NEWSROOM

Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο κάλεσε την Κυριακή την Κίνα να ασκήσει την επιρροή της στο Ιράν, ώστε να αποτραπεί ενδεχόμενο κλείσιμο των Στενών του Χορμούζ, ενός στρατηγικής σημασίας θαλάσσιου διαύλου, μετά τα αεροπορικά πλήγματα των Ηνωμένων Πολιτειών σε ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις.

«Ενθαρρύνω την κινεζική κυβέρνηση στο Πεκίνο να τους μιλήσουν για το θέμα αυτό, διότι εξαρτώνται πολύ από τα Στενά του Χορμούζ για το πετρέλαιό τους», δήλωσε ο Ρούμπιο σε συνέντευξή του στο τηλεοπτικό δίκτυο Fox News.

Σύμφωνα με αναλυτές, το Ιράν ενδέχεται να απαντήσει στην επίθεση της Ουάσιγκτον με το κλείσιμο των Στενών, μέσω των οποίων γίνεται περίπου το 20% της παγκόσμιας θαλάσσιας διακίνησης πετρελαίου.

Ο Αμερικανός υπουργός προειδοποίησε ότι μια τέτοια ενέργεια «θα αποτελούσε σοβαρό σφάλμα» και τόνισε πως η Ουάσιγκτον διατηρεί «επιλογές» για την αντιμετώπισή της. Παράλληλα, επεσήμανε ότι η διεθνής κοινότητα, και όχι μόνο οι Ηνωμένες Πολιτείες, θα πρέπει να εξετάσει πιθανή αντίδραση σε μια τέτοια εξέλιξη, λόγω των ευρύτερων οικονομικών συνεπειών.

Το Ιράν, από την πλευρά του, απείλησε να επιτεθεί σε στρατιωτικές βάσεις που χρησιμοποιούνται από αμερικανικές δυνάμεις στη Μέση Ανατολή. Σύμφωνα με δηλώσεις συμβούλου του ανώτατου Ιρανού ηγέτη, αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, οι βάσεις αυτές θεωρούνται «νόμιμοι στόχοι».

Οι διεθνείς αγορές πετρελαίου κατέγραψαν σημαντική άνοδο τιμών μετά τις πρόσφατες στρατιωτικές ενέργειες των Ηνωμένων Πολιτειών στο Ιράν.

Κατά την έναρξη των συναλλαγών στις ασιατικές αγορές εμπορευμάτων, οι τιμές του πετρελαίου σημείωσαν άνοδο έως και 4%, με σημαντική μεταβλητότητα τιμών μέσα στη συνεδρίαση. Το αμερικανικό αργό τύπου WTI κατέγραψε αρχική άνοδο έως και τα 77 δολάρια ανά βαρέλι, ενώ γύρω στις 02:30 ώρα Ελλάδας η τιμή του διαμορφωνόταν στα 75,71 δολάρια, καταγράφοντας άνοδο 2,53% σε σχέση με το προηγούμενο κλείσιμο. Παράλληλα, το πετρέλαιο Brent, το διεθνές σημείο αναφοράς για τις τιμές πετρελαίου, άγγιξε υψηλό έξι μηνών, φθάνοντας έως και τα 81 δολάρια, πριν υποχωρήσει στα 78,97 δολάρια, με αύξηση 2,42%.

Αναλυτές της αγοράς σημειώνουν ότι τέτοιες γεωπολιτικές εντάσεις συνήθως οδηγούν σε αυξήσεις των τιμών του πετρελαίου λόγω του φόβου για διαταραχή της παγκόσμιας προσφοράς, ειδικά καθώς η περιοχή είναι κρίσιμη για την παραγωγή και τη διακίνηση μαύρου χρυσού.

Παράλληλα, τα τελευταία στοιχεία για τα αποθέματα πετρελαίου στις ΗΠΑ και την παγκόσμια ζήτηση επιδρούν στην τιμή, αλλά οι γεωπολιτικές εξελίξεις αυτή τη στιγμή έχουν τον κυρίαρχο ρόλο στην κίνηση της αγοράς.

Οι διεθνείς φορείς παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις, δεδομένου ότι οποιαδήποτε κλιμάκωση των εντάσεων μπορεί να επιφέρει μεγαλύτερες αναταράξεις στις αγορές ενέργειας και να επηρεάσει τις παγκόσμιες οικονομίες.

Συνολικά, η αύξηση των τιμών του πετρελαίου αντανακλά τις ανησυχίες για την ασφάλεια της προμήθειας, ενώ παράλληλα η αγορά τηρεί επιφυλακτική στάση εν αναμονή νέων εξελίξεων από την περιοχή της Μέσης Ανατολής.

Έκκληση για αυτοσυγκράτηση, αποκλιμάκωση και επιστροφή στη διπλωματική οδό απηύθυνε η Ελλάδα, μέσω του Μόνιμου Αντιπροσώπου της στα Ηνωμένα Έθνη, πρέσβη Ευάγγελου Σέκερη, κατά την έκτακτη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ με θέμα την κρίση ασφαλείας που έχει προκύψει στη Μέση Ανατολή, μετά τα στρατιωτικά πλήγματα κατά ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων.

Ο κος Σέκερης ανέφερε ότι η κατάσταση είναι πλέον πιο κρίσιμη από οποιαδήποτε άλλη χρονική στιγμή μετά τις 13 Ιουνίου, σημειώνοντας ότι είναι η τρίτη φορά μέσα σε δέκα ημέρες που το Συμβούλιο συνεδριάζει εκτάκτως. Υπογράμμισε ότι η Ελλάδα παρακολουθεί με ανησυχία τις εξελίξεις και κάλεσε όλα τα εμπλεκόμενα μέρη να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση, αποφεύγοντας περαιτέρω βία, λόγω του κινδύνου σοβαρών συνεπειών για την περιφερειακή και διεθνή ασφάλεια.

Τόνισε επίσης την ανάγκη να δοθεί στους επιθεωρητές του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (IAEA) η δυνατότητα επανέναρξης των ελέγχων, προκειμένου να επαληθευτεί η κατάσταση των αποθεμάτων εμπλουτισμένου ουρανίου και οι δυνατότητες του Ιράν στον τομέα του πυρηνικού εμπλουτισμού.

Ο Έλληνας πρέσβης υπογράμμισε ότι η διατήρηση της παγκόσμιας αρχιτεκτονικής για τη μη διάδοση αποτελεί προτεραιότητα και εξέφρασε την πάγια θέση της Ελλάδας ότι το Ιράν δεν πρέπει να αποκτήσει πυρηνικά όπλα. Παράλληλα, υπενθύμισε τις ανησυχίες που έχουν εκφραστεί διεθνώς σχετικά με την τήρηση των υποχρεώσεων του Ιράν στο πλαίσιο του Κοινού Ολοκληρωμένου Σχεδίου Δράσης (JCPOA).

Αναφορικά με τις πρόσφατες επιθέσεις, τόνισε το δικαίωμα κάθε κράτους στην αυτοάμυνα, υπογραμμίζοντας τη σημασία της ειρηνικής συνύπαρξης. Επεσήμανε δε ότι η παρουσία υψηλών ποσοστών εμπλουτισμένου ουρανίου σε μια ασταθή περιοχή όπως η Μέση Ανατολή εντείνει την αβεβαιότητα.

Ο κος Σέκερης αναφέρθηκε στη σημασία της προστασίας των αμάχων και εξέφρασε ικανοποίηση για τη διαβεβαίωση του Γενικού Διευθυντή του ΙΑΕΑ, Ραφαέλ Γκρόσσι, ότι μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν ενδείξεις πιθανών επιπτώσεων στην υγεία του πληθυσμού ή στο περιβάλλον εκτός των πληγεισών περιοχών.

Κλείνοντας, τόνισε ότι η αποκλιμάκωση αποτελεί το πρώτο βήμα προς μια βιώσιμη ειρήνη και κάλεσε τη διεθνή κοινότητα να αναλάβει πρωτοβουλίες που θα οδηγήσουν σε μια διπλωματική λύση με κατάλληλες εγγυήσεις ασφαλείας. Επανέλαβε ότι οι εμπλεκόμενοι οφείλουν να συμμορφωθούν πλήρως με τον Χάρτη του ΟΗΕ, το διεθνές δίκαιο και το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, καλώντας όλα τα μέρη να προκρίνουν τον διάλογο.

Η ιρανική ηγεσία δήλωσε ότι ενδέχεται να θέσει στο στόχαστρο αμερικανικές στρατιωτικές βάσεις στη Μέση Ανατολή, ως απάντηση στους αεροπορικούς βομβαρδισμούς των Ηνωμένων Πολιτειών εναντίον των πυρηνικών εγκαταστάσεών της. Οι επιθέσεις, που πραγματοποιήθηκαν το βράδυ του Σαββάτου προς Κυριακή, περιελάμβαναν τη χρήση στρατηγικών βομβαρδιστικών B-2 και διατρητικών βομβών GBU-57, και έπληξαν υπόγειες εγκαταστάσεις στο Φορντό, το Ισφαχάν και τη Νατάνζ.

Σύμφωνα με τις αμερικανικές αρχές, οι επιδρομές προκάλεσαν «μνημειώδεις ζημιές» στις εγκαταστάσεις. Δορυφορικές εικόνες από την Planet Labs PBC δείχνουν αλλοίωση στη μορφολογία του εδάφους στο Φορντό. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε ότι οι επιθέσεις κατέστρεψαν πλήρως τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, ενώ το Πεντάγωνο ανέφερε ότι το πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας «αφανίστηκε».

Η Τεχεράνη, μέσω δηλώσεων ανώτατων αξιωματούχων, ανέφερε ότι διατηρεί αποθέματα εμπλουτισμένου ουρανίου και διαμηνύει πως θα υπάρξει ανταπόδοση. Σύμβουλοι του ανώτατου ηγέτη Αλί Χαμενεΐ δήλωσαν ότι οι στρατιωτικές βάσεις από τις οποίες ξεκίνησαν οι επιθέσεις θεωρούνται πλέον «θεμιτοί στόχοι».

Ο πρόεδρος του Ιράν, Μασούντ Πεζεσκιάν, δήλωσε ότι θα υπάρξει «ανταπόδοση» για τα αμερικανικά πλήγματα, ενώ ο ανώτατος ηγέτης Αλί Χαμενεΐ ανέφερε πως το Ιράν «τιμωρεί» όσους θεωρεί υπεύθυνους. Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο, προειδοποίησε ότι οποιαδήποτε απόπειρα αντίποινων από την Τεχεράνη «θα είναι το χειρότερο λάθος που έχει κάνει ποτέ».

Ο επικεφαλής του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας Ραφαέλ Γκρόσσι ανακοίνωσε τη σύγκληση έκτακτης συνεδρίασης, σημειώνοντας πως είναι νωρίς για πλήρη αποτίμηση των ζημιών.

Σε διεθνές επίπεδο, ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες προειδοποίησε για τον κίνδυνο ενός «κύκλου αντιποίνων» που θα μπορούσε να οδηγήσει σε περαιτέρω αποσταθεροποίηση.

Το Ισραήλ επιβεβαίωσε ότι έχει πλήξει στρατιωτικές υποδομές στο δυτικό Ιράν και επανέλαβε  ότι στόχος της επιχείρησης ήταν η αποτροπή της απόκτησης πυρηνικών όπλων από την Τεχεράνη. Η ισραηλινή κυβέρνηση ανέφερε επίσης ότι έχει θέσει στο στόχαστρο στρατιωτικές δομές και στελέχη συνδεδεμένα με το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα.

Πριν την ισραηλινή επίθεση, Ουάσιγκτον και Τεχεράνη είχαν ξεκινήσει διαπραγματεύσεις για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, με μεσολάβηση του Ομάν. Μετά τα πρόσφατα γεγονότα, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ δήλωσε ότι η Ουάσιγκτον παραμένει πρόθυμη να επανεκκινήσει συνομιλίες, ενώ ο Ιρανός ομόλογός του χαρακτήρισε τις επιθέσεις παραβίαση «κόκκινων γραμμών». Ο Ιρανός διπλωμάτης αναμένεται να συναντηθεί στη Μόσχα με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, του οποίου η κυβέρνηση καταδίκασε τους βομβαρδισμούς ως «ανεύθυνους».

Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν καλέσει τους Αμερικανούς πολίτες παγκοσμίως να βρίσκονται σε επιφυλακή, επικαλούμενες ενδεχόμενο κίνδυνο για τα αμερικανικά συμφέροντα και υπηκόους στο εξωτερικό.

Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, στον καθιερωμένο εβδομαδιαίο απολογισμό του κυβερνητικού έργου, έστειλε μήνυμα ψυχραιμίας και αυτοσυγκράτησης με αφορμή τις τελευταίες εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, στον απόηχο των αμερικανικών βομβαρδισμών κατά των ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων. Σε μια περίοδο έντονης γεωπολιτικής αστάθειας, ο κος Μητσοτάκης επεσήμανε την ανάγκη αποφυγής περαιτέρω κλιμάκωσης και επανεκκίνησης του διαλόγου.

«Αυτό που σήμερα προέχει είναι η επίδειξη αυτοσυγκράτησης και η επανεκκίνηση των συζητήσεων», τόνισε, συμπληρώνοντας πως «περαιτέρω κλιμάκωση θα δημιουργήσει ακόμη μεγαλύτερες συνθήκες αστάθειας σε μια ήδη εξαιρετικά επιβεβαρυμένη περιοχή». Όπως είπε, τα ζητήματα αυτά θα συζητηθούν τόσο στη Διάσκεψη του ΝΑΤΟ στη Χάγη όσο και στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις Βρυξέλλες την ερχόμενη εβδομάδα. «Η Ευρώπη οφείλει να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων, προς όφελος της διεθνούς ειρήνης και ευημερίας», παρατήρησε.

Όσον αφορά τα εσωτερικά ζητήματα, ο πρωθυπουργός επικεντρώθηκε στο χρόνιο πρόβλημα του ΟΠΕΚΕΠΕ, αφήνοντας αιχμές για δυσλειτουργίες και παθογένειες που, όπως είπε, δεν λύνονται με ημίμετρα. «Δεν πρόκειται για ένα απλό διαχειριστικό ζήτημα. Είναι διαρθρωτικό και διαχρονικό, με ευρωπαϊκή διάσταση. Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να λειτουργούμε με τσιρότα και ασπιρίνες», ανέφερε. Υπογράμμισε ότι η κυβέρνηση έχει ήδη προχωρήσει σε ενίσχυση της εποπτείας του οργανισμού, ενώ ο ΟΠΕΚΕΠΕ πλέον υπάγεται στην ΑΑΔΕ, ώστε να υπάρξει καλύτερος έλεγχος και αντιμετώπιση φαινομένων καταστρατήγησης αγροτικών ενισχύσεων.

Παράλληλα, ο πρωθυπουργός ανέδειξε την προσπάθεια επαναπατρισμού Ελλήνων του εξωτερικού, επισημαίνοντας πως από τους περίπου 660.000 που μετανάστευσαν την περίοδο 2022-2023, οι 420.000 έχουν ήδη επιστρέψει. Πρόκειται, όπως είπε, για το αποτέλεσμα πολιτικών που ενισχύουν την εμπιστοσύνη και δημιουργούν συνθήκες που ευνοούν την επιστροφή και νέες ευκαιρίες.

Αναφέρθηκε ακόμη σε συγκεκριμένα βήματα προόδου σε τομείς όπως η υγεία, η εργασία και η κοινωνική πολιτική. Στον τομέα της υγείας, ανακοίνωσε την επέκταση του συστήματος ιχνηλάτησης με «βραχιολάκια» σε περισσότερα νοσοκομεία, ενώ στον τομέα της εργασίας τόνισε πως από το 2019 έχουν δημιουργηθεί περισσότερες από 500.000 νέες θέσεις, με ιδιαίτερη έμφαση στην απασχόληση ατόμων με αναπηρία.

Στην κοινωνική πολιτική, ξεχώρισε η λειτουργία του θεσμού του Προσωπικού Παιδιάτρου, με πάνω από 100.000 εγγραφές, ενώ σε επίπεδο πολιτικής προστασίας σημειώθηκαν 702.000 δηλώσεις για καθαρισμό οικοπέδων φέτος, στο πλαίσιο της προσπάθειας πρόληψης των πυρκαγιών. Στον τομέα της δημόσιας τάξης, ανέφερε την εξάρθρωση κυκλωμάτων που εμπλέκονταν σε παράνομα επιδόματα αλλά και στην οπαδική βία.

Τέλος, έκανε αναφορά σε σημαντικά έργα υποδομής στη δυτική Θεσσαλονίκη, όπως το έργο Flyover και το Περιβαλλοντικό Πάρκο Δερβενίου, τα οποία, όπως είπε, εντάσσονται στη συνολική προσπάθεια αναβάθμισης της ποιότητας ζωής των πολιτών.

Ο απολογισμός του πρωθυπουργού ολοκληρώθηκε με την επισήμανση ότι «η Ελλάδα έχει διανύσει σημαντική απόσταση, αλλά χρειάζεται συνέχεια και συνέπεια. Με σταθερά βήματα, μεταρρυθμίσεις και κοινωνική ευαισθησία, μπορούμε να διασφαλίσουμε ένα καλύτερο μέλλον για όλους.»