Αυτή η συνταγή για κοτόπουλο satay [σατέι] έχει όλα τα στοιχεία: είναι γευστική, αρέσει σε όλους και είναι εύκολη στην παρασκευή. Το κοτόπουλο μαρινάρεται για αρκετές ώρες (ή όλη τη νύχτα, αν το έχετε προγραμματίσει), στη συνέχεια καρφώνεται σε καλαμάκια και ψήνεται μέχρι να καψαλιστεί ελαφρώς και να καραμελώσει στις άκρες. Αλλά το πραγματικό αστέρι είναι η σάλτσα φυστικιού: κρεμώδης, λίγο πικάντικη και φωτεινή, με φρέσκο λάιμ. Μπορείτε ακόμη να την ετοιμάσετε μερικές ημέρες νωρίτερα, ώστε να είναι έτοιμη όταν τη χρειαστείτε.
Μου αρέσει να σερβίρω το κοτόπουλο σατέι με ρύζι γιασεμί και με λίγο αγγούρι, ντομάτα ή μπρόκολο στον ατμό ως συνοδευτικό. Αν το σερβίρετε ως κύριο πιάτο, υπολογίστε 6 έως 8 μακριά σουβλάκια. Για ορεκτικό, τα μικρότερα σουβλάκια είναι επίσης μια κατάλληλα.
Τι θα χρειαστείτε
(Τζέννιφερ Σήγκαλ)
Σάλτσα σόγιας: Προσθέτει γευστικές και γευστικές νότες τόσο στη μαρινάδα του κοτόπουλου όσο και στη σάλτσα φιστικιών.
Φυτικό λάδι: Βοηθά να καλυφθεί ομοιόμορφα το κοτόπουλο και να μην κολλήσει στη σχάρα.
Σκούρα καστανή ζάχαρη: Προσθέτει μια βαθιά, μελωμένη γλυκύτητα που ισορροπεί την αλμύρα και τα μπαχαρικά τόσο στο κοτόπουλο όσο και στη σάλτσα.
Σκόρδο: Προσθέτει έντονη, αρωματική γεύση τόσο στη μαρινάδα όσο και στη σάλτσα φιστικιού.
Κουρκουμά και κόλιανδρο σε σκόνη: Ζεστά, γήινα μπαχαρικά που προσδίδουν γεύση και χρυσαφένιο χρώμα στη μαρινάδα.
Κοτόπουλο φιλέτο: Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε μπούτια, στήθος ή φιλέτα κοτόπουλου, ό,τι σας αρέσει περισσότερο, κομμένα σε κομμάτια για τα σουβλάκια. Λάβετε υπ’ όψιν ότι τα μπούτια χρειάζονται περισσότερο ψήσιμο.
Γάλα καρύδας χωρίς ζάχαρη και φυστικοβούτυρο: Αποτελούν τη βάση της σάλτσας φυστικιού, προσδίδοντάς της γεύση ξηρών καρπών, ελαφριά γλυκύτητα και κρεμώδη υφή.
Ταϊλανδέζικη πάστα κόκκινου κάρυ: Μια κουταλιά της σούπας προσθέτει έντονο άρωμα και γεύση στη σάλτσα. Χρησιμοποιώ τη μάρκα Thai Kitchen, που είναι εύκολο να βρεθεί στα περισσότερα μεγάλα σούπερ μάρκετ.
Σάλτσα σριράτσα και φρέσκος χυμός λάιμ: Αυτά τα αρωματικά προσθέτουν λίγο πικάντικη γεύση και φρεσκάδα στη σάλτσα φυστικοβούτυρου.
Γενικές οδηγίες, βήμα προς βήμα
Ετοιμάστε τη μαρινάδα: Σε ένα μεγάλο μπολ, ανακατέψτε τη σάλτσα σόγιας, το λάδι, την καστανή ζάχαρη, το σκόρδο, τον κουρκουμά και τον κόλιανδρο. Προσθέστε τα κομμάτια του κοτόπουλου και ανακατέψτε για να καλυφθεί.
Μαρινάρετε το κοτόπουλο: Καλύψτε και αφήστε στο ψυγείο για τουλάχιστον 4 ώρες ή όλη τη νύχτα. Οι 4 ώρες επαρκούν για το μαρινάρισμα, αλλά αν έχετε χρόνο να το μαρινάρετε όλη τη νύχτα είναι καλύτερο για να έχετε τη μέγιστη γεύση.
Ετοιμάστε τα σουβλάκια: Προθερμάνετε τη σχάρα και περάστε τα σουβλάκια. Όταν είστε έτοιμοι για το μαγείρεμα, προθερμάνετε τη σχάρα σε μέτρια-υψηλή θερμοκρασία και καθαρίστε και λαδώστε τις σχάρες. Περάστε τα κομμάτια του κοτόπουλου στα σουβλάκια (αν χρησιμοποιείτε ξύλινα σουβλάκια, βεβαιωθείτε ότι τα έχετε μουλιάσει σε νερό για τουλάχιστον 30 λεπτά πριν το ψήσιμο για να μην καούν). Προσπαθήστε να αφήσετε λίγο χώρο μεταξύ των κομματιών κοτόπουλου. Το να αφήνετε λίγο χώρο μεταξύ των κομματιών στα σουβλάκια εξασφαλίζει ότι θα ψηθούν ομοιόμορφα και θα εκτεθούν στο μέγιστο στη σχάρα. Αν είναι πολύ σφιχτά, θα βράσουν στον ατμό αντί να ψηθούν.
Ψήστε τα σουβλάκια: Ψήστε με καπάκι, μέχρι να καψαλιστούν τα άκρα και να ψηθεί καλά — 3 έως 5 λεπτά κάθε πλευρά για τα στήθη και τα φιλέτα, 5 έως 6 λεπτά κάθε πλευρά για τα μπούτια.
(Τζέννιφερ Σήγκαλ)
Φτιάξτε τη σάλτσα φυστικιού: Σε μια μικρή κατσαρόλα σε μέτρια-υψηλή φωτιά, ανακατέψτε το γάλα καρύδας, το φυστικοβούτυρο, την καστανή ζάχαρη, την πάστα κάρυ, τη σριράτσα, τη σάλτσα σόγιας και τον χυμό λάιμ. Αφήστε να πάρει μια ελαφριά βράση, στη συνέχεια χαμηλώστε τη φωτιά και σιγοβράστε μέχρι να πήξει ελαφρώς. Αφαιρέστε από τη φωτιά και αφήστε να κρυώσει λίγο – θα συνεχίσει να πήζει καθώς κρυώνει. Εάν πυκνώσει πολύ, προσθέστε λίγο ζεστό νερό για να ρυθμίσετε τη σύσταση πριν το σερβίρετε.
Σερβίρετε: Μεταφέρετε τα σουβλάκια σε μια πιατέλα και σερβίρετε με τη σάλτσα φιστικιού. Απολαύστε!
(Τζέννιφερ Σήγκαλ)
Σατέι κοτόπουλου
Σερβίρει 8 άτομα ως ορεκτικό ή 4 άτομα ως κύριο πιάτο
Χρόνος προετοιμασίας: 30 λεπτά
Χρόνος μαγειρέματος: 15 λεπτά
Συνολικός χρόνος: 45 λεπτά, συν τουλάχιστον 4 ώρες για το μαρινάρισμα
Υλικά
Για τα σουβλάκια κοτόπουλου
1/4 φλιτζάνι σάλτσα σόγιας
1/4 φλιτζάνι φυτικό λάδι ή εναλλακτικό
1/4 φλιτζάνι (γεμάτο) σκούρα καστανή ζάχαρη
2 σκελίδες σκόρδο, ψιλοκομμένες
1 κ.γλ. κουρκουμά
1/2 κ.γλ. κόλιανδρο
1 κιλό κοτόπουλο χωρίς κόκαλα και χωρίς πέτσα (μπούτια, στήθος ή φιλέτα), καθαρισμένο και κομμένο σε κομμάτια μεγέθους μπουκιάς
Καλαμάκια για τα σουβλάκια (βλ. σημείωση)
Για τη σάλτσα φυστικιού
3/4 φλιτζάνι γάλα καρύδας χωρίς ζάχαρη
1/4 φλιτζάνι κρεμώδες φυστικοβούτυρο
3 κ.σ. (γεμάτες) σκούρα καστανή ζάχαρη
1 κ.σ. ταϊλανδέζικη κόκκινη πάστα κάρυ
1 κ.σ. σριράτσα
1 κ.σ. σάλτσα σόγιας
2 κ.σ. φρέσκο χυμό λάιμ (από 1 λάιμ)
Εκτέλεση
Για το κοτόπουλο
Σε ένα μεγάλο μπολ, ανακατέψτε τη σάλτσα σόγιας, το λάδι, τη μαύρη ζάχαρη, το σκόρδο, τον κουρκουμά και τον κόλιανδρο. Προσθέστε το κοτόπουλο και ανακατέψτε μέχρι να καλυφθεί ομοιόμορφα. Καλύψτε και βάλτε στο ψυγείο για τουλάχιστον 4 ώρες ή όλη τη νύχτα.
Όταν είστε έτοιμοι για το μαγείρεμα, προθερμάνετε το γκριλ σε μέτρια-υψηλή θερμοκρασία και καθαρίστε και λαδώστε τις σχάρες. Περάστε το κοτόπουλο σε σουβλάκια (φροντίστε να μην τα γεμίσετε πολύ) και τακτοποιήστε τα στο γκριλ. Μαγειρέψτε με καπάκι, μέχρι το κοτόπουλο να καψαλιστεί στις άκρες και να ψηθεί καλά — 3 έως 5 λεπτά από κάθε πλευρά για τα στήθη ή τα φιλέτα κοτόπουλου και 5 έως 6 λεπτά από κάθε πλευρά για τους μπούτι κοτόπουλου. Μεταφέρετε σε μια πιατέλα και σερβίρετε με τη σάλτσα φιστικιού.
Για τη σάλτσα φιστικιού
Σε μια μικρή κατσαρόλα σε μέτρια-υψηλή φωτιά, ανακατέψτε το γάλα καρύδας, το φυστικοβούτυρο, την καστανή ζάχαρη, την πάστα κάρυ, τη σριράτσα, τη σόγια σος (ή τη σάλτσα ψαριού) και το χυμό λάιμ. Αφήστε να βράσει ελαφρά, στη συνέχεια μειώστε τη φωτιά και σιγοβράστε για λίγα λεπτά μέχρι να πήξει ελαφρώς. Αφαιρέστε από τη φωτιά και αφήστε να κρυώσει ελαφρώς – η σάλτσα θα συνεχίσει να πυκνώνει καθώς κρυώνει.
Παρατηρήσεις
Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ξύλινα ή μεταλλικά καλαμάκια. Εάν χρησιμοποιείτε ξύλινα καλαμάκια, βυθίστε τα σε νερό για τουλάχιστον 30 λεπτά για να μην καούν στη σχάρα.
Οδηγίες για προετοιμασία εκ των προτέρων: Η σάλτσα φιστικιού μπορεί να παρασκευαστεί έως και 3 ημέρες νωρίτερα. Ζεστάνετε πριν τη σερβίρετε.
Αν μετά από την προπόνηση νιώθετε ποτέ πιο πεινασμένος από ποτέ ή σας έρχεται μια μεγάλη επιθυμία για ζάχαρη, αυτό ενδέχεται να οφείλεται στα γονίδιά σας, σύμφωνα με νέα έρευνα.
Τα ευρήματα της έρευνας υποδεικνύουν ότι το γονίδιο FTO μπορεί να οδηγεί σε λιγούρες, καθώς μεταβάλλει τον μεταβολισμό των μυών και τους καθιστά λιγότερο αποτελεσματικούς με την πάροδο του χρόνου, ενώ παράλληλα ενισχύει τα σήματα πείνας. Με μικρές αλλαγές στο τι και πώς τρώτε μετά την προπόνηση, μπορείτε να ελέγξετε την κατάσταση και να μην αφήσετε τα γονίδιά σας να υπονομεύσουν την πρόοδό σας.
Τι είναι το γονίδιο FTO;
Το FTO είναι ένα γονίδιο ανίχνευσης θρεπτικών συστατικών που παίζει σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση της πείνας και της χρήσης ενέργειας. Η υψηλότερη έκφρασή του βρίσκεται στον υποθάλαμο (η περιοχή του εγκεφάλου όπου ρυθμίζονται σε μεγάλο βαθμό η όρεξη και οι ορμόνες), αλλά και στους λιπώδεις ιστούς (λιπώδη κύτταρα) και τους μυς. Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι το FTO επηρεάζει τη διατροφική συμπεριφορά, καθώς ανταποκρίνεται στα σήματα κορεσμού του κεντρικού νευρικού συστήματος. Οι παραλλαγές του γονιδίου αυτού επηρεάζουν τα πάντα, από το πόσο φαγητό λαχταράτε μέχρι το πόσο αποτελεσματικά ανακάμπτουν οι μύες σας μετά την άσκηση. Τα άτομα με την παραλλαγή TT του FTO αντιμετωπίζουν μοναδικές προκλήσεις: μπορεί να ξεκινούν δυναμικά στις προπονήσεις, αλλά να αναπτύσσουν αντίσταση στην ινσουλίνη στους μυς τους πιο γρήγορα, ειδικά όταν ακολουθούν μία δίαιτα με μεγάλη περιεκτικότητα σε λιπαρά.
Μελέτη του 2025 που δημοσιεύτηκε στο Nature αποκάλυψε ότι οι φορείς του FTO-TT βιώνουν ταχύτερη μυϊκή κόπωση λόγω της αντίστασης στην ινσουλίνη. Η ινσουλίνη είναι μια ορμόνη που βοηθά τους μυς σας να απορροφήσουν γλυκόζη για ενέργεια, αλλά όταν αναπτύσσεται αντίσταση, οι μύες σας δυσκολεύονται να ανεφοδιαστούν σωστά. Αυτό οδηγεί σε ενεργειακή κατάρρευση και αυξημένη όρεξη, καθώς το σώμα σας προσπαθεί να αντισταθμίσει. Η μελέτη διαπίστωσε επίσης ότι οι δίαιτες με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά επιταχύνουν αυτή τη διαδικασία, καθιστώντας πιο δύσκολο για τους φορείς του TT να διατηρούν σταθερά επίπεδα ενέργειας μετά την άσκηση.
Γιατί οι προπονήσεις μπορεί να σας κάνουν να πεινάτε περισσότερο
Πολλοί είναι αυτοί που νιώθουν πείνα μετά την προπόνηση, αλλά όσοι έχουν ορισμένες παραλλαγές του γονιδίου FTO συχνά την αισθάνονται πιο έντονα. Η έρευνα του 2023 για τα γονίδια FTO εξηγεί γιατί:
* Τα ζαχαρούχα τρόφιμα ενεργοποιούν το κέντρο ανταμοιβής του εγκεφάλου σας.
* Το γονίδιο FTO επηρεάζει την ντοπαμίνη, μια χημική ουσία στον εγκέφαλό σας που σας κάνει να νιώθετε καλά. Μετά την άσκηση, τα ζαχαρούχα τρόφιμα προκαλούν μια ισχυρότερη απόκριση ντοπαμίνης σε άτομα με ορισμένες παραλλαγές FTO, καθιστώντας το πιο δύσκολο να αντισταθούν.
* Τα σνακ υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά επιδεινώνουν τις πτώσεις ενέργειας.
Η κατανάλωση τροφών υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά μετά την προπόνηση μπορεί να επιδεινώσει τα πράγματα για τους φορείς του TT, επιταχύνοντας την αντίσταση στην ινσουλίνη στους μυς τους. Αυτό δημιουργεί έναν κύκλο ενεργειακών υψηλών που ακολουθούνται από έντονες πτώσεις, αφήνοντάς σας να λαχταράτε περισσότερο φαγητό αργότερα.
Μειωμένα σήματα κορεσμού
Άνθρωποι με παραλλαγές FTO συχνά παράγουν και λιγότερη λεπτίνη, την ορμόνη που ευθύνεται για το αίσθημα κορεσμού. Ως αποτέλεσμα, μπορεί να δυσκολεύονται να σταματήσουν να τρώνε γλυκά ή σνακ, ακόμα και μετά την κατανάλωση αρκετών θερμίδων.
Απλές λύσεις για τις λιγούρες μετά την προπόνηση
Σκεφτείτε το γονίδιο FTO ως έναν «διακόπτη πείνας» που έχει κολλήσει στη θέση «on» — συνεχίζει να σηματοδοτεί τον εγκέφαλό σας να φάει ακόμα και όταν το σώμα σας δεν χρειάζεται περισσότερο φαγητό. Υιοθετώντας έξυπνες διατροφικές συνήθειες και στοχευμένες συνήθειες, μπορείτε να ρυθμίσετε εκ νέου αυτόν τον διακόπτη. Για να σπάσετε τον κύκλο της πείνας μετά την προπόνηση, ασχοληθείτε με το τι τρώτε και πώς ασκείστε:
Επιλέξτε υδατάνθρακες βραδείας πέψης με φυτικές ίνες
Αντί να καταφεύγετε σε ζαχαρούχα σνακ όπως σοκολάτες και αναψυκτικά, επιλέξτε σύνθετους υδατάνθρακες όπως γλυκοπατάτες ή κινόα. Αυτές οι τροφές χωνεύονται αργά και διατηρούν σταθερά τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, αποτρέποντας τις κατακόρυφες ενεργειακές κατακρημνίσεις αργότερα.
Προσθέστε πρωτεΐνη μετά την προπόνηση
Τροφές πλούσιες σε πρωτεΐνες όπως ο σολομός, το κρέας, τα αυγά και το γιαούρτι μπορούν συμβάλλουν στην αποκατάσταση του μυϊκού ιστού, διατηρώντας σας παράλληλα χορτάτους για περισσότερο χρόνο. Στοχεύστε σε 20-40 γραμμάρια πρωτεΐνης εντός 30 λεπτών μετά την άσκηση για να μεγιστοποιήσετε την επαναφορά σας χωρίς τις ανεπιθύμητες λιγούρες.
Επιλέξτε τη διαλειμματική προπόνηση
Η διαλειμματική προπόνηση υψηλής έντασης (HIIT) είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική για άτομα με την παραλλαγή TT του γονιδίου FTO, επειδή ένα σύνολο πιο σύντομη προπόνηση αποτρέπει την υπερβολική εξάντληση ενέργειας, ενώ παράλληλα παρέχει αποτελέσματα.
Ικανοποιήστε τις επιθυμίες σας με σοφία
Αν σας πιάσει η επιθυμία για ζάχαρη μετά την άσκηση, δοκιμάστε πιο υγιεινές επιλογές όπως μαύρη σοκολάτα ή smoothies με μούρα αντί για επεξεργασμένα γλυκά. Η μαύρη σοκολάτα περιέχει πολυφαινόλες που περιορίζουν την πείνα, παρέχοντας παράλληλα αντιοξειδωτικά για αποκατάσταση.
Προτιμήστε θρεπτικά, αντιφλεγμονώδη τρόφιμα
Απολαύστε πολύχρωμα τρόφιμα στη φυσική τους μορφή, όπως μούρα, σολομό και φυλλώδη λαχανικά, που είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά που μειώνουν τη φλεγμονή και υποστηρίζουν την αποκατάσταση των μυών. Βοηθούν επίσης στη ρύθμιση των ορμονών της πείνας (π.χ. γκρελίνη και λεπτίνη), διευκολύνοντας τον έλεγχο της επιθυμίας μετά την προπόνηση.
Περιορίστε το μέγεθος των μερίδων
Η χρήση μικρότερων πιάτων ή/και μικρότερων πιρουνιών μπορεί μερικές φορές να ξεγελάσει το μυαλό σας ώστε να νιώθετε ότι τρώτε περισσότερο. Τρώτε με προσοχή και αργά, ακουμπώντας το πιρούνι στο πιάτο μετά από κάθε μπουκιά. Τα κινέζικα ξυλάκια επίσης μπορεί να βοηθήσουν στην επιβράδυνση του ρυθμό κατανάλωσης του φαγητού.
Τα γονίδια δεν είναι το πεπρωμένο: Παίρνοντας τον έλεγχο
Ενώ το γονίδιο FTO μπορεί να κάνει τη διαχείριση της πείνας μετά την προπόνηση πιο δύσκολη, δεν χρειάζεται να παραδοθείτε αμαχητί σε αυτό, εγκαταλείποντας την προσπάθεια για μία καλή φυσική κατάσταση. Κάνοντας πιο έξυπνες επιλογές σχετικά με το τι τρώτε και πώς ασκείστε, μπορείτε να ξεπεράσετε το FTO και να μετατρέψετε τις γενετικές προκλήσεις σε δυνατά σημεία.
Με μικρές αλλά σταθερές αλλαγές — όπως η αντικατάσταση των τροφών υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά με υδατάνθρακες βραδείας απορρόφησης ή η επιλογή μικρότερων προπονήσεων — μπορείτε να χτίσετε συνήθειες που θα επιβληθούν σε όσα προδιαγράφουν τα γονίδιά σας, και θα υπερισχύσουν έναντι των φυσικών αδυναμιών σας.
Αναλαμβάνοντας τον έλεγχο της διατροφής σας, ακόμα και μετά την προπόνηση, προετοιμάζετε τον εαυτό σας για μακροπρόθεσμη επιτυχία και αποδεικνύετε ότι ακόμα και όταν τα γονίδια δυσκολεύουν τα πράγματα, δεν χρειάζεται να καθορίζουν το πεπρωμένο σας.
Όταν οι φράουλες είναι στο απόγειό τους – κόκκινες, ζεστές από τον ήλιο και γεμάτες χυμό – είναι υπέροχες έτσι όπως είναι, και δεν χρειάζονται καμία επεξεργασία ή επιπλέον υλικό.
Ωστόσο, ένα αργό ψήσιμο με λίγο μέλι αναδεικνύει τα κρυμμένα τους βάθη. Μου αρέσει ακόμη να προσθέτω μία υποψία ξύσματος λεμονιού: συμπληρώνει τη φωτεινότητα της φράουλας, προσθέτοντας μια ανάταση που ταιριάζει απόλυτα στη μυρωδιά του καλοκαιριού που έρχεται.
Ως γλυκό τρώγονται και σκέτες, αλλά συνδυάζονται εξαιρετικά και με γιαούρτι ή παγωτό.
Υλικά
(4 μερίδες)
1 κιλό ώριμες φράουλες, κομμένες στη μέση, χωρίς το κοτσάνι
3 κ.σ. μέλι
1 κ.σ. ψιλοτριμμένο ξύσμα λεμονιού
1 κ.σ. έξτρα παρθένο ελαιόλαδο
1 πρέζα θαλασσινό αλάτι
Εκτέλεση
Προθερμάνετε το φούρνο στους 180 βαθμούς Κελσίου. Στρώστε ένα ταψί με λαδόκολλα.
Σε ένα μπολ, ανακατέψτε απαλά τις φράουλες με το μέλι, το ξύσμα λεμονιού και μια πρέζα θαλασσινό αλάτι.
Απλώστε τις στο ταψί και ψήστε για 20 έως 25 λεπτά, μέχρι να μαλακώσουν και να σιροπιάσουν.
Αφήστε να κρυώσουν σε θερμοκρασία δωματίου και σερβίρετε. Φυλάσσεται στο ψυγείο, σε καλά κλεισμένο δοχείο, έως και 5 ημέρες.
Οι περισσότεροι από εμάς μεγαλώσαμε πιστεύοντας ότι η «ζάχαρη» σήμαινε ένα πράγμα: λευκή, γλυκιά και σχεδόν σε όλα. Αλλά η φύση δεν γλυκαίνει με ένα μόνο τρόπο. Από το χυμό δέντρων μέχρι το χυμό ζαχαροκάλαμου και το νέκταρ μέλισσας, τα φυσικά γλυκαντικά διατίθενται σε ένα φάσμα γεύσεων και πολύ συχνά είναι γεμάτα με ωφέλιμα μικροθρεπτικά συστατικά όπως μέταλλα και αντιοξειδωτικά. Δεν είναι απλώς βασικά είδη στο ντουλάπι τροφίμων. Είναι στιγμιότυπα τόπου και διαδικασίας και μπορούν να μεταμορφώσουν ριζικά τον χαρακτήρα των λιχουδιών σας.
Μέλι
Το μέλι μπορεί να είναι το παλαιότερο συμπυκνωμένο γλυκαντικό στην ανθρώπινη διατροφή. Η σχέση μας με αυτό εκτείνεται σε χιλιετίες — στοιχεία συλλογής μελιού εμφανίζονται σε προϊστορικές σπηλαιογραφίες στην Ιβηρική Χερσόνησο, που χρονολογούνται περισσότερα από 8.000 χρόνια πριν. Επηρέασε τις ιατρικές και μαγειρικές πρακτικές της αρχαίας Αιγύπτου, της Ελλάδας, της Μεσοποταμίας και της Ινδίας. Μπορεί να υπάρχει κάποια αξία σε αυτές τις αρχαίες θεραπείες. Το μέλι είναι μια θρεπτική δύναμη, γεμάτη με ένζυμα, αντιοξειδωτικά και πρεβιοτικά. Περιέχει επίσης βιταμίνες Β και ιχνοστοιχεία.
Χρειάζονται περισσότερες από 1.000 μέλισσες για να συλλέξουν τη γύρη για την παραγωγή 450 γραμμαρίων ακατέργαστου μελιού. (Shaiith/Shutterstock)
Αυτά τα αντιοξειδωτικά προέρχονται σε μεγάλο βαθμό από τη γύρη που συλλέγουν οι μέλισσες. Αυτή η γύρη επηρεάζει τη γεύση, το χρώμα, ακόμη και την υφή του ακατέργαστου μελιού, δημιουργώντας όμορφες και μοναδικές ποικιλίες που κυμαίνονται σε χρώμα από απαλό και σαν άχυρο έως ένα πλούσιο καφέ μαόνι. Οι γεύσεις αλλάζουν επίσης, ανάλογα με τα βότανα στα οποία είχαν πρόσβαση οι μέλισσες. Το μέλι αγριολούλουδων έχει γλυκιά και ελαφρώς λουλουδάτη γεύση. Το μέλι από μέλισσες που συλλέγουν γύρη από άνθη βατόμουρου έχει αόριστη γεύση μούρων, και το μέλι φαγόπυρου έχει νότες σοκολάτας και καραμέλας.
Αναζητήστε μέλι από τοπικούς μελισσοκόμους σε πάγκους αγροκτημάτων δίπλα στο δρόμο, σε λαϊκές αγορές και σε καταστήματα φυσικών τροφίμων. Το μέλι είναι ιδανικό για να το προσθέσετε σε γιαούρτι, να το ανακατέψετε σε ποτά ή να το προσθέσετε σε μαρινάδες και βινεγκρέτ. Επειδή είναι υγρό γλυκαντικό, η προσθήκη μελιού σε αρτοσκευάσματα αντί για ζάχαρη μπορεί να είναι λίγο δύσκολη και απαιτεί προσαρμογή της αναλογίας άλλων υγρών, όπως νερό και γάλα. Είναι επίσης λίγο πιο γλυκό από τη ζάχαρη από ζαχαροκάλαμο, επομένως μπορεί να χρειαστεί να προσθέσετε λιγότερο στις αγαπημένες σας συνταγές. Απλώς λάβετε υπόψη ότι η θέρμανση του ακατέργαστου μελιού σε θερμοκρασίες υψηλότερες από 34 βαθμούς Κελσίου θα αρχίσει να αλλοιώνει τη χημική του σύνθεση, μειώνοντας τη γεύση και τα οφέλη του για την υγεία.
Σφένδαμος
Το σιρόπι σφενδάμου και η ζάχαρη σφενδάμου παρασκευάζονται βράζοντας τον χυμό των ζαχαρόδεντρων σφενδάμου, συγκεντρώνοντας τόσο τη γλυκύτητα όσο και τη γεύση τους. Σε αντίθεση με τη ραφιναρισμένη λευκή ζάχαρη, το σιρόπι σφενδάμου διατηρεί τόσο τη γλυκύτητά του όσο και τα μικροθρεπτικά συστατικά του, όπως το μαγγάνιο, ο ψευδάργυρος και η ριβοφλαβίνη. Η γεύση του σιροπιού σφενδάμου βαθαίνει με το χρώμα του. Το χρυσό σιρόπι σφενδάμου είναι το πιο ελαφρύ, τόσο σε γεύση όσο και σε εμφάνιση, ενώ το κεχριμπαρένιο είναι πιο πλούσιο, και το σκούρο σιρόπι σφενδάμου είναι το πιο έντονο. Αναζητήστε καθαρό σιρόπι σφενδάμου Βαθμού Α και αποφύγετε προϊόντα με την ένδειξη «σιρόπι τηγανίτας», τα οποία συχνά περιέχουν λίγο περισσότερο από σιρόπι καλαμποκιού και χρωστικές τροφίμων.
Χρειάζονται περίπου 40 λίτρα χυμού για να αποδώσουν ένα λίτρο σιροπιού σφενδάμου. (Cindy Creighton/Shutterstock)
Το σιρόπι σφενδάμου είναι εξαιρετικό για προσθήκη σε κομπόστες φρούτων ή για ράντισμα πάνω από χυλό, αλλά, όντας υγρό, μπορεί να είναι δύσκολο να προστεθεί σε αρτοσκευάσματα. Η ζάχαρη σφενδάμου, αντίθετα, προσφέρει την ίδια έντονη γεύση με το σιρόπι σφενδάμου και μπορεί να υποκαταστήσει τη ζάχαρη από ζαχαροκάλαμο σε αναλογία ένα προς ένα στις περισσότερες συνταγές ζαχαροπλαστικής. Μπορείτε να αγοράσετε σιρόπι σφενδάμου και ζάχαρη υψηλής ποιότητας στα περισσότερα καλά εφοδιασμένα καταστήματα υγιεινής διατροφής, καθώς και σε πολλές λαϊκές αγορές σε περιοχές που καλλιεργούν ζαχαρόδεντρα, όπως η Νέα Αγγλία.
Τζάγκερι, πανέλα και πιλοντσίγιο
Τα ελάχιστα επεξεργασμένα σάκχαρα από ζαχαροκάλαμο, όπως το τζάγκερι (Ινδία) και το πιλοντσίγιο (Μεξικό), παρασκευάζονται βράζοντας χυμό ζαχαροκάλαμου μέχρι να κρυσταλλωθεί (το πιλοντσίγιο είναι επίσης γνωστό ως πανέλα στη Νότια Αμερική). Στη συνέχεια, η κρυσταλλωμένη ζάχαρη πιέζεται σε πυκνά μπλοκ ή κώνους. Σε αντίθεση με τη λευκή ζάχαρη, είναι ακατέργαστη και διατηρεί μια σειρά από μέταλλα, όπως σίδηρο, κάλιο και ασβέστιο. Η γεύση είναι έντονη και πλούσια με νότες μελάσας, καθιστώντας το ιδανικό σε συνταγές που μπορούν να χειριστούν την έντονη προσωπικότητά του. Χρησιμοποιήστε τα σε μπρεζέ, κάρυ, αρτοσκευάσματα με μπαχαρικά ή για να γλυκάνετε ένα φλιτζάνι καφέ.
Τα ελάχιστα επεξεργασμένα σάκχαρα από ζαχαροκάλαμο, όπως το τζάγκερι, παρασκευάζονται βράζοντας χυμό ζαχαροκάλαμου. Μεγάλο μέρος του ζαχαροκάλαμου στον κόσμο εξακολουθεί να συλλέγεται με το χέρι. (Freepik)
Η πανέλα χρησιμοποιείται συνήθως στις χώρες της Λατινικής Αμερικής. (art samuel/Shutterstock)
Επειδή τα ελάχιστα επεξεργασμένα σάκχαρα πωλούνται συνήθως σε συμπαγή μπλοκ, ίσως χρειαστεί να τα ξύσετε ή να τα τρίψετε πριν από τη χρήση. Ορισμένες εταιρείες έχουν αρχίσει να κατασκευάζουν κοκκώδεις εκδόσεις αυτών των παραδοσιακών γλυκαντικών που είναι πιο εύκολο να μετρηθούν και να χρησιμοποιηθούν. Αναζητήστε εκδόσεις με την ένδειξη βιολογικά και δίκαιου εμπορίου. Τα περισσότερα καταστήματα υγιεινής διατροφής διαθέτουν μια μεγάλη ποικιλία από ελάχιστα επεξεργασμένα σάκχαρα και μπορείτε επίσης να τα βρείτε σε εξειδικευμένα καταστήματα που πωλούν εισαγόμενα αγαπημένα γαστρονομικά προϊόντα από την Ινδία, καθώς και από την Κεντρική και Νότια Αμερική.
Μελάσα
Ένα υποπροϊόν του εξευγενισμού της ζάχαρης, η μελάσα είναι το σημείο όπου πηγαίνουν τα θρεπτικά συστατικά όταν η λευκή ζάχαρη απογυμνώνεται. Πλούσια σε σίδηρο, ασβέστιο, μαγνήσιο και κάλιο, η μελάσα έχει μια πλούσια γεύση που μοιάζει με ορυκτό και παρέχει ισορροπία στη γλυκύτητά της. Η μελάσα διατίθεται σε μερικά διαφορετικά στυλ. Η ελαφριά μελάσα είναι γλυκιά και απαλή, ιδανική για καθημερινό ψήσιμο. Η σκούρα μελάσα έχει μια βαθύτερη, πιο έντονη γεύση που προσδίδει πλούσια γεύση σε μπισκότα και σάλτσες. Η μελάσα Blackstrap είναι η πιο έντονη, πικρή, παχύρρευστη και γεμάτη με μέταλλα. Χρησιμοποιείται καλύτερα σε μικρές ποσότητες σε τρόφιμα στα οποία η έντονη γεύση είναι ευπρόσδεκτη.
Η μελάσα μπορεί να παρασκευαστεί στο σπίτι με καστανή ζάχαρη, ζαχαρότευτλα ή χυμό ζαχαροκάλαμου. (Halil ibrahim mescioglu/Shutterstock)
Μερικές φορές οι κατασκευαστές προσθέτουν διοξείδιο του θείου, ένα συντηρητικό, στη μελάσα, οπότε αναζητήστε μη θειωμένη μελάσα για την καλύτερη γεύση. Μπορείτε να βρείτε μελάσα στα περισσότερα παντοπωλεία, αν και τα καταστήματα φυσικών τροφίμων τείνουν να έχουν μεγαλύτερη ποικιλία επιλογών.
Τα φυσικά γλυκαντικά κάνουν περισσότερα από το να κάνουν απλώς τα τρόφιμα να έχουν καλή γεύση. Προσφέρουν επίσης μια λεπτή γευστική απόχρωση, βάθος, και κάποια θρεπτική αξία. Σας ζητούν να επιβραδύνετε και να απολαύσετε τη διαδικασία μαγειρέματος, γευσιγνωσίας και μοιράσματος του φαγητού σας. Επιλέξτε το σωστό και δεν προσθέτετε απλώς γλυκύτητα — προσθέτετε χαρακτήρα σε ολόκληρο το πιάτο.
Το διατροφικό μας μέλλον επανασχεδιάζεται χωρίς τη συγκατάθεσή μας. Πίσω από τις φαινομενικά ευγενείς προθέσεις των διεθνών οργανισμών για την «προστασία του πλανήτη», εξελίσσεται μια μεταμόρφωση της γεωργίας, της παραγωγής τροφίμων και της καθημερινής ζωής. Ο «πόλεμος κατά της κλιματικής αλλαγής» μετατρέπεται σιωπηλά σε πόλεμο κατά του φαγητού και κυρίως κατά του ελεύθερου αγρότη, της φυσικής παραγωγής και της παραδοσιακής διατροφής.
ΟΗΕ και WEF: Από το κρέας στα έντομα
Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, περίπου το 33% των ανθρωπογενών αερίων του θερμοκηπίου προέρχονται από τη γεωργία. Το κρέας, τα γαλακτοκομικά και οι γαρίδες εκτροφής βρίσκονται στο στόχαστρο. Οι λύσεις; Εναλλακτικές πρωτεΐνες, όπως έντομα και μύκητες, που προωθούνται έντονα από το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (WEF) και εταιρείες όπου επενδύουν πρόσωπα όπως ο Μπιλ Γκέιτς και ο Τζεφ Μπέζος.
Το 2021, η ΕΕ ενέκρινε τη χρήση ακρίδων, γρύλων και προνυμφών ως «νέα τρόφιμα», ενσωματώνοντάς τα σε προϊόντα καθημερινής κατανάλωσης όπως ψωμί, ζυμαρικά και τυρί. Το κοινό δεν ρωτήθηκε ποτέ, η απόφαση ελήφθη, επικυρώθηκε και επιβλήθηκε.
Συγκεκριμένα, από το 2007 επιτρέπονται τα έντομα σε τροφές ζώων συντροφιάς, από το 2017 σε τροφές ιχθύων και από το 2021 σε μονογαστρικά ζώα όπως οι χοίροι. Από τα 1,5 εκατομμύρια είδη εντόμων που υπάρχουν στη φύση, μόλις 5 εγκρίθηκαν ως τροφή για τον άνθρωπο και 8 ως τροφή για τα ζώα. Τα έντομα που χρησιμοποιούνται για τροφή ζώων και ανθρώπων γεννιούνται σε εκτροφεία.
Οι πρώτες ύλες από έντομα και οι ζωοτροφές που τα περιέχουν είναι εισαγόμενες στη χώρα μας λόγω απουσίας εγκαταστάσεων εκτροφής στην Ελλάδα. Συνήθως οι τροφές αυτές αναγράφουν «περιέχει καινοτόμες τροφές».
Το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων διαθέτει τα κατάλληλα έγγραφα καθώς και εισηγήσεις επιστημόνων για τις άδειες σε εταιρείες που ενδιαφέρονται για την εκτροφή εντόμων ως πρώτη ύλη σε ζωοτροφές.
Από την αειφορία στον έλεγχο
Αυτές οι επιλογές παρουσιάζονται ως «αναγκαίες» για την επίτευξη του στόχου Net Zero. Το φαινόμενο Net Zero αναφέρεται σε μια ισορροπία μεταξύ των ανθρωπογενών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (GHG) και της απομάκρυνσής τους από την ατμόσφαιρα. Όμως, όπως παραδέχθηκε πρόσφατα ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ για το κλίμα, Τζον Κέρρυ, «δεν μπορούμε να φτάσουμε στο Net Zero χωρίς ριζικές αλλαγές στη γεωργία».
Στην πράξη, αυτό σημαίνει μείωση ή εξάλειψη της κτηνοτροφίας, ακόμα κι αν αυτό προκαλεί καταστροφή σε ολόκληρους παραγωγικούς τομείς και αυξήσεις τιμών για τους καταναλωτές.
Τα έντομα που έχουν πάρει έγκριση για χρήση σε ζωοτροφές είναι η μαύρη μύγα των απορριμμάτων, η κοινή οικιακή μύγα, κάποιες κατηγορίες σκαθαριών και γρύλλων, ένα είδος ακρίδας, καθώς και ένα είδος μεταξοσκώληκα.
Χημεία στο πιάτο σας
Μια άλλη πτυχή του προβλήματος είναι η χρήση αμφιλεγόμενων χημικών, όπως το Bovaer, μια ουσία που προστίθεται στις ζωοτροφές για τη μείωση του μεθανίου από τις αγελάδες. Παρά τις προειδοποιήσεις ότι το χημικό μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη γονιμότητα, το δέρμα και τα μάτια, έχει ήδη εγκριθεί για εμπορική χρήση στην ΕΕ και τις ΗΠΑ. Οι καταναλωτές; Αγνοούνται ξανά.
Μέχρι στιγμής, σύμφωνα με δημοσιεύματα, δεν έχει παρατηρηθεί καμία μεταφορά παθογόνου από τη διατροφή ζώων και ανθρώπων με έντομα. Ωστόσο, δεν αποκλείεται οι τροφές αυτές να προκαλούν αλλεργίες, παρόμοιες με αυτές που προκαλούν τα όστρακα, καθώς ο σκελετός των εντόμων μοιάζει με των οστράκων. Ως εκ τούτου, ειδικά για τις τροφές που προορίζονται για τον άνθρωπο, θα πρέπει να αναγράφεται ξεκάθαρα αν αυτές περιέχουν έντομα ως συστατικά.
Εξαγορές και κλείσιμο αγροκτημάτων
Η Ολλανδία, από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς γεωργικών προϊόντων στον κόσμο, προσφέρει πάνω από 1,4 δισεκατομμύρια ευρώ για να εξαγοράσει και να κλείσει 3.000 αγροκτήματα. Όσοι δεν δεχτούν, απειλούνται με αναγκαστικές απαλλοτριώσεις. Παρόμοια μέτρα έχουν προταθεί στην Ιρλανδία (σφαγή 200.000 αγελάδων) και το Ηνωμένο Βασίλειο, όπου η κυβέρνηση επιδοτεί αγρότες για να μην παράγουν τρόφιμα.
Από τον αγρότη στον επενδυτή
Πρόκειται για σύμπτωση που οι ίδιοι οι δισεκατομμυριούχοι που χρηματοδοτούν και προωθούν αυτές τις αλλαγές είναι οι επενδυτές των εναλλακτικών λύσεων; Ο Μπιλ Γκέιτς, που είναι πλέον ο μεγαλύτερος ιδιώτης γαιοκτήμονας στις ΗΠΑ, επενδύει σε τεχνητό κρέας, προϊόντα μυκήτων και φυτικά γιαούρτια. Στην πράξη, επιδιώκεται η αντικατάσταση του φυσικού με το επεξεργασμένο. Αποτέλεσμα αυτού είναι ένα διατροφικό μονοπώλιο ελεγχόμενο από λίγους. «Oι εναλλακτικές πρωτεΐνες θα πρέπει να αντικαταστήσουν το κρέας», δήλωσε ο Μπιλ Γκέιτς σε συνέντευξή του, το 2021.
Μια ρητορική κρίσης που εξυπηρετεί συμφέροντα
Το αφήγημα της «κλιματικής κρίσης» έχει αποκτήσει σχεδόν θρησκευτική δύναμη, σύμφωνα με τον ερευνητή Ρόμπερτ Ουίλλιαμς από το ινστιτούτο Gatestone: «Αδιαμφισβήτητο, απόλυτο και… επικερδές». Όποιος εκφράσει αμφιβολίες κατηγορείται ως αρνητής ή συνωμοσιολόγος. Εν τω μεταξύ, η καθημερινότητα των πολιτών αλλάζει δραματικά ενώ «οι ηγέτες συνεχίζουν να ζουν όπως πριν – με ιδιωτικά τζετ, μπριζόλες Wagyu (σ.σ. μια πανάκριβη ιαπωνική ράτσα βοοειδών) και επενδυτικά χαρτοφυλάκια γεμάτα με startup (σ.σ. εναλλακτικές μορφές κρέατος) τεχνητών τροφίμων».
Το κίνημα της «κλιματικής αλλαγής», όπως επισημαίνει ο Ρόμπερτ Ουίλλιαμς, «είναι μια τεράστια επιχείρηση. Οι δισεκατομμυριούχοι που προωθούν αυτή την ύπουλη αφήγηση τα έχουν καταλάβει όλα. Επενδύουν σε φυτικά προϊόντα ψεύτικου κρέατος για να αποκομίσουν κέρδη μόλις κερδηθεί ο πόλεμος κατά των αγροτών… Αν αυτά τα επεξεργασμένα τρόφιμα δεν είναι υγιεινά, κρίμα. Τα κέρδη θα γεμίσουν τις τσέπες των ελίτ του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ.
»Οι ελίτ ξέρουν τι κάνουν. Το κλείσιμο των αγροκτημάτων και η θανάτωση ζώων σημαίνει ότι οι τιμές θα εκτοξευθούν στα ύψη, ακόμη περισσότερο από ό,τι σήμερα, αναγκάζοντας τους ‘απλούς’ ανθρώπους χωρίς τα οικονομικά μέσα των Γκέιτς, Μπέζος και Κλάους Σβαμπ να σταματήσουν να τρώνε κρέας και τελικά να ζουν από φυτά και έντομα για να ‘σώσουν τον πλανήτη’, ενώ οι εκλεγμένοι και μη εκλεγμένοι κυρίαρχοι των πολιτών συνεχίζουν να ζουν τον τρόπο ζωής των δισεκατομμυριούχων.»
Η μεγάλη ανατροπή: ώρα για αφύπνιση
«Το κόστος θα συνεχίσει να αυξάνεται για όσο διάστημα οι άνθρωποι επιτρέπουν σε αυτούς τους ‘ηγέτες’ να καθορίζουν πώς πρέπει να ζούνε και τι πρέπει να τρώμε. Ήρθε η ώρα να βάλουμε τέλος στην ‘καλόκαρδη’ προστασία τους», σημειώνει ο Ρόμπερτ Ουίλλιαμς.
Δεν πρόκειται για απλό οικολογικό ενδιαφέρον. Είναι ένα σχέδιο κοινωνικής και οικονομικής αναδιάρθρωσης, μεταμφιεσμένο σε περιβαλλοντική φροντίδα. Οι παραδοσιακοί αγρότες, οι φυσικές τροφές και η αυτάρκεια βρίσκονται στο στόχαστρο. Αν η τάση αυτή συνεχιστεί, οι μελλοντικές γενιές θα τρέφονται με τεχνητά υποκατάστατα ελέγχου και όχι επιλογής.
Οι μέλισσες πεθαίνουν — και μάλιστα με ανησυχητικό ρυθμό. Την περίοδο 2023-2024, οι μελισσοκόμοι των Ηνωμένων Πολιτειών εκτιμάται ότι έχασαν περίπου το 55,1% των κυψελών τους, ποσοστό που συνιστά τη σοβαρότερη απώλεια των τελευταίων δέκα ετών και είναι κατά 15% υψηλότερο από τον μέσο όρο των προηγούμενων 13 ετών.
Οι μέλισσες επικονιάζουν τα τρία τέταρτα των φρούτων, λαχανικών και ξηρών καρπών που καταναλώνουμε, ενώ πολλοί άνθρωποι στηρίζονται και στα προϊόντα της μέλισσας για τις διατροφικές και θεραπευτικές τους ιδιότητες. Η προοπτική εξαφάνισης των μελισσών δημιουργεί εύλογες ανησυχίες για όσα διατρέχουν κίνδυνο να χαθούν. Ορισμένοι μάλιστα υποστηρίζουν ότι αν χαθούν οι μέλισσες, θα χαθούμε κι εμείς.
Ο Τζεφ Πέττις, πρόεδρος της Apimondia — της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Μελισσοκομικών Συλλόγων — συνόψισε τα οφέλη της μέλισσας για την ανθρώπινη υγεία σε μία λέξη: τεράστια.
Αν και τα δύο τρίτα της διατροφής μας προέρχονται από υδατάνθρακες — όπως το ρύζι, το σιτάρι και το καλαμπόκι, τα οποίοι επικονιάζονται από τον άνεμο και όχι από έντομα — πολλά άλλα σημαντικά τρόφιμα εξαρτώνται από τις μέλισσες. Όπως εξήγησε, δεν θα πεινάσουμε χωρίς τις μέλισσες, αλλά οτιδήποτε θεωρείται θρεπτικό — φρούτα, ξηροί καρποί, λαχανικά — είναι προϊόντα που απαιτούν επικονίαση από ζώα. Η συντριπτική πλειονότητα αυτών επικονιάζεται είτε από τις μέλισσες.
Οι μέλισσες επικονιάζουν
Ο Ράιαν Μπέρρις, τρίτης γενιάς μελισσοκόμος και πρόεδρος της Μελισσοκομικής Ένωσης της Καλιφόρνια, σημείωσε ότι πολλοί δεν αντιλαμβάνονται πόσα φρούτα και λαχανικά εξαρτώνται από τις μέλισσες για να παραχθούν. Όπως ανέφερε στην εφημερίδα The Epoch Times, η πιο χαρακτηριστική περίπτωση είναι τα αμύγδαλα. Αλλά και προϊόντα όπως τα μύρτιλα, τα καρπούζια, ακόμα και τα κρεμμύδια και τα καρότα, χρειάζονται επικονίαση. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, περίπου 100 διαφορετικές καλλιέργειες εξαρτώνται από αυτήν τη διαδικασία.
Σήμερα υπάρχουν 20.000 είδη μελισσών στον πλανήτη, εκ των οποίων τα 4.000 είναι ενδημικά στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι μέλισσες είναι από τους πιο γνωστούς και αγαπητούς επικονιαστές. Μία στις τρεις «μπουκιές» φαγητού εξαρτάται από επικονιαστές, ενώ μία στις τέσσερις οφείλεται σε μέλισσες.
Πέρα όμως από τον κρίσιμο ρόλο τους στην επικονίαση, οι μέλισσες προσφέρουν και πολύτιμα προϊόντα όπως το μέλι, η γύρη, η πρόπολη και ο βασιλικός πολτός — όλα με σημαντικά διατροφικά και θεραπευτικά οφέλη.
Το μέλι
Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι θεωρούνται από τους πρώτους μελισσοκόμους στην ιστορία. Κατασκεύαζαν πήλινες κυψέλες και τις μετέφεραν με σχεδίες στον Νείλο, ώστε οι μέλισσες να επικονιάζουν τα λουλούδια κάθε εποχής. Το μέλι είχε ιερή υπόσταση και χρησιμοποιούνταν σε θρησκευτικές τελετές, στην ιατρική, ακόμη και ως νομισματική μονάδα ή προσφορά προς τους θεούς. Στον τάφο του Τουταγχαμών βρέθηκε σφραγισμένο βάζο με μέλι ηλικίας άνω των 2.000 ετών, το οποίο ήταν ακόμη βρώσιμο, αφού το μέλι δεν αλλοιώνεται.
Το μέλι διαθέτει μια ευρεία γκάμα θεραπευτικών ιδιοτήτων. Ανακουφίζει τον βήχα, ωφελεί την πέψη και τη στοματική υγεία, συμβάλλει στην αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας και της διάρροιας, προστατεύει την καρδιά και παρουσιάζει αντικαρκινική, αντιβακτηριακή, αντιφλεγμονώδη, αντιμυκητιακή και αντιοξειδωτική δράση.
Η Τζάνα Σμιντ, γιατρός φυσιοπαθητικής και βοτανολόγος, η οποία ασχολείται και με τη μελισσοκομία, επεσήμανε ότι δεν είναι όλα τα μέλια ίδια και υπογράμμισε τη σημασία τού να γνωρίζει κανείς την προέλευση του μελιού που καταναλώνει, καθώς πολλά προϊόντα του εμπορίου είναι συνθετικά ή τεχνητά. Σύμφωνα με την ίδια, το καλύτερο είναι το ντόπιο ανεπεξέργαστο μέλι, απευθείας από τον μελισσοκόμο. Όπως ανέφερε, οι σκουρόχρωμες ποικιλίες έχουν υψηλότερη περιεκτικότητα σε αντιοξειδωτικά από τις ανοιχτόχρωμες και συνήθως παράγονται τον χειμώνα, όταν οι μέλισσες χρειάζονται περισσότερα θρεπτικά συστατικά — κάτι που μεταφέρεται τελικά και στον άνθρωπο.
Η ίδια ανέφερε επίσης ότι προσέθετε μέλι στο τσάι των παιδιών της πριν τον ύπνο, καθώς βοηθούσε στον καλύτερο ύπνο αλλά και στην προστασία των δοντιών από τα βακτήρια που προκαλούν τερηδόνα. Όπως σημείωσε, παρότι πρόκειται για γλυκαντική ουσία, το μέλι δεν ευνοεί την τερηδόνα — αντίθετα, την καταπολεμά.
Έρευνες έχουν επιβεβαιώσει ότι το μέλι καταπολεμά παθογόνα βακτήρια όπως η σαλμονέλα και το Ε. Coli, ενώ μελετάται και για τις αντικαρκινικές του ιδιότητες — κυρίως σε περιπτώσεις καρκίνου του μαστού, του ήπατος και του παχέος εντέρου, όπου έχει φανεί ότι έχει κυτταροτοξική δράση, αναστέλλει τον πολλαπλασιασμό καρκινικών κυττάρων και εμποδίζει τη δημιουργία νέων αιμοφόρων αγγείων που τροφοδοτούν τους όγκους.
Σημειώνεται ότι το ωμό μέλι μπορεί να περιέχει σπόρια του Clostridium botulinum, τα οποία ενδέχεται να προκαλέσουν αλλαντίαση — ιδίως σε βρέφη. Για τον λόγο αυτό, συστήνεται γενικά να μη δίνεται ωμό μέλι σε παιδιά κάτω του ενός έτους.
Η γύρη
Η γύρη συλλέγεται από τις μέλισσες και αναμιγνύεται με το σάλιο τους, το οποίο περιέχει ειδικά ένζυμα. Στη συνέχεια αποθηκεύεται στις κυψέλες και μετατρέπεται σε μελισσόψωμο ή αμβροσία, που αποτελεί βασική τροφή για το σμήνος, καθώς περιέχει πρωτεΐνες, λιπαρά, βιταμίνες και μέταλλα. Η ζύμωσή της ενισχύει τη θρεπτική της αξία και καθιστά τα συστατικά της πιο απορροφήσιμα.
Η Σμιντ την περιγράφει ως «την τέλεια πολυβιταμίνη του Θεού», καθώς — όπως λέει — περιέχει σχεδόν κάθε γνωστό θρεπτικό συστατικό που χρειάζεται ο άνθρωπος, μαζί με υψηλή απορροφησιμότητα και αντιμικροβιακές, αντιμυκητιακές και αντιικές ιδιότητες. Πρόκειται επίσης για μια από τις πιο εύπεπτες πηγές πρωτεΐνης ανά γραμμάριο.
Γύρη (hanif66/Shutterstock)
Ανέφερε ότι η κατανάλωση γύρης δίνει διαρκή ενέργεια καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας, χωρίς τις απότομες αυξομειώσεις που προκαλούν η καφεΐνη ή η ζάχαρη. Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε, δεν πίνει καφέ, παρά μόνο παίρνει τη γύρη της κάθε πρωί — και αυτό αρκεί.
Υπάρχει αυξανόμενο επιστημονικό ενδιαφέρον για τη γύρη των μελισσών, ιδίως λόγω των αντιμικροβιακών ιδιοτήτων της, οι οποίες μπορούν να καταπολεμήσουν μια μεγάλη ποικιλία παθογόνων μικροοργανισμών, συμπεριλαμβανομένων των βακτηρίων και των μυκήτων. Η ικανότητα αυτή είναι αξιοσημείωτη επειδή ορισμένα βακτήρια γίνονται ανθεκτικά στα αντιβιοτικά. Η γύρη των μελισσών (μελισσόψωμο) φαίνεται ότι μπορεί να καταπολεμήσει τα μικρόβια χωρίς να δημιουργήσει αντίσταση, γεγονός που ορισμένοι επιστήμονες πιστεύουν ότι οφείλεται στο ότι περιέχει πολλές διαφορετικές φυσικές ενώσεις που λειτουργούν συνεργατικά. Η γύρη των μελισσών υποστηρίζει επίσης τα καλά βακτήρια του οργανισμού, ωφελώντας τα υγιή μικρόβια του εντέρου — λειτουργώντας σαν προβιοτικό.
Η Σμιντ προσθέτει ότι ως ειδικός στη φυσική γονιμότητα, η γύρη της μέλισσας είναι το νούμερο ένα συμπλήρωμα γονιμότητας. «Αν το σκεφτείτε, είναι η γονιμότητα των φυτών. Γιατί να μην είναι γονιμότητα και για εμάς; Έτσι, μερικές φορές αυτό είναι το μόνο που χρειάζεται. Το ζευγάρι αρχίζει να παίρνει γύρη μελισσών και μπαμ, είναι γόνιμο.»
Επιστημονικές μελέτες δείχνουν ότι η γύρη έχει ευρύτατο φάσμα πιθανών θεραπευτικών εφαρμογών, μεταξύ άλλων:
Βελτίωση του μεταβολικού συνδρόμου
Αντιμετώπιση της παχυσαρκίας
Προστασία του ήπατος
Καρδιοπροστατευτική δράση
Μείωση του ουρικού οξέος
Αποτοξινωτική δράση (σε ζωικά μοντέλα)
Ρύθμιση ωοθηκικών λειτουργιών
Ανακούφιση από αλλεργίες
Βελτίωση της πέψης
Τόνωση του ανοσοποιητικού
Ενίσχυση της γνωστικής λειτουργίας
Σύμφωνα με τη Σμιντ, για να συλλέξουν μία κουταλιά του γλυκού γύρη, οι μέλισσες εργάζονται 8 ώρες την ημέρα επί δύο έως τέσσερις εβδομάδες και επισκέπτονται πάνω από 2 εκατομμύρια άνθη.
Η πρόπολη
Η πρόπολη, γνωστή και ως «κόλλα μέλισσας», είναι μια ρητινώδης ουσία που συλλέγουν οι μέλισσες από διάφορα είδη φυτών. Οι μέλισσες τη χρησιμοποιούν ως ένα είδος δομικού υλικού για την κυψέλη. Σφραγίζει τρύπες και ρωγμές, βελτιώνει τη δομική ακεραιότητα, εξομαλύνει την εσωτερική επιφάνεια της κυψέλης, διατηρεί σταθερή εσωτερική θερμοκρασία 95 βαθμών Κελσίου και προστατεύει την κυψέλη από τα στοιχεία της φύσης, τα αρπακτικά και τους παθογόνους μικροοργανισμούς. Μόλις σκληρύνει, συμβάλλει στη δημιουργία ενός αντισηπτικού εσωτερικού περιβάλλοντος.
Πρόπολη (Ihor Hvozdetskyi/Shutterstock)
Η Σμιντ προσφέρει έναν μακρύ κατάλογο με τα οφέλη της πρόπολης, ιδιαίτερα για τον εγκέφαλο. Σε αυτά περιλαμβάνονται η μείωση της φλεγμονής στον εγκέφαλο και του οξειδωτικού στρες, η συμβολή στη μείωση των τοξικών επιδράσεων του μεθυλομερκούριου — μια εξαιρετικά τοξική μορφή του υδραργύρου — και του αλουμινίου στον εγκέφαλο, η αύξηση της συναπτικής απόδοσης και η προστασία από τον νευροεκφυλισμό και τη γνωστική εξασθένιση. Επιπροσθέτως είναι ένα εξαιρετικό προβιοτικό και εξαιρετικό για την υγεία του εντέρου.
«Όταν υπάρχει μια λοίμωξη και δεν είμαι απόλυτα σίγουρη για το τι είναι, συνήθως χρησιμοποιώ πρόπολη — ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα καλύτερα από οτιδήποτε άλλο», είπε.
Μελέτες έχουν αποκαλύψει ότι αυτή η καταπληκτική ουσία έχει πολλές εφαρμογές για την ανθρώπινη υγεία και έχει τις ακόλουθες φαρμακευτικές ιδιότητες:
Αντιοξειδωτικές
Αντιφλεγμονώδεις
Αντιελκωτικές
Αντικαρκινικές
Ανοσοτροποποιητικές
Νευροπροστατευτικές
Αντιαλλεργικές
Καρδιοπροστατευτικές
Αντιδιαβητικές
Μελέτες σε ανθρώπους και ζώα έχουν δείξει ότι η πρόπολη διαθέτει ισχυρές θεραπευτικές ιδιότητες που ωφελούν σε πολλαπλές οξείες και χρόνιες ασθένειες — από αυτοάνοσα νοσήματα όπως ο διαβήτης τύπου 2 και η ρευματοειδής αρθρίτιδα έως καρδιαγγειακές παθήσεις, καρκίνο και COVID-19.
Σε μια τυχαιοποιημένη, ελεγχόμενη κλινική δοκιμή του 2021, 124 νοσηλευόμενοι ασθενείς με COVID-19 χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες. Δύο ομάδες έλαβαν βραζιλιάνικη πράσινη πρόπολη — 400 ή 800 χιλιοστόγραμμα ημερησίως — εκτός από την κανονική θεραπεία, ενώ η τρίτη ομάδα δεν έλαβε πρόπολη.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι ασθενείς που έλαβαν πρόπολη πήραν εξιτήριο από το νοσοκομείο πέντε έως έξι ημέρες νωρίτερα και όσοι έλαβαν 800 mg πρόπολης ημερησίως είχαν λιγότερη νεφρική βλάβη που σχετίζεται με τον COVID-19. Έτσι, οι συγγραφείς της μελέτης κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η πρόπολη είναι μια ασφαλής και αποτελεσματική συμπληρωματική θεραπεία για τους ασθενείς με COVID-19.
Ο βασιλικός πολτός
Ο βασιλικός πολτός χρησιμοποιείται εδώ και χιλιετίες ως ισχυρό θεραπευτικό μέσο από τον άνθρωπο. Είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στην κινεζική ιατρική, από την αρχαιότητα έως σήμερα. Πρόκειται για μια γενική τονωτική ουσία που, σύμφωνα με ειδικούς, ενισχύει την ανάπτυξη των οστών, των δοντιών και του εγκεφάλου, ενώ συμβάλλει στην αύξηση της γυναικείας γονιμότητας και στην ανακούφιση των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης.
Ο βασιλικός πολτός είναι ένα λευκό, γαλακτώδες έκκριμα που παράγεται από εργάτριες μέλισσες για τη διατροφή των προνυμφών της βασίλισσας. Οι προνύμφες των κοινών εργατριών λαμβάνουν έναν διαφορετικό, φτωχότερο σε θρεπτικά συστατικά πολτό. Σύμφωνα με μελέτες, η υψηλής ποιότητας διατροφή που λαμβάνει η βασίλισσα είναι αυτή που της επιτρέπει να ζει έως και πέντε χρόνια και να γεννά έως 2.500 αυγά την ημέρα, τη στιγμή που μια εργάτρια ζει περίπου 45 ημέρες και δεν αναπαράγεται.
Βασιλικός πολτός (Bin Zhu/Shutterstock)
Πλούσιος σε πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λιπαρά, βιταμίνες και μέταλλα, ο βασιλικός πολτός αποτελεί βασική τροφή για τις μέλισσες. Σήμερα, χρησιμοποιείται από τους ανθρώπους ως συμπλήρωμα διατροφής, ως φαρμακευτικό μέσο και ως συστατικό σε καλλυντικά και προϊόντα περιποίησης.
Μελέτες έχουν καταδείξει ότι ο βασιλικός πολτός διαθέτει τις ακόλουθες φαρμακευτικές ιδιότητες:
Αντιοξειδωτικές
Αντιλιπιδαιμικές
Αντιπολλαπλασιαστικές
αντιμικροβιακές
Νευροπροστατευτικές
Αντιφλεγμονώδεις
Ανοσοτροποποιητικές
Αντιγηραντική δράση
Ήπια οιστρογονική επίδραση
Ωστόσο, η ειδικός Τζάνα Σμιντ δήλωσε πως, παρά τα πιθανά οφέλη, δεν συνιστά τη χρήση βασιλικού πολτού, καθώς η μέθοδος συγκομιδής του επιβαρύνει υπερβολικά τις μέλισσες και το μελίσσι για μια ελάχιστη ποσότητα. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά, δεν της αρέσει η πρακτική αυτή γιατί θεωρεί ότι υπερβαίνει τα όρια της αρμονικής συμβίωσης με τις μέλισσες.
Σε μελέτη του 2023 διερευνήθηκε η επίδραση του βασιλικού πολτού στις ηπατικές ενζυματικές παραμέτρους και στους γλυκαιμικούς δείκτες. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι, σε υγιείς ενήλικες, ο βασιλικός πολτός δεν επηρέασε σημαντικά τη γλυκαιμική εικόνα ή τη λειτουργία του ήπατος. Ωστόσο, σε μελέτες μεγαλύτερης διάρκειας (άνω των 8 εβδομάδων) και σε πληθυσμούς με προϋπάρχουσες παθήσεις, παρατηρήθηκε σημαντική μείωση της γλυκόζης νηστείας στο αίμα — ένδειξη που συνδέεται άμεσα με την προδιαβητική κατάσταση και τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2.
Γιατί πεθαίνουν οι μέλισσες
Η μείωση των πληθυσμών των μελισσών τα τελευταία χρόνια έχει καταγραφεί επανειλημμένως ως ανησυχητική. Ο Τζεφ Πέττις επεσήμανε ότι τα αίτια του φαινομένου είναι πολυπαραγοντικά και πολύπλοκα.
Κατά τον ίδιο, ένας βασικός λόγος είναι η απώλεια φυσικών ενδιαιτημάτων για τις μέλισσες, κυρίως εξαιτίας της εξάπλωσης των μονοκαλλιεργειών. Η έλλειψη ποικιλομορφίας περιορίζει την προσφορά ανθών και θρεπτικών συστατικών που χρειάζονται οι μέλισσες. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά, καλλιέργειες τύπου «Roundup Ready», όπως το καλαμπόκι και η σόγια, δημιουργούν «στείρους» αγρούς χωρίς καθόλου ζιζάνια, πολλά από οποία είναι, στην πραγματικότητα, χρήσιμα για τις μέλισσες.
Ο δεύτερος βασικός παράγοντας είναι, σύμφωνα με τον Πέττις, η έκθεση σε φυτοφάρμακα, και τρίτος οι ασθένειες και τα παράσιτα που πλήττουν τις μέλισσες. Όπως ανέφερε, όλα αυτά τα στοιχεία συνδυάζονται με διάφορους τρόπους και επηρεάζουν τους πληθυσμούς, καθιστώντας τη μελισσοκομία ολοένα πιο δύσκολη.
Ο Πέττις πρόσθεσε ότι στις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν εμφανιστεί εξωγενή παράσιτα, μεταξύ των οποίων δύο είδη ακάρεων, ένα σκαθάρι από την Αφρική και πρόσφατα σφήκες από την Ασία. Όπως δήλωσε, η αλληλουχία αυτών των παραγόντων δημιουργεί διαρκές άγχος για τις μέλισσες, δυσχεραίνοντας την επιβίωσή τους.
Αναφορικά με το λεγόμενο «σύνδρομο κατάρρευσης αποικίας» (colony collapse disorder), ο Πέττις σημείωσε ότι, παρά τις έρευνες που ξεκίνησαν πριν από 20 χρόνια, δεν εντοπίστηκε ποτέ ένας και μοναδικός υπαίτιος. Αντιθέτως, φάνηκε πως πρόκειται για συνδυασμό παραγόντων που προκαλούν τον θάνατο των μελισσών.
Ένα από τα πιο επιβλαβή παράσιτα που έχουν καταγραφεί είναι το άκαρι Varroa destructor. Ο μελισσοκόμος Ράιαν Μπάρρις ανέφερε ότι πρόκειται για τον κυριότερο «δολοφόνο» των μελισσών, καθώς τρέφεται με λίπος και αιμολέμφο —ουσίες απαραίτητες για την ενέργεια και το ανοσοποιητικό σύστημα των μελισσών— ενώ ταυτόχρονα μεταφέρει ιούς, όπως τον ιό παραμόρφωσης των πτερυγίων, ο οποίος προκαλεί γενετικές παραμορφώσεις και αδυναμία πτήσης.
Ο Μπάρρις συμπλήρωσε ότι πολλοί κρατικοί και ομοσπονδιακοί ρυθμιστικοί φορείς δεν επιθυμούν την παρουσία μελισσών σε δημόσιες εκτάσεις, φοβούμενοι πιθανές αρνητικές επιπτώσεις στους γηγενείς επικονιαστές, χωρίς ωστόσο να διαθέτουν επαρκή τεκμηρίωση. Κατά την άποψή του, αυτοί οι φορείς παραβλέπουν τις διαφορές ανάμεσα στους μελισσοκομικούς και τους γηγενείς επικονιαστές όσον αφορά το μέγεθος, τη γλώσσα (προβοσκίδα) και τις μεθόδους συλλογής νέκταρος και γύρης.
Η Σμιντ επεσήμανε ότι τα φυτοφάρμακα, περιλαμβανομένων των ζιζανιοκτόνων όπως το Roundup που περιέχει γλυφοσάτη, είναι ιδιαίτερα βλαβερά τόσο για τον ανθρώπινο οργανισμό όσο και για τις μέλισσες.
Ιδιαίτερα επικίνδυνα θεωρούνται και τα νεονικοτινοειδή, μια κατηγορία εντομοκτόνων που έχει κατακλύσει τη γεωργία τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Πρόκειται για ουσίες που καθιστούν ολόκληρο το φυτό τοξικό, επηρεάζοντας και το έδαφος, το νερό και την άγρια πανίδα. Τα νεονικοτινοειδή δρουν στο νευρικό σύστημα των μελισσών, διαταράσσοντας τη μνήμη και την ικανότητα προσανατολισμού τους — με αποτέλεσμα πολλές μέλισσες να μην καταφέρνουν να επιστρέψουν στο μελίσσι και τελικά να πεθαίνουν.
Μελέτες έχουν δείξει ότι τα νεονικοτινοειδή ευθύνονται για το 92% της αύξησης της τοξικότητας της γεωργίας στις ΗΠΑ προς τα έντομα. Εκτός από τις μέλισσες, έχουν συνδεθεί με τη μείωση πληθυσμών πουλιών και ψαριών, καθώς και με συγγενείς ανωμαλίες σε ελάφια. Επιπλέον, αυξάνονται οι ενδείξεις για σοβαρές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία —ιδιαίτερα στα παιδιά. Σε μελέτη, νεονικοτινοειδή ανιχνεύθηκαν στα ούρα του 50% των παιδιών ηλικίας 3 έως 5 ετών, ενώ ελβετική έρευνα του 2020 ανίχνευσε τα ίδια χημικά στο πλάσμα και το εγκεφαλονωτιαίο υγρό όλων των παιδιών που λάμβαναν θεραπεία για λευχαιμία και λέμφωμα non-Hodgkin.
Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τις μέλισσες
Ευτυχώς, υπάρχουν πράγματα που μπορούμε όλοι να κάνουμε για να βοηθήσουμε τις μέλισσες και να υποστηρίξουμε αυτούς τους σημαντικούς επικονιαστές.
Φυτέψτε ντόπια λουλούδια και δέντρα, ειδικά αυτά που ανθίζουν όλο το καλοκαίρι, καθώς οι μέλισσες χρειάζονται τροφή από την άνοιξη έως το φθινόπωρο.
Αγοράστε τοπικό μέλι για να στηρίξετε τους μελισσοκόμους.
Αποφύγετε τη χρήση εντομοκτόνων ή φυτοφαρμάκων γύρω από την αυλή σας και χρησιμοποιήστε αντί αυτών φυσικές μεθόδους. Η Σμιντ λέει ότι η χρήση ξιδιού και νερού με λίγο αλάτι σκοτώνει τα ζιζάνια χωρίς να βλάψει τίποτα άλλο.
Επιτρέψτε σε μια περιοχή της αυλής ή του κήπου σας να είναι κατάφυτη ή λιγότερο περικομμένη για να παρέχει τροφή και περιβάλλοντα φωλιάσματος για τις μέλισσες.
Φυτέψτε έναν μελισσόκηπο με ενδημικά λουλούδια για να προσελκύσετε μέλισσες και άλλους επικονιαστές.
Δημιουργήστε έναν σταθμό ποτίσματος μελισσών με φιλτραρισμένο νερό χρησιμοποιώντας ένα βαθύ πιάτο με βότσαλα ή μάρμαρα κοντά σε ανθισμένα φυτά για να δώσετε στις μέλισσες ένα ασφαλές μέρος για να πίνουν.
Δημιουργήστε ένα σπιτάκι μελισσών που μπορείτε να κρεμάσετε στην αυλή σας για να δώσετε στις μέλισσες ένα μέρος για να ζήσουν.
Κρατήστε τις κυψέλες μακριά από πηγές ακτινοβολίας wifi και ηλεκτρομαγνητικών πεδίων, τα οποία επηρεάζουν αρνητικά τις μέλισσες.
Αν παρατηρήσετε ένα σμήνος μελισσών στην ιδιοκτησία σας, επικοινωνήστε με έναν τοπικό μελισσοκομικό σύλλογο, το πανεπιστημιακό τμήμα γεωργίας ή έναν τοπικό μελισσοκόμο για να τις συλλέξει, όχι με έναν εξολοθρευτή.
Ενθαρρύνετε τους νομοθέτες να φτιάξουν νόμους που υποστηρίζουν και προστατεύουν τις μέλισσες.
Διαδώστε την ευαισθητοποίηση σχετικά με τις μέλισσες και πώς μπορούμε να τις υποστηρίξουμε.
Η Σμιντ σέβεται τους μικροσκοπικούς επικονιαστές που μας προσφέρουν τόσα πολλά.
«Λέμε ότι εμείς φροντίζουμε τις μέλισσες, αλλά νιώθω πως στην πραγματικότητα εκείνες φροντίζουν εμάς — ξέρουν τι να κάνουν, αρκεί να τους προσφέρουμε έναν ασφαλή τόπο. Κι εκείνες απλώς εργάζονται ακούραστα και προσφέρουν, ξανά και ξανά.»
Αυτή η συνταγή προέρχεται από τον θείο μου, λάτρη των θαλασσινών και μάστορα στο μαγείρεμά τους, ιδιοκτήτη και σεφ του Mariscos El Ancla, ενός μεξικάνικου εστιατορίου θαλασσινών.
Στη δική μου παραλλαγή, η σάλτσα φτιάχνεται γρήγορα με σκόρδο και χυμό λεμονιού. Αν και είναι λίγο διαφορετική από τις camarones a la diabla (γαρίδες με πικάντικη σάλτσα) που έτρωγα όταν ήμουν μικρή, η προσθήκη του λεμονιού ανεβάζει αυτό το απλό αλλά ικανοποιητικό πιάτο σε άλλο επίπεδο. Μαζί με το βούτυρο και το σκόρδο, το αποτέλεσμα είναι απόλυτα ισορροπημένο.
Ένα από τα ατού του είναι η ευκολία και η ταχύτητα παρασκευής του: μαγειρεύεται σε μόλις 10 λεπτά! Αυτό το καθιστά ιδανικό για ένα γρήγορο βραδινό γεύμα ή για ένα τέλειο ορεκτικό της τελευταίας στιγμής. Μπορείτε να το συνδυάσετε με ρύζι ή να το απολαύσετε σκέτο ως μεζέ, γαρνίροντας με κολίανδρο και μια στάλα λεμόνι.
Βασικά συστατικά
Καπνιστή πάπρικα: Προσθέτει βάθος με την καπνιστή, πιπεράτη γεύση της.
Σκόρδο: Αποτελεί τη βάση της σάλτσας, γλασάροντας τέλεια τις γαρίδες με την πλούσια γεύση του.
Νιφάδες κόκκινης πιπεριάς: Δίνουν το απαραίτητο κάψιμο και αναδεικνύουν το ξινό του λεμονιού.
Συμβουλές
Για πιο πικάντικη γεύση, αντικαταστήστε την καπνιστή πάπρικα με πιπέρι καγιέν.
Για να μειώσετε την πικάντικη γεύση, μπορείτε να βάλετε λιγότερες νιφάδες κόκκινης πιπεριάς.
Πικάντικες γαρίδες με λεμόνι και σκόρδο
Υλικά
26 έως 30 μεγάλες γαρίδες, ωμές και καθαρισμένες
5 κ.σ. ανάλατο βούτυρο
3 κ.σ. σκόρδο ψιλοκομμένο (περίπου 10 σκελίδες)
Λεπτό τριμμένο ξύσμα από 1 μέτριο λεμόνι (1 κ.σ.)
Χυμός από 1 μέτριο λεμόνι (3 κ.σ.)
2 κ.γλ. νιφάδες κόκκινης πιπεριάς
1 κ.γλ. καπνιστή πάπρικα
1/2 κ.γλ. αλάτι
1/4 κ.γλ. φρεσκοτριμμένο μαύρο πιπέρι
Ψιλοκομμένο φρέσκο κολίανδρο, για γαρνιτούρα (προαιρετικά)
Φέτες λεμονιού, για το σερβίρισμα (προαιρετικά)
Εκτέλεση
Σκουπίστε της ωμές γαρίδες με χαρτί.
Λιώστε 5 κουταλιές της σούπας ανάλατο βούτυρο σε ένα μεγάλο τηγάνι, σε μέτρια προς χαμηλή φωτιά. Προσθέστε 3 κουταλιές της σούπας ψιλοκομμένο σκόρδο και μαγειρέψτε μέχρι να μυρίσει, 1 έως 2 λεπτά.
Προσθέστε τις γαρίδες, το ψιλοτριμμένο ξύσμα από 1 μέτριο λεμόνι, τον χυμό από 1 μέτριο λεμόνι, 2 κουταλιές της σούπας νιφάδες κόκκινης πιπεριάς, 1 κουταλιά της σούπας καπνιστή πάπρικα, 1/2 κουταλάκι του γλυκού αλάτι και 1/4 κουταλάκι του γλυκού μαύρο πιπέρι. Ανακατέψτε για να αναμειχθούν τα υλικά και απλώστε τις γαρίδες σε ομοιόμορφη στρώση.
Αυξήστε τη φωτιά σε μέτρια. Μαγειρέψτε, ανακατεύοντας περιστασιακά, μέχρι οι γαρίδες να σκληρύνουν και να ψηθούν, για 3 έως 5 λεπτά. Τις σερβίρετε γαρνιρισμένες με ψιλοκομμένο φρέσκο κολίανδρο και φέτες λεμονιού, αν θέλετε.
Θέλαμε τηγανίτες που να είναι γευστικές, σύνθετες και χορταστικές. Ξεκινήσαμε αντικαθιστώντας το γάλα (ή το ξινόγαλα) με τυρί cottage, πλούσιο σε πρωτεΐνες, και στη συνέχεια προσθέσαμε περισσότερα αυγά, για ακόμη περισσότερη πρωτεΐνη και δομή. Χτυπώντας το μείγμα στο μπλέντερ δώσαμε στις τηγανίτες περισσότερο φουσκωτή υφή, διασπώντας ταυτόχρονα τους σβώλους στο τυρί, ώστε να μην είναι ορατοί.
Το μπλέντερ μας επέτρεψε επίσης να κονιορτοποιήσουμε τη βρώμη και να την ενσωματώσουμε στη συνταγή. Αντικαθιστώντας το μαλακό αλεύρι (ή γ.ο.χ.) με ένα μείγμα βρώμης και αλευριού ολικής αλέσεως αυξήσαμε την περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες και προσθέσαμε μία διακριτική γεύση ξηρών καρπών. Ένας συνδυασμός γιαουρτιού με φρούτα, μαρμελάδα ή ξηρούς καρπούς αποτελεί ένα γλυκό, πλούσιο σε πρωτεΐνες συνοδευτικό.
Τηγανίτες με τυρί cottage
Για 12 τηγανίτες 10 εκατοστών
Υλικά
2/3 φλιτζάνι (~ 100 γρ.) αλεύρι ολικής αλέσεως
1 κουταλιά της σούπας μπέικιν πάουντερ
1 1/2 φλιτζάνι (340 γρ.) τυρί cottage
1 φλιτζάνι (85 γρ.) νιφάδες βρώμης
4 μεγάλα αυγά
6 κ.σ. ανάλατο βούτυρο, λιωμένο
3 κ.σ. ζάχαρη
1 κ.γλ. εκχύλισμα βανίλιας
1/2 κ.γλ. αλάτι
2 κ.γλ. ελαιόλαδο
Εκτέλεση
Χτυπήστε το αλεύρι και το μπέικιν πάουντερ σε ένα μεσαίο μπολ μέχρι να μην υπάρχουν σβώλοι μπέικιν πάουντερ. Χτυπήστε το τυρί cottage, τη βρώμη, τα αυγά, το λιωμένο βούτυρο, τη ζάχαρη, τη βανίλια και το αλάτι στο μπλέντερ σε υψηλή ταχύτητα μέχρι να ομογενοποιηθούν, περίπου 1 λεπτό, ξύνοντας τα τοιχώματα του δοχείου του μπλέντερ στα μισά της διαδικασίας.
(Για τα άλευρα ολικής είναι καλύτερη η προσθήκη στα παραπάνω υλικά και λίγης παραδοσιακής μαγιάς, ώστε με τη ζύμωση να γίνουν απορροφήσιμα τα ωφέλιμα συστατικά του φλοιού και να εξουδετερωθούν τα ζημιογόνα – σημείωμα της Epoch Times)
Προσθέστε το μείγμα του τυριού στο μείγμα αλευριού και χτυπήστε μέχρι να ομογενοποιηθούν. Το μείγμα θα είναι πηχτό. Μην προσθέσετε περισσότερο υγρό.
Ζεστάνετε 1 κουταλάκι του γλυκού λάδι σε ένα τηγάνι 30 εκατοστών, σε μέτρια φωτιά, μέχρι να σιγοβράσει. Χρησιμοποιώντας χαρτί κουζίνας, σκουπίστε προσεκτικά το λάδι, αφήνοντας ένα λεπτό φιλμ στον πάτο και τα πλαϊνά του τηγανιού. Χρησιμοποιώντας μια μεγάλη κουτάλα (Νο. 16) ή ένα στεγνό δοσομετρικό κύπελλο 1/4 φλιτζανιού, μοιράστε το μείγμα στο τηγάνι σε τρία σημεία. Απλώστε απαλά κάθε μερίδα σε στρογγυλό σχήμα 10 εκατοστών. Ψήστε μέχρι να σφίξουν οι άκρες και η πρώτη πλευρά να ροδίσει βαθιά (περίπου 2 λεπτά).
Με μία λεπτή, φαρδιά σπάτουλα, γυρίστε τις τηγανίτες και συνεχίστε να ψήνετε, μέχρι η δεύτερη πλευρά να ροδίσει βαθιά (περίπου 2 λεπτά ακόμα). Επαναλάβετε με το υπόλοιπο μείγμα, χρησιμοποιώντας το υπόλοιπο 1 κουταλάκι του γλυκού λάδι, όπως απαιτείται. Σερβίρετε σκέτες ή με μία από τις ακόλουθες γαρνιτούρες.
Επικάλυψη με γιαούρτι, φιστίκια και σφένδαμο
Χτυπήστε 2 κουταλιές της σούπας κρεμώδες φυστικοβούτυρο και 2 κουταλιές της σούπας σιρόπι σφενδάμου σε 1 φλιτζάνι γιαούρτι μέχρι να ομογενοποιηθούν. Για να σερβίρετε, ρίξτε ένα τέταρτο του μείγματος του γιαουρτιού πάνω από κάθε μερίδα τηγανίτες και πασπαλίστε με ψιλοκομμένα καβουρδισμένα φιστίκια.
Επικάλυψη με γιαούρτι και φρούτα
Ψιλοκόψτε 1/2 φλιτζάνι φρούτα (όπως φράουλες, μπανάνες ή βατόμουρα) σε μικρά κομμάτια, κρατώντας 2 κουταλιές της σούπας. Ανακατέψτε τις υπόλοιπες 6 κουταλιές της σούπας φρούτα και 1 κουταλιά της σούπας σιρόπι σφενδάμου ή πετιμέζι σε 1 φλιτζάνι γιαούρτι. Για να σερβίρετε, ρίξτε ένα τέταρτο του μείγματος γιαουρτιού πάνω από κάθε μερίδα τηγανίτες και πασπαλίστε με τα φρούτα που κρατήσατε.
Επικάλυψη με γιαούρτι και μαρμελάδα βατόμουρο
Ζεστάνετε 1/4 φλιτζάνι μαρμελάδα βατόμουρο χωρίς κουκούτσια μέχρι να ρευστοποιηθεί, περίπου 30 δευτερόλεπτα, και χτυπήστε μέχρι να ομογενοποιηθεί. Σε ένα μικρό μπολ, ανακατέψτε με 1 φλιτζάνι γιαούρτι μέχρι να ομογενοποιηθεί. Για να σερβίρετε, βάλτε 1/4 φλιτζάνι γιαούρτι πάνω από κάθε μερίδα τηγανίτες. Περιχύστε τις τηγανίτες και το γιαούρτι με μαρμελάδα.
Το γλυκό λεμονιού είναι απολαυστικά γλυκό (και ξινό!), δροσερές και ανάλαφρες – με λίγα λόγια, ιδανικές για την Ημέρα της Μητέρας. Η επιτυχία του εξαρτάται από την άφθονη ποσότητα φρεσκοστυμμένου λεμονιού, αλλά και από τη γενναιόδωρη ποσότητα ξύσματος λεμονιού, που προσφέρει τις απαλές, λουλουδένιες νότες του στο γλυκό.
Χρησιμοποιήσαμε τέσσερα λεμόνια για τη γέμιση λεμονιού, τα οποία έδωσαν 2/3 φλιτζανιού χυμό και 1/4 φλιτζανιού ξύσμα. Το άλλο σημαντικό συστατικό για το γλυκό λεμονιού είναι τα αυγά: για να γίνει η κρέμα πλούσια και αφράτη χρειάζονται πολλά.
Δύο ολόκληρα αυγά και επτά κρόκοι δίνουν μια πλούσια κρέμα με καλές ιδιότητες πήξης. Για να τιθασεύσουμε τη δύναμη της κρέμας και να την κάνουμε εξαιρετικά βελούδινη, προσθέσαμε μια μικρή ποσότητα κρέμας γάλακτος και λίγο βούτυρο. Η ζάχαρη άχνη συνέβαλε στην τρυφερή υφή της κρούστας.
Γλυκό λεμονιού
Για 16 κομμάτια
Υλικά
Για τη βάση
1 1/4 φλιτζάνια αλεύρι για όλες τις χρήσεις
1/2 φλιτζάνι ζάχαρη άχνη
1/2 κ.γλ. αλάτι
8 κ.σ. ανάλατο βούτυρο, κομμένο σε 8 κομμάτια, σε θερμοκρασία δωματίου
Για τη γέμιση
2 μεγάλα αυγά
7 μεγάλους κρόκους αυγών
1 φλιτζάνι συν 2 κουταλιές της σούπας κρυσταλλική ζάχαρη
1/4 φλιτζάνι ξύσμα λεμονιού τριμμένο
2/3 φλιτζανιού χυμό (4 λεμόνια)
Μια πρέζα αλάτι
4 .σ. ανάλατο βούτυρο, κομμένο σε 4 κομμάτια
3 κ.σ. κρέμα γάλακτος
Ζάχαρη άχνη, για πασπάλισμα
Εκτέλεση
Βάλτε τη σχάρα του φούρνου στη μεσαία θέση και προθερμάνετε τον φούρνο στους 175 βαθμούς Κελσίου. Αλείψτε το ταψί με λίγο λάδι.
Για τη βάση
Χτυπήστε το αλεύρι, τη ζάχαρη και το αλάτι σε έναν επεξεργαστή τροφίμων μέχρι να ενωθούν, περίπου 3 δευτερόλεπτα.
Ρίξτε το βούτυρο από πάνω και χτυπήστε μέχρι το μείγμα να γίνει ανοιχτό κίτρινο και να μοιάζει με χοντρό αλεύρι, περίπου 8 φορές.
Ρίξτε το μείγμα στο προετοιμασμένο ταψί και πιέστε το σταθερά σε μία ομοιόμορφη στρώση.
Ψήστε μέχρι η βάση να αρχίσει να ροδίζει, περίπου 20 λεπτά, περιστρέφοντας το ταψί στα μισά του ψησίματος (η βάση πρέπει να είναι ακόμα ζεστή όταν προστίθεται η γέμιση).
Για τη γέμιση
Εν τω μεταξύ, χτυπήστε τα αυγά και τους κρόκους μαζί, σε μια μεσαία κατσαρόλα. Προσθέστε την κρυσταλλική ζάχαρη μέχρι να ενωθούν, στη συνέχεια χτυπήστε το ξύσμα, τον χυμό λεμονιού και το αλάτι. Προσθέστε το βούτυρο και μαγειρέψτε σε μέτρια προς χαμηλή φωτιά, ανακατεύοντας συνεχώς, μέχρι να λιώσει το βούτυρο και το μείγμα να πήξει ελαφρώς και να φτάσει τους 70 βαθμούς Κελσίου (περίπου 5 λεπτά).
Σουρώστε αμέσως το μείγμα μέσα από ένα λεπτό σουρωτήρι σε ένα μπολ και ανακατέψτε την κρέμα γάλακτος. Ρίξτε τη ζεστή κρέμα λεμονιού ομοιόμορφα πάνω από τη ζεστή βάση. Ψήστε μέχρι η γέμιση να γίνει γυαλιστερή και αδιαφανής και το κέντρο να τρέμει ελαφρώς όταν ανακινείται, 10 έως 15 λεπτά, περιστρέφοντας το ταψί στα μισά του ψησίματος.
Αφήστε το γλυκό να κρυώσει εντελώς σε ταψί πάνω σε σχάρα, για 2 ώρες περίπου. Αφαιρέστε απαλά από το ταψί με μια σπάτουλα. Κόψτε σε 16 κομμάτια και πασπαλίστε με ζάχαρη άχνη πριν τις σερβίρετε.
Οι μπάρες μπορούν να μείνουν στο ψυγείο μέχρι και δύο ημέρες.
Η Μάγια Φάρα παρατήρησε με έκπληξη πόσο γρήγορα άρχισε να αλλάζει η επιδερμίδα της: η ερυθρότητα στα μάγουλα υποχώρησε, τα σπυράκια στην περιοχή της γνάθου μειώθηκαν και το δέρμα της έγινε λιγότερο ξηρό και επιρρεπές σε ερεθισμούς.
Όπως ανέφερε, όταν αντικατέστησε τη συνηθισμένη της γκρανόλα με μια κουταλιά σπόρους κάνναβης, δεν είχε στο μυαλό της το δέρμα της. Είχε ακούσει πως είναι ωφέλιμοι για τις ορμόνες και τα καλά λιπαρά, και αποφάσισε να τους δοκιμάσει.
Παρότι μπορεί να μοιάζει με σύμπτωση, οι μικροί αυτοί σπόροι – πλούσιοι σε αντιφλεγμονώδεις ενώσεις, «φιλικά» για το δέρμα λιπαρά και αντιοξειδωτικά – ενδέχεται να συμβάλλουν ουσιαστικά στη βελτίωση της επιδερμίδας «από μέσα προς τα έξω».
Οφέλη για την επιδερμίδα
Καθώς αυξάνεται το ενδιαφέρον για πιο ήπιες, φυτικής προέλευσης λύσεις στην περιποίηση της επιδερμίδας, οι σπόροι κάνναβης κερδίζουν έδαφος για τις αντιφλεγμονώδεις ιδιότητές τους. Παραδοσιακά χρησιμοποιούνται για μια σειρά φλεγμονωδών καταστάσεων, και πλέον εξετάζεται ο ρόλος τους και στη διαχείριση δερματικών προβλημάτων όπως η ακμή. Έρευνες δείχνουν ότι μπορούν να μειώσουν τη φλεγμονή που προκαλούν βακτήρια σχετιζόμενα με την ακμή.
Στην περίπτωση της Μάγια, η αλλαγή ήταν εμφανής. Ανέφερε πως δεν είχε υψηλές προσδοκίες, απλώς πίστευε ότι επρόκειτο για μια υγιεινή επιλογή. Ωστόσο, μέσα σε λίγες εβδομάδες, ένιωσε το δέρμα της πιο ισορροπημένο. Τα σπυράκια δεν εξαφανίστηκαν εν μία νυκτί, σταμάτησαν όμως να φουντώνουν όπως παλαιότερα.
Αν και κάθε επιδερμίδα είναι διαφορετική, η εμπειρία της δείχνει ότι η διατροφή μπορεί να είναι σημαντικός σύμμαχος για την υγεία του δέρματος.
Η λειτουργική νατουροπαθητικός και ιδιοκτήτρια του Revital Health, Τζόντι Ντουβάλ, επισήμανε σε συνέντευξή της στην Epoch Times ότι οι σπόροι κάνναβης είναι πλούσιοι σε θρεπτικά στοιχεία και καλά λιπαρά που μειώνουν τη φλεγμονή, ρυθμίζουν τις ορμόνες και ενισχύουν την ανάπλαση του δέρματος – παράγοντες ιδιαίτερα σημαντικοί για όσους εμφανίζουν ακμή. Σύμφωνα με την ίδια, είναι ιδιαιτέρως ωφέλιμοι για δέρματα με φλεγμονή, λιπαρότητα ή δυσκολία στην επούλωση.
Οι σπόροι κάνναβης περιέχουν ιδανική αναλογία ωμέγα-3 προς ωμέγα-6 λιπαρά οξέα. Αυτή η ισορροπία είναι κρίσιμη, καθώς η υπερβολική κατανάλωση ωμέγα-6 και η έλλειψη ωμέγα-3 μπορεί να εντείνει τις φλεγμονές. Παράλληλα, περιέχουν ψευδάργυρο – βασικό μέταλλο για την επούλωση και τη ρύθμιση της παραγωγής σμήγματος, κάτι που έχει ιδιαίτερη σημασία σε δέρματα με ακμή. Επιπλέον, είναι πηγή γάμμα-λινολενικού οξέος, ενός σπάνιου λιπαρού οξέος που φαίνεται να βοηθά σε ορμονικές εξάρσεις και στη μείωση της ερυθρότητας και του οιδήματος. Ενισχύουν επίσης την υγεία του εντέρου, το οποίο, σύμφωνα με τη Ντουβάλ, σχετίζεται άμεσα με την κατάσταση της επιδερμίδας. Όπως σημείωσε, όταν το έντερο λειτουργεί σωστά, αυτό αντανακλάται και στο δέρμα.
Εκτός από τα λιπαρά τους, οι σπόροι κάνναβης είναι πλούσιοι σε βιταμίνες που υποστηρίζουν την υγεία της επιδερμίδας, όπως οι βιταμίνες Α, D και Ε – με τη βιταμίνη Α να είναι ιδιαίτερα γνωστή για την ευεργετική της δράση στο δέρμα. Περιέχουν επίσης πολυφαινόλες, φυσικές φυτικές ενώσεις με αντιμικροβιακές, αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες.
Μόλις 15 γραμμάρια σπόρων ή 50 mg ελαίου κάνναβης καλύπτουν τις ημερήσιες ανάγκες ενός ενήλικα σε αυτές τις βιταμίνες, υπερβαίνοντας μάλιστα το 100% της Συνιστώμενης Ημερήσιας Πρόσληψης.
Οι σπόροι κάνναβης αποτελούν επίσης εξαιρετική πηγή φυτικής πρωτεΐνης, απαραίτητης για την αναδόμηση των ιστών και την ανανέωση των κυττάρων του δέρματος. Η πρωτεΐνη αυτή είναι εύπεπτη, με ποσοστά πέψης που κυμαίνονται από 84% έως 86% για ολόκληρους σπόρους και από 83% έως 92% για αλεύρι κάνναβης.
Χωρίς ψυχοδραστικές επιδράσεις
Παρά τα πολλά τους οφέλη, η πληροφορία ότι προέρχονται από το φυτό της κάνναβης συχνά δημιουργεί σκεπτικισμό. Η Μάγια παραδέχθηκε ότι αρχικά δίσταζε, αναρωτώμενη αν θα ένιωθε «διαφορετικά». Όπως διαπίστωσε όμως, το μόνο αποτέλεσμα ήταν πιο υγιές δέρμα – χωρίς ψυχοδραστικές επιδράσεις.
Η κάνναβη και η μαριχουάνα προέρχονται από το ίδιο φυτικό γένος, Cannabis sativa, γεγονός που οδηγεί πολλούς στο λανθασμένο συμπέρασμα ότι έχουν τις ίδιες επιδράσεις. Ωστόσο, οι σπόροι κάνναβης δεν είναι ψυχοδραστικοί και δεν επηρεάζουν τη νοητική κατάσταση.
Όπως εξήγησε η διατροφολόγος Κρίστεν Σμιθ στην Epoch Times, οι σπόροι περιέχουν μόνο ίχνη THC και CBD, τα οποία προέρχονται από την επαφή με άλλα μέρη του φυτού κατά τη συγκομιδή και την επεξεργασία. Αυτά τα ίχνη δεν επαρκούν για να προκαλέσουν καμία ψυχοδραστική επίδραση.
Πώς να τους εντάξετε στη διατροφή σας
Σύμφωνα με τη Σμιθ, υπάρχουν πολλοί απλοί τρόποι για να ενταχθούν οι σπόροι κάνναβης στην καθημερινή διατροφή: μπορούν να προστεθούν σε δημητριακά, γιαούρτι, smoothies, σαλάτες ή ακόμη και σε αρτοσκευάσματα. Η ήπια, καρυδένια γεύση τους τούς καθιστά κατάλληλους και για αλμυρά πιάτα.
Η Ντουβάλ ανέφερε ότι τους προσθέτει συχνά σε μπάρες ή ενεργειακές μπουκίτσες που φτιάχνει στο σπίτι για σνακ.
Για γενική υποστήριξη της επιδερμίδας, η κατανάλωση 1 έως 2 κουταλιών της σούπας ημερησίως θεωρείται επαρκής. Σε περιπτώσεις πιο έντονων ή επίμονων δερματικών προβλημάτων, μπορεί κανείς να αυξήσει την ποσότητα στις 3 κουταλιές για σύντομο χρονικό διάστημα, πάντα όμως ξεκινώντας σταδιακά.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι 1 με 2 κουταλιές αντιστοιχούν σε 15 έως 30 γραμμάρια – ποσότητα μικρότερη από τα 50 γραμμάρια που χρησιμοποιούνται σε ορισμένες μελέτες.
Κατά την επιλογή προϊόντος, συνιστώνται οι αποφλοιωμένοι σπόροι – γνωστοί και ως hemp hearts – καθώς είναι πιο εύπεπτοι και θρεπτικοί. Το έλαιο σπόρων κάνναβης έχει επίσης οφέλη, ιδίως λόγω των αντιφλεγμονωδών λιπαρών του, αλλά πρέπει να καταναλώνεται ωμό, σε σαλάτες ή ωμά πιάτα, ώστε να διατηρούνται τα θρεπτικά του συστατικά.
Η Ντουβάλ συνιστά τη συνδυαστική κατανάλωση σπόρων και ελαίου κάνναβης στο πλαίσιο μιας ευρύτερης διατροφικής προσέγγισης για την επιδερμίδα – η οποία περιλαμβάνει ψευδάργυρο, τροφές πλούσιες σε βιταμίνη Α, υποστήριξη του ήπατος και της εντερικής υγείας.
Όπως τόνισε, οι σπόροι κάνναβης είναι από εκείνες τις απλές τροφές που δρουν ήπια αλλά αποτελεσματικά, συμβάλλοντας στην αποκατάσταση της ισορροπίας του οργανισμού.
