ΚΟΣΜΟΣ

Οδηγίες προς τους Έλληνες πολίτες που βρίσκονται στο Ισραήλ δίνει το υπουργείο Εξωτερικών, μετά τις ραγδαίες εξελίξεις στη Μέση Ανατολή.

Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωσή του, το υπουργείο Εξωτερικών, λαμβάνοντας υπ’ όψιν την κατάσταση έκτακτης ανάγκης που έχει κηρυχθεί στο Ισραήλ, συνιστά στους Έλληνες πολίτες που βρίσκονται στη χώρα να παραμείνουν σε ασφαλές μέρος, πλησίον καταφυγίου, και να ακολουθούν τις οδηγίες των τοπικών Αρχών. Ο εναέριος χώρος του Ισραήλ είναι κλειστός και δεν πραγματοποιούνται, επί του παρόντος, πτήσεις από και προς το αεροδρόμιο Μπεν Γκουριόν.

Το υπουργείο Εξωτερικών έχει ενεργοποιήσει τη Μονάδα Διαχείρισης Κρίσεων. Τηλέφωνα επικοινωνίας: ‪(+30) 210-3681350‬ και ‪(+30) 210-3681730‬.

Η πρεσβεία της Ελλάδας στο Τελ Αβίβ έχει εκδώσει σχετική ανακοίνωση και το υπουργείο συνιστά να παρακολουθείται ο λογαριασμός της πρεσβείας στην πλατφόρμα «Χ»: https://x.com/GreeceInTelAviv

Το αμερικανικό υπουργείο Άμυνας έχει ξεκινήσει την επανεξέταση της τριμερούς εταιρικής σχέσης ασφαλείας με τη Βρετανία και την Αυστραλία, γνωστής ως AUKUS, όπως ανέφερε αξιωματούχος του Πενταγώνου στην εφημερίδα The Epoch Times.

Σύμφωνα με τον ίδιο αξιωματούχο, η αναθεώρηση της συμφωνίας, η οποία συγκροτήθηκε κατά τη διάρκεια της θητείας του προέδρου Τζο Μπάιντεν, αποσκοπεί στην αξιολόγηση της συμβατότητάς της με τη σημερινή ατζέντα του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ.

Όπως δήλωσε, το ζητούμενο είναι «η διασφάλιση της υψηλότερης δυνατής επιχειρησιακής ετοιμότητας των ενόπλων δυνάμεων των ΗΠΑ, η πλήρης συμμετοχή των συμμάχων στη συλλογική άμυνα και η ανταπόκριση της αμυντικής βιομηχανίας στις ανάγκες της χώρας». Η ίδια πηγή ανέφερε ότι στόχος της επανεξέτασης είναι να επιβεβαιωθεί ότι η πρωτοβουλία πληροί αυτά τα «κριτήρια κοινής λογικής που βασίζονται στην αρχή ‘Πρώτα η Αμερική’».

Η AUKUS συγκροτήθηκε το 2021, με αρχική έμφαση στη μεταφορά τεχνογνωσίας για πυρηνοκίνητα υποβρύχια στην Αυστραλία, τεχνολογία που διαθέτουν τόσο οι Ηνωμένες Πολιτείες όσο και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Η ενίσχυση της Αυστραλίας με πυρηνοκίνητα υποβρύχια θεωρείται ότι θα μπορούσε να ενδυναμώσει τη ναυτική της ισχύ και να λειτουργήσει ως αποτρεπτικός παράγοντας έναντι επιθετικών ενεργειών στην περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού, κυρίως εκ μέρους της Κίνας.

Ωστόσο, σύμφωνα με ανησυχίες Αμερικανών αξιωματούχων, παραμένει αβέβαιο το κατά πόσον το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ διαθέτει επαρκή αριθμό πολεμικών πλοίων. Όπως επισημαίνεται σε έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κογκρέσου, στόχος είναι η αύξηση του στόλου από 295 πλοία σε 390 έως το 2054. Πλην όμως, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, ο αριθμός των σκαφών προβλέπεται να μειωθεί στα επόμενα πέντε έτη προτού αρχίσει να αυξάνεται.

Ο υφυπουργός Άμυνας για θέματα πολιτικής, Έλμπριτζ Κόλμπυ, έχει εκφράσει σκεπτικισμό για τη συμφωνία AUKUS, ιδίως όσον αφορά το σκέλος που αφορά την ενίσχυση της Αυστραλίας με πυρηνοκίνητα υποβρύχια.

Ο Κόλμπυ δήλωσε τον Αύγουστο ότι δεν απορρίπτει εκ των προτέρων την AUKUS, εφόσον η συμφωνία μπορεί να συμβάλει στην παράδοση περισσότερων υποβρυχίων εντός χρονοδιαγράμματος που να επιτρέπει την αποτροπή σύγκρουσης με την Κίνα. Όπως επεσήμανε, όμως, αυτό αποτελεί «πραγματολογικό και χειροπιαστό ερώτημα – όχι φιλοσοφικό».

Αμφιβολίες για την υλοποίηση της συμφωνίας έχουν εκφραστεί και στην Αυστραλία. Τον Μάρτιο, ο πρώην πρωθυπουργός της χώρας, Μάλκολμ Τέρνμπουλ, υποστήριξε ότι δεν υπάρχουν σοβαρές πιθανότητες να προμηθευτεί η Αυστραλία τα υποβρύχια που της είχαν υποσχεθεί, δεδομένης της κατάστασης της αμερικανικής ναυπηγικής βιομηχανίας. Όπως ανέφερε, αν οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν αλλάξουν δραστικά τον ρυθμό παραγωγής τους – και δεν υπάρχει ένδειξη ότι αυτό είναι εφικτό – «δεν πρόκειται να παραλάβουμε ποτέ τα υποβρύχια που μας υποσχέθηκαν».

Τον Απρίλιο, ο πρόεδρος Τραμπ υπέγραψε εκτελεστικά διατάγματα με σκοπό την ενίσχυση της αμερικανικής ναυπηγικής βιομηχανίας.

Κατά τη διάρκεια ακρόασης στη Βουλή των Αντιπροσώπων, στις 10 Ιουνίου, ο υπουργός Άμυνας Πητ Χέγκσεθ ανέφερε ότι το Πεντάγωνο διεξάγει «ειλικρινείς συζητήσεις» με τους ομολόγους του από την Αυστραλία και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Ο ίδιος τόνισε ότι παραμένει αφοσιωμένος σε μια συνεργασία που να ωφελεί και τις τρεις χώρες. «Δεν θέλουμε να στηριζόμαστε μόνο στον σχεδιασμό της προηγούμενης κυβέρνησης», ανέφερε, προσθέτοντας ότι αναζητούνται «νέα προγράμματα που να εξυπηρετούν και τους τρεις εταίρους, δημιουργώντας διαδικασίες και δυνατότητες προμήθειας συστημάτων απαραίτητων για τις μελλοντικές συγκρούσεις».

Ο υπουργός Ασφάλειας και Προστασίας των Πολιτών του Μεξικού, Ομάρ Γκαρσία Αρφούς, δήλωσε ότι στο Μεξικό έχει εντοπιστεί ένα μοτίβο οργανωμένου εγκλήματος που αφορά τη στρατολόγηση πρώην μελών του κολομβιανού στρατού.

Ο Αρφούς δήλωσε στις 10 Ιουνίου ότι στις 29 Μαΐου, στρατιωτικό προσωπικό του Μεξικού συνέλαβε 17 άτομα στον δήμο Λος Ρέγιες, στο Μιτσοακάν. Πέντε από αυτούς ήταν Μεξικανοί και 12 Κολομβιανοί υπήκοοι — εννέα πρώην στρατιώτες και τρεις πολίτες με στρατιωτική εκπαίδευση στη χρήση όπλων.

Ο Αρφούς δήλωσε ότι οι συλληφθέντες πρώην Κολομβιανοί στρατιώτες εμπλέκονταν στην «έκρηξη ναρκό-βομβας» (ναρκωτικά που ήταν παγιδευμένα με εκρηκτικά) στα σύνορα μεταξύ των πολιτειών Μιτσοακάν και Χαλίσκο, η οποία σκότωσε οκτώ μέλη του μεξικανικού στρατού στις 28 Μαΐου.

«Έχει εντοπιστεί ένα μοτίβο στρατολόγησης αυτού του τύπου προφίλ από εγκληματικές ομάδες στη χώρα μας», δήλωσε ο επικεφαλής της υπηρεσίας κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στο Εθνικό Παλάτι.

«Είμαστε ήδη σε επικοινωνία και συντονισμό με τις κολομβιανές αρχές για να αποτρέψουμε τη συνέχιση αυτών των δραστηριοτήτων στρατολόγησης».

Οι αρχές στον τόπο κατάσχεσαν επίσης επτά αντίγραφα μακρύκαννων όπλων, γεμιστήρες, φυσίγγια, 41 εκρηκτικά μηχανισμούς, ένα κουτί εκρηκτικών, ένα κουβά με μαύρη πυρίτιδα, 13 βαλλιστικές πλάκες, δύο βαλλιστικά κράνη, ένα τακτικό γιλέκο και τέσσερα οχήματα.

Ο Αρφούς δήλωσε ότι οι Κολομβιανοί που συνελήφθησαν εισήλθαν στη χώρα μέσω του αεροδρομίου της Πόλης του Μεξικού.

Πρόσθεσε ότι «σε συντονισμό με τις κολομβιανές αρχές, 69 άτομα έχουν επιστραφεί στη χώρα τους».

Ο Αρφούς δήλωσε ότι η Γραμματεία του Πολεμικού Ναυτικού διεξήγαγε συνεντεύξεις μετανάστευσης στο αεροδρόμιο, μετά τις οποίες στους Κολομβιανούς πολίτες αρνήθηκε η είσοδος στη χώρα.

«Μερικοί από αυτούς ανέφεραν στις συνεντεύξεις [μετανάστευσης] ότι είχαν προσληφθεί από μια εγκληματική ομάδα και απορρίφθηκαν επί τόπου», είπε.

Αφού έμαθε για το περιστατικό της 28ης Μαΐου, το υπουργείο Εξωτερικών της Κολομβίας δήλωσε στις 4 Ιουνίου ότι μια προξενική αποστολή στο Μεξικό είχε επαληθεύσει την ταυτότητα των κρατουμένων.

«Ως αποτέλεσμα, διαπιστώθηκε ότι 11 από τα 12 ονόματα που παρουσίασε η εισαγγελία του Μεξικού αντιστοιχούν σε Κολομβιανούς πολίτες οι οποίοι, σύμφωνα με τα αρχεία, είχαν συνδεθεί με τις Ένοπλες Δυνάμεις της Κολομβίας στο παρελθόν», ανέφερε το υπουργείο Εξωτερικών σε δήλωσή του. «Το κράτος της Κολομβίας έχει ενεργοποιήσει διπλωματικά κανάλια για να παρακολουθεί στενά την υπόθεση».

Στην ανακοίνωσή του, το υπουργείο Εξωτερικών εξέφρασε τη λύπη του για το θάνατο των Μεξικανών στρατιωτών και δήλωσε ότι η συντριπτική πλειοψηφία των Κολομβιανών «δεν πρέπει να συνδέεται με εγκληματικά δίκτυα», προσθέτοντας ότι ταξιδεύουν στο Μεξικό για ακαδημαϊκούς, επαγγελματικούς ή τουριστικούς σκοπούς.

Το υπουργείο Εξωτερικών της Κολομβίας προειδοποίησε επίσης για «το αυξανόμενο φαινόμενο της πρόσληψης προσωπικού με στρατιωτική εκπαίδευση για να ενταχθεί σε εγκληματικές δομές που εμπλέκονται στο λαθρεμπόριο ναρκωτικών, την εμπορία ανθρώπων και τη λαθρομετανάστευση μεταξύ των δύο χωρών».

Η κολομβιανή κυβέρνηση επανέλαβε την καταδίκη της «όλων των μορφών οργανωμένης βίας που επηρεάζουν την ασφάλεια και τη σταθερότητα της περιοχής».

Σε κλίμα βαθιάς οδύνης, η Αυστρία τήρησε την Τετάρτη ενός λεπτού σιγή για να τιμήσει τα θύματα της φονικής επίθεσης που διαπράχθηκε από έναν 21χρονο σε παλιό σχολείο του στη Γκράτς, πριν ο ίδιος θέσει τέλος στη ζωή του. Πρόκειται για ένα από τα χειρότερα ξεσπάσματα βίας στη σύγχρονη ιστορία της χώρας.

Η αστυνομία ανακοίνωσε ότι ο δράστης ενήργησε μόνος του κατά τη διάρκεια της επίθεσης, η οποία σημειώθηκε την Τρίτη, και ήταν οπλισμένος με καραμπίνα και πιστόλι. Οι Αρχές ερευνούν την κατοικία του, καθώς και το ψηφιακό του αποτύπωμα, σε μια προσπάθεια να εντοπίσουν τα κίνητρα της πράξης του. Όπως έγινε γνωστό, ο νεαρός αυτοπυροβολήθηκε σε μπάνιο του σχολείου.

Ο δράστης, σύμφωνα με την αστυνομία, ήταν Αυστριακός υπήκοος και ζούσε με τη μητέρα του σε προάστιο της Γκράτς. Τα τοπικά μέσα τον ανέφεραν με το όνομα Άρθουρ Α., σημειώνοντας ότι είχε φοιτήσει στο συγκεκριμένο σχολείο στον τομέα της πληροφορικής, χωρίς όμως να ολοκληρώσει τις σπουδές του.

Στις 10 το πρωί της Τετάρτης τηρήθηκε ενός λεπτού σιγή σε ολόκληρη τη χώρα, ενώ οι καμπάνες των εκκλησιών χτύπησαν πένθιμα — μεταξύ αυτών και στον Καθεδρικό του Αγίου Στεφάνου στη Βιέννη. Περίπου 900 οχήματα δημόσιας συγκοινωνίας ακινητοποιήθηκαν για ένα λεπτό.

Ο δημόσιος ραδιοτηλεοπτικός φορέας ORF διέκοψε όλες τις ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές του, προβάλλοντας μήνυμα που ενημέρωνε το κοινό ότι η χώρα πενθεί τα θύματα της επίθεσης.

 Ο Πολ Νίτσε, δάσκαλος θρησκευτικών του σχολείου, ανέφερε ότι το περιστατικό ήταν αδύνατον να το συλλάβει ο νους. Όπως είπε, εγκατέλειψε την αίθουσα διδασκαλίας του λίγο πριν επιχειρήσει να μπει ο ένοπλος, και τον είδε να προσπαθεί να πυροβολήσει την κλειδαριά μιας άλλης πόρτας. Χαρακτήρισε την εμπειρία «αδιανόητη» και είπε ότι την ώρα που έτρεχε προς τη σκάλα σκεφτόταν πως αυτό που συνέβαινε δεν ήταν αληθινό.

Σύμφωνα με την αστυνομία, ο νεαρός άφησε αποχαιρετιστήριο σημείωμα και βίντεο, χωρίς ωστόσο να αποκαλύπτουν το κίνητρό του. Εντοπίστηκε επίσης στο σπίτι του μια μη λειτουργική βόμβα καθώς και σχέδιο για επίθεση με εκρηκτικά, το οποίο είχε εγκαταλειφθεί. Περαιτέρω λεπτομέρειες για το περιεχόμενο των μηνυμάτων του δεν δόθηκαν.

Ορισμένα αυστριακά μέσα μετέδωσαν ότι ο δράστης ενδεχομένως αισθανόταν ότι δεχόταν εκφοβισμό, όμως οι Αρχές δεν έχουν επιβεβαιώσει κάτι σχετικό.

Ο Έννιο Ρέσνικ, μαθητής του συγκεκριμένου σχολείου, δήλωσε σε δημοσιογράφους ότι μαθητές και εκπαιδευτικοί χρειάζονται χρόνο για να επεξεργαστούν τα γεγονότα και ζήτησε να τους δοθεί λίγος χώρος και ησυχία. «Είναι σουρεαλιστικό, δεν μπορείς να το περιγράψεις ή να το καταλάβεις πραγματικά», είπε, μιλώντας στους δημοσιογράφους έξω από ένα κέντρο εκδηλώσεων κοντά στο σχολείο, όπου προσφερόταν ψυχολογική υποστήριξη στους μαθητές.

Μεταξύ των θυμάτων περιλαμβάνονται έξι κορίτσια και τρία αγόρια, ηλικίας 14 έως 17 ετών. Όλοι, εκτός από έναν Πολωνό έφηβο, ήταν Αυστριακοί πολίτες, σύμφωνα με την αστυνομία. Εκπαιδευτικός υπέκυψε στα τραύματά της, ενώ 11 τραυματίες νοσηλεύονται σε σταθερή κατάσταση.

Απειλή για δεύτερο σχολείο στη Γκράτς

Ο γενικός διευθυντής δημόσιας ασφάλειας, Φραντς Ρουφ, δήλωσε ότι οι έρευνες για τα κίνητρα της επίθεσης προχωρούν με ταχύ ρυθμό, ωστόσο, όπως είπε, δεν επιθυμεί να γίνουν εικασίες σε αυτό το στάδιο.

Η αστυνομία βρίσκεται σε αυξημένη ετοιμότητα για πιθανές απομιμήσεις και, σύμφωνα με τον ίδιο, το βράδυ της Τρίτης δέχθηκε απειλή που αφορούσε άλλο σχολείο στην πόλη.

Όπως εξήγησε ο Ρουφ, κατά την επίθεση της Τρίτης μεσολάβησαν περίπου 17 λεπτά από την πρώτη κλήση στην αστυνομία για πυροβολισμούς μέχρι να διασφαλιστεί η σκηνή του εγκλήματος.

Οι Αρχές ανέφεραν ότι τα όπλα του δράστη βρίσκονταν στην κατοχή του νόμιμα. Ο ίδιος ο Ρουφ δήλωσε ότι, παρότι η Αυστρία διαθέτει αυστηρή νομοθεσία περί όπλων, η υπόθεση εξετάζεται αναλυτικά. Αν διαπιστωθούν κενά, όπως είπε, θα πρέπει να καλυφθούν.

Οι λεπτομέρειες της επίθεσης έγιναν γνωστές σταδιακά. Σύμφωνα με την αστυνομία, θύματα εντοπίστηκαν τόσο εντός όσο και εκτός του κτιρίου, σε διάφορους ορόφους.

Η Αυστρία κήρυξε τριήμερο εθνικό πένθος, ενώ το περιστατικό προκάλεσε σπάνια επίδειξη ενότητας από κόμματα που συνήθως βρίσκονται σε έντονη πολιτική αντιπαράθεση.

Η Σουηδή ακτιβίστρια Γκρέτα Τούνμπεργκ απελάθηκε από το Ισραήλ την Τρίτη, μία ημέρα μετά την αποτροπή από το Iσραηλινό Nαυτικό της απόπειρας ομάδας ακτιβιστών υπέρ των Παλαιστινίων, στην οποία συμμετείχε, να πλεύσουν προς τη Γάζα.

Οι ισραηλινές δυνάμεις κατάσχεσαν το μικρό τους πλοίο, το οποίο επιχειρούσε να σπάσει τον πολυετή ναυτικό αποκλεισμό της Γάζας, και τα 12 μέλη του πληρώματος οδηγήθηκαν στο Ισραήλ.

Τέσσερα από τα μέλη, μεταξύ αυτών και η Τούνμπεργκ, συμφώνησαν στην άμεση απέλαση, ενώ οι υπόλοιποι οκτώ αμφισβήτησαν την εντολή επαναπατρισμού και κρατούνται κοντά στο αεροδρόμιο του Τελ Αβίβ, αναμένοντας δικαστική απόφαση για τη νομική τους κατάσταση. Μεταξύ αυτών που αρνήθηκαν να φύγουν βρίσκεται και η Ρίμα Χασάν, μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου από τη Γαλλία.

Η Τούνμπεργκ δήλωσε στους δημοσιογράφους μετά την άφιξή της στο Παρίσι ότι επρόκειτο για «12 ειρηνικούς εθελοντές που πλέαμε με ένα πολιτικό πλοίο μεταφέροντας ανθρωπιστική βοήθεια σε διεθνή ύδατα», τόνισε δε πως δεν παραβίασαν κανέναν νόμο και κατηγόρησε το Ισραήλ για «απαγωγή».

Η 22χρονη Σουηδή κατήγγειλε ότι «συνεχίζονται οι παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου και τα εγκλήματα πολέμου που το Ισραήλ διαπράττει συστηματικά εναντίον των Παλαιστινίων, εμποδίζοντας την πρόσβαση βοήθειας σε ανθρώπους που πεθαίνουν από την πείνα». Το Ισραήλ έχει επιβάλει αυστηρό αποκλεισμό στη Γάζα από ξηρά, αέρα και θάλασσα, υποστηρίζοντας ότι αυτό είναι απαραίτητο για να αποτραπεί η μεταφορά όπλων προς τη Χαμάς. Επιτρέπει την είσοδο περιορισμένων προμηθειών τροφίμων που διανέμονται κυρίως από ιδιωτική οργάνωση την οποία υποστηρίζει.

Το ισραηλινό υπουργείο Εξωτερικών χαρακτήρισε τη συγκεκριμένη αποστολή στη Γάζα ως προπαγανδιστικό τρικ υπέρ της Χαμάς.

Ο υπουργός Εξωτερικών Γεδεών Σάαρ δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι η Τούνμπεργκ και οι σύντροφοί της μετέφεραν «μια ελάχιστη ποσότητα βοήθειας με το διάσημο γιοτ τους, που δεν θα βοηθούσε τον λαό της Γάζας», χαρακτηρίζοντας την ενέργεια «γελοίο τρικ». Πρόσθεσε ότι τα τρόφιμα που υπήρχαν στο υπό βρετανική σημαία γιοτ θα διατεθούν στη Γάζα μέσω «πραγματικών ανθρωπιστικών καναλιών».

«Θυμωμένες γυναίκες»

Η Τούνμπεργκ υπερασπίστηκε την αποστολή της βοήθειας, που οργανώθηκε από τη φιλοπαλαιστινιακή οργάνωση Freedom Flotilla Coalition, εξηγώντας πως ένα μεγαλύτερο πλοίο που μπορούσε να μεταφέρει μεγαλύτερο φορτίο είχε τεθεί εκτός λειτουργίας τον προηγούμενο μήνα, στη Μεσόγειο, από μη επανδρωμένα αεροσκάφη που, όπως ισχυρίστηκε, χειρίζονταν οι Ισραηλινοί.

Παράλληλα, απάντησε γελώντας στην κριτική του τότε Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος την είχε χαρακτηρίσει «θυμωμένο άτομο», λέγοντας πως «ο κόσμος χρειάζεται περισσότερες νέες γυναίκες που να είναι θυμωμένες, ειδικά με όσα συμβαίνουν τώρα».

Όσον αφορά τον επόμενο προορισμό της, ανέφερε πως δεν είναι σίγουρη, αλλά πιθανόν να επιστρέψει στη Σουηδία. Η Τούνμπεργκ ταξιδεύει κυρίως με τρένο και αποφεύγει τα αεροπλάνα λόγω των μεγάλων εκπομπών άνθρακα. Το 2019, διέσχισε τον Ατλαντικό με πλοίο για να παραστεί σε σύνοδο για το κλίμα.

Το Ισραήλ επέβαλε ναυτικό αποκλεισμό στη Γάζα το 2007, όταν η Χαμάς ανέλαβε τον έλεγχο της παράκτιας περιοχής. Ο αποκλεισμός ενισχύθηκε σημαντικά μετά τις επιθέσεις των μαχητών της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023, οι οποίες προκάλεσαν τον θάνατο άνω των 1.200 ανθρώπων και την αιχμαλωσία 251, σύμφωνα με τα ισραηλινά στοιχεία.

Η ισραηλινή επίθεση αντίδρασης κατά της Χαμάς έχει σκοτώσει από τότε σχεδόν 55.000 Παλαιστίνιους, σύμφωνα με αξιωματούχους της υγείας της Γάζας, και έχει καταστρέψει μεγάλο μέρος της περιοχής.

Τον Μάρτιο, το Ισραήλ επέβαλε πλήρη αποκλεισμό σε όλες τις προμήθειες προς τη Γάζα, οδηγώντας, όπως λένε ειδικοί, τον πληθυσμό των άνω των δύο εκατομμυρίων κατοίκων στα πρόθυρα λιμού.

Τις τελευταίες δύο εβδομάδες, το Ισραήλ επέτρεψε την είσοδο περιορισμένων ποσοτήτων τροφίμων που διανέμονται από νέα ισραηλινή οργάνωση υποστηριζόμενη από το κράτος. Το Ισραήλ ισχυρίζεται ότι το μέτρο είναι αναγκαίο για να αποτραπεί η κλοπή της βοήθειας από τη Χαμάς, η οποία, όμως, αρνείται τις κατηγορίες αυτές.

Των Crispian Balmer και Alexander Cornwell

Ο ακριβής αριθμός των νεκρών παραμένει άγνωστος, καθώς συνεχίζονται οι εχθροπραξίες στη Δυτική Παπούα, κυρίως σε δυσπρόσιτες ορεινές περιοχές με περιορισμένη επικοινωνία.

Στην αποσταθεροποιημένη κατάσταση συμβάλλουν και οι συγκρούσεις μεταξύ του στρατού της Ινδονησίας και της ένοπλης πτέρυγας του Κινήματος για την Ελεύθερη Παπούα.

Σύμφωνα με τον ανεξάρτητο οργανισμό παρακολούθησης ACLED (Armed Conflict Location & Event Data), η βία στην Παπούα έχει φτάσει στα υψηλότερα επίπεδα από το 2024, με βασικό παράγοντα την κλιμάκωση των συγκρούσεων μεταξύ του στρατού και του Εθνικού Απελευθερωτικού Στρατού της Δυτικής Παπούα (TPNPB). Ο ACLED κατέγραψε 29 περιστατικά μεταξύ του TPNPB και των ινδονησιακών δυνάμεων ασφαλείας τον Μάιο, έναντι έξι του προηγούμενου μήνα.

Σε μια πρόσφατη σύγκρουση, στις 14 Μαΐου, στην περιοχή Σουγκάπα της Κεντρικής Παπούα, σκοτώθηκαν 18 άτομα. Οι πληροφορίες για την ταυτότητά τους είναι αντικρουόμενες.

Ο στρατός υποστήριξε ότι όλοι οι νεκροί ήταν μέλη του TPNPB, τα οποία επιτέθηκαν σε στρατιώτες την ώρα που προσπαθούσαν να προσφέρουν υπηρεσίες υγείας και εκπαίδευσης σε χωριά της Ίνταν Τζάγια. Ωστόσο, εκπρόσωποι του TPNPB ανέφεραν ότι μόνο τρεις από τους νεκρούς ήταν αντάρτες και οι υπόλοιποι άμαχοι.

Η πρεσβεία της Ινδονησίας στο Ουέλιγκτον υιοθέτησε την εκδοχή του στρατού, χαρακτηρίζοντας όλα τα θύματα «μέλη ένοπλης εγκληματικής ομάδας».

Η πολιτική βία στην Παπούα έχει παρουσιάσει αξιοσημείωτη αύξηση, με το 2023 και το 2024 να εμφανίζονται ως τα πιο βίαια έτη από τότε που η ACLED ξεκίνησε την καταγραφή των γεγονότων στην Ινδονησία, το 2015.

Ανεπιτυχείς προσπάθειες ειρήνευσης

Παράλληλα, έχει προκαλέσει σοκ η κυκλοφορία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ενός βίντεο που απεικονίζει επίθεση στην επαρχία Ένγκα της Παπούα Νέας Γουινέας (Papua New Guinea – PNG), περιοχή με ιστορικό φυλετικών συγκρούσεων.

Τέτοιες μάχες διεξάγονται συχνά με ματσέτες και οι αρχές δυσκολεύονται να επιβάλουν την τάξη. Στα τέλη Μαΐου, μονάδα του στρατού της Παπούα Νέας Γουινέας αναγκάστηκε να διαφύγει από ενέδρα με ανταλλαγή πυρών.

Όπως και στη Δυτική Παπούα, έτσι και στην Παπούα Νέα Γουινέα, η βία συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με το ζήτημα της ανεξαρτησίας — στη συγκεκριμένη περίπτωση της Νήσου Μπουγκαινβίλ.

 

Υπήρχαν προσδοκίες ότι οι διαπραγματεύσεις του Μπέρναμ, με συντονιστή τον πρώην Γενικό Κυβερνήτη της Νέας Ζηλανδίας και βετεράνο στρατιωτικό Σερ Τζέρι Ματαπέρε, ο οποίος είχε ηγηθεί της ειρηνευτικής δύναμης το 1997, θα οδηγούσαν σε ειρηνική επίλυση της διαφοράς.

Το στρατόπεδο Μπέρναμ, στη Νότια Νήσο της Νέας Ζηλανδίας, αποτελεί ιστορικό τόπο για τις διαπραγματεύσεις που έθεσαν τέλος στη σύρραξη της Μπουγκαινβίλ, το 1997.

Είναι εφικτή η ανεξαρτησία;

Το 2019, περίπου το 97,7% των κατοίκων της Μπουγκαινβίλ ψήφισαν υπέρ της ανεξαρτησίας σε δημοψήφισμα που προέβλεπε η ειρηνευτική συμφωνία του 2001. Ωστόσο, η ψήφος δεν ήταν νομικά δεσμευτική, καθώς την τελική απόφαση ορίζει το κοινοβούλιο.

Οι δύο κυβερνήσεις διαφωνούν πλέον για το πώς πρέπει να παρουσιαστούν τα αποτελέσματα στο κοινοβούλιο της Παπούα Νέας Γουινέας. Η Πορτ Μόρεσμπι ζητεί πλειοψηφία δύο τρίτων, ενώ η Μπουγκαινβίλ αρκείται σε απλή πλειοψηφία.

Ο πρόεδρος της Μπουγκαινβίλ, Ισμαήλ Τοροάμα, χαρακτήρισε τον τρέχοντα γύρο διαβουλεύσεων ως το τελευταίο κεφάλαιο σε μια διαδικασία σχεδόν τριάντα ετών, εκφράζοντας την αγανάκτησή του για αυτό που θεωρεί ως «τακτική καθυστέρησης» από πλευράς της κυβέρνησης της Παπούα Νέας Γουινέας.

Υποστήριξε ότι το δημοψήφισμα είναι δεσμευτικό, τόσο βάσει του Εθνικού Συντάγματος της Παπούα Νέας Γουινέας όσο και της Συμφωνίας Ειρήνης της Μπουγκαινβίλ (Bougainville Peace Agreement – BPA).

Απέρριψε επίσης κατηγορηματικά εναλλακτικές προτάσεις της κυβέρνησης, όπως «ελεύθερη ένωση» ή «ομοσπονδία», λέγοντας πως είναι απαράδεκτες για τους πολίτες της Μπουγκαινβίλ που «πέθαναν για την ανεξαρτησία».

Σύμφωνα με τον ίδιο, αν δεν υπάρξει συμφωνία που να προβλέπει ρητά την ανεξαρτησία, τότε η αντιπροσωπεία του Μπουγκαινβίλ θα εξετάσει «όλα τα προηγούμενα και νομικά διαθέσιμα μέσα».

Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει την υιοθέτηση ενός Συντάγματος Ανεξαρτησίας και τον ορισμό ημερομηνίας ανακήρυξης την 1η Σεπτεμβρίου 2027, όταν θα συνέλθει η Συντακτική Συνέλευση της Μπουγκαινβίλ αργότερα μέσα στον μήνα.

Ανάλογη απαίτηση είχε διατυπώσει και σε προηγούμενες διαβουλεύσεις στην Πορτ Μόρεσμπι. Τότε, ο πρωθυπουργός της Παπούα Νέας Γουινέας, Τζέημς Μαράπε, είχε δηλώσει ότι πρόκειται για «συνταγματικό ζήτημα που απαιτεί απόφαση του κοινοβουλίου», υπονοώντας ότι την τελική ευθύνη φέρουν οι βουλευτές.

Είχε επίσης τονίσει ότι πρέπει να συνεκτιμηθούν οι οικονομικές συνέπειες μιας πιθανής απόσχισης, επισημαίνοντας ότι το 95% του προϋπολογισμού της Μπουγκαινβίλ προέρχεται από την κυβέρνηση της Παπούα Νέας Γουινέας ή από διεθνείς δωρητές.

Όπως είπε, το ζήτημα «της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας της Μπουγκαινβίλ πρέπει να ενσωματωθεί στις συνομιλίες».

Σημείωσε επίσης ότι, τη δεδομένη στιγμή, μόλις το 5% του προϋπολογισμού της περιοχής καλύπτεται από ίδιους πόρους, κάτι που, όπως ανέφερε, αποτελεί «σοβαρό ζήτημα» εν όψει των διαπραγματεύσεων.

Η κυβέρνηση της Παπούα Νέας Γουινέας φέρεται επίσης να ανησυχεί ότι η χώρα, ήδη επιβεβαρυμένη από ενδοφυλετικές διενέξεις, κινδυνεύει με περαιτέρω αποσχίσεις.

«Έχουμε πάνω από 800 γλώσσες, 20 επαρχίες, μία εθνική πρωτεύουσα και [την] Αυτόνομη Κυβέρνηση της Μπουγκαινβίλ», δήλωσε ο Μαράπε.

«Αν δεν διαχειριστούμε σωστά αυτή τη διαδικασία, κινδυνεύουμε να ανοίξουμε τον δρόμο για παρόμοια κινήματα σε άλλα μέρη της χώρας.»

Την αντίθεσή τους στην απόφαση πέντε δυτικών χωρών να επιβάλουν κυρώσεις σε δύο υπουργούς της ισραηλινής κυβέρνησης εξέφρασαν οι Ηνωμένες Πολιτείες, καλώντας σε αναθεώρηση της απόφασης, την οποία χαρακτήρισαν «αντιπαραγωγική» εν μέσω των συνεχιζόμενων εντάσεων στη Μέση Ανατολή.

Συγκεκριμένα, στις 10 Ιουνίου, το Ηνωμένο Βασίλειο, ο Καναδάς, η Αυστραλία, η Νέα Ζηλανδία και η Νορβηγία ανακοίνωσαν την επιβολή κυρώσεων στον Ισραηλινό υπουργό Εθνικής Ασφάλειας Ιταμάρ Μπεν-Γκβιρ και στον υπουργό Οικονομικών Μπετσαλέλ Σμότριτς. Σε κοινή τους ανακοίνωση, οι πέντε κυβερνήσεις κατηγόρησαν τους δύο αξιωματούχους για υποκίνηση βίας κατά παλαιστινιακών κοινοτήτων, ιδίως στη Δυτική Όχθη.

Οι χώρες εξέφρασαν ανησυχία για την επέκταση των ισραηλινών εποικισμών στην αμφισβητούμενη περιοχή, αλλά και για περιστατικά βίαιων επιθέσεων από εποίκους. Στην ανακοίνωση αναφέρεται ότι οι ενέργειες αυτές είναι απαράδεκτες και ότι, παρά τις εκτεταμένες συνομιλίες με την ισραηλινή κυβέρνηση, οι δράστες συνεχίζουν να δρουν ατιμώρητοι. Σύμφωνα με τις πέντε χώρες, αυτή ήταν η αιτία λήψης των μέτρων, με στόχο να αποδοθούν ευθύνες σε όσους θεωρούνται υπαίτιοι.

Η βρετανική κυβέρνηση γνωστοποίησε ότι θα παγώσει τα περιουσιακά στοιχεία των Μπεν-Γκβιρ και Σμότριτς και θα τους απαγορεύσει να διοικούν ή να διαχειρίζονται επιχειρήσεις με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο. Αντίστοιχα, η κυβέρνηση της Αυστραλίας ανακοίνωσε ότι θα παγώσει τα περιουσιακά τους στοιχεία και θα τους απαγορεύσει την είσοδο στη χώρα, ενώ η Νέα Ζηλανδία έκανε γνωστό ότι οι κυρώσεις της επίσης περιλαμβάνουν την απαγόρευση εισόδου των δύο Ισραηλινών υπουργών στο έδαφός της.

Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο, σε δήλωσή του το απόγευμα της Τρίτης, καταδίκασε τις κυρώσεις, υποστηρίζοντας ότι οι πέντε χώρες θα έπρεπε να εστιάσουν την κριτική τους στην τρομοκρατική οργάνωση Χαμάς. Όπως ανέφερε, οι ΗΠΑ απορρίπτουν κάθε εξίσωση μεταξύ των δύο πλευρών, χαρακτηρίζοντας τη Χαμάς τρομοκρατική οργάνωση που έχει διαπράξει φρικαλεότητες, συνεχίζει να κρατά ομήρους αμάχους και στερεί από τους Παλαιστίνιους της Γάζας τη δυνατότητα να ζουν ειρηνικά. Παράλληλα, ζήτησε από τις πέντε χώρες να ανακαλέσουν άμεσα τις κυρώσεις τους.

Η εκπρόσωπος Τύπου του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Τάμμυ Μπρους, χαρακτήρισε επίσης τις κυρώσεις «εξαιρετικά αντιπαραγωγικές» κατά την τακτική ενημέρωση των δημοσιογράφων. Υπενθύμισε ότι έξι Βρετανοί πολίτες και 46 Αμερικανοί σκοτώθηκαν στην επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023, ενώ τα πτώματα τεσσάρων Αμερικανών παραμένουν στη Λωρίδα της Γάζας.

Οι πέντε χώρες που ανακοίνωσαν τις κυρώσεις υπογραμμίζουν στην κοινή τους δήλωση ότι δεν έχουν ξεχάσει την επίθεση της Χαμάς, η οποία και πυροδότησε την τρέχουσα σύρραξη στη Γάζα. Τονίζουν δε ότι τα μέτρα που ανακοινώθηκαν δεν υπονομεύουν την σταθερή υποστήριξή τους στην ασφάλεια του Ισραήλ και ότι συνεχίζουν να καταδικάζουν τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου.

Επιπλέον, επαναλαμβάνουν ότι η λύση των δύο κρατών παραμένει, κατά την άποψή τους, η καλύτερη προοπτική για την ασφάλεια τόσο των Ισραηλινών όσο και των Παλαιστινίων.

Υπενθυμίζεται ότι το Ισραήλ κατέλαβε τη Δυτική Όχθη και τη Λωρίδα της Γάζας μετά τον πόλεμο του Ιουνίου του 1967 και έκτοτε Ισραηλινοί έποικοι συνεχίζουν να εγκαθίστανται σε περιοχές της Δυτικής Όχθης, παρά τις διεθνείς επικρίσεις.

Όπως επισημαίνεται στην ανακοίνωση των πέντε χωρών, τα μέτρα στοχεύουν συγκεκριμένα πρόσωπα που, κατά την άποψή τους, υπονομεύουν την ίδια την ασφάλεια του Ισραήλ και τη διεθνή του εικόνα.

Από την πλευρά του, ο Ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών Γεδεών Σάαρ χαρακτήρισε τις κυρώσεις «σκανδαλώδεις και απαράδεκτες» και ευχαρίστησε τον Ρούμπιο για την υποστήριξή του.

Ο Σλοβάκος πρωθυπουργός Ρόμπερτ Φίκο δήλωσε στις 8 Ιουνίου ότι θα αντιταχθεί σε μελλοντικές κυρώσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά της Ρωσίας εάν αντιβαίνουν τα εθνικά συμφέροντα της Σλοβακίας, με το Κοινοβούλιο να εγκρίνει ψήφισμα που προέτρεπε την κυβέρνησή του να μην υποστηρίξει κανένα νέο μέτρο.

«Εάν υπάρχουν κυρώσεις που μας βλάπτουν, δεν πρόκειται να τις ψηφίσω», δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου.

Ο Φίκο, ηγέτης του κόμματος Direction-Social Democracy, γνωστό ως Smer, έχει ήδη σταματήσει την αποστολή στρατιωτικής βοήθειας προς το Κίεβο.

Το κόμμα του είναι το ανώτερο μέλος του κυβερνητικού συνασπισμού της χώρας από το 2023. Αυτή είναι η τρίτη θητεία του Φίκο, έχοντας προηγουμένως διατελέσει πρωθυπουργός μεταξύ 2006 και 2010 και από το 2012 έως το 2018.

Εδώ και καιρό εκφράζει την άποψη ότι οι εμπορικοί περιορισμοί που έχουν επιβληθεί στη Ρωσία πλήττουν τη Σλοβακία και την ΕΕ στο σύνολό της χειρότερα από το Κρεμλίνο.

Διευκρίνισε ακόμη ότι δεν θα εγκρίνει καμία κίνηση που εμποδίζει την Μπρατισλάβα να εισάγει καύσιμα για τους πυρηνικούς σταθμούς της από τη Ρωσία.

«Θέλω να είμαι ένας εποικοδομητικός παράγοντας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά όχι εις βάρος της Σλοβακίας», δήλωσε.

Η Μπρατισλάβα δεν έχει μπλοκάρει κανένα από τα προηγούμενα 17 πακέτα κυρώσεων της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του πιο πρόσφατου γύρου που υιοθετήθηκε τον Μάιο.

Η Ουγγαρία, η οποία επίσης εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη ρωσική ενέργεια, έχει υιοθετήσει παρόμοια στάση με τη Σλοβακία, αντιτιθέμενη στην προσπάθεια των Βρυξελλών κατά της βιομηχανίας φυσικού αερίου και πυρηνικής ενέργειας της Μόσχας.

Τον Μάιο, ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν δήλωσε ότι οποιοδήποτε σχέδιο της ΕΕ απαγορεύει την εισαγωγή ρωσικής ενέργειας θα πρέπει να αντιμετωπιστεί «με κάθε μέσο».

«Πρέπει να προσπαθήσουμε να σταματήσουμε την ουκρανική προσπάθεια για πλήρη απαγόρευση του ρωσικού φυσικού αερίου από την Ευρώπη. Πρέπει να το αποτρέψουμε με κάθε τρόπο. Επειδή δεν έχει νόημα να έχουμε αγωγό αν δεν μας επιτρέπεται να φέρουμε αέριο μέσω αυτού», δήλωσε ο Όρμπαν κατά τη διάρκεια της εβδομαδιαίας κρατικής ραδιοφωνικής του συνέντευξης, στις 23 Μαΐου.

Είπε ωστόσο ότι εάν η ΕΕ αποζημιώσει τη Βουδαπέστη για τυχόν έξοδα που προκύπτουν από μια ενεργειακή απαγόρευση, η κυβέρνησή του θα είναι ανοιχτή σε διαπραγματεύσεις.

Τόσο η Ουγγαρία όσο και η Σλοβακία εισάγουν φυσικό αέριο από τη Ρωσία μέσω του αγωγού TurkStream, ο οποίος διασχίζει τη Μαύρη Θάλασσα προς την Τουρκία και συνεχίζει προς τη Νοτιοανατολική Ευρώπη.

Ο Φίκο έχει δεχτεί κριτική από άλλες χώρες της ΕΕ και για την παρουσία του στην παρέλαση της Ημέρας της Νίκης στη Ρωσία, στις 9 Μαΐου.

Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του, φωτογραφήθηκε να σφίγγει τα χέρια με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, ο οποίος του είπε κατά τη διάρκεια διμερούς συνάντησης στο Κρεμλίνο ότι η Ρωσία «διατηρούσε πάντα φιλικές σχέσεις με τη Σλοβακία».

Σε αυτήν τη συνάντηση, ο Φίκο είπε στον Πούτιν ότι θα ασκούσε βέτο σε οποιεσδήποτε προσπάθειες των Βρυξελλών να εμποδίσουν τη Σλοβακία να αγοράσει ρωσικό φυσικό αέριο, λέγοντας ότι η διακοπή αυτών των προμηθειών θα προκαλούσε αστάθεια.

Ο Φίκο ήταν ο μόνος ηγέτης χώρας της ΕΕ που μετέβη στη Μόσχα για την παρέλαση της Ημέρας της Νίκης, στην οποία παρευρέθηκαν επίσης ο Κινέζος επικεφαλής Σι Τζινπίνγκ και εκπρόσωποι από τη Βόρεια Κορέα.

Η Σλοβακία πέρασε δεκαετίες υπό κομμουνιστική διακυβέρνηση και ήταν σύμμαχος της Σοβιετικής Ένωσης κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, όταν ενώθηκε με την Τσεχική Δημοκρατία διαμορφώνοντας το κράτος της Τσεχοσλοβακίας. Τα δύο έθνη χωρίστηκαν ειρηνικά το 1992, μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης.

Το 18ο πακέτο κυρώσεων της ΕΕ κατά της Ρωσίας βρίσκεται επί του παρόντος στο στάδιο της σύνταξης και αναμένεται να εφαρμοστεί αργότερα τον Ιούνιο.

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε ότι τα νέα μέτρα θα στοχεύουν συγκεκριμένα τον ενεργειακό και τραπεζικό τομέα της Ρωσίας.

Η υιοθέτηση νέων κυρώσεων, καθώς και η παράταση των υφιστάμενων, απαιτεί ομόφωνη έγκριση από το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.