Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ θα επισκεφθεί τη Μέση Ανατολή από τις 13 έως τις 16 Μαΐου, με προγραμματισμένες στάσεις στη Σαουδική Αραβία, το Κατάρ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Το ταξίδι σηματοδοτεί το πρώτο μεγάλο ταξίδι του στο εξωτερικό της δεύτερης θητείας του, μετά από μια πρόσφατη επίσκεψη στο Βατικανό για την κηδεία του Πάπα Φραγκίσκου πριν από δύο εβδομάδες.
Ο Τραμπ αναμένεται να ανακοινώσει μια σειρά από σημαντικές επενδυτικές συμφωνίες που στοχεύουν στην προσέλκυση κεφαλαίων από τον Κόλπο σε βασικούς τομείς των ΗΠΑ, όπως η άμυνα, η τεχνολογία και η τεχνητή νοημοσύνη (AI). Οι συναντήσεις του θα επικεντρωθούν επίσης σε πιεστικά περιφερειακά ζητήματα, συμπεριλαμβανομένου του πολέμου μεταξύ του Ισραήλ και της τρομοκρατικής ομάδας Χαμάς και των συνεχιζόμενων πυρηνικών συνομιλιών με το Ιράν.
Ο πρώτος προορισμός του Τραμπ είναι το Ριάντ, όπου ο πρίγκιπας διάδοχος Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν αναμένεται να τον υποδεχτεί με μια πλούσια τελετή, παρόμοια με αυτή κατά την επίσκεψή του στην πρώτη του θητεία, η οποία έρχεται σε έντονη αντίθεση με την ψυχρή υποδοχή που έλαβε ο Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν το 2022, όταν ο μπιν Σαλμάν απλώς του πρόσφερε την γροθιά του για ένα χτύπημα-χαιρετισμό.
Όπως και στην πρώτη του θητεία, ο Τραμπ επέλεξε να πάει πρώτα στη Μέση Ανατολή, αλλά σε αντίθεση με οκτώ χρόνια πριν, το Ισραήλ δεν βρίσκεται στην ατζέντα αυτή τη φορά.
Εδώ είναι σε τι αναμένεται να επικεντρωθεί ο Τραμπ κατά την περιοδεία του στον Κόλπο.
Επενδύσεις τύπου «Πρώτα η Αμερική»
Ο Τραμπ έχει καταστήσει σαφές ότι οι επισκέψεις του στο εξωτερικό θα δώσουν προτεραιότητα στις χώρες που θα πραγματοποιήσουν σημαντικές επενδύσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η Σαουδική Αραβία δεσμεύτηκε πρόσφατα να επενδύσει 600 δισεκατομμύρια δολάρια τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Εν τω μεταξύ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα δεσμεύτηκαν για ένα επενδυτικό πλαίσιο ύψους 1,4 τρισεκατομμυρίων δολαρίων στις Ηνωμένες Πολιτείες την επόμενη δεκαετία, με στόχο την τεχνητή νοημοσύνη και τις υποδομές ημιαγωγών, τον ενεργειακό τομέα και τη μεταποίηση.
Το πρώτο μεγάλο ταξίδι του προέδρου στο εξωτερικό «συμβολίζει την αξία που αποδίδει στους συμμάχους του Κόλπου», σύμφωνα με τον Τζόελ Ρούμπιν, ειδικό στη Μέση Ανατολή και πρώην αξιωματούχο του Υπουργείου Εξωτερικών υπό τον Πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα.
«Αυτός ο συμβολισμός σημαίνει πολλά όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο προσπαθεί να τοποθετήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες στον κόσμο και να διατηρήσει αυτή τη σχέση σταθερή», δήλωσε στην Epoch Times.
Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, ο Τραμπ θα επικεντρωθεί στην προώθηση της οικονομικής του ατζέντας, επιδιώκοντας σημαντικές επενδυτικές δεσμεύσεις από τα έθνη του Κόλπου, δήλωσε ο Ρούμπιν.
Ο πρόεδρος αναμένεται επίσης να επικεντρωθεί σε σημαντικές συμφωνίες όπλων, συμπεριλαμβανομένου ενός πιθανού πακέτου όπλων για τη Σαουδική Αραβία αξίας άνω των 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων, καθώς και σε σημαντικές πωλήσεις όπλων στο Κατάρ.
Το Υπουργείο Εξωτερικών ενέκρινε πρόσφατα μια πιθανή πώληση προηγμένων πυραύλων αέρος-αέρος μεσαίου βεληνεκούς AIM-120C-8 στη Σαουδική Αραβία, αξίας 3,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Ο πρόεδρος αναμένεται επίσης να παραστεί στο Φόρουμ Επενδύσεων Σαουδικής Αραβίας-ΗΠΑ στις 13 Μαΐου, το οποίο θα συγκεντρώσει κορυφαίους Αμερικανούς και Σαουδάραβες επιχειρηματίες για να διερευνήσουν νέες επενδυτικές ευκαιρίες.
Ο Τζον Άλτερμαν, ανώτερος αντιπρόεδρος και διευθυντής του Προγράμματος Μέσης Ανατολής στο Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών (CSIS), προβλέπει ότι θα προκύψουν μεγάλα επενδυτικά νούμερα κατά τη διάρκεια των συναντήσεων του προέδρου στην περιοχή.
«Θα ανακοινωθούν εμπορικές και επενδυτικές συμφωνίες που θα βελτιώσουν την εικόνα του προέδρου ως διαπραγματευτή», δήλωσε ο Άλτερμαν κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που προανήγγειλε το ταξίδι. «Θα περίμενα ότι ορισμένες από τις συμφωνίες θα αφορούν τομείς όπως η Τεχνητή Νοημοσύνη και τα κρυπτονομίσματα».
Τον Φεβρουάριο, ο Τραμπ εκφώνησε ομιλία στη Σύνοδο Κορυφής Προτεραιότητας της Πρωτοβουλίας για το Μέλλον των Επενδύσεων, η οποία χρηματοδοτήθηκε από τη Σαουδική Αραβία, στο Μαϊάμι, ανακοινώνοντας ότι θα επισκεφθεί το Βασίλειο για να οριστικοποιήσει μια συμφωνία τρισεκατομμυρίου δολαρίων. Ο Λευκός Οίκος διέψευσε επίσης αναφορές ότι ο Τραμπ ετοιμαζόταν να δεχτεί ένα υπερπολυτελές Boeing 747-8 για να το χρησιμοποιήσει ως Air Force One από την βασιλική οικογένεια του Κατάρ κατά τη διάρκεια επίσκεψης στο εξαιρετικά πλούσιο κράτος του Κόλπου.
Ένας αξιωματούχος του Λευκού Οίκου δήλωσε στην Epoch Times στις 11 Μαΐου ότι το Κατάρ είχε προσφερθεί να δωρίσει ένα αεροπλάνο στο Υπουργείο Άμυνας, αλλά είπε ότι το δώρο δεν θα παρουσιαστεί ούτε θα γίνει δεκτό αυτή την εβδομάδα ενώ βρίσκεται στο Κατάρ.
Η κυβέρνηση του Κατάρ δήλωσε ότι η μεταβίβαση βρίσκεται ακόμη «υπό εξέταση».
Ξεχωριστά, η γραμματέας Τύπου του Λευκού Οίκου, Καρολίν Λίβιτ, δήλωσε σε δήλωσή της στην Epoch Times: «Οποιοδήποτε δώρο δίνεται από ξένη κυβέρνηση γίνεται πάντα δεκτό σε πλήρη συμμόρφωση με όλους τους ισχύοντες νόμους. Η κυβέρνηση του Προέδρου Τραμπ έχει δεσμευτεί για πλήρη διαφάνεια».
Ομαλοποίηση Σαουδικής Αραβίας-Ισραήλ
Ενώ ο πρωταρχικός στόχος του Τραμπ είναι να ανακοινώσει σημαντικές επενδύσεις και συμφωνίες όπλων, αναμένεται επίσης να ασχοληθεί με βασικά ζητήματα περιφερειακής ασφάλειας κατά τη διάρκεια του ταξιδιού. Κύριο μεταξύ αυτών είναι ο συνεχιζόμενος πόλεμος μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, καθώς και το ευρύτερο ζήτημα της ομαλοποίησης των σχέσεων Σαουδικής Αραβίας-Ισραήλ.
Κύριο μέλημα θα είναι η πίεση προς τη Σαουδική Αραβία να ενταχθεί επίσημα στις Συμφωνίες Αβραάμ, μια συμφωνία που καθιέρωσε διπλωματικές σχέσεις μεταξύ Ισραήλ και αρκετών Αράβων γειτόνων στα τέλη του 2020. Οι Συμφωνίες Αβραάμ ήταν ένα σημαντικό επίτευγμα εξωτερικής πολιτικής της πρώτης προεδρίας του Τραμπ.
Ωστόσο, ο Σαουδάραβας πρίγκιπας διάδοχος έχει δηλώσει δημόσια ότι η ομαλοποίηση με το Ισραήλ εξαρτάται από την απτή πρόοδο προς την εγκαθίδρυση ενός παλαιστινιακού κράτους — μια προϋπόθεση που η σημερινή κυβέρνηση του Ισραήλ απορρίπτει σθεναρά.
Ως αποτέλεσμα, οι προσδοκίες για μια σημαντική πρόοδο σε αυτό το μέτωπο παραμένουν χαμηλές.
«Η ομαλοποίηση μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ισραήλ γίνεται όλο και πιο μακρινή», δήλωσε ο Ρούμπιν. «Περισσότερο μακρινή από εκεί που ήταν στο παρελθόν».
Το τίμημα της επισημοποίησης των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ Τελ Αβίβ και Ριάντ είναι «πολύ υψηλό», καθώς περιλαμβάνει την επίτευξη συμφωνίας της ισραηλινής κυβέρνησης σε μια ειρηνευτική διαδικασία που καταλήγει σε μια λύση δύο κρατών».
Συνομιλίες για τα πυρηνικά του Ιράν
Ένα άλλο πιεστικό ζήτημα ασφαλείας που αναμένεται να θέσει ο Τραμπ με τους Άραβες ηγέτες κατά την επίσκεψή του στον Κόλπο είναι η κατάσταση των διαπραγματεύσεων με το Ιράν για το πυρηνικό του πρόγραμμα.
Τα κράτη του Κόλπου ανησυχούν ολοένα και περισσότερο για τις εντάσεις μεταξύ Ιράν και Ισραήλ, φοβούμενα ότι μια ευρύτερη περιφερειακή σύγκρουση θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την οικονομική τους σταθερότητα.
«Φοβούνται ότι η στρατιωτική δράση με το Ιράν είναι πιθανό να τους θέσει σε κίνδυνο», δήλωσε ο Άλτερμαν.
Πιστεύουν επίσης ότι είναι η κατάλληλη στιγμή για την Ουάσινγκτον να συνάψει συμφωνία με το Ιράν, δεδομένης της τρέχουσας τρωτότητας και των σοβαρών οικονομικών προβλημάτων του ισλαμικού καθεστώτος.
«Σε αξιοσημείωτο βαθμό, τα κράτη του Κόλπου υποστηρίζουν πολύ περισσότερο τις συνομιλίες ΗΠΑ-Ιράν τώρα από ό,τι το 2015», δήλωσε ο Άλτερμαν, προσθέτοντας ότι οι αραβικές χώρες έχουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στην ικανότητα του Τραμπ να επιλύσει αυτό το ζήτημα από ό,τι οι προηγούμενοι πρόεδροι των ΗΠΑ.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες πραγματοποίησαν έναν τέταρτο γύρο συνομιλιών με το Ιράν στο Ομάν την Κυριακή.
Ο Τραμπ δήλωσε νωρίτερα ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν ακόμη αποφασίσει εάν το Ιράν θα μπορούσε να εμπλουτίσει ουράνιο εγχώρια στο πλαίσιο της νέας συμφωνίας που βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση.
«Δεν έχουμε λάβει ακόμη αυτήν την απόφαση», δήλωσε ο Τραμπ στους δημοσιογράφους στις 9 Μαΐου. «Θα το κάνουμε».
Ωστόσο, ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Σαγίντ Αμπάς Αραγτσί δήλωσε την επόμενη μέρα ότι η Τεχεράνη δεν θα υποχωρήσει ποτέ από τα «πυρηνικά της δικαιώματα» παρά τις πιέσεις των ΗΠΑ.
Ο Τραμπ έφερε επίσης πρόσφατα την ιδέα της αλλαγής του ονόματος του Περσικού Κόλπου σε Αραβικό Κόλπο.
«Δεν ξέρω αν θα πληγωθούν τα συναισθήματα», δήλωσε ο Τραμπ στους δημοσιογράφους στις 7 Μαΐου, προσθέτοντας ότι θα ανακοινώσει την απόφασή του να μετονομάσει τον Κόλπο κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του στη Μέση Ανατολή.
Τιμές πετρελαίου
Ο Τραμπ επικεντρώνεται στη μείωση των τιμών του φυσικού αερίου στην εγχώρια αγορά για να περιορίσει τον πληθωρισμό και αναμένεται να πιέσει τα κράτη του Κόλπου να διατηρήσουν χαμηλές τις τιμές του πετρελαίου. Εκτός από τον πληθωρισμό, ένα άλλο βασικό κίνητρο πίσω από αυτή την ώθηση είναι η αποδυνάμωση των εσόδων της Μόσχας από το πετρέλαιο.
Τον Ιανουάριο, κάλεσε τη Σαουδική Αραβία και τον ΟΠΕΚ να μειώσουν τις τιμές του πετρελαίου τους. Τις τελευταίες εβδομάδες, οι τιμές του αργού πετρελαίου Brent μειώθηκαν κατά περισσότερο από 10 δολάρια ανά βαρέλι, υποχωρώντας στα χαμηλά των 60 δολαρίων — μια πτώση που οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην προσπάθεια της Σαουδικής Αραβίας για μεγαλύτερη από την αναμενόμενη αύξηση της παραγωγής τον Μάιο, χαρίζοντας στον Τραμπ μια σημαντική νίκη πριν από την επίσκεψή του.
Ωστόσο, παραμένει αβέβαιο εάν το Ριάντ μπορεί να διατηρήσει τις τιμές σε αυτό το επίπεδο, καθώς η τιμή πετρελαίου για το δημοσιονομικό ισοζύγιο της χώρας εκτιμάται ότι είναι περίπου 100 δολάρια το βαρέλι, σύμφωνα με ειδικούς του CSIS.
Σε ομιλία του στις 23 Ιανουαρίου στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός, ο Τραμπ δήλωσε: «Εάν η τιμή μειωνόταν, ο πόλεμος Ρωσίας-Ουκρανίας θα τελείωνε αμέσως».
Πιστεύει ότι οι χαμηλότερες τιμές του πετρελαίου θα επιτάχυναν το τέλος του πολέμου, στερώντας από τη Μόσχα κρίσιμα έσοδα που χρησιμοποιεί για τη χρηματοδότηση της στρατιωτικής της εκστρατείας.
Συμφωνία για σπάνιες γαίες
Η Σαουδική Αραβία τοποθετείται ως σημαντικός παράγοντας στην αγορά σπάνιων γαιών και έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο στον τομέα της εξόρυξης τα τελευταία 15 χρόνια.
Το ισλαμικό βασίλειο διαθέτει σήμερα αποθέματα ορυκτών αξίας περίπου 2,5 τρισεκατομμυρίων δολαρίων και αναζητά ενεργά επενδυτές για να αξιοποιήσει αυτό το δυναμικό.
Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του, ο Τραμπ ενδέχεται να εμβαθύνει τους δεσμούς του με τη Σαουδική Αραβία στην εξόρυξη και εξερεύνηση κρίσιμων ορυκτών.
Αυτή είναι μια αυξανόμενη στρατηγική προτεραιότητα για την κυβέρνηση Τραμπ, όπως αποδεικνύεται από πρωτοβουλίες στο Κονγκό και την Ουκρανία, δήλωσε η Γκρέισλιν Μπασκαράν, διευθύντρια του Προγράμματος Ασφάλειας Κρίσιμων Ορυκτών στο CSIS, κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου.
«Για τις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου η επεξεργασία ορυκτών παραμένει το πιο κρίσιμο σημείο ασφάλειας και η Κίνα ελέγχει το 60 έως 90 τοις εκατό της επεξεργασίας, μια βαθύτερη συνεργασία ΗΠΑ-Σαουδικής Αραβίας παρουσιάζει μια στρατηγική ευκαιρία για την επέκταση της ικανότητας επεξεργασίας, τη μείωση της εξάρτησης από την Κίνα και την ενίσχυση της μακροπρόθεσμης ασφάλειας της αλυσίδας εφοδιασμού», είπε.
Η Σαουδική Αραβία επεκτείνει δυναμικά τον μεταλλευτικό της τομέα στο πλαίσιο του προγράμματος Vision 2030, το οποίο στοχεύει στη διαφοροποίηση της οικονομίας της απομακρύνοντάς την από την εξάρτηση από το πετρέλαιο.
Μόλις την περασμένη εβδομάδα, το υπουργικό συμβούλιο της Σαουδικής Αραβίας ανακοίνωσε ότι το βασίλειο εξετάζει μια επίσημη συμφωνία με τις Ηνωμένες Πολιτείες με επίκεντρο τη συνεργασία στον τομέα της εξόρυξης και των ορυκτών.
Ο Τραμπ, εν τω μεταξύ, υπαινίχθηκε μια σημαντική ανακοίνωση ενόψει του ταξιδιού του στη Μέση Ανατολή.
«Θα είναι μια από τις πιο σημαντικές ανακοινώσεις που έχουν γίνει εδώ και πολλά χρόνια για ένα συγκεκριμένο θέμα, πολύ σημαντικό θέμα», δήλωσε ο Τραμπ στους δημοσιογράφους στις 6 Μαΐου.
Αργότερα το περιέγραψε ως μια «πραγματικά συγκλονιστική» εξέλιξη για τις Ηνωμένες Πολιτείες.
