημιουργήσει το γνωστό της chatbot εν μέρει χρησιμοποιώντας 30.000 H20.
Επιπλέον, είπε η επίλεκτη επιτροπή, η DeepSeek είχε παραγγείλει χιλιάδες περισσότερα τσιπ, τα οποία τώρα δεν θα μπορούσε να αγοράσει.
Ο πρόεδρος της επιτροπής Μούλενααρ (Ρ-Mισ.) και το μέλος Ράτζα Κρισναμούρτι (Δ-Ιλλ.) έστειλαν επίσης επιστολή αυτή την εβδομάδα στον Χουάνγκ αναφέροντας ότι η πρόσβαση του DeepSeek σε επεξεργαστές H20 — καθώς και ορισμένα τσιπ που ελέγχονται από τις εξαγωγές — οφειλόταν εν μέρει στο λαθρεμπόριο από κοντινές χώρες όπως η Σιγκαπούρη.
Σύμφωνα με την έκθεση, το μερίδιο της Κίνας στη δημιουργία πωλήσεων για την εταιρεία έχει πέσει κατακόρυφα από περισσότερο από 25% σε λιγότερο από 15% από το 2021.
Ωστόσο, υπάρχει η πιθανότητα οι τοπικές πωλήσεις στη Νοτιοανατολική Ασία να εκτρέπονται στην Κίνα ή να πωλούνται με άλλο τρόπο σε δευτερεύουσα αγορά.
Ως εκ τούτου, οι Μούλενααρ και Κρισναμούρτι ζήτησαν από την Nvidia να αποκαλύψει τις πληροφορίες οποιασδήποτε οντότητας που είχε αγοράσει περισσότερα από 500 τσιπ που σχετίζονται με την τεχνητή νοημοσύνη από το 2020, καθώς και αντίγραφα των επικοινωνιών που είχε η εταιρεία με το DeepSeek.
Αν και το μέλλον της Nvidia στην Κίνα φαίνεται να φθίνει, η εταιρεία έχει ανακοινώσει σημαντικές πρωτοβουλίες για να στρέψει ορισμένες από τις πιο κρίσιμες παραγωγικές της ικανότητες στο έδαφος των ΗΠΑ.
Ο Χουάνγκ ανακοίνωσε στις 14 Απριλίου ότι η Nvidia θα παράγει τους υπερυπολογιστές τεχνητής νοημοσύνης της στις Ηνωμένες Πολιτείες για πρώτη φορά και είχε αναθέσει περισσότερο από 1 εκατομμύριο τετραγωνικά πόδια κατασκευαστικού χώρου για την κατασκευή και τη δοκιμή των προϊόντων της στην Αριζόνα και το Τέξας.
Η επένδυση της εταιρείας σε νέες υποδομές των ΗΠΑ, είπε ο Χουάνγκ, θα ξεπεράσει το μισό τρισεκατομμύριο δολάρια τα επόμενα τέσσερα χρόνια, συμπεριλαμβανομένης της βοήθειας από διεθνείς εταίρους, όπως η Taiwan Semiconductor Manufacturing Company.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ουκρανία σκοπεύουν να υπογράψουν μια βασική συμφωνία ορυκτών σπάνιων γαιών την επόμενη εβδομάδα.
Η συμφωνία χορηγεί στην Ουάσιγκτον έσοδα από την εκμετάλλευση σπάνιων ορυκτών, υδρογονανθράκων, πετρελαίου και φυσικού αερίου από το Κίεβο με αντάλλαγμα τη συνεχιζόμενη βοήθεια εθνικής ασφάλειας.
Μιλώντας σε δημοσιογράφους στον Λευκό Οίκο, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ είπε ότι η Ουάσιγκτον και το Κίεβο πιθανότατα θα οριστικοποιήσουν τη συμφωνία την επόμενη εβδομάδα, υπό την προϋπόθεση ότι το Κίεβο θα παραμείνει προσηλωμένο σε αυτήν.
«Έχουμε μια συμφωνία για τα ορυκτά, που υποθέτω ότι θα υπογραφεί την Πέμπτη, την επόμενη Πέμπτη, σύντομα… Υποθέτω ότι θα τηρήσουν τη συμφωνία, οπότε θα δούμε», είπε ο Τραμπ.
Η παρούσα συμφωνία, μία από τις διάφορες εκδοχές που έχουν προτείνει οι ΗΠΑ, επιδιώκεται ως μέσο για την ανάκτηση των χρημάτων που έχουν ξοδέψει οι Ηνωμένες Πολιτείες για να βοηθήσουν την άμυνα της Ουκρανίας ενάντια στη συνεχιζόμενη ρωσική εισβολή.
Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι είχε επικρίνει τους αρχικούς όρους, οι οποίοι όπως είπε δεν παρείχαν εγγυήσεις ασφαλείας στην Ουκρανία σε περίπτωση μελλοντικής επίθεσης της Ρωσίας, και ήταν απρόθυμος να δώσει τον πλούτο που έχει η Ουκρανία χωρίς συγκεκριμένες υποσχέσεις εκ μέρους των Ηνωμένων Πολιτειών. Παρόλ’ αυτά, συμφώνησε με το σχέδιο του Τραμπ για κατάπαυση του πυρός και δεσμεύτηκε να προχωρήσει τη συμφωνία για τις σπάνιες γαίες όταν η κυβέρνηση Τραμπ ανέστειλε κάθε είδους βοήθεια προς την χώρα του.
Μέχρι τώρα, από την εισβολή της Ρωσίας το 2022, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν παράσχει στην Ουκρανία άμεση βοήθεια αξίας περίπου 120 δισεκατομμυρίων δολαρίων, κυρίως σε μορφή όπλων που μεταφέρθηκαν απευθείας από τις ΗΠΑ στα ουκρανικά αποθέματα.
Όταν πιέστηκε να αποκαλύψει λεπτομέρειες σχετικά με τη συμφωνία για τα ορυκτά, ο Τραμπ παρέπεμψε στον υπουργό Οικονομικών των ΗΠΑ Σκοτ Μπέσσεντ, ο οποίος είπε ότι μια συμφωνία που μοιάζει σε μεγάλο βαθμό με την πρώτη εκδοχή θα υπογραφεί πιθανότατα στα τέλη της επόμενης εβδομάδας.
«Εξακολουθούμε να δουλεύουμε τις λεπτομέρειες», είπε ο Μπέσσεντ. «Στόχος μας είναι η 26η Απριλίου περίπου.»
«Είναι ουσιαστικά αυτό στο οποίο είχαμε συμφωνήσει προηγουμένως, όταν ο πρόεδρος [Ζελένσκι] ήταν εδώ… Νομίζω ότι είναι μια συμφωνία 80 σελίδων και αυτό είναι που θα υπογραφεί.»
Ο Τραμπ είχε προτείνει ότι η Ουκρανία θα έδινε στις Ηνωμένες Πολιτείες σπάνιες γαίες και κρίσιμα κοιτάσματα ορυκτών αξίας 500 δισεκατομμυρίων δολαρίων, αλλά οι λεπτομέρειες παραμένουν ασαφείς. Η πιο πρόσφατη εκδοχή της συμφωνίας που δημοσιοποιήθηκε δεν επιδιώκει να ανακτήσει την προηγούμενη χρηματική βοήθεια των ΗΠΑ και θα δημιουργήσει ένα κοινό ταμείο ανασυγκρότησης ΗΠΑ-Ουκρανίας που θα τροφοδοτεί τα κέρδη των Ηνωμένων Πολιτείων από την ουκρανική ανάπτυξη ορυκτών.
Η Ουκρανία διαθέτει τα μεγαλύτερα αποθέματα τιτανίου, ουρανίου και άλλων σπάνιων ορυκτών της Ευρώπης, αλλά μεγάλο μέρος αυτού του πλούτου βρίσκεται επί του παρόντος σε ρωσικά κατεχόμενα εδάφη. Ωστόσο, αυτό που μπορεί να προσφέρει το Κίεβο είναι τα απαραίτητα μέσα για την απεξάρτηση των αλυσίδων εφοδιασμού κρίσιμων γαιών των ΗΠΑ από την Κίνα.
Σύμφωνα με τον Μπέσσεντ, τα έσοδα από τους φυσικούς πόρους της Ουκρανίας θα επανεπενδυθούν σε βασικούς τομείς που θα οδηγήσουν στην οικονομική επέκταση, διασφαλίζοντας ότι οι χώρες που δεν υποστήριξαν την άμυνα της Ουκρανίας δεν θα επωφεληθούν από την ανοικοδόμησή της.
Ο Ζελένσκι είπε σε τηλεοπτική δήλωση την Πέμπτη ότι οι συνομιλίες για τη συμφωνία είχαν σημειώσει πρόοδο και ότι μια οικονομική εταιρική σχέση θα ωφελήσει και τις δύο χώρες. Υπογράμμισε επίσης ότι το Κίεβο έχει αποδεχθεί την έκκληση της Ουάσιγκτον για άνευ όρων κατάπαυση του πυρός.
«Η Ουκρανία αποδέχτηκε αμέσως αυτήν την προσφορά, πριν από περισσότερο από ένα μήνα. Η Ρωσία την έχει αγνοήσει μέχρι στιγμής και… αυτό είναι το βασικό πρόβλημα», είπε.
Οι μέχρι τώρα προσπάθειες του Τραμπ για προσωρινή κατάπαυση του πυρός έχουν αποδειχθεί άκαρπες.
Ο Πούτιν όχι μόνον δεν έχει συμφωνήσει σε κατάπαυση του πυρός, αλλά ενέτεινε τις ρωσικές επιθέσεις κατά της Ουκρανίας, σε μια προφανή προσπάθεια να αυξήσει τα κέρδη της Ρωσίας στο πεδίο της μάχης προτού δεσμευτεί για διαπραγματεύσεις.
Μια αρχική συμφωνία μερικής κατάπαυσης του πυρός, στην οποία είχαν συμφωνήσει τόσο η ηγεσία της Ουκρανίας όσο και αυτή της Ρωσίας τον περασμένο μήνα, επεδίωκε να σταματήσει τις επιθέσεις σε μη στρατιωτικές ενεργειακές υποδομές για 30 ημέρες. Ωστόσο, η περιορισμένη παύση έληξε άδοξα, με ένα χτύπημα σε εγκατάσταση πετρελαίου σε ρωσικό κατεχόμενο έδαφος και τους αξιωματούχους των δύο εμπλεκόμενων χωρών να αλληλοκατηγορούνται για την παραβίαση της εκεχειρίας.
Σύμφωνα με δηλώσεις του Ρώσου προέδρου, οι προϋποθέσεις για τον τερματισμό του πολέμου περιλαμβάνουν την παραχώρηση τεσσάρων ανατολικών επαρχιών της Ουκρανίας στη Ρωσία, την οριστική απόφαση για μη ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, και την απαγόρευση παραμονής ξένων στρατευμάτων σε ουκρανικό έδαφος για οποιονδήποτε λόγο.
Ο Τραμπ επανέλαβε την Πέμπτη ότι ελπίζει να διαμορφωθεί μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός σύντομα παρά τις οπισθοδρομήσεις.
«Θέλουμε να σταματήσουν οι θάνατοι και οι δολοφονίες», δήλωσε.
Εκπρόσωποι των Ηνωμένων Πολιτειών και του Ιράν συμφώνησαν να συνεχίσουν τις συνομιλίες που έχουν στόχο τον περιορισμό της ικανότητας της Τεχεράνης να αναπτύξει πυρηνικά όπλα, μετά την πρώτη επαφή που πραγματοποιήθηκε στις 12 Απριλίου.
Ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ για τη Μέση Ανατολή, Στιβ Γουίτκοφ, και ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν, Αμπάς Αραγκτσί, είχαν αρχικά έμμεση επικοινωνία, με διαμεσολαβητή των συνομιλιών τον υπουργό Εξωτερικών του Ομάν, Σαγίντ Μπαντρ Αλμπουσαΐντι.
Ωστόσο, πραγματοποιήθηκε σύντομη άμεση συνάντηση μεταξύ των δύο άνδρων, γεγονός που αποτελεί την πρώτη απευθείας επαφή των δύο χωρών από τα χρόνια της κυβέρνησης Ομπάμα, σύμφωνα με ανακοίνωση που μεταδόθηκε από την ιρανική κρατική τηλεόραση.
Ο νέος γύρος συνομιλιών προγραμματίστηκε για τις 19 Απριλίου, δηλαδή σε μία εβδομάδα.
Οι πρώτες συνομιλίες διήρκεσαν περίπου δύο ώρες και πραγματοποιήθηκαν σε τοποθεσία στα περίχωρα της πρωτεύουσας του Ομάν, Μουσκάτ.
Μιλώντας επίσης στην κρατική τηλεόραση του Ιράν, ο Αμπάς Αραγκτσί χαρακτήρισε τη συνάντηση «εποικοδομητική». Ειδικότερα σημείωσε πως κατά τη διάρκεια των έμμεσων συνομιλιών υπήρξαν τέσσερις γύροι ανταλλαγής μηνυμάτων.
«Θεωρώ πως είμαστε πολύ κοντά στο να διαμορφώσουμε τη βάση για διαπραγματεύσεις. Αν καταφέρουμε να καταλήξουμε στην εν λόγω βάση την επόμενη εβδομάδα, θα έχουμε κάνει ένα σημαντικό βήμα προόδου και θα μπορούμε να προχωρήσουμε σε ουσιαστικές συνομιλίες», ανέφερε ο ίδιος.
«Ούτε εμείς ούτε η άλλη πλευρά επιθυμούμε άκαρπες διαπραγματεύσεις. Και οι δύο πλευρές, συμπεριλαμβανομένης της Αμερικής, επιδιώκουν συμφωνία σε όσο το δυνατόν συντομότερο χρονικό διάστημα», πρόσθεσε ο κ. Αραγκτσί.
Λίγο πριν την έναρξη των συνομιλιών, ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών του Ιράν, Εσμαΐλ Μπαγκαεΐ, έγραψε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι αυτή η πρώτη συνάντηση θα αποτελέσει ευκαιρία για τις δύο πλευρές να παρουσιάσουν τις απόψεις τους και τις θέσεις τους σε διάφορα θέματα.
Παράλληλα, ο Αλί Σαμχανί, σύμβουλος του Ανώτατου Ηγέτη του Ιράν, Αλί Χαμενεΐ, ανέφερε σε δική του ανάρτηση στα μέσα ότι η Τεχεράνη έχει ετοιμάσει «σημαντικές και ρεαλιστικές προτάσεις» για να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις σχετικά με το πυρηνικό της πρόγραμμα.
«Εάν η Ουάσιγκτον προσέλθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με ειλικρινείς προθέσεις και αληθινή βούληση για συμφωνία, o δρόμος προς μία συμφωνία θα είναι σαφής και ομαλός», έγραψε ο κ. Σαμχανί.
Αντίστοιχα, ο Λευκός Οίκος εξέδωσε ανακοίνωση χαρακτηρίζοντας τις συνομιλίες «ιδιαίτερα θετικές και παραγωγικές».
«Ο ειδικός απεσταλμένος Στιβ Γουίτκοφ διαμήνυσε στον κ. Αραγκτσί πως έχει εντολή από τον πρόεδρο Τραμπ να επιδιώξει επίλυση των διαφορών μέσω διπλωματίας και διαλόγου, εάν αυτό καταστεί δυνατό. Πρόκειται για ζητήματα υψηλής πολυπλοκότητας, και η σημερινή άμεση επαφή ήταν ένα θετικό βήμα προς την επίτευξη μιας αμοιβαία επωφελούς λύσης», ανέφερε ο Λευκός Οίκος.
Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει εξαρχής θέσει ως βασική προτεραιότητα της εξωτερικής πολιτικής του ότι η Τεχεράνη δεν πρέπει ποτέ να αποκτήσει πυρηνικά όπλα.
Τον Μάρτιο, ο Τραμπ είχε αποστείλει επιστολή στον Χαμενεΐ προτείνοντας μια νέα συμφωνία περιορισμού του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν, κάτι που τότε η Τεχεράνη αρνήθηκε.
Έκτοτε, ο Αμερικανός πρόεδρος ενέτεινε τη ρητορική του, προειδοποιώντας ακόμη και με στρατιωτική δράση σε περίπτωση που δεν επιτευχθεί συμφωνία με το Ιράν.
Ο Τραμπ επίσης επανέφερε τη στρατηγική «μέγιστης πίεσης» τον Φεβρουάριο, επαναφέροντας αυστηρές κυρώσεις στην οικονομία του Ιράν, προκειμένου να ωθήσει την Ισλαμική Δημοκρατία στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Μολονότι οι ΗΠΑ μπορούν τώρα να προσφέρουν ελάφρυνση κυρώσεων και ανταλλαγές κρατουμένων, παραμένει αβέβαιο το πόσο θα είναι πρόθυμο το Ιράν να υποχωρήσει, δεδομένης της εχθρικότητάς του απέναντι στις ΗΠΑ και το στενό σύμμαχό τους, το Ισραήλ.
Η Τεχεράνη, αν και δεν διαθέτει επί του παρόντος πυρηνικά όπλα, έχει αυξήσει την παραγωγή ουρανίου σε υψηλά επίπεδα εμπλουτισμού. Πρόσφατη αναφορά του ΟΗΕ εκτιμά πως το Ιράν θα μπορούσε σύντομα να αποκτήσει αρκετό εμπλουτισμένο ουράνιο για την κατασκευή έως και έξι πυρηνικών κεφαλών εφόσον το επιθυμούσε.
Ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ, Στιβ Γουίτκοφ, συναντήθηκε με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν στην Αγία Πετρούπολη, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης προσπάθειας για εξομάλυνση των σχέσεων Ουάσιγκτον-Μόσχας.
Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε καθώς ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ επιχειρεί να προωθήσει συμφωνία προσωρινής κατάπαυσης του πυρός που θα σταματούσε τις συγκρούσεις στην Ουκρανία, εν μέσω της συνεχιζόμενης ρωσικής εισβολής.
Ο Γουίτκοφ έχει αναδειχθεί σε βασικό παράγοντα της διπλωματικής στρατηγικής της κυβέρνησης Τραμπ, με αποστολή την προώθηση συμφωνιών τόσο στον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας όσο και στη σύγκρουση Ισραήλ-Χαμάς.
Ο Πούτιν συμφώνησε καταρχήν στην πρόταση Τραμπ για 30ήμερη κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία, χωρίς ωστόσο να δεσμευθεί επίσημα. Ο Ρώσος πρόεδρος έχει θέσει ένα ευρύ φάσμα μεταβαλλόμενων απαιτήσεων κάθε φορά που πλησιάζει μια ενδεχόμενη συμφωνία. Μεταξύ αυτών των απαιτήσεων περιλαμβάνονται: η επίσημη απαγόρευση ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, ο περιορισμός του μεγέθους του ουκρανικού στρατού και η παραχώρηση στη Ρωσία του συνόλου των τεσσάρων ουκρανικών περιφερειών που ισχυρίζεται ότι της ανήκουν, παρότι η Μόσχα δεν τις ελέγχει πλήρως.
Η κυβέρνηση Τραμπ είχε σημειώσει ορισμένες αρχικές επιτυχίες, επιτυγχάνοντας προκαταρκτικές συμφωνίες για δύο πιο περιορισμένες καταπαύσεις του πυρός: μία για την προστασία της ενεργειακής υποδομής και μία για την προστασία της θαλάσσιας εμπορικής δραστηριότητας στη Μαύρη Θάλασσα. Ωστόσο, και οι δύο συμφωνίες κατέρρευσαν σχεδόν αμέσως, με τις ουκρανικές και ρωσικές δυνάμεις να αλληλοκατηγορούνται για παραβίαση της απαγόρευσης επιθέσεων σε ενεργειακές εγκαταστάσεις, ενώ η Μόσχα έθεσε νέους όρους για τη συμφωνία της Μαύρης Θάλασσας.
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε ότι η Μόσχα δεν συμμετέχει στις διαπραγματεύσεις για κατάπαυση του πυρός με καλή πίστη και την κατηγόρησε ότι καθυστερεί σκοπίμως προκειμένου να εξασφαλίσει στρατιωτικά πλεονεκτήματα. «Σέρνουν τις διαπραγματεύσεις και προσπαθούν να εμπλέξουν τις ΗΠΑ σε ατελείωτες και άσκοπες συζητήσεις για ψεύτικες ‘προϋποθέσεις’, μόνο και μόνο για να κερδίσουν χρόνο και να καταλάβουν περισσότερα εδάφη», δήλωσε ο Ζελένσκι στο Παρίσι τον περασμένο μήνα.
Από την πλευρά του, και ο Τραμπ φαίνεται να χάνει την υπομονή του με τις ρωσικές αντιπροτάσεις. «Η Ρωσία πρέπει να κινηθεί άμεσα», έγραψε ο Τραμπ στην πλατφόρμα Truth Social την Παρασκευή. «Πεθαίνουν πάρα πολλοί άνθρωποι, χιλιάδες την εβδομάδα, σε έναν τρομερό και ανούσιο πόλεμο – έναν πόλεμο που δεν θα έπρεπε να είχε συμβεί ποτέ, και δεν θα είχε συμβεί, αν ήμουν εγώ πρόεδρος!»
Την ώρα που οι ΗΠΑ προσπαθούν να οδηγήσουν τη Ρωσία στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, η Μόσχα ενισχύει τις ντε φάκτο συμμαχίες της με το Ιράν και την Κίνα.
Ο Ρώσος αναπληρωτής πρωθυπουργός Αλεξέι Οβερτσούκ δήλωσε κατά την επίσκεψή του στην Κίνα τον περασμένο μήνα ότι η Μόσχα προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στη σύσφιξη των σχέσεών της με τις ΗΠΑ και την όλο και στενότερη συμμαχία της με το Πεκίνο. «Όσον αφορά τη σχέση μεταξύ Ρωσίας, Κίνας και Ηνωμένων Πολιτειών, δεν θα πρέπει να αναπτύσσουμε σχέσεις με μία χώρα εις βάρος κάποιας άλλης και το αντίστροφο», δήλωσε ο Οβερτσούκ.
Η Μόσχα και το Πεκίνο συνεχίζουν να ενισχύουν τη στρατηγική τους συνεργασία, εμβαθύνοντας τους οικονομικούς, διπλωματικούς και στρατιωτικούς τους δεσμούς, μεταξύ άλλων με την αύξηση των κοινών σινο-ρωσικών στρατιωτικών ασκήσεων παγκοσμίως.
Ο Πούτιν και ο Τραμπ δεν έχουν πραγματοποιήσει δια ζώσης συνάντηση από την έναρξη της δεύτερης θητείας του Τραμπ τον Ιανουάριο. Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, δήλωσε ότι ο Πούτιν και ο Γουίτκοφ ενδέχεται να συζητήσουν το ενδεχόμενο κατ’ ιδίαν συνάντησης μεταξύ των δύο ηγετών.
Ο Πεσκόφ ανέφερε σε ρωσικά κρατικά μέσα ότι δεν αναμένονται σημαντικές εξελίξεις στις διαπραγματεύσεις για την κατάπαυση του πυρός κατά τη διάρκεια της συνάντησης Γουίτκοφ-Πούτιν. Αντιθέτως, όπως είπε, η συνάντηση αποτελεί ευκαιρία για τη Ρωσία να εκφράσει τις «ανησυχίες» της προς την Ουάσιγκτον.
