ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΕΜΑΣ
Τετάρτη, 05 Νοέ, 2025
ΕΚΔΟΣΕΙΣ

ASSOCIATED PRESS

Πολύνεκρη αστυνομική επιχείρηση σε φαβέλα του Ρίο ντε Τζανέιρο

Από

Ο αριθμός των νεκρών από τη μαζική αστυνομική επιχείρηση εναντίον συμμορίας διακίνησης ναρκωτικών στο Ρίο ντε Τζανέιρο αυξήθηκε σε 121 άτομα, όπως ανακοίνωσαν οι αρχές την Πέμπτη.

Η επιχείρηση, που ξεκίνησε την Τρίτη σε δύο φαβέλες της πόλης, προκάλεσε σφοδρές ανταλλαγές πυροβολισμών, με άγνωστο αριθμό τραυματιών και τουλάχιστον τέσσερις νεκρούς αστυνομικούς. Οι αξιωματούχοι αναθεώρησαν τον αριθμό των θυμάτων από 119 σε 121, χωρίς ωστόσο να δώσουν περισσότερες λεπτομέρειες για τους δύο νέους θανάτους.

Η Δημόσια Υπηρεσία Υπεράσπισης της Βραζιλίας υπέβαλε την Πέμπτη αίτημα στο Ανώτατο Δικαστήριο, ζητώντας πρόσβαση στα ιατροδικαστικά στοιχεία που αφορούν τους νεκρούς αστυνομικούς. Η υπηρεσία αναφέρει ότι ο πραγματικός αριθμός των θυμάτων ανέρχεται σε 130, περισσότερους από ό,τι δηλώνει επισήμως η αστυνομία.

Η επικεφαλής της μονάδας έρευνας, Ραφαέλα Γκαρσέζ, δήλωσε ότι τα σώματα των θυμάτων «θα αποκαλύψουν τι πραγματικά συνέβη», τονίζοντας πως είναι απαραίτητη η πρόσβαση στα αποδεικτικά στοιχεία.

Οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων ζήτησαν τη διενέργεια ανεξάρτητων ερευνών για τους θανάτους, χαρακτηρίζοντας την επιχείρηση ως μία από τις πιο βίαιες στη σύγχρονη ιστορία της Βραζιλίας.

Σύμφωνα με την αστυνομία, η επιδρομή πραγματοποιήθηκε έπειτα από έρευνα ενός έτους για τη συμμορία Comando Vermelho, που ελέγχει τη διακίνηση ναρκωτικών και άλλες παράνομες δραστηριότητες στις φτωχογειτονιές Complexo do Alemao και Penha. Η ομάδα αυτή ιδρύθηκε μέσα στις φυλακές του Ρίο και έχει επεκτείνει σημαντικά την επιρροή της τα τελευταία χρόνια.

Κατά τη διάρκεια της επιχείρησης, οι αρχές συνέλαβαν 113 άτομα, κατέσχεσαν 118 όπλα και πάνω από έναν τόνο ναρκωτικών.

Η βία παρέλυσε την καθημερινή ζωή στις περιοχές που επλήγησαν: σχολεία έκλεισαν, πανεπιστήμιο ακύρωσε τα μαθήματα, ενώ λεωφορεία χρησιμοποιήθηκαν για να αποκλείσουν δρόμους.

Το Ρίο έχει μακρά ιστορία φονικών αστυνομικών επιχειρήσεων. Τον Μάρτιο του 2005, 29 άνθρωποι σκοτώθηκαν στην περιοχή Baixada Fluminense, που συνορεύει με το Ρίο, ενώ τον Μάιο του 2021, 28 άτομα έχασαν τη ζωή τους σε επιδρομή στη φαβέλα Jacarezinho.

Ωστόσο, η έκταση της επιχείρησης της Τρίτης θεωρείται άνευ προηγουμένου. Το γεγονός προκάλεσε διαδηλώσεις, κατηγορίες για υπερβολική χρήση βίας και αιτήματα παραίτησης του κυβερνήτη του Ρίο.

Το πρωί της Πέμπτης, κοινοτικοί ηγέτες στην Penha συγκεντρώθηκαν στα γραφεία της οργάνωσης υπεράσπισης δικαιωμάτων φαβελών CUFA, προκειμένου να ετοιμάσουν νομική στήριξη για τις οικογένειες των θυμάτων. Πολλά καταστήματα παρέμειναν κλειστά και το κλίμα στην περιοχή ήταν βαρύ.

Πολιτικές αντιδράσεις

Η επιχείρηση προκάλεσε έντονη πολιτική αντιπαράθεση σε εθνικό επίπεδο. Ο κυβερνήτης του Ρίο ντε Τζανέιρο, Κλαούντιο Κάστρο, κατηγόρησε αρχικά την ομοσπονδιακή κυβέρνηση ότι δεν προσέφερε καμία βοήθεια.

Ο υπουργός Δικαιοσύνης Ρικάρντο Λεβαντόφσκι απάντησε ότι δεν είχε λάβει αίτημα συνδρομής, υπερασπιζόμενος παράλληλα την έγκριση ενός νομοσχεδίου που εκκρεμεί στο Κογκρέσο, το οποίο θα ενοποιεί τα συστήματα πληροφοριών των πολιτειακών αστυνομιών. Αναλυτές θεωρούν ότι το μέτρο αυτό θα αποτελέσει ισχυρό όπλο κατά του οργανωμένου εγκλήματος.

Ο Κάστρο ανήκει στο ίδιο κόμμα με τον πρώην πρόεδρο Ζαΐρ Μπολσονάρου και αποτελεί μέλος της αντιπολίτευσης του προέδρου Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα.

Οι πολιτικοί αντίπαλοι του Λούλα προσπάθησαν να συνδέσουν την κυβέρνησή του με την επιχείρηση. Ο γερουσιαστής Φλάβιο Μπολσονάρου, γιος του πρώην προέδρου, δημοσίευσε βίντεο στο οποίο ισχυριζόταν ότι ο Λούλα έχει εγκαταλείψει το Ρίο ντε Τζανέιρο.

Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση έστειλε εκπροσώπους στο Ρίο την Τετάρτη και ανακοίνωσε τη δημιουργία έκτακτου γραφείου για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος στην πολιτεία.

Το πρωί της Πέμπτης, ο πρόεδρος Λούλα υπέγραψε νόμο που ενισχύει τη μάχη κατά του οργανωμένου εγκλήματος. Ο νόμος προβλέπει ποινικοποίηση της συνωμοσίας και της παρεμπόδισης ενεργειών κατά εγκληματικών ομάδων, ενώ αυξάνει την προστασία για δημόσιους λειτουργούς και τις οικογένειές τους, ακόμη και για συνταξιούχους, εφόσον διατρέχουν κίνδυνο λόγω της επαγγελματικής τους δραστηριότητας.

Την ίδια ημέρα, ο πρόεδρος της Γερουσίας, Ντάβι Αλκολούμπρε, ανακοίνωσε ότι επιτροπή της Γερουσίας θα ξεκινήσει έρευνα για τη δομή, την επέκταση και τις δραστηριότητες του οργανωμένου εγκλήματος στη Βραζιλία, αρχής γενησομένης από την επόμενη εβδομάδα.

Των Eleonore Hughes και Gabriela Sa Pessoa

Ισχυρός σεισμός 6,1 Ρίχτερ στη δυτική Τουρκία — Κατέρρευσαν τρία κτίρια, χωρίς νεκρούς

Από

Σεισμός μεγέθους 6,1 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ σημειώθηκε το βράδυ της Δευτέρας στη δυτική Τουρκία, προκαλώντας την κατάρρευση τουλάχιστον τριών κτιρίων που είχαν ήδη υποστεί ζημιές από προηγούμενη δόνηση. Σύμφωνα με τις αρχές, δεν υπάρχουν άμεσα αναφορές για θύματα.

Το επίκεντρο του σεισμού εντοπίστηκε στην κωμόπολη Σιντούρτζι, στην επαρχία Μπαλικεσίρ, και ο σεισμός σημειώθηκε στις 22:48 τοπική ώρα, σε βάθος 5,99 χιλιομέτρων. Η Διεύθυνση Διαχείρισης Καταστροφών και Εκτάκτων Αναγκών (AFAD) ανακοίνωσε πως ακολούθησαν αρκετοί μετασεισμοί, οι οποίοι έγιναν αισθητοί στην Κωνσταντινούπολη και σε γειτονικές επαρχίες, όπως η Προύσα, η Μανίσα και η Σμύρνη.

Ο υπουργός Εσωτερικών, Αλί Γερλικαγιά, δήλωσε: «Τρία ακατοίκητα κτίρια και ένα διώροφο κατάστημα κατέρρευσαν στη Σιντούρτζι. Τα κτίσματα είχαν ήδη πληγεί από προηγούμενο σεισμό».

Ο νομάρχης Μπαλικεσίρ, Ισμαήλ Ισταγιόγλου, ανακοίνωσε ότι «συνολικά 22 άτομα τραυματίστηκαν λόγω πτώσεων από πανικό, φαινόμενο συχνό λόγω των φυσικών και ψυχολογικών επιπτώσεων των σεισμών».

Ο διοικητής της Σιντούρτζι, Ντογκουκάν Κογιάνκου, δήλωσε στο κρατικό πρακτορείο Anadolu: «Μέχρι στιγμής δεν έχουμε διαπιστώσει απώλεια ανθρώπινης ζωής, αλλά οι έλεγχοι συνεχίζονται».

Με την έναρξη της βροχής, ο Ισταγιόγλου υπογράμμισε ότι τζαμιά, σχολεία και αθλητικές αίθουσες παραμένουν ανοιχτά ώστε να φιλοξενήσουν όσους διστάζουν να επιστρέψουν στα σπίτια τους. Πολλοί κάτοικοι παραμένουν έξω, φοβούμενοι νέους μετασεισμούς.

Η Σιντούρτζι είχε πληγεί και τον Αύγουστο από σεισμό 6,1 Ρίχτερ, τότε με έναν νεκρό και πολλούς τραυματίες. Έκτοτε, η περιοχή γύρω από τη Μπαλικεσίρ δοκιμάζεται από σειρά μικρότερων σεισμικών δονήσεων.

Η Τουρκία βρίσκεται σε περιοχή μεγάλων ρηγμάτων και οι σεισμοί είναι συχνό φαινόμενο. Νωρίτερα φέτος, σεισμός 7,8 Ρίχτερ προκάλεσε πάνω από 53.000 θανάτους στη χώρα και τεράστιες ζημιές σε εκατοντάδες χιλιάδες κτίρια σε 11 επαρχίες της νότιας και νοτιοανατολικής Τουρκίας, ενώ περίπου 6.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και στα βόρεια της γειτονικής Συρίας εξαιτίας του ίδιου σεισμού.

Σύλληψη τριών Κινέζων στην Τιφλίδα για παράνομη αγορά ουρανίου

Από

Αρχές της Γεωργίας προχώρησαν στη σύλληψη τριών πολιτών της Κίνας στην πρωτεύουσα Τιφλίδα, την ώρα που επιχειρούσαν να αγοράσουν παράνομα δύο κιλά ουρανίου, όπως ανακοίνωσε το Σάββατο η Υπηρεσία Κρατικής Ασφάλειας της χώρας.

Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση, «οι ύποπτοι σχεδίαζαν να μεταφέρουν το πυρηνικό υλικό στην Κίνα μέσω Ρωσίας» ενώ δόθηκαν στη δημοσιότητα και πλάνα από την επιχείρηση σύλληψης.

Η υπηρεσία πρόσθεσε ότι «τρεις Κινέζοι πολίτες συνελήφθησαν στην Τιφλίδα την ώρα που προσπαθούσαν να αγοράσουν παράνομα δύο κιλά πυρηνικού υλικού, ουρανίου», συμπληρώνοντας πως τα μέλη της εγκληματικής ομάδας επρόκειτο να καταβάλουν 400.000 δολάρια για το ραδιενεργό υλικό.

Σύμφωνα με τις αρχές, «υπήκοος Κίνας που βρισκόταν ήδη στη Γεωργία και παραβίαζε τους κανονισμούς βίζας της χώρας έφερε ειδικούς στην Γεωργία, οι οποίοι αναζητούσαν ουράνιο σε όλη την επικράτεια». Στην επιχείρηση, όπως επισημαίνεται, συμμετείχαν και άλλα μέλη του κυκλώματος που συντόνιζαν τις ενέργειες από την Κίνα.

Οι δράστες ταυτοποιήθηκαν και συνελήφθησαν ενώ διαπραγματεύονταν τις λεπτομέρειες της παράνομης συναλλαγής, επιβεβαίωσε η υπηρεσία ασφαλείας.

Ωστόσο, οι αρχές δεν διευκρίνισαν πότε έγιναν οι συλλήψεις, ούτε έδωσαν στη δημοσιότητα τα στοιχεία των υπόπτων.

Νόμπελ Οικονομίας σε τρεις ερευνητές για την εξήγηση της καινοτομίας ως κινητήριας δύναμης της οικονομικής ανάπτυξης

Από

Τρεις ερευνητές που μελέτησαν σε βάθος τη διαδικασία της επιχειρηματικής καινοτομίας τιμήθηκαν τη Δευτέρα με το βραβείο Νόμπελ Οικονομίας, για το έργο τους που εξηγεί πώς τα νέα προϊόντα και οι εφευρέσεις προωθούν την οικονομική ανάπτυξη και την ανθρώπινη ευημερία, παρότι ταυτόχρονα αφήνουν πίσω τους παλαιότερες επιχειρήσεις.

Το έργο τους αναγνωρίστηκε ως θεμελιώδες για την καλύτερη κατανόηση, από την πλευρά των οικονομολόγων, του τρόπου με τον οποίο οι ιδέες και η τεχνολογία επικρατούν των καθιερωμένων πρακτικών — μια διαδικασία τόσο παλιά όσο και η αντικατάσταση των ιππήλατων αμαξών από τις ατμομηχανές, αλλά και τόσο σύγχρονη όσο το ηλεκτρονικό εμπόριο που οδήγησε στο κλείσιμο εμπορικών κέντρων.

Το βραβείο μοιράστηκαν ο ολλανδικής καταγωγής Τζόελ Μόκυρ (Joel Mokyr), 79 ετών, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Northwestern· ο Φιλίπ Αγκιόν (Philippe Aghion), 69 ετών, που διδάσκει στο Collège de France και στη Σχολή Οικονομικών του Λονδίνου· και ο καναδικής καταγωγής Πήτερ Χάουιτ (Peter Howitt), 79 ετών, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Brown.

Πιο σαφής κατανόηση της «δημιουργικής καταστροφής»

Οι νικητές αναγνωρίστηκαν για τη συμβολή τους στην καλύτερη εξήγηση και ποσοτικοποίηση της έννοιας της «δημιουργικής καταστροφής» — μιας κεντρικής ιδέας στην οικονομική θεωρία που περιγράφει τη διαδικασία μέσω της οποίας οι νέες καινοτομίες αντικαθιστούν τις παλαιότερες τεχνολογίες και επιχειρήσεις.

Η έννοια αυτή συνδέεται κυρίως με τον οικονομολόγο Γιόζεφ Σουμπέτερ (Joseph Schumpeter), ο οποίος την παρουσίασε στο έργο του Capitalism, Socialism and Democracy («Καπιταλισμός, Σοσιαλισμός και Δημοκρατία», 1942), χαρακτηρίζοντάς την ως «το ουσιώδες χαρακτηριστικό του καπιταλισμού».

Η επιτροπή των Νόμπελ επεσήμανε ότι ο Μόκυρ έδειξε πως για να επιτυγχάνονται οι καινοτομίες με έναν αυτοτροφοδοτούμενο τρόπο, δεν αρκεί να γνωρίζουμε ότι κάτι «δουλεύει», αλλά πρέπει να έχουμε και επιστημονικές εξηγήσεις για το «γιατί» λειτουργεί.

Οι Αγκιόν και Χάουιτ μελέτησαν τους μηχανισμούς πίσω από τη διατηρήσιμη ανάπτυξη, παρουσιάζοντας, μεταξύ άλλων, σε άρθρο του 1992, ένα περίπλοκο μαθηματικό μοντέλο για τη δημιουργική καταστροφή, το οποίο εισήγαγε νέες παραμέτρους που δεν υπήρχαν σε προηγούμενα μοντέλα.

Παραδείγματα της δημιουργικής καταστροφής περιλαμβάνουν το ηλεκτρονικό εμπόριο που ανατρέπει το λιανεμπόριο, τις υπηρεσίες ροής που αντικατέστησαν τις βιντεοκασέτες και τα DVD, και τη διαδικτυακή διαφήμιση που υπονόμευσε τις παραδοσιακές διαφημίσεις στις εφημερίδες. Ένα κλασικό παράδειγμα είναι οι κατασκευαστές μαστιγίων για ιππήλατα κάρα, οι οποίοι εξαφανίστηκαν με την έλευση του αυτοκινήτου.

Η διαδικασία-κλειδί για την ανάπτυξη και την ευημερία

Ο πρόεδρος της επιτροπής του Νόμπελ Οικονομικών Επιστημών, Τζον Χάσλερ (John Hassler), δήλωσε ότι το έργο των βραβευμένων δείχνει πως η οικονομική ανάπτυξη δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένη. Επεσήμανε ότι πρέπει να διατηρούνται οι μηχανισμοί που στηρίζουν τη δημιουργική καταστροφή, ώστε να αποφευχθεί η στασιμότητα.

Το μοντέλο των Χάουιτ και Αγκιόν έδειξε επίσης ότι οι αγορές με ελάχιστες κυρίαρχες εταιρείες μπορούν να εμποδίσουν την καινοτομία και την ανάπτυξη — ένα ζήτημα που έχει απασχολήσει τομείς όπως οι τηλεπικοινωνίες, οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης και οι αεροπορικές εταιρείες.

Οι ερευνητές υπογράμμισαν τη σημασία της υποστήριξης των ανθρώπων που πλήττονται από τις αλλαγές, τονίζοντας πως είναι απαραίτητο να διευκολύνεται η μετάβαση των εργαζομένων σε πιο παραγωγικούς τομείς, προστατεύοντας τους ίδιους και όχι τις συγκεκριμένες θέσεις εργασίας. Επίσης, τόνισαν τη σημασία της κοινωνικής κινητικότητας, όπου το επάγγελμα ενός ανθρώπου δεν καθορίζεται από την οικογενειακή του προέλευση.

Ο Μόκυρ είναι γνωστός για την αισιοδοξία του σχετικά με την τεχνολογική καινοτομία. Περίπου μια δεκαετία πριν, πολλοί οικονομολόγοι είχαν εκφράσει πιο απαισιόδοξες απόψεις, υποστηρίζοντας ότι εφευρέσεις όπως τα «έξυπνα» κινητά ή ακόμη και το διαδίκτυο είχαν μικρότερο οικονομικό αντίκτυπο σε σύγκριση με παλαιότερες ανακαλύψεις, όπως το αεροπλάνο ή το αυτοκίνητο.

Ο Μόκυρ αντέτεινε ότι, επειδή πολλές νέες υπηρεσίες είναι είτε φθηνές είτε δωρεάν, η επίδρασή τους δεν αποτυπώνεται στα οικονομικά δεδομένα, αλλά παραμένει τεράστια ως προς τα οφέλη που προσφέρουν.

Σε συνέντευξη που είχε παραχωρήσει το 2015 στο Associated Press, είχε αναφέρει ως παράδειγμα το Spotify, το οποίο χαρακτήρισε εντυπωσιακή καινοτομία που οι οικονομολόγοι δυσκολεύονται να μετρήσουν. Είχε σημειώσει ότι κάποτε διέθετε περισσότερα από 1.000 CD και πολλά βινύλια, ενώ πλέον μπορούσε να έχει πρόσβαση σε μια τεράστια μουσική βιβλιοθήκη με μια μικρή μηνιαία συνδρομή.

Παραδέχθηκε, ωστόσο, ότι οι νέες εφευρέσεις συχνά προκαλούν βραχυπρόθεσμη απώλεια θέσεων εργασίας ή μείωση εισοδημάτων. Όπως εξήγησε, οι καινοτομίες δημιουργούν παράλληλα και απρόβλεπτες νέες ευκαιρίες απασχόλησης.

Η επιτροπή του Νόμπελ υπενθύμισε ότι για μεγάλο μέρος της ανθρώπινης ιστορίας, η οικονομική στασιμότητα ήταν ο κανόνας. Από τη Βιομηχανική Επανάσταση του 18ου αιώνα και έπειτα, οι ευρωπαϊκές και κατόπιν άλλες οικονομίες άρχισαν να αναπτύσσονται σταθερά.

Το ζήτημα της καινοτομίας και των τρόπων ενίσχυσής της θεωρείται ιδιαίτερα κρίσιμο στην Ευρώπη, όπου, σύμφωνα με έκθεση του πρώην επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Μάριο Ντράγκι (Mario Draghi), η ήπειρος αντιμετωπίζει αυξανόμενο χάσμα παραγωγικότητας έναντι των Ηνωμένων Πολιτειών στον τομέα της ψηφιακής τεχνολογίας. Ο Αγκιόν δήλωσε ότι η πρόκληση για την Ευρώπη είναι να μπει στον ρυθμό των ΗΠΑ και της Κίνας, ενισχύοντας την έρευνα και τη χρηματοδότηση επιχειρηματικού κινδύνου που μετατρέπει τις ιδέες σε επιχειρήσεις.

Τόνισε χαρακτηριστικά ότι η Ευρώπη πρέπει «να ξυπνήσει», εξηγώντας πως «σε αυτόν τον αγώνα θα κερδίσουν όσοι καινοτομούν».

Οι λεπτομέρειες του φετινού βραβείου Νόμπελ Οικονομίας

Το ήμισυ του βραβείου, ύψους 11 εκατομμυρίων σουηδικών κορωνών (περίπου 1 εκατομμυρίου ευρώ), απονεμήθηκε στον Μόκυρ, ενώ το υπόλοιπο μοιράστηκαν ο Αγκιόν και ο Χάουιτ. Οι νικητές λαμβάνουν επίσης ένα χρυσό μετάλλιο 18 καρατίων και ένα δίπλωμα.

Το βραβείο Οικονομίας είναι επισήμως γνωστό ως «Βραβείο της Τράπεζας της Σουηδίας στις Οικονομικές Επιστήμες εις μνήμην του Άλφρεντ Νόμπελ». Θεσπίστηκε το 1968 από την κεντρική τράπεζα της Σουηδίας, προς τιμήν του Άλφρεντ Νόμπελ, του Σουηδού επιχειρηματία και χημικού του 19ου αιώνα που ανακάλυψε τη δυναμίτιδα και καθιέρωσε τα πέντε αρχικά βραβεία Νόμπελ.

Έκτοτε, έχει απονεμηθεί 57 φορές σε συνολικά 99 επιστήμονες, εκ των οποίων μόνο τρεις ήταν γυναίκες.

Οι υποστηρικτές των λεγόμενων «καθαρών» βραβείων Νόμπελ τονίζουν ότι το βραβείο Οικονομίας δεν αποτελεί τεχνικά ένα από τα αρχικά Νόμπελ. Ωστόσο, απονέμεται πάντα μαζί με τα υπόλοιπα στις 10 Δεκεμβρίου, επέτειο του θανάτου του Νόμπελ το 1896.

Τα υπόλοιπα φετινά βραβεία Νόμπελ (Ιατρικής, Φυσικής, Χημείας, Λογοτεχνίας και Ειρήνης) ανακοινώθηκαν την προηγούμενη εβδομάδα.

Ο Ούγγρος συγγραφέας Λάσλο Κρασναχορκάι κερδίζει το Νόμπελ Λογοτεχνίας

Από

Ο Ούγγρος συγγραφέας Λάσλο Κρασναχορκάι τιμήθηκε την Πέμπτη με το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Οι κριτές του βραβείου χαρακτήρισαν τον 71 ετών δημιουργό, γνωστό για τα μυθιστορήματά του που συχνά αποτελούνται από μία μόνο ατελείωτη πρόταση, ως «έναν μεγάλο επικό συγγραφέα» του οποίου το έργο «χαρακτηρίζεται από παραλογισμό και γκροτέσκα υπερβολή».

Πρόκειται για τον πρώτο Ούγγρο που λαμβάνει το Νόμπελ Λογοτεχνίας από την εποχή του Ίμρε Κέρτες, το 2002, προσθέτοντας το όνομά του σε έναν κατάλογο που περιλαμβάνει μορφές όπως τον Έρνεστ Χέμινγουεϊ, την Τόνι Μόρρισον και τον Καζούο Ισιγκούρο.

Μιλώντας στο Radio Sweden μετά την ανακοίνωση του βραβείου – που συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο άνω του ενός εκατομμυρίου δολαρίων – ο Κρασναχορκάι ανέφερε ότι ένιωθε ήρεμος και ταυτόχρονα πολύ νευρικός. «Είναι η πρώτη φορά στη ζωή μου που κέρδισα ένα Νόμπελ», δήλωσε, προσθέτοντας ότι δεν γνωρίζει «τι επιφυλάσσει το μέλλον».

Από το λογοτεχνικό του ντεμπούτο, ο Κρασναχορκάι έχει γράψει πάνω από είκοσι βιβλία. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν η «Μελαγχολία της αντίστασης», ένα σουρεαλιστικό, ανησυχητικό αφήγημα με έναν πλανόδιο θίασο και μια ταριχευμένη φάλαινα, καθώς και η «Επιστροφή του βαρώνου Βενκχάιμ», η εκτεταμένη ιστορία ενός αριστοκράτη εθισμένου στον τζόγο. Το έργο του «Herscht 07769» (2021) εκτυλίσσεται σε μια γερμανική πόλη διχασμένη από ταραχές και αποτελείται από μια σειρά επιστολών προς την τότε καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ, με μόλις μία τελεία στις 400 σελίδες του. Αρκετά έργα του, όπως τα «Τανγκό του Σατανά» (Satantango) και «Η μελαγχολία της αντίστασης», έχουν μεταφερθεί στον κινηματογράφο από τον Ούγγρο σκηνοθέτη Μπέλα Ταρ.

Ο συγγραφέας έχει επίσης αντλήσει έμπνευση από τα ταξίδια του στην Κίνα και την Ιαπωνία, με αποτέλεσμα μια σειρά έργων όπως το «Ένα βουνό στον Βορρά, μια λίμνη στον Νότο, μονοπάτια στη Δύση, ένα ποτάμι στην Ανατολή», που εκδόθηκε στα ουγγρικά το 2003. Μέλος της επιτροπής, ο Στηβ Σεμ-Σάντμπεργκ, ανέφερε ότι ο Κρασναχορκάι βρισκόταν ανάμεσα στα ονόματα που εξετάζονται για το Νόμπελ εδώ και χρόνια και χαρακτήρισε το έργο του «σχεδόν μισό αιώνα καθαρής αριστείας».

Ο Κρασναχορκάι γεννήθηκε στην ανατολική πόλη Γιούλα της Ουγγαρίας, κοντά στα σύνορα με τη Ρουμανία, και σπούδασε νομικά στα πανεπιστήμια του Σέγκεντ και της Βουδαπέστης, προτού αφοσιωθεί στη λογοτεχνία. Το 2015, τιμήθηκε με το Διεθνές Βραβείο Booker για το συνολικό του έργο, ενώ το 2019 απέσπασε στις Ηνωμένες Πολιτείες το Εθνικό Βραβείο Μεταφρασμένης Λογοτεχνίας για την «Επιστροφή του βαρώνου Βενκχάιμ».

Ο ίδιος έχει δηλώσει ότι τίποτα από την πορεία του δεν ήταν προσχεδιασμένο. Όπως είπε στο σουηδικό ραδιόφωνο, αρχικά ήθελε να γράψει μόνο ένα βιβλίο και «δεν σκόπευε να γίνει συγγραφέας». Ωστόσο, διαβάζοντας ξανά το πρώτο του έργο, συνειδητοποίησε ότι «δεν ήταν τέλειο». Έτσι, ξεκίνησε να γράφει ένα δεύτερο, «για να διορθώσει το ‘Τανγκό του Σατανά΄», και στη συνέχεια «ένα τρίτο για να διορθώσει τα δύο πρώτα». Όπως παραδέχτηκε, «η ζωή μου είναι μια μόνιμη διόρθωση».

Το Νόμπελ Λογοτεχνίας έχει απονεμηθεί 117 φορές σε 121 νικητές. Πέρυσι, το βραβείο δόθηκε στη Νοτιοκορεάτισσα συγγραφέα Χαν Κανγκ, ενώ το 2023 βραβεύτηκε ο Νορβηγός Γιον Φόσσε, γνωστός για ένα επτάτομο έργο που αποτελείται επίσης από μία και μόνη πρόταση. Το φετινό βραβείο είναι το τέταρτο που ανακοινώνεται αυτή την εβδομάδα, μετά τα Νόμπελ Ιατρικής, Φυσικής και Χημείας. Την Παρασκευή θα ανακοινωθεί ο νικητής του Νόμπελ Ειρήνης, και τη Δευτέρα ο νικητής του Νόμπελ Οικονομικών Επιστημών.

Οι τελετές απονομής των βραβείων πραγματοποιούνται κάθε 10 Δεκεμβρίου, επέτειο του θανάτου του Άλφρεντ Νόμπελ το 1896. Ο Σουηδός βιομήχανος και εφευρέτης της δυναμίτιδας υπήρξε ο ιδρυτής των βραβείων. Κάθε βραβείο συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 11 εκατομμυρίων σουηδικών κορωνών (περίπου 1 εκατομμύριο ευρώ), καθώς και χρυσό μετάλλιο 18 καρατίων και δίπλωμα.

Νόμπελ Χημείας σε ανακάλυψη που παγιδεύει το διοξείδιο του άνθρακα και φέρνει νερό στην έρημο

Από

Τρεις χημικοί – ο Σουσούμου Κιταγκάουα (Susumu Kitagawa), ο Ρίτσαρντ Ρόμπσον (Richard Robson) και ο Ομάρ Μ. Γιαγκί (Omar M. Yaghi) – κέρδισαν το Νόμπελ Χημείας 2025 για την ανάπτυξη νέων μοριακών δομών, γνωστών ως μεταλλο-οργανικά πλέγματα, που μπορούν να «παγιδεύουν» μέσα τους τεράστιες ποσότητες αερίων.

Η πρόεδρος της επιτροπής που απένειμε το βραβείο παρομοίασε αυτές τις δομές με τη μαγική, απύθμενη τσάντα της Ερμιόνης Γκρέιντζερ από τη σειρά «Χάρρυ Πότερ» ή εκείνη της Μαίρης Πόππινς: αν και μικρές εξωτερικά, μπορούν να χωρέσουν απροσδόκητα μεγάλες ποσότητες στο εσωτερικό τους.

Η επιτροπή ανέφερε ότι οι τρεις ερευνητές τιμήθηκαν για «πρωτοποριακές ανακαλύψεις» που «μπορεί να συμβάλουν στην επίλυση μερικών από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της ανθρωπότητας», όπως η ρύπανση και η λειψυδρία.

Ο Ρόμπσον, 88 ετών, είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης στην Αυστραλία. Ο Κιταγκάουα, 74 ετών, εργάζεται στο Πανεπιστήμιο του Κυότο στην Ιαπωνία, ενώ ο Γιαγκί, 60 ετών, στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϋ.

Το έργο που οδήγησε στο Νόμπελ

Οι τρεις χημικοί εργάστηκαν ανεξάρτητα αλλά συμπληρωματικά, εξελίσσοντας ο ένας τις ανακαλύψεις του άλλου επί δεκαετίες, με αφετηρία το έργο του Ρόμπσον τη δεκαετία του 1980.

Κατάφεραν να δημιουργήσουν σταθερές ατομικές δομές με πόρους συγκεκριμένων μεγεθών, οι οποίοι επιτρέπουν τη ροή αερίων ή υγρών μέσα και έξω από αυτές. Οι πόροι μπορούν να προσαρμοστούν ώστε να συγκρατούν μόρια συγκεκριμένου μεγέθους, όπως νερό, διοξείδιο του άνθρακα ή μεθάνιο.

Η υπολογιστική χημικός Κιμ Τζελφς (Kim Jelfs) από το Imperial College του Λονδίνου εξήγησε ότι αυτό το επίπεδο ελέγχου είναι εξαιρετικά σπάνιο στη χημεία και επιτρέπει εξαιρετικά αποδοτική αποθήκευση αερίων.

Οι δομές αυτές, που συνδυάζουν μεταλλικούς κόμβους και οργανικές ράβδους – όπως τα εναλλάξιμα κομμάτια των παιδικών παιχνιδιών Tinker Toys – δημιουργούν πλήθος τακτοποιημένων πόρων και τεράστια εσωτερική επιφάνεια.

Η Τζελφς ανέφερε ότι μερικά γραμμάρια από ένα τέτοιο πλέγμα μπορεί να έχουν συνολική εσωτερική επιφάνεια όσο ένα γήπεδο ποδοσφαίρου, επιφάνεια που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παγίδευση μορίων αερίου.

Η πρόεδρος της Αμερικανικής Χημικής Εταιρείας Ντόροθυ Φίλλιπς (Dorothy Phillips) επεσήμανε ότι, εάν αυτά τα υλικά μπορούν να αποθηκεύουν τοξικά αέρια, θα μπορούσαν να βοηθήσουν σημαντικά στην αντιμετώπιση παγκόσμιων περιβαλλοντικών προβλημάτων.

Η σημασία της ανακάλυψης

Σήμερα, ερευνητές σε όλο τον κόσμο εξετάζουν τρόπους αξιοποίησης αυτών των πλεγμάτων για την απομάκρυνση αερίων του θερμοκηπίου από την ατμόσφαιρα και ρύπων από βιομηχανικούς χώρους. Μια άλλη πιθανή εφαρμογή είναι η συλλογή υγρασίας από τον αέρα των ερήμων, με προοπτική να παρέχεται καθαρό πόσιμο νερό σε άνυδρες περιοχές.

Επιπλέον, οι επιστήμονες μελετούν τη χρήση των μεταλλο-οργανικών πλεγμάτων για στοχευμένη χορήγηση φαρμάκων. Η ιδέα είναι να «φορτώνονται» με φαρμακευτικές ουσίες που θα απελευθερώνονται σταδιακά μέσα στο σώμα.

Ο χημικός Ντέιβιντ Πιου (David Pugh) από το King’s College του Λονδίνου ανέφερε ότι αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει πιο αποτελεσματικό τρόπο χορήγησης χαμηλών, συνεχών δόσεων, π.χ. στην περίπτωση λήψης αντικαρκινικών φαρμάκων.

Ο ίδιος τόνισε ότι η έρευνα αυτή μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικά πολύτιμη για πολλές βιομηχανίες, αν και εξακολουθούν να υπάρχουν δυσκολίες στη μετάβαση από το εργαστήριο στην πραγματική παραγωγή. Για παράδειγμα, πολλά από αυτά τα πλέγματα επιτυγχάνουν τη μέγιστη αποθήκευση αερίων ή υγρών μόνο σε περιβάλλοντα πολύ χαμηλής θερμοκρασίας και υψηλής πίεσης.

Ήδη πάντως, τα μεταλλο-οργανικά πλέγματα χρησιμοποιούνται μερικώς στη βιομηχανία, όπως στα υλικά συσκευασίας φρούτων για μακρινές μεταφορές, όπου απελευθερώνουν σταδιακά χημικές ουσίες που καθυστερούν την ωρίμανση.

Των Kostya Manenkov, Stefanie Dazio και Christina Larson

Το Νόμπελ Φυσικής σε τρεις επιστήμονες για έρευνα στην κβαντική μηχανική

Από

Τρεις επιστήμονες τιμήθηκαν με το Νόμπελ Φυσικής για το 2025, για την έρευνά τους σχετικά με τη «κβαντική σήραγγα» – ένα φαινόμενο που εξηγεί πώς μπορούν τα υποατομικά σωματίδια να διαπερνούν φαινομενικά αδιαπέραστα εμπόδια. Η ανακάλυψή τους επέτρεψε την ανάπτυξη εξαιρετικά ευαίσθητων τεχνολογιών, όπως οι μαγνητικοί τομογράφοι (MRI), και έθεσε τα θεμέλια για ταχύτερους υπολογιστές και πιο προηγμένα κινητά τηλέφωνα.

Οι Τζον Κλαρκ (John Clarke), Μισέλ Ντεβορέ (Michel H. Devoret) και ο ελληνικής καταγωγής Τζον Μ. Μαρτίνης (John M. Martinis), που εργάζονται σε αμερικανικά πανεπιστήμια, κατάφεραν να μεταφέρουν τις αντιφατικές ιδιότητες του υποατομικού κόσμου – όπου το φως μπορεί να είναι ταυτόχρονα κύμα και σωματίδιο – στο πεδίο των ψηφιακών συσκευών. Τα αποτελέσματα της δουλειάς τους αρχίζουν μόλις τώρα να ενσωματώνονται σε τεχνολογίες αιχμής και ενδέχεται να οδηγήσουν σε υπολογιστές υπερυψηλής ταχύτητας.

Ο Τζόναθαν Μπάγκερ (Jonathan Bagger), διευθύνων σύμβουλος της American Physical Society (Αμερικανικής Φυσικής Εταιρείας), δήλωσε ότι η έρευνα των τριών φυσικών τη δεκαετία του 1980 «πήρε την παράξενη φύση της κβαντικής μηχανικής και απέδειξε ότι αυτές οι μικροσκοπικές αλληλεπιδράσεις μπορούν να έχουν πραγματικές εφαρμογές». Όπως τόνισε, τα πειράματά τους αποτέλεσαν θεμέλιο λίθο στη ραγδαία εξελισσόμενη επιστήμη της κβαντικής φυσικής.

Ο Κλαρκ, σε τηλεφωνική επικοινωνία, ανέφερε πως «ένας από τους βασικούς λόγους που τα κινητά τηλέφωνα λειτουργούν σήμερα, είναι αυτή η έρευνα».

Από τη «γάτα του Σρέντινγκερ» στην πράξη

Η κβαντική μηχανική, που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1926, συχνά εξηγείται με το παράδειγμα της «γάτας του Σρέντινγκερ» – ενός ζώου που είναι ταυτόχρονα ζωντανό και νεκρό μέσα σε ένα κουτί.

Ο αρχισυντάκτης του περιοδικού Physics Today, Ρίτσαρντ Φιτζέραλντ (Richard Fitzgerald), ο οποίος στο παρελθόν συμμετείχε σε άλλη ερευνητική ομάδα του ίδιου πεδίου, εξήγησε ότι οι τρεις φετινοί νικητές απέδειξαν πως αυτή η θεωρητική ιδέα μπορεί να εφαρμοστεί στην πράξη.

Όπως σημείωσε, «δεν έφτασαν τόσο μακριά ώστε να το αποδείξουν πλήρως, αλλά έδειξαν ότι είναι εφικτό».

Οι φυσικοί, συνέχισε, πήραν «κάτι που δεν μπορούμε να δούμε, να αγγίξουμε ή να αισθανθούμε» και το μετέτρεψαν σε «κάτι ορατό και πρακτικά αξιοποιήσιμο, πάνω στο οποίο μπορεί να χτιστεί νέα γνώση».

Ο Κλαρκ, 83 ετών, πραγματοποίησε την έρευνά του στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϋ. Ο Μαρτίνις, 67 ετών, εργάστηκε στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στη Σάντα Μπάρμπαρα, ενώ ο 72χρονος Ντεβορέ δραστηριοποιείται στο Γέιλ και στο ίδιο πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια.

Η σημασία της ανακάλυψης

Ο Μαρτίνης, ο οποίος υπήρξε ανώτερος επιστήμονας της Google στο πεδίο της κβαντικής πληροφορικής πριν ιδρύσει τη δική του εταιρεία, την Qolab, εξήγησε ότι ο μεγάλος στόχος για το μέλλον είναι η κβαντική υπολογιστική. Πρόκειται, όπως είπε, για ένα άλμα ταχύτητας και πολυπλοκότητας, βασισμένο στις αντιφατικές καταστάσεις του υποατομικού κόσμου – αν και η πλήρης ανάπτυξη τέτοιων υπολογιστών εκτιμάται ότι απέχει οκτώ έως δέκα χρόνια.

Ο Ντεβορέ εργάζεται σήμερα ως επικεφαλής επιστήμονας των προγραμμάτων κβαντικής υπολογιστικής της Google. Η έρευνα, εκτός από την υπολογιστική, μπορεί να οδηγήσει και στη δημιουργία αισθητήρων εξαιρετικής ευαισθησίας, ικανών να ανιχνεύουν αμυδρά φαινόμενα όπως τα μαγνητικά πεδία. Επίσης, μπορεί να ενισχύσει την κρυπτογραφία, κάνοντας την ανταλλαγή πληροφοριών πιο ασφαλή, σύμφωνα με τον καθηγητή αστροφυσικής και μέλος της Επιτροπής Νόμπελ Φυσικής, Μαρκ Πηρς (Mark Pearce). Επιπλέον, μπορεί να προάγει τη χημεία ακριβείας και να συμβάλει στη δημιουργία καλύτερων υλικών ή ακόμη και να προσφέρει ώθηση στην τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ/ΑΙ), όπως σημείωσε ο Μαρτίνις.

Ο Κλαρκ παραδέχθηκε ότι η έρευνά τους «αποτελεί κατά κάποιον τρόπο τη βάση της κβαντικής υπολογιστικής», αν και δεν είναι ακόμη σαφές σε ποιο στάδιο εντάσσεται ακριβώς.

Παρά τις επιφυλάξεις κάποιων, όπως του Μπάγκερ και του Φιτζέραλντ, σχετικά με το αν τα κινητά τηλέφωνα αξιοποιούν άμεσα την ανακάλυψή τους, όλοι συμφώνησαν ότι οι μαγνητικοί τομογράφοι και άλλες υπερευαίσθητες συσκευές μέτρησης βασίζονται ουσιαστικά στα αποτελέσματα των ερευνών τους.

«Η κβαντική μηχανική βρίσκεται παντού γύρω μας – από τα κινητά και τις δορυφορικές επικοινωνίες, μέχρι τις οθόνες όπου βλέπουμε βίντεο», σημείωσε ο Μπάγκερ, προσθέτοντας ότι το έργο των νικητών απέδειξε πώς η παράξενη φύση της κβαντικής μηχανικής μπορεί να εκδηλωθεί σε ανθρώπινη κλίμακα.

Ο πρόεδρος της Επιτροπής Νόμπελ Φυσικής, Όλλε Έρικσον (Olle Eriksson), τόνισε ότι «είναι υπέροχο να βλέπουμε πώς η εκατοντάχρονη κβαντική μηχανική συνεχίζει να προσφέρει νέες εκπλήξεις».

Ιστορικό και υπόλοιπα Νόμπελ του 2025

Η φετινή απονομή είναι η 119η στην ιστορία του βραβείου. Το 2024, το Νόμπελ Φυσικής απονεμήθηκε στους πρωτοπόρους της τεχνητής νοημοσύνης Τζον Χόπφιλντ (John Hopfield) και Τζέφρυ Χίντον (Geoffrey Hinton) για τη συμβολή τους στη θεμελίωση της μηχανικής μάθησης.

Τη Δευτέρα, οι Μαίρη Ε. Μπρούνκοου (Mary E. Brunkow), Φρεντ Ράμσντελ (Fred Ramsdell) και Σιμόν Σακαγκούτσι (Shimon Sakaguchi) τιμήθηκαν με το Νόμπελ Ιατρικής για τις ανακαλύψεις τους σχετικά με τον τρόπο που το ανοσοποιητικό σύστημα αναγνωρίζει σε ποια κύτταρα πρέπει να επιτεθεί και ποια να προστατεύσει.

Ακολουθούν οι ανακοινώσεις για το Νόμπελ Χημείας την Τετάρτη, της Λογοτεχνίας την Πέμπτη και το Νόμπελ Ειρήνης την Παρασκευή, ενώ το Νόμπελ Οικονομικών Επιστημών θα ανακοινωθεί τη Δευτέρα.

Η τελετή απονομής θα πραγματοποιηθεί στις 10 Δεκεμβρίου, επέτειο του θανάτου του Άλφρεντ Νόμπελ το 1896 – του Σουηδού βιομηχάνου και εφευρέτη της δυναμίτιδας που ίδρυσε τα βραβεία.

Τα βραβεία συνοδεύονται από χρηματικό έπαθλο 11 εκατομμυρίων σουηδικών κορωνών (περίπου 1 εκατομμύριο ευρώ) και, όπως πάντα, από ανεκτίμητο κύρος.

Των Kostya Manenkov, Seth Borenstein και Mike Corder

Δολοφονία δικαστή εντός δικαστηρίου στα Τίρανα

Από

Δικαστής του εφετείου στα Τίρανα δολοφονήθηκε τη Δευτέρα, όταν ένοπλος που εμπλεκόταν σε υπόθεση δίκης άνοιξε πυρ, όπως ανακοίνωσε η αλβανική αστυνομία.

Ο δράστης, άνδρας 30 ετών με τα αρχικά Ε.Σ.Η., διέφυγε από τον τόπο του εγκλήματος, αλλά συνελήφθη λίγο αργότερα.

Ο δικαστής Εστρέτ Καλάτζα δέχθηκε τα φονικά πυρά μέσα στην αίθουσα του δικαστηρίου και υπέκυψε στα τραύματά του κατά τη μεταφορά του στο νοσοκομείο.

Σύμφωνα με την αστυνομία, ο δράστης τραυμάτισε ακόμη δύο άτομα που συμμετείχαν στη δίκη, χωρίς ωστόσο τα τραύματά τους να απειλούν τη ζωή τους.

Οι αρχές δεν έχουν γνωστοποιήσει λεπτομέρειες σχετικά με τα αίτια ή το ακριβές αντικείμενο της υπόθεσης που εξεταζόταν, ωστόσο σύμφωνα με ανάρτηση στην ιστοσελίδα του δικαστηρίου, η αντιδικία αφορούσε ζητήματα ιδιοκτησίας.

Μετά τους πυροβολισμούς, η αστυνομία κατάφερε να εντοπίσει και να συλλάβει τον δράστη, ο οποίος είχε προσπαθήσει να διαφύγει, και να κατασχέσει το περίστροφο που πιστεύεται ότι χρησιμοποιήθηκε στο έγκλημα.

Το τραγικό αυτό περιστατικό σημειώνεται εν μέσω των δυσκολιών που αντιμετωπίζει το δικαστικό σύστημα της Αλβανίας, ιδίως μετά τις ριζικές μεταρρυθμίσεις στη δικαιοσύνη που ξεκίνησαν το 2016, με τη στήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Ηνωμένων Πολιτειών, αφήνοντας πολλές υποθέσεις σε εκκρεμότητα επί σειρά ετών.

Βασικοί κανόνες για τη διαχείριση των χρημάτων

Από

Μπορεί τα μετρητά να μην αποτελούν συναρπαστικό θέμα, αλλά η ορθή διαχείριση τους είναι κρίσιμη. Πολλοί άνθρωποι είτε κρατούν πάρα πολλά μετρητά είτε δεν έχουν αρκετά. Ακολουθούν τέσσερις βασικοί κανόνες για την αποτελεσματική διαχείριση των μετρητών, από τη δημιουργία του σωστού ταμείου έκτακτης ανάγκης έως το πού να τοποθετήσετε τα χρήματά σας και πότε να επενδύσετε τα πλεονάζοντα μετρητά.

1. Δημιουργήστε ένα ταμείο ασφαλείας

Η βάση της έξυπνης διαχείρισης μετρητών είναι ένα ταμείο έκτακτης ανάγκης. Αυτό θα πρέπει να καλύπτει τα βασικά έξοδα διαβίωσης, όπως στέγαση, διατροφή και υπηρεσίες κοινής ωφελείας, για τρεις έως έξι μήνες. Ένα ταμείο έκτακτης ανάγκης παρέχει ένα απόθεμα ασφαλείας έναντι απρόβλεπτων γεγονότων, όπως απώλεια εργασίας, ιατρικές έκτακτες ανάγκες ή σημαντικές επισκευές στο σπίτι.

Είναι σημαντικό να προσαρμόσετε αυτό το ποσό στις προσωπικές σας συνθήκες. Εάν έχετε μια πολύ σταθερή δουλειά και πολλαπλές πηγές εισοδήματος, ίσως αρκούν τρεις μήνες. Εάν το εισόδημά σας είναι πιο ασταθές, είστε αυτοαπασχολούμενος ή ο μοναδικός οικογενειάρχης, ίσως χρειαστείτε απόθεμα έξι μηνών ή και περισσότερο.

Τα χρηματικά σας αποθέματα θα πρέπει επίσης να λαμβάνουν υπ’ όψιν τους βραχυπρόθεσμους οικονομικούς στόχους σας, δηλαδή οτιδήποτε σκοπεύετε να ξοδέψετε τα επόμενα ένα έως δύο χρόνια. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει πράγματα όπως την προκαταβολή για ένα αυτοκίνητο, την ανακαίνιση του σπιτιού ή τις επόμενες διακοπές σας.

 2. Εάν έχετε πάρα πολλά μετρητά, επενδύστε τα

Το να έχετε μεγάλα ποσά σε μετρητά μπορεί να επιβαρύνει τις συνολικές αποδόσεις των επενδύσεών σας. Ενώ τα μετρητά παρέχουν σταθερότητα και ρευστότητα, συνήθως αποφέρουν πολύ μικρά κέρδη, ειδικά σε περιόδους χαμηλών επιτοκίων. Ο πληθωρισμός επίσης μειώνει την αγοραστική δύναμη των μετρητών με την πάροδο του χρόνου.

Μόλις ικανοποιήσετε το ταμείο έκτακτης ανάγκης και τους βραχυπρόθεσμους στόχους σας, τα μετρητά που υπερβαίνουν αυτά τα ποσά θα πρέπει να επενδυθούν σε ένα χαρτοφυλάκιο δομημένο σύμφωνα με την προσωπική σας ανοχή κινδύνου και τα μακροπρόθεσμα οικονομικά σας σχέδια. Το κλειδί είναι να βρείτε την ισορροπία. Θέλετε αρκετά μετρητά για να καλύπτετε τις άμεσες ανάγκες σας και να έχετε ηρεμία, αλλά δεν θέλετε τόσα που να εμποδίζουν τη δυνατότητα σας να αυξήσετε τον πλούτο σας μακροπρόθεσμα.

3. Πού να κρατήσετε τα μετρητά σας: Λογαριασμοί ταμιευτηρίου ή αμοιβαία κεφάλαια χρηματαγοράς;

Το πού κρατάτε τα μετρητά σας είναι επίσης σημαντικό. Για τους περισσότερους ανθρώπους, είναι κατάλληλος ένας συνδυασμός λογαριασμών ταμιευτηρίου και αμοιβαίων κεφαλαίων χρηματαγοράς.

Οι αποταμιευτικοί λογαριασμοί υψηλής απόδοσης είναι εξαιρετικοί για την προσβασιμότητα και την ασφάλεια, ιδίως εάν είναι ασφαλισμένοι και συνήθως προσφέρουν καλύτερες αποδόσεις από τους παραδοσιακούς αποταμιευτικούς λογαριασμούς.

Τα αμοιβαία κεφάλαια της χρηματαγοράς είναι μια άλλη ισχυρή επιλογή. Αυτά τα αμοιβαία κεφάλαια επενδύουν σε βραχυπρόθεσμα, υψηλής ποιότητας χρέη και στοχεύουν στη διατήρηση μιας σταθερής αξίας. Μπορεί να προσφέρουν ελαφρώς υψηλότερες αποδόσεις από τους λογαριασμούς ταμιευτηρίου, ειδικά σε περιόδους αυξανόμενων επιτοκίων. Αν και δεν είναι ασφαλισμένα, γενικά θεωρούνται χαμηλού κινδύνου.

Αν βρίσκεστε σε υψηλή φορολογική κλίμακα, εξετάστε τα δημοτικά αμοιβαία κεφάλαια της χρηματαγοράς.

4. Γνωρίστε τα όρια ασφάλισης της τράπεζάς σας

Τέλος, είναι σημαντικό να γνωρίζετε τα όρια ασφάλισης των μετρητών που κατέχετε.

Εάν έχετε μετρητά που υπερβαίνουν αυτά τα όρια, ίσως θελήσετε να εξετάσετε το ενδεχόμενο να κατανείμετε τα χρήματά σας σε πολλές τράπεζες για να εξασφαλίσετε πλήρη κάλυψη. Εναλλακτικά, θα μπορούσατε να διερευνήσετε άλλες επιλογές, όπως τα μεσιτικά CD, τα οποία μερικές φορές μπορούν να προσφέρουν υψηλότερα όρια ασφάλισης.

Αν και ο κίνδυνος απώλειας των μετρητών σας σε περίπτωση πτώχευσης μιας τράπεζας είναι χαμηλός, είναι πάντα συνετό να γνωρίζετε αυτά τα όρια και να λαμβάνετε μέτρα για την προστασία των κεφαλαίων σας.

Ακολουθώντας αυτούς τους τέσσερις κανόνες, εξασφαλίζετε τόσο οικονομική ασφάλεια όσο και την ευκαιρία να αυξήσετε τον πλούτο σας μακροπρόθεσμα.

Οι πρωτοπόροι της ανοσολογικής ανοχής τιμώνται με το Νόμπελ Ιατρικής 2025

Από

Τρεις επιστήμονες τιμήθηκαν τη Δευτέρα με το Βραβείο Νόμπελ Ιατρικής για τις ανακαλύψεις τους σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο το ανοσοποιητικό σύστημα γνωρίζει πότε να επιτίθεται σε μικρόβια και πότε να αποφεύγει να στραφεί ενάντια στο ίδιο το σώμα.

Οι Μαίρη Η. Μπρούνκοου (Mary E. Brunkow), Φρεντ Ράμσντελ (Fred Ramsdell) και Σίμον Σακαγκούτσι (Shimon Sakaguchi) ανέδειξαν έναν κρίσιμο μηχανισμό που διατηρεί την ισορροπία του ανοσοποιητικού συστήματος – τη λεγόμενη περιφερική ανοσολογική ανοχή. Οι ειδικοί χαρακτήρισαν τα ευρήματα καθοριστικά για την κατανόηση αυτοάνοσων νοσημάτων όπως ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1, η ρευματοειδής αρθρίτιδα και ο λύκος.

Σε ξεχωριστά ερευνητικά προγράμματα που διήρκεσαν αρκετά χρόνια, οι τρεις επιστήμονες – δύο από τις Ηνωμένες Πολιτείες και ένας από την Ιαπωνία – αποκάλυψαν τη σημασία των ρυθμιστικών κυττάρων Τ. Σήμερα, τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας χρησιμοποιούνται για την ανάπτυξη πιο αποτελεσματικών θεραπειών σε αυτοάνοσες παθήσεις, τη βελτίωση της επιτυχίας των μεταμοσχεύσεων οργάνων και την ενίσχυση της φυσικής ικανότητας του σώματος να καταπολεμά τον καρκίνο.

Ο Όλλε Κέμπε (Olle Kämpe), πρόεδρος της Επιτροπής Νόμπελ, δήλωσε ότι οι ανακαλύψεις τους υπήρξαν καθοριστικές για την κατανόηση του τρόπου λειτουργίας του ανοσοποιητικού συστήματος και του λόγου για τον οποίο δεν αναπτύσσουμε όλοι σοβαρά αυτοάνοσα νοσήματα.

Οι βραβευθέντες

Η Μπρούνκοου, 64 ετών, είναι σήμερα ανώτερη διευθύντρια προγραμμάτων στο Ινστιτούτο Συστημικής Βιολογίας στο Σηάτλ. Ο Ράμσντελ, επίσης 64, εργάζεται ως επιστημονικός σύμβουλος στην εταιρεία Sonoma Biotherapeutics με έδρα το Σαν Φρανσίσκο. Ο Σακαγκούτσι, 74 ετών, είναι διακεκριμένος καθηγητής στο Κέντρο Έρευνας Μετώπου Ανοσολογίας του Πανεπιστημίου της Οσάκα στην Ιαπωνία.

Το βραβείο, επίσημα γνωστό ως Βραβείο Νόμπελ Φυσιολογίας ή Ιατρικής, είναι το πρώτο από τις φετινές ανακοινώσεις των Νόμπελ και απονεμήθηκε από επιτροπή του Ινστιτούτου Καρολίνσκα στη Στοκχόλμη.

Το βραβείο Φυσικής θα ανακοινωθεί την Τρίτη 7 Οκτωβρίου, της Χημείας την Τετάρτη 8 Οκτωβρίου, της Λογοτεχνίας την Πέμπτη 9 Οκτωβρίου, ενώ το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης θα ανακοινωθεί την Παρασκευή 10 Οκτωβρίου και το Βραβείο Οικονομικών Επιστημών στις 13 Οκτωβρίου.

Το έργο που οδήγησε στο Νόμπελ Ιατρικής 

Το ανοσοποιητικό σύστημα διαθέτει πολλαπλούς μηχανισμούς για την αναγνώριση και καταπολέμηση βακτηρίων, ιών και άλλων παθογόνων οργανισμών. Ωστόσο, ορισμένα ανοσοκύτταρα μερικές φορές «εκτρέπονται» και επιτίθενται λανθασμένα στα ίδια τα κύτταρα και τους ιστούς του σώματος, προκαλώντας αυτοάνοσα νοσήματα.

Στο παρελθόν, οι επιστήμονες πίστευαν ότι το σώμα ρύθμιζε αυτή τη λειτουργία αποκλειστικά μέσω ενός κεντρικού μηχανισμού: τα Τ κύτταρα «εκπαιδεύονταν» στον θύμο αδένα ώστε να αναγνωρίζουν τους επικίνδυνους εισβολείς και να απομακρύνονται εκείνα που θα μπορούσαν να προκαλέσουν αυτοανοσία.

Οι φετινοί νομπελίστες αποκάλυψαν έναν πρόσθετο τρόπο με τον οποίο το σώμα διατηρεί υπό έλεγχο το σύστημα, ακόμη κι όταν κάποια ανοσοκύτταρα μπερδεύονται και θεωρούν τα ανθρώπινα κύτταρα ως εχθρικά – το βασικό χαρακτηριστικό των αυτοάνοσων παθήσεων.

Ο Σακαγκούτσι ανέφερε ότι τον ενδιέφερε ιδιαίτερα ο μηχανισμός μέσω του οποίου η ανοσολογική απόκριση, που προορίζεται να προστατεύει το σώμα, μπορεί ταυτόχρονα να στραφεί εναντίον του.

Τα πειράματά του σε ποντίκια έδειξαν ότι η λειτουργία του θύμου αδένα δεν μπορεί να εξηγήσει πλήρως το φαινόμενο. Το 1995, ανακάλυψε έναν νέο, άγνωστο έως τότε υποτύπο κυττάρων Τ, τα ρυθμιστικά κύτταρα Τ, τα οποία μπορούν να καταστέλλουν την υπερβολική δραστηριότητα άλλων ανοσοκυττάρων – λειτουργώντας σαν ένας βιολογικός φρουρός ασφαλείας.

Το 2001, οι Μπρούνκοου και Ράμσντελ, εργαζόμενοι σε μια βιοτεχνολογική εταιρεία, μελετούσαν ποντίκια που εμφάνιζαν αυτοάνοσο νόσημα. Με υπομονετική και απαιτητική έρευνα, σε μια εποχή που η χαρτογράφηση γονιδίων βρισκόταν ακόμη σε εξέλιξη, ανακάλυψαν ότι μια μετάλλαξη στο γονίδιο Foxp3 ήταν υπεύθυνη για το φαινόμενο. Σύντομα συνειδητοποίησαν ότι αυτό το γονίδιο θα μπορούσε να παίζει κρίσιμο ρόλο και στην ανθρώπινη υγεία.

Η Μπρούνκοου εξήγησε ότι, σε επίπεδο DNA, επρόκειτο για μια πολύ μικρή μεταβολή που προκαλούσε τεράστια αλλαγή στον τρόπο λειτουργίας του ανοσοποιητικού συστήματος.

Επιστρέφοντας στην Ιαπωνία, ο Σακαγκούτσι σημείωσε ότι το γονίδιο Foxp3 είχε αρχίσει να προσελκύει μεγάλο επιστημονικό ενδιαφέρον, καθώς μπορούσε να εξηγήσει πολλά αυτοάνοσα νοσήματα – αλλά το πώς ακριβώς προκαλούσε τις παθήσεις αυτές παρέμενε μυστήριο.

Δύο χρόνια αργότερα, ο Ιάπωνας ερευνητής συνέδεσε τις ανακαλύψεις, αποδεικνύοντας ότι το γονίδιο Foxp3 ελέγχει την ανάπτυξη των ρυθμιστικών κυττάρων Τ, επιτρέποντάς τους να περιορίζουν την υπερδραστηριότητα των άλλων ανοσοκυττάρων.

Η αξία αυτής της ανακάλυψης 

Το έργο των τριών επιστημόνων άνοιξε ένα εντελώς νέο πεδίο στην ανοσολογία, όπως ανέφερε η καθηγήτρια ρευματολογίας του Ινστιτούτου Καρολίνσκα, Μαρί Βάρεν-Χερλένιους (Marie Wahren-Herlenius).

Μέχρι τη δημοσίευση της έρευνάς τους, οι ανοσολόγοι δεν είχαν κατανοήσει την πολυπλοκότητα με την οποία το σώμα διακρίνει τα ξένα κύτταρα από τα δικά του, επεσήμανε ο καθηγητής κυτταρικής ανοσολογίας στο Πανεπιστήμιο Τζονς Χόπκινς, Τζόναθαν Σνεκ (Jonathan Schneck).

Σύμφωνα με τον Σνεκ, ένας από τους κύριους στόχους της σύγχρονης έρευνας είναι να αυξηθεί ο αριθμός των ρυθμιστικών Τ κυττάρων, ώστε να ενισχυθεί η άμυνα του οργανισμού έναντι των αυτοάνοσων νοσημάτων. Μια τέτοια προσέγγιση θα μπορούσε να μειώσει την ανάγκη για τις σημερινές θεραπείες, οι οποίες καταστέλλουν το ανοσοποιητικό σύστημα, αφήνοντας συχνά τους ασθενείς εκτεθειμένους σε λοιμώξεις.

Η American Association of Immunologists (Αμερικανική Ένωση Ανοσολόγων) δήλωσε ότι το έργο των τριών επιστημόνων «έχει αλλάξει θεμελιωδώς την κατανόησή μας για την ισορροπία του ανοσοποιητικού συστήματος».

Αν και οι ανακαλύψεις δεν έχουν ακόμη οδηγήσει σε νέες θεραπείες, ο Σνεκ προειδοποίησε ότι είναι σημαντικό να τονιστεί πως «η έρευνα αυτή ξεκίνησε ήδη από το 1995 και σήμερα αρχίζουμε να απολαμβάνουμε τα οφέλη της, ενώ υπάρχουν ακόμη πολλά περισσότερα που μπορούμε να αποκομίσουμε καθώς οι επιστήμονες συνεχίζουν να βασίζονται σε αυτήν».

Η τελετή απονομής του Βραβείου Νόμπελ θα πραγματοποιηθεί στις 10 Δεκεμβρίου, επέτειο του θανάτου του Άλφρεντ Νόμπελ, του πλούσιου Σουηδού βιομήχανου και εφευρέτη της δυναμίτιδας, ο οποίος πέθανε το 1896.

Οι τρεις επιστήμονες θα μοιραστούν το χρηματικό έπαθλο των 11 εκατομμυρίων σουηδικών κορωνών, ποσό που αντιστοιχεί σε 1 εκατομμύριo ευρώ περίπου.

Των Kostya Manenkov, Lauran Neergaard  και Lindsey Wasson

Αλήθεια & Παράδοση

Facebook-f Linkedin Twitter Youtube
  • Stories
  • Community
  • Blog
  • Careers
  • Brand Assets

36 ΧΩΡΕΣ, 22 ΓΛΩΣΣΕΣ

  • Αγγλικά
  • Γαλλικά
  • Γερμανικά
  • Εβραϊκά
  • Ελληνικά
  • Ιαπωνικά
  • Ινδονησιακά
  • Ισπανικά
  • Ιταλικά
  • Κινεζικά
  • Κορεάτικα
  • Ολλανδικά
  • Ουκρανικά
  • Περσικά
  • Πολωνικά
  • Πορτογαλικά
  • Ρουμανικά
  • Ρωσικά
  • Σλοβακικά
  • Σουηδικά
  • Τουρκικά
  • Τσέχικα