Πέμπτη, 04 Σεπ, 2025

Δημότης καθαρίζει τη γειτονιά του: «Η καθαριότητα είναι ένδειξη πολιτισμού»

Γνωρίζοντας πολύ καλά πως η καθαριότητα – όπως λέει και ο λαός μας – «είναι μισή αρχοντιά», από αγάπη για τη γειτονιά του άρχισε να ασχολείται με την καθαριότητά της. Τουλάχιστον δύο φορές την ημέρα, αφού πρώτα φροντίζει για την καθαριότητα του πεζοδρομίου έξω από το σπίτι του αλλά και του δρόμου ακριβώς μπροστά, φροντίζει και τον χώρο όπου βρίσκονται οι κάδοι απορριμμάτων της γειτονιάς του. Μιας γειτονιάς στην περιοχή της Νέας Αλικαρνασού του Δήμου Ηρακλείου, της οποίας οι κάτοικοι γνωρίζουν καλά εδώ και χρόνια ότι το παράδειγμα του Κώστα Διγενή είναι ένα παράδειγμα προς μίμηση.

Ξεκίνησε να καθαρίζει με τη σκούπα του καθημερινά τον χώρο γύρω από τους κάδους απορριμμάτων πριν από περίπου 20 χρόνια, όταν αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το επάγγελμά του λόγω ενός πολύ σοβαρού εργατικού ατυχήματος. Τα τραύματά του τον κράτησαν στο σπίτι για καιρό, ωστόσο όταν άρχισε να βγαίνει και πάλι στον δρόμο και να κάνει μερικά βήματα μέχρι το καφενείο της γειτονιάς του, παρατήρησε το ζήτημα της καθαριότητας.

«Άρχισα να παρατηρώ τη συμπεριφορά που έχουμε ως πολίτες με τα απορρίμματα στα χέρια μας, αφού τα βγάλουμε από το σπίτι μας και τα πάμε στους κάδους. Μια συμπεριφορά που πραγματικά μου έκανε εντύπωση, καθώς είχε πολύ απροσεξία αλλά και πολύ αδιαφορία», ανέφερε μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κος Διγενής, ο οποίος άρχισε να βλέπει ανθρώπους να πετούν μέσα από τα αυτοκίνητα και από απόσταση τα σκουπίδια ή και άλλους που όταν οι κάδοι ήταν γεμάτοι άφηναν τις τσάντες με τα σκουπίδια τους ακόμη και στον δρόμο. Μια τέτοια πραγματικότητα σε συνδυασμό με το πλήθος αδέσποτων ζώων, που συχνά αναζητούν στα σκουπίδια την τροφή τους, δημιουργούσε, όπως είπε, μια αποπνικτική και άκρως ανθυγιεινή κατάσταση γύρω από τους κάδους.

«Δεν ήταν ότι μέχρι τότε δεν το έβλεπα, ωστόσο το να μένω τόσες ώρες στο σπίτι με έκανε να δω αλλιώς την ίδια μου τη γειτονιά, αλλά και τους γείτονές μου», ανέφερε, περιγράφοντας πώς αποφάσισε χρόνια πριν να πει στον εαυτό του ότι «η καθαριότητα της γειτονιάς μας, της πόλης μας και της χώρας μας είναι μια προσπάθεια στην οποία όλοι μπορούμε να συμμετέχουμε».

Το πρώτο διάστημα που ξεκίνησε να φροντίζει για την καθαριότητα γύρω από τους κάδους, αιφνιδίασε τους πάντες. Στο ερώτημα «γιατί καθαρίζεις» έδινε την απάντηση ότι το επέλεξε αναζητώντας μια ασχολία ή ίσως και τη δυνατότητα να κάνει μέσα στην ημέρα λίγα βήματα παραπάνω.

Ο ίδιος ωστόσο γνώριζε ότι αυτό που πραγματικά ήθελε ήταν να δει τη γειτονιά του καθαρότερη και σε αυτό να έχει συμβάλει και εκείνος.

«Αυτό που έβλεπα και αυτό που συνέβαινε δεν μου άρεσε καθόλου και ήθελα με κάποιο τρόπο, αυτό να αλλάξει. Σκέφτηκα ότι έπρεπε να κάνω κάτι από μόνος μου και κάπως έτσι ξεκίνησα. Γνώριζα καλά ότι δεν θα ήταν πολύ μεγάλη αλλαγή, ήταν όμως μια αρχή», λέει ο κος Διγενής, ο οποίος, δύο δεκαετίες μετά, εξακολουθεί να βλέπει στην συμπεριφορά μας με τα απορρίμματα τα ίδια προβλήματα, όπως σημειώνει.

«Την τελευταία δεκαετία έχουν αυξηθεί κατά πολύ τα οικιακά απορρίμματα. Ειδικά από την περίοδο της πανδημίας αλλά και μετά, οι όγκοι σκουπιδιών είναι μεγαλύτεροι, ενώ συχνά παρά τα όσα διαβάζουμε, ακούμε ή και συζητάμε για την ανακύκλωση, στην πράξη η διαδικασία της ανακύκλωσης δεν γίνεται σωστά, αφού μέσα σε αυτούς τους κάδους, ένα μεγάλο μέρος πολιτών πετάει και μη ανακυκλώσιμα απορρίμματα.»

Έτσι, με τη σκούπα ανά χείρας, ο Κώστας Διγενής κάνει ακόμη και τη διαλογή των απορριμμάτων όσο μπορεί και οδηγεί μακριά από τους κάδους της ανακύκλωσης τα υλικά που δεν ανακυκλώνονται. Το ίδιο προσπαθεί να κάνει και με κάποια ογκώδη απορρίμματα που δεν αφήνουν χώρο για να τοποθετηθούν μέσα στους κάδους άλλα.

«Το βράδυ μπαίνω στο σπίτι και γύρω από τους κάδους είναι όλα καθαρά· την επομένη το πρωί, μπορεί να δεις γύρω από τον κάδο μια ολόκληρη σπασμένη κρεβατοκάμαρα, σπασμένους καθρέπτες, στρώματα, πολυθρόνες. Είναι κάτι που με θλίβει, γιατί υπάρχει υπηρεσία που μπορείς να καλέσεις τηλεφωνικά και να περάσει από το σπίτι σου να πάρει τα ογκώδη αντικείμενα που δεν χρειάζεται κάποιος. Είναι όμως μια νοοτροπία που φοβάμαι ότι είναι βαθιά ριζωμένη.»

Μεγάλη χαρά για τον Κώστα Διγενή, όπως λέει, δίνουν τα μικρά παιδιά που είναι πολύ προσεχτικά όταν πλησιάζουν τους κάδους. Συχνά κάποιοι γονείς, ακόμη και μπροστά του, μιλούν στα παιδιά τους για αυτό που κάνει.

«Τα παιδικά μάτια κοιτούν με αθωότητα και πολλές φορές βλέπεις ότι ακολουθούν, [υιοθετώντας] μια πιο ευαίσθητη και υπεύθυνη συμπεριφορά. Όμως, αυτό δεν είναι ο κανόνας. Οι περισσότεροι στους κάδους βλέπουν απλά και μόνο ένα βρώμικο σημείο που αν μπορούσαν δεν θα το πλησίαζαν καθόλου», αναφέρει ο κος Διγενής, επισημαίνοντας ότι σε μια ιδεατή κοινωνία «οι πολίτες θα συμμετείχαν ενεργά στη φροντίδα και την αναβάθμιση της γειτονιάς και του τόπου τους, ενώ και η πολιτεία πριν από αυτούς θα φρόντιζε με σοβαρότητα και επάρκεια να αντιμετωπίσει τα ζητήματα της καθημερινότητας, εμπνέοντας με το παράδειγμά της και τους πολίτες».

 Της Ουρανίας Μωραΐτη

Η παρουσία της ελληνικής καινοτομίας στο Mobile World Congress της Βαρκελώνης

Μπορεί να βρισκόμαστε ακόμη οκτώ μήνες πριν από το επόμενο Mobile World Congress (MWC), που θα διεξαχθεί τον Μάρτιο του 2026 στη Βαρκελώνη, αλλά οι προετοιμασίες έχουν ήδη ξεκινήσει και η Ελλάδα θα είναι παρούσα για μία ακόμη φορά, όχι απλώς ως θεατής αλλά ως ένας από τους σταθερούς συμμετέχοντες σε ένα από τα εξέχοντα τεχνολογικά γεγονότα του πλανήτη.

Πίσω από κάθε εθνικό περίπτερο, κάθε επιχειρηματική αποστολή και κάθε νέα επιχείρηση που καταφέρνει να διεκδικήσει διεθνή προσοχή κρύβονται μήνες σχεδιασμού, συντονισμού και διακρατικής συνεργασίας. Για την ελληνική πλευρά, η παρουσία στο MWC είναι πλέον θεσμός και κάθε χρόνο ενδυναμώνεται.

Το Mobile World Congress είναι η μεγαλύτερη διεθνής έκθεση ψηφιακών τεχνολογιών, τηλεπικοινωνιών και καινοτομίας, με έδρα τη Βαρκελώνη και διοργανωτή την GSMA. Η έκθεση προσελκύει περισσότερους από 100.000 επαγγελματίες από όλον τον κόσμο, μεταξύ των οποίων εκπροσώπους κυβερνήσεων, τεχνολογικούς κολοσσοί, νεοφυείς εταιρείες, επενδυτές και δημοσιογράφους. Κάθε χρόνο, στο εκθεσιακό κέντρο Fira Gran Via, παρουσιάζονται οι τελευταίες εξελίξεις σε τομείς αιχμής όπως η τεχνητή νοημοσύνη, τα δίκτυα 5G, το Internet of Things, οι έξυπνες πόλεις, η κυβερνοασφάλεια, το fintech και οι εφαρμογές κινητών. Παράλληλα με την έκθεση, το MWC φιλοξενεί συνέδρια, εργαστήρια, παρουσιάσεις προϊόντων και ένα ευρύ δίκτυο B2B συναντήσεων που καθιστούν τη Βαρκελώνη επίκεντρο της ψηφιακής καινοτομίας.

Το συνέδριο ξεκίνησε το 1987 στις Βρυξέλλες και μεταφέρθηκε για μια δεκαετία σε διάφορες ευρωπαϊκές πόλεις, μεταξύ των οποίων και η Αθήνα το 1994, όταν ακόμα ονομαζόταν GSM World Congress. Από το 1996 έως το 2005 διεξαγόταν στις Κάννες, ενώ από το 2006 και μετά εγκαταστάθηκε μόνιμα στη Βαρκελώνη, όπου και αναβαθμίστηκε σε παγκόσμιο θεσμό. Η GSMA έχει επεκτείνει το brand και σε άλλες πόλεις όπως η Σαγκάη και το Ριάντ, όμως η ιστορική και κυρίαρχη διοργάνωση παραμένει η ισπανική.

Το MWC του 2025, με ελληνική συμμετοχή που διεξήχθη μεταξύ 3 και 6 Μαρτίου, επιβεβαίωσε τον ρόλο του ως μεγαλύτερου γεγονότος συνδεσιμότητας στον κόσμο. Κατά τη διάρκεια τεσσάρων ημερών, 109.000 επισκέπτες από 205 χώρες και περιοχές βρέθηκαν στη Βαρκελώνη, όπου συμμετείχαν 2.900 εκθέτες, χορηγοί και συνεργάτες. Περισσότεροι από 1.200 ομιλητές ανέβηκαν στις σκηνές του MWC, ενώ το GSMA Ministerial Programme συγκέντρωσε 188 κυβερνητικές αποστολές, 66 υπουργούς και 111 επικεφαλής ρυθμιστικών αρχών. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στη θέση της τεχνητής νοημοσύνης στην επιχειρηματική και κοινωνική ζωή, στο πώς η τεχνολογία μπορεί να λειτουργήσει με ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα, και στη μετάβαση προς μια βιώσιμη ψηφιακή πραγματικότητα. Οι συζητήσεις και οι παρουσιάσεις κάλυψαν ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, από το edge computing και τις έξυπνες υποδομές μέχρι τη μελλοντική χρήση των AI-powered δικτύων και τη διαμόρφωση μιας υπεύθυνης ψηφιακής κοινωνίας.

Ιδιαίτερη θέση στη φετινή διοργάνωση κατείχε το 4YFN, η ειδική ζώνη για νεοφυείς επιχειρήσεις, όπου συμμετείχαν περισσότερες από 1.000 νέες εταιρείες και σχεδόν 900 επενδυτές, ενώ το νέο Talent Arena, το οποίο φιλοξενήθηκε στο Fira Montjuic, προσέλκυσε πάνω από 20.000 νέους επαγγελματίες και φοιτητές. Ο συνολικός οικονομικός αντίκτυπος του MWC25 για την πόλη της Βαρκελώνης υπολογίστηκε στα 561 εκατομμύρια ευρώ, αυξημένος σε σχέση με τα 502 εκατομμύρια του 2024, ενώ δημιουργήθηκαν περισσότερες από 13.000 θέσεις μερικής απασχόλησης. Από το 2006, η συνολική συνεισφορά του θεσμού στην τοπική οικονομία έχει ξεπεράσει τα 6,9 δισ. ευρώ.

Η ελληνική συμμετοχή στο MWC 2025 χαρακτηρίστηκε ως η μεγαλύτερη και πιο δυναμική των τελευταίων ετών. Πάνω από 145 εκπρόσωποι και στελέχη από περισσότερες από 40 καινοτόμες εταιρείες συγκρότησαν την αποστολή που οργανώθηκε με τον συντονισμό του ΣΕΚΕΕ και τη συμβολή του Enterprise Greece, της ΕΕΤΤ, της Περιφέρειας Αττικής, του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης και του Elevate Greece. Το ελληνικό περίπτερο, ένα από τα πιο εντυπωσιακά της διοργάνωσης, προσέφερε ορατότητα σε ελληνικές λύσεις στους τομείς της τεχνητής νοημοσύνης, της υγείας, του ηλεκτρονικού εμπορίου, της κυβερνοασφάλειας και των έξυπνων δικτύων. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΣΕΚΕΕ, πραγματοποιήθηκαν περίπου 450 επιχειρηματικές συναντήσεις και σχεδόν 500 νέες επαφές. Μάλιστα, η συντριπτική πλειονότητα των εταιρειών δήλωσε ότι σκοπεύει να συμμετάσχει και στην επόμενη έκθεση του 2026.

Όπως δήλωσε ο πρόεδρος του ΣΕΚΕΕ (Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Καινοτόμων Εφαρμογών Ελλάδας), Μάνος Μακρομάλλης, «τα σχόλια που λάβαμε μέχρι σήμερα από τις επιχειρήσεις είναι όχι απλώς ενθαρρυντικά, είναι εντυπωσιακά. Η φετινή ελληνική αποστολή ήταν η μεγαλύτερη που έχει οργανωθεί ποτέ. Οι επαφές που πραγματοποιήθηκαν ήταν στοχευμένες και ουσιαστικές, με ξεκάθαρες προοπτικές συνέχειας. Ήδη δρομολογούνται στρατηγικές συνεργασίες και συμμετοχές σε διεθνή πιλοτικά έργα». Ο ΣΕΚΕΕ, όπως εξηγεί, επιδιώκει να λειτουργήσει ως καταλύτης στη μετάβαση της Ελλάδας από καταναλωτή σε παραγωγό τεχνολογίας. Μέσα από τη συνεργασία, την εξωστρέφεια και την ανάδειξη της καινοτομίας, ενισχύεται η εθνική τεχνολογική ταυτότητα.

Στο ίδιο πνεύμα κινείται και ο Δρ Μαρίνος Γιαννόπουλος, διευθύνων συμβούλου της Enterprise Greece, ο οποίος επεσήμανε ότι το ελληνικό οικοσύστημα τεχνολογίας και καινοτομίας απκτά όλο και περισσότερο διεθνή υπόσταση. Η σταθερή συμμετοχή σε αυτήν τη διοργάνωση λειτουργεί σωρευτικά· δεν είναι στιγμιαία προβολή, αλλά μακροχρόνια επένδυση σε σχέσεις, γνώση και εξωστρέφεια.

Η αντίστροφη μέτρηση για το MWC 2026 έχει ξεκινήσει. Οι ελληνικοί φορείς έχουν ήδη αρχίσει να σχεδιάζουν τη νέα αποστολή, με στόχο την ακόμη πιο ουσιαστική παρουσία της χώρας, την ενίσχυση της προβολής των νέων επιχειρήσεων, την ένταξη σε θεματικά πάνελ και τη διεύρυνση των διεθνών συνεργασιών. Η Ελλάδα δεν συμμετέχει απλώς· διαμορφώνει ταυτότητα. Από την πρώτη αποστολή του 2013 έως τη σημερινή θεσμική συμμετοχή, το ελληνικό περίπτερο έχει καταστεί σημείο αναφοράς, με ενιαίο branding, στρατηγική κατεύθυνση και θετικό αποτύπωμα.

Σε έναν κόσμο που κινείται με ταχύτητες τεχνολογικής έκρηξης, η συμμετοχή σε διεθνή γεγονότα, όπως επισημαίνουν οι διοργανωτές, δεν αποτελεί πολυτέλεια αλλά στρατηγική ανάγκη. Το MWC δεν είναι απλώς μία έκθεση· είναι σκηνή, καθρέφτης και επιταχυντής για τις δυνάμεις του αύριο. Και η Ελλάδα, παρότι μικρή σε έκταση χώρα, έχει αποδείξει ότι μπορεί να σταθεί μεγάλη στην καινοτομία όταν κινείται με σχέδιο, συνέπεια και εξωστρέφεια, όπως ακριβώς γίνεται κάθε Μάρτιο στη Βαρκελώνη.

Η νέα ρύθμιση για τους «αιώνιους» φοιτητές

Ένα τελευταίο «παράθυρο» για την ολοκλήρωση των σπουδών έμεινε ανοικτό για τους φοιτητές που έχουν ξεπεράσει το ανώτατο χρονικό περιθώριο φοίτησης στα ΑΕΙ, με τη θέσπιση ενός μηχανισμού τελευταίας ευκαιρίας, που νομοθετήθηκε την περασμένη Παρασκευή, με την ψήφιση του νομοσχεδίου του υπουργείου Παιδείας.

«Η Πολιτεία στέλνει το πολιτικό μήνυμα ότι αναγνωρίζει και επιβραβεύει τη συνεπή προσπάθεια, επενδύει στη διάσωση του εκπαιδευτικού κεφαλαίου που έχει ήδη παραχθεί, αλλά ταυτόχρονα θέτει ένα σαφές, μετρήσιμο όριο: ο επιπλέον χρόνος είναι μια τελευταία ευκαιρία να κερδηθεί ο αγώνας, όχι να επαναληφθεί», ξεκαθάρισε, μιλώντας στη Βουλή η υπουργός Παιδείας, Σοφία Ζαχαράκη.

Όπως σημείωσε, η νέα ρύθμιση «διασφαλίζει ότι όσοι έχουν προχωρήσει σημαντικά τις σπουδές τους, έχουν ευκαιρία να τις ολοκληρώσουν» και τη χαρακτήρισε «ρεαλιστική, ενισχυτική και παιδαγωγικά συνεπή».

Τι προβλέπει η νέα ρύθμιση για τους «αιώνιους» φοιτητές

Το νέο θεσμικό πλαίσιο για την ανώτατη διάρκεια φοίτησης και τις δυνατότητες ολοκλήρωσης σπουδών στα ΑΕΙ, όπως ψηφίστηκε, προβλέπει ότι όσοι φοιτητές έχουν ολοκληρώσει το 70% των μαθημάτων ή πιστωτικών μονάδων και έχουν συμμετάσχει σε εξετάσεις τουλάχιστον δύο φορές τα τελευταία δύο χρόνια, θα έχουν δικαίωμα ολοκλήρωσης σπουδών εντός δύο επιπλέον εξαμήνων, κατόπιν υποβολής αίτησης, εντός 30 ημερών από την έκδοση των βαθμολογίων της εξεταστικής περιόδου του Σεπτεμβρίου κατά την οποία συμπληρώνεται η ανώτατη χρονική διάρκεια φοίτησης.

Σημειώνεται ότι η ρύθμιση δεν επηρεάζει ενεργούς φοιτητές ούτε όσους βρίσκονται εντός του νόμιμου χρονικού πλαισίου σπουδών (4+2 ή 5+3 έτη).

Από το υπουργείο τονίζεται ότι με αυτόν τον τρόπο προσφέρεται «μια τελευταία, αλλά ρεαλιστική, ευκαιρία να μετατρέψουν το συσσωρευμένο εκπαιδευτικό τους κεφάλαιο σε πτυχίο».

Από τη διαγραφή εξαιρούνται τα άτομα με αναπηρία άνω του 50%, ενώ προβλέπεται κατ’ εξαίρεση υπέρβαση της ανώτατης διάρκειας φοίτησης για σοβαρούς λόγους υγείας.

Επιπρόσθετα, η πρόβλεψη για μερική φοίτηση αφορά σε γονείς παιδιών έως 8 ετών, εργαζόμενους (άνω των 20 ωρών εργασίας την εβδομάδα αποδεδειγμένα) και πρωταθλητές και αθλητές με εντατικό πρόγραμμα.

H ανακίνηση του ζητήματος από τους πρυτάνεις

Υπενθυμίζεται ότι, αν και ήδη από το 2022 έχει θεσμοθετηθεί η Ανώτατη Διάρκεια Φοίτησης, κατά το τελευταίο ακαδημαϊκό έτος, το τέλος του οποίου θα σήμαινε και την εφαρμογή μέσα στον Αύγουστο του 2025 του σχετικού νόμου περί διαγραφής όσων φοιτητών έχουν υπερβεί το ανώτατο όριο και, παρ’ όλο που προβλέπονται ήδη εξαιρέσεις, η πανεπιστημιακή κοινότητα είχε ανακινήσει το θέμα ήδη από υπουργίας Κυριάκου Πιερρακάκη, ζητώντας βελτιωτικές ρυθμίσεις ως προς τις εξαιρέσεις του νόμου, αλλά και για τη θέσπιση μίας «δεύτερης ευκαιρίας» πριν από την οριστική διαγραφή.

Οι πρυτάνεις, οι οποίοι πραγματοποίησαν έκτακτη Σύνοδο την περασμένη Τετάρτη, εξέφρασαν ικανοποίηση που ελήφθησαν σε έναν βαθμό υπ’ όψιν οι προτάσεις τους στην τελική διαμόρφωση των άρθρων του νομοσχεδίου, ωστόσο επανέλαβαν στην ομόφωνη απόφασή τους την πρόταση να δίνεται η δυνατότητα στα πανεπιστήμια αιτιολογημένης αντιμετώπισης «ειδικών» περιπτώσεων φοιτητών που κινδυνεύουν με διαγραφή, εντός περιορισμένου ποσοστιαίου ορίου, που θα ορίζεται στον νόμο.

Οι αριθμοί

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ), η οποία αφορά την ακαδημαϊκή χρονιά 2023-24 και δημοσιεύθηκε τον περασμένο Ιούνιο, το σύνολο των ενεργών φοιτητών των ΑΕΙ ήταν 352.099.

Παράλληλα, οι εγγεγραμμένοι φοιτητές ήταν συνολικά 703.857, κάτι που συνεπάγεται ότι οι μη ενεργοί φοιτητές, κατά την ίδια περίοδο, ανήλθαν στους 351.758.

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα παραπάνω αριθμητικά δεδομένα αφορούν τα 25 ΑΕΙ και τις τρεις Ανώτατες Στρατιωτικές Σχολές (ΑΣΕΙ) της Ελλάδας.

Σύμφωνα με το υπουργείο Παιδείας, υπολογίζεται ότι με τη νέα ρύθμιση που προτείνεται, περίπου 290.000 ανενεργοί φοιτητές θα διαγραφούν από τα μητρώα τον ερχόμενο Σεπτέμβριο.

Το νομικό πλαίσιο

«Αιώνιοι», «παλιοί», «λιμνάζοντες» ή «ανενεργοί», οι φοιτητές που δεν έχουν πάρει πτυχίο ενώ έχουν ξεπεράσει το χρονικό όριο ανώτατης φοίτησης απασχολούν τις πολιτικές ηγεσίες του υπουργείου Παιδείας εδώ και δεκαετίες.

Η Ανώτατη Διάρκεια Φοίτησης θεσμοθετήθηκε με τον ν. 4957/2022, αποκαλούμενο και ως «νόμο Κεραμέως», ο οποίος όριζε ότι η ΔΑΦ για τα προγράμματα σπουδών διάρκειας 4 ετών ήταν τα 6 έτη (ν+2) και για τα 5ετή προγράμματα τα 8 έτη (ν+3). Μετά από τη συμπλήρωση της ανώτατης διάρκειας φοίτησης, ο νόμος ανέφερε ότι «το Διοικητικό Συμβούλιο του Τμήματος εκδίδει πράξη διαγραφής».

Από τα παραπάνω, ο νόμος προέβλεπε εξαίρεση για «σοβαρούς λόγους υγείας που ανάγονται στο πρόσωπο του φοιτητή ή στο πρόσωπο συγγενούς πρώτου βαθμού εξ αίματος ή συζύγου ή προσώπου με το οποίο ο φοιτητής έχει συνάψει σύμφωνο συμβίωσης».

Παράλληλα, προβλεπόταν το δικαίωμα μερικής φοίτησης, υπό προϋποθέσεις, το οποίο συνεπάγεται έως και διπλασιασμό του πραγματικού χρόνου φοίτησης, καθώς κάθε εξάμηνο μερικής φοίτησης προσμετράται ως μισό ακαδημαϊκό εξάμηνο.

Επιπλέον, δινόταν η δυνατότητα στους φοιτητές που το επιθυμούν και δεν έχουν υπερβεί το ανώτατο όριο φοίτησης, να διακόψουν τις σπουδές τους από ένα εξάμηνο έως το πολύ για 2 χρόνια.

Αξίζει να σημειωθεί, ότι τα όσα αφορούν τη μερική φοίτηση και τη διακοπή φοίτησης ισχύουν και με τη νέα ρύθμιση του νέου νόμου.

Η πρώτη προσπάθεια διαγραφής «αιωνίων» φοιτητών έγινε το 2007 (ν. 3549/2007), επί υπουργίας Μαριέττας Γιαννάκου. Στο άρθρο 14 του νόμου περιγραφόταν ότι «η ανώτατη διάρκεια φοίτησης στις προπτυχιακές σπουδές δεν μπορεί να υπερβαίνει τον ελάχιστο αριθμό εξαμήνων που απαιτούνται για τη λήψη του πτυχίου, σύμφωνα με το ενδεικτικό πρόγραμμα σπουδών του τμήματος, προσαυξανόμενο κατά 100%». Προβλεπόταν, επίσης, «σε εξαιρετικές περιπτώσεις» και με απόφαση της Συγκλήτου για τα πανεπιστήμια και της Συνέλευσης για τα τότε ΤΕΙ, «ύστερα από πλήρως αιτιολογημένη εισήγηση της Γενικής Συνέλευσης του Τμήματος και σχετική αίτηση φοιτητή ή σπουδαστή, η παράταση της ανώτατης διάρκειας φοίτησης του αιτούντος, μέχρι δύο (2) εξάμηνα».

Επιπλέον, ο «νόμος Γιαννάκου» έδινε το δικαίωμα στους φοιτητές να να διακόψουν τις σπουδές τους, με έγγραφη αίτηση, για όσα εξάμηνα, συνεχόμενα ή μη, επιθυμούν, και «πάντως όχι περισσότερα από τον ελάχιστο αριθμό εξαμήνων που απαιτούνται για τη λήψη πτυχίου σύμφωνα με το ενδεικτικό πρόγραμμα σπουδών». Τα εξάμηνα αυτά δεν προσμετρώνταν στην ανώτατη διάρκεια φοίτησης, ενώ οι φοιτητές ή σπουδαστές, που διέκοπταν τις σπουδές τους, έχαναν τη φοιτητική ιδιότητα καθ’ όλο το χρονικό διάστημα διακοπής των σπουδών τους, με τη λήξη της οποίας επανέρχονταν στο τμήμα τους.

Επόμενη προσπάθεια ρύθμισης αποτέλεσε ο ν. 4009/2011, ο επονομαζόμενος και «νόμος Διαμαντοπούλου». Ο νόμος καθόριζε ως «περίοδο κανονικής φοίτησης» τον ελάχιστο αριθμό των αναγκαίων για την απονομή του τίτλου σπουδών εξαμήνων, σύμφωνα με το ενδεικτικό πρόγραμμα σπουδών της σχολής, προσαυξημένο κατά τέσσερα εξάμηνα, (ν+2). Δινόταν, ωστόσο, η δυνατότητα εγγραφής στα εξάμηνα εφ’ όσον πληρούσαν τους όρους συνέχισης της φοίτησης που καθορίζονταν στον Οργανισμό κάθε ιδρύματος. Παράλληλα, ο νόμος προέβλεπε την αυτοδίκαια διαγραφή φοιτητών εφ’ όσον δεν είχαν εγγραφεί για δύο συνεχόμενα εξάμηνα.

Ακόμη, με τον «νόμο Διαμαντοπούλου» εισήχθη η πρόβλεψη μερικής φοίτησης για όσους φοιτητές αποδεδειγμένα εργάζονταν τουλάχιστον 20 ώρες την εβδομάδα. Στα ΑΕΙ εναπόκεινταν οι ειδικότερες προϋποθέσεις και οι λεπτομέρειες για τη διαδικασία διευκόλυνσης της φοίτησης των φοιτητών με αναπηρία. Στον νόμο παρέμεινε η πρόβλεψη για διακοπή φοίτησης, με τη διαφορά ότι οι φοιτητές που διέκοπταν λόγω υγείας ή ανωτέρας βίας αποδεδειγμένα, δεν έχαναν τη φοιτητική τους ιδιότητα.

Της Αθηνάς Καστρινάκη

Στη Ρωσία εντός της εβδομάδας ο Στηβ Γουίτκοφ, ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ

Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε σε δημοσιογράφους χθες Κυριακή πως ο ειδικός απεσταλμένος του, Στηβ Γουίτκοφ, θα ταξιδέψει στη Ρωσία «την Τετάρτη ή την Πέμπτη», με φόντο το τελεσίγραφο που έχει δώσει στον Ρώσο ομόλογό του, Βλαντίμιρ Πούτιν, να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Το ταξίδι θα λάβει χώρα «πιθανόν την επόμενη εβδομάδα, την Τετάρτη ή την Πέμπτη», είπε ο Ρεπουμπλικάνος πρόεδρος σε δημοσιογράφους, ενώ είχε προειδοποιήσει στις 30 Ιουλίου ότι το τελεσίγραφό του στον Πούτιν να βάλει τέλος στον πόλεμο επί ποινή ακόμη σκληρότερων κυρώσεων στη Ρωσία – και πλέον σε εταίρους της – εκπνέει εντός δέκα ημερών.

Ανέφερε επίσης ότι δυο πυρηνικά υποβρύχια που διέταξε να αναπτυχθούν, έπειτα από αντεγκλήσεις μέσω διαδικτύου με τον Ρώσο πρώην πρόεδρο Ντμίτρι Μεντβιέντεφ, βρίσκονται πλέον «στην περιοχή».

Δεν ξεκαθάρισε, ωστόσο, αν αναφερόταν σε πυρηνοκίνητα υποβρύχια ή υποβρύχια εφοδιασμένα με πυραύλους που φέρουν πυρηνικές κεφαλές. Δεν έδωσε καμία λεπτομέρεια για την ανάπτυξή τους, που αποτελεί στρατιωτικό μυστικό.

Παράλληλα με αυτήν την κίνηση, ο Ντόναλντ Τραμπ έχει διαμηνύσει πως αν η Ρωσία δεν λάβει μέτρα για να τερματιστεί ο πόλεμος θα προχωρήσει σε κυρώσεις τόσο σε βάρος της ιδίας όσο και «δευτερογενείς», σε βάρος εμπορικών εταίρων της, χωρίς να διευκρινίσει τι εννοεί.

«Θα επιβάλλουμε κυρώσεις, αν και (οι Ρώσοι) μοιάζουν να είναι πολύ καλοί στην αποφυγή κυρώσεων», ανέφερε ο Αμερικανός πρόεδρος μεταξύ άλλων.

Ο Πούτιν έχει ήδη συναντηθεί με τον Αμερικανό ειδικό απεσταλμένο επανειλημμένα στη Μόσχα, στο πλαίσιο διαδικασίας η οποία είχε ως στόχο να οδηγήσει σε αποκατάσταση των σχέσεων, ωστόσο διακόπηκε απότομα.

Ερωτηθείς ποιο είναι το μήνυμα που θα μεταφέρει ο Γουίτκοφ και αν υπάρχει κάτι που μπορεί να κάνει η Μόσχα για να μην υποστεί νέες κυρώσεις, ο Τραμπ απάντησε: «Ναι, να κλείσει συμφωνία για να σταματήσει να σκοτώνεται κόσμος».

Ανάμεσα στους στόχους των «δευτερογενών» κυρώσεων – προεξοφλείται πως θα έχουν τη μορφή τελωνειακών δασμών – που επισείει ο Αμερικανός πρόεδρος θα είναι χώρες που συνεχίζουν να έχουν εμπορικές συναλλαγές με τη Ρωσία, ιδίως η Κίνα και η Ινδία.

Επιστημονική ομάδα του ΔΠΘ ερευνά βιώσιμες λύσεις για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας στην Ελλάδα

Απαντήσεις και λύσεις στη λειψυδρία όχι μόνο του σήμερα, αλλά και για το εγγύς μέλλον, επιδιώκει να δώσει το έργο «WATERWISE», που υλοποιείται από επιστήμονες του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, σε συνεργασία με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο και τρεις μεγάλες εταιρείες πληροφορικής της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης.

Στο μικροσκόπιο των ερευνητών τίθενται όλες εκείνες οι περιοχές της Ελλάδας που αντιμετωπίζουν ζητήματα λειψυδρίας, με σκοπό να συλλέξουν ακριβή δεδομένα και να καταγράψουν τις ανάγκες κάθε τόπου, αλλά και την κατανάλωση που γίνεται από κατοίκους και τουρίστες.

Σε μία εποχή που η λειψυδρία απειλεί ολοένα και περισσότερες περιοχές της χώρας, την ώρα που η τουριστική πίεση ειδικά τους θερινούς μήνες είναι μεγάλη, επιδεινώνοντας τις υδάτινες ανισορροπίες, και με την επιπλέον πίεση που ασκείται από τις απαιτήσεις των ενεργοβόρων/υδατοβόρων υπολογιστικών συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης, το έργο «WATERWISE – Ευφυής Εκτίμηση Υδατικού Ισοζυγίου για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή» θα επιχειρήσει να δώσει ρεαλιστικές λύσεις με επιστημονική ακρίβεια.

Το έργο στοχεύει στην εκτίμηση της μελλοντικής ζήτησης του νερού, ακόμα και με τα πιο δυσμενή σενάρια, ώστε να προταθούν ταυτόχρονα και τα κατάλληλα έργα, μέσω των οποίων θα μπορεί η ζήτηση αυτή να καλυφθεί, αποσκοπώντας στην επάρκεια του πολύτιμου αυτού φυσικού πόρου για κάθε περιοχή.

Όπως εξηγεί στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο καθηγητής Διευθέτησης Ορεινών Υδάτων και Διευθυντής Έδρας UNESCO CON-E-ECT στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Δημήτρης Εμμανουλούδης, το έργο θα αποτελείται αρχικά από μια πλατφόρμα, στην οποία θα καταχωρούνται οι εισροές νερού μιας συγκεκριμένης περιοχής για διάφορα μελλοντικά κλιματικά σενάρια – δυσμενή, κανονικά ή ευμενή. Στη συνέχεια, στην ίδια πλατφόρμα, θα καταχωρούνται οι υπάρχουσες εκροές της εν λόγω περιοχής, επιφανειακές, υπόγειες ή λόγω εξάτμισης.

«Με αυτόν τον τρόπο θα έχουμε μια πρώτη εικόνα δυναμικού υδατικού ισοζυγίου της περιοχής για τα προαναφερθέντα σενάρια. Εν συνεχεία, με τη βοήθεια ενός πρωτότυπου λογισμικού, που θα βασίζεται σε διάφορα υποσυστήματα, Τεχνητής Νοημοσύνης και ανάλυσης μεγάλων δεδομένων, θα μπορούμε να προβλέπουμε μελλοντικά σενάρια κατανάλωσης του νερού στην εν λόγω περιοχή, αρχικά των κατοίκων για αστικές, γεωργικές και κτηνοτροφικές χρήσεις, και στη συνέχεια των τουριστών της περιοχής. Με δεδομένο ότι όλα τα προαναφερθέντα μεγέθη που συμμετέχουν στη σύνθεση του Υδατικού Ισοζυγίου είναι είτε κατά κάποιο τρόπο γνωστά είτε μετρήσιμα (π.χ. εισροές/μέτρηση βροχόπτωσης, καταναλώσεις κατοίκων/υδρόμετρα), κρίσιμο μέγεθος για την υλοποίηση του μοντέλου κατανάλωσης μιας περιοχής στο μέλλον είναι ο υπολογισμός του συνολικού υδατικού αποτυπώματος των τουριστών της περιοχής, δεδομένης της μη γνώσης τού πόσο αυτοί καταναλώνουν έκαστος και πόσοι πρόκειται να είναι κάθε χρονιά», σημειώνει ο κος Εμμανουλούδης.

Για τον λόγο αυτό, ύψιστης σημασίας για την ορθή υλοποίηση του έργου είναι το ερωτηματολόγιο που έχει ετοιμάσει η επιστημονική ομάδα και το οποίο απευθύνεται σε τουρίστες, κυρίως νησιωτικών περιοχών, προκειμένου να καταγραφεί το προαναφερθέν υδατικό τους αποτύπωμα, δηλαδή η ποσότητα του νερού που ο καθένας τους καταναλώνει κατά τη διάρκεια παραμονής του στον τόπο επίσκεψης.

Στο ερωτηματολόγιο περιλαμβάνονται ερωτήσεις γύρω από τα χαρακτηριστικά του καταλύματος που διαμένουν οι επισκέπτες, την ατομική αλλά και συλλογική κατανάλωση νερού, καθώς και ζητήματα γύρω από την εξοικονόμηση και θα μπορεί να συμπληρωθεί από τους συμμετέχοντες τουρίστες, είτε χρησιμοποιώντας τον σχετικό σύνδεσμο είτε σαρώνοντας με το κινητό τους το αντίστοιχο QR, το οποίο βρίσκεται διαθέσιμο σε χώρους εστίασης και ξενοδοχείων. Με αυτό τον τρόπο, οι απαντήσεις τους θα καταχωρούνται στη βάση δεδομένων, η οποία είναι συνδεδεμένη με την πλατφόρμα του έργου και θα επεξεργάζονται χωριστά κατά περιοχή.

Όπως τονίζει ο κος Εμμανουλούδης, «τοιουτοτρόπως, δίνεται η δυνατότητα υπολογισμού, με προσομοίωση, του συνολικού υδατικού αποτυπώματος των τουριστών σε κάθε περιοχή, μια κρίσιμη πληροφορία η οποία μας λείπει γενικώς, με την οποία συμπληρώνεται αθροιστικά το ποσό του ζητούμενου κατ’ έτος νερού μιας περιοχής σε παρόντα και μελλοντικό χρόνο, με τη βοήθεια των μοντέλων και σεναρίων που προαναφέραμε»· προσθέτει δε ότι λύνοντας το πρόβλημα της κατανάλωσης των τουριστών, έχουμε πλέον γνώση όλων των μεγεθών που συμμετέχουν στην εξίσωση εισροών-εκροών μιας περιοχής, όχι μόνο σήμερα, αλλά και για το εγγύς μέλλον, και κυρίως γνωρίζουμε την ποσότητα του νερού που μας λείπει και που πρέπει να βρούμε ώστε να υπάρχει επάρκεια του πόρου αυτού όσον αφορά σε κάθε περιοχή.

«Με τον τρόπο αυτό, μπορούμε να σχεδιάσουμε με ασφάλεια το είδος, τον αριθμό και το μέγεθος των έργων που δυνητικά θα μας εξασφαλίσουν τις ποσότητες αυτές νερού στο μέλλον, είτε μέσω συλλογής νερού των βροχοπτώσεων (φράγματα, ταμιευτήρες, δεξαμενές, κλπ), είτε μέσω αφαλάτωσης», σημειώνει.

Σύμφωνα με την επιστημονική ομάδα, σε πρώτο στάδιο, «case study» («για ενδεικτική μελέτη») θα αποτελέσουν έξι περιοχές της χώρας και συγκεκριμένα η Σαντορίνη, η Κέρκυρα, η Χίος, οι Φούρνοι Ικαρίας, η Θάσος και η Δράμα, ωστόσο ο σκοπός είναι να επεκταθεί σε όλη την Επικράτεια. Όπως υπογραμμίζει η ομάδα, η ολοκληρωμένη εφαρμογή του έργου «WATERWISE» συνιστά ένα πολυδιάστατο εργαλείο στρατηγικής σημασίας για την αντιμετώπιση της υδατικής κρίσης και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας απέναντι στις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής.

«Μέσω της συνδυαστικής αξιοποίησης δεδομένων, τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης και προγνωστικών αλγορίθμων, το έργο προσφέρει ουσιαστικές λύσεις σε προβλήματα που σχετίζονται με την αβεβαιότητα της υδατικής διαθεσιμότητας, τις αυξανόμενες καταναλωτικές πιέσεις και την ανάγκη βιώσιμου σχεδιασμού. Η κοινωνική επίδραση του έργου είναι εξίσου σημαντική. Η εφαρμογή του WATERWISE συμβάλλει άμεσα στην ενίσχυση της υδατικής ασφάλειας, στην εξοικονόμηση φυσικών πόρων και στην ενδυνάμωση της συμμετοχικής διαχείρισης των υδάτων», καταλήγουν τα μέλη της ομάδας.

* * * * *

Μπορείτε να συμπληρώσετε τα ερωτηματολόγια στους παρακάτω συνδέσμους:

Το ερωτηματολόγιο WATERWISE στα Eλληνικά (GR): https://forms.office.com/e/rDDNmjWjKy

WATERWISE Questionnaire in English (EN):  https://forms.office.com/e/08HDNbzaTm

Της Ιωάννας Καρδάρα

Η «αθέατη» πλευρά της εμπορικής συμφωνίας μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ – Τα μη δασμολογικά εμπόδια και τα αγροτικά προϊόντα

Η ανάλυση και η κριτική που ασκήθηκε στην εμπορική συμφωνία-πλαίσιο μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των ΗΠΑ εστίασε κυρίως στον δασμολογικό συντελεστή 15% για τις περισσότερες εξαγωγές των 27 χωρών-μελών της (εκτιμάται ότι αφορά στο 70% της συνολικής αξίας τους).

Ο συντελεστής αυτός είναι πολύ υψηλότερος από τον μέσο δασμό 2,5% που επιβαρύνονταν τα ευρωπαϊκά προϊόντα πριν την απόφαση του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ να αναμορφώσει το παγκόσμιο εμπορικό σύστημα, επικαλούμενος τα υψηλά ελλείμματα στο εμπορικό ισοζύγιο και την αποβιομηχάνιση της χώρας του. Σε σύγκριση, πάντως, με το καθεστώς που ίσχυε από τις 9 Απριλίου, όταν ανεστάλη ο συντελεστής 20% που είχε ανακοινωθεί μία εβδομάδα πριν και επιβλήθηκε ένας πρόσθετος οριζόντιος δασμός 10%, η διαφορά είναι μικρή, καθώς στον συντελεστή 15% θα ενσωματωθούν και οι προϋπάρχοντες δασμοί (κατά μέσο όρο εκτιμώνται σε 2,5%). Επίσης, ο συντελεστής 15% είναι χαμηλότερος από το 20% και το 30% που είχε ανακοινώσει ο Αμερικανός πρόεδρος στις αρχές Ιουλίου, αν και αυτά ήταν μέσα στη διαπραγματευτική τακτική που ακολούθησε.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, ο συντελεστής 15% θα μειώσει την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων στην αμερικανική αγορά, με πιθανές συνέπειες τη μείωση των εξαγωγών τους ή/και τη μείωση της κερδοφορίας τους, στον βαθμό που έχουν τα περιθώρια να επωμισθούν μέρος του αυξημένου κόστους. Η σημαντική ανατίμηση του ευρώ το τελευταίο εξάμηνο – η οποία περιορίστηκε πάντως μετά την ανακοίνωση της συμφωνίας – αποτελεί έναν πρόσθετο παράγοντα διάβρωσης της ανταγωνιστικότητας.

Ωστόσο, η εμπορική συμφωνία έχει και άλλες πτυχές, οι οποίες είναι σημαντικές για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και οικονομίες, αλλά δεν έχουν ξεκαθαριστεί ακόμη βασικές λεπτομέρειές τους ώστε να υπάρξει μία καλύτερη και συνολική αξιολόγηση της συμφωνίας. Οι πρώτες εκδοχές της συμφωνίας, όπως καταγράφηκαν σε ενημερωτικά σημειώματα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αφενός και του Λευκού Οίκου αφετέρου, έχουν διαφορές μεταξύ τους, ενώ και οι δύο πλευρές συμφωνούν ότι η διαπραγμάτευση θα συνεχισθεί για να υπάρξει μία πιο ξεκάθαρη εικόνα.

Μία βασική πτυχή της συμφωνίας αφορά στο άνοιγμα της ευρωπαϊκής αγοράς σε αμερικανικά προϊόντα, κάτι που επιθυμεί διακαώς η Ουάσιγκτον. Αυτό που φαίνεται να έχει ξεκαθαρίσει είναι ότι η ΕΕ θα καταργήσει και τους υπάρχοντες χαμηλούς δασμούς – κατά μέσο όρο 1% – σε βιομηχανικά προϊόντα των ΗΠΑ.

Η κατάσταση είναι πιο συγκεχυμένη αναφορικά με τις εισαγωγές αγροτικών προϊόντων από τις ΗΠΑ. Στην ανακοίνωση της Κομισιόν αναφέρεται ότι θα υπάρξει καλύτερη πρόσβαση για περιορισμένες ποσότητες αμερικανικών αλιευτικών προϊόντων, αναφέροντας ότι θα μπορούν να εισάγονται χωρίς δασμούς μέχρι μίας ορισμένης ποσότητας (tariff rate quotas), μεταξύ άλλων, μπακαλιάρος από την Αλάσκα, σολωμός από τον Ειρηνικό και γαρίδες, «με όφελος για τη μεταποιητική βιομηχανία της ΕΕ».

Αναφέρει, επίσης, ότι θα υπάρχει καλύτερη πρόσβαση «για ορισμένες μη ευαίσθητες αγροτικές εξαγωγές των ΗΠΑ αξίας 7,5 δισ. ευρώ», που αφορούν σε προϊόντα όπως η σόγια, φυτικοί σπόροι, δημητριακά ή ξηροί καρποί καθώς και κατεργασμένα τρόφιμα – κέτσαπ, κακάο και μπισκότα – με βάση ποσοστώσεις, «μειώνοντας το κόστος για τους αγρότες και μεταποιητές μας και προστατεύοντας παράλληλα τις αγροτικές ευαισθησίες της ΕΕ». Σε άλλο σημείο, η Κομισιόν αναφέρει ότι «η συμφωνία προστατεύει ευαίσθητους τομείς της γεωργίας της ΕΕ, όπως το θέμα του βοδινού κρέατος ή των πουλερικών».

Μία άλλη σημαντική πτυχή της συμφωνίας αφορά στα λεγόμενα μη δασμολογικά εμπόδια, όπως είναι οι προδιαγραφές που πρέπει να πληρούν προϊόντα τρίτων χωρών για να μπορούν να πωληθούν στην ευρωπαϊκή αγορά. Στο θέμα αυτό υπάρχει μάλλον η μεγαλύτερη ασάφεια σχετικά με το τι μέλλει γενέσθαι. Στο ενημερωτικό σημείωμα του Λευκού Οίκου αναφέρεται ότι «οι ΗΠΑ και η ΕΕ σκοπεύουν να συνεργαστούν για να αντιμετωπίσουν μη δασμολογικά εμπόδια που επηρεάζουν το εμπόριο σε τρόφιμα και αγροτικά προϊόντα, περιλαμβανομένου του εξορθολογισμού των απαιτήσεων για υγειονομικά πιστοποιητικά σχετικά με το αμερικανικό χοιρινό κρέας και γαλακτοκομικά προϊόντα».

Η Κομισιόν αναφέρει από την πλευρά της για το θέμα αυτό ότι θα μειωθούν τα μη δασμολογικά εμπόδια, «μεταξύ άλλων μέσω συνεργασίας για τα πρότυπα των αυτοκινήτων και με τη διευκόλυνση της αμοιβαίας αναγνώρισης αξιολογήσεων συμμόρφωσης (με τα πρότυπα) και σε άλλους βιομηχανικούς κλάδους». Τονίζει, όμως, ότι «η συμφωνία σέβεται πλήρως την κυριαρχία της ΕΕ στον καθορισμό του ρυθμιστικού πλαισίου». Πρέπει, επίσης, να σημειωθεί ότι σε πρόσφατη συνέντευξή του, ο Αμερικανός υπουργός Εμπορίου, Χάουαρντ Λούτνικ, σημείωσε ότι η Κομισιόν έδωσε κατά τη διαπραγμάτευση ιδιαίτερη έμφαση στην προστασία του αγροτικού τομέα της ΕΕ, όπως και του τομέα των φαρμάκων και των ημιαγωγών.

Ιδιαίτερη σημασία έχει το κεφάλαιο της συμφωνίας για τα ευρωπαϊκά προϊόντα που θα εξαιρούνται από τον συντελεστή 15%, το οποίο, όμως, επίσης πρέπει να αποσαφηνισθεί. Στο ενημερωτικό σημείωμα της Κομισιόν αναφέρεται ότι «από την 1η Αυγούστου, οι αμερικανικοί δασμοί στα αεροπλάνα και τα ανταλλακτικά τους, σε ορισμένα χημικά, ορισμένα γενόσημα φάρμακα ή εθνικούς πόρους θα επανέλθουν στα προ του Ιανουαρίου επίπεδα. […] Αυτό θα προσφέρει άμεση ελάφρυνση για βασικές βιομηχανίες της ΕΕ, ενώ η ΕΕ και οι ΗΠΑ συμφώνησαν να συνεχίσουν να εργάζονται για να ενταχθούν και άλλα προϊόντα στη λίστα αυτή». Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι κατά την προφορική ενημέρωση που έγινε από ευρωπαϊκής πλευράς για τη συμφωνία είχαν περιληφθεί στη λίστα των προϊόντων στα οποία δεν θα επιβαλλόταν δασμός 15% και «ορισμένα αγροτικά προϊόντα». Είχε αναφερθεί μάλιστα ότι υπάρχουν συζητήσεις για εξαίρεση του κρασιού και γενικότερα των οινοπνευματωδών ποτών. Ωστόσο, όπως είπε ο εκπρόσωπος της Κομισιόν την Πέμπτη, δεν έχει υπάρξει ακόμη συμφωνία για αυτό και δεν αναμενόταν να συμπεριληφθούν τα προϊόντα αυτά στην πρώτη ομάδα εξαιρέσεων που θα ανακοίνωναν οι ΗΠΑ.

Του Άκη Χαραλαμπίδη

Λ. Ραπτάκης, πρόεδρος ΠαΔΕΕ: Η σχέση Ελλάδας-ΗΠΑ είναι μία αμφίδρομη σχέση

Το τουρκο-λιβυκό μνημόνιο συνιστά «το μεγαλύτερο ανέκδοτο» της υφηλίου, το οποίο μπορεί να διακρίνει ακόμη και ένας μαθητής νηπιαγωγείου, δηλώνει ο Λεωνίδας Ραπτάκης, γερουσιαστής της πολιτείας Rhode Island των ΗΠΑ και πρόεδρος της Παγκόσμιας Διακοινοβουλευτικής Ένωσης Ελληνισμού (ΠαΔΕΕ), η γενική συνέλευση της οποίας πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στην Αθήνα.

Κατά τη διάρκεια αποκλειστικής συνέντευξής του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, με την ευκαιρία της παρουσίας στην Ελλάδα περισσότερων από 50 ελληνικής καταγωγής βουλευτών και γερουσιαστών-μελών της ΠαΔΕΕ, ο βετεράνος Ελληνοαμερικανός πολιτικός αναφέρεται στους στόχους και τον ρόλο της Παγκόσμιας Διακοινοβουλευτικής Ένωσης Ελληνισμού, τονίζοντας ότι οργανώσεις όπως αυτή διαδραματίζουν ρόλο γέφυρας μεταξύ της Ελλάδας και των κέντρων λήψης αποφάσεων παγκοσμίως.

Σε αυτό το πλαίσιο εκθειάζει τον ρόλο της χώρας μας ως συμμάχου στο ΝΑΤΟ, τονίζοντας την καίρια σημασία που αποδίδουν οι ΗΠΑ τόσο στον κόμβο του FSRU στην Αλεξανδρούπολη όσο και στις εγκαταστάσεις του λιμένος στη Σούδα. «Δίχως τη Σούδα στην Κρήτη δεν ξέρω τι θα έκαναν οι ΗΠΑ την τελευταία πενταετία», σημειώνει χαρακτηριστικά, προσθέτοντας όμως ότι είναι μία «αμφίδρομη οδός», αναφερόμενος στον ρόλο των ΗΠΑ ως συμμάχου χώρας στην προάσπιση των ελληνικών συνόρων.

Ακολουθούν τα κυριότερα σημεία της συνέντευξης που παραχώρησε ο κος Ραπτάκης στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και τον Ν. Γ. Δρόσο.

Ποιος είναι ο σκοπός της παρούσας επίσκεψής σας στην Ελλάδα;

Κάθε δύο χρόνια πραγματοποιούμε τη γενική συνέλευση της Παγκόσμιας Διακοινοβουλευτικής Ένωσης Ελληνισμού (ΠαΔΕΕ), ώστε να συγκεντρωθούν όλοι οι νομοθέτες σειράς χωρών με ελληνική καταγωγή και να εργαστούν σε πολλά θέματα που μας απασχολούν.

Αυτή τη χρονιά συναντηθήκαμε με το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, γεγονός ιδιαίτερα σημαντικό αναφορικά με την ηλεκτρική διασύνδεση δια θαλάσσης (GSI), με το FSRU στην Αλεξανδρούπολη, καθώς και για τα ζητήματα σχετικά με το τουρκο-λιβυκό (σ.σ. μνημόνιο) δηλαδή τα ψευδή (θαλάσσια) σύνορα, όπως τα αποκαλούμε, τα μη αναγνωρισμένα σύνορα.

Ο τομέας της Ενέργειας διαδραματίζει ρόλο-κλειδί. Όπως επίσης και τα ζητήματα της Άμυνας, και για αυτό επισκεπτόμαστε το Πεντάγωνο. Το να γνωρίζουμε, να εκπαιδεύουμε τους νομοθέτες ελληνικής καταγωγής, τα μέλη μας, είναι σημαντικό ώστε να είναι σε θέση να μεταφέρουν τα κατάλληλα μηνύματα και αυτοί με τη σειρά τους στους συναδέλφους τους βουλευτές και μέλη κυβερνήσεων στις πρωτεύουσες όπου εδρεύουν, και να προωθούν τα ελληνικά και τα κυπριακά συμφέροντα. Συναντηθήκαμε επίσης με τους Γενικούς Γραμματείς Δικαιοσύνης, Καινοτομίας, και άλλους, ώστε να βρούμε κοινό έδαφος συνεννόησης σε σειρά ζητημάτων. Για παράδειγμα, για την εκστρατεία επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα. Σήμερα έχουμε συναντήσεις στον τομέα της Εκπαίδευσης, για την ελληνική γλώσσα, καθώς και με εκπροσώπους σειράς αμερικανικών σχολείων που εδρεύουν στην Ελλάδα, όπως το Αμερικανικό Κολλέγιο Αθηνών, το American Community School και άλλα. Αρχίζουμε από την πρωτοβάθμια εκπαίδευση και προχωρούμε στη δευτεροβάθμια και την τριτοβάθμια εκπαίδευση, και εξετάζουμε τους τρόπους με τους οποίους μπορεί να ενισχυθεί η γνώση στις διάφορες βαθμίδες της εκπαίδευσης, η ελληνική γλώσσα και η ιστορία του τόπου.

Επίσης, στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής συναντηθήκαμε με στελέχη της πολιτικής ηγεσίας, ώστε να τους φέρουμε σε επαφή με τα μέλη μας και ιδίως τα νεότερα, ώστε να αποκτήσουν γνώσεις στα ζητήματα που απασχολούν την Ελλάδα.

Κάθε δυο χρόνια λοιπόν, έχουμε τη γενική μας συνέλευση και προσπαθώ να πείσω το Ελληνικό Κοινοβούλιο – και νομίζω ότι έχω κατορθώσει να πείσω τον πρόεδρο της Βουλής, Νικήτα Κακλαμάνη – να διευκολύνει το έργο μου. Του χρόνου εορτάζουμε την 30η επέτειο της Παγκόσμιας Διακοινοβουλευτικής Ένωσης Ελληνισμού.

Αναφερθήκατε στον τομέα της ενέργειας. Ποιους τομείς εντοπίζετε ως τους πλέον δόκιμους για συνεργασία μεταξύ αμερικανικών και ελληνικών εταιρειών;

Ξεκάθαρα είναι η Αλεξανδρούπολη. Η ενέργεια είναι ο υπ’ αριθμόν ένα τομέας. Το FSRU στην Αλεξανδρούπολη διαδραματίζει δύο ρόλους. Πρώτον, προστατεύει την εδαφική ακεραιότητα της Ελλάδας, στον Βορρά, στα σύνορα Ελλάδος-Τουρκίας και δεύτερον αναδεικνύει την Ελλάδα ως ενεργειακό κόμβο των Βαλκανίων. Είδατε τι συνέβη όταν σταμάτησε η ροή του ρωσικού αερίου κατά τη διάρκεια του πολέμου στην Ουκρανία. Η Ελλάδα καθίσταται πρωτοπόρος, επίσης, στην ηλιακή και την αιολική ενέργεια.

Άλλοι τομείς ενδιαφέροντος, είναι ο τουρισμός και ο αμυντικός τομέας. Κατ’ εμέ, ωστόσο, ο πλέον σημαντικός τομέας που θα έπρεπε να μας απασχολεί είναι πώς η ελληνική οικονομία θα μπορούσε να βοηθήσει τον ελληνικό λαό. Απογοητεύομαι όταν ακούω για την άνοδο των ενοικίων σε σχέση με το επίπεδο των εισοδημάτων. Για νέους ανθρώπους που αρχίζουν την καριέρα τους ο μισθός είναι της τάξης των 800-1000 ευρώ μηνιαίως, κάτι που δεν μπορεί να είναι αποδεκτό.

Υπό το φως των συζητήσεων για τους δασμούς μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ, πόσο πιθανό εκτιμάτε ότι είναι να ενισχυθούν οι εμπορικές συναλλαγές μεταξύ των δυο πλευρών;

Η Ελλάδα είναι τμήμα της ΕΕ, αλλά είναι μία μικρή οικονομία. Εάν θα μπορούσε η Ελλάδα να τύχει ορισμένων εξαιρέσεων στο ζήτημα των δασμών θα ήταν ευτυχές.

Κάνοντας ένα βήμα πίσω στη συζήτησή μας, αναφερθήκατε στον τομέα της άμυνας ως πιθανό πεδίο συνεργασίας σε εταιρικό επίπεδο. Τι βλέπετε εκεί;

Υπάρχουν πολλές εταιρίες των ΗΠΑ που συνεργάζονται με ελληνικές εταιρίες, όπως η Harris, η Lockheed Martin, η Raytheon, ενώ υπάρχει συνεργασία και σε συγκεκριμένα προγράμματα, όπως τα ελικόπτερα Black Hawk με τη Lockheed Martin. Υπήρχαν επίσης συζητήσεις σχετικά με την παραχώρηση στην Ελλάδα ορισμένων φρεγατών από τις ΗΠΑ, αλλά η Ελλάδα προτίμησε να προχωρήσει με τις γαλλικές, σεβαστό. Η Ελλάδα είναι επίσης στο πρόγραμμα των F-35 και υπάρχει και μία σειρά τεχνολογικών ζητημάτων επί των οποίων η Ελλάδα συνεργάζεται με αμερικανικές εταιρείες, όπως η τεχνολογία των μη επανδρωμένων αεροσκαφών σε συνεργασία με το Ισραήλ. Είναι πολλά. Το σημαντικό, όμως, είναι ότι υπάρχει αυτή η συνεργασία και ότι νέοι άνθρωποι, οι οποίοι είτε βρίσκονται εδώ είτε είχαν εγκαταλείψει την Ελλάδα για να εργαστούν στο εξωτερικό, στις ΗΠΑ, μπορούν πλέον να επιστρέψουν και να αναλάβουν τα ηνία αυτών των τεχνολογικών τμημάτων και των προγραμμάτων. Αυτή είναι η βασική μας στόχευση. Να προωθήσουμε αμερικανικές εταιρίες να έρθουν στην Ελλάδα και επίσης ελληνικές εταιρίες να επεκταθούν στις ΗΠΑ και αυτό συμβαίνει. Για παράδειγμα, έχουμε μία εταιρεία από την Αργυρούπολη, που άνοιξε γραφείο στο Ουαιόμινγκ, την D.P.M. Technologies, οι οποίοι κατασκευάζουν ακίδες για μία σειρά από όπλα, και έτσι γίνεται το επιχειρείν. Εμείς ως νομοθέτες σε πολιτειακό επίπεδο φροντίζουμε να φέρνουμε σε επαφή τις δυο πλευρές με αξιωματούχους στις ΗΠΑ ώστε να διευκολύνουμε αυτές τις επαφές. Έχουμε 50 Ελληνοαμερικανούς ομογενείς εκλεγμένους σε 22 Πολιτείες. Αυτή είναι σημαντική ισχύς.

Σχετικά πρόσφατα η Intracom Defence εξαγοράστηκε από ισραηλινά συμφέροντα. Βλέπετε αντίστοιχες διεργασίες με αμερικανικές εταιρείες που «κοιτούν» ελληνικές εταιρίες του αμυντικού τομέα;

Υπάρχουν ορισμένες αξιόλογες ελληνικές εταιρίες του αμυντικού τομέα και κοιτάμε να φέρουμε σε επαφή τις διοικήσεις τους προσβλέποντας σε τέτοιες συνεργασίες. Η Metlen ήδη συνεργάζεται τόσο με αμυντικό κατασκευαστικό έργο στην Ελλάδα ενώ επενδύει και στον Καναδά, κοιτάζοντας παράλληλα και την Πολιτεία του Ουαιόμινγκ. Στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας υπάρχει συνεργασία. Εμείς κτίζουμε γέφυρες μεταξύ των δυο πλευρών.

Πέραν του ρόλου που διαδραματίζουν στο επιχειρείν, πώς θα συγκρίνατε τη σχετική ισχύ ελληνικών ομογενειακών οργανώσεων σε σχέση με τον Λευκό Οίκο και τον σημερινό του ένοικο;

Είμαστε διαχωρισμένοι ισομερώς μεταξύ Δημοκρατών και Ρεπουμπλικανών. Όταν ο Λευκός Οίκος κατοικείται από τους Δημοκρατικούς προωθούμε τα μέλη μας από το Δημοκρατικό Κόμμα και αντιστρόφως. Δεν μας ενδιαφέρει ποιος είναι στον Λευκό Οίκο. Εμείς υποστηρίζουμε τον πρέσβη. Αυτό που λέμε στα μέλη μας είναι ότι δεν μας ενδιαφέρει εάν είστε με το Δημοκρατικό ή το Ρεπουμπλικανικό κόμμα. Εμείς στηρίζουμε την πρέσβη Γκιλφόιλ, η τοποθέτηση της οποίας μόλις επικυρώθηκε. Εμείς είμαστε η γέφυρα μεταξύ της χώρας μας και της Ελλάδας. Δουλεύουμε από κοινού με την αμερικανική πρεσβεία, με τον ή την πρέσβη, και όποιος κι αν είναι στον Λευκό Οίκο, εργαζόμαστε από κοινού. Τα κόμματα δεν έχουν σημασία. Εάν υπάρχει ένα θέμα, οι Ρεπουμπλικανοί είναι οι πρώτοι που θα βοηθήσουν την Ελλάδα.

Πόσο επιτυχείς πιστεύετε ότι είναι οργανώσεις όπως η δική σας στην επίτευξη των στόχων τους και σε σχέση με αντίστοιχες οργανώσεις, όπως για παράδειγμα το ισραηλινό ή εβραϊκό λόμπι, πώς συγκρίνεστε;

Το εβραϊκό λόμπι είναι πολύ ισχυρό στις ΗΠΑ. Είμαστε ξεχωριστοί από αυτό το λόμπι αλλά συνεργαζόμαστε, όπως συνεργαζόμαστε και με άλλες ομογενειακές οργανώσεις. Εμείς είμαστε μία ξεχωριστή οντότητα επειδή είμαστε εκλεγμένοι εκπρόσωποι σε νομοθετικές και κυβερνητικές θέσεις και προσπαθούμε να διατηρούμε τους εαυτούς μας χώρια, είτε στο Πολιτειακό είτε στο Ομοσπονδιακό επίπεδο· ωστόσο, συνεργαζόμαστε με όλες τις ομάδες. Μαθαίνουμε, εκπαιδευόμαστε από αυτές τις ομάδες, ομογενειακές και άλλες, επί ορισμένων ζητημάτων. Το Ισραήλ, για παράδειγμα, έχει ένα πρόγραμμα το οποίο ονομάζεται «50 πολιτείες + μία, το Ισραήλ», στο οποίο με προσκαλούν να μεταβώ στο Ισραήλ, όπως [προσκαλούν] και ακόμη 200 πολιτειακούς και άλλους νομοθέτες να επισκεφτούν το Ισραήλ. Η ισραηλινή κυβέρνηση έχει κάνει πολύ καλή δουλειά για την προώθηση των θεμάτων του Ισραήλ και αυτό θέλουμε να κάνουμε και εμείς. Η ελληνική κυβέρνηση, το ελληνικό κοινοβούλιο, έχουν μικρό προϋπολογισμό και δεν περιμένουμε κινήσεις τέτοιου εύρους, όμως αυτή είναι η κατεύθυνση για να προωθήσουμε τους στόχους μας.

Στη διάρκεια των τελευταίων ετών παρατηρούνται αλλαγές στο παγκόσμιο γεωπολιτικό status quo και στην επικράτηση του νόμου του ισχυροτέρου αντί του Διεθνούς Δικαίου. Συμφωνείτε με αυτήν την εκτίμηση;

Η ισχύς είναι σημαντική, αλλά πρέπει πάντα να προηγείται το Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της Θαλάσσης. Το πρόβλημα είναι ότι οι ΗΠΑ όπως και η Τουρκία δεν έχουν υπογράψει τη Συνθήκη για το Δίκαιο της Θαλάσσης. Όμως όταν ο (πρόεδρος) Τραμπ αποκαλεί τον Κόλπο του Μεξικού ως Κόλπο των ΗΠΑ, αναγνωρίζει την ακεραιότητα των συνόρων. Κατά τον ίδιο τρόπο θα έπρεπε επίσης να υποστηρίζει τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας, και η πλέον ωμή παραβίασή τους αφορά στο τουρκο-λιβυκό μνημόνιο και στην οριοθέτηση που αυτό καθορίζει. Πρόκειται για το μεγαλύτερο ανέκδοτο στην υφήλιο, με τον Ερντογάν να πιέζει τώρα τη Λιβύη να πλημμυρίσει την Ελλάδα με πρόσφυγες στα νότια της Ελλάδας, στην Κρήτη. Ακόμη και ένας μαθητής νηπιαγωγείου μπορεί να το δει αυτό.

Όπως αντίστοιχα αντιβαίνει τη λογική η διεκδίκηση των οριοθετημένων υδάτων της Κύπρου από την Τουρκία. Για αυτούς ακριβώς τους λόγους είναι σημαντική η συνεργασία «3+1» (Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ και ΗΠΑ) και ελπίζω ότι η κυβέρνηση Τραμπ θα στηρίξει την Ελλάδα και μέσω της ισχύος και μέσω των συνόρων. Όπως, αντίστοιχα, η ΕΕ θα έπρεπε να κάνει το ίδιο.

Είμαι ιδιαίτερα απογοητευμένος με την ΕΕ. Η ΕΕ θα έπρεπε να είχε σταθεί στο πλευρό της Ελλάδος το 2015, είτε στα σύνορα στον Έβρο είτε στα σύνορα μεταξύ Σάμου και Τουρκίας, και θα έπρεπε να υπάρχουν πολεμικά αεροσκάφη και πολεμικά πλοία να περιπολούν τα ελληνικά σύνορα, τα ευρωπαϊκά σύνορα, όταν η Ελλάδα χρειαζόταν βοήθεια, και θα έπρεπε να είναι εδώ και τώρα λέγοντας στην Τουρκία ότι αυτά είναι τα σύνορα της ΕΕ και της Ελλάδος. Τελεία και παύλα. Η ΕΕ είναι μία αδύναμη οντότητα και θα πρέπει να έχει ισχυρότερη ηγεσία στο μέλλον.

Προτίθενται οι ΗΠΑ να αναλάβουν αυτόν τον ρόλο στην Ανατ. Μεσόγειο;

Νομίζω ότι το έχουν ήδη κάνει. Βλέπουμε ότι η Κύπρος είναι τώρα στο ‘παιχνίδι’ με τις ΗΠΑ. Ποτέ δεν είχαμε τόσο καλές συμφωνίες με την Κύπρο. Για αυτό μαχόμαστε εμείς, ως νομοθέτες.

Ο πρόεδρος της Κύπρου μάς ζήτησε δυο τινά. Πρώτον, για το visa waiver και δεύτερον την άρση του εμπάργκο όπλων από έναν χρόνο σε ίσως 3 ή και 5 χρόνια. Και το κάναμε αυτό. Το υποστηρίξαμε. Αντίστοιχα υποστηρίξαμε τα αιτήματα της Ελλάδας στο Κογκρέσο και τη Γερουσία. Είναι μία αμφίδρομη οδός. Δίχως τη Σούδα στην Κρήτη δεν ξέρω τι θα έκαναν οι ΗΠΑ την τελευταία πενταετία. Αντίστοιχα, η Αλεξανδρούπολη είναι μία εξαιρετική πλατφόρμα για τις ΗΠΑ, για μεταφορές, για εκπαίδευση και ασκήσεις, να εργαστούν με άλλα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ, με τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, και να είναι ένας κόμβος-κλειδί για την άμυνα της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Η Ελλάδα έχει αποδειχθεί σύμμαχος και με το Αρχηγείο του ΝΑΤΟ στη Λάρισα και άλλες εγκαταστάσεις, όπως στην Καλαμάτα. Ως νομοθέτες, υποστηρίζουμε τα συμφέροντα της Ελλάδος. Όταν η Τουρκία αποφασίσει να απειλήσει τα ελληνικά σύνορα, η (σ.σ. αμερικανική) κυβέρνηση, όποιος κι αν είναι [πρόεδρος], μπορεί να σηκώσει το τηλέφωνο στον Λευκό Οίκο, και να στείλει ένα ξεκάθαρο μήνυμα στον πρόεδρο Ερντογάν: «Κάνε πίσω».

Φοιτητές, τουρίστες, επενδυτές: Οι νέοι πρωταγωνιστές στην αγορά κατοικίας

Η ελληνική αγορά κατοικίας κινείται το καλοκαίρι του 2025 σε τρεις παράλληλους άξονες: τη ραγδαία αύξηση των ενοικίων φοιτητικής κατοικίας, την ενίσχυση της αξίας των εξοχικών σε τουριστικά νησιά και τη σταθερή εισροή ξένων κεφαλαίων για την αγορά και εκμετάλλευση θερινών κατοικιών. Οι πιο πρόσφατες μετρήσεις και αναλύσεις αποτυπώνουν τις βασικές τάσεις μιας αγοράς που επηρεάζεται από τη ζήτηση φοιτητών, τον τουρισμό, την περιορισμένη προσφορά και τη μετατροπή των κατοικιών σε εργαλεία οικονομικής απόδοσης. Η έρευνα του Spitogatos δείχνει πως οι τιμές φοιτητικών κατοικιών αυξήθηκαν σε όλη την επικράτεια. Η Geoaxis καταγράφει για όγδοη συνεχή χρονιά αυξήσεις στη ζήτηση και στις τιμές των θερινών εξοχικών, με έμφαση στα νησιά των Κυκλάδων. Η Elxis παρουσιάζει το μακροπρόθεσμο οικονομικό αποτύπωμα της πώλησης εξοχικής κατοικίας σε ξένους αγοραστές, αναδεικνύοντας όχι μόνο την αγοραία αξία αλλά και την επενδυτική απόδοση για την τοπική και εθνική οικονομία. Η Premier Realty Greece αναδεικνύει την αλλαγή των χαρακτηριστικών του Έλληνα αγοραστή και την ενίσχυση του ρόλου της αγοράς ως επένδυση.

Αυτές οι 4 έρευνες, όταν διαβαστούν μαζί, προσφέρουν ένα πολυεπίπεδο πορτρέτο της ελληνικής αγοράς ακινήτων: μια αγορά που δοκιμάζεται από τη ζήτηση και ταυτόχρονα μετασχηματίζεται.

Φοιτητικές κατοικίες – Έρευνα Spitogatos (Ιούλιος 2025)

Η περίοδος εύρεσης φοιτητικής κατοικίας έχει ξεκινήσει μετά την ανακοίνωση των βαθμολογιών των Πανελλήνιων εξετάσεων. Το Spitogatos Insights κατέγραψε την εξέλιξη των μέσων ζητούμενων τιμών (ΜΖΤ) ενοικίασης φοιτητικών κατοικιών. Η κτηματαγορά κατά το 2ο τρίμηνο του 2025 κατέγραψε αύξηση στα ζητούμενα ενοίκια της τάξης του 7,2%, ενώ η ΜΖΤ φοιτητικής κατοικίας σημείωσε αύξηση 7,4%. Στην αναζήτηση φοιτητικής κατοικίας, τα σημαντικότερα κριτήρια είναι ο όροφος, η επίπλωση και ο αριθμός υπνοδωματίων, ενώ αυξανόμενο ενδιαφέρον παρουσιάζουν η ενεργειακή κλάση και ο κλιματισμός.

Στην Αττική, η ΜΖΤ αυξήθηκε κατά 5,4% σε σχέση με το 2024. Η χαμηλότερη ΜΖΤ εντοπίζεται στη Νίκαια (9 ευρώ/τ.μ.), όπου ένα σπίτι κάτω των 65 τ.μ. έχει τιμή περίπου 500 ευρώ. Αντίθετα, σε περιοχές όπως Μετς, Κουκάκι και Κολωνάκι, η ΜΖΤ φτάνει τα 13 έως 16,5 ευρώ/τ.μ. Στην περιοχή Ζωγράφου, η ΜΖΤ για φοιτητικό σπίτι κάτω των 65 τ.μ. φτάνει τα 534 ευρώ.

Στη Θεσσαλονίκη σημειώθηκε αύξηση 10,9% της ΜΖΤ το 2ο τρίμηνο του 2025. Οι χαμηλότερες τιμές εντοπίζονται στη Σταυρούπολη και τον Εύοσμο, ενώ οι υψηλότερες στο κέντρο και τις 40 Εκκλησιές-Ευαγγελίστρια. Στην υπόλοιπη Ελλάδα, προσιτές ΜΖΤ εντοπίζονται σε Δράμα, Λαμία και Καστοριά, ενώ υψηλές τιμές εμφανίζονται σε τουριστικές πόλεις όπως Χανιά, Κέρκυρα και Ρέθυμνο. Μεγάλες αυξήσεις στη ΜΖΤ καταγράφηκαν σε Φλώρινα, Σπάρτη και Χανιά.

Θερινές εξοχικές κατοικίες – Έρευνα Geoaxis (2ο τρίμηνο 2025)

Σε πέντε δημοφιλή νησιά παρατηρείται για όγδοη συνεχόμενη χρονιά αύξηση των διάμεσων ζητούμενων τιμών πώλησης εξοχικών κατοικιών. Μεγάλη είναι η διαφορά τιμών μεταξύ πολυτελών και τυπικών κατοικιών. Στη Μύκονο και τη Σαντορίνη μια πολυτελής κατοικία κοστίζει έως και 5,6 φορές περισσότερο από μια τυπική. Στη Σέριφο ο αντίστοιχος δείκτης είναι 2,4 φορές. Σημαντικό ερώτημα για τις Κυκλάδες είναι αν και πότε η αλόγιστη ανάπτυξη, ο υπερτουρισμός και τα προβλήματα υποδομών θα επιφέρουν αλλαγές στο οικοσύστημα.

Οι μεγαλύτερες θερινές κατοικίες καταγράφονται σε Μύκονο, Πάρο και Κέα (περίπου 240 τ.μ.). Στη Σαντορίνη η διάμεση επιφάνεια είναι 170 τ.μ. και στη Σέριφο 120 τ.μ. Η διάμεση ηλικία των ακινήτων σε Μύκονο, Πάρο και Κέα είναι 7 έτη, ενώ στα υπόλοιπα νησιά πάνω από 15. Οι αυξήσεις των τιμών σε σχέση με πέρυσι: Μύκονος +5,71% (16.000 ευρώ/τ.μ.), Σαντορίνη +5,49% (13.292 ευρώ), Πάρος +4,53% (9.499 ευρώ), Κέα +6,31% (6.216 ευρώ), Σέριφος +5,78% (3.827 ευρώ). Στη Μύκονο η ανώτατη τιμή φτάνει τα 25.000 ευρώ/τ.μ. και στη Σαντορίνη τα 20.000 ευρώ/τ.μ. Στην Πάρο, αν και η ανώτατη τιμή είναι 20.000 ευρώ, η διάμεση είναι 9.466 ευρώ, υποδηλώνοντας μεγάλη διακύμανση. Πιο «προσγειωμένη» είναι η εικόνα στις λιγότερο κοσμοπολίτικες Κυκλάδες. Στη Σέριφο, η ανώτατη τιμή φτάνει τα 5.267 ευρώ και στην Κέα τα 16.000 ευρώ/τ.μ., με σημαντικές διαφορές μεταξύ διάμεσης και ανώτατης τιμής.

Η Μύκονος έχει τη μεγαλύτερη αύξηση τιμών σε δεκαετία με +32%, ενώ η Σέριφος τη μικρότερη (+19%). Παρότι η τουριστική περίοδος ξεκίνησε μουδιασμένα (σεισμοί, γεωπολιτικά), οι αξίες δεν επηρεάστηκαν ακόμα λόγω υψηλής αγοραστικής δύναμης. Αναμένεται συνέχιση της ανόδου, με ηπιότερο ρυθμό, εκτός αν προκύψει σοβαρό αρνητικό γεγονός.

Οικονομικό αποτύπωμα από αγορές εξοχικών – Ανάλυση Elxis (Ιούλιος 2025)

Σύμφωνα με την Elxis-At Home in Greece, η πώληση μίας νεόδμητης εξοχικής κατοικίας σε ξένο αγοραστή μπορεί να αποφέρει στην ελληνική οικονομία όφελος 1.090.000 ευρώ σε βάθος δεκαετίας. Υπολογίζονται τόσο το αρχικό τίμημα και τα έξοδα αγοράς (440.040 ευρώ), όσο και οι καταναλωτικές δαπάνες και το κόστος συντήρησης (651.500 ευρώ). Το μοντέλο βασίζεται σε εξοχική μονοκατοικία 120 τ.μ., με πισίνα και κήπο 500 τ.μ.

Το αρχικό κόστος αγοράς είναι 400.000 ευρώ. Ο φόρος μεταβίβασης φτάνει τα 12.360 ευρώ, ενώ το τέλος κτηματογράφησης και τα έξοδα συμβολαιογράφου προσθέτουν άλλα 8.800 ευρώ. Η αμοιβή δικηγόρου είναι 4.000 ευρώ και η μεσιτική αμοιβή (3%) φτάνει τα 14.880 ευρώ. Έτσι, το συνολικό ποσό από την αγορά ανέρχεται σε 440.040 ευρώ.

Σύμφωνα με τον CEO της Elxis, Γιώργο Γαβριηλίδη, πολλοί ξένοι επιλέγουν και την εκμετάλλευση του ακινήτου. Η χρήση υπολογίζεται σε περίπου επτά μήνες, με δώδεκα εβδομάδες εκμίσθωσης τον χρόνο. Οι δαπάνες διαμονής επισκεπτών φτάνουν τα 29.400 ευρώ, ενώ 21.250 ευρώ είναι τα ετήσια έξοδα του ιδιοκτήτη (κατανάλωση, διασκέδαση), 10.000 ευρώ για τεχνική συντήρηση και 4.500 ευρώ για διαχείριση ακινήτου. Έτσι, οι ετήσιες εισροές στην τοπική οικονομία ξεπερνούν τα 65.000 ευρώ ή 650.000 ευρώ σε μία δεκαετία.

Το αποτύπωμα είναι σημαντικό είτε πρόκειται για Κρήτη, Ρόδο, Πελοπόννησο είτε για λιγότερο τουριστικά μέρη. Εμπλέκονται πολλές ειδικότητες: οικοδόμοι, εργολάβοι, τεχνικοί, εστιάτορες, λιανικό εμπόριο, καύσιμα, καθαρίστριες, ξεναγοί, μεσίτες, συμβολαιογράφοι, μηχανικοί.

Η αγορά πολυτελών κατοικιών ωριμάζει

Τα τελευταία χρόνια, ο Έλληνας αγοραστής πολυτελών κατοικιών μεταβάλλεται. Από συναισθηματικός, γίνεται πιο στρατηγικός, επιλέγοντας ακίνητα με προστιθέμενη αξία και επενδυτική λογική. Όπως αναφέρει η Κορίνα Σαΐα (Premier Realty Greece), η πολυτελής κατοικία δεν αποτελεί πλέον μόνο σύμβολο status αλλά και επιλογή ζωής. Ο ενδιαφερόμενος αξιολογεί το ακίνητο από την τοποθεσία και την ενεργειακή του απόδοση έως τις πιθανές αποδόσεις. Στα βόρεια προάστια, η Κηφισιά, η Πολιτεία και η Εκάλη διατηρούν την υπεραξία τους. Στα νότια, Βούλα, Βουλιαγμένη και Ελληνικό βρίσκονται στο επίκεντρο λόγω αναπλάσεων. Στις Κυκλάδες, τα ακίνητα συνδυάζουν ιδιοκατοίκηση και υψηλές αποδόσεις.

Οι περισσότερες αγορές κυμαίνονται από 800.000 ευρώ έως 2.000.000 ευρώ, με πολλές κατοικίες να ξεπερνούν τα 2,5 εκατομμύρια. Οι αποδόσεις φτάνουν το 4%-6%, ανάλογα με την τοποθεσία και τη χρήση. Αυξανόμενη εγχώρια ζήτηση καταγράφεται τα τελευταία χρόνια. Οι Έλληνες επενδύουν με γνώση και διάρκεια, αναζητώντας ασφάλεια σε ένα αβέβαιο γεωπολιτικό και οικονομικό περιβάλλον. Η πολυτελής κατοικία λειτουργεί ευέλικτα: κύρια ή εξοχική κατοικία, τουριστικό κατάλυμα ή μελλοντικό στήριγμα για τα παιδιά. Το 2025, η αγορά πολυτελών κατοικιών είναι ώριμη. Οι Έλληνες δεν αγοράζουν απλώς ακίνητο αλλά επενδύουν στο μέλλον τους.

Συμπερασματικά η εικόνα της αγοράς κατοικίας το καλοκαίρι του 2025 είναι πολυεπίπεδη και δυναμική. Η αύξηση στα φοιτητικά ενοίκια αποτυπώνει την πίεση στις πόλεις και τη δυσκολία εξεύρεσης προσιτής στέγης. Η άνοδος των τιμών εξοχικών στα νησιά ενισχύει τον επενδυτικό χαρακτήρα. Η παρουσία ξένων αγοραστών προσθέτει εισροές αλλά και προκλήσεις για τη βιωσιμότητα. Η κατοικία από κοινωνικό αγαθό γίνεται επενδυτικό προϊόν και η ισορροπία αυτών των τάσεων θα κρίνει τις εξελίξεις των επόμενων ετών.

Α. Λ.

Επιδιώκοντας την εξαίρεση ελληνικών προϊόντων από τους αμερικανικούς δασμούς

Την επισημοποίηση της συμφωνίας ΕΕ-ΗΠΑ για τους δασμούς αναμένουν στο οικονομικό επιτελείο, προκειμένου στη συνέχεια, μέσω διμερών συζητήσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο, να επιτευχθεί η εξαίρεση ελληνικών προϊόντων. Πρόκειται κυρίως για το ελαιόλαδο, τη φέτα, το γιαούρτι, το κρασί και τις ελιές που αποτελούν προϊόντα ΠΟΠ και στηρίζουν, συν τοις άλλοις, το εξαγωγικό «αποτύπωμα» της χώρας, και ήδη μελετώνται όλες οι πτυχές των επόμενων κινήσεων.

Εξάλλου, εκτός από την αποφυγή πληγμάτων στους Έλληνες παραγωγούς, στόχος είναι να μην καταστεί ελλειμματικό το ισοζύγιο με τις ΗΠΑ, το οποίο σήμερα είναι ελαφρά πλεονασματικό, καθώς οι ελληνικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ ανήλθαν πέρυσι σε 2,4 δισ. ευρώ, ενώ οι αμερικανικές εισαγωγές διαμορφώθηκαν σε 2,16 δισ. ευρώ.

Παράλληλα, η κυβέρνηση στρέφει το βλέμμα της και σε νέους εναλλακτικούς προορισμούς, με την Ινδία και τη Μέση Ανατολή να βρίσκονται ψηλά στην ατζέντα. Με κυβερνητικούς παράγοντες να αναφέρουν ότι η χώρα δεν μπορεί να βασιστεί αποκλειστικά στις αποφάσεις που θα ληφθούν στις Βρυξέλλες, όπου όλα τα κράτη-μέλη θα δώσουν τον ατομικό «υπέρ πάντων αγώνα» για τα δικά τους προϊόντα (π.χ. η Γαλλία για τη σαμπάνια).

Το «στίγμα» για τις κυβερνητικές σκέψεις έδωσε ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης, ο οποίος κατ’ αρχάς ανέφερε ότι η συμφωνία «αποτρέπει έναν εμπορικό πόλεμο με αλυσιδωτές συνέπειες» και «εξασφαλίζει τη διατλαντική ενότητα». Ωστόσο, πρόσθεσε με έμφαση ότι «η Ελλάδα θα ήθελε ένα χαμηλότερο ποσοστό δασμών, ιδανικά μηδενικό. Το 15% είναι μεν χαμηλότερο από το αρχικό σχέδιο, αλλά εξακολουθεί να βαραίνει».

Ο υπουργός έστειλε και μήνυμα προς το εσωτερικό της Ευρώπης, δηλώνοντας ότι «δεν γίνεται να μιλάμε για ενιαία αγορά και να έχουμε ακόμη εσωτερικά εμπόδια που λειτουργούν σαν ενδοευρωπαϊκοί δασμοί. Στη μεταποίηση φτάνουν το 45% και στις υπηρεσίες το 110%. Αυτά είναι εμπόδια που πρέπει να καταρρεύσουν», παραπέμποντας και σε σχετικές αναφορές του Μάριο Ντράγκι.

Την ίδια ώρα, το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή εκπόνησε ειδική μελέτη για τις επιπτώσεις από τους αμερικανικούς δασμούς. Το κείμενο εργασίας επικεντρώνεται σε 20 κλάδους με εξαγωγές προς τις ΗΠΑ για το διάστημα 2000-2024. Μάλιστα, πέρυσι, οι εξαγωγές προς τις ΗΠΑ των συγκεκριμένων κλάδων κάλυπταν το περίπου 76% της συνολικής αξίας των εξαγωγών προς τις ΗΠΑ για το συγκεκριμένο έτος.

Για την περίοδο 2000-2024, η μέση ετήσια αξία των εξαγωγών προς τις ΗΠΑ ανά κατηγορία προϊόντων είχε ως εξής (εντός παρένθεσης η αξία σε εκατ. ευρώ): αλιεύματα-Ψάρια (18,4), λαχανικά (1), φρούτα (14), ροφήματα (1), ελαιώδεις καρποί (2), παρασκευασμένα λαχανικά, φρούτα εκτός από ελιές (60), κρασιά (10), τσιμέντα υδραυλικά (65), ορυκτά καύσιμα (320), φαρμακευτικά (2), υλικά (23), χάλυβας (7), τεχνουργήματα από χάλυβα (74), αργίλιο (80), μηχανήματα (28,3), ηλεκτρικές συσκευές (71,8), αεροπλοΐα (57,5), ελιές (100), ελαιόλαδο (30) και τυρί φέτα (27).

Το Γραφείο Προϋπολογισμού προτείνει, εξάλλου, να στηριχθούν στοχευμένα οι εξαγωγικοί κλάδοι που είναι πιο ευάλωτοι σε δυσμενείς εμπορικές διαταραχές, να υπάρξει ανακατεύθυνση των εξαγωγών προς νέες διεθνείς αγορές, παρότι αυτή συνεπάγεται κόστος, και να εξεταστούν προσωρινά μέτρα ανακούφισης των πληττόμενων εξαγωγέων, όπως μειώσεις μη μισθολογικού κόστους ή ενέργειας, με στόχο την άμεση ελάφρυνσή τους, τη διατήρηση της απασχόλησης και της επιχειρησιακής συνέχειας, καθώς και να υλοποιηθούν πρωτοβουλίες κατάρτισης για την ενίσχυση των δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού.

Του Ομήρου Εμμανουηλίδη

Μ. Σκορδίλης: Πιθανή η εκδήλωση του φαινομένου ντόμινο μετά τον σεισμό στην Καμτσάτκα

Το φαινόμενο «ντόμινο» μετά τον ισχυρό σεισμό στην Καμτσάτκα αναμένουν επιστήμονες, οι οποίοι τονίζουν ότι ύστερα από μια τόσο έντονη διέγερση, μπορεί να ενεργοποιηθεί και κάποιο γειτονικό ρήγμα. Όπως εξηγεί στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο καθηγητής σεισμολογίας του ΑΠΘ Μανώλης Σκορδίλης, με το φαινόμενο ντόμινο είναι πιθανό κάποιο γειτονικό σε αυτό που διεγέρθηκε ρήγμα να είναι σε μια φάση ωριμότητας και αστάθειας, να έχει «φορτώσει» δηλαδή δυνάμεις, οπότε ο ισχυρός σεισμός να δώσει την ώθηση που θα το ενεργοποιήσει ώστε να δώσει και αυτό ένα μεγάλο σεισμό στη συνέχεια.

«Δεν είναι κανόνας, αλλά είναι κάτι που μπορεί να γίνει σε μια περιοχή με τόσο υψηλή σεισμικότητα σαν την περιοχή αυτή που ονομάζεται και ‘Δακτυλίδι της φωτιάς’ στον Ειρηνικό. Ανά πάσα στιγμή, μπορεί να εκδηλωθεί ισχυρός σεισμός, οπότε μετά από ένα τέτοιο δυνατό γεγονός σαν τον πρόσφατο [σεισμό], πάντα είσαι και λίγο επιφυλακτικός γιατί δεν ξέρεις πώς θα εξελιχθεί και πόσο μεγάλο μετασεισμό μπορεί να δώσει», λέει ο κος Σκορδίλης, διευκρινίζοντας ότι μπορεί να υπάρξει ενεργοποίηση σε κάποιο άλλο σημείο του «Δακτυλιδιού».

«Και δεν είναι μόνο αυτό· όταν είναι τόσο ισχυρός ο σεισμός, επηρεάζονται και ευρύτερες περιοχές. Για παράδειγμα, το 1999, στον σεισμό των 7,6 Ρίχτερ στο Ισμίτ της Τουρκίας, είχαμε τότε πει ότι πιθανόν να επηρεάσει ευρύτερες περιοχές και τον ελληνικό χώρο. Και κάτι τέτοιο φάνηκε ότι συνέβη, γιατί και την επόμενη μέρα είχαμε δύο σεισμούς πάνω από 5 βαθμούς της κλίμακας Ρίχτερ στο βόρειο Αιγαίο, αλλά και λίγο αργότερα, στις 7 Σεπτέμβρη, είχαμε τον μεγάλο σεισμό στην Πάρνηθα. Οπότε δεν αποκλείεται να έχουμε τέτοιου είδους επηρεασμούς από έναν τόσο ισχυρό σεισμό.»

Αναφερόμενος στην Καμτσάτκα, τονίζει ότι έχει δώσει πολλούς σεισμούς πάνω από 8 Ρίχτερ, με αποκορύφωμα αυτόν που είχε γίνει στις 4 Νοέμβριου του 1952 με μέγεθος 9 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ, τον μεγαλύτερο που έχει γίνει στην περιοχή. Όσο για το τι «αφήνουν» πίσω τους τέτοιοι μεγάλοι σεισμοί, ο καθηγητής σεισμολογίας λέει ότι αν δεν συνοδευτούν από κάποιο ισχυρό τσουνάμι – κάτι που δεν έγινε στην Καμτσάκα – φέρνουν μια μακροχρόνια σεισμική ακολουθία. «Φυσικά, όταν είναι τόσο μεγάλοι οι σεισμοί, κανείς δεν ξέρει πόσος θα είναι ο μεγαλύτερος μετασεισμός που θα εκδηλωθεί, πού θα εκδηλωθεί και πότε. Κι αυτό γιατί όταν διεγερθεί μια ζώνη μήκους περίπου 400 χιλιομέτρων, ένας άλλος μεγάλος σεισμός θα μπορούσε να ενεργοποιηθεί οπουδήποτε, υπό την προϋπόθεση ότι στην περιοχή εκείνη θα είχαν εκδηλωθεί αυξημένες τάσεις».

Μιλώντας για την εικόνα που θα παρουσιάζει ο πυθμένας μετά τον σεισμό, που είχε εστιακό βάθος περίπου 20 χιλιομέτρων κάτω από τον πυθμένα της θάλασσας, τονίζει ότι αλλάζει η γεωμορφολογία του. «Ωστόσο», προσθέτει, «απ’ ό,τι φαίνεται, η μετακίνηση που έγινε στον πυθμένα δεν ήταν τόσο μεγάλη, γιατί τότε το τσουνάμι θα ήταν πολύ ψηλό».

Περισσότερες πληροφορίες για την εικόνα του πυθμένα θα δοθούν μετά τη χαρτογράφηση που θα γίνει τους προσεχείς μήνες και θα δείχνουν και την παραμόρφωσή του. Όσο για το «Δακτυλίδι της Φωτιάς», ο κος Σκορδίλης εξηγεί ότι έχει σχήμα πετάλου, περικλείει όλον τον Ειρηνικό Ωκεανό και κατά μήκος του γίνονται οι συγκρούσεις ανάμεσα σε πλάκες.

«Δηλαδή, η πλάκα του Ειρηνικού συγκρούεται προς στα δυτικά με την Ευρασιατική, στην περιοχή που έγινε ο σεισμός είναι η πλάκα της Οχοτσκικής που είναι ένα κομμάτι, μια μικρή πλάκα που συνδέεται και με την πλάκα της Βόρειας Αμερικής προς τα ανατολικά· γενικότερα, όλο αυτό το τόξο είναι πολύ ενεργό. Μιλάμε για την πλέον ενεργή σεισμικά περιοχή του πλανήτη με έντονη ηφαιστειότητα, αφού υπάρχει σύγκρουση λιθοσφαιρικών πλακών».

Της  Νατάσας Καραθάνου