ΕΥ ΖΗΝ

Τον τελευταίο καιρό, παρατηρώ πώς με επηρεάζει η τεχνολογία και δεν είμαι ευχαριστημένος.

Πολλά πράγματα που κάνω γίνονται πλέον πιο γρήγορα και πιο άνετα από ποτέ άλλοτε. Μπορώ να ψυχαγωγηθώ άμεσα, να μάθω κάτι με λίγα κλικ και να συντονιστώ με άλλους με ευκολία. Ενώ αυτές είναι θετικές αλλαγές, φοβάμαι ότι έχω αφήσει την τεχνολογική κοσμοθεωρία να γίνει ο προεπιλεγμένος τρόπος σκέψης μου.

Διαπιστώνω ότι θέλω να είναι όλα τόσο εύκολα όσο είναι στο τηλέφωνό μου. Είναι η ψευδαίσθηση ότι η ζωή μπορεί να είναι τόσο ομαλή και χωρίς τριβές όσο μια οθόνη αφής.

Αλλά ο πραγματικός κόσμος δεν λειτουργεί έτσι. Τα καλύτερα πράγματα στη ζωή απαιτούν μια μακροχρόνια δέσμευση προς μια ορισμένη κατεύθυνση. Χωρίς μακρόπνοα σχέδια, παλεύουμε με την πραγματικότητα σε κάθε βήμα, και δεν είναι περίεργο που τόσοι άνθρωποι καταφεύγουν στην άνεση των τηλεφώνων τους.

Μια έκκληση για υπομονή, αγάπη και αξιόλογες προσπάθειες

Καλώ για την ανάκτηση της υπομονής, της επιμονής και της αγάπης για αργή, αξιόλογη δουλειά. Είναι προς έκκληση για όλους, ανεξαρτήτως ηλικίας. Ακολουθούν ορισμένα οφέλη που μπορεί να έχει μία βραδεία αλλά σταθερή πορεία:

Ρεαλιστικές προσδοκίες

Υπάρχουν πολλά παραδείγματα ανθρώπων που βελτιώνουν τη ζωή τους με μια κίνηση. Το διαδίκτυο προβάλλει αυτούς τους ανθρώπους και εμείς εξιδανικεύουμε τις φαινομενικές επιτυχίες τους από τη μια μέρα στην άλλη. Συνήθιζα να έχω εμμονή με αυτό το είδος σκέψης, ελπίζοντας να πετύχω γρήγορα τους στόχους μου, αλλά οτιδήποτε απαιτούσε χρόνο άρχισε να με εκνευρίζει.

Οι μη ρεαλιστικές προσδοκίες μπορεί μερικές φορές να σας ωθήσουν να εργαστείτε περισσότερο και να αναλάβετε περισσότερους κινδύνους, αλλά το αποτέλεσμα είναι συχνά  απογοητευτικό. Είναι καλύτερο να ευθυγραμμιστείτε με ρεαλιστικούς στόχους και να αποδεχτείτε ότι τα καλά πράγματα χρειάζονται χρόνο για να δημιουργηθούν — απολαύστε κάθε κομμάτι προόδου, όσο μικρή κι αν είναι.

Ένα ευχάριστο ταξίδι

Μια φαντασίωση στην οποία είμαι επιρρεπής είναι ότι αν δουλέψω απίστευτα σκληρά για ένα σύντομο χρονικό διάστημα, μπορώ να πετύχω τα όνειρά μου και να χαλαρώσω ύστερα.

Αυτό είναι σωστό αν βρισκόμαστε κοντά στην υλοποίηση ενός στόχου και χρειάζεσαι μια ύστατη προσπάθεια, αλλά όχι όταν είμαστε ακόμα στην αρχή. Τέτοιου είδους σκεπτικό μας εμποδίζει να απολαύσουμε τη δραστηριότητα αυτή καθαυτή, εστιάζοντας αποκλειστικά στην ολοκλήρωσή της.

Ωστόσο, αυτή η στάση δεν είναι ικανή να τροφοδοτήσει μια μακροχρόνια προσπάθεια ούτε είναι σίγουρο ότι θα επέφερε επιτυχή αποτελέσματα. Τα μακροπρόθεσμα σχέδια σημαίνει ότι αυτό που επιλέγουμε να κάνουμε, θα το κάνουμε για πολύ καιρό – η διαδικασία λοιπόν παίζει καίριο ρόλο στην ολοκλήρωση της προσπάθειας.

Όχι στην αναζήτηση γρήγορων λύσεων

Όσοι σκέπτονται σε βάθος χρόνου, δεν σπαταλούν τον χρόνο τους σε γρήγορες λύσεις. Αντίθετα, γελάνε όταν βλέπουν άλλους να τους προσπερνούν, γιατί ξέρουν ότι λίγο αργότερα όχι μόνο θα τους φτάσουν αλλά και θα τους περάσουν. Για πολλά πράγματα, δεν γίνεται να ‘κόψουμε δρόμο’ – κι αν το κάνουμε, αν αποφύγουμε δηλαδή την προσπάθεια και όλα τα βήματα που πρέπει να γίνουν, συνήθως στο τέλος δεν αποτυγχάνει η προσπάθειά μας.

Μπορείτε να φανταστείτε να συντομεύετε τη διαδικασία μεγαλώματος των παιδιών σας, της οικοδόμησης του γάμου σας ή μιας αξιόλογης καριέρας; Φυσικά και όχι. Κάποια πράγματα απαιτούν χρόνο και το πρώτο βήμα είναι να δεσμευτείτε μακροπρόθεσμα.

Δυνατές δημιουργίες

Στη φύση, υπάρχει ένας γενικός κανόνας ότι όσο πιο γρήγορα μεγαλώνουν τα πράγματα, τόσο λιγότερο ζουν. Κάποια πεύκα μεγαλώνουν λιγότερο από τρία εκατοστά ανά έτος, αλλά μπορούν να ζήσουν έως και 5.000 χρόνια.

Όταν ήμουν μικρός, ο πατέρας μου φύτεψε μια σειρά από κυπαρίσσια κατά μήκος των ορίων της ιδιοκτησίας μας. Παρακολουθούσαμε με έκπληξη καθώς μεγάλωναν 30-60 εκ. ανά έτος. Δυστυχώς, όλα άρχισαν να πεθαίνουν μετά από 15 χρόνια περίπου, που είναι και η κανονική διάρκεια της ζωής τους.

Τα πράγματα που κατασκευάζονται αργά και με φροντίδα είναι πιο πιθανό να διαρκέσουν. Αυτό είναι το Φαινόμενο Lindy στην πράξη, το οποίο υποδηλώνει ότι ο καλύτερος προγνωστικός παράγοντας μακροζωίας για οποιαδήποτε μη βιολογική οντότητα είναι το διάστημα που χρειάστηκε για τη δημιουργία της. Ας χτίσουμε με προσοχή και ας αφήσουμε στο μέλλον μια κληρονομιά των καλύτερων συνεισφορών μας.

Βαθύτερες σχέσεις

Αν σκεφτείτε να ασχοληθείτε με κάτι ή απλώς να το δοκιμάσετε, θα έχετε λιγότερα κίνητρα να επενδύσετε στην κοινότητα — είτε πρόκειται για την παρακολούθηση εκκλησίας, τη συγγραφή ενός ιστολογίου είτε για τη διαμονή σε μια γειτονιά. Ένα από τα μειονεκτήματα του σύγχρονου κόσμου μας είναι η απροθυμία να δεσμευτούμε σε μέρη και να μένουμε εκεί. Αλλά νομίζω ότι, στην πραγματικότητα, η δέσμευση είναι μια από τις μεγάλες απολαύσεις της ζωής.

Για όσους σκέπτονται μακροπρόθεσμα, οι άνθρωποι είναι κάτι περισσότερο από «συνδέσεις» ή «επαφές» — είναι άτομα που γνωρίζουμε και φροντίζουμε.

Λέγεται ότι τα χρήματα μπορούν να λύσουν το 99% των προβλημάτων της ζωής. Ωστόσο, είναι αυτό το 1% που μένει που προκαλεί το υπόλοιπο 99% των προβλημάτων.

Ωστόσο, πολλοί άνθρωποι τείνουν να ανάγουν τα προβλήματα τους στην έλλειψη πόρων, εστιάζοντας στην απόκτηση πλούτου και παραμερίζοντας την επίλυση του ουσιαστικού ζητήματος. Αυτό οδηγεί σε έναν φαύλο κύκλο όπου όσο περισσότερο επιδιώκουν τον πλούτο τόσο λιγότερο τον αποκτούν.

Τι είναι όμως αυτό το μικρό 1%;

Βούληση για αλλαγή

Η απόκτηση πλούτου συνδέεται με αυτό που προσφέρουμε. Η ποιότητα αυτού που προσφέρουμε συνδέεται με την εσωτερική μας ποιότητα. Όταν υπάρχει ευσυνειδησία, φιλοπονία, επιμέλεια και φροντίδα, και η εστίαση είναι στην παροχή της καλύτερης δυνατής υπηρεσίας ή αγαθού, μπορούμε να μιλήσουμε για ανώτερη εσωτερική ποιότητα. Όταν το ενδιαφέρον μας περιορίζεται σε αυτά που θα λάβουμε, αμελώντας αυτό που δίνουμε να είναι αντίστοιχης ποιότητας, η ηθική μας είναι χαμηλή και αντίστοιχη είναι και η ανταμοιβή μας.

Η ποιότητα της προσφοράς μας λοιπόν εξαρτάται από την εσωτερική μας αξία. Αν θέλουμε να βελτιώσουμε αυτό που προσφέρουμε, χρειάζεται να εστιάσουμε στην εσωτερική βελτίωση. Αυτό προϋποθέτει τη βούληση να αλλάξουμε τον εαυτό μας.

Η εσωτερική αλλαγή είναι το πιο δύσκολο έργο για έναν άνθρωπο. Δεν είναι ευχάριστο να αντικρίζουμε τις ατέλειές μας. Συνήθως στρέφουμε τις παρατηρήσεις μας στους άλλους, επισημαίνοντας τις δικές τους ελλείψεις και τα δικά τους ελαττώματα, χωρίς να σκεφτόμαστε κατά πόσο εμείς οι ίδιοι υπολειπόμαστε σε αυτά ή άλλα σημεία. Αν σκεφτόμαστε τους άλλους ως καθρέφτη που αντικατοπτρίζει τις δικές μας ελλείψεις, θα μπορέσουμε να αναγνωρίσουμε πιο εύκολα τα σημεία που πρέπει να διορθώσουμε στον εαυτό μας.

Αυτή η διαδικασία απαιτεί θάρρος και ειλικρίνεια, ωστόσο αυτός είναι ο μοναδικός τρόπος για να αποκτήσουμε λίγο περισσότερη αρετή και σοφία, και να έρθουμε πιο κοντά στη συνειδητοποίηση της αληθινής φύσης των πραγμάτων.

Διασχίζοντας τη γέφυρα

Η επιμέλεια και η σκληρή δουλειά είναι το πρώτο βήμα προς την απόκτηση αρετής και πλούτου. Όταν καλλιεργούμε  αυτά τα δύο χαρακτηριστικά, οι ευκαιρίες αρχίζουν να παρουσιάζονται από μόνες τους.

Όταν παρουσιαστεί μια ευκαιρία, είναι καίριο να διαφυλάξουμε την εντιμότητά μας, καθώς αποτελεί το θεμέλιο της επιτυχίας μας και της διατήρησης αυτής.

Όταν έχουμε αποκτήσει πλούτο, δεν πρέπει να αμελήσουμε να εφαρμόσουμε την αρετή της γενναιοδωρίας. Η διανομή του πλούτου βοηθά στη σύνδεση και την ενίσχυση των ανθρώπων. Οι υλικοί πόροι είναι μικρότερης σημασίας από τις ανθρώπινες σχέσεις. Η γενναιοδωρία μάς βοηθά και στο να αντισταθούμε στην κακή επίδραση του πλούτου, που σπρώχνει μερικούς ανθρώπους να γίνουν δεσποτικοί ή σπάταλοι ή να αρχίσουν να αδιαφορούν για τους κανόνες και την ηθική.

Ωστόσο, η γενναιοδωρία δεν εξαρτάται από τα πλούτη. Ελλείψει υλικών πόρων, μπορούμε πάντα να προσφέρουμε την αγάπη μας, το ενδιαφέρον μας, τη βοήθειά μας. Και ό,τι δίνουμε, μάς επιστρέφετε πολλαπλάσιο.

Τελικά, η απόκτηση πλούτου μπορεί να θεωρηθεί και ένα είδος πνευματικής πρακτικής, με τα υλικά αγαθά να αποτελούν ένα εργαλείο αλλά όχι τον τελικό στόχο. Τα χρήματα είναι μια γέφυρα, το να βγάζουμε χρήματα είναι σαν να διασχίζουμε τη γέφυρα. Πού θα πάμε μετά; Ο στόχος είναι πάντα ένα υψηλότερο επίπεδο κατανόησης της ύπαρξης.

Ο χρυσός κανόνας για να εξελίσσεται ομαλά και αρμονικά μία συνομιλία, είτε πρόκειται για τετ-α-τετ, τηλεφωνική συνομιλία, με φίλους ή λιγότερο οικείους ανθρώπους, σε μία πολυπληθή παρέα ή σε μία ολιγομελή,  είναι να μην διακόπτει ο ένας τον άλλον, αλλά να έχουν όλοι την απαραίτητη υπομονή να περιμένουν να εκφράσει ο ομιλητής τη σκέψη του.

Από τη δική του μεριά, ο ομιλητής οφείλει να έχει τον νου του να μην μονοπωλεί την κουβέντα, αλλά να διατηρεί σχετικά σύντομο τον λόγο του, ώστε να δίνει την ευκαιρία και σε άλλους να μιλήσουν χωρίς να χρειαστεί να τον διακόψουν. Μικρές παύσεις ανά διαστήματα προσφέρουν την ευκαιρία σε άλλους να πάρουν τον λόγο χωρίς να γίνουν αγενείς.

Χρειάζεται ακόμη να μιλάμε ήρεμα, χωρίς να σηκώνουμε τον τόνο της φωνής μας και χωρίς να γινόμαστε επιθετικοί ή προσβλητικοί, ακόμα κι αν διαφωνούμε με όσα λέγονται. Μόνο έτσι μπορούμε να έχουμε μία «πολιτισμένη συζήτηση», ισορροπημένη και αρμονική, και ουσιαστική επικοινωνία.

Πίσω από αυτούς τους κανόνες, κρύβεται ο σεβασμός για τους συνομιλητές μας και το γνήσιο ενδιαφέρον για όσα έχουν να πουν. Αποτέλεσμα της εφαρμογής τους, η γνήσια ευχαρίστηση από την επαφή μας με τους άλλους και η γνήσια ευχαρίστηση των άλλων από την επαφή τους μαζί μας.

Ενεργητική ακρόαση

Λέγεται ότι έχουμε δύο αυτιά και ένα στόμα, ώστε να μπορούμε να ακούμε δύο φορές περισσότερο απ’ όσο μιλάμε. Το να ακούμε ενεργά, περιμένοντας πριν εκφέρουμε τη γνώμη μας ώστε να επιτρέψουμε στον άλλο να ολοκληρώσει αυτό που λέει είναι κάτι περισσότερο από ευγενικό: μας επιτρέπει να ασχοληθούμε πραγματικά με τον άλλον και πολύ πιθανόν να μάθουμε κάτι χρήσιμο.

Κατά την ενεργητική ακρόαση, η προσοχή μας είναι αφιερωμένη στα όσα λέει ο συνομιλητής μας. Με αυτόν τον τρόπο, προσφέρουμε κάτι πολύ σημαντικότερο από τα αυτιά μας. Δίνουμε στον άλλον το προβάδισμα έναντι του εαυτού μας, του δίνουμε μία σπουδαιότητα έστω και πρόσκαιρα, ενισχύοντας έτσι την αυτοπεποίθησή του. Αν και δεν χρειάζονται όλοι αυτήν την ενίσχυση, για τους περισσότερους έχει αξία.

Όσο για τον ίδιο τον ακροατή, η ενεργητική ακρόαση τού προσφέρει την ευκαιρία να περάσει για λίγο σε δεύτερο πλάνο, καλλιεργώντας έστω σε μικρή κλίμακα την ταπεινότητα και την καλοσύνη, και να βιώσει τη χαρά της προσφοράς. Και όσο μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση έχει κάποιος τόσο πιο εύκολα θα μπορεί να προσφέρει το δώρο της ενεργητικής ακρόασης.

Προσωπική επαφή

Όταν είστε σε ένα τετ-α-τετ, η γλώσσα του σώματος δίνει ενδείξεις για το πότε είναι έτοιμος κάποιος να ακούσει ή να μιλήσει. Αναζητήστε αυτές τις ενδείξεις, ώστε να εναρμονίζεστε πιο εύκολα μαζί του, βοηθώντας την κουβέντα να κυλά πιο ομαλά.

Για παράδειγμα, αν αντιληφθεί ο ομιλητής ότι κάποιος θέλει να μιλήσει, μπορεί να σηκώσει το χέρι του για να δείξει ότι δεν έχει τελειώσει ακόμη και ότι ο άλλος πρέπει να περιμένει λίγο ακόμη. Το ίδιο μήνυμα μπορεί να περάσει μέσω ενός βλέμματος σε συνδυασμό με ένα ελαφρύ κούνημα του κεφαλιού.

Αν διακόψουν εσάς, απλά περιμένετε μέχρι να τελειώσουν και απαντήστε: «Ας επανέλθουμε σε αυτό» ή «Όπως έλεγα», πριν ολοκληρώσετε τη δήλωσή σας. Ή, αν θέλετε να αντιδράσετε εκείνη την ώρα, μπορείτε να κοιτάξετε στα μάτια αυτόν που σας διέκοψε, επισημαίνοντας με αυτόν τον τρόπο ότι παρενέβη άκαιρα και ελπίζοντας ότι θα λάβει το μήνυμα και θα σταματήσει.

Καλό είναι επίσης να αναρωτηθείτε γιατί σας διακόπτουν. Ενδεχομένως να παρασυρθήκατε και να κρατήσατε τον λόγο για πολύ ώρα, παραγκωνίζοντας τους άλλους και χαλώντας την ισορροπία της συνομιλίας – ή ίσως το θέμα που αναπτύσσετε δεν ενδιαφέρει τον συνομιλητή σας όσο νομίζατε. Εντοπίζοντας παρόμοιες συμπεριφορές, ίσως όταν ξαναπάρετε τον λόγο να μπορέσετε να τις αποφύγετε.

Στο τηλέφωνο

Όταν μιλάμε στο τηλέφωνο, δεν βλέπουμε τον συνομιλητή μας, κατά συνέπεια χάνουμε τα οπτικά σήματα που στέλνει. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να περιοριστούμε στις ενδείξεις που μας δίνει η φωνή του.

Για να αποφύγετε να μιλήσετε πριν ολοκληρώσει ο συνομιλητής σας, ακούτε δίνοντας μεγάλη προσοχή όχι μόνο στις λέξεις, αλλά και στον τόνο που χρησιμοποιεί. Παραδείγματος χάριν, ίσως κάνει μία ερώτηση εν είδει δήλωσης – άρα θα περιμένει μία απάντηση. Ή το αντίθετο, ίσως κάνει μία ερώτηση, που στην πραγματικότητα είναι δήλωση και δεν χρήζει απάντησης. Επίσης, μερικοί άνθρωποι μπορεί να μιλούν αργά, οπότε θα πρέπει να είστε πιο υπομονετικοί. Αν φοβάστε ότι θα ξεχάσετε αυτό που θέλετε να πείτε, σημειώστε το, αλλά είναι χειρότερο να μην ακούτε τον άλλον επειδή είστε βυθισμένοι στα δικά σας.

Αν διακόπτουν εσάς, σκεφτείτε ότι ο συνομιλητής σας μπορεί να μην έχει επίγνωση αυτού. Ζητήστε ευγενικά να σας επιτρέψει να ολοκληρώσετε τη φράση σας – το πιθανότερο είναι ότι θα καταλάβει και θα προσέχει περισσότερο εφ΄εξής. Αν οι διακοπές συνεχίζονται, τερματίστε την κλήση, λέγοντας ότι ίσως είναι καλύτερα να μιλήσετε κάποια άλλη στιγμή.

Σε παρέα

Όταν μιλάτε με δύο ή περισσότερα άτομα, οι πιθανότητες των διακοπών αυξάνονται σημαντικά. Αυτό μπορεί να οφείλεται στη ζωηρότητα της συνομιλίας ή μπορεί να υπάρχει μεταξύ σας κάποιος που αισθάνεται ανώτερος ή που βαριέται με τον τρόπο που εξελίσσεται η συζήτηση. Αν αντιληφθείτε ότι κάποιος παρεμβαίνει συνεχώς και διακόπτει, με τρόπο καταστροφικό για την κουβέντα, προσπαθήστε να ανακατευθύνετε τη συζήτηση. Αν συνεχίζει να διακόπτει, σταματήστε τη συζήτηση και με ευγένεια ζητήστε του να περιμένει να ολοκληρώσει όποιος μιλάει.

Επίσης, είναι πιθανό να βρεθεί κάποιος που θα μονοπωλεί τη συζήτηση, μιλώντας για ένα θέμα που γνωρίζει πολύ καλά ίσως. Η διάθεση της παρέας παίζει σημαντικό ρόλο στο πώς θα τον αντιμετωπίσει, αλλά για χάρη της ισορροπίας και για να μην καταλήξετε να ακούτε μία διάλεξη αντί να συζητάτε, κάποια στιγμή θα πρέπει να του επισημάνετε τι κάνει.

Αν συνειδητοποιήσετε ότι εσείς είστε το άτομο που διακόπτει, προσπαθήστε να συγκρατηθείτε! Αν θελήσει η παρέα σας να επανέλθει σε αυτό που λέγατε, θα το κάνει.

Της Sandy Lindsey, με τη συμβολή της Αλίας Ζάε

Φανταστείτε δύο εγκεφάλους: ο ένας βουίζει από δραστηριότητα, με συνδέσεις να πυροδοτούνται σε διάφορες περιοχές σαν σε συγχρονισμένο νευρωνικό χορό. Ο άλλος παρουσιάζει μόνο διάσπαρτες αναλαμπές – απομονωμένες νησίδες ηλεκτρικής ενεργοποίησης.

Και οι δύο ανήκουν σε φοιτητές πανεπιστημίου που κάθονται στην ίδια διάλεξη και προσπαθούν να συλλάβουν τις ίδιες ιδέες. Η διαφορά μεταξύ τους δεν είναι η νοημοσύνη, η διάρκεια της προσοχής ή το ενδιαφέρον για το θέμα – αλλά τα εργαλεία που κρατούν στα χέρια τους.

Ο ένας κρατάει ένα στυλό κι ένα τετράδιο, ενώ τα δάχτυλα του άλλου αιωρούνται πάνω από το πληκτρολόγιο ενός φορητού υπολογιστή.

Αυτή η νευρωνική αντίθεση, που παρουσιάζεται σε μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Frontiers in Psychology, είναι ένα μόνο κομμάτι των αυξανόμενων στοιχείων που υποδηλώνουν ότι η τάση μας προς την ψηφιακή ευκολία μπορεί να ενέχει σημαντικό γνωστικό κόστος. Από τα εργαστήρια των νευροεπιστημών μέχρι τις αίθουσες διδασκαλίας, οι έρευνες που συγκρίνουν τα παραδοσιακά και τα ψηφιακά εργαλεία μάθησης, διαπιστώνουν ότι τα στυλό δεν είναι ακόμη παρωχημένα.

Ο αργός κερδίζει τον αγώνα

Ήδη από το 1979, μελέτες κατέληγαν στο συμπέρασμα ότι η τήρηση σημειώσεων είχε πολύ καλύτερο αντίκτυπο στη μάθηση και τη μνήμη από την απλή παθητική ακρόαση – το στυλό ήταν αναμφίβολα πανίσχυρο. Ωστόσο, με μια πληθώρα βολικών ψηφιακών εργαλείων στη διάθεσή μας, εξακολουθεί το στυλό να υπερέχει;

Σε μια σημαντική μελέτητου 2014, με τίτλο «Η πένα είναι ισχυρότερη από το πληκτρολόγιο», οι ερευνητές Παμ Μιούλλερ και Ντάνιελ Όππενχάιμερ διεξήγαγαν τρία πειράματα για να συγκρίνουν τις χειρόγραφες με τις δακτυλογραφημένες σημειώσεις.

Στη μελέτη Α, προπτυχιακοί φοιτητές του Πανεπιστημίου Πρίνστον παρακολούθησαν ομιλίες TED ενώ κρατούσαν σημειώσεις είτε με το χέρι είτε σε φορητούς υπολογιστές.

Όταν εξετάστηκαν στη συνέχεια, οι μαθητές που κρατούσαν χειρόγραφες σημειώσεις πέτυχαν 12 έως 20% υψηλότερη βαθμολογία στις ερωτήσεις εννοιολογικής κατανόησης – αν και οι δύο ομάδες είχαν παρόμοιες επιδόσεις στην ανάκληση γεγονότων.

Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι λόγω της ευκολίας της πληκτρολόγησης, οι χρήστες φορητών υπολογιστών είχαν την τάση να μεταγράφουν τις διαλέξεις λέξη προς λέξη, ενώ όσοι έγραφαν με στυλό έπρεπε να επεξεργάζονται και να συνοψίζουν τις πληροφορίες.

«Η μεταγραφή λέξη προς λέξη δεν απαιτεί βαθιά σκέψη», δήλωσε ο Όππενχάιμερ στην Epoch Times. Με το στυλό, αυτό που φαίνεται σαν μειονέκτημα – η μικρή ταχύτητα – στην πραγματικότητα γίνεται πλεονέκτημα, απαιτώντας πραγματική εννοιολογική κατανόηση πριν χύσετε μελάνι.

Στη μελέτη Β, οι χρήστες φορητών υπολογιστών έλαβαν ρητή οδηγία να μην κρατούν αυτολεξεί σημειώσεις. Παρά τις οδηγίες, οι χρήστες φορητών υπολογιστών εξακολουθούσαν να μεταγράφουν περισσότερο περιεχόμενο λέξη προς λέξη, οδηγώντας και πάλι σε χαμηλότερες επιδόσεις.

Εν τω μεταξύ, στη μελέτη Γ δόθηκε χρόνος και στις δύο ομάδες μαθητών να αναθεωρήσουν τις σημειώσεις τους πριν από την εξέταση για να διαπιστωθεί αν η αναθεώρηση θα μπορούσε να αντισταθμίσει τα μειονεκτήματα που παρατηρήθηκαν κατά την καταγραφή σημειώσεων με φορητό υπολογιστή. Ωστόσο, ακόμη και όταν δόθηκε χρόνος για επανεξέταση, όσοι χρησιμοποίησαν στυλό σημείωσαν σταθερά καλύτερες επιδόσεις από τους χρήστες φορητών υπολογιστών.

«Σίγουρα, δεν υπάρχει πανάκεια, ακόμα και στην καταγραφή σημειώσεων», δήλωσε ο Όππενχάιμερ, αναγνωρίζοντας ότι σε ορισμένες περιπτώσεις, η γρήγορη καταγραφή σημειώσεων μπορεί να είναι επωφελής, ενώ σε άλλες, ιδιαίτερα όταν εμπλέκονται αφηρημένες έννοιες, γραφικά ή εξισώσεις, η πληκτρολόγηση μπορεί να είναι λιγότερο αποτελεσματική.

Τι συμβαίνει στον εγκέφαλο

Αυτό το ερώτημα τούς οδήγησε στη διεξαγωγή πειραμάτων, τα οποία δημοσιεύτηκαν για πρώτη φορά το 2017 στο Frontiers in Psychology.

«Αρχικά δεν περιμέναμε να δούμε διαφορά», αφηγείται η βαν ντερ Μέερ στην Epoch Times.

Ο σκεπτικισμός ήταν εύλογος και προσέφερε έναν πιθανό αντίλογο στα ευρήματα του Όππενχάιμερ. Τι θα συνέβαινε αν τα οφέλη της γραφής δεν ήταν καθόλου νευρολογικά, αλλά απλώς περιστασιακά;

Εξάλλου, σε σύγκριση με όσους γράφουν με το χέρι, είναι πολύ πιο πιθανό να αποσπάται η προσοχή όσων πληκτρολογούν. Μελέτες δείχνουν ότι οι προπτυχιακοί φοιτητές ξοδεύουν περίπου το μισό έως τα δύο τρίτα του χρόνου τους στην τάξη απασχολούμενοι με άλλα θέματα, όταν χρησιμοποιούν φορητούς υπολογιστές, με αποτέλεσμα να έχουν χειρότερες επιδόσεις. Επιπλέον, αυτή η τεχνολογική απόσπαση της προσοχής δεν είναι μόνο προσωπική – είναι ακούσια μεταδοτική. Έρευναπου δημοσιεύθηκε στο Computers & Education διαπίστωσε ότι οι μαθητές που απλά κάθονταν πίσω από τους συμμαθητές τους που έκαναν πολλές εργασίες παράλληλα σε φορητούς υπολογιστές σημείωσαν 17% χαμηλότερη βαθμολογία στα τεστ σε σύγκριση με εκείνους που κάθονταν πίσω από συμμαθητές τους χωρίς συσκευές.

Για να διαπιστωθεί αν η γραφή με το χέρι παρείχε πράγματι ένα νευρολογικό πλεονέκτημα, η βαν ντερ Μέερ χρησιμοποίησε ένα ‘σκουφάκι’ ηλεκτροεγκεφαλογραφήματος (ΗΕΓ) υψηλής πυκνότητας, εξοπλισμένο με 256 ηλεκτρόδια, για τη μέτρηση της εγκεφαλικής δραστηριότητας. Το ΗΕΓ μετρά τα ηλεκτρικά σήματα που παράγονται όταν τα εγκεφαλικά κύτταρα επικοινωνούν, επιτρέποντας στους ερευνητές να παρατηρήσουν ποια νευρωνικά δίκτυα ενεργοποιούνται κατά τη διάρκεια διαφορετικών εργασιών και πώς οι περιοχές αυτές συντονίζουν τη δραστηριότητά τους.

Στο πείραμα, προβάλλονταν στους φοιτητές εικόνες, όπως π.χ. το εικονίδιο μιας ομπρέλας. Εκείνοι έπρεπε να τη γράψουν αρχικά με το χέρι και στη συνέχεια να την πληκτρολογήσουν.

 

«Τελικά διαπιστώσαμε ότι ο εγκέφαλος λειτουργεί εντελώς διαφορετικά όταν χρησιμοποιούμε το χέρι μας για να σχεδιάσουμε ή να γράψουμε, από όταν χρησιμοποιούμε το πληκτρολόγιο», λέει η βαν ντερ Μέερ.

Το γράψιμο με το χέρι διεγείρει ευρεία, συγχρονισμένη εγκεφαλική δραστηριότητα σε περιοχές που συνδέονται με τη μνήμη και τη μάθηση, ενώ η δακτυλογράφηση παράγει σημαντικά ασθενέστερα μοτίβα νευρικής εμπλοκής.

Πιο συγκεκριμένα, οι μαθητές που έγραφαν με το χέρι παρουσίασαν διασυνδεδεμένες ταλαντώσεις χαμηλής συχνότητας θήτα και άλφα σε ολόκληρο τον εγκέφαλο – συνδέσεις που απουσίαζαν σημαντικά κατά τη διάρκεια της δακτυλογράφησης. Αυτές οι χαμηλές συχνότητες παίζουν χαρακτηριστικές γνωστικές λειτουργίες: τα κύματα θήτα βοηθούν στην επεξεργασία νέων πληροφοριών και υποστηρίζουν τη μνήμη εργασίας, ενώ τα κύματα άλφα βοηθούν στον σχηματισμό της μακροπρόθεσμης μνήμης.

Η βαν ντερ Μέερ εξήγησε ότι ο ακριβής συντονισμός της λεπτής κινητικότητας που απαιτείται για το γράψιμο με το χέρι ενεργοποιεί πιο σύνθετες, πολυαισθητηριακές νευρικές οδούς, δημιουργώντας ισχυρότερα αποτυπώματα μνήμης. Αντίθετα, οι απλές κινητικές ενέργειες της πληκτρολόγησης, της κύλισης ή του πατήματος αποτυγχάνουν να ενεργοποιήσουν αυτά τα νευρωνικά δίκτυα, με αποτέλεσμα την ασθενέστερη διατήρηση.«Είναι δελεαστικό να πληκτρολογείτε όλα όσα λέει ένας λέκτορας, αλλά πληκτρολογείτε κυριολεκτικά στα τυφλά», δήλωσε η ίδια. «Οι πληροφορίες εισέρχονται από τα αυτιά και εξέρχονται από τα δάχτυλά σας, χωρίς να τις έχετε επεξεργαστεί καθόλου.»

Ο γραφικός χαρακτήρας δημιουργεί ένα μοναδικό γνωστικό αποτύπωμα. «Αν χάσετε το μάθημα και δανειστείτε τις σημειώσεις ενός συμμαθητή σας, δεν βγάζουν εύκολα νόημα, επειδή είναι εξατομικευμένες ως προς εκείνον», επεσήμανε.

Λαμβάνοντας υπ’ όψιν τα ευρήματά της σχετικά με τις ισχυρές επιδράσεις της χειρόγραφης γραφής στην εγκεφαλική διέγερση σε νεότερους ενήλικες, η βαν ντερ Μέιερ πιστεύει ότι τα οφέλη αυτά μπορεί να επεκταθούν και σε ηλικιωμένους πληθυσμούς. Επί του παρόντος διερευνά κατά πόσον η τήρηση ενός χειρόγραφου ημερολογίου μπορεί να συμβάλει στην προστασία από τη γνωστική εξασθένηση σε ηλικιωμένους.

Πιστεύει ότι εφόσον η γραφή ωφελεί τη γνωστική λειτουργία, η παραμέληση αυτών των νευρικών οδών θα μπορούσε να έχει το αντίθετο αποτέλεσμα, επιταχύνοντας ενδεχομένως τη γνωστική παρακμή.

«Ο εγκέφαλος χρησιμοποιεί την αρχή: ή το χρησιμοποιείς ή το χάνεις. Φοβάμαι ότι μακροπρόθεσμα, ο εγκέφαλός μας μπορεί να συρρικνωθεί αν δεν τον χρησιμοποιούμε σωστά», δήλωσε η βαν ντερ Μέερ.

Η συμβουλή της; «Πάρτε ένα στυλό όσο πιο συχνά μπορείτε κατά τη διάρκεια της ημέρας» και «να έχετε μολύβια, κραγιόνια, στυλό και χαρτί διαθέσιμα για τα παιδιά». Τόνισε ότι ο γραφικός χαρακτήρας είναι ιδιαίτερα σημαντικός για τα παιδιά καθώς αναπτύσσουν τη νευρολογική τους υποδομή.

Στοιχεία που υποστηρίζουν τη συμβουλή της εμφανίζονται σε μελέτες για όλες τις ηλικιακές ομάδες. Μελέτη με παιδιά προσχολικής ηλικίας 5-6 ετών έβαλε τα παιδιά να μάθουν οκτώ γερμανικά γράμματα είτε γράφοντάς τα με το χέρι είτε πληκτρολογώντας τα σε πληκτρολόγιο. Σε μεταγενέστερα τεστ ανάγνωσης λέξεων, γραφής και αναγνώρισης γραμμάτων, η ομάδα που έγραφε με το χέρι είχε σταθερά καλύτερες επιδόσεις από την ομάδα που δακτυλογραφούσε, σε όλες τις μετρήσεις, σημειώνοντας σημαντικά υψηλότερη βαθμολογία.

Τα οφέλη αυτά επεκτείνονται και στη μάθηση ενηλίκων. Σε μελέτη του 2021 στο Psychological Science, οι ενήλικες που μάθαιναν αραβικά και εξασκούνταν με το χέρι όχι μόνο κατέκτησαν τις λέξεις γρηγορότερα, αλλά ήταν πολύ καλύτεροι στην ανάγνωση και την ορθογραφία – παρά το γεγονός ότι δεν είχαν εξασκηθεί ειδικά σε αυτές τις δεξιότητες.

Η συνήθεια των μαθητών με τις καλύτερες επιδόσεις

Μετά τη μελέτη των Μιούλλερ και Όππενχάιμερ, οι μεταγενέστερες έρευνες παρήγαγαν ανάμεικτα αποτελέσματα. Μια μελέτη του 2021 με τίτλο «Μην ξεφορτωθείτε ακόμη το λάπτοπ» αμφισβήτησε ακόμη και τα συμπεράσματα: «Στο σύνολό τους, τα αποτελέσματα δεν υποστηρίζουν την ιδέα ότι οι χειρόγραφες σημειώσεις βελτιώνουν την άμεση μάθηση μέσω της καλύτερης κωδικοποίησης των πληροφοριών».

Ωστόσο, μια πρόσφατη μετα-ανάλυσητου 2024 του Αβραάμ Φλάνιγκαν και των συνεργατών του, εξέτασε 24 μελέτες με περισσότερους από 3.000 συμμετέχοντες και διαπίστωσε μια σαφή υπεροχή των χειρόγραφων σημειώσεων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι ανεξάρτητα από το μαθησιακό υλικό, «η γραφή [είναι] ακόμα ο πρωταθλητής», δήλωσε ο Φλάνιγκαν στην Epoch Times.

Η ανάλυση έδειξε ότι οι χειρόγραφες σημειώσεις είχαν σημαντικό πλεονέκτημα: σχεδόν το 40% των φοιτητών που έγραψαν τις σημειώσεις τους, πέτυχαν βαθμούς Α ή Β, σε σύγκριση με μόλις το 30% των φοιτητών που τις δακτυλογράφησαν.

Για να δείξει τον αντίκτυπο στον πραγματικό κόσμο, ο κος Φλάνιγκαν μοιράστηκε μια ιστορία για μία εξαιρετική φοιτήτρια, που ήταν πολύ επιμελής: ερχόταν νωρίς, καθόταν μπροστά και υπέβαλε τις εργασίες στην ώρα τους.

Ο κος Φλάνιγκαν παρατήρησε ότι πάντα δακτυλογραφούσε τις σημειώσεις της κατά τη διάρκεια του μαθήματος. «Δακτυλογραφούσε τόσο γρήγορα που πιθανότατα να έκανε μια θαυμάσια καριέρα ως γραμματέας δικαστηρίου», είπε. Ωστόσο, κάποια στιγμή τον πλησίασε με ένα πρόβλημα που δεν μπορούσε να λύσει: δεν συγκρατούσε τίποτα από τις διαλέξεις.

«Όσο προσεκτικά κι αν παρακολουθούσε, μόλις τελείωνε το μάθημα οι πληροφορίες είχαν περάσει από το ένα αυτί και είχαν βγει από το άλλο, παρόλο που είχε καταγράψει άφθονες σημειώσεις στον φορητό της υπολογιστή», αφηγείται ο κος Φλάνιγκαν.

Της πρότεινε μια απλή αλλαγή: να στραφεί στις χειρόγραφες σημειώσεις. Όταν το έκανε, διαπίστωσε ότι πρόσεχε περισσότερο, επεξεργαζόταν τις πληροφορίες πιο συνειδητά και έφευγε από κάθε διάλεξη έχοντας κατανόηση της ύλης.

Το γλυκόπικρο τίμημα της μάθησης

Ο Αριστοτέλης είχε πει: «Οι ρίζες της εκπαίδευσης είναι πικρές, αλλά ο καρπός είναι γλυκός». Αυτή η παροιμία αντικατοπτρίζει την αρχή: «Χωρίς απώλεια, κανένα κέρδος».

Όσο δελεαστικά και αν φαίνονται τα νέα εργαλεία – από τις συσκευές σημειώσεων μέχρι την τεχνητή νοημοσύνη – επιταχύνοντας ή να αυξάνοντας την παραγωγικότητα, «η ευκολία δεν ενισχύει πάντα τη μάθηση», δήλωσε ο κος Φλάνιγκαν.

Σύμφωνα με τον Όππενχάιμερ, «η γραφή υποστηρίζει το είδος της βαθιάς σκέψης που βοηθάει στη μάθηση» – αλλά δεν είναι ο μόνος τρόπος.

Προτείνει να αναζητούν άνθρωποι «επιθυμητές δυσκολίες» στη μάθηση – όπου τα άτομα αναγκάζονται να ασχοληθούν σοβαρά με το υλικό. Αυτό περιλαμβάνει την αναδιαμόρφωση των πληροφοριών με δικά σας λόγια ή τη συζήτηση όσων έχετε μάθει με άλλους. «Οι περισσότεροι άνθρωποι αποφεύγουν αυτές τις διαδικασίες επειδή είναι πιο δύσκολες και τείνουμε να προτιμούμε την ευκολία από τη δυσκολία – αλλά το να σκεφτόμαστε περισσότερο είναι συνήθως καλό για τη μάθηση», είπε.

Είναι ενδιαφέρον ότι ακόμη και το είδος της γραφής έχει σημασία. Μια μελέτη στο Περιοδικό για τη Νόσο Αλτσχάιμερ διαπίστωσε ότι οι ηλικιωμένοι, με ήπια γνωστική εξασθένιση που ασχολήθηκαν με την κινεζική καλλιγραφία – επίσημη, δουλεμένη και πειθαρχημένη γραφή – για οκτώ εβδομάδες παρουσίασαν βελτιώσεις στη μνήμη εργασίας και στον έλεγχο της προσοχής.

Όπως και η δακτυλογράφηση, τα ψηφιακά μέσα – όπως τα ηλεκτρονικά βιβλία – φαίνονται βολικά, αλλά έχουν επίσης ένα μεγάλο κόστος: τη μειωμένη κατανόηση.Επομένως, το περισσότερο δεν είναι πάντα καλύτερο, σύμφωνα με τη Ναταλία Κουτσίρκοβα, καθηγήτρια ανάγνωσης και ανάπτυξης κατά την πρώιμη παιδική ηλικία στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο.

Η Κουτσίρκοβα δήλωσε στην Epoch Times ότι αν και τα ψηφιακά μέσα έχουν τα πλεονεκτήματά τους, η προσπάθεια για περισσότερο περιεχόμενο, προσβασιμότητα και αλληλεπίδραση οδηγεί συχνά σε αναπόφευκτη απώλεια στο πεδίο της μάθησης.Έτσι, ακόμη και αν η τεχνολογία μάς ωθεί προς τα εμπρός, αυτά τα φαινομενικά αρχαϊκά εργαλεία – στυλό και χαρτί – διαμορφώνουν θεμελιωδώς τον τρόπο με τον οποίο τα παιδιά και οι ενήλικες μαθαίνουν να διαβάζουν, να γράφουν και να σκέπτονται.

Η βαν ντερ Μέερ θρηνεί ότι οι δάσκαλοι συναντούν σήμερα μαθητές της πρώτης τάξης που μόλις και μετά βίας ξέρουν πώς να κρατούν ένα μολύβι. «Είναι τόσο κρίμα», λέει.Η βαν ντερ Μέερ ελπίζει ότι οι μελλοντικές γενιές θα ανακαλύψουν ξανά την αξία της γραφής – μέσα από ποιήματα, ερωτικές επιστολές ή ακόμη και απλές λίστες με ψώνια.

Μας θυμίζει ότι, παραδοσιακά, ο γραφικός χαρακτήρας έχει διαποτιστεί με προσωπικότητα και ατομική ταυτότητα.

«Δεν είναι απλώς μια δεξιότητα», λέει. «Ο γραφικός χαρακτήρας είναι μέρος της πολιτιστικής μας κληρονομιάς – είναι μέρος του να είσαι άνθρωπος.»

«Αν κάτι παρασκευάζεται σε εργοστάσιο, είναι καλύτερο να μείνει εκεί, όχι στο σώμα σας», δήλωσε η Νάσα Γουίντερς, φυσιοπαθητική γιατρός.

Το φαγητό είναι κάτι περισσότερο από θερμίδες: είναι πληροφορία. Αυτό που εισάγουμε στο σώμα μας είναι σήματα.

Σύμφωνα με τη Γουίντερς, ο ύπνος αντανακλά τις καθημερινές μας επιλογές. Όταν το σώμα τροφοδοτείται με καύσιμα κακής ποιότητας, κάθε σύστημα μπορεί να επηρεαστεί — ο ύπνος είναι συχνά ένα από τα πρώτα που υποφέρουν.

Τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα επηρεάζουν αρνητικά τον ύπνο

Έρευνα του 2024 διαπίστωσε ότι τα άτομα που καταναλώνουν περισσότερα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα (UPF) είχαν 53% υψηλότερο κίνδυνο να εμφανίσουν αϋπνία σε σύγκριση με εκείνα που έτρωγαν λιγότερο.

Αρκετοί βιολογικοί μηχανισμοί μπορεί να εξηγήσουν τη σύνδεση. Η μελατονίνη, η ορμόνη που ρυθμίζει τον κύκλο ύπνου-αφύπνισης, παράγεται από τη σεροτονίνη, η οποία με τη σειρά της συντίθεται από το αμινοξύ τρυπτοφάνη. Τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα έχουν συχνά χαμηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες και τρυπτοφάνη, γεγονός που μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα του σώματος να παράγει ορμόνες που ρυθμίζουν τον ύπνο.

Αντίθετα, τα διατροφικά πρότυπα πλούσια σε θρεπτικά συστατικά και φυτικές ίνες σχετίζονται με χαμηλότερη πιθανότητα αϋπνίας. Τα περισσότερα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα στερούνται των θρεπτικών συστατικών που υποστηρίζουν τον ύπνο — μαγνήσιο, βιταμίνες Β, ψευδάργυρο, τρυπτοφάνη, ωμέγα-3 και αντιοξειδωτικά, δήλωσε η Γουίντερς. Τα υπερεπεξεργασμένα στερούνται επίσης φυτικών ινών και πρεβιοτικών, τα οποία θρέφουν το μικροβίωμα του εντέρου, έναν σημαντικό παράγοντα του ύπνου.

Η απουσία των παρακάτω βασικών θρεπτικών συστατικών στα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα έχει άμεσο αντίκτυπο στον ύπνο, δήλωσε η διαιτολόγος-διατροφολόγος Έιντζελ Πλάνελς, με έδρα το Σηάτλ:

Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα: Βοηθούν στη ρύθμιση των κιρκαδικών ρυθμών και στη μείωση της φλεγμονής

Φυτικές ίνες: Σταθεροποιούν το σάκχαρο στο αίμα, που είναι απαραίτητο για μη διακοπτόμενο ύπνο

Τρυπτοφάνη: Απαραίτητη για την παραγωγή σεροτονίνης και μελατονίνης

Ασβέστιο: Βοηθά στη μετατροπή της τρυπτοφάνης σε μελατονίνη

Μαγνήσιο: Προωθεί τη χαλάρωση και την παραγωγή μελατονίνης

Βιταμίνη Β6: Υποστηρίζει τη σύνθεση σεροτονίνης και μελατονίνης

Εκτός από την έλλειψη θρεπτικών συστατικών, η υπερβολική προσθήκη ζάχαρης επίσης συμβάλλει στη μικρότερη διάρκεια και χειρότερη ποιότητα ύπνου. Τροφές με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη, όπως το λευκό ψωμί, τα ζαχαρούχα δημητριακά, τα αρτοσκευάσματα, τα γλυκά και τα αναψυκτικά, προκαλούν απότομη αύξηση στο σάκχαρο του αίματος, που ακολουθείτε από απότομο πέσιμο που μπορεί να ενεργοποιήσει τις ορμόνες του άγχους και να οδηγήσει σε συμπτώματα όπως άγχος, ταχυπαλμία, τρέμουλο και νυχτερινές αφυπνίσεις.

Το νάτριο, που συχνά βρίσκεται σε υψηλή περιεκτικότητα στα επεξεργασμένα τρόφιμα, αυξάνει την αρτηριακή πίεση και προκαλεί αφυδάτωση, διαταράσσοντας περαιτέρω τον ύπνο. Τα πρόσθετα και τα συντηρητικά μπορεί επίσης να επηρεάσουν τη χημεία του εγκεφάλου με τρόπους που δυσκολεύουν τον ύπνο ή την παραμονή στον ύπνο, είπε η Πλάνελς.

Ορισμένα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα περιέχουν επίσης καφεΐνη — σκεφτείτε ενεργειακά ποτά, αναψυκτικά και σνακ με γεύση σοκολάτας — καθιστώντας ακόμη πιο δύσκολο τη βραδινή χαλάρωση.

«Τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα είναι βλαβερά σε πολλαπλά επίπεδα», είπε η Γουίντερς. «Προσπαθούμε να τροφοδοτήσουμε ένα ανθρώπινο σώμα με μη τρόφιμα — δεν είναι περίεργο που το σύστημα καταρρέει.»

Ακόμα και η συσκευασία αυτών των τροφίμων μπορεί να αποτελέσει πρόβλημα. Χημικές ουσίες όπως η BPA, που βρίσκονται συνήθως σε δοχεία υπερεπεξεργασμένων τροφίμων, έχουν συνδεθεί με διαταραχές ύπνου, πιθανώς αυξάνοντας τον κίνδυνο μεταβολικών και καρδιαγγειακών προβλημάτων.

Είναι η κατάσταση αντιστρέψιμη;

Αν υποψιάζεστε ότι τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα επηρεάζουν τον ύπνο σας, τα καλά νέα είναι ότι αλλάζοντας τη διατροφή σας, θα δείτε και αλλαγές στον ύπνο σας, δηλώνει η Γουίντερς.

«Συχνά πιο γρήγορα από ό,τι περιμένουν οι περισσότεροι», σημειώνει.

Μόλις σταθεροποιηθεί το σάκχαρο στο αίμα και η φλεγμονή αρχίσει να υποχωρεί, πολλοί άνθρωποι παρατηρούν βελτίωση του ύπνου τους. Το σώμα σας θέλει να θεραπευτεί — απλώς χρειάζεται τις σωστές συνθήκες. Αυτό δεν είναι ‘εναλλακτική’ επιστήμη — είναι βασική φυσιολογία, επισημαίνει η Γουίντερς

«Έχουμε κανονικοποιήσει ένα επίπεδο δυσλειτουργίας που δεν ήταν καν δυνατό πριν από μερικές γενιές, όταν το φαγητό ήταν φαγητό κι όχι ένα επιστημονικό πείραμα», λέει χαρακτηριστικά.

Ωστόσο, η Πλάνελς παρατηρεί ότι οι αλλαγές στη συμπεριφορά χρειάζονται χρόνο. Η αϋπνία είναι συχνά πολυπαραγοντική. Το άγχος, τα φάρμακα, οι περιβαλλοντικοί παράγοντες και οι συνήθειες επηρεάζουν την ποιότητα του ύπνου μας, είπε, τονίζοντας ότι με τη σωστή υποστήριξη, η βελτίωση είναι απολύτως εφικτή.

Πώς να ξεκινήσετε

Όταν αφήνετε τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα για να βελτιώσετε τον ύπνο σας, επικεντρωθείτε στην κατανάλωση φυσικών, θρεπτικών τροφών, συμβουλεύει η Γουίντερς. Δημιουργήστε τα γεύματά σας με πρωτεΐνες, υγιή λίπη και λαχανικά. Στα ψώνια, εστιάστε στα φρέσκα προϊόντα, το κρέας, τα γαλακτοκομικά και άλλα λιγότερο επεξεργασμένα είδη. Τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα βρίσκονται συνήθως στους κεντρικούς διαδρόμους των σούπερ μάρκετ, οπότε όταν επιχειρείτε να αλλάξετε διατροφική συμπεριφορά, καλύτερα να προσπαθήσετε να τα αποφύγετε.

Ακόμα καλύτερα, για φρούτα και λαχανικά πηγαίνετε στη λαϊκή αγορά, όπου θα αγοράσετε τα προϊόντα κατ’ ευθείαν από τους παραγωγούς και σε πολύ καλύτερες τιμές.

Είναι σημαντικό να ξεκινήσετε με μικρές, διαχειρίσιμες αλλαγές, που θα μπορέσετε να ενσωματώσετε στην καθημερινότητά σας χωρίς δυσφορία, και επιτρέψτε στον εαυτό σας να απαλλαγεί σταδιακά από τις βλαβερές τροφές. Καθώς αναδιαμορφώνονται οι συνήθειές σας, θα διαπιστώσετε ότι το ίδιο σας το σώμα θα αρχίσει να απορρίπτει αυτά που κάποτε επιθυμούσε.

Η Πλάνελς συμβουλεύει τα εξής:

Μαγειρέψτε στο σπίτι: Έτσι ελέγχετε τα συστατικά και αποφεύγετε τα κρυφά πρόσθετα.

Πάρτε μαζί σας σνακ: Αν σας δελεάζει ο αυτόματος πωλητής στη δουλειά, φέρτε τα δικά σας σνακ — φρούτα, ξηρούς καρπούς, σπόρους ή γιαούρτι — για πιο υγιεινές και χορταστικές επιλογές.

Επιλέξτε σύνθετους υδατάνθρακες: Αποφύγετε τους επεξεργασμένους υδατάνθρακες της αγοράς, που βρίσκονται σε είδη όπως τα έτοιμα αρτοσκευάσματα.

Τρώτε έξω με σύνεση: Όταν τρώτε έξω, επιλέξτε πιο υγιεινά συνοδευτικά όπως σαλάτες, λαχανικά ή φρούτα ή επιλέξτε ψητά πιάτα αντί για τηγανητά.

Μείνετε ενυδατωμένοι: Τα επεξεργασμένα τρόφιμα τείνουν να αντικαθιστούν τα υγιή υγρά. Πίνετε άφθονο νερό για να έχετε έναν ξεκούραστο ύπνο.

Όπως η κακή διατροφή μπορεί να επηρεάσει τον ύπνο, έτσι και ο κακός ύπνος μπορεί να επηρεάσει τις διατροφικές επιλογές σας την επόμενη μέρα, οδηγώντας συχνά σε λιγούρα, μεγεθύνοντας την επιθυμία για υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα. Αυτό δημιουργεί έναν κύκλο που είναι δύσκολο να σπάσει. Δίνοντας προσοχή στην τήρηση υγιεινών συνηθειών για τη διατροφή και τον ύπνο — όπως το τακτικό ωράριο, ο περιορισμός του χρόνου μπροστά σε οθόνες πριν τον ύπνο, και η διαχείριση του στρες — μπορεί να ενισχύσει την αποτελεσματικότητα των διατροφικών αλλαγών, επισημαίνει η Πλάνελς.

«Η βελτίωση του ύπνου μέσω της διατροφής είναι ένα ταξίδι, όχι μια λύση που ταιριάζει σε όλους. Εστιάστε στην πρόοδο, όχι στην τελειότητα.»

Η Κυριακή είναι ίσως η σημαντικότερη ημέρα της εβδομάδας στον αμερικανικό Νότο. Εκφράσεις όπως «πιο αργός κι από την Κυριακή» φανερώνουν την ιδιαίτερη σημασία που αποδίδει ο τόπος στον χαλαρό ρυθμό της συγκεκριμένης ημέρας. Συνήθειες όπως οι κυριακάτικες βόλτες με το αυτοκίνητο έχουν μετατραπεί σε σύμβολα ενός τρόπου ζωής που κινείται με ήπιους ρυθμούς.

Το 2005, ο τραγουδιστής της κάντρι Κραιγκ Μόργκαν κυκλοφόρησε ένα τραγούδι που απέδωσε ιδανικά τη φιλοσοφία χαλάρωσης στο τέλος του σαββατοκύριακου. Το κομμάτι του «That’s What I Love About Sunday» («Αυτό που μου αρέσει στις Κυριακές») βρήκε πλατιά ανταπόκριση, θυμίζοντας στο κοινό ότι μια ανάσα, μια μικρή ανάπαυλα αφιερωμένη στις απλές χαρές, δεν είναι μόνο θεμιτή αλλά και αναγκαία.

Μετά από 25 χρόνια επιτυχημένης πορείας, ο Κραιγκ Μόργκαν παραμένει ένας από τους πιο εργατικούς καλλιτέχνες της κάντρι μουσικής βιομηχανίας. Οι ιστορίες που αφηγείται μέσα από τη μουσική του επικεντρώνονται πάντα στις καθημερινές στιγμές και στο πώς αυτές ομορφαίνουν τη ζωή μας.

 Καταρρίπτοντας ρεκόρ

Σε συνέντευξη που παραχώρησε στο περιοδικό Billboard το 2013, ο Μόργκαν χαρακτήρισε το «That’s What I Love About Sunday» ως «ένα από τα σημαντικότερα τραγούδια της καριέρας του». Το ξεκίνημα έγινε το 2000 στην Atlantic Records, όμως λίγο καιρό αργότερα η εταιρεία διέκοψε τις εργασίες της στο Νάσβιλ. Δύο χρόνια μετά, ο Μόργκαν υπέγραψε στην ανεξάρτητη δισκογραφική Broken Bow Records, όπου γνώρισε επιτυχία με πολλά τραγούδια, όπως τη συγκινητική μπαλάντα «Almost Home», μία ιστορία για έναν περαστικό που παρεμβαίνει καθώς ένας άστεγος ζει τις τελευταίες στιγμές του ενθυμούμενος την ανέμελη εποχή της παιδικής του ηλικίας.

Από όλα τα κομμάτια που κυκλοφόρησε, το «That’s What I Love About Sunday» είχε τη μεγαλύτερη επιτυχία στη Broken Bow. Ήταν το πρώτο τραγούδι ανεξάρτητης εταιρείας που έφτασε στο Νο.1 μετά το 2000, ενώ ο Μόργκαν έγινε ο πρώτος καλλιτέχνης της εταιρείας που σημείωσε Νο.1 επιτυχία. Σύμφωνα με δημοσίευμα του Reuters, ήταν το τραγούδι με τις περισσότερες ραδιοφωνικές μεταδόσεις στις ΗΠΑ το 2005.

Οι μικρές στιγμές που μας δίνουν χαρά

Παρότι ο ίδιος ο Μόργκαν γράφει συχνά δικά του τραγούδια, το «That’s What I Love about Sunday» είναι δημιούργημα των στιχουργών Άνταμ Ντόρσεϋ και Μαρκ Νάρμορ, οι οποίοι εμπνεύστηκαν τη γενική ιδέα του τραγουδιού κατά τη διάρκεια ενός γεύματος σε κινέζικο εστιατόριο.

Όπως συμβαίνει συχνά στην κάντρι μουσική, οι στίχοι του τραγουδιού ζωντανεύουν έντονες εικόνες: η κυριακάτικη λειτουργία, οικογενειακά γεύματα και παιχνίδια ποδοσφαίρου μεταξύ φίλων. Μερικοί στίχοι αναφέρονται σε υπαρκτά πρόσωπα, όπως η «γλυκιά κυρία Μπέττυ» που αν και φάλτσα, σιγοτραγουδά πάντα στην εκκλησία.

«Γλυκιά κυρία Μπέττυ, μ’ αρέσει που τραγουδάς φάλτσα απ’ το πίσω στασίδι.»

Άλλοι χαρακτήρες είναι προϊόν φαντασίας, όπως ένα ζημιάρικο παιδί της γειτονιάς που συνοδεύει την οικογένεια Μάρτιν στην εκκλησία.

«Να, οι Μάρτιν φτάνουν ξανά / με ‘κείνο το παλιόπαιδο με τις φακίδες / που ‘σπασε το παράθυρο πριν μία εβδομάδα.»

Ο Μαρκ Νάρμορ, μιλώντας στο μουσικό site Country Music Notes, εξήγησε πως κάποιες λεπτομέρειες της ιστορίας βασίζονται σε πραγματικά περιστατικά από την παιδική του ηλικία.

«Η μητέρα μου ονομάζεται Μπέττυ… ενώ το παιδί που έσπασε το παράθυρο είναι εμπνευσμένο από ένα επεισόδιο όταν ήμουν περίπου 10 χρονών. Οι καλύτεροί μας οικογενειακοί φίλοι λέγονται πράγματι Μάρτιν, αν και δεν έχουν ένα τέτοιο παιδί!»

Σε συνέντευξη του 2007 στον Κραιγκ Χέηβιγκχερστ του Billboard, ο Μόργκαν εξήγησε γιατί η θεματολογία των τραγουδιών του αφορά συνήθως την καθημερινότητα: «Οι ακροατές λένε πως δίνω μεγάλη σημασία στα μικροπράγματα της ζωής. Και πράγματι, αυτός είμαι εγώ. Αυτές οι απλές στιγμές, όπως το άρωμα του φρεσκοκομμένου γρασιδιού, είναι που με εκφράζουν. Αυτός είναι και ο πυρήνας του ‘Sunday’».

Συναισθηματική σύνδεση με το κοινό

Αν και το τραγούδι του Μόργκαν αναδεικνύει την αξία του ελεύθερου χρόνου, η δημοτικότητά του τον οδήγησε σε ένα πυκνό πρόγραμμα εμφανίσεων. Στην αυτοβιογραφία που εξέδωσε το 2022, ο καλλιτέχνης αφηγείται τις εμπειρίες του ως μουσικός, βετεράνος στρατιωτικός, αλλά και οικογενειάρχης.

Θέματα που απαντούν συχνά στη μουσική του, όπως ο πατριωτισμός και η πίστη, είναι επίσης παρόντα στο βιβλίο. Αφιερώνει μέρος της ιστορίας στη μνήμη του γιου του Τζέρι, ο οποίος έφυγε ξαφνικά από τη ζωή το 2016 σε ηλικία μόλις 19 ετών. Παρόλο που η μουσική του είναι ήπια κατά κανόνα, οι θαυμαστές του εκτιμούν εδώ και καιρό την ικανότητά του να αντιμετωπίζει σκληρά θέματα.

Παρά τους γρήγορους ρυθμούς ζωής και τη δική του εργατικότητα, η επιτυχία του Μόργκαν τονίζει τη σημασία τού να αφιερώνουμε χρόνο σε στιγμές ηρεμίας, καθημερινά ή τουλάχιστον κάθε Κυριακή – μια συμβουλή πολύτιμη σε κάθε περίοδο και σε κάθε τόπο.

Το βούτυρο επέστρεψε. Το ίδιο ισχύει και για το λαρδί, το λάδι καρύδας και τη χρυσή γυαλάδα του γκι. Καθώς η τάση στρέφεται εναντίον των βιομηχανικών σπορελαίων, περισσότεροι οικιακοί μάγειρες υιοθετούν παραδοσιακά μαγειρικά λίπη που έθρεψαν γενιές πριν η μαργαρίνη και το σογιέλαιο κατακλύσουν την αγορά — τηγανητές πατάτες μαγειρεμένες σε ζωικό λίπος, βούτυρο σε μπισκότα, ακόμη και λαρδί σε ζύμη πίτας.

Η επιστροφή στα παραδοσιακά μαγειρικά λίπη πηγάζει από την αυξανόμενη συζήτηση σχετικά με τα οφέλη και τους κινδύνους για την υγεία που σχετίζονται με τα ραφιναρισμένα σπορέλαια. Συχνά εκχυλισμένα με υψηλή θερμότητα και βιομηχανικούς χημικούς διαλύτες, αυτά τα έλαια έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε ωμέγα-6 λιπαρά οξέα, τα οποία ορισμένες έρευνες υποδηλώνουν ότι προκαλούν φλεγμονώδεις αντιδράσεις — ειδικά όταν καταναλώνονται σε υπερβολική ποσότητα. Ορισμένοι υποστηρικτές της υγείας επισημαίνουν την αυξανόμενη κατανάλωση ελαίων σπόρων και την αύξηση των χρόνιων ασθενειών κατά τις τελευταίες δεκαετίες, γεγονός που προκαλεί ενδιαφέρον για λιγότερο επεξεργασμένα, παραδοσιακά λίπη. Φυσικά, η συζήτηση μαίνεται και πολλοί ερευνητές, διαιτολόγοι και άλλοι ειδικοί δεν έχουν ακόμη εγκαταλείψει τα μπουκάλια ελαίου κανόλα υπέρ του βουτύρου και του λαρδιού.

Δεδομένου του πόσο καιρό οι διατροφικές οδηγίες έχουν δώσει έμφαση στα χημικά επεξεργασμένα φυτικά έλαια ως την καλύτερη επιλογή, αυτή η στροφή προς τα παραδοσιακά μαγειρικά λίπη μπορεί να σας εκπλήξει ή ακόμα και να σας ανησυχήσει.

Αλλά όλο και περισσότεροι άνθρωποι επιστρέφουν στα διατροφικά λίπη στα οποία βασίζονταν οι πρόγονοί τους: βούτυρο και γκι, λαρδί, ζωικό λίπος, ελαιόλαδο και τροπικά έλαια όπως η καρύδα. Να τι πρέπει να ξέρετε.

Γαλακτοκομικό λίπος: Βούτυρο και γκι

Βασικό στοιχείο στις παραδοσιακές κουζίνες σε όλη την Ευρώπη, την Ινδία και τη Νοτιοδυτική Ασία, το γαλακτοκομικό λίπος είναι πλούσιο σε λιποδιαλυτές βιταμίνες και γευστικά, θρεπτικά λίπη. Το γκι—ένα διαυγασμένο βούτυρο χωρίς λακτόζη και καζεΐνη—προσφέρει μεγάλη διάρκεια ζωής και υψηλό σημείο καπνού, καθιστώντας το ιδανικό για σοτάρισμα και ψήσιμο στον φούρνο. Το βούτυρο, που χρησιμοποιείται καλύτερα για ψήσιμο στον φούρνο ή στο μαγείρεμα σε μέτρια φωτιά, δίνει βάθος και πλούσια γεύση τόσο στα γλυκά όσο και στα αλμυρά πιάτα.

Για την καλύτερη γεύση και θρεπτικά συστατικά, αναζητήστε βούτυρο και γκι από ζώα που τρέφονται με χόρτο, που έχει υποστεί καλλιέργεια. Ένα χρυσό χρώμα σηματοδοτεί υψηλότερη συγκέντρωση θρεπτικών συστατικών όπως η βήτα-καροτίνη. Το γκι αποθηκεύεται καλά σε θερμοκρασία δωματίου, ενώ το βούτυρο πρέπει να διατηρείται στο ψυγείο.

Χοιρινό λίπος: Λαρδί και λίπος από μπέικον

Παλιότερα βασικό συστατικό της κουζίνας αγροκτημάτων, το χοιρινό λίπος προσδίδει αλμυρή ένταση σε όλα, από φασόλια μέχρι μπισκότα. Το λαρδί είναι πολύτιμο για την καθαρή του γεύση και την ικανότητά του να παράγει τρυφερά, τραγανά αρτοσκευάσματα, ενώ το λίπος του μπέικον προσθέτει καπνιστή πλούσια γεύση στα λαχανικά και τα σοτέ. Και τα δύο είναι πλούσια σε μονοακόρεστα λιπαρά, και το λαρδί που εκτρέφεται σε βοσκότοπους περιέχει ακόμη και βιταμίνη D.

Αναζητήστε μη υδρογονωμένο λαρδί και μπέικον από χοίρους που εκτρέφονται σε βοσκότοπους για την καλύτερη γεύση και καθαρότητα. Το λαρδί σε φύλλα, το οποίο παράγεται από το μαλακό λευκό λίπος γύρω από τα νεφρά, είναι ιδιαίτερα πολύτιμο για αρτοσκευάσματα λόγω της καθαρής γεύσης του και των εξαιρετικών ιδιοτήτων ψησίματος. Ομοίως, επιλέξτε μπέικον από χοίρους που εκτρέφονται σε βοσκότοπους για το καλύτερο θρεπτικό προφίλ και γεύση. Για να αποθηκεύσετε το λίπος του μπέικον για μελλοντική χρήση, ρίξτε το ζεστό λίπος μέσα από ένα λεπτό σουρωτήρι σε ένα μικρό δοχείο με καπάκι.

Βοδινό λίπος

Κάποτε βασικό είδος στις βρετανικές κουζίνες, το βοδινό λίπος δύο ειδών χρησιμοποιούνταν για τα πάντα, από το τηγάνισμα ψαριών μέχρι το ψήσιμο πουτίγκων και πιτών. Το επεξεργασμένο βοδινό λίπος, που παράγεται από το αρχικό βοδινό λίπος, υπερέχει στο μαγείρεμα σε υψηλή θερμοκρασία, όπως στο τηγάνισμα. Το λίπος που παράγεται από το λίπος γύρω από τα νεφρά είναι ιδιαίτερα πολύτιμο για αρτοσκευάσματα και παραδοσιακά μαγειρεμένα στον ατμό ή ψητά πιάτα.

Αναζητήστε λίπος από ζώα που τρέφονταν με χόρτο, με καθαρό άρωμα. Το επεξεργασμένο λίπος αποθηκεύεται καλά σε θερμοκρασία δωματίου, ενώ το ωμό λίπος είναι καλύτερο να το προμηθευτείτε απευθείας από έναν τοπικό κτηνοτρόφο και να το διατηρήσετε στην κατάψυξη.

Λίπος πουλερικών: Schmaltz, πάπια και χήνα

Τα λίπη πουλερικών προσδίδουν έντονο, αλμυρό χαρακτήρα σε μια μεγάλη ποικιλία πιάτων. Το Schmaltz — λιωμένο λίπος κοτόπουλου — προσθέτει πλούσια γεύση σε μπάλες matzo, πουρέ πατάτας, ακόμη και σε σοταρισμένα χόρτα, ενώ το λίπος πάπιας και χήνας μπορεί να μεταμορφώσει τις ψητές πατάτες. Το λίπος των πουλερικών είναι πλούσιο σε μονοακόρεστα λιπαρά, παρόμοια με το ελαιόλαδο, και περιέχει βιταμίνη Ε και σελήνιο, δύο ισχυρά αντιοξειδωτικά.

Αυτά τα λίπη έχουν μέτριο σημείο καπνού και είναι ιδανικά για σοτάρισμα και ψήσιμο στο φούρνο. Προσφέρουν μια πλούσια, αλμυρή γεύση σε ψητές πατάτες και λαχανικά. Αναζητήστε λίπος πουλερικών από ζώα ελεύθερης βοσκής για το καλύτερο θρεπτικό προφίλ και γεύση.

Τροπικά έλαια: Καρύδα και κόκκινο φοινικέλαιο

Τροπικά έλαια όπως η καρύδα και ο κόκκινος φοίνικας έχουν θρέψει κοινότητες στη Νοτιοανατολική Ασία, την Καραϊβική και τη Δυτική Αφρική εδώ και γενιές. Το λάδι καρύδας είναι πολύτιμο για τις αντιμικροβιακές του ιδιότητες και τη θερμική του σταθερότητα, ενώ το κόκκινο φοινικέλαιο — διαφορετικό από το βιομηχανικό φοινικέλαιο, το οποίο σχετίζεται με την καταστροφή του περιβάλλοντος — είναι πλούσιο σε βήτα-καροτίνη και βιταμίνη Ε.

Το λάδι καρύδας λειτουργεί καλά για σοτάρισμα και ψήσιμο στο φούρνο. Το κόκκινο φοινικέλαιο προσδίδει βάθος και χρώμα σε μαγειρευτά και σάλτσες. Είναι ιδιαίτερα καλό για την παρασκευή ποπ κορν. Αναζητήστε παρθένο, ψυχρής έκθλιψης λάδι καρύδας και κόκκινο φοινικέλαιο βιώσιμης συγκομιδής με πλούσια κόκκινη απόχρωση.

Ελαιόλαδο

Βασικό στοιχείο της μεσογειακής κουζίνας εδώ και χιλιάδες χρόνια, το ελαιόλαδο είναι αγαπητό για τα οφέλη του για την υγεία και την περίπλοκη γεύση του. Πλούσιο σε μονοακόρεστα λιπαρά και πολυφαινόλες, υποστηρίζει την υγεία της καρδιάς και τη μακροζωία, ενώ παράλληλα προσδίδει βοτανικές, φρουτώδεις ή πιπεράτες νότες στα φαγητά.

Το ελαιόλαδο είναι εξαιρετικά ευέλικτο και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για σάλτσες σε σαλάτες, για περιχύσιμο πάνω από μαγειρεμένα πιάτα, για ψήσιμο στο φούρνο και για απαλό σοτάρισμα. Επιλέξτε εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο ψυχρής έκθλιψης σε σκούρα γυάλινα μπουκάλια και ελέγξτε την πρόσφατη ημερομηνία συγκομιδής για να βεβαιωθείτε ότι είναι φρέσκο.

Έλαια ξηρών καρπών και σπόρων: Σησάμι, λινάρι, κολοκύθα, ηλίανθος, αμύγδαλο

Χρησιμοποιούμενα παραδοσιακά σε όλο τον κόσμο —σουσαμέλαιο στην Ανατολική Ασία και την Ινδία, άλλα σε όλη την Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή— αυτά τα έλαια προσφέρουν μοναδικές γεύσεις και φυτοθρεπτικά συστατικά. Σε αντίθεση με τα σύγχρονα βιομηχανικά έλαια σπόρων όπως το καλαμποκέλαιο, το έλαιο canola και το σόγιας, τα οποία συνήθως επεξεργάζονται χρησιμοποιώντας θερμότητα και χημικούς διαλύτες, τα παραδοσιακά έλαια ξηρών καρπών και σπόρων συνήθως υποβάλλονται σε ψυχρή έκθλιψη και σε ελάχιστη επεξεργασία. Το καβουρδισμένο σησαμέλαιο είναι πλούσιο και με γεύση ξηρών καρπών, ιδανικό για το τελείωμα πιάτων, ενώ τα έλαια αμυγδάλου, κολοκυθόσπορου και λιναριού είναι ιδανικά για σάλτσες και άλλες κρύες εφαρμογές.

Λόγω της ευαίσθητης φύσης τους, αυτά τα έλαια πρέπει να φυλάσσονται μακριά από υψηλές θερμοκρασίες. Αναζητήστε ποικιλίες ψυχρής έκθλιψης που φυλάσσονται σε σκούρα μπουκάλια και ψύξτε μετά το άνοιγμα για να διατηρήσετε τη φρεσκάδα και τη γεύση.

Η υιοθέτηση των παραδοσιακών λιπαρών μας επανασυνδέει με τη σοφία των κουζινών του παρελθόντος, αποκαθιστά τη γεύση στην καθημερινή μαγειρική και φέρνει στο τραπέζι μια αίσθηση ριζωμένης κληρονομιάς. Επιλέξτε λίπη καλής προέλευσης, σεβαστείτε τις μοναδικές τους ιδιότητες και αγκαλιάστε τις πλούσιες γεύσεις και τη βαθιά κληρονομιά τους.

Φύλλο γρήγορης αναφοράς

Βούτυρο: Σημείο καπνού στους 175 βαθμούς Κελσίου. Ιδανικό για ψήσιμο στο φούρνο, ελαφρύ σοτάρισμα και ως άλειμμα. Φυλάσσεται σε θερμοκρασία δωματίου ή στο ψυγείο για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Γκι: Σημείο καπνού 250 βαθμοί Κελσίου. Ιδανικό για σοτάρισμα, τηγάνισμα και ψήσιμο στο φούρνο. Φυλάσσεται σε θερμοκρασία δωματίου μακριά από φως και θερμότητα ή ψύχεται.

Λαρδί: Σημείο καπνού 188 βαθμοί Κελσίου. Ιδανικό για ψήσιμο στο φούρνο, σοτάρισμα και γρήγορο, δυνατό ψήσιμο. Φυλάσσεται σε θερμοκρασία δωματίου ή στο ψυγείο για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Λίπος μπέικον: Σημείο καπνού στους 163 βαθμούς Κελσίου. Ιδανικό για ελαφρύ σοτάρισμα. Φυλάσσεται σε θερμοκρασία δωματίου ή στο ψυγείο για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Λίπος βοδινό: Σημείο καπνού 200 βαθμοί Κελσίου. Ιδανικό για σοτάρισμα, βαθύ τηγάνισμα και ψήσιμο στον φούρνο. Φυλάσσεται σε θερμοκρασία δωματίου μακριά από φως και θερμότητα ή ψύχεται.

Λίπος πουλερικών (πάπιας, χήνας, κότας): Σημείο καπνού 177 βαθμοί Κελσίου. Ιδανικό για ψήσιμο στο φούρνο και σοτάρισμα. Φυλάσσεται στο ψυγείο.

Ακατέργαστο λάδι καρύδας: Σημείο καπνού στους 177 βαθμούς Κελσίου. Ιδανικό για ψήσιμο στο φούρνο και ελαφρύ σοτάρισμα, τηγάνισμα και ψήσιμο στο φούρνο. Φυλάσσεται σε θερμοκρασία δωματίου μακριά από φως και θερμότητα.

Ακατέργαστο κόκκινο φοινικέλαιο: Σημείο καπνού 230 βαθμών Κελσίου. Ιδανικό για ψήσιμο στο φούρνο, δυνατό ψήσιμο, σοτάρισμα και τηγάνισμα. Φυλάσσεται σε θερμοκρασία δωματίου μακριά από φως και θερμότητα.

Εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο: Σημείο καπνού 190 βαθμών Κελσίου. Ιδανικό για ψήσιμο στο φούρνο, σοτάρισμα, δυνατό ψήσιμο, φρέσκο ​​σε βινεγκρέτ ή ως ντιπ. Φυλάσσεται σε θερμοκρασία δωματίου μακριά από φως και θερμότητα.
Σησαμέλαιο: Σημείο καπνίσματος στους 175 βαθμούς Κελσίου. Ιδανικό για σοτάρισμα, ψήσιμο στο φούρνο και φρέσκο ​​σε βινεγκρέτ. Φυλάσσεται σε θερμοκρασία δωματίου μακριά από φως και θερμότητα ή ψύχεται.

Αμυγδαλέλαιο: Σημείο καπνίσματος 220 βαθμών Κελσίου. Ιδανικό για ψήσιμο και φρέσκο ​​σε βινεγκρέτ. Φυλάσσεται σε θερμοκρασία δωματίου μακριά από φως και θερμότητα ή ψύχεται.

Ηλιέλαιο: Σημείο καπνού 230 βαθμών Κελσίου. Ιδανικό για σοτάρισμα, ψήσιμο στο φούρνο, δυνατό ψήσιμο, τηγάνισμα, και φρέσκο ​​σε βινεγκρέτ. Φυλάσσεται σε θερμοκρασία δωματίου μακριά από φως και θερμότητα.

Λινέλαιο: Σημείο καπνού στους 107 βαθμούς Κελσίου. Καλύτερο φρέσκο ​​σε βινεγκρέτ. Χρησιμοποιήστε το γρήγορα μόλις ανοιχτεί και φυλάξτε το στο ψυγείο.

της Jennifer McGruther