NEWSROOM

Η ιρανική Βουλή ενέκρινε σήμερα την πρόταση για το ενδεχόμενο κλεισίματος των Στενών του Χορμούζ, ενός από τα σημαντικότερα θαλάσσια περάσματα παγκοσμίως για τη μεταφορά πετρελαίου και φυσικού αερίου. Η απόφαση, σύμφωνα με το κρατικό τηλεοπτικό δίκτυο PRESS TV, παραπέμπεται τώρα στο Ανώτατο Συμβούλιο Ασφαλείας του Ιράν, το οποίο θα κρίνει αν και πότε θα προχωρήσει στην εφαρμογή του μέτρου.

Τα Στενά του Χορμούζ συνδέουν τον Περσικό Κόλπο με τον Κόλπο του Ομάν και τη Θάλασσα της Αραβίας, και μέσω αυτών διέρχεται περίπου το 20% της παγκόσμιας ζήτησης πετρελαίου και φυσικού αερίου. Το ενδεχόμενο περιορισμού της ναυσιπλοΐας στην περιοχή έχει εγείρει ανησυχίες για ενδεχόμενες επιπτώσεις στις παγκόσμιες αγορές ενέργειας.

Ο Εσμαΐλ Κοσάρι, μέλος του Κοινοβουλίου και ανώτατο στέλεχος των Φρουρών της Επανάστασης, δήλωσε στο Young Journalist Club ότι η απόφαση για το κλείσιμο της διόδου παραμένει σε εκκρεμότητα, αλλά «θα εφαρμοστεί όποτε κριθεί αναγκαίο».

Μέχρι στιγμής, δεν έχει υπάρξει επίσημη ανακοίνωση για την ημερομηνία λήψης τελικής απόφασης από το Ανώτατο Συμβούλιο Ασφαλείας. Οι διεθνείς αγορές ενέργειας παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις, καθώς οποιαδήποτε διαταραχή στη διέλευση των δεξαμενόπλοιων από την περιοχή θα μπορούσε να επηρεάσει τις παγκόσμιες τιμές πετρελαίου.

Οι διεθνείς τιμές του πετρελαίου αυξήθηκαν περίπου 15% ή 10 δολάρια, φθάνοντας έως τα 78 δολάρια το βαρέλι, την περασμένη εβδομάδα, μετά την επίθεση του Ισραήλ σε στρατιωτικές και πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν που οδήγησε σε εκτεταμένα πυραυλικά πλήγματα μεταξύ των δύο χωρών.

Πριν από εννέα μήνες, οι τιμές είχαν αυξηθεί πρόσκαιρα κατά 10 δολάρια, αλλά τότε οι πυραυλικές επιθέσεις μεταξύ των δύο χωρών ήταν μεμονωμένες και πολύ περιορισμένες σε σχέση με τις σημερινές εχθροπραξίες και τους κινδύνους που απορρέουν από αυτές.

Αντίθετα, πριν από τρία χρόνια, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία η τιμή του μπρεντ είχε εκτιναχθεί πάνω από τα 100 δολάρια και παρέμεινε στα επίπεδα αυτά για περισσότερο από ένα εξάμηνο.

Τότε ήταν η προοπτική του εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο από τη Δύση που εκτίναξε τις τιμές, αλλά και η αγορά του αργού βρισκόταν σε μία διαφορετική φάση, με κύριο χαρακτηριστικό τη στενότητα της παγκόσμιας προσφοράς σε σχέση με τη ζήτηση. Οι οικονομίες ανέκαμπταν με ταχύ ρυθμό μετά την κρίση του κορωνοϊού, αλλά η προσφορά δυσκολευόταν να ανταποκριθεί. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον υπερβάλλουσας ζήτησης, ο πόλεμος στην Ουκρανία αποτέλεσε τον καταλύτη που απογείωσε τις τιμές και προκάλεσε, σε συνδυασμό με την εκτίναξη των τιμών φυσικού αερίου, ενεργειακό σοκ.

Σήμερα, η κατάσταση στην παγκόσμια αγορά είναι αντίθετη, καθώς η δυναμικότητα προσφοράς είναι σημαντικά μεγαλύτερη από τη ζήτηση, λόγω της επιβράδυνσης της παγκόσμιας οικονομίας που αναμένεται να ενισχυθεί μετά τις αυξήσεις δασμών των ΗΠΑ κατά την προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ. Ταυτόχρονα, η παραγωγή αργού αυξάνεται από τις χώρες εκτός ΟΠΕΚ, κυρίως τις ΗΠΑ, αλλά τους τελευταίους μήνες και από χώρες-μέλη του ΟΠΕΚ που είχαν περιορίσει την τελευταία διετία κατά τουλάχιστον 10% την παραγωγή τους, προκειμένου να αποφύγουν μία κατάρρευση των τιμών.

Σε έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας, που δημοσιεύθηκε την περασμένη εβδομάδα, επισημαίνεται ότι η παγκόσμια αγορά φαίνεται να είναι καλά εφοδιασμένη φέτος, εφ’ όσον δεν υπάρξουν σημαντικές διαταραχές, καθώς η αύξηση της προσφοράς κατά 1,8 εκατ. βαρέλια την ημέρα υπερβαίνει την αύξηση της ζήτησης που εκτιμάται σε 720 χιλιάδες βαρέλια.

Η πλεονάζουσα προσφορά είναι ο λόγος που οι τιμές είχαν υποχωρήσει έντονα τους τελευταίους μήνες – ιδιαίτερα μετά τις αυξήσεις δασμών από τις ΗΠΑ – και κινούνταν κάτω από τα 70 δολάρια μέχρι τις 13 Ιουνίου. Και αυτός είναι επίσης ο λόγος που η αύξηση στις τιμές του πετρελαίου την περασμένη εβδομάδα και πιθανές νέες δεν αναμένεται να διατηρηθούν για αρκετό διάστημα, εκτός αν αναφλεγεί ολόκληρη η Μέση Ανατολή και πληγούν η παραγωγή και οι εξαγωγές όχι μόνο του Ιράν αλλά και των άλλων χωρών της περιοχής.

Μέχρι την Παρασκευή, η παραγωγή και οι εξαγωγές αργού πετρελαίου από την περιοχή του Περσικού Κόλπου συνεχίζονται χωρίς ουσιαστικό πρόβλημα, καθώς δεν χτυπήθηκαν πετρελαϊκές υποδομές του Ιράν, το οποίο αύξησε μάλιστα τις εξαγωγές του, κυρίως προς την Κίνα, κατά περίπου 40% την τελευταία εβδομάδα δηλαδή σε 2,4 εκατ. τόνους την ημέρα. Τα Στενά του Ορμούζ, από όπου περνούν τα δεξαμενόπλοια για να φορτώσουν πετρέλαιο από τις χώρες του Κόλπου, παραμένουν ανοιχτά, παρόλο που η Τεχεράνη απειλεί σταθερά ότι θα τα κλείσει σε περιόδους κρίσης, χωρίς όμως να έχει υλοποιήσει ποτέ την απειλή αυτή.

Το κλείσιμο των Στενών θα δημιουργούσε πρόβλημα όχι μόνο στις άλλες χώρες του Κόλπου – Σαουδική Αραβία, Κατάρ, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και Κουβέιτ, που εξάγουν περίπου 20 εκατ. βαρέλια την ημέρα μέσω αυτής της θαλάσσιας διόδου ή περίπου το 20% της παγκόσμιας παραγωγής, αλλά και στο ίδιο το Ιράν. Ακόμη και σε περίπτωση ακραίας στρατιωτικής ή οικονομικής πίεσης – σε περίπτωση, για παράδειγμα, που ο πρόεδρος Τραμπ αποφασίσει την εμπλοκή των ΗΠΑ τις επόμενες δύο εβδομάδες – δύσκολα θα μπορούσε να επιβάλει το κλείσιμο των Στενών για σημαντικό χρονικό διάστημα, καθώς είναι βέβαιο ότι θα επενέβαιναν οι ΗΠΑ και άλλες χώρες για να ανοίξουν ξανά την κρίσιμη αυτή δίοδο. Αυτή είναι η εκτίμηση που έκανε και η Citi σε ανάλυσή της, προβλέποντας ότι οι τιμές μπορεί να φθάσουν έως τα 90 δολάρια, αν το Ιράν μπλοκάρει τα Στενά του Ορμούζ, αλλά μία τέτοια εξέλιξη θα είναι βραχύβια.

Ένα άλλο δυσμενές σενάριο, που θα μπορούσε να προκαλέσει μεγαλύτερη άνοδο στις τιμές του πετρελαίου από τις σημερινές, θα ήταν να πληγούν οι πετρελαϊκές υποδομές του Ιράν ή άλλων χωρών του Κόλπου. Αυτό θα μείωνε την παραγωγή και τις εξαγωγές τους, αλλά η πλεονάζουσα προσφορά θα μπορούσε να περιορίσει τον αντίκτυπο στις τιμές και σε αυτό το σενάριο.

Το Ιράν εξαπέλυσε νέο κύμα πυραυλικών επιθέσεων εναντίον του Ισραήλ την όγδοη ημέρα της ένοπλης σύγκρουσης μεταξύ των δύο χωρών, με αναφορές για ισχυρές εκρήξεις σε ισραηλινές πόλεις, όπως η Τελ Αβίβ, η Ιερουσαλήμ, η Χάιφα και η Μπερσέβα. Σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες από τις ισραηλινές υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης, δύο άτομα τραυματίστηκαν σοβαρά στη Χάιφα.

Αυτόπτες μάρτυρες και τοπικά μέσα έκαναν λόγο για πυκνό καπνό σε διάφορα σημεία, ενώ ήχησαν προειδοποιητικές σειρήνες σε όλη τη χώρα. Ο ισραηλινός στρατός, σε μεταγενέστερη ανακοίνωσή του, ανέφερε ότι οι πολίτες μπορούν να αποχωρήσουν από προστατευμένους χώρους, υποδηλώνοντας ότι ο κίνδυνος έχει παρέλθει για την ώρα.

Παράλληλα, ισραηλινά μέσα ενημέρωσης μετέδωσαν ότι το Ισραήλ προχώρησε σε πλήγματα κατά στόχων στην Τεχεράνη, με έναν από τους στόχους να φέρεται να είναι Ιρανός πυρηνικός επιστήμονας. Δεν υπήρξε επίσημη επιβεβαίωση για τις λεπτομέρειες ή τα αποτελέσματα της επίθεσης αυτής από την ισραηλινή πλευρά.

Σε διπλωματικό επίπεδο, το Ισραήλ απηύθυνε έκκληση προς τους Υπουργούς Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης να υιοθετήσουν πιο αυστηρή και ενιαία στάση απέναντι στο Ιράν, κατά τις συνομιλίες που πραγματοποιούνται στη Γενεύη, με αντικείμενο το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης. Ο Ισραηλινός πρεσβευτής στα Ηνωμένα Έθνη στη Γενεύη, Ντανιέλ Μερόν, ζήτησε από τους Ευρωπαίους αξιωματούχους να απαιτήσουν την πλήρη και οριστική διάλυση του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος, καθώς και την αποσυναρμολόγηση του προγράμματος και του οπλοστασίου βαλλιστικών πυραύλων της χώρας.

Επιπλέον, ο Ισραηλινός εκπρόσωπος κάλεσε την ΕΕ να πιέσει για τον τερματισμό των περιφερειακών δραστηριοτήτων που, σύμφωνα με το Ισραήλ, συνδέονται με το Ιράν και αποσταθεροποιούν την ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής.

Από την πλευρά του, ο Ιρανός Υπουργός Εξωτερικών Αμπάς Αραγτσί, σε ομιλία του στο Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, χαρακτήρισε τις επιθέσεις του Ισραήλ κατά ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων ως σοβαρά εγκλήματα πολέμου. Δήλωσε επίσης ότι το Ιράν διατηρεί το δικαίωμα να υπερασπιστεί την κυριαρχία και εδαφική του ακεραιότητα, ενώ χαρακτήρισε τις ισραηλινές ενέργειες ως πλήγμα στις διπλωματικές προσπάθειες που ήταν σε εξέλιξη, αναφέροντας προγραμματισμένη συνάντηση με τις Ηνωμένες Πολιτείες για το πυρηνικό πρόγραμμα στις 15 Ιουνίου.

Οι εξελίξεις παρακολουθούνται στενά από τη διεθνή κοινότητα, καθώς η ένταση μεταξύ των δύο χωρών κλιμακώνεται σε στρατιωτικό και διπλωματικό επίπεδο.

Συγκρότημα κατοικιών στο νότιο Ισραήλ επλήγη από πύραυλο που εκτοξεύθηκε από το Ιράν, σύμφωνα με ανακοίνωση της ισραηλινής αστυνομίας την Παρασκευή το πρωί. Στο σημείο επιχειρούν δυνάμεις της αστυνομίας της νότιας περιφέρειας, ειδικοί αποναρκοθέτησης και ομάδες άμεσης επέμβασης. Η τοποθεσία του πλήγματος δεν προσδιορίστηκε με ακρίβεια στην ανακοίνωση, ωστόσο δημοσιεύθηκαν φωτογραφίες που δείχνουν ζημιές στην πρόσοψη κτιρίου.

Το τηλεοπτικό δίκτυο CNN μετέδωσε ότι ξέσπασαν πυρκαγιές στην πόλη Μπερσέβα, στο νότιο Ισραήλ, κοντά σε τεχνολογικό πάρκο όπου βρίσκονται τα γραφεία της εταιρείας Microsoft.

Προειδοποιητικές σειρήνες ήχησαν νωρίτερα σε πολλές περιοχές της χώρας, μετά την εκτόξευση πυραύλων από το Ιράν, στο πλαίσιο της όγδοης ημέρας της ένοπλης σύγκρουσης μεταξύ των δύο χωρών. Σύμφωνα με τις ισραηλινές αρχές, ο συναγερμός σταμάτησε λίγα λεπτά αργότερα.

Η υπηρεσία πρώτων βοηθειών του Ισραήλ, Magen David Adom, δήλωσε ότι μέχρι στιγμής δεν έχουν αναφερθεί τραυματισμοί.