Ιαπωνία, Ινδονησία, Ευρωπαϊκή Ένωση, Νότια Κορέα… Ο Ντόναλντ Τραμπ καταφέρνει να επιβάλλει τελωνειακούς δασμούς σε όλους σχεδόν τους εμπορικούς εταίρους του, εξασφαλίζοντας πως δεν θα υπάρξουν αντίποινα, διαμορφώνοντας νέες ισορροπίες δυνάμεων, χωρίς πάντως να αλλάζει εντελώς τα παγκόσμια δεδομένα, τουλάχιστον κατά τις εκτιμήσεις ειδικών.
Οι ΗΠΑ θα εφαρμόζουν από αύριο Παρασκευή 1η Αυγούστου επιπρόσθετους τελωνειακούς δασμούς στα προϊόντα που εισάγουν από τις περισσότερες περιοχές του κόσμου, είτε υπέγραψαν είτε όχι συμφωνίες με την Ουάσιγκτον.
Η μείωση των τελωνειακών δεσμών επιβλήθηκε ως πυλώνας της παγκοσμιοποίησης αφότου δημιουργήθηκε το 1947 η ΓΔΣΕ – Γενική Συμφωνία Δασμών και Εμπορίου, GATT στα αγγλικά – πρόγονος του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ), που έχει σήμερα 166 μέλη και αντιπροσωπεύει το 98% των διεθνών εμπορικών συναλλαγών.
«Μάθαμε μεταπολεμικά πως μια χώρα ευημερεί περισσότερο όταν μειώνει τους τελωνειακούς δασμούς της. Είναι επίσης καλύτερο κι οι άλλες χώρες να μειώνουν τους δικούς τους», σημείωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Ρίτσαρντ Μπόλντουιν, καθηγητής ειδικευμένος στη διεθνή οικονομία στο IMD Business School της Λοζάνης, άλλοτε μέλος του οικονομικού συμβουλίου του Λευκού Οίκου επί προεδρίας Τζορτζ Μπους πατέρα.
Ο νυν πρόεδρος των ΗΠΑ κάνει άλμα προς τα πίσω επιβάλλοντας δασμούς που θα είναι οι υψηλότεροι τουλάχιστον από το 1930.
Όμως οι συνέπειες για το παγκόσμιο εμπόριο, πέραν των ΗΠΑ, αναμένεται να είναι μάλλον περιορισμένες.
«Ο Τραμπ δεν έχει ακόμη εξοντώσει το παγκόσμιο εμπορικό σύστημα, καθώς ο υπόλοιπος κόσμος δεν έχει αλλάξει άποψη για το ζήτημα. Κατά κανόνα, βλέπει ευνοϊκά το εμπόριο», σημειώνει ο κος Μπόλντουιν.
Οι Αμερικανοί εισαγωγείς είναι αυτοί που καταρχήν θα σηκώσουν το μεγαλύτερο βάρος των δασμών, και μπορεί να αποφασίσουν είτε να αυξήσουν την προσφορά είτε να μετακυλήσουν τον λογαριασμό στους Αμερικανούς καταναλωτές.
Αλλά «αυτό δεν θα έχει συστημικό αντίκτυπο» στον υπόλοιπο κόσμο, εκτίμησε μιλώντας στο AFP ο Πασκάλ Λαμί, πρώην γενικός διευθυντής του ΠΟΕ. Ο Ντόναλντ Τραμπ κατήγαγε, όπως το βλέπει ο κος Λαμί, «πύρρειο νίκη», καθώς είναι η χώρα του αυτή που θα υποστεί το πιο βαρύ χτύπημα.
Το εμπόριο αγαθών αυξήθηκε θεαματικά τα τελευταία χρόνια, ξεπέρασε τα 24 τρισεκατομμύρια δολάρια σε αξία το 2023, σύμφωνα με τον ΠΟΕ.
Οι αμερικανικές εισαγωγές, τις οποίες αφορούν πάνω απ’ όλα οι νέοι τελωνειακοί δασμοί, δεν αντιπροσωπεύουν παρά το 13% της παγκόσμιας κίνησης.
Οι δασμοί είναι «μείζον» ζήτημα, αλλά δεν αφορούν παρά μόνο «μέρος των παγκόσμιων εισαγωγών και ο υπόλοιπος κόσμος συνεχίζει να θέλει να λειτουργεί με μοντέλο δέσμευσης και αλληλεξάρτησης στο παγκόσμιο εμπόριο», κρίνει η Ελβίρ Φαμπρί, ειδικός στη γεωπολιτική του εμπορίου στο Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Ζακ Ντελόρ.
Διάφορα σχέδια για τη σύναψη συμφωνιών για το εμπόριο αποτελούν αντικείμενο διαπραγματεύσεων.
Τον Μάρτιο, η Ιαπωνία, η Νότια Κορέα και η Κίνα δεσμεύτηκαν να επιταχύνουν τις διαπραγματεύσεις τους εν όψει της σύναψης συμφωνίας. Ο Βραζιλιάνος πρόεδρος Λούλα καλεί για συμφωνία ανάμεσα στα κράτη της Mercosur (Αργεντινή, Βραζιλία, Παραγουάη, Ουρουγουάη) και στην Ιαπωνία.
Στα τέλη του 2024, η Ευρωπαϊκή Ένωση υπέγραψε συμφωνία ελεύθερου εμπορίου με τη Mercosur, αν και συνεχίζει να αντιμετωπίζει εμπόδια. Ξανάρχισε εξάλλου συνομιλίες προς τον σκοπό αυτό με τη Μαλαισία και κράτη στην κεντρική Ασία.
Η παγκόσμια οικονομία αναμένεται να αντέξει, παρά την αβεβαιότητα, εκτίμησε προχθές Τρίτη το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ).
Εξάλλου, ο εμπορικός πόλεμος του Ντόναλντ Τραμπ επικεντρώνεται, ως τώρα τουλάχιστον, στα αγαθά, όχι στις υπηρεσίες, επισημαίνει ο Πασκάλ Λαμί. Αυτές οι τελευταίες είναι «η μερίδα των διεθνών εμπορικών ανταλλαγών που καταγράφει την ταχύτερη αύξηση».
«Πρέπει να αλλάξουμε γυαλιά όταν παρατηρούμε τις διεθνείς συναλλαγές», συνέχισε, σχολιάζοντας πως «ο Ντόναλντ Τραμπ έχει μεσαιωνική άποψη» για το ζήτημα.
Ο ΠΟΕ δημοσιοποίησε για πρώτη φορά τον Απρίλιο εκτίμηση για το εμπόριο υπηρεσιών, που αναμένεται να παρουσιάσει αύξηση 4% το 2025, που είναι πάντως περίπου μία μονάδα κάτω από ό,τι προβλεπόταν προτού εξαπολυθεί ο εμπορικός πόλεμος.
Το εμπόριο αγαθών αναμένεται αντίθετα να συρρικνωθεί φέτος κατά 0,2% προτού σημειώσει «μέτρια» αύξηση 2,5% το 2026, σύμφωνα με τον ίδιο διεθνή θεσμό.
Οι προβλέψεις αυτές, ωστόσο, δεν είχαν λάβει προφανώς υπ’ όψιν τους δασμούς που θα αρχίσουν να εφαρμόζονται από αύριο.
