Πρόσφατα, ήμουν καλεσμένη σε μια εκδήλωση για γυναίκες με θέμα «Παίξτε με πρόθεση». Περίμενα να περάσω μια διασκεδαστική, ξέγνοιαστη μέρα με φίλες, όπου θα χαλαρώναμε και θα ξαναβρίσκαμε την παιχνιδιάρικη πλευρά μας.
Ωστόσο, όταν έφτασα, ανακάλυψα ότι η ιδέα της οικοδέσποινας για το παιχνίδι ήταν να τη βοηθήσουμε να ολοκληρώσει τις υποχρεώσεις της — να οργανώσει τις ντουλάπες και να καθαρίσει το γκαράζ. Για εκείνη, αυτό ήταν μια μορφή παιχνιδιού. Της έφερνε χαρά.
Συνειδητοποίησα πόσο προσωπικό μπορεί να είναι το παιχνίδι – αυτό που είναι διασκεδαστικό για ένα άτομο, μπορεί να μοιάζει σαν δουλειά για κάποιο άλλο. Επίσης, κατάλαβα πόσο εύκολο είναι να χάσει κανείς την επαφή με το παιχνίδι εντελώς.
Ως ενήλικες, συχνά βάζουμε τη διασκέδαση σε δεύτερη μοίρα, αφήνοντάς τη για «όταν υπάρχει χρόνος», καταλήγοντας να την αναβάλλουμε εσαεί. Όμως, η ελεύθερη, χαρούμενη δραστηριότητα που αποκαλούμε παιχνίδι δεν αποτελεί μόνο έναν ευχάριστο τρόπο να περνάμε την ώρα μας, αλλά συνδέεται με την υγεία και την ευεξία μας, όπως έχουν δείξει έρευνες μέχρι τώρα, και η έλλειψή της μπορεί να έχει επιπτώσεις.
Γιατί δεν παίζουμε περισσότερο;
Σύμφωνα με μελέτες, η ενασχόληση με δραστηριότητες που εμπεριέχουν το παιχνίδι μειώνει το άγχος, την κατάθλιψη και ακόμη πιο σοβαρές διαταραχές της ψυχικής υγείας όπως η σχιζοφρένεια και η διπολική διαταραχή. Το παιχνίδι μειώνει το άγχος και ενισχύει τις ενδορφίνες, κάνοντάς μας να νιώθουμε καλά. Επιπλέον, μειώνει την αρτηριακή πίεση, προστατεύει από καρδιακές παθήσεις και γνωστική εξασθένηση και αυξάνει τη μακροζωία. Είναι σαν να μας λέει η φύση: «Διασκέδασε – είναι καλό για σένα!»
Ωστόσο, πολλοί ενήλικες — συμπεριλαμβανομένου του εαυτού μου — αγωνίζονται να βρουν χρόνο για παιχνίδι. Συχνά θεωρείται ως κάτι το επιπόλαιο ή το μη παραγωγικό, καθώς μεγαλώνουμε. Η κοινωνία μας ενθαρρύνει να «ωριμάσουμε», ωθώντας μας προς τις ευθύνες και τα μετρήσιμα επιτεύγματα και αφήνοντας ελάχιστο χώρο για διασκέδαση.
Ανάμεσα στις δουλειές, την οικογένεια και τις ατελείωτες υποχρεώσεις, το παιχνίδι παραμερίζεται. Με την πάροδο του χρόνου, ο αυθορμητισμός και η φαντασία σβήνουν, καθώς αντικαθίστανται από τις απαιτήσεις της καθημερινότητας και της δουλειάς. Αυτό το μοτίβο συμπεριφοράς πολλές φορές έχει μεταφερθεί από τους γονείς στα παιδιά: Οι δικοί μου εργάζονταν από την ανατολή μέχρι τη δύση του ηλίου, σταματώντας σπανίως για διασκέδαση. Τώρα, ως ενήλικας, έχω πέσει στην ίδια παγίδα. Και όταν αφιερώνω τελικά χρόνο στο παιχνίδι, νιώθω ενοχές.
Η απροθυμία μας να αγκαλιάσουμε το παιχνίδι συνδέεται συχνά με μια βαθύτερη πεποίθηση ότι δεν είμαστε «άξιοι» χαλάρωσης μέχρι να πετύχουμε αρκετά. Αλλά ποιος αποφασίζει τι είναι αρκετό; Οι περισσότεροι από εμάς τρέχουμε προς μια γραμμή τερματισμού που δεν υπάρχει. Μετακινούμε ολοένα και πιο πέρα τους στόχους μας, λέγοντας στους εαυτούς μας ότι μόλις καταφέρουμε λίγα ακόμη, θα αξίζουμε επιτέλους ένα διάλειμμα.
Πώς είναι το παιχνίδι για τους μεγάλους;
Είναι εύκολο να ορίσουμε το παιχνίδι για τα παιδιά. Αλλά για τους ενήλικες, είναι λίγο πιο δύσκολο. Οι περισσότεροι από εμάς δεν πρόκειται να αρπάξουμε μια κούκλα ή μια φιγούρα δράσης και να αναπαραστήσουμε τις παιδικές μας περιπέτειες. Άρα, πώς είναι το παιχνίδι για τους μεγάλους;
Ο Δρ Στιούαρτ Μπράουν, ερευνητής και ιδρυτής του Εθνικού Ινστιτούτου Παιχνιδιού, εντόπισε οκτώ «Προσωπικότητες παιχνιδιού» για να βοηθήσει τους ενήλικες να προσδιορίσουν το είδος του παιχνιδιού που τους ταιριάζει περισσότερο:
- Ο Συλλέκτης: Σας αρέσει να μαζεύετε και να επιμελείστε πράγματα — γραμματόσημα, παλιά αυτοκίνητα, σπάνια βιβλία ή κοχύλια.
- Ο Ανταγωνιστής: Ευδοκιμείτε σε παιχνίδια με σαφείς κανόνες και απολαμβάνετε την πρόκληση της νίκης, είτε σε ένα ποδοσφαιρικό ματς είτε σε μια βραδιά επιτραπέζιων παιχνιδιών.
- Ο Δημιουργός: Παίρνετε χαρά από το να ζωντανεύετε ιδέες, μέσα από διάφορες δημιουργικές δραστηριότητες όπως η διακόσμηση, η ξυλουργική, το ράψιμο , η ζωγραφική κ.ά.
- Ο Σκηνοθέτης: Απολαμβάνετε την οργάνωση και την ηγεσία, όπως ο προγραμματισμός θεματικών πάρτι ή ο συντονισμός ομαδικών δραστηριοτήτων.
- Ο Εξερευνητής: Βιώνετε το παιχνίδι μέσα από την ανακάλυψη — ταξίδια, εκμάθηση νέων δεξιοτήτων ή εμβάθυνση σε νέες ιδέες.
- Ο Γελωτοποιός: Ζείτε για να κάνετε τους άλλους να γελούν μέσα από αστεία και φάρσες.
- Ο Κιναισθητικός: Βιώνετε το παιχνίδι μέσα από την κίνηση — τον χορό, τη γιόγκα, την πεζοπορία κ.ά.
- Ο Παραμυθάς: Αγαπάτε τις ιστορίες – ως γράψιμο, υποκριτική ή αφηγήσεις.
Το παιχνίδι έχει πολλές μορφές, αλλά δεν έχει τόσο να κάνει με την ίδια τη δραστηριότητα όσο με το πώς μας κάνει να νιώθουμε. Είναι εκείνες οι μαγικές στιγμές που η χαρά μεγαλώνει, φουσκώνει, ο χρόνος εξαφανίζεται και νιώθουμε πλήρως ζωντανοί και ελεύθεροι.
Η ενσωμάτωση του παιχνιδιού στην καθημερινότητά μας δεν απαιτεί ώρες ελεύθερου χρόνου. Ακόμη και πέντε λεπτά χαρούμενης και ελεύθερης δραστηριότητας κάνουν τη διαφορά.
Της Sina McCullough
Οι πληροφορίες που παρέχονται είναι μόνο για εκπαιδευτικούς σκοπούς και αντικατοπτρίζουν τη γνώμη της Sina McCullough, η οποία είναι επιστήμονας και όχι γιατρός. Δεν προορίζεται ως ιατρική συμβουλή ή υποκατάστατο καθοδήγησης από τον πάροχο υγειονομικής περίθαλψης. Πάντα να συμβουλεύεστε τον πάροχο υγειονομικής περίθαλψης πριν κάνετε αλλαγές στη διατροφή, τα φάρμακα ή τον τρόπο ζωής σας.
