Το Κίεβο θα εξέταζε το ενδεχόμενο να ξεκινήσει ειρηνευτικές συνομιλίες με τη Ρωσία, εάν η τελευταία απέφευγε να πλήττει τις ουκρανικές ενεργειακές υποδομές και την εμπορευματική ναυτιλία, δήλωσε αυτή την εβδομάδα ο πρόεδρος Βολοντιμίρ Ζελένσκι.
«Όταν πρόκειται για την ενέργεια και την ελευθερία της ναυσιπλοΐας, η επίτευξη ενός αποτελέσματος σε αυτά τα σημεία θα ήταν ένα μήνυμα ότι η Ρωσία μπορεί να είναι έτοιμη να τερματίσει τον πόλεμο», δήλωσε ο Ζελένσκι στους Financial Times στις 21 Οκτωβρίου.
«Με άλλα λόγια, εμείς δεν επιτιθόμαστε στις ενεργειακές τους υποδομές, εκείνοι δεν θα επιτίθονται στις δικές μας», είπε.
«Θα μπορούσε αυτό να οδηγήσει στο τέλος της θερμής φάσης του πολέμου; Νομίζω πως ναι».
Η Μόσχα, η οποία έχει θέσει τους δικούς της όρους για τον τερματισμό της σύγκρουσης, δεν έχει ακόμη απαντήσει στην πρόταση του Ζελένσκι.
Η Ρωσία έχει εντείνει τις επιθέσεις στις ενεργειακές υποδομές της Ουκρανίας τους τελευταίους μήνες, οδηγώντας σε διακοπές ρεύματος και ελλείψεις ηλεκτρικής ενέργειας σε πολλά μέρη της χώρας.
Την περασμένη εβδομάδα, οι ρωσικές δυνάμεις στόχευσαν ενεργειακές εγκαταστάσεις στη νότια περιοχή Μυκολάιβ της Ουκρανίας σε μια νυχτερινή επίθεση με μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους.
Αν και δεν αναφέρθηκαν θύματα, η επίθεση διέκοψε σοβαρά την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας στην περιοχή, σύμφωνα με τοπικούς αξιωματούχους.
Στις αρχές Οκτωβρίου, ρωσικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη έπληξαν ενεργειακές εγκαταστάσεις σε περισσότερες από δώδεκα περιοχές της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένων του Κιέβου και της Οδησσού, δήλωσαν Ουκρανοί αξιωματούχοι.
Η επίθεση προκάλεσε ζημιές σε ηλεκτροφόρα καλώδια και ηλεκτρικούς υποσταθμούς, αφήνοντας, σύμφωνα με πληροφορίες, χιλιάδες νοικοκυριά σε διάφορες περιοχές χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα.
Το υπουργείο Άμυνας της Ρωσίας διαβεβαίωσε αργότερα ότι οι στοχοθετημένες εγκαταστάσεις είχαν χρησιμοποιηθεί για στρατιωτικούς σκοπούς από τις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις.
Στα μέσα Σεπτεμβρίου, το υπουργείο Ενέργειας του Κιέβου δήλωσε ότι η Ουκρανία είχε χάσει πάνω από 9 γιγαβάτ παραγωγικής ικανότητας φέτος λόγω των επανειλημμένων ρωσικών επιθέσεων.
Μιλώντας στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στα τέλη του περασμένου μήνα, ο Ζελένσκι υποστήριξε ότι όλες οι θερμικές μονάδες ηλεκτροπαραγωγής της Ουκρανίας -και το μεγαλύτερο μέρος της υδροηλεκτρικής της ισχύος- είχαν υποστεί ζημιές ή είχαν καταστραφεί.
«Η ενέργεια πρέπει να σταματήσει να χρησιμοποιείται ως όπλο», δήλωσε ο Ουκρανός ηγέτης στη συνέλευση.
Η Μόσχα λέει ότι χρησιμοποιεί όπλα ακριβείας για να αποφύγει τη θανάτωση αμάχων, υποστηρίζοντας ότι όλα τα πλήγματα στις ουκρανικές υποδομές εξυπηρετούν μια καθαρά στρατιωτική λειτουργία.
Μαζί με τη στόχευση ενεργειακών υποδομών, η Ρωσία έχει επίσης αυξήσει τις επιθέσεις σε ουκρανικά λιμάνια και φορτηγά πλοία στη Μαύρη Θάλασσα.
Στα μέσα Οκτωβρίου, μια ρωσική πυραυλική επίθεση στο λιμάνι της Οδησσού προκάλεσε ζημιές σε δύο πολιτικά πλοία και σε μια εγκατάσταση αποθήκευσης σιτηρών, σύμφωνα με Ουκρανούς αξιωματούχους.
Το Κίεβο έχει απαντήσει στα ρωσικά πυρά στοχεύοντας τις ρωσικές ενεργειακές υποδομές, ιδίως αποθήκες καυσίμων και διυλιστήρια πετρελαίου, εντός της Ρωσίας και σε εδάφη που ελέγχονται από τη Ρωσία.
Στις 7 Οκτωβρίου, ο στρατός της Ουκρανίας ισχυρίστηκε ότι πραγματοποίησε επιτυχημένη πυραυλική επίθεση σε μια μεγάλη ρωσική αποθήκη καυσίμων στα ανοικτά των ακτών της Κριμαίας, την οποία η Μόσχα προσάρτησε ουσιαστικά το 2014.
Η Μόσχα δεν επιβεβαίωσε ποτέ το χτύπημα, αλλά Ρώσοι αξιωματούχοι αναγνώρισαν μια τεράστια πυρκαγιά στην εγκατάσταση, η οποία χρειάστηκε αρκετές ημέρες για να σβήσει.
Η υποβάθμιση της ενεργειακής υποδομής της Ουκρανίας -και μια σειρά πρόσφατων απωλειών στα πεδία των μαχών- ώθησε τον Ζελένσκι να διπλασιάσει τις προσπάθειές του να αντλήσει δυτική υποστήριξη για αυτό που αποκαλεί «σχέδιο νίκης».
Μεταξύ άλλων, το σχέδιο απαιτεί την ταχεία ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, παρά τις επιφυλάξεις των μελών της συμμαχίας Ουγγαρίας και Σλοβακίας.
Τις τελευταίες εβδομάδες έχουν εμφανιστεί αναφορές σχετικά με μια πιθανή συμφωνία κατάπαυσης του πυρός, στην οποία η Ουκρανία θα παραχωρούσε de facto τον έλεγχο των εδαφών που κατέχει η Ρωσία με αντάλλαγμα την ταχεία ένταξη στο ΝΑΤΟ.
Σε πρόσφατες δηλώσεις του στους Financial Times, ωστόσο, ο Ζελένσκι φάνηκε να απορρίπτει ένα τέτοιο σενάριο.
«Ίσως κάποιοι εταίροι να έχουν τέτοιες σκέψεις», δήλωσε. «Δεν το επικοινωνούν αυτό απευθείας μαζί μου, αλλά μέσω των μέσων ενημέρωσης».
Παρά τη μακρόχρονη συμμετοχή της στη δυτική συμμαχία του ΝΑΤΟ, η Τουρκία επιβεβαίωσε αυτή την εβδομάδα την πρόθεσή της να ενταχθεί στους BRICS, έναν οικονομικό συνασπισμό εννέα χωρών, στον οποίο κυριαρχούν τα ονόματα της Ρωσίας και της Κίνας.
Ενώ η κίνηση αυτή είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσει αντιδράσεις στις Βρυξέλλες και την Ουάσιγκτον, ορισμένοι ειδικοί σε θέματα εξωτερικής πολιτικής πιστεύουν ότι είναι απίθανο να επηρεάσει τις μακροπρόθεσμες σχέσεις της Τουρκίας με τους δυτικούς συμμάχους της.
Τούρκοι παρατηρητές λένε ότι η κίνηση αυτή αποτελεί μια «φυσική αντίδραση» σε μακροχρόνια παράπονα – μια κίνηση που αποσκοπεί να δείξει στη Δύση ότι η Άγκυρα έχει «εναλλακτικές λύσεις» στη συμμαχία του ΝΑΤΟ.
Στις 3 Σεπτεμβρίου, ο Ομέρ Τσελίκ, εκπρόσωπος του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, επιβεβαίωσε την πρόθεση της Τουρκίας να ενταχθεί στην ομάδα κρατών BRICS.
«Ο πρόεδρός μας έχει δηλώσει κατά καιρούς ότι θέλουμε να γίνουμε μέλος [των BRICS]», δήλωσε στους δημοσιογράφους στην Άγκυρα.
«Το αίτημά μας για το θέμα αυτό είναι σαφές».
Οι BRICS ιδρύθηκαν το 2006 από τη Βραζιλία, τη Ρωσία, την Ινδία και την Κίνα, ενώ η Νότια Αφρική προσχώρησε τέσσερα χρόνια αργότερα.
Έκτοτε, η Μόσχα επιδιώκει την περαιτέρω επέκταση του συνασπισμού ως μέσο αντιμετώπισης της δυτικής οικονομικής ηγεμονίας και της δημιουργίας μιας «πολυπολικής» παγκόσμιας τάξης.
Στην πρώτη διεύρυνση του συνασπισμού από το 2010, το Ιράν, η Αίγυπτος, η Αιθιοπία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα εντάχθηκαν επίσημα στους BRICS τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους.
Η Σαουδική Αραβία φέρεται να εξετάζει το ενδεχόμενο να γίνει μέλος, ενώ η Μαλαισία και το Αζερμπαϊτζάν έχουν επίσης υποβάλει επίσημα αίτηση για την ένταξή τους.
Σε περίπτωση που η Τουρκία ενταχθεί επίσης στους BRICS, θα είναι το πρώτο μέλος του ΝΑΤΟ που θα το πράξει.
Ωστόσο, μια τέτοια κίνηση πιθανότατα θα πυροδοτούσε τους δυτικούς φόβους ότι η Άγκυρα, η οποία έχει ήδη καλές σχέσεις με τη Μόσχα, διολισθαίνει ακόμη περισσότερο στην τροχιά της Ρωσίας.
Ερωτηθείς σχετικά με ένα τέτοιο σενάριο στις 3 Σεπτεμβρίου, ο εκπρόσωπος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών Μάθιου Μίλερ αρνήθηκε να κάνει εικασίες.
«Η Τουρκία συνεχίζει να είναι ένας σημαντικός σύμμαχος των Ηνωμένων Πολιτειών, με τον οποίο συνεργαζόμαστε σε πολλά θέματα», δήλωσε ο Μίλερ στους δημοσιογράφους.
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ δεν ανταποκρίθηκε στο αίτημα των Epoch Times για πρόσθετα σχόλια μέχρι την ώρα δημοσίευσης.
Ο Κινέζος ηγέτης Σι Τζινπίνγκ, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, ο πρόεδρος της Βραζιλίας Ζαΐρ Μπολσονάρου, ο Ινδός πρωθυπουργός Ναρέντρα Μόντι και ο πρόεδρος της Νότιας Αφρικής Σιρίλ Ραμαφόζα στη συνάντηση των BRICS στο πλαίσιο της συνόδου κορυφής της G20 στην Οσάκα της Ιαπωνίας, στις 28 Ιουνίου 2019. (Mikhail Klimentyev /AFP μέσω Getty Images)
Φυσική αντίδραση
Σύμφωνα με τον πρέσβη Μάθιου Μπρίζα, πρώην αξιωματούχο του Λευκού Οίκου και του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, η δεδηλωμένη επιθυμία της Τουρκίας να ενταχθεί στους BRICS δεν σηματοδοτεί στροφή της Άγκυρας μακριά από τη Δύση.
«Δεν το βλέπω αυτό ως νέα απειλή για τις δυτικές σχέσεις της Τουρκίας», δήλωσε ο Μπρίζα στους Epoch Times, προσθέτοντας ότι η κίνηση αυτή πιθανότατα υποκινήθηκε από δύο παράγοντες.
«Πρώτον, μια στρατηγική παράδοση [στην Τουρκία] της διασφάλισης των εθνικών συμφερόντων μέσω της προαιρετικότητας και όχι της ιδεολογίας αρχών», δήλωσε ο Μπρίζα.
«Και, δεύτερον, μια επιθυμία να τρομάξει λίγο τη Δύση, τόσο από συναισθηματική κακία όσο και ως διαπραγματευτική τακτική για την επίτευξη παραχωρήσεων.»
Σύμφωνα με τον Χαλίλ Ακιντζί, εμπειρογνώμονα της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής, το νέο ενδιαφέρον της Άγκυρας για τους BRICS είναι μια «φυσική αντίδραση» σε αυτό που αποκάλεσε «επίμονα αρνητική στάση» των δυτικών δυνάμεων απέναντι στην Τουρκία.
Ανέφερε μια σειρά από μακροχρόνια τουρκικά παράπονα με τη Δύση, συμπεριλαμβανομένης μιας μακροχρόνιας σταματημένης διαδικασίας ένταξης στην ΕΕ που ξεκίνησε πριν από σχεδόν 20 χρόνια.
Οι ενταξιακές συνομιλίες Τουρκίας-ΕΕ, που ξεκίνησαν για πρώτη φορά το 2005, ανεστάλησαν το 2018 λόγω αυτού που οι Βρυξέλλες αποκάλεσαν «δημοκρατική οπισθοδρόμηση» της κυβέρνησης Ερντογάν.
«Σε αυτό το σημείο, η ένταξη στην ΕΕ είναι κάτι περισσότερο από ένα όνειρο», δήλωσε ο Ακιντζί, ο οποίος υπηρέτησε ως πρεσβευτής της Τουρκίας στη Ρωσία από το 2008 έως το 2010, στους Epoch Times.
Κατηγόρησε επίσης τις Ηνωμένες Πολιτείες ότι «ενεργούν αντίθετα προς τα τουρκικά συμφέροντα» στη Μέση Ανατολή -ιδιαίτερα στο Ιράκ και τη Συρία- και ότι προκαλούν προβλήματα στην περιοχή του Νοτίου Καυκάσου.
«Το ΝΑΤΟ εξακολουθεί να είναι πολύ σημαντικό για την ασφάλεια της Τουρκίας, οπότε η Δύση πιστεύει ότι η Τουρκία δεν έχει εναλλακτικές λύσεις», δήλωσε ο Ακιντζί.
Αλλά με την κίνηση προς τους BRICS -και, κατ’ επέκταση, προς τη Μόσχα- η Τουρκία «δείχνει στη Δύση ότι έχει εναλλακτικές λύσεις», πρόσθεσε ο πρώην διπλωμάτης.
Στις 4 Σεπτεμβρίου, ο Γιούρι Ουσάκοφ, κορυφαίος σύμβουλος του Κρεμλίνου, δήλωσε ότι η αίτηση της Τουρκίας να ενταχθεί στο μπλοκ θα επανεξεταστεί στην επερχόμενη σύνοδο κορυφής των BRICS στη ρωσική πόλη Καζάν.
Την ίδια ημέρα, ο τουρκικός Τύπος, επικαλούμενος προεδρικές πηγές, ανέφερε ότι ο ίδιος ο Ερντογάν θα συμμετάσχει στη σύνοδο κορυφής, η οποία έχει προγραμματιστεί για τα τέλη Οκτωβρίου.
Ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν απευθύνεται σε Ρώσους και Ουκρανούς διαπραγματευτές πριν από τις κατ’ ιδίαν συνομιλίες τους στην Κωνσταντινούπολη, Τουρκία, στις 29 Μαρτίου 2022. (Murat Cetinmuhurdar/Presidential Press Office/Handout μέσω Reuters)
Συγκρουόμενα συμφέροντα
Υπό τον Ερντογάν, η Τουρκία διατηρεί καλές σχέσεις με τη Ρωσία, με την οποία μοιράζεται εκτεταμένους εμπορικούς δεσμούς και εκτεταμένα θαλάσσια σύνορα στη Μαύρη Θάλασσα.
Ενώ η Άγκυρα καταδίκασε την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022, αρνήθηκε να υποστηρίξει τις δυτικές κυρώσεις κατά της Μόσχας – προς ενόχληση των συμμάχων της στο ΝΑΤΟ.
Η Τουρκία έχει επίσης διατηρήσει καλές σχέσεις με το Κίεβο, το οποίο της επέτρεψε να παίξει το ρόλο του μεσολαβητή.
«Η Τουρκία δεν προσχώρησε στις αμερικανικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας και μάλιστα επεδίωξε να επωφεληθεί από αυτές», δήλωσε ο Μπρίζα.
«Αλλά η πολιτική της ηγεσία έχει τονίσει σταθερά την αντίθεσή της στην πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία», πρόσθεσε ο Μπρίζα, ο οποίος είναι μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Ιδρύματος Jamestown, μιας δεξαμενής σκέψης με έδρα την Ουάσινγκτον που ασχολείται με θέματα αμυντικής πολιτικής.
«Η Τουρκία έχει επίσης εκφράσει την υποστήριξή της στην εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας και έχει παράσχει σημαντική στρατιωτικο-τεχνική βοήθεια στην Ουκρανία», είπε.
Παρ’ όλα αυτά, οι φόβοι για μια τουρκική κλίση προς τη Μόσχα επιδεινώθηκαν τον Ιούλιο, όταν ο Ερντογάν δήλωσε ότι ελπίζει να φέρει την Τουρκία στον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης (Shanghai Cooperation Organization-SCO).
Ένα τρομερό μπλοκ ευρασιατικών κρατών, ο SCO -όπως και οι BRICS- κυριαρχείται από τη Μόσχα και το Πεκίνο, τα δύο ισχυρότερα μέλη του.
Ο οργανισμός ιδρύθηκε το 2001 για να αποτελέσει αντίβαρο στην αυξανόμενη δυτική επιρροή στην περιοχή της Ευρασίας.
Ο SCO έχει σήμερα 10 μόνιμα μέλη, μεταξύ των οποίων η Ινδία, το Πακιστάν και το Ιράν, καθώς και τέσσερις δημοκρατίες της Κεντρικής Ασίας.
Από το 2013, η Τουρκία είναι «εταίρος διαλόγου» του SCO, το οποίο θεωρείται γενικά ως ένα πρώτο βήμα προς την πλήρη ένταξη.
Σε δηλώσεις του στον αμερικανικό Τύπο τον Ιούλιο, ο Ερντογάν εξέπληξε πολλούς παρατηρητές δηλώνοντας ότι η Τουρκία επιδιώκει να γίνει «μόνιμο μέλος» του SCO.
«Ως μέλος του ΝΑΤΟ, δεν θεωρούμε πρόβλημα την αλληλεπίδραση με χώρες του SCO, των BRICS [ή] της Ευρωπαϊκής Ένωσης», δήλωσε.
Ο Ερντογάν πρόσθεσε ότι έχει ήδη θέσει το θέμα στους ηγέτες τόσο της Ρωσίας όσο και της Κίνας.
Η Μόσχα έχει γενικά καλωσορίσει την ιδέα να γίνει η Τουρκία μέλος του SCO.
Μετά τα σχόλια του Ερντογάν, ωστόσο, εκπρόσωπος του Κρεμλίνου επεσήμανε αυτό που αποκάλεσε «σύγκρουση συμφερόντων μεταξύ των δεσμεύσεων της Τουρκίας ως μέλους του ΝΑΤΟ και της ιδεολογίας που αντικατοπτρίζεται στα ιδρυτικά έγγραφα του SCO».
Σύμφωνα με τον ιδρυτικό του χάρτη, ο SCO στοχεύει στην προώθηση της πολιτικής, οικονομικής και εμπορικής συνεργασίας μεταξύ των μελών του. Ασχολείται επίσης με θέματα που αφορούν την κοινή περιφερειακή άμυνα και ασφάλεια.
Τον Ιούλιο, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, σε σύνοδο κορυφής του SCO που πραγματοποιήθηκε στο Καζακστάν, ζήτησε μια νέα ευρασιατική «αρχιτεκτονική» που θα αντικαταστήσει αυτό που αποκάλεσε «τα ξεπερασμένα ευρωατλαντικά μοντέλα που έδιναν μονομερή πλεονεκτήματα σε ορισμένα κράτη».
Τον περασμένο μήνα, ο Τούρκος υπουργός Άμυνας Γιασάρ Γκιουλέρ προσπάθησε να διασκεδάσει τους δυτικούς φόβους τονίζοντας τη συνεχή δέσμευση της Άγκυρας στο ΝΑΤΟ.
«Προτεραιότητά μας είναι να εκπληρώσουμε τις ευθύνες μας απέναντι στο ΝΑΤΟ ως σημαντικός σύμμαχος και να ενισχύσουμε την αλληλεγγύη με τους συμμάχους μας», δήλωσε ο Γκιουλέρ σε συνέντευξή του στο Reuters.
Είπε επίσης ότι η Άγκυρα θα διατηρήσει μια «ισορροπημένη και ενεργή προσέγγιση» τόσο προς τη Ρωσία όσο και προς την Ουκρανία, με την ελπίδα να μεσολαβήσει μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός.
Σύμφωνα με τον Bryza, το φλερτ της Τουρκίας με τους BRICS και τον SCO αντανακλά τη «συναλλακτική» προσέγγιση της Άγκυρας στις σχέσεις της με τη Μόσχα.
«Η Τουρκία έχει διεξάγει περισσότερους πολέμους εναντίον της Ρωσίας από οποιαδήποτε άλλη χώρα», δήλωσε. «Δεν θέλει να μείνει μόνη της απέναντι στη Ρωσία.
«Αλλά θέλει επίσης να επωφεληθεί οικονομικά και πολιτικά -όποτε και όπου είναι δυνατόν- από τις σχέσεις της με τη Ρωσία, αντιστεκόμενη στη ρωσική πίεση, αποφεύγοντας παράλληλα τους περιττούς ανταγωνισμούς».
Το Κίεβο έχει καταρτίσει ένα σχέδιο για τον τερματισμό της συνεχιζόμενης σύγκρουσης με τη Ρωσία, το οποίο σκοπεύει να παρουσιάσει στους ηγέτες των ΗΠΑ, δήλωσε ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντιμίρ Ζελένσκι.
«Το κύριο σημείο αυτού του σχεδίου είναι να αναγκάσουμε τη Ρωσία να τερματίσει τον πόλεμο», δήλωσε ο Ζελένσκι στις 27 Αυγούστου.
«Το θέλω πάρα πολύ αυτό», πρόσθεσε ο Ζελένσκι, τονίζοντας ότι οποιαδήποτε διευθέτηση με διαπραγματεύσεις θα πρέπει να είναι «δίκαιη για την Ουκρανία».
Το 2022, η Ρωσία εισέβαλε -και ουσιαστικά προσάρτησε- μεγάλες εκτάσεις της ανατολικής και νοτιοανατολικής Ουκρανίας.
Έκτοτε, ο πόλεμος συνεχίζει να μαίνεται μεταξύ των δύο χωρών, με το Κίεβο, υποστηριζόμενο από τους δυτικούς συμμάχους του, να ορκίζεται να ανακτήσει όλα τα χαμένα εδάφη.
Μιλώντας σε δημοσιογράφους, ο Ζελένσκι είπε ότι η συνεχιζόμενη επίθεση του Κιέβου στην περιοχή Κουρσκ της Ρωσίας -που διανύει τώρα την τέταρτη εβδομάδα της- ήταν μέρος του σχεδίου.
Δεν έδωσε πρόσθετες λεπτομέρειες, αλλά δήλωσε ότι ελπίζει να παρουσιάσει την πρόταση στον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν κάποια στιγμή τον επόμενο μήνα.
Εξέφρασε επίσης την ελπίδα να παρουσιάσει το σχέδιο στην Καμάλα Χάρις, αντιπρόεδρο του Μπάιντεν, και στον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ.
Ο Ζελένσκι δήλωσε επίσης ότι σκοπεύει να συμμετάσχει σε μια επικείμενη συνεδρίαση της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη και ότι ελπίζει να έχει σύντομα συνάντηση με τον Μπάιντεν.
Τοπικοί εθελοντές περπατούν μπροστά από ένα κτίριο που υπέστη ζημιές από τα ουκρανικά πλήγματα στο Κουρσκ της Ρωσίας, στις 16 Αυγούστου 2024. (Tatyana Makeyeva/AFP μέσω Getty Images)
Χωρίς συμβιβασμούς
Μετά την εισβολή της Ρωσίας το 2022, ο Ζελένσκι απαγόρευσε στους Ουκρανούς αξιωματούχους να επικοινωνούν με τη Μόσχα -με οποιαδήποτε ιδιότητα- όσο ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν παραμένει στην εξουσία.
«Δεν μπορούν να υπάρξουν συμβιβασμοί με τον Πούτιν», δήλωσε ο Ζελένσκι στη συνέντευξη Τύπου της 27ης Αυγούστου.
«Ο διάλογος σήμερα είναι κατ’ αρχήν κενός και χωρίς νόημα, επειδή αυτός [ο Πούτιν] δεν θέλει να τερματίσει τον πόλεμο με διπλωματικό τρόπο», πρόσθεσε.
Αλλά υπό το φως των συνεχιζόμενων ρωσικών κερδών στο πεδίο της μάχης, ιδίως στην ανατολική περιοχή του Ντονέτσκ, το Κίεβο εμφανίζεται όλο και πιο ανοιχτό τις τελευταίες εβδομάδες στην προοπτική ειρηνευτικών συνομιλιών.
Τον Ιούνιο, η Ελβετία φιλοξένησε μια διεθνή σύνοδο κορυφής -κατόπιν αιτήματος του Κιέβου- με διακηρυγμένο στόχο τη διερεύνηση των προοπτικών ειρήνης.
Αν και συμμετείχαν εκπρόσωποι από 90 χώρες, Ρώσοι αξιωματούχοι δεν προσκλήθηκαν στην εκδήλωση.
Η Μόσχα απάντησε θέτοντας τους δικούς της όρους για τον τερματισμό της σύγκρουσης.
Αυτοί περιλαμβάνουν την πλήρη αποχώρηση των ουκρανικών δυνάμεων από τέσσερις περιοχές (Ντονέτσκ, Λουχάνσκ, Ζαπορίζια και Χερσώνα) που η Ρωσία ουσιαστικά προσάρτησε στα τέλη του 2022.
Σύμφωνα με τη ρωσική πρόταση, το Κίεβο αναμένεται επίσης να εγκαταλείψει την αίτησή του να ενταχθεί στη δυτική συμμαχία του ΝΑΤΟ και να δεσμευτεί σε μια μόνιμη κατάσταση ουδετερότητας.
Το Κίεβο έσπευσε να απορρίψει τους όρους, αποκλείοντας τις συνομιλίες έως ότου οι ρωσικές δυνάμεις αποσυρθούν από όλα τα ουκρανικά εδάφη, συμπεριλαμβανομένης της Κριμαίας, την οποία η Ρωσία προσάρτησε το 2014.
Παρ’ όλα αυτά, στα μέσα Ιουλίου, ο Ζελένσκι ζήτησε να πραγματοποιηθεί μια δεύτερη διεθνής σύνοδος κορυφής κάποια στιγμή αργότερα φέτος – αυτή τη φορά με ρωσική συμμετοχή.
Την περασμένη εβδομάδα, ωστόσο, ο Γιούρι Ουσάκοφ, ένας κορυφαίος σύμβουλος του Πούτιν, δήλωσε ότι οι ειρηνευτικές συνομιλίες είναι προς το παρόν εκτός συζήτησης λόγω της συνεχιζόμενης διασυνοριακής επίθεσης του Κιέβου στο Κουρσκ.
«Με δεδομένο αυτό το εγχείρημα [στο Κουρσκ], δεν πρόκειται να μιλήσουμε», δήλωσε, απηχώντας προηγούμενες δηλώσεις τόσο του Πούτιν όσο και του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ.
Ο Ουσάκοφ πρόσθεσε, ωστόσο, ότι η ρωσική πρόταση -την οποία ο ίδιος ο Πούτιν διατύπωσε τον Ιούνιο- παραμένει στο τραπέζι.
Το χρονοδιάγραμμα για τυχόν μελλοντικές συνομιλίες, διαβεβαίωσε, «εξαρτάται από την κατάσταση, μεταξύ άλλων και στο πεδίο της μάχης».
Σε προηγούμενες δηλώσεις τους, Ουκρανοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι η επίθεση στο Κουρσκ είχε ως κύριο στόχο την ενίσχυση της διαπραγματευτικής θέσης του Κιέβου.
Η Μόσχα, ωστόσο, πιστεύει ότι ο κύριος στόχος της επιχείρησης -τον οποίο δεν κατάφερε να επιτύχει- ήταν να καταλάβει ή να αχρηστεύσει τον πυρηνικό σταθμό του Κουρσκ, ο οποίος παρέχει ηλεκτρική ενέργεια σε πολλές περιοχές της Ρωσίας.
Η Ουάσινγκτον επέκρινε τις «ανεύθυνες» προειδοποιήσεις της Μόσχας ότι οι ρωσικές δυνάμεις θα απαντήσουν με το ίδιο νόμισμα στη σχεδιαζόμενη ανάπτυξη αμερικανικών πυραυλικών συστημάτων μεγάλου βεληνεκούς στη Γερμανία.
Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι η Μόσχα θα αναπτύξει νέα «οπλικά συστήματα» -προφανώς με στόχο δυτικούς στόχους- ως απάντηση στις σχεδιαζόμενες αναπτύξεις αμερικανικών πυραύλων, οι οποίες πρόκειται να ξεκινήσουν το 2026.
Εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ χαρακτήρισε τους ισχυρισμούς του Ρώσου ηγέτη ως «ακόμη πιο ανεύθυνη ρητορική» από τη Μόσχα.
«Η επιθετικότητα του Κρεμλίνου κατά της Ουκρανίας είναι η πιο σημαντική και άμεση απειλή για την ασφάλεια της Ευρώπης και για την ειρήνη και τη σταθερότητα στον ευρωατλαντικό χώρο», δήλωσε ο εκπρόσωπος στους Epoch Times.
Τον Φεβρουάριο του 2022, η Ρωσία εισέβαλε -και ουσιαστικά προσάρτησε- μεγάλες εκτάσεις της ανατολικής και νότιας Ουκρανίας.
Οι περισσότερες δυτικές πρωτεύουσες θεωρούν την εισβολή της Ρωσίας, που διανύει πλέον τον τρίτο χρόνο της, ως παράνομη και απρόκλητη αρπαγή γης.
Το Κίεβο, υποστηριζόμενο από τους δυτικούς συμμάχους του, έχει ορκιστεί να συνεχίσει να πολεμά τις ρωσικές δυνάμεις -παρά την αριθμητική τους υπεροχή- έως ότου ανακτηθούν όλα τα χαμένα εδάφη.
Η Μόσχα ισχυρίζεται ότι η «ειδική στρατιωτική επιχείρησή» της αποσκοπεί στην προστασία των ρωσόφωνων στην περιοχή του Ντονμπάς και στην αναχαίτιση της περαιτέρω επέκτασης του ΝΑΤΟ προς ανατολάς.
Ο κ. Πούτιν προσπάθησε να δικαιολογήσει την εισβολή σημειώνοντας ότι το ΝΑΤΟ πλησίασε όλο και περισσότερο στα σύνορα της Ρωσίας -παρά τις προηγούμενες δεσμεύσεις του να μην το κάνει- από την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991.
Πέρυσι, η Φινλανδία, η οποία μοιράζεται σύνορα 810 μιλίων με τη Ρωσία, έγινε το 31ο μέλος του ΝΑΤΟ. Η Σουηδία ακολούθησε τον Μάρτιο του τρέχοντος έτους.
Τον Απρίλιο, εκπρόσωπος του Κρεμλίνου επανέλαβε τους ισχυρισμούς ότι η δυτική συμμαχία «συνεχίζει να εισβάλλει στα σύνορα [της Ρωσίας] και να επεκτείνει τη στρατιωτική της υποδομή».
Δυτικοί αξιωματούχοι, ωστόσο, απορρίπτουν αυτόν τον χαρακτηρισμό, επιμένοντας ότι το ΝΑΤΟ είναι μια καθαρά αμυντική συμμαχία και ότι όλα τα δημοκρατικά έθνη είναι ευπρόσδεκτα να ενταχθούν.
«Οι Ηνωμένες Πολιτείες και το ΝΑΤΟ δεν επιδιώκουν μια στρατιωτική σύγκρουση με τη Ρωσία», δήλωσε ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ στους Epoch Times, σημειώνοντας ότι το ΝΑΤΟ είναι μια «αμυντική συμμαχία».
«Αλλά οποιαδήποτε στρατιωτική δράση που θα στρεφόταν εναντίον ενός συμμάχου του ΝΑΤΟ θα προκαλούσε μια συντριπτική απάντηση».
Ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς υποδέχεται τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν και τον επικεφαλής του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ κατά τη διάρκεια της συνόδου κορυφής για την 75η επέτειο του ΝΑΤΟ στο Συνεδριακό Κέντρο Walter E. Washington στην Ουάσινγκτον στις 10 Ιουλίου 2024. (Brendan Smialowski/AFP μέσω Getty Images)
Κλιμάκωση αντίμετρων
Στις 10 Ιουλίου, η Ουάσινγκτον και το Βερολίνο ανακοίνωσαν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα ξεκινήσουν «σποραδικές αναπτύξεις» πυραυλικών συστημάτων μεγάλου βεληνεκούς στη Γερμανία κάποια στιγμή το 2026.
Σε κοινή δήλωση, ανέφεραν ότι οι προγραμματισμένες αναπτύξεις είχαν ως στόχο να ανοίξουν το δρόμο για τη «μακροχρόνια τοποθέτηση αυτών των δυνατοτήτων στο μέλλον».
Σύμφωνα με τη δήλωση, οι αναπτύξεις θα περιλαμβάνουν SM-6, Τόμαχοκ και «αναπτυξιακούς υπερηχητικούς πυραύλους», οι οποίοι διαθέτουν «σημαντικά μεγαλύτερο βεληνεκές» από τους αμερικανικούς πυραύλους που είναι εγκατεστημένοι σήμερα στην Ευρώπη.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν αναπτύξει ανοιχτά τόσο ισχυρά πυραυλικά συστήματα στην Ευρώπη από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, όπου η Δύση υπό την ηγεσία των ΗΠΑ αντιπαρατέθηκε με τη Σοβιετική Ένωση.
Εκπρόσωπος του καγκελάριου της Γερμανίας Όλαφ Σολτς χαρακτήρισε τις σχεδιαζόμενες αναπτύξεις αμερικανικών πυραύλων ως «απαραίτητο βήμα για την αποτροπή της Ρωσίας».
Ο Ρώσος αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Ριάμπκοφ χαρακτήρισε την κίνηση «τακτική εκφοβισμού» από το ΝΑΤΟ και τις Ηνωμένες Πολιτείες, λέγοντας ότι η Μόσχα μελετά μια «στρατιωτική απάντηση».
Ο Ανατόλι Αντόνοφ, απεσταλμένος της Μόσχας στην Ουάσινγκτον, κατηγόρησε τις Ηνωμένες Πολιτείες ότι αγνοούν τις «επικίνδυνες συνέπειες» της αποχώρησης από τη Συνθήκη για τα Πυρηνικά Όπλα Μέσου Βεληνεκούς (Intermediate-Range Nuclear Forces-INF).
Η Συνθήκη INF, που υπογράφηκε το 1987 από την Ουάσινγκτον και τη Μόσχα, απαγόρευσε την ανάπτυξη πυραυλικών συστημάτων εδάφους με βεληνεκές μεγαλύτερο από 500 χιλιόμετρα.
Το 2019, οι Ηνωμένες Πολιτείες αποχώρησαν μονομερώς από τη συνθήκη, υποστηρίζοντας ότι η Ρωσία είχε παραβιάσει τους όρους της – έναν ισχυρισμό που η Μόσχα αρνείται.
Τον περασμένο μήνα, ο κ. Πούτιν απείλησε να επαναλάβει την παραγωγή ρωσικών πυραύλων μεσαίου βεληνεκούς που είχαν προηγουμένως απαγορευτεί βάσει της Συνθήκης INF.
Σύμφωνα με τη Μόσχα, οι Ηνωμένες Πολιτείες παράγουν σήμερα τους δικούς τους πυραύλους μεσαίου βεληνεκούς και τους έχουν ήδη αναπτύξει στην Ευρώπη και τη Νοτιοανατολική Ασία.
Στις 28 Ιουλίου, ο κ. Πούτιν δήλωσε ότι η Ρωσία θα άρει την αναστολή της ανάπτυξης πυραύλων μεσαίου βεληνεκούς εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες ακολουθήσουν τις προγραμματισμένες αναπτύξεις πυραύλων στη Γερμανία.
Πρόσθεσε ότι οι αμερικανικοί πύραυλοι που εκτοξεύονται από τη Γερμανία -οι οποίοι ενδέχεται να φέρουν πυρηνικά φορτία- θα μπορούσαν να πλήξουν στόχους εντός της Ρωσίας σε λιγότερο από 10 λεπτά.
Σε απάντηση, ο κ. Πούτιν δήλωσε ότι η Ρωσία αναπτύσσει νέα «οπλικά συστήματα», τα οποία, όπως υποστήριξε, βρίσκονται τώρα στο «τελικό στάδιο».
«Θα λάβουμε αντίμετρα για την ανάπτυξή τους, λαμβάνοντας υπόψη τις ενέργειες των Ηνωμένων Πολιτειών και των ‘δορυφόρων’ τους», δήλωσε ο Ρώσος ηγέτης, αναφερόμενος στους συμμάχους της Ουάσινγκτον στο ΝΑΤΟ.
Σε απάντηση στο αίτημα των Epoch Times για σχολιασμό των δηλώσεων του κ. Πούτιν, το υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ δήλωσε: «Δεν έχουμε τίποτα να ανακοινώσουμε αυτή τη στιγμή».
Ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ ήταν πιο πρόθυμος, λέγοντας: «Είναι το Κρεμλίνο που ξεκίνησε αυτόν τον πόλεμο [στην Ουκρανία] και ο Πούτιν θα μπορούσε να τον τερματίσει σήμερα».
Ο επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ζοζέπ Μπορέλ ακύρωσε μια προγραμματισμένη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη Βουδαπέστη μετά την επίσκεψη του Ούγγρου πρωθυπουργού Βίκτορ Όρμπαν στη Ρωσία χωρίς εντολή από τις Βρυξέλλες.
«Πρέπει να στείλουμε ένα μήνυμα [στη Βουδαπέστη], ακόμη και αν πρόκειται για ένα συμβολικό μήνυμα», δήλωσε ο κ. Μπορέλ στους δημοσιογράφους στις 22 Ιουλίου.
Σύμφωνα με τον κορυφαίο διπλωμάτη της ΕΕ, ο τόπος διεξαγωγής της συνάντησης, η οποία έχει προγραμματιστεί για τα τέλη Αυγούστου, έχει μεταφερθεί στις Βρυξέλλες, όπου βρίσκεται η έδρα της ΕΕ.
Την 1η Ιουλίου, η Ουγγαρία ανέλαβε την εξάμηνη εκ περιτροπής προεδρία της ΕΕ, η οποία της επιτρέπει να διοργανώνει -και να φιλοξενεί- εκδηλώσεις και συναντήσεις υψηλού προφίλ. Ωστόσο, σύμφωνα με τις Βρυξέλλες, ο ρόλος αυτός δεν εξουσιοδοτεί τους Ούγγρους αξιωματούχους, συμπεριλαμβανομένου του κ. Όρμπαν, να ασκούν διπλωματία εκ μέρους του μπλοκ των 27 χωρών.
Ο κ. Μπορέλ απέρριψε επίσης τους ισχυρισμούς του κ. Όρμπαν ότι η ΕΕ ακολουθεί «φιλοπόλεμη» πολιτική απέναντι στη συνεχιζόμενη εισβολή της Ρωσίας στην ανατολική Ουκρανία.
Η Βουδαπέστη, είπε, θα έπρεπε να αποκαλεί τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν «φιλοπόλεμο», όχι την ΕΕ.
«Αν θέλετε να μιλήσετε για τον υποστηρικτή του πολέμου, μιλήστε για τον Πούτιν», δήλωσε ο κ. Μπορέλ.
Ο Πίτερ Σιγιάρτο, υπουργός Εξωτερικών της Ουγγαρίας, εμφανίστηκε αδιάφορος για το που θα διεξαχθεί η προγραμματισμένη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών.
«Ήταν το ίδιο για μένα τότε και είναι το ίδιο για μένα τώρα», δήλωσε ο κ. Σιγιάρτο σε δήλωση της 23ης Ιουλίου.
Παρά τη συνεχιζόμενη εισβολή της Ρωσίας, που διανύει πλέον τον τρίτο χρόνο της, η Ουγγαρία υπό τον κ. Όρμπαν έχει παραμείνει σε σχετικά καλές σχέσεις με τη Μόσχα.
Ο κ. Όρμπαν είναι ένας από τους λίγους ηγέτες της ΕΕ που αμφισβητεί την ανεπιφύλακτη δυτική υποστήριξη προς την Ουκρανία, στρατιωτικά και μη. Είναι επίσης ο μόνος αρχηγός κράτους της ΕΕ, εκτός από τον πρωθυπουργό της Σλοβακίας, που ζητά λύση με διαπραγματεύσεις στη συνεχιζόμενη σύγκρουση Ρωσίας-Ουκρανίας.
Οι συνάδελφοι ηγέτες του κ. Όρμπαν στην ΕΕ τον έχουν κατηγορήσει ότι βρίσκεται πολύ κοντά στη Μόσχα, υπονομεύοντας έτσι τις προσπάθειες του μπλοκ να απομονώσει τη Ρωσία στη διεθνή σκηνή.
Η Βουδαπέστη λέει ότι θέλει να τερματίσει την καταστροφική σύγκρουση το συντομότερο δυνατό.
Ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν συναντά τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν στο Κρεμλίνο της Μόσχας στις 5 Ιουλίου 2024. (Valery Sharifulin/AFP μέσω Getty Images)
Μη εγκεκριμένη «ειρηνευτική αποστολή»
Η απόφαση να αλλάξει ο τόπος διεξαγωγής της συνάντησης ακολουθεί την αυτοαποκαλούμενη “ειρηνευτική αποστολή” του κ. Όρμπαν που τον οδήγησε πρόσφατα στο Κίεβο, τη Μόσχα, το Πεκίνο και τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Στις 2 Ιουλίου, την επομένη της ανάληψης της προεδρίας της ΕΕ από την Ουγγαρία, ταξίδεψε στο Κίεβο, όπου συζήτησε τις προοπτικές ειρήνης με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντιμίρ Ζελένσκι.
Τρεις ημέρες αργότερα, επισκέφθηκε τη Μόσχα, όπου είχε παρόμοια συζήτηση με τον κ. Πούτιν.
Σε ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στις 5 Ιουλίου, ο κ. Όρμπαν υπερασπίστηκε τη συνάντηση, λέγοντας: «Δεν μπορείς να κάνεις ειρήνη από μια άνετη πολυθρόνα στις Βρυξέλλες. Ακόμη και αν η εκ περιτροπής προεδρία της ΕΕ δεν έχει εντολή να διαπραγματευτεί εκ μέρους της ΕΕ, δεν μπορούμε να καθόμαστε με σταυρωμένα χέρια και να περιμένουμε να τελειώσει ο πόλεμος ως εκ θαύματος».
Ωστόσο, η συνάντηση στη Μόσχα προκάλεσε έντονες επιπλήξεις από τους συναδέλφους ηγέτες του κ. Όρμπαν στην ΕΕ.
Η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν φάνηκε να υπονοεί ότι η συνάντηση του κ. Όρμπαν με τον Ρώσο ηγέτη ισοδυναμεί με «κατευνασμό».
«Μόνο η ενότητα και η αποφασιστικότητα θα ανοίξουν το δρόμο για μια συνολική, δίκαιη και διαρκή ειρήνη στην Ουκρανία», έγραψε σε ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Παρ’ όλα αυτά, στις 8 Ιουλίου, ο κ. Όρμπαν επισκέφθηκε την Κίνα, η οποία έχει έρθει όλο και πιο κοντά στη Ρωσία από τότε που η τελευταία εξαπέλυσε την εισβολή της στην Ουκρανία στις αρχές του 2022.
Στο Πεκίνο, ο κ. Όρμπαν συναντήθηκε με τον Κινέζο ηγέτη Σι Τζινπίνγκ, με τον οποίο φέρεται να συζήτησε τις προοπτικές επίτευξης ειρήνης μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας.
Λίγο αργότερα, ο κ. Όρμπαν μετέβη στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου συναντήθηκε με τον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος διεκδικεί την επανεκλογή του, στην κατοικία του τελευταίου στη Φλόριντα.
«Η συζήτηση αφορούσε τις δυνατότητες ειρήνης», δήλωσε εκπρόσωπος του κ. Όρμπαν μετά τη συνάντηση της 11ης Ιουλίου.
Σε παλαιότερες δηλώσεις του, ο πρώην πρόεδρος Τραμπ έχει υποσχεθεί να επιλύσει τη σύγκρουση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας με διπλωματικό τρόπο, εάν κερδίσει μια νέα προεδρική θητεία τον Νοέμβριο.
Σημαίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης κυματίζουν έξω από την έδρα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις Βρυξέλλες την 1η Μαρτίου 2023. (Johanna Geron/Reuters)
«Κανένα ρόλο» ως προς τη διπλωματία
Η μη εγκεκριμένη «ειρηνευτική αποστολή» του κ. Όρμπαν προκάλεσε σοκ στη δυτική επίσημη κοινότητα.
Μιλώντας σε δημοσιογράφους στις 11 Ιουλίου, ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Λευκού Οίκου Τζέικ Σάλιβαν χαρακτήρισε τη συνάντηση Τραμπ-Ορμπάν ως διπλωματικό «τυχοδιωκτισμό».
Ο κ. Σάλιβαν έσπευσε επίσης να σημειώσει ότι η συνάντηση δεν ήταν «σύμφωνη με […] την πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών».
Αρκετά μέλη της ΕΕ -συμπεριλαμβανομένων της Δανίας, της Φινλανδίας, της Σουηδίας, της Πολωνίας και των τριών χωρών της Βαλτικής- έχουν υποβαθμίσει προσωρινά τη συμμετοχή τους σε συναντήσεις που διοργανώνονται από την προεδρία της ΕΕ.
Οι συναντήσεις των υπουργών Εξωτερικών είναι από τις εκδηλώσεις με το μεγαλύτερο κύρος που μπορούν να φιλοξενήσουν τα μέλη της ΕΕ όταν ασκούν την εκ περιτροπής προεδρία της ΕΕ.
Η Ουγγαρία θα ασκεί την προεδρία της ΕΕ έως τις 31 Δεκεμβρίου, μετά την οποία θα την αναλάβει η Πολωνία.
Η Τουρκία, μέλος του ΝΑΤΟ, ελπίζει να ενταχθεί τελικά στον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης (Shanghai Cooperation Organization-SCO) υπό την ηγεσία της Μόσχας, δήλωσε ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αυτή την εβδομάδα.
«Στόχος μας είναι να γίνουμε μόνιμο μέλος εκεί [στον SCO] -όχι παρατηρητής», δήλωσε ο κ. Ερντογάν στους δημοσιογράφους στις 11 Ιουλίου.
Από το 2013, η Τουρκία είναι «εταίρος διαλόγου» του SCO, κάτι που θεωρείται γενικά ως ένα πρώτο βήμα προς την ενδεχόμενη ένταξη στον οργανισμό.
Η Τουρκία, είπε ο κ. Ερντογάν, «θα πρέπει τώρα να ενταχθεί στους Shanghai Five («Πέντε της Σαγκάης») ως μόνιμο μέλος». Έχει ήδη θέσει το θέμα, όπως είπε, στους ηγέτες της Ρωσίας και της Κίνας.
Ο Τούρκος ηγέτης έκανε τις παρατηρήσεις αυτές μετά τη συμμετοχή του σε τριήμερη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στην Ουάσινγκτον, η οποία επικεντρώθηκε κυρίως στη συνεχιζόμενη σύγκρουση Ρωσίας-Ουκρανίας.
Το 1996, η Μόσχα και το Πεκίνο ίδρυσαν τους λεγόμενους Shanghai Five για να αντιμετωπίσουν την αντιληπτή δυτική επιρροή στην Ευρασία.
Μαζί με τη Ρωσία και την Κίνα, στα ιδρυτικά μέλη του οργανισμού περιλαμβάνονταν το Καζακστάν, το Τατζικιστάν και το Κιργιστάν.
Όταν το Ουζμπεκιστάν προσχώρησε το 2001, το περιφερειακό μπλοκ άλλαξε επίσημα το όνομά του σε Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης.
Η Ινδία και το Πακιστάν έγιναν μέλη το 2017, παρά τις ιστορικές τους αντιπαλότητες, και το Ιράν προσχώρησε στο μπλοκ το 2023.
Σε μια σημαντική σύνοδο κορυφής του SCO στο Καζακστάν την περασμένη εβδομάδα, η Λευκορωσία -ένας βασικός σύμμαχος της Ρωσίας στην Ανατολική Ευρώπη- έγινε το δέκατο μέλος του οργανισμού.
Στη σύνοδο κορυφής, που πραγματοποιήθηκε στις 3 και 4 Ιουλίου, συμμετείχαν οι περισσότεροι αρχηγοί κρατών της SCO και οι ηγέτες της Τουρκίας, του Αζερμπαϊτζάν, του Κατάρ και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.
Σύμφωνα με τον ιδρυτικό της χάρτη, η SCO προωθεί την πολιτική, οικονομική και εμπορική συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών.
Ο οργανισμός, ωστόσο, ασχολείται επίσης με την κοινή άμυνα και την ασφάλεια.
Το περασμένο καλοκαίρι, προσωπικό από κράτη μέλη της SCO συμμετείχε σε στρατιωτικές ασκήσεις στην κεντρική περιοχή Τσελιάμπινσκ της Ρωσίας.
Αυτή την εβδομάδα, ο Μπαχτιγιέρ Χακίμοφ, ακόλουθος της Μόσχας για θέματα SCO, ανακοίνωσε ότι ο οργανισμός θα πραγματοποιήσει κοινές ασκήσεις καταπολέμησης της τρομοκρατίας το επόμενο έτος.
Τα γυμνάσια «διεξάγονται από τις ένοπλες δυνάμεις [των μελών του SCO] και αποσκοπούν στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας», δήλωσε στο ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων TASS στις 9 Ιουλίου.
«Το 2025, το [ρωσικό] υπουργείο Άμυνας έχει προγραμματίσει άλλη μια άσκηση αυτού του είδους», πρόσθεσε ο κ. Χακίμοφ χωρίς να πει πού θα διεξαχθούν οι ασκήσεις.
Μιλώντας στη σύνοδο κορυφής της SCO την περασμένη εβδομάδα, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν επανέλαβε τις εκκλήσεις για μια «νέα αρχιτεκτονική συνεργασίας, αδιαίρετης ασφάλειας και ανάπτυξης στην Ευρασία».
Αυτή η «νέα αρχιτεκτονική», δήλωσε στα κρατικά μέσα ενημέρωσης, είχε ως στόχο να αντικαταστήσει «τα ξεπερασμένα ευρωκεντρικά και ευρωατλαντικά μοντέλα που έδιναν μονομερή πλεονεκτήματα σε ορισμένα κράτη».
Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μιλάει κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη στις 30 Ιουνίου 2022. (Manu Fernandez/AP Photo)
Μοναδική θέση
Τον περασμένο μήνα, ο κ. Πούτιν δήλωσε ότι ο SCO είναι ανοικτός σε όλα τα κράτη της Ευρασίας, συμπεριλαμβανομένων των μελών του ΝΑΤΟ, όπως η Τουρκία, η οποία προσχώρησε στη δυτική συμμαχία το 1952.
Υπό τον κ. Ερντογάν, η Τουρκία διατηρεί καλές σχέσεις με τη Ρωσία, με την οποία μοιράζεται εκτεταμένους εμπορικούς δεσμούς και θαλάσσια σύνορα.
Η Άγκυρα καταδίκασε την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022, αλλά αρνήθηκε να υποστηρίξει τις δυτικές κυρώσεις κατά της Μόσχας – προς ενόχληση των συμμάχων της στο ΝΑΤΟ.
Η Τουρκία έχει επίσης διατηρήσει καλές σχέσεις με το Κίεβο, επιτρέποντάς της περιστασιακά να διαδραματίσει το ρόλο του διαμεσολαβητή.
Ωστόσο, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ φάνηκε να «παγώνει» στην ελπίδα της Τουρκίας να ενταχθεί στον SCO -τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα.
«Γνωρίζουμε τη φιλοδοξία της Τουρκίας να ενταχθεί στον SCO», δήλωσε ο κ. Πεσκόφ στις 12 Ιουλίου, σύμφωνα με τα κρατικά μέσα ενημέρωσης.
«Αλλά υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων μεταξύ των δεσμεύσεων της Τουρκίας ως μέλους του ΝΑΤΟ και της ιδεολογίας που αντικατοπτρίζεται στα ιδρυτικά έγγραφα της SCO», δήλωσε στους δημοσιογράφους.
«Υπάρχουν ορισμένα ζητήματα που πρέπει να συζητηθούν», πρόσθεσε χωρίς να δώσει περισσότερες διευκρινίσεις.
Μέχρι τη δημοσίευση, η Άγκυρα δεν είχε ακόμη απαντήσει στις παρατηρήσεις του εκπροσώπου του Κρεμλίνου.
Η Ρωσία καταδίκασε τον νέο γύρο ισραηλινών αεροπορικών επιδρομών στη Συρία – τον δεύτερο σε λιγότερο από μία εβδομάδα – που σύμφωνα με τις πληροφορίες σκότωσε αρκετούς αμάχους και έναν Ιρανό αξιωματικό στις 3 Ιουνίου.
«Η Μόσχα καταδικάζει σθεναρά αυτές τις επιθετικές ενέργειες, οι οποίες συνιστούν κατάφωρη παραβίαση της κυριαρχίας της Συρίας και των βασικών κανόνων του Διεθνούς Δικαίου», ανέφερε σε ανακοίνωσή του το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών.
Περιγράφοντας τα πλήγματα ως «απαράδεκτα», το υπουργείο κάλεσε την ηγεσία του Ισραήλ να «εγκαταλείψει αυτή τη φαύλη πρακτική που απειλεί να αποσταθεροποιήσει ολόκληρη τη Μέση Ανατολή».
Τις πρώτες πρωινές ώρες της 3ης Ιουνίου, ισραηλινά πολεμικά αεροσκάφη έπληξαν πολλαπλές θέσεις κοντά στην πόλη Χαλέπι, στα βορειοδυτικά της Συρίας.
Σύμφωνα με το συριακό πρακτορείο ειδήσεων SANA, οι αεροπορικές επιδρομές άφησαν πίσω τους «έναν αριθμό αμάχων» νεκρούς και προκάλεσαν σημαντικές υλικές ζημιές.
Τα ιρανικά μέσα ενημέρωσης μετέδωσαν αργότερα ότι ένα μέλος του Σώματος των Φρουρών της Επανάστασης της Τεχεράνης σκοτώθηκε επίσης στην επίθεση.
Οι Epoch Times δεν μπόρεσαν να επαληθεύσουν ανεξάρτητα τις αναφορές, ενώ το Ισραήλ, από την πλευρά του, δεν έχει αναγνωρίσει τα πλήγματα.
Από τότε που ξέσπασε η εμφύλια σύγκρουση στη Συρία το 2011, το Ιράν διατηρεί στρατιωτική παρουσία στη ρημαγμένη από τον πόλεμο χώρα, υποστηρίζοντας την κυβέρνηση του προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ.
Το 2015, η Ρωσία, η οποία θεωρεί το Ιράν ως βασικό περιφερειακό της σύμμαχο, ανέπτυξε επίσης δυνάμεις στη Συρία μετά από πρόσκληση της Δαμασκού.
Ο τελευταίος γύρος αεροπορικών επιδρομών ήταν η δεύτερη αναφερόμενη ισραηλινή επίθεση σε θέσεις στη Συρία σε λιγότερο από μία εβδομάδα.
Στις 29 Μαΐου, το Ισραήλ φέρεται να πραγματοποίησε σειρά αεροπορικών επιδρομών σε στόχους στην κεντρική Συρία και στην παράκτια πόλη Μπανίγια.
Σύμφωνα με το SANA, οι επιθέσεις είχαν στόχο ένα κτίριο κατοικιών στην πόλη Μπανίγια, με αποτέλεσμα να σκοτωθεί ένα παιδί και να τραυματιστούν 10 κάτοικοι.
Το πρακτορείο επικαλείται στρατιωτική πηγή που υποστήριξε ότι η αεροπορική επίθεση του Ισραήλ προήλθε «από την κατεύθυνση του λιβανέζικου εδάφους».
Μια ιρανική σημαία κρέμεται από τα ερείπια της ιρανικής πρεσβείας στη Δαμασκό, που καταστράφηκε από το ισραηλινό χτύπημα την 1η Απριλίου 2024. (Firas Makdesi/REUTERS)
Το Ισραήλ, σύμφωνα με την πάγια πολιτική του, απέφυγε να σχολιάσει το περιστατικό.
Ένας αξιωματούχος του ρωσικού υπουργείου Άμυνας, ωστόσο, εμφανίστηκε αργότερα να επιβεβαιώνει τα πλήγματα.
«Δύο ζεύγη ισραηλινών F-16 πραγματοποίησαν πλήγματα σε εγκαταστάσεις στρατιωτικής υποδομής στην επαρχία Χομς [της Συρίας] με […] πυραύλους», ανέφερε ο υποστράτηγος Γιούρι Ποπόφ σε δήλωσή του στις 30 Μαΐου.
«Το ένα έπεσε στην πόλη Μπανίγια, σκοτώνοντας ένα παιδί, τραυματίζοντας 10 πολίτες και προκαλώντας ζημιές σε ένα κτίριο κατοικιών», διευκρίνησε.
Από την ίδρυσή του το 1948, το Ισραήλ έχει εμπλακεί σε τρεις μεγάλες συγκρούσεις με τη Συρία, με την οποία παραμένει ακόμη τεχνικώς σε εμπόλεμη κατάσταση.
Από το 2011 δε, πραγματοποιεί πλήγματα σε συριακούς στόχους με αυξανόμενη συχνότητα.
Στα τέλη του περασμένου έτους, τα διεθνή αεροδρόμια της Δαμασκού και του Χαλεπίου δέχθηκαν ταυτόχρονη επίθεση από ισραηλινά πολεμικά αεροσκάφη, με αποτέλεσμα να καταστραφούν οι διάδρομοι προσγείωσης και να ακυρωθούν οι προγραμματισμένες πτήσεις.
Το Ισραήλ κατηγορεί το Ιράν – και τη λιβανέζικη σύμμαχό του, Χεζμπολάχ – ότι οργανώνουν διασυνοριακές επιθέσεις κατά του Ισραήλ από το εσωτερικό του συριακού εδάφους.
Φόβοι για κλιμάκωση
Οι επιθέσεις σε στόχους στο εσωτερικό της Συρίας έχουν αυξηθεί από τον Οκτώβριο, όταν το Ισραήλ ξεκίνησε μια ευρεία επίθεση – η οποία βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη – κατά της Λωρίδας της Γάζας.
Την 1η Απριλίου, ισραηλινά πολεμικά αεροσκάφη έπληξαν το προξενείο του Ιράν στη Δαμασκό, σκοτώνοντας επτά υψηλόβαθμους Ιρανούς στρατιωτικούς και έξι Σύρους υπηκόους.
Ήταν η πρώτη φορά που μια ξένη διπλωματική αποστολή στη Συρία δέχθηκε επίθεση, σηματοδοτώντας μια δραματική αλλαγή στον πόλεμο του Ισραήλ με τους περιφερειακούς εχθρούς του.
Η επίθεση στο προξενείο καταδικάστηκε από τα περισσότερα κράτη της περιοχής, περιλαμβανομένων του Ιράκ, της Σαουδικής Αραβίας, του Κατάρ, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και του Πακιστάν.
Ακόμη και αξιωματούχοι των ΗΠΑ, οι οποίοι συνήθως υπερασπίζονται το δικαίωμα του Ισραήλ στην «αυτοάμυνα», εξέφρασαν ανησυχία για τις πιθανές επιπτώσεις της επίθεσης.
«Ανησυχούμε για οτιδήποτε μπορεί να προκαλέσει επέκταση της σύγκρουσης [μεταξύ του Ισραήλ και των εχθρών του]», είχε δηλώσει τότε εκπρόσωπος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών.
Η Μόσχα, από την πλευρά της, χαρακτήρισε την επίθεση ως «απολύτως απαράδεκτη», με τη ρωσική πρεσβεία στην Τεχεράνη να κάνει λόγο για «σοβαρή παραβίαση των διεθνών κανόνων».
Δύο εβδομάδες αργότερα, η Τεχεράνη απάντησε στο χτύπημα στο προξενείο της, εκτοξεύοντας περισσότερα από 300 μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους εναντίον στρατιωτικών στόχων στο Ισραήλ.
Το ιρανικό μπαράζ δεν προκάλεσε θύματα, με τους περισσότερους εισερχόμενους πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη να αναχαιτίζονται από το αμυντικό σύστημα «Σιδερένιος Θόλος» του Ισραήλ.
Η Τεχεράνη, εν τω μεταξύ, δεν έχει ακόμη απαντήσει στην επίθεση του Ισραήλ της 3ης Ιουνίου κοντά στο Χαλέπι, η οποία σύμφωνα με πληροφορίες σκότωσε έναν Ιρανό στρατιωτικό αξιωματικό.
Αλλά την ίδια ημέρα, η ομάδα Χεζμπολάχ του Λιβάνου ισχυρίστηκε ότι εκτόξευσε μια μοίρα μη επανδρωμένων αεροσκαφών εναντίον ενός στρατιωτικού στρατηγείου στο βόρειο Ισραήλ.
Ισχυρίστηκε επίσης ότι εκτόξευσε δεκάδες ρουκέτες σε θέσεις στα κατεχόμενα από το Ισραήλ υψίπεδα του Γκολάν.
Σύμφωνα με την ομάδα, τα πυρά εξαπολύθηκαν σε αντίποινα για προηγούμενη ισραηλινή επίθεση που σκότωσε ένα μέλος της Χεζμπολάχ και δύο Λιβανέζους πολίτες.
Στις 4 Ιουνίου, ο ισραηλινός στρατός και οι υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης αγωνίστηκαν να περιορίσουν τεράστιες πυρκαγιές στα βόρεια της χώρας που προκλήθηκαν από τη διασυνοριακή επίθεση της Χεζμπολάχ.
«[Οι ισραηλινές] δυνάμεις έχουν αποκτήσει τον έλεγχο των θέσεων της πυρκαγιάς και, σε αυτό το στάδιο, δεν κινδυνεύει καμία ανθρώπινη ζωή», ανέφερε ο στρατός σε ανακοίνωσή του.
Σύμφωνα με πληροφορίες, δεκάδες ιερείς έχουν αλλάξει πίστη από την Ορθόδοξη Εκκλησία της Μολδαβίας που συνδέεται με τη Μόσχα στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ρουμανίας, πιστεύοντας ότι το μέλλον της Μολδαβίας βρίσκεται σε τελική ανάλυση στη Δύση.
«Το φαινόμενο αυτό προμηνύει ένα ξεπάγωμα στην εκκλησία», δήλωσε ο Βασίλι Μπανέσκου, εκπρόσωπος της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ρουμανίας, σε ραδιοφωνική συνέντευξη στις 25 Απριλίου.
«Οι ιερείς καταλαβαίνουν ότι … το μέλλον της Μολδαβίας είναι με την Ευρώπη, με τη Ρουμανία», πρόσθεσε.
Η Μολδαβία και η Ρουμανία είναι και οι δύο πρώην σοβιετικές σοσιαλιστικές δημοκρατίες.
Αλλά σε αντίθεση με τη Μολδαβία, η Ρουμανία έχει και τα δύο πόδια σταθερά στο δυτικό στρατόπεδο.
Το 2004, η Ρουμανία έγινε μέλος της διατλαντικής συμμαχίας του ΝΑΤΟ. Τρία χρόνια αργότερα, εντάχθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ).
Αντίθετα, η Μολδαβία, η οποία βρίσκεται σε επισφαλή θέση μεταξύ της Ρουμανίας και της Ουκρανίας, δεν είναι μέλος κανενός οργανισμού.
Πέρυσι, η Μολδαβία (μαζί με την Ουκρανία) έλαβε το καθεστώς της υποψήφιας προς ένταξη χώρας στην ΕΕ, γεγονός που την έθεσε σε τροχιά ένταξης στο ευρωπαϊκό μπλοκ πριν το τέλος της δεκαετίας.
Η Μάια Σάντου, η έντονα φιλοδυτική πρόεδρος της Μολδαβίας, ζήτησε να διεξαχθεί εντός του έτους εθνικό δημοψήφισμα για την ένταξη στην ΕΕ.
Εν τω μεταξύ, οι ορθόδοξοι χριστιανοί της Μολδαβίας – περίπου το 90 τοις εκατό του πληθυσμού – είναι διχασμένοι μεταξύ δύο αντίπαλων εκκλησιών με διαφορετικές πολιτικές προοπτικές: της Μητρόπολης της Μολδαβίας και της Μητρόπολης της Βεσσαραβίας.
Και οι δύο εδρεύουν στο Κισινάου, την πρωτεύουσα της Μολδαβίας, και αμφότερες ισχυρίζονται ότι ασπάζονται τα δόγματα του ορθόδοξου χριστιανισμού.
Ωστόσο, ενώ η πρώτη υπάγεται στη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία, η δεύτερη υπάγεται στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ρουμανίας με έδρα το Βουκουρέστι.
Στα τέλη του περασμένου έτους, η Μητρόπολη της Μολδαβίας επέλεξε να διατηρήσει τη μακροχρόνια σύνδεσή της με το Πατριαρχείο της Μόσχας, την ιστορική έδρα της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας.
«Ο κλήρος και ο λαός παραμένουν πιστοί στην [συνδεδεμένη με τη Μόσχα] Ορθόδοξη Εκκλησία της Μολδαβίας», είχε δηλώσει τότε εκπρόσωπος της εκκλησίας.
«Δεν θα υπάρξει καμία συζήτηση για τη σύνδεση της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Μολδαβίας με το Πατριαρχείο της Ρουμανίας», πρόσθεσε.
Η πρόεδρος της Μολδαβίας Μάια Σάντου στην τρίτη υπουργική διάσκεψη της Πλατφόρμας Υποστήριξης της Μολδαβίας στο Παρίσι, στις 21 Νοεμβρίου 2022. (YOAN VALAT/Pool μέσω Reuters)
Πολιτική Ορθοδοξία
Από τότε, δεκάδες ορθόδοξοι ιερείς φέρονται να έχουν αλλάξει πίστη από τη μολδαβική εκκλησία στην αντίστοιχη ρουμανική.
Ο κύριος λόγος για τις αποστασίες φαίνεται να σχετίζεται με τη Ρωσία και τη συνεχιζόμενη εισβολή της στην ανατολική Ουκρανία, η οποία διανύει πλέον τον τρίτο χρόνο της.
Σε δηλώσεις που μεταδόθηκαν πέρυσι, η κ. Σάντου δήλωσε ότι η ορθόδοξη χριστιανική κοινότητα της Μολδαβίας «επιθυμεί την ειρήνη και θέλει να γίνονται σεβαστά τα σύνορα όλων των χωρών».
Σε μια έμμεση αναφορά στη σύγκρουση στην Ουκρανία, πρόσθεσε: «Η εκκλησία δεν μπορεί να μένει στο περιθώριο και να προσποιείται ότι δεν βλέπει τι συμβαίνει».
Υπό την κ. Σάντου, η Μολδαβία καταδίκασε την εισβολή της Ρωσίας, σταμάτησε τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου και κατηγόρησε τη Μόσχα για ανάμιξη στις εσωτερικές της υποθέσεις.
Η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ρουμανίας υποστηρίζει ανοιχτά τη φιλοδοξία της Μολδαβίας, την οποία υπερασπίζεται η κ. Σάντου, να ενταχθεί στην ΕΕ έως το 2030.
Η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία, αντίθετα, συνήθως θεωρεί τη Δύση -και τους κορυφαίους θεσμούς της- ως παρακμιακή και διεφθαρμένη.
Υπό τον επίσκοπο Κύριλλο, τον ορθόδοξο πατριάρχη της Μόσχας, η εκκλησία παρέμεινε σταθερός υποστηρικτής της συνεχιζόμενης εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Ο κ. Μπανέσκου, εκπρόσωπος της Ρουμανικής Εκκλησίας, δήλωσε ότι η εκκλησία του θα συνεχίσει να υποδέχεται Μολδαβούς ιερείς που επιδιώκουν να αποστασιοποιηθούν από τη Μόσχα.
«Η τάση των αποχωρήσεων από τη Μητρόπολη Μολδαβίας … θα συνεχίσει να εξαπλώνεται», υποστήριξε.
Σε απάντηση, η συνδεδεμένη με τη Μόσχα Μητρόπολη Μολδαβίας κάλεσε τους ιερείς που αποστατούν να «εξετάσουν τα λάθη τους, να μετανοήσουν βαθιά και να επιστρέψουν στους κόλπους της εκκλησίας».
Άνθρωποι συμμετέχουν σε διαδήλωση κατά της κυβέρνησης της Μολδαβίας και του φιλοευρωπαίου προέδρου της στο Κισινάου, στις 19 Φεβρουαρίου 2023. (Elena Covalenco/AFP via Getty Images)
Αυτόνομη περιοχή κοιτάζει προς τα ανατολικά
Ενώ η κυβέρνηση του Κισινάου παραμένει αποφασισμένη να ενταχθεί στην ΕΕ, άλλα πολιτικά πρόσωπα της Μολδαβίας είναι σαφώς λιγότερο ενθουσιώδη.
«Η ένταξη στην ΕΕ συνεπάγεται την παραίτηση από τα κρατικά συμφέροντα, την κυριαρχία και την ανεξαρτησία», δήλωσε αυτή την εβδομάδα η Γεβγκένια Γκουτσούλ, επικεφαλής της αυτόνομης δημοκρατίας της Γκαγκαουζίας της Μολδαβίας.
Σε αντίθεση με την υπόλοιπη Μολδαβία, η Γκαγκαουζία κατοικείται κυρίως από εθνοτικούς Τούρκους που ακολουθούν τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία.
Η περιοχή και ο λαός της, που είναι γνωστοί ως Γκαγκαούζοι Τούρκοι, βρίσκονται κοντά στη Μαύρη Θάλασσα και διατηρούν μακροχρόνιους πολιτιστικούς και θρησκευτικούς δεσμούς με τη Ρωσία.
Πέρυσι, η κ. Γκουτσούλ εξελέγη ηγέτης, ή αλλιώς μπασκάν, της δημοκρατίας των Γκαγκαούζων, προς μεγάλη απογοήτευση του Κισινάου.
Μαζί με την αντίθεσή της στην ένταξη της Μολδαβίας στην ΕΕ, η ίδια και το φιλορωσικό κόμμα Sor (προφέρεται “Shor”) υποστηρίζουν στενότερες σχέσεις με τη Μόσχα.
Τον περασμένο μήνα, η κ. Γκουτσούλ επισκέφθηκε τη Ρωσία, όπου συναντήθηκε με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν.
Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, φέρεται να είπε στον κ. Πούτιν ότι φιλοδυτικές προσωπικότητες στο Κισινάου επιδιώκουν ενεργά να στερήσουν από τη Γκαγκαουζία τα συνταγματικά της δικαιώματα.
Μετά τη συνάντηση, δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι ο κ. Πούτιν υποσχέθηκε να «επεκτείνει την υποστήριξη στον λαό των Γκαγκαούζων για την προάσπιση των δικαιωμάτων, της εξουσίας και της διεθνούς θέσης του».
Μιλώντας αυτή την εβδομάδα, η κ. Γκουτσούλ επέκρινε την ΕΕ για μια σειρά θεμάτων, λέγοντας ότι η Μολδαβία θα εξυπηρετούνταν καλύτερα αν εντασσόταν στην Ευρασιατική Οικονομική Ένωση (ΕΑΕΕ).
Η ΕΑΕΕ, που ιδρύθηκε από τη Μόσχα το 2014, είναι μια οικονομική ένωση πέντε πρώην σοβιετικών κρατών της Ευρασίας.
Εκτός από τη Ρωσία, τα σημερινά μέλη του μπλοκ αποτελούν η Αρμενία, η Λευκορωσία, το Καζακστάν και το Κιργιστάν.
«Βλέπουμε το μέλλον μας στην ΕΑΕΕ, όπου οι σχέσεις βασίζονται στον αμοιβαίο σεβασμό και όχι στις υπαγορεύσεις μιας ξένης γραφειοκρατίας», δήλωσε η κ. Γκουτσούλ σε δηλώσεις της, τις οποίες επικαλείται το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων TASS.
Στις 26 Φεβρουαρίου, οι Βέλγοι αγρότες συγκεντρώθηκαν στις Βρυξέλλες, για δεύτερη φορά μέσα σε ένα μήνα, για να διαμαρτυρηθούν για τις πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), οι οποίες, όπως λένε, τους βγάζουν από την αγορά.
Όπως και οι συνάδελφοί τους αλλού, οι Βέλγοι αγρότες καταγγέλλουν την αύξηση του ενεργειακού κόστους και τις φθηνές εισαγωγές τροφίμων από χώρες εκτός της ΕΕ που, όπως λένε, υποβαθμίζουν τους τοπικούς παραγωγούς.
«Βρισκόμαστε και πάλι εδώ στις Βρυξέλλες σήμερα επειδή η ΕΕ δεν ακούει τα αιτήματά μας», δήλωσε στο Reuters ο Morgan Ody, γενικός συντονιστής μιας εξέχουσας ένωσης αγροτών.
«Παράγουμε τα τρόφιμα, αλλά δεν βγάζουμε τα προς το ζην – εξαιτίας των συμφωνιών ελεύθερου εμπορίου, της απορρύθμισης και επειδή οι τιμές είναι κάτω από το κόστος παραγωγής. Απαιτούμε από την ΕΕ να κινηθεί σε αυτό το θέμα.»
Η δεύτερη συγκέντρωση των απογοητευμένων αγροτών στις Βρυξέλλες έγινε με αφορμή την έκτακτη συνεδρίαση των υπουργών Γεωργίας της ΕΕ, στην οποία συζητήθηκαν τρόποι για την άμβλυνση των παραπόνων των διαδηλωτών.
Τις τελευταίες εβδομάδες έχουν σημειωθεί παρόμοιες διαμαρτυρίες, διαφορετικού μεγέθους και έντασης, στη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ισπανία, την Ιταλία, την Ελλάδα και την Πολωνία.
Οι αγρότες σε ολόκληρη την ΕΕ καταγγέλλουν, επίσης, αυτό που θεωρούν υπερβολική γραφειοκρατία της ΕΕ και τις περιοριστικές, «φιλικές προς το κλίμα» πολιτικές που επιβάλλουν οι αξιωματούχοι στις Βρυξέλλες.
«Μας αγνοούν», δήλωσε στο Associated Press η Marieke Van De Vivere, αγρότισσα από τη βόρεια Γάνδη του Βελγίου, καλώντας τους υπουργούς της ΕΕ να επισκεφθούν τους αγρότες που εργάζονται στα χωράφια τους, «για να δουν ότι δεν είναι πολύ εύκολο με τους κανόνες που μας επιβάλλουν».
Κατά την άφιξη των υπουργών Γεωργίας, δεκάδες αγρότες στάθμευσαν τα τρακτέρ τους έξω από τον χώρο της συνάντησης, ενώ εκατοντάδες άλλοι απέκλεισαν τους δρόμους προς την πόλη.
Κάποια στιγμή, αστυνομικοί των ΜΑΤ χρησιμοποίησαν κανόνια νερού για να διαλύσουν τους διαδηλωτές, αφού σωροί από ελαστικά πυρπολήθηκαν κοντά στην περιοχή όπου γινόταν η συνάντηση.
Κατά την άφιξή τους, οι υπουργοί της ΕΕ φάνηκαν να εκφράζουν τη συμπάθειά τους για την κατάσταση των αγροτών.
«Χρειάζεται […] να πούμε στους αγρότες ότι κάτι αλλάζει», δήλωσε στους δημοσιογράφους ο Γάλλος υπουργός Γεωργίας Marc Fesneau.
«Όχι μόνο βραχυπρόθεσμα, αλλά και μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα.»
Ο David Clarinval, υπουργός Γεωργίας του Βελγίου, επέμεινε ότι ο ίδιος και άλλοι αξιωματούχοι της ΕΕ ακούνε «σαφώς τα παράπονά τους [των αγροτών]».
«Κατανοούμε ότι ορισμένοι βρίσκονται σε δύσκολη θέση», δήλωσε, προσθέτοντας ότι «η επιθετικότητα δεν αποτελεί πηγή λύσεων», αναφερόμενος στις κλιμακούμενες αντιδράσεις των αγροτών σε ολόκληρη την ήπειρο.
Στις 30 Ιανουαρίου, εκατοντάδες αγρότες στάθμευσαν τα τρακτέρ τους έξω από το κτίριο του Κοινοβουλίου της ΕΕ, το οποίο φιλοξενούσε σύνοδο κορυφής των Ευρωπαίων ηγετών.
Ενώ η σύνοδος κορυφής βρισκόταν σε εξέλιξη, οι διαδηλωτές έβαλαν φωτιά σε δεμάτια με άχυρο, πέταξαν μπουκάλια και αυγά κατά της αστυνομίας και πολιόρκησαν το μεγαλύτερο θαλάσσιο λιμάνι της χώρας.
Οι υπουργοί Γεωργίας αναμενόταν να συζητήσουν τρόπους εκτόνωσης της απογοήτευσης των αγροτών και αντιμετώπισης των πιο πιεστικών παραπόνων τους.
Οι προτάσεις περιλαμβάνουν μείωση του αριθμού και της συχνότητας των επιθεωρήσεων στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις και εξαιρέσεις από ορισμένους περιβαλλοντικούς κανόνες για τους αγρότες μικρής κλίμακας.
Οι Βρυξέλλες έχουν ήδη χαλαρώσει ορισμένους από τους πιο αυστηρούς περιορισμούς τους, μετά από μια σειρά διαμαρτυριών που είχαν λάβει χώρα σε άλλα κράτη της ΕΕ.
Για παράδειγμα, αφαιρέθηκε ο στόχος της μείωσης των εκπομπών από τις γεωργικές εκμεταλλεύσεις από τον «οδικό χάρτη για το κλίμα» και αποσύρθηκε η προτεινόμενη νομοθεσία κατά της χρήσης ορισμένων φυτοφαρμάκων.
Επίσης, εγκαταλείφθηκε η απαίτηση να αφήνουν οι αγρότες ένα ορισμένο τμήμα της γης τους σε αγρανάπαυση με στόχο την «προώθηση της ‘βιοποικιλότητας’».
Νωρίτερα φέτος, οι Γερμανοί αξιωματούχοι προσπάθησαν να εκτονώσουν την κρίση υποσχόμενοι να διατηρήσουν τις φορολογικές απαλλαγές για τους αγρότες, ενώ παράλληλα θα καταργούσαν σταδιακά τις αγροτικές επιδοτήσεις, μέσα σε διάστημα τριών ετών.
Μετά από μαζικές διαμαρτυρίες στη Γαλλία, το Παρίσι απέσυρε τα σχέδιά του να καταργήσει τις επιδοτήσεις ντίζελ και δεσμεύτηκε να χαλαρώσει τους περιβαλλοντικούς κανόνες για τη γεωργική παραγωγή.
Αγρότες διαμαρτύρονται με τα τρακτέρ τους κοντά στο Sulechow της Πολωνίας, στις 20 Φεβρουαρίου 2024. (Wladyslaw Czulak/Agencja Wyborcza.pl μέσω Reuters)
Ωστόσο, οι αγρότες στη Γαλλία, τη Γερμανία και την υπόλοιπη ΕΕ λένε ότι οι παραχωρήσεις δεν είναι αρκετές και έχουν ορκιστεί να συνεχίσουν τις διαμαρτυρίες τους μέχρι να ικανοποιηθούν όλα τα αιτήματά τους.
Οι διαμαρτυρίες των Ευρωπαίων αγροτών, με χαρακτηριστική τη χρήση αγροτικών οχημάτων για τον αποκλεισμό αυτοκινητοδρόμων, δρόμων και συνοριακών διαβάσεων, ξεκίνησαν για πρώτη φορά στην Ολλανδία το 2019.
Έκτοτε, έχουν εξαπλωθεί σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπου οι αγρότες και άλλοι εργαζόμενοι στον αγροτικό τομέα έχουν κοινά προβλήματα.
Ταυτόχρονες συγκεντρώσεις στην Ισπανία και την Πολωνία
Η διαμαρτυρία της 26ης Φεβρουαρίου στις Βρυξέλλες συνέπεσε με παρόμοιες δράσεις στη Μαδρίτη, όπου οι Ισπανοί αγρότες εξέφρασαν παρόμοια παράπονα χτυπώντας τύμπανα και αποκλείοντας δρόμους.
«Αυτοί οι κανόνες [της ΕΕ] είναι απαράδεκτοι», δήλωσε στο Reuters ο Ρομπέρτο Ροντρίγκεζ, αγρότης από την κεντρική επαρχία της ισπανικής Άβιλα, προσθέτοντας:
«Έχουμε κουραστεί από τη γραφειοκρατία. Θέλουν να δουλεύουμε στα χωράφια την ημέρα και να ασχολούμαστε με τη γραφειοκρατία τη νύχτα.»
Νωρίτερα αυτόν τον μήνα, οι Ισπανοί αγρότες απέκλεισαν δρόμους σε όλη τη χώρα για να διαμαρτυρηθούν για τον αυξανόμενο πληθωρισμό και τον αθέμιτο ανταγωνισμό από παραγωγούς σε κράτη εκτός ΕΕ.
«Οι αγρότες αντιμετωπίζουν τα ίδια προβλήματα σε ολόκληρη την ΕΕ», είχε επισημάνει τότε ο αντιπρόεδρος μιας κορυφαίας ισπανικής ένωσης αγροτών.
Με τις διαμαρτυρίες να βρίσκονται σε εξέλιξη στις Βρυξέλλες και τη Μαδρίτη, οι Πολωνοί αγρότες πραγματοποίησαν επίσης διαδηλώσεις κατά της εισροής φθηνών σιτηρών από τη γειτονική Ουκρανία.
Οι Πολωνοί αγρότες έχουν καταγγείλει εδώ και καιρό την απόφαση των Βρυξελλών του 2022 για την άρση των δασμών από τις εισαγωγές τροφίμων από την Ουκρανία.
Τις τελευταίες εβδομάδες, οι Πολωνοί αγρότες διέκοψαν την κυκλοφορία σε όλη την επικράτεια και επέβαλαν de facto αποκλεισμό στα σύνορα της Πολωνίας με την Ουκρανία.
Στις 26 Φεβρουαρίου, απέκλεισαν επίσης ένα συνοριακό πέρασμα με τη Γερμανία, για να προβάλλουν περαιτέρω τα αιτήματά τους.
«Πρόκειται για μια επίδειξη αλληλεγγύης», δήλωσε ο Adrian Wawrzyniak, εκπρόσωπος μιας σημαντικής πολωνικής ένωσης αγροτών.
«Οι Πολωνοί και οι Γερμανοί αγρότες δεν θα επιτρέψουν να συνεχίσουν να εισέρχονται αυτά τα προϊόντα από την Ουκρανία στην ευρωπαϊκή αγορά.»
Μιλώντας από τη Βαρσοβία, ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ δήλωσε ότι τα παράπονα των αγροτών πρέπει να αντιμετωπιστούν «σε ευρωπαϊκό επίπεδο».
«Η Πολωνία είναι η πρώτη χώρα της ΕΕ [στα σύνορα με την Ουκρανία], αλλά αυτό είναι ένα πρόβλημα της ΕΕ στο σύνολό της – της γεωργίας της ΕΕ στο σύνολό της», δήλωσε στους δημοσιογράφους.
«Η ΕΕ πρέπει να επιλύσει το ζήτημα αυτό σε ευρωπαϊκό επίπεδο, περιλαμβανομένης της στήριξης των Πολωνών γεωργών.»
Του Adam Morrow, με τη συμβολή του Reuters και του Associated Press
Η Αρμενία κινδυνεύει να θυσιάσει την εθνική της κυριαρχία με την ένταξή της στη στρατιωτική συμμαχία του ΝΑΤΟ, δήλωσε ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ.
«Ελπίζω το Ερεβάν [η πρωτεύουσα της Αρμενίας] να γνωρίζει ότι η εμβάθυνση της συνεργασίας του με τη συμμαχία [του ΝΑΤΟ] θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα να χάσει την κυριαρχία του όσον αφορά την άμυνα και την ασφάλεια», δήλωσε ο κ. Λαβρόφ στο ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων TASS στις 28 Δεκεμβρίου.
Παρότι ονομαστικός σύμμαχος της Ρωσίας, η Αρμενία πραγματοποιεί στρατιωτικές ασκήσεις με το ΝΑΤΟ και μεταρρυθμίζει τον στρατό της για να τον ευθυγραμμίσει με τα πρότυπα του δυτικού οργανισμού, δήλωσε ο κ. Λαβρόφ.
Η Αρμενία είναι μακροχρόνιο μέλος του Οργανισμού της Συνθήκης Συλλογικής Ασφάλειας (ΟΣΣΑ), ενός μπλοκ ασφαλείας υπό την ηγεσία της Μόσχας, το οποίο ιδρύθηκε μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης.
Μαζί με τη Ρωσία και την Αρμενία, ο ΟΣΣΑ περιλαμβάνει τη Λευκορωσία, το Καζακστάν, το Κιργιστάν και το Τατζικιστάν.
Από τότε που η Ρωσία ξεκίνησε την εισβολή της στην ανατολική Ουκρανία στις αρχές του περασμένου έτους, το Ερεβάν έχει σταδιακά απομακρυνθεί από τον οργανισμό.
Τον Σεπτέμβριο, ανακάλεσε τον μόνιμο αντιπρόσωπό της στο μπλοκ ασφαλείας και αρνήθηκε να συμμετάσχει στις προγραμματισμένες στρατιωτικές ασκήσεις του ΟΣΣΑ στη Λευκορωσία.
Λίγο αργότερα, η Αρμενία φιλοξένησε τμήματα του αμερικανικού στρατού για κοινές στρατιωτικές ασκήσεις κοντά στο Ερεβάν.
Την περίοδο εκείνη, ο επικεφαλής της επιτροπής εξωτερικών υποθέσεων της ρωσικής Κρατικής Δούμας κατηγόρησε τις Ηνωμένες Πολιτείες ότι προσπαθούν να αποκτήσουν ένα «αντιρωσικό έρεισμα» στην περιοχή του Νοτίου Καυκάσου.
Το Ερεβάν ενόχλησε εκ νέου τη Μόσχα τον περασμένο μήνα, όταν αρνήθηκε να συμμετάσχει στη σύνοδο κορυφής του ΟΣΣΑ στο Μινσκ, στην οποία συμμετείχε ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν.
«Αυτό δεν μπορεί παρά να μας προκαλεί ανησυχία», ανέφερε ο κ. Λαβρόφ στις δηλώσεις του στο TASS.
«Έχουμε επανειλημμένα επισημάνει στους Αρμένιους ομολόγους μας ότι ο πραγματικός στόχος του ΝΑΤΟ είναι να ενισχύσει τη θέση του στην περιοχή [του Νοτίου Καυκάσου] και να δημιουργήσει συνθήκες χειραγώγησης με βάση τη στρατηγική του “διαίρει και βασίλευε”».
Επανεκκίνηση της εξωτερικής πολιτικής
Σε προηγούμενες δηλώσεις του, ο πρωθυπουργός της Αρμενίας Νικολ Πασινιάν έχει τονίσει ότι η χώρα του δεν σχεδιάζει να αποχωρήσει από τον ΟΣΣΑ.
Ο πρωθυπουργός της Αρμενίας Νικόλ Πασινιάν και ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν δίνουν τα χέρια στη σύνοδο κορυφής του Οργανισμού της Συνθήκης Συλλογικής Ασφάλειας (ΟΣΣΑ) στο Ερεβάν της Αρμενίας, 23 Νοεμβρίου 2022. (Hayk Baghdasaryan/Photolure μέσω Reuters)
Σε τηλεοπτικά σχόλια τον περασμένο μήνα, ο κ. Πασινιάν δήλωσε ότι οποιαδήποτε απόφαση να εγκαταλείψει το μπλοκ ασφαλείας υπό την ηγεσία της Μόσχας θα ληφθεί «σύμφωνα με τα συμφέροντα της Αρμενίας».
Αλλά συνέχισε να ισχυρίζεται ότι η συμμετοχή της Αρμενίας στον ΟΣΣΑ εμπόδιζε τις προσπάθειες για την προμήθεια όπλων και υποστήριξης από «άλλες πηγές» – πιθανότατα μια αναφορά στις δυτικές χώρες.
Στα τέλη Οκτωβρίου, η Γαλλία, μέλος του ΝΑΤΟ, ανακοίνωσε την πώληση προηγμένων συστημάτων ραντάρ και αντιαεροπορικών πυραύλων στην Αρμενία.
Τότε, ο Γάλλος υπουργός Άμυνας Σεμπαστιέν Λεκορνού είχε δηλώσει ότι η Γαλλία θα βοηθούσε στον εκσυγχρονισμό των ενόπλων δυνάμεων της Αρμενίας και θα παρείχε εκπαίδευση στο αρμενικό στρατιωτικό προσωπικό.
«Επιμένουμε στην αμυντική μας σχέση [με την Αρμενία], παρόλο που δεν ανήκουμε στις ίδιες στρατιωτικές και πολιτικές συμμαχίες», είχε δηλώσει ο κ. Λεκορνού σε κοινή ενημέρωση Τύπου με τον Αρμένιο ομόλογό του.
Ο κ. Πασινιάν έχει επίσης παραπονεθεί ότι η συμμετοχή της χώρας του στον ΟΣΣΑ απέτυχε να αποτρέψει μια πρόσφατη στρατιωτική επίθεση του Αζερμπαϊτζάν στην περιοχή Ναγκόρνο-Καραμπάχ που αποτελεί σημείο ανάφλεξης.
Τον Σεπτέμβριο, το Αζερμπαϊτζάν – ο μακροχρόνιος εχθρός της Αρμενίας – πραγματοποίησε μια 24ωρη επίθεση για να ασκήσει τον έλεγχο της περιοχής και να αφοπλίσει τους Αρμένιους αυτονομιστές.
Αν και οι περισσότεροι κάτοικοι του Ναγκόρνο-Καραμπάχ είναι εθνοτικά Αρμένιοι, η περιοχή αναγνωρίζεται διεθνώς ως τμήμα του Αζερμπαϊτζάν.
Η Μόσχα, η οποία διατηρεί ειρηνευτική δύναμη στην περιοχή, απάντησε στις επικρίσεις του κ. Πασινιάν σημειώνοντας ότι η διεκδίκηση του Αζερμπαϊτζάν στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ έχει αναγνωριστεί διεθνώς -ακόμη και από την Αρμενία.
«Δυστυχώς, το Ερεβάν προσπαθεί να αναδιαμορφώσει την πορεία της εξωτερικής του πολιτικής», δήλωσε ο κ. Λαβρόφ σε πρόσφατες δηλώσεις του στο TASS.
«Ανταλλάσσει τη δοκιμασμένη συμμαχία της με τη Μόσχα με αόριστες υποσχέσεις από τη Δύση».
«Για να δικαιολογήσει τη στρατηγική της στροφή, η Αρμενία προσπαθεί να κατηγορήσει τη Ρωσία για όλα τα προβλήματά της -συμπεριλαμβανομένης της πρόσφατης απώλειας του Ναγκόρνο-Καραμπάχ», πρόσθεσε ο κ. Λαβρόφ.
Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ, ο Αζέρος υπουργός Εξωτερικών Τζεϊχούν Μπαϊράμοφ και ο Αρμένιος υπουργός Εξωτερικών Ζοχράμπ Μνατσακανιάν συμμετέχουν σε συνάντηση στη Μόσχα στις 9 Οκτωβρίου 2020. (Ρωσικό Υπουργείο Εξωτερικών/Handout μέσω Reuters)
Επανεξέταση της ρωσικής βάσης
Σε πρόσφατη συνέντευξή του στη Wall Street Journal, ο κ. Πασινιάν δήλωσε ότι η επίθεση του Αζερμπαϊτζάν τον Σεπτέμβριο έφερε την Αρμενία στην απόφαση ότι πρέπει να διαφοροποιήσει τις «σχέσεις της στον τομέα της ασφάλειας».
Στην ίδια συνέντευξη, φάνηκε να αφήνει να εννοηθεί ότι η Αρμενία δεν αποκόμισε κανένα πλεονέκτημα από το να επιτρέψει τη ρωσική στρατιωτική παρουσία στα εδάφη της.
Μαζί με την ειρηνευτική της δύναμη, η Ρωσία διατηρεί μια μεγάλη στρατιωτική βάση στη βορειοδυτική πόλη Γκιούμρι της Αρμενίας.
Λέγεται ότι φιλοξενεί περίπου 3.000 στρατιώτες, και λειτουργεί στο πλαίσιο της Κοινοπολιτείας Ανεξάρτητων Κρατών (ΚΑΚ) από το 1995.
Η ΚΑΚ ιδρύθηκε το 1991 και είναι ένα περιφερειακό μπλοκ υπό την ηγεσία της Μόσχας που περιλαμβάνει εννέα πρώην σοβιετικές δημοκρατίες, συμπεριλαμβανομένης της Αρμενίας.
Μιλώντας στο TASS, ο κ. Λαβρόφ δήλωσε ότι η Μόσχα θα θεωρήσει «οποιαδήποτε εικασία σχετικά με τη χρησιμότητα της 102ης ρωσικής στρατιωτικής βάσης … ως επιβλαβή».
«[Η εγκατάσταση] βασίζεται στα εθνικά συμφέροντα και στο κοινό καθήκον των χωρών μας να διασφαλίσουν τη σταθερότητα στον Νότιο Καύκασο», πρόσθεσε.
