Το πέρασμα των δύο θεομηνιών από τη Δυτική Θεσσαλία προκάλεσε τεράστιες καταστροφές και στις κατοικίες αναγκάζοντας τους πληγέντες να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους διότι είναι ακατάλληλα για κατοίκηση. Ένας αριθμός αστέγων φιλοξενούνται σήμερα σε δομές φιλοξενίας, σε ξενοδοχεία και σπίτια συγγενών, μια εικόνα, όπως εκτιμούν οι τοπικές αρχές που πρέπει να αλλάξει το επόμενο χρονικό διάστημα, αναζητώντας παράλληλα άμεσες λύσεις. Προς αυτή την κατεύθυνση κινείται και η ομόφωνη απόφαση που πάρθηκε από το Δημοτικό Συμβούλιο Τρικκαίων.
Σε διά περιφοράς συνεδρίαση, όπως ανακοινώθηκε, το Σώμα ενέκρινε την εισήγηση του δημάρχου Τρικκαίων Νίκου Σακκά για την προσωρινή εξασφάλιση αδιάθετων οικιών στις Εργατικές Κατοικίες της Σωτήρας, σε πλημμυροπαθείς του δήμου. Προηγήθηκε η συνεργασία του δημάρχου με τον πρόεδρο της ΔΥΠΑ Σπύρο Πρωτοψάλτη για το θέμα.
Η σύμφωνη γνώμη όλων των συνδυασμών της μείζονος και ελάσσονος αντιπολίτευσης αφορά στην «Έγκριση υποβολής αιτήματος στη ΔΥΠΑ για την προσωρινή παραχώρηση χρήσης άνευ ανταλλάγματος αδιάθετων διαμερισμάτων στο συγκρότημα εργατικών κατοικιών Σωτήρας για την προσωρινή στέγαση πλημμυροπαθών».
Στην εισήγηση του κου Σακκά επισημαίνεται ότι η στέγαση των πλημμυροπαθών γίνεται μεν σε μισθωμένα από τον δήμο ξενοδοχεία, αλλά «προκύπτει η ανάγκη εξεύρεσης μιας πιο μόνιμης λύσης, καθώς η αποκατάσταση των οικιών των πληγέντων και η επιστροφή τους στην κανονικότητα θα απαιτήσει χρόνο. Ύστερα από επικοινωνία με τη διοίκηση της ΔΥΠΑ διαπιστώθηκε η δυνατότητα προσωρινής παραχώρησης της χρήσης αδιάθετων διαμερισμάτων στο συγκρότημα των εργατικών κατοικιών Σωτήρας, τα οποία μπορούν να φιλοξενήσουν προσωρινά οικογένειες πλημμυροπαθών που έχουν ανάγκη στέγασης».
Εκτός από την αποκατάσταση των αστέγων συνεχίζονται οι προσπάθειες για ταχύτερη εκτίμηση των ζημιών. Στο πλαίσιο αυτό έπιασαν δουλειά τα μεικτά κλιμάκια για τις εκτιμήσεις ζημιών στην αγροτική παραγωγή στη Θεσσαλία. Όπως γίνεται γνωστό για το εκτιμητικό έργο των 32 μεικτών κλιμακίων που συγκροτήθηκαν από γεωπόνους της Περιφέρειας Θεσσαλίας, του ΕΛΓΑ και του ΓΕΩΤΕΕ για την καταγραφή των ζημιών στον πρωτογενή τομέα της Θεσσαλίας, ενημερώθηκε ο περιφερειάρχης Κώστας Αγοραστός. Σημειώνεται ότι στην Π.Ε. Λάρισας πραγματοποιούν αυτοψίες 12 Επιτροπές, στην Π.Ε. Καρδίτσας 8 και στις Π.Ε. Τρικάλων και Μαγνησίας 6. Στην Π.Ε. Λάρισας, στο έργο των μονίμων γεωπόνων, συνεπικουρούν 5 κτηνίατροι, 4 εποχικοί γεωπόνοι, και ένας μηχανικός. Έμφαση δίνεται στην καταγραφή των ζημιών στο πάγιο κεφάλαιο (κτιριακά) και στα αποθηκευμένα προϊόντα (ζωοτροφές) και ακολουθεί το φυτικό κεφάλαιο.
Η πρώτη έκδοση του Ομήρου που τυπώθηκε στη Φλωρεντία το 1488 σε επιμέλεια του λόγιου Έλληνα Δημητρίου Χαλκοκονδύλη. Η πρώτη από τις τρεις διαδοχικές εκδόσεις των ομηρικών επών από τον Ιταλό Ουμανιστή τυπογράφο Άλδο Μανούτιο που τυπώθηκε στη Βενετία το 1504. Η συντομευμένη νεοελληνική παράφραση της Ιλιάδας από τον Νικόλαο Λουκάνη που τυπώθηκε στη Βενετία το 1526 και κοσμείται από υπέροχες ξυλογραφίες. Οι εντυπωσιακές εικονογραφημένες εκδόσεις του Flaxman.
Τα παραπάνω είναι μερικά μόνο από τα εξέχοντα κομμάτια της έκθεσης «Ο Όμηρος στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη: Σπάνιες Εκδόσεις Ομηρικών Επών», που θα πραγματοποιηθεί από 3/10 έως 24/10 στο Κεντρικό Αναγνωστήριο της Γενναδείου Βιβλιοθήκης, της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών (Σουηδίας 61, Κολωνάκι), με αφορμή τη διάλεξη στις 3 Οκτωβρίου της Δόκτορος Έμιλι Γουίλσον (Emily Wilson), κορυφαίας μελετήτριας και μεταφράστριας του Ομήρου – η “Ιλιάδα” της μόλις κυκλοφόρησε από τον οίκο W.W. Norton & Company.
«Με αφορμή την ομιλία υπήρξε η σκέψη να δώσουμε στο κοινό την ευκαιρία να δει κάποια κομμάτια από τη Συλλογή του Ιωάννη Γενναδίου. Πηγή έμπνευσης για την έκθεση είναι, όπως και σε άλλες εκθέσεις μας, η φύση της Συλλογής που είναι ελληνοκεντρική και ακολουθεί την πορεία της ελληνικής τυπογραφίας και μέσα από αυτήν και τις διαδρομές των εκδόσεων των ομηρικών επών. Με μια επιλογή από αυτές τις εκδόσεις που στήνονται στο Αναγνωστήριο Σπάνιων Βιβλίων, η έκθεση φιλοδοξεί να ζωντανέψει τις διαδρομές και μετουσιώσεις της πρώτης ομηρικής επικής ύλης στον χώρο και τον χρόνο», δηλώνει στο ΑΠΕ – ΜΠΕ η Ειρήνη Σολομωνίδη, επικεφαλής Βιβλιοθηκάριος της Γενναδείου Βιβλιοθήκης.
«Εκδόσεις του ομηρικού έπους, καθώς και εικονογραφήσεις συναντώνται στην έκθεση όπως και σε κάποιες από τις εκδόσεις, που είναι εμπλουτισμένες με εικονογραφικό υλικό από τον ίδιο τον ιδρυτή της Βιβλιοθήκης Ιωάννη Γεννάδιο, κατά την προσφιλή του πρακτική της δημιουργίας συνθέσεων από ξεχωριστά συστατικά, στη συγκεκριμένη περίπτωση λόγου και εικόνας», συνεχίζει η συνομιλήτρια του ΑΠΕ – ΜΠΕ, επιμελήτρια επίσης της έκθεσης, της πρώτης του ιδρύματος που είναι αφιερωμένη στον Όμηρο.
«Αυτό είναι και το βασικό στοιχείο που την κάνει ξεχωριστή. Ιδιαιτερότητα, επίσης, είναι ότι η έκθεση αποτελεί μια προσπάθεια ανασύστασης ενός ομηρικού σύμπαντος σύμφωνα με την οπτική του συλλέκτη Ιωάννη Γενναδίου. Παρουσιάζεται ένα μικρό αλλά ιδιαίτερης σημασίας μέρος της συλλογής του το οποίο στήνεται σύμφωνα με τη ταξινόμηση του προσωπικού του καταλόγου “Έλληνες κλασικοί”, που περιλαμβάνει 6.000 εκδόσεις εκ των οποίων οι 700 είναι ομηρικές: πρώτες εκδόσεις των ομηρικών επών, κριτικές, σχόλια, σχολικά εγχειρίδια μεταφράσεις και εικονογραφήσεις. Ο επισκέπτης θα έχει την ευκαιρία να φυλλομετρήσει τον ψηφιοποιημένο κατάλογο των ομηρικών εκδόσεων», προσθέτει η ίδια.
Η έκθεση περιλαμβάνει μια επιλογή τεκμηρίων από τις 300 ομηρικές εκδόσεις της Γενναδείου Βιβλιοθήκης. Συγκεκριμένα θα εκτεθούν 39 τεκμήρια που χωρίζονται σε τέσσερις ενότητες: «Ομηρικά έπη και τυπογραφία: αρχές και διασπορά», «Μεταφράσεις και παραφράσεις», «Ομηρικά έπη: μελέτη, σχόλια και διδασκαλία» και, τέλος, «Εικονογραφήσεις ομηρικών εκδόσεων».
«Όπως σε κάθε προετοιμασία έκθεσης που φέρνει στο φως τεκμήρια της συλλογής του συλλέκτη Ιωάννη Γενναδίου, είχαμε την ευκαιρία να κάνουμε και εμείς ένα ταξίδι στον χρόνο και στη γνώση. Θα θέλαμε η έκθεση να έχει απήχηση σε νέους ανθρώπους», τονίζει στο ΑΠΕ – ΜΠΕ η κα Σολομωνίδη, που αναφέρεται και στη σπουδαία μελετήτρια, η οποία επιλέχθηκε να δώσει τις ετήσιες διαλέξεις της Γενναδείου Βιβλιοθήκης στη μνήμη της Θάλειας Ποταμιάνου για το ακαδημαϊκό έτος 2023-2024. «Επιλέξαμε τη Δόκτορα Ουίλσον, η οποία είναι μια πολύ σημαντική και μοντέρνα μελετήτρια του Oμήρου γιατί η όλη λογική των Διαλέξεων στη μνήμη της Θάλειας Ποταμιάνου είναι να αναδείξουμε και να καταλάβουμε τη σημασία που έχει ο ελληνικός πολιτισμός στις μέρες μας. Η Δόκτωρ Ουίλσον έχει μεταφράσει την Oδύσσεια και αυτές τις τελευταίες μέρες κυκλοφόρησε και η μετάφρασή της στην Ιλιάδα με ένα τρόπο πολύ μοντέρνο που μιλάει σε νέους ανθρώπους και μας δίνει μια διαφορετική και πιο σύγχρονη άποψη των ομηρικών επών», καταλήγει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η επικεφαλής Βιβλιοθηκάριος της Γενναδείου Βιβλιοθήκης.
Τα εγκαίνια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν μετά τη διάλεξη της Έμιλυ Ουίλσον την Τρίτη 3 Οκτωβρίου.
Η είσοδος είναι ελεύθερη, ενώ ξεναγήσεις σε ομάδες είναι δυνατό να πραγματοποιηθούν Δευτέρα, Τρίτη και Τετάρτη στις 17.00 και τις Κυριακές 8/10 & 15/10 & 22/10, κατόπιν εκδήλωσης ενδιαφέροντος στο email: msmali.genn@ascsa.edu.gr
Η Έμιλι Ουίλσον θα πραγματοποιήσει τρεις ξεχωριστές ομιλίες: στην Αθήνα στις 3/10, στην Ουάσιγκτον στις 24/1/24 και στη Νέα Υόρκη στις 8/5/24, με δυνατότητα διαδικτυακής παρακολούθησης εδώ.
Οι βραχυχρόνιες μισθώσεις στο πλαίσιο της οικονομίας διαμοιρασμού, έχουν αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας, ενισχύοντας τα μεγέθη του τουρισμού, δηλαδή τις ταξιδιωτικές αφίξεις και τις αντίστοιχες εισπράξεις. Παράλληλα, η άνοδος της εν λόγω αγοράς, μαζί με το πρόγραμμα Golden Visa το οποίο θεσπίστηκε στην Ελλάδα το 2013, συνέβαλαν στις αυξημένες εισροές ξένων κεφαλαίων, με κατεύθυνση την αγορά κατοικίας, αναφέρεται σε οικονομική ανάλυση της Alpha Bank στο εβδομαδιαίο οικονομικό δελτίο.
Αναφορικά με τον αριθμό των διαθέσιμων καταλυμάτων μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας Airbnb -σε συγκεκριμένες περιοχές της χώρας, τα οποία έλαβαν τουλάχιστον μία αξιολόγηση και των ΞΑΕ (ξένες άμεσες επενδύσεις) σε ακίνητα, στο διάστημα 2013-2022. παρατηρείται ότι τα δύο μεγέθη κινήθηκαν σχεδόν παράλληλα, την τελευταία δεκαετία, ενώ η άνοδος που κατέγραψαν ήταν ραγδαία.
Συγκεκριμένα, το 2022, οι ΞΑΕ σε ακίνητα ανήλθαν σε 2 δισ.ευρώ σημειώνοντας αύξηση κατά 68% σε ετήσια βάση και την καλύτερη επίδοση από το 2002 . Σημειώνεται ενδεικτικά ότι, το 2013, κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα, οι ΞΑΕ σε ακίνητα διαμορφώθηκαν σε 156 εκατ.ευρώ.
Σε ό,τι αφορά στα ακίνητα που διατέθηκαν για βραχυχρόνια μίσθωση στις επιλεγμένες περιοχές, στις οποίες μάλιστα καταγράφεται έντονη τουριστική δραστηριότητα, δηλαδή στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, την Κρήτη και το Νότιο Αιγαίο και αξιολογήθηκαν τουλάχιστον από έναν πελάτη, ανήλθαν σε σχεδόν 42 χιλ. το 2022, ενώ μέχρι το 2016 ήταν λιγότερο από 10 χιλ. Αξίζει να σημειωθεί, όπως αναφέρεται στην ανάλυση της Alpha Bank, ότι ο συνολικός αριθμός των εγγεγραμμένων καταλυμάτων στην πλατφόρμα στις τέσσερις περιοχές, το 2022, ήταν σημαντικά υψηλότερος, καθώς προσέγγιζε τις 73 χιλ., ενώ εκτιμάται ότι στο σύνολο της επικράτειας ξεπέρασε τις 100 χιλ.
Σύμφωνα με μελέτη του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών («Βραχυχρόνια Μίσθωση Ακινήτων στην Ελλάδα», Νοέμβριος 2022) αλλά και τη σχετική βιβλιογραφία , μία επιπλέον επίπτωση της ανάπτυξης της αγοράς βραχυχρόνιας μίσθωσης σε μία χώρα είναι το γεγονός ότι δύναται να περιορίσει την προσφορά ακινήτων για μακροχρόνια μίσθωση και να οδηγήσει σε άνοδο των ενοικίων. Ο βαθμός στον οποίο θα συντελεστεί το τελευταίο εξαρτάται, μεταξύ άλλων παραγόντων, από τα επιμέρους χαρακτηριστικά της αγοράς βραχυχρόνιας μίσθωσης, π.χ. εάν θα διατεθεί ολόκληρο το ακίνητο ή ένα μέρος αυτού. Επιπρόσθετα, σύμφωνα με σχετική έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σε διάφορες χώρες της ΕΕ-27, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, παρατηρείται ότι σημαντικό ποσοστό των ακινήτων που ενοικιάζονται μέσα από πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης έχουν αγοραστεί για αυτό τον σκοπό (Ελλάδα: 11,3%, ΕΕ-27: 12,8%, ένα ακίνητο, Ελλάδα: 30,2%, ΕΕ-27: 5,7%, περισσότερα από ένα ακίνητα). Το γεγονός αυτό συνάδει με την άνοδο των ΞΑΕ σε ακίνητα και αποτελεί έναν από τους παράγοντες αύξησης της ζήτησης.
Λίγα μέτρα από την κεντρική «πορτάρα» της Θεσσαλονίκης, πολύ κοντά στα τείχη της Ακρόπολης, ένας απολύτως άγνωστος ναός της Παλαιολόγειας περιόδου και ένα πυκνό νεκροταφείο της ίδιας εποχής, βρέθηκαν σε σωστική ανασκαφή οικοπέδου. Η ανακοίνωση για το μοναδικό και εξαιρετικά σπάνιο αυτό εύρημα, που συμπληρώνει την ιστορία της πόλης, έγινε σε συνέδριο με τη συμμετοχή Ελλήνων Βυζαντινολόγων, που είναι σε εξέλιξη στην Κομοτηνή.
Στην ανακοίνωση που αφορά στην Ακρόπολη της Θεσσαλονίκης, προχώρησαν η Επιστημονικά Υπεύθυνη Αρχαιολόγος Αικατερίνη Κούσουλα και οι Αρχαιολόγοι Αναστασία Λίνδα και Χαρίλαος Γουΐδης. Σύμφωνα με αυτήν, αποκαλύφθηκε το μεγαλύτερο μέρος του ανατολικού τμήματος ιερού ναού, τοιχογραφίες, ένα νεκροταφείο με περίπου 60 ταφές και κτερίσματα, όπως και πολλά νομίσματα που βοηθούν στη χρονολόγηση του ναού.
Παλαιολόγειος ναός στην Ακρόπολη Θεσσαλονίκης
Ο τοίχος της κόγχης του ιερού Βήματος, που σώθηκε σε ικανό ύψος, εξωτερικά είναι πολύπλευρος, φτιαγμένος από λίθους και πλίνθους, πολλές από τις οποίες είναι ενσφράγιστες με σταυρούς. Εσωτερικά η πολυγωνική κόγχη σε δεύτερη φάση επαναδιαμορφώθηκε σε καμπύλο τοίχο.
Τόσο στην επιφάνεια του καμπύλου τοίχου όσο και στην κόγχη της Πρόθεσης, αποκαλύφθηκε σε καλή κατάσταση, τμήμα του εικονογραφικού διακόσμου. Μάλιστα, από την εικονογράφηση διατηρήθηκε το κάτω τμήμα της παράστασης της Άκρας Ταπείνωσης του Χριστού, όπου διακρίνονται τα δάχτυλα των σταυρωμένων χεριών του Κυρίου όπως και τμήμα από τους πήχεις και το σώμα του.
Από την εικονογράφηση της αψίδας του ιερού, διατηρήθηκε αποσπασματικά η παράσταση του Μελισμού, στην οποία παριστάνονται ιεράρχες με περίτεχνα λειτουργικά άμφια και άγγελοι με πλούσια ενδύματα στην ιδιαίτερη και μεστή θεολογικών εννοιών σκηνή του Μελισμού.
Πολλά σπαράγματα πολυτελών τοιχογραφιών από τον χώρο του ιερού, βρέθηκαν μέσα στο στρώμα καταστροφής της κόγχης και παρατηρείται ότι αρκετά από αυτά φέρουν επίστρωση φύλλου χρυσού, κάτι που δείχνει την υψηλή καλλιτεχνική τους αξία. Από τα σπαράγματα αυτά κατέστη δυνατόν να ανασυσταθεί εν μέρει η εικόνα της Θεοτόκου Πλατυτέρας -ένα αριστουργηματικό έργο της δεύτερης δεκαετίας του 14ου αιώνα, που αναμφίβολα κοσμούσε την ανώτερη ζώνη τοιχογράφησης της κόγχης.
Σε πολύ μικρή απόσταση από τον αγιογραφημένο τοίχο της κόγχης, αποκαλύφθηκε και η ίδια η κτιστή, κυβική Αγία Τράπεζα.
Νεκροταφείο Παλαιολόγειας περιόδου με δεκάδες ταφές και κτερίσματα
Απλές στη μορφή, αλλά επιμελημένες ταφές των κατοίκων της βυζαντινής ακρόπολης, συμπληρώνουν τα μοναδικά ευρήματα της σημερινής οδού Στεργίου Πολυδώρου. Το πυκνό αυτό κοιμητήριο παρέχει ιδιαίτερα πολύτιμες πληροφορίες, όχι μόνο γιατί συμπληρώνει την εικόνα του ναού στον οποίο ανήκει, αλλά και γιατί μέχρι στιγμής δεν είναι γνωστό αντίστοιχης έκτασης εύρημα στο εσωτερικό της Ακρόπολης.
Στον χώρο της ανασκαφής ερευνήθηκαν οι ταφές σε επάλληλες στρώσεις. Πρόκειται για ταφές βρεφικές, παιδικές και ενηλίκων. Την ταφή μπορεί να συνοδεύουν σιδερένιοι ήλοι, όστρεα, άνθρακες, μολύβδινα ελάσματα, χαρώνειοι οβολοί, ενώ από τα στοιχεία ένδυσης και στολισμού των νεκρών, βρέθηκαν χάλκινα ενώτια, δαχτυλίδια, απλά χάλκινα κουμπιά και άλλα με διακόσμηση και επιχρύσωση, αποδεικνύοντας ότι οι ταφές πραγματοποιούνταν με τα κοσμικά ενδύματα των νεκρών και μάλιστα τα καλύτερα που διέθεταν.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν δύο ταφές ιδιαίτερα μεγαλόσωμων ανδρών, των οποίων το ύψος αγγίζει τα δύο μέτρα και η ταφή επίτοκης γυναίκας, που στη θέση της λεκάνης βρέθηκαν οστάρια και κρανίο εμβρύου σε θέση τοκετού.
Τα ευρήματα αποκαλύπτουν τη χρονολόγησή τους
Με βάση τη συνολική ανασκαφική εικόνα αλλά και τη νομισματική μαρτυρία από κλειστά σύνολα των ταφών και του κτηρίου που περιλάμβαναν Λατινικές απομιμήσεις και κοπές Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγου (1261-1281), μπορεί να διατυπωθεί ότι κοιμητήριο και ο ναός με πολυγωνική κόγχη ιδρύθηκαν περί τα μέσα του 13ου αι.
Το αρχικό αυτό κτίσμα όμως, καταστράφηκε και γνώρισε και δεύτερη κατασκευαστική φάση στις αρχές του 14ου αιώνα, όπως συνάγεται από τα ανασκαφικά δεδομένα, το αγιογραφικό διάκοσμο, τις νομισματικές μαρτυρίες. Ωστόσο κι αυτός ο ναός στη δεύτερη φάση του, επίσης δεν είχε ιδιαίτερα μακρά ζωή, αφού νομίσματα και κεραμική αποκαλύπτουν την ριζική καταστροφή και κατάχωση περί τις αρχές του 15ου αιώνα, στους ταραγμένους χρόνους που Βυζαντινοί Δεσπότες και Οθωμανοί Σουλτάνοι καταλάμβαναν διαδοχικά την Θεσσαλονίκη μέχρι την οριστική άλωση της από τους τελευταίους.
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι εγκαινίασε στο Κίεβο το πρώτο διεθνές φόρουμ αφιερωμένο στην αμυντική βιομηχανία, με την ελπίδα να πείσει τις εταιρείες του τομέα να εγκατασταθούν στη χώρα του και να τη βοηθήσουν να «δημιουργήσει ένα οπλοστάσιο» για να αντιμετωπίσει τη Ρωσία.
Μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής το 2022, η Ουκρανία εξαρτάται πολύ από τις παραδόσεις δυτικών όπλων. Λόγω της βραδύτητας της ουκρανικής αντεπίθεσης, που ξεκίνησε τον Ιούνιο, οι ουκρανικές αρχές φοβούνται ότι μειώνεται η επιθυμία των Δυτικών να συνεχίσουν να παρέχουν στήριξη στο Κίεβο στον ίδιο βαθμό που το έπρατταν μέχρι τώρα.
Σε αυτό το πλαίσιο η Ουκρανία συγκέντρωσε χθες Παρασκευή στο Κίεβο 252 εταιρείες του αμυντικού τομέα από 30 χώρες σε ένα φόρουμ με στόχο να τις πείσει να εγκατασταθούν στην εμπόλεμη χώρα.
«Ενδιαφερόμαστε να μεταφέρουμε στην Ουκρανία την παραγωγή του απαραίτητου εξοπλισμού για την άμυνά μας (…) και των προηγμένων αμυντικών συστημάτων που χρησιμοποιούν οι στρατιώτες μας τα οποία δίνουν στην Ουκρανία τα καλύτερα αποτελέσματα στο μέτωπο σήμερα», επεσήμανε ο Ζελένσκι.
Στόχος, σύμφωνα με τον Ουκρανό πρόεδρο, «να δημιουργηθεί ένα σύγχρονο και ισχυρό οπλοστάσιο», την ώρα που η Ρωσία προσπαθεί επίσης να ενισχύσει τις ικανότητές της παραγωγής όπλων.
Ο Ζελένσκι ανακοίνωσε τη δημιουργία μιας «Συμμαχίας αμυντικών βιομηχανιών» στην οποία ήδη συμμετέχουν «δεκατρείς εταιρείες πρώτου πλάνου», όπως διαβεβαίωσε. Επίσης υποσχέθηκε ένα «ειδικό οικονομικό καθεστώς» για τις εταιρείες που θα δεχθούν να εγκατασταθούν στην Ουκρανία.
Όπως εξήγησε ο Ουκρανός πρόεδρος, θα συσταθεί «ένα ειδικό ταμείο για την άμυνα» με στόχο την παραγωγή στρατιωτικού εξοπλισμού, το οποίο θα χρηματοδοτηθεί κυρίως «από τα έσοδα από τις πωλήσεις κατεσχεμένων ρωσικών ενεργητικών».
Το ζήτημα της εγκατάστασης στην Ουκρανία αμυντικών βιομηχανιών είχε συζητηθεί και κατά την πρόσφατη επίσκεψη του Ζελένσκι στις ΗΠΑ, σύμφωνα με την ουκρανική προεδρία.
Ο σύμβουλος του Ζελένσκι, Άντριι Γερμάκ, αναφέρθηκε επίσης σε συμφωνία μεταξύ του Κιέβου και της Ουάσινγκτον για την έναρξη «διαπραγματεύσεων» για το θέμα «στο άμεσο μέλλον».
Οι μεσογειακές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι ηγέτες των οποίων συνεδρίασαν χθες Παρασκευή 29 Σεπτεμβρίου στη Μάλτα, ζήτησαν να υπάρξει μια «ενιαία» και «διαρθρωτική» απάντηση στη μεταναστευτική κρίση, μολονότι η πρωθυπουργός της Ιταλίας Τζόρτζια Μελόνι είχε ανεβάσει τους τόνους, εκφράζοντας νέες επιφυλάξεις για τον ρόλο που διαδραματίζουν οι μη κυβερνητικές οργανώσεις.
«Επαναλαμβάνουμε την αναγκαιότητα μιας σημαντικής αύξησης των προσπαθειών της Ευρωπαϊκής Ένωσης» απέναντι στις χώρες προέλευσης ή διέλευσης των μεταναστών, αναφέρουν στο τελικό ανακοινωθέν τους οι ηγέτες της MED9, στην οποία μετέχουν η Κροατία, η Κύπρος, η Ισπανία, η Γαλλία, η Ελλάδα, η Ιταλία, η Μάλτα, η Πορτογαλία και η Σλοβενία.
Ο οικοδεσπότης της συνόδου, ο πρωθυπουργός της Μάλτας Ρόμπερτ Αμπέλα, συνόψισε τη βούληση συνεργασίας των χωρών δηλώνοντας ότι «το ζήτημα θα πρέπει εν κατακλείδι να αντιμετωπιστεί στη ρίζα του», με «φερέγγυες και σφαιρικές συνεργασίες με τους εταίρους μας της νότιας Μεσογείου». Συνεργασίες στο πρότυπο εκείνης που επιτεύχθηκε με την Τυνησία, υπό τις πιέσεις της Ιταλίας και της Γαλλίας, παρά τις αμφιβολίες που εκφράζουν οι προασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για τις πρακτικές που ακολουθεί αυτή η χώρα του Μαγρέμπ.
Οι ηγέτες των κρατών και των κυβερνήσεων διατύπωσαν ένα παρόμοιο μήνυμα. Αρχής γενομένης από την πρωθυπουργό της Ιταλίας. «Αν δεν υπάρξουν δομικές λύσεις, όλος ο κόσμος θα παρασυρθεί από αυτό το πρόβλημα», είπε η Μελόνι, καταγγέλλοντας την «τύφλωση» εκείνων που πιστεύουν ότι μπορούν να αντιμετωπίσουν αυτή την πρόκληση εφαρμόζοντας εθνικές πολιτικές.
Αυτή η «έκτακτη κατάσταση» απαιτεί «σαφέστατα, μια ευρωπαϊκή, κοινή απάντηση και μας οδηγεί όλους να επιδείξουμε αλληλεγγύη στην Ιταλία», σχολίασε ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, επιβεβαιώνοντας την απρόσμενη αλλά αυξανόμενη προσέγγιση του Παρισιού με τη Ρώμη.
Ο Μακρόν, που εμφανίζεται προοδευτικός και φιλοευρωπαίος, και η Μελόνι, η οποία εξελέγη πέρσι πρωθυπουργός με το κόμμα Αδέλφια της Ιταλίας, προβάλλοντας ένα εθνικιστικό πολιτικό πρόγραμμα, συναντήθηκαν την Τρίτη στη Ρώμη και συμφώνησαν να συνεργαστούν για να καταπολεμήσουν την παράτυπη μετανάστευση, όπως ανακοίνωσε η Ιταλίδα πρωθυπουργός.
Στο περιθώριο της MED9 οι δύο ηγέτες συναντήθηκαν επίσης με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, με την οποία συζήτησαν την εφαρμογή ενός «σχεδίου δέκα σημείων», το οποίο είχε παρουσιαστεί στα μέσα Σεπτεμβρίου, ώστε να στηριχθεί η Ιταλία για να αντιμετωπίσει την κρίση, με αφορμή το ρεκόρ αφίξεων μεταναστών στη Λαμπεντούζα. Λόγω της κακοκαιρίας, οι αφίξεις σταμάτησαν για μία εβδομάδα, όμως ξανάρχισαν από σήμερα.
Μεταξύ Ιουνίου και Αυγούστου τουλάχιστον 990 άνθρωποι ναυάγησαν στην κεντρική Μεσόγειο, στην προσπάθειά τους να φτάσουν στην Ιταλία ή, σε μικρότερο βαθμό, στη Μάλτα, προερχόμενοι από τη Βόρεια Αφρική, την Τουρκία ή τη Λιβύη, σύμφωνα με μια καταμέτρηση της Unicef, που προειδοποιεί ότι η θάλασσα αυτή μετατρέπεται σε «νεκροταφείο για τα παιδιά και το μέλλον τους». Περίπου 11.600 ασυνόδευτοι ανήλικοι επιχείρησαν να φτάσουν στην Ιταλία από τον Ιανουάριο μέχρι τα μέσα Σεπτεμβρίου, δηλαδή 60% περισσότεροι σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2022, ανέφερε επίσης αυτή η υπηρεσία του ΟΗΕ για την προστασία των παιδιών.
Μελόνι: «Στη Μάλτα υπήρξε θέληση για σοβαρή και γρήγορη αντιμετώπιση του μεταναστευτικού»
H Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι, σε δηλώσεις της αναφέρθηκε στα αποτελέσματα των συζητήσεων με θέμα το μεταναστευτικό και το προσφυγικό. «Υπήρξε θέληση για σοβαρή και γρήγορη αντιμετώπιση του μεταναστευτικού. Αναζητούμε τα επόμενα, ουσιαστικά βήματα», τόνισε η Ιταλίδα πρωθυπουργός.
«Λέμε “ναι” στην πολιτική των επαναπατρισμών αλλά πρέπει να γίνει σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όπως ήδη άρχισε δηλαδή να γίνεται με τις επισκέψεις του επιτρόπου Μαργαρίτη Σχοινά σε σειρά αφρικανικών χωρών. Παράλληλα, είναι σημαντική η συνεργασία με την Τυνησία και, απ΄ ότι γνωρίζω, οι σχετικοί ευρωπαϊκοί πόροι θα αποδεσμευθούν σύντομα», πρόσθεσε.
«Οι χώρες της MED9 βοηθούν στο να γίνουν βήματα προόδου, τα οποία θέλουμε να μετατραπούν σε συγκεκριμένα έργα», είπε η Μελόνι και επανάλαβε ότι η ανακατανομή, για την Ιταλία, δεν αποτελεί προτεραιότητα. Η κύρια προτεραιότητα για τη χώρα της είναι η εξωτερική διάσταση.
«Το Σύμφωνο για την Μετανάστευση και το ‘Ασυλο βελτιώνει την προηγούμενη κατάσταση, αλλά θεωρούμε ότι οι τροποποιήσεις που ζητά η Γερμανία για τις ΜΚΟ αποτελούν βήμα πίσω. Ζητήσαμε χρόνο και θα μπορούσαμε, τότε, να ζητήσουμε και εμείς τροποποίηση βάσει της οποίας η χώρα που ευθύνεται για τους μετανάστες πρέπει να είναι εκείνη της σημαίας που φέρει το πλοίο ΜΚΟ που τους περισυλλέγει», δήλωσε η Μελόνι στους δημοσιογράφους. Η Ιταλίδα πρωθυπουργός υπογράμμισε δε ότι «και στη Μάλτα, πολλοί κατέστησαν σαφές ότι οι ΜΚΟ δεν είναι όλες ίδιες».
Σε σχέση με την πρότασή της για ναυτική αποστολή στην κεντρική Μεσόγειο υπογράμμισε: «Εννοώ, ασφαλώς, ότι πρέπει να γίνει σε συνεργασία με τις αφρικανικές χώρες. Υπάρχει η αποστολή Irini, η οποία λειτουργεί αποτελεσματικά, ενώ θα μπορούσε να τεθεί σε εφαρμογή το τρίτο μέρος της ευρωπαϊκής αποστολής Sophia, η οποία δεν ενεργοποιήθηκε ποτέ. Πρέπει, όμως, να συζητήσουμε με τις βορειοαφρικανικές αρχές».
Μιλώντας για την Τυνησία, η επικεφαλής της ιταλικής κυβέρνησης υπογράμμισε ότι πρέπει να εξακριβωθεί αν η ευρωπαϊκή οικονομική βοήθεια, μπορεί να αποσυνδεθεί από τη συμφωνία της χώρας με το ΔΝΤ. Αναφερόμενη, τέλος, στην ιταλική οικονομία, δήλωσε ότι «δεν υπάρχει κίνδυνος να συσταθεί νέα κυβέρνηση, τεχνοκρατικού χαρακτήρα» και ότι «η Ιταλία, το επόμενο έτος, θα αναπτυχθεί περισσότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, ενώ το σπρεντ της έχει αρχίσει να κατεβαίνει».
Κυρ. Μητσοτάκης: «Να αποφασίζει η Ευρώπη ποιος μπαίνει στην ΕΕ και όχι οι διακινητές»
«Να ασκήσουμε ένα δικαίωμα το οποίο δεν μπορούμε να εκχωρήσουμε σε διακινητές. Διότι αυτό ακριβώς κάνουμε σήμερα: οι διακινητές είναι αυτοί που αποφασίζουν ποιος θα μπει στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό πρέπει να αλλάξει». Αυτό τόνισε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης μετά τη λήξη των εργασιών της Συνόδου Κορυφής EUMED9 στη Μάλτα, η οποία ασχολήθηκε μεταξύ άλλων και με το μεταναστευτικό πρόβλημα στην Ευρώπη.
Ο κος Μητσοτάκης επεσήμανε ότι οι ηγεσίες της Ευρώπης χρειάζεται να καθορίσουν με δικούς τους όρους «ποιος θα εισέρχεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση» και ότι η ΕΕ πρέπει να επικεντρωθεί στους επαναπατρισμούς, διασφαλίζοντας ότι οι άνθρωποι που δεν δικαιούνται άσυλο θα επιστρέφουν στη χώρα καταγωγής τους. Παράλληλα, ο πρωθυπουργός σημείωσε ότι η Ευρώπη, πέραν όλων αυτών, πρέπει να εστιάσει στις νόμιμες οδούς για μετανάστευση.
Ο κος Μητσοτάκης στη δήλωση του αναφέρθηκε επίσης στην κλιματική κρίση και στην οικονομία.
Για την οικονομία στην ΕΕ ανέφερε ότι δεν μπορούμε να επαναλάβουμε τα λάθη του παρελθόντος και είπε ότι «γνωρίζουμε λάθη που έγιναν σε ευρωπαϊκό επίπεδο και ουσιαστικά ανάγκασαν χώρες να προβούν σε πολύ απότομη δημοσιονομική προσαρμογή, “βυθίζοντάς” τες σε πολύ μεγαλύτερη ύφεση».
Πρότεινε την επιστροφή στο πλαίσιο της αρχικής πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, την οποία χαρακτήρισε ισορροπημένη σε ό,τι αφορά την αυξημένη ευελιξία αλλά και την ιδιοκτησία, ώστε τα κράτη-μέλη να εκπονούν τη δική τους δημοσιονομική «διαδρομή» για να πετύχουν τη δημοσιονομική προσαρμογή.
Παράλληλα, τόνισε ότι πρέπει να δημιουργηθεί χώρος για τις κρίσιμες επενδύσεις που χρειάζονται οι ευρωπαϊκές χώρες, ώστε να προστατευτεί η στρατηγική αυτονομία τους, είτε πρόκειται για την άμυνα είτε για σημαντικές συλλογικές επενδύσεις στην πράσινη μετάβαση.
Για την κλιματική κρίση ο κος Μητσοτάκης παρατήρησε ότι επηρεάζει τη Μεσόγειο με δυσανάλογα έντονο τρόπο και κάλεσε τους ηγέτες της ΕΕ να αναλάβουν από κοινού δράση.
Αναλυτικά η δήλωση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη:
«Αγαπητέ Ρόμπερτ (Αμπέλα), σε ευχαριστώ για την υπέροχη φιλοξενία και την καταπληκτική τοποθεσία που διάλεξες γι’ αυτήν τη συνάθροιση. Σε ευχαριστώ, επίσης, για την πολύ περιεκτική σύνοψη της συζήτησης που είχαμε και η οποία αποτυπώθηκε στην κοινή δήλωση που μόλις συμφωνήθηκε.
»Δεν θέλω να επαναλάβω όσα ειπώθηκαν από τους προηγούμενους ομιλητές. Επιτρέψτε μου να κάνω τρεις γρήγορες παρατηρήσεις: πρώτον, όσον αφορά την κλιματική κρίση, σας ευχαριστώ όλους για την υποστήριξη που προσφέρατε στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια ενός πάρα πολύ δύσκολου καλοκαιριού, όταν αντιμετωπίσαμε κάποιες από τις χειρότερες πυρκαγιές και σίγουρα τις χειρότερες πλημμύρες στην ιστορία της χώρας μας. Θα πρέπει να είναι προφανές σε όλους μας, πιστεύω, ότι η κλιματική κρίση επηρεάζει τη Μεσόγειο με δυσανάλογα έντονο τρόπο. Αυτό δεν πρέπει να αποτελεί μόνο αιτία ανησυχίας, αλλά και λόγο για όλους μας να αναλάβουμε άμεσα δράση.
»Σας ευχαριστώ όλους που συμφωνείτε με το περιεχόμενο της επιστολής που σας έστειλα, η οποία ουσιαστικά μας προτρέπει, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, να δώσουμε πολύ μεγαλύτερη έμφαση στην προσαρμογή και ειδικότερα στην αρωγή μετά από φυσικές καταστροφές και στη διαχείριση των πολύ δαπανηρών συνεπειών αυτών των καταστροφών, όπως γνωρίζουμε πολύ καλά τόσο εμείς όσο και οι Σλοβένοι φίλοι μας.
»Μας παροτρύνει, όμως, να έχουμε μια πιο ολοκληρωμένη συνεργασία σε ζητήματα και θέματα πρόληψης, προκειμένου να διασφαλίσουμε ότι υπάρχει μια λογική ισορροπία μεταξύ της φιλόδοξης ατζέντας μας για τον μετριασμό των επιπτώσεων, η οποία ωστόσο είναι μακροπρόθεσμη, και των άμεσων αναγκών μας για προσαρμογή. Διότι θεωρώ ότι αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να εξασφαλίσουμε ότι οι λαοί μας θα συνεχίσουν να συμμετέχουν στην πράσινη μετάβαση. Καθώς αυτή τη στιγμή είναι σαφές σε εμένα ότι δεν πρόκειται για μια ισορροπημένη προσέγγιση, ιδίως αν εξετάσουμε τα ευρωπαϊκά χρήματα που είναι διαθέσιμα για την άμεση ανακούφιση από τις καταστροφές.
»Δεν πρέπει, ασφαλώς, να ξεχνάμε ότι αυτές οι καταστροφές δεν επηρεάζουν μόνο τις χώρες μας στην Ευρώπη, αλλά και τις χώρες της Νότιας Γειτονιάς. Όταν μια καταστροφή πλήττει μια χώρα που έχει σημαντικά προβλήματα όσον αφορά στη λειτουργία του κράτους, η καταστροφή πολλαπλασιάζεται. Η ίδια καταιγίδα που κόστισε τη ζωή σε λιγότερους από 20 ανθρώπους στην Ελλάδα είχε ως αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους περισσότεροι από 10.000 άνθρωποι στη Λιβύη. Αυτή είναι η διαφορά στο τι προκαλεί η κλιματική αλλαγή όταν πλήττει μια καλά οργανωμένη χώρα έναντι μιας χώρας που αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα.
»Σχετικά με τη μετανάστευση, δεν θα μπορούσα να συμφωνήσω περισσότερο με όσα ειπώθηκαν από την Ιταλίδα πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι και τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν όσον αφορά στο να επικεντρωθούμε στο σχέδιο δράσης 10 σημείων που συνέταξε η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Πιστεύω ότι έχουμε σημειώσει μεγάλη πρόοδο σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αναγνωρίζοντας τη σημασία της εξωτερικής διάστασης του μεταναστευτικού προβλήματος και, εν τέλει, την ανάγκη να καθορίσουμε με δικούς μας όρους ποιος θα εισέρχεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς έγκειται σε εμάς, ως κυρίαρχα κράτη αλλά και ως μέλη της ευρωπαϊκής μας οικογένειας, να ασκήσουμε ένα δικαίωμα το οποίο δεν μπορούμε να εκχωρήσουμε σε διακινητές. Διότι αυτό ακριβώς κάνουμε σήμερα: οι διακινητές είναι αυτοί που αποφασίζουν ποιος θα μπει στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό πρέπει να αλλάξει.
»Πρέπει να είμαστε πολύ αποτελεσματικότεροι, διασφαλίζοντας ότι μη αξιόπλοα σκάφη δεν θα αποπλέουν από τις ακτές των γειτονικών χωρών και δεν θα θέτουν σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές, σε ένα πολύ επικίνδυνο ταξίδι. Πρέπει να συνεργαστούμε περισσότερο με τις χώρες διέλευσης, κάτι που προσπαθούμε να κάνουμε, για παράδειγμα, με την Τουρκία. Πρέπει να επικεντρωθούμε στους επαναπατρισμούς και να διασφαλίσουμε ότι οι άνθρωποι που δεν δικαιούνται άσυλο θα επιστρέφουν στη χώρα καταγωγής τους. Τέλος, φυσικά, πρέπει να εστιάσουμε στις νόμιμες οδούς για μετανάστευση. Από τη στιγμή που επιδεικνύουμε μεγαλύτερη επαγρύπνηση για την προστασία των συνόρων μας, πρέπει ως αντίβαρο να προσφέρουμε ευκαιρίες στους ανθρώπους που μπορούν να έρθουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση και να μας βοηθήσουν να στηρίξουμε την οικονομική μας ανάπτυξη, αλλά με ασφαλή τρόπο και – το ξαναλέω – με τους δικούς μας όρους.
»Κλείνοντας, όσον αφορά τα ζητήματα οικονομικής διακυβέρνησης, θα επαναλάβω ότι συμφωνώ με όσα έχουν ήδη ειπωθεί. Δύο σύντομες παρατηρήσεις θα κάνω μόνο. Δεν μπορούμε να επαναλάβουμε τα λάθη του παρελθόντος. Γνωρίζουμε λάθη που έγιναν σε ευρωπαϊκό επίπεδο και ουσιαστικά ανάγκασαν χώρες να προβούν σε πολύ απότομη δημοσιονομική προσαρμογή, “βυθίζοντάς” τες σε πολύ μεγαλύτερη ύφεση.
»Πιστεύω ότι πρέπει να επιστρέψουμε στο πλαίσιο της αρχικής πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία εκτιμούμε ότι ήταν ιδιαίτερα ισορροπημένη σε ό,τι αφορά την αυξημένη ευελιξία αλλά και την ιδιοκτησία, ώστε τα κράτη-μέλη να εκπονούν τη δική τους δημοσιονομική “διαδρομή” για να πετύχουν τη δημοσιονομική προσαρμογή.
»Και, ασφαλώς, πρέπει να δημιουργήσουμε χώρο για τις κρίσιμες επενδύσεις που χρειαζόμαστε ώστε να προστατεύσουμε τη στρατηγική αυτονομία μας, είτε πρόκειται για την άμυνα είτε μιλάμε για σημαντικές συλλογικές επενδύσεις στην πράσινη μετάβαση. Διότι διαφορετικά θα βρεθούμε σε μία θέση όπου άλλες χώρες ή άλλες μεγάλες ομάδες κρατών θα κάνουν αυτές τις επενδύσεις, ενώ εμείς θα υφιστάμεθα περιορισμούς από τους δημοσιονομικούς κανόνες που επιβάλλουμε στους εαυτούς μας σε μία συγκυρία όπου πρέπει να επενδύσουμε περισσότερο.
»Επιτρέψτε μου να ολοκληρώσω με αυτό την τοποθέτησή μου. Σε ευχαριστώ πολύ Robert, για την εξαιρετική φιλοξενία. Εύχομαι τα καλύτερα στην Κύπρο και προσβλέπω στην επίσκεψή μου εκεί για την 11η Σύνοδο ενός σχήματος συνεργασίας που έχει αποδειχθεί, πιστεύω, πολύ επιτυχημένο και εποικοδομητικό.»
Είναι καλό να πιέζετε τον εαυτό σας να κάνει πράγματα που δεν έχει κάνει ποτέ πριν – όπως να μείνετε χωρίς φαγητό για μερικές ημέρες.
Ο λόγος; Κάνει καλό στον εγκέφαλό σας και βελτιώνει τις ικανότητές σας για επιβίωση, σύμφωνα με έναν Νεοζηλανδό ειδικό σε θέματα επιβίωσης.
Η πείνα σε κάνει πολύ πιο οξυδερκή, λέει ο Θρυλικός Κλέι (Clay Tall Stories), ο οποίος δεν πήγε ποτέ σχολείο αλλά μεγάλωσε στο Εθνικό Πάρκο Έιμπελ Τάσμαν (Abel Tasman National Park), όπου ο πατέρας του ήταν δασοφύλακας. «Έμαθα μόνος μου να πιάνω ψάρια, να φτιάχνω σχεδίες, να χτίζω μια καλύβα, χρησιμοποιώντας απλώς ό,τι υπήρχε γύρω μου τότε», δήλωσε ο 59χρονος Κλέι στην Epoch Times, αναφερόμενος στις δεξιότητες που απέκτησε και τελειοποίησε.
Η πείνα, σύμφωνα με τον Κλέι, προκαλεί μια συγκεκριμένη βιολογική αντίδραση στον άνθρωπο. «Ένα από τα πράγματα που συμβαίνει σε εμάς τους ανθρώπους όταν πεινάμε είναι ότι μπαίνουμε σε κατάσταση αυτοφαγίας», είπε. «Ο εγκέφαλός μας αναπτύσσει νέες νευρικές συνδέσεις όταν πεινάμε.»
Ο Θρυλικός Κλέι, 59 ετών, επιδεικνύει μια τεχνική φυσήματος για το άναμμα φωτιάς σε συνθήκες επιβίωσης. (ευγενική παραχώρηση του Θρυλικού Κλέι)
Η νηστεία καθαρίζει τον εγκέφαλο και μας αναγκάζει να σκεφτόμαστε διαφορετικά για να λύσουμε προβλήματα, οπότε όταν ο Κλέι δοκίμασε να επιβιώσει μόνος του σε ένα μικρό νησί για πέντε ημέρες τον περασμένο Αύγουστο – που είναι χειμώνας στο νότιο ημισφαίριο – το φαγητό δεν ήταν το πιο σημαντικό για αυτόν. Πήρε μαζί του μόνο τα ρούχα που χωρούσαν στην τσάντα του, μερικές συσκευές βιντεοσκόπησης, μια οδοντόβουρτσα και ένα ζευγάρι γυαλιά.
Ο Κλέι είναι ένας παθιασμένος δάσκαλος και δημιουργός περιεχομένου στο YouTube. Οι εξορμήσεις του δεν είναι απλώς προσωπικές προκλήσεις, αλλά μαθήματα στο σύστημα επιβίωσής του. Ποτέ δεν ξέρεις πότε θα χρειαστείς αυτή τη σοφία, υποστηρίζει.
«Όλοι ταξιδεύουν», είπε ο Κλέι. «Οι άνθρωποι επιβιώνουν από αεροπορικά δυστυχήματα και μπορεί κάποιος να βρεθεί χωρίς να το περιμένει στη μέση του δάσους. Τι θα κάνει;»
Το φαγητό, λοιπόν, δεν είναι προτεραιότητα. Ποια πράγματα είναι πιο σημαντικά; Το νερό είναι το πρώτο, λέει ο Κλέι. Το δεύτερο είναι το καταφύγιο. Το τρίτο είναι η φωτιά. Η τροφή έρχεται τέταρτη.
«Μπορείς να ζήσεις μόνο τρεις ημέρες χωρίς νερό», είπε ο Κλέι, προσθέτοντας ότι θα μπορούσε να αντέξει τρεις έως τέσσερις εβδομάδες νηστικός, αν χρειαζόταν. Πεθαίνουμε επίσης σύντομα χωρίς επαρκή ύπνο ή ζεστασιά.
Η κάλυψη αυτών των στοιχειωδών αναγκών στο νησί είχε μεγάλο κόστος. Μέχρι το τέλος της διαμονής του έχασε 5,5 κιλά. Αλλά το εργαλείο που καθορίζει την επιτυχία της επιβίωσης είναι ένα: «Το σπουδαιότερο εργαλείο επιβίωσης είναι το μυαλό μας», είπε.
Αυτό το μικρό σημείο άμμου και θάμνων, το οποίο ο ίδιος αποκαλεί «Crazy Horse Island» (Νήσος του τρελού αλόγου), βρίσκεται σε ένα κανάλι κατά μήκος της ακτής του Κόλπου της Τασμανίας, στο βόρειο τμήμα του Νότιου Νησιού της Νέας Ζηλανδίας, μόλις λίγα χιλιόμετρα δυτικά του Εθνικού Πάρκου Έιμπελ Τάσμαν.
Κόλπος της Τασμανίας στο Νότιο Νησί της Νέας Ζηλανδίας. (Bardocz Peter/Shutterstock)
Ο Κλέι περνά με τη βάρκα μέσα από ένα κανάλι κατά μήκος του Κόλπου της Τασμανίας για να φτάσει στο «Νησί του τρελού αλόγου». (ευγενική παραχώρηση του Θρυλικού Κλέι)
Κατά τη διάρκεια του χειμώνα, η θερμοκρασία πέφτει κάτω από το μηδέν τη νύχτα, ενώ την ημέρα κυμαίνεται γύρω στους 20 βαθμούς Κελσίου.
Κατά την άφιξή του στην ξηρά, την πρώτη ημέρα της πενθήμερης διαμονής του, αρχίζει την αναζήτηση πόσιμου νερού. Χρησιμοποιεί σπασμένες κοφτερές πέτρες για να σκαλίσει ένα μπολ από ένα κομμάτι ξύλο. Εκεί θα μπορεί να βάζει νερό για να πίνει. Εντοπίζει βρύα σφάγγου που απορροφούν την υγρασία σαν σφουγγάρι και, χάρη στην εποχή των βροχών, θα παρέχουν άφθονο πόσιμο νερό. Το θαλασσινό νερό δεν πίνεται.
«Έστιψα τα βρύα για να πάρω το νερό», είπε. «Είναι αρκετά επικίνδυνο αυτό, ιδίως το καλοκαίρι.»
Γιατί είναι επικίνδυνο; Τα μικρόβια που επιπλέουν στα βρύα μπορεί να προξενήσουν ασθένεια, είπε ο Κλέι, αν και το χειμώνα είναι πολύ λιγότερα. Το καλοκαίρι βράζει το νερό του.
Περνά τις επόμενες έξι ώρες φτιάχνοντας ένα καταφύγιο από πεσμένα δέντρα για να προφυλαχθεί από τον καιρό. Με τον φλοιό τους καλύπτει τη στέγη, ενώ γεμίζει τα κενά μεταξύ των κορμών με βρύα, τα οποία απορροφούν το νερό κι έτσι δεν στάζει.
Με τις δύο πρώτες ανάγκες – το νερό και το καταφύγιο – τακτοποιημένες, ο Κλέι επικεντρώνεται στην τρίτη: τη φωτιά. Το άναμμα φωτιάς παρουσιάζει πολλαπλές προκλήσεις. Πρώτον, χρειάζονται ξερά ξύλα – αν σπάνε εύκολα, ξέρεις ότι είναι ξερά. Χρειάζονται επίσης διαβαθμισμένα μεγέθη καύσιμης ύλης – από το πιο λεπτό προσάναμμα και τα αγριόχορτα μέχρι τα μεγαλύτερα ξύλα, τα κούτσουρα και τα κουκουνάρια.
Για να ανάψει κανείς μια φωτιά χωρίς σύγχρονα εργαλεία χρειάζεται επιδεξιότητα – ευτυχώς, ο Κλέι, που κοντεύει τα 60, φοράει γυαλιά. Χρησιμοποιεί τους φακούς για να εστιάσει το φως του ήλιου στο πιο εύφλεκτο προσάναμμα: αποξηραμένο λιναρόχορτο, δηλαδή μεμονωμένες ίνες λίιναριού, λεπτές σαν κλωστές, που ξεφλουδίζονται μία προς μία και πλάθονται σε μικρές χνουδωτές μπάλες. Έφτιαξε αρκετές μπάλες για καλό και για κακό. «Αν θέλεις να πετύχεις κάτι, καλό είναι να υπάρχει περίσσευμα», συμβουλεύει.
Ένα καταφύγιο φτιαγμένο από πεσμένους κορμούς, φλοιό νεκρών δέντρων και βρύα. (ευγενική παραχώρηση του Θρυλικού Κλέι)
Σύντομα η μπάλα του λιναριού αρχίζει να καίγεται και τοποθετείται μέσα σε ένα στρώμα από ξερά χόρτα και κλαδιά, το οποίο αρχίζει να καπνίζει. Να θυμάστε, λέει, ότι η χρήση πρωτόγονων μέσων είναι πάντα πιο δύσκολη απ’ ό,τι φαίνεται.
Ένα μεγάλο, σαπωνώδες κουκουνάρι πεύκου τοποθετείται πάνω στη φωτιά για να την παρατείνει, γιατί η ρητίνη του πεύκου καίγεται αργά. Μεταφέρει τον κώνο που σιγοκαίει στην κατασκήνωση μέσα σε ένα όστρακο αβαλονιού που είχε την τύχη να βρει και το οποίο θα του χρησιμεύσει με πολλούς τρόπους: για να βράζει νερό, να πίνει και να μαγειρεύει.
Η φωτιά θα είχε κάψει το χέρι του αν δεν είχε το χοντρό σουηδικό μάλλινο μπουφάν του, το οποίο είναι πυρίμαχο. Σαν ένας φορετός υπνόσακος, θα τυλίξει το σώμα του για να τον κρατήσει ζεστό τη νύχτα, καθώς θα ξεκουράζεται σε ένα στρώμα από βούρλα.
Ο Κλέι βρήκε ελάχιστα τρόφιμα την πρώτη ημέρα. Μόνο μερικά άγρια μανιτάρια που μαγείρεψε. «Πρέπει να διαλέγεις πολύ προσεκτικά τα μανιτάρια που βρίσκεις, γιατί μερικά μπορεί να σε σκοτώσουν», είπε, προσθέτοντας ότι το εργαλείο με το οποίο το σούβλιζες μπορεί να είναι εξίσου θανατηφόρο: «Και κάποιο ξύλο μπορεί να σε σκοτώσει».
Ο Κλέι μαζεύει γλιστερά μανιτάρια κατά τη διάρκεια της πενθήμερης μοναχικής του διαμονής-πρόκλησης τον Αύγουστο του 2023. (ευγενική παραχώρηση του Θρυλικού Κλέι)
Η δεύτερη ημέρα ξεκινάει μετά από έναν ύπνο κάτω του μετρίου με κρύα πόδια. Η αναζήτηση φαγητού συνεχίζεται – τα μαγειρεμένα μανιτάρια είχαν υπέροχη γεύση, αλλά ο Κλέι ξέρει ότι υπάρχουν και θαλασσινά , που είναι πιο χορταστική τροφή. Γρήγορα, βρίσκει δέσμες σπασμένων μυδιών κολλημένων σε βράχους στα ρηχά και μερικά ολόκληρα, τα οποία ανοίγει και καταβροχθίζει επί τόπου.
Εδώ κολυμπούν τα πλατύψαρα, γνωστά ως καλκάνια. Είδε τρία χθες το βράδυ. Το κυνήγι αυτού του κυρίως νυκτόβιου ψαριού με καμάκι είναι η στρατηγική του απόψε, καθώς η πείνα έχει αρχίσει να τον πιάνει. Τα λίθινα εργαλεία του θα ακονίσουν ένα γερό διπλό καμάκι από σκληρό ξύλο.
Πώς μπορεί κανείς να εντοπίσει το νυκτόβιο καλκάνι μέσα στο μαύρο σκοτάδι; Μα, με έναν πυρσό! Ο Κλέι συλλέγει και αλέθει τον σκληρυμένο χυμό από τον φλοιό των μεγάλων πεύκων του νησιού. Χρησιμοποιώντας το όστρακό του ως δοχείο, μαγειρεύει ένα μείγμα από λιωμένο χυμό και κάρβουνο – ένα συνδετικό μέσο – για να φτιάξει μια κολλώδη, βραδύκαυστη πάστα.
Αυτή η καύσιμη ύλη απλώνεται σε οκτώ ή εννέα μεγάλα κουκουνάρια για να φτιάξει τις κεφαλές των πυρσών. Χρησιμοποιώντας τέσσερα ραβδιά δεμένα με λωρίδες λιναριού, ο Κλέι φτιάχνει ένα στήριγμα. Κάθε πυρσός «θα δώσει 8 έως 12 λεπτά φωτός”, είπε.
Ο Κλέι τρώει το καλκάνι που σκότωσε και μαγείρεψε κατά τη διάρκεια της πενθήμερης πρόκλησης επιβίωσης. (ευγενική παραχώρηση του Θρυλικού Κλέι)
Όταν σκοτεινιάζει, ο Κλέι εφαρμόζει το σχέδιό του. Οι πυρσοί με τα κουκουνάρια λειτουργούν τέλεια, αλλά… Εκείνο το βράδυ, δεν έπιασε κανένα καλκάνι. Ούτε είναι ευχάριστο να περπατάει μέσα στα παγωμένα νερά του ωκεανού το χειμώνα. Παραδόξως, όμως, παρατηρεί, κάτι τέτοιο κάνει το υπόλοιπο σώμα να αισθάνεται ζεστό.
Παγωμένος και πεινασμένος, ο Κλέι ξαπλώνει να κοιμηθεί στο τέλος της δεύτερης ημέρας.
Μέχρι την 3η ημέρα, ο Κλέι έχει αποκτήσει έναν φίλο στην κατασκήνωσή του και, παρόλο που ξυπνάει πεινασμένος, αποφασίζει να μην τον φάει. «Έγινα φίλος με ένα άγριο πουλί -ένα γουέκα ή κότα των Μαορί – ένα είδος άγριου κοτόπουλου», είπε. «Περιφέρεται γύρω από την κατασκήνωσή μου». Τα γουέκα είναι προστατευόμενο είδος και ο Κλέι το σέβεται αυτό.
Ο Κλέι ονόμασε το πουλί Ουίλσον -από την ταινία «Castaway»- και το έκανε πρωταγωνιστή στο βίντεο που τράβηξε.
Σήμερα, πάλι πρέπει να κυνηγήσει. Έχοντας ήδη δαπανήσει πολλή σωματική ενέργεια για να φτιάξει πράγματα -όπως την καλύβα και τους πυρσούς- η πείνα αρχίζει να τον κάνει να σκέφτεται εντελώς καθαρά.
Αψηφώντας τα παγωμένα νερά, υπό το φως του πυρσού καταφέρνει να εντοπίσει και να ψαρέψει εν τέλει ένα αρκετά μεγάλο καλκάνι. Αμέσως χρησιμοποιεί τα δόντια του για να δαγκώσει το κεφάλι του, χαρίζοντας στο καμακωμένο ζώο τη λύτρωση.
Επιστρέφοντας στον καταυλισμό, αποφάσισε να περιμένει μέχρι το πρωί για να μαγειρέψει τα ψάρια και πήγε πάλι για ύπνο πεινασμένος, αλλά εξαιρετικά ικανοποιημένος από τη σημερινή του συγκομιδή.
Δεν ξέρει ότι η τέταρτη ημέρα θα είναι ακόμη πιο πλούσια.
Την τέταρτη ημέρα της πρόκλησης για επιβίωση, ο Κλέι καμάκωσε αυτό το σαλάχι, το οποίο φωτογράφισε αφού το έσυρε στην ακτή. (ευγενική παραχώρηση του Θρυλικού Κλέι)
«Το επόμενο πρωί μαγείρεψα το καλκάνι και αυτό ήταν το πρώτο μου καλό γεύμα», αφηγείται ο Κλέι. Για να το φτιάξει, το κάπνισε, τοποθετώντας τις φέτες του ψαριού πάνω σε αναμμένα κάρβουνα και τοποθετώντας από πάνω δύο πέτρες για να μην φεύγει ο καπνός. Ο Γουίλσον τσιμπολογάει κάτι εκεί κοντά.
Ο Κλέι στρέφει τώρα την ενέργειά του και πάλι στο κυνήγι, έχοντας εντοπίσει ένα τεράστιο σαλάχι κατά μήκος της ακτής, εκτιμώντας το βάρος του περίπου στα 35 με 40 κιλά.
Είδε ένα την πρώτη μέρα, επίσης, είπε, έτσι φρόντισε να φτιάξει το καμάκι του αρκετά μεγάλο. Τέτοια προνοητικότητα έρχεται μόνο με την εμπειρία.
Το καμάκι του Κλέι ήταν κατάλληλο, αν και τα σαλάχια έχουν επικίνδυνα αγκάθια που μπορούν να προκαλέσουν σοβαρό τραυματισμό ή ακόμα και θάνατο. Μια τέτοια ακίδα τρύπησε κάποτε θανάσιμα την καρδιά του θρυλικού κυνηγού κροκοδείλων Στηβ Ίργουιν, επεσήμανε ο Κλέι, προσθέτοντας ότι η φροντίδα μιας πληγής έξω στη φύση είναι πολύ δύσκολη.
Με το φως της ημέρας, ο Κλέι εντοπίζει το σαλάχι να κολυμπάει, αρπάζει το καμάκι και την GoPro του και κατευθύνεται προς το νερό. Αφού το τρυπήσει επιτυχώς και το έσυρε στην ακτή, η πενθήμερη στοίχημα του Κλέι μοιάζει σχεδόν κερδισμένο.
«Θα μπορούσα να ζήσω χωρίς τροφή για άλλες δύο εβδομάδες εκεί, χωρίς να χρειαστεί να κάνω καμία δουλειά”, λέει ο Κλέι, προσθέτοντας ότι το καπνιστό σαλάχι έχει «γεύση καβουριού – πραγματικά ωραία».
Ο Κλέι μαγειρεύει το σαλάχι που έπιασε την τέταρτη ημέρα του στο νησί, λέγοντας ότι έχει γεύση καβουριού. (ευγενική παραχώρηση του Θρυλικού Κλέι)
Το γεύμα είναι τόσο πλούσιο που αναγκάζεται να καλέσει το πλοίο που περιμένει, για να παραδώσει το υπόλοιπο κρέας στο χωριό του, που βρίσκεται μόλις 10 μίλια μακριά.
«Αν πρόκειται να σκοτώσουμε ένα ζώο για να επιβιώσουμε, τότε μην το σπαταλάμε», μας είπε. «Τιμήστε το μοιράζοντάς το στους ανθρώπους». Ποτέ μη σπαταλάτε φαγητό – αυτή είναι η φιλοσοφία του Κλέι. Είναι πολύτιμο.
Βγάζει το δέρμα από το σαλάχι, ώστε τίποτα να μην πάει χαμένο, και το τεντώνει πάνω από ένα στρογγυλό πλαίσιο που έφτιαξε με ραβδιά ώστε να μοιάζει με τύμπανο. Τοποθετεί από πάνω μια πέτρα, προκαλώντας μια κοιλότητα που, όταν στεγνώσει, θα σχηματίσει μια λεκάνη με την οποία θα μπορεί να συλλέγει το νερό της βροχής.
Μέχρι την πέμπτη ημέρα, ο Κλέι έχει ήδη αποκτήσει τα απολύτως απαραίτητα για την επιβίωση. Έχοντας τώρα ελεύθερο χρόνο στρέφει την ενέργειά του σε μια άλλη ανάγκη. «Πρέπει να φροντίζουμε και για την ψυχαγωγία μας», λέει.
Όταν ήταν παιδί, εκτός από τις πετονιές, τα αγκίστρια και τα καλάθια που έμαθε μόνος του να κατασκευάζει, έμαθε να φτιάχνει και χαρταετούς από θάμνους.
Επιπλέον, πάντα έχει μαζί του μια φυσαρμόνικα, με την οποία μας παίζει μια μελωδία που έγραψε κάποτε. Ο Κλέι παλιότερα ήταν μουσικός στην Ευρώπη για πολλά χρόνια. Η μουσική, λέει, είναι καλή για την ψυχή και για την καρδιά.
Το μήνυμά του είναι απλό. Πιέστε τον εαυτό σας να αντιμετωπίσει δύσκολες καταστάσεις και θα ανταμειφθείτε. «Μετά τον πόνο, έρχεται πάντα η ευχαρίστηση», υποστηρίζει. «Πρέπει να θέτουμε στον εαυτό μας ολοένα καινούριες προκλήσεις, να του ζητάμε να κάνει πράγματα που δεν έχει ξανακάνει.»
Θα ανακαλύψετε ότι είστε πολύ πιο δυνατοί, γενναίοι και εφευρετικοί από ό,τι νομίζετε, προσθέτει.
Στον κόσμο του Σταρ Τρεκ, το διαστημόπλοιο Έντερπραϊζ κινείται στο διάστημα με ταχύτητα δίνης αφού οι κινητήρες του «δάμασαν» την αντιύλη – αλλά μόνο στο πεδίο της επιστημονικής φαντασίας. Στον πραγματικό κόσμο, οι επιστήμονες κάνουν σημαντικά άλματα στην προσπάθειά τους να κατανοήσουν πώς λειτουργεί η αντιύλη. Και χθες ανακοίνωσαν ότι απέδειξαν για πρώτη φορά ότι η αντιύλη αντιδρά στη βαρύτητα όπως ακριβώς και η ύλη: πέφτει, όπως θα περίμενε κανείς. Το πείραμα αυτό επιβεβαιώνει ταυτόχρονα και τη θεμελιώδη θεωρία της γενικής σχετικότητας του Άλμπερτ Αϊνστάιν.
Όλα τα πράγματα που γνωρίζουμε, οι πλανήτες, τα αστέρια, τα κουταβάκια και τα γλειφιτζούρια, είναι φτιαγμένα από σωματίδια ύλης. Η αντιύλη είναι η «αινιγματική δίδυμη» της ύλης, έχοντας την ίδια μάζα, αλλά το αντίθετο ηλεκτρικό φορτίο. Σχεδόν όλα τα υποατομικά σωματίδια, όπως τα ηλεκτρόνια και τα πρωτόνια, έχουν ένα αντίστοιχο αντισωματίδιο. Ενώ τα ηλεκτρόνια έχουν αρνητικό φορτίο, τα «αντιηλεκτρόνια», δηλαδή τα ποζιτρόνια, έχουν θετικό φορτίο. Αντιστοίχως, ενώ τα πρωτόνια έχουν θετικό φορτίο, τα αντιπρωτόνια έχουν αρνητικό.
Με βάση τις τρέχουσες επιστημονικές θεωρίες, από τη Μεγάλη Έκρηξη (Big Bang) από την οποία προήλθε το σύμπαν, θα έπρεπε να παραχθούν ίσες ποσότητες ύλης και αντιύλης. Δεν συμβαίνει όμως αυτό. Φαίνεται ότι στο σύμπαν υπάρχει ελάχιστη αντιύλη – και στη Γη σχεδόν καθόλου. Επιπλέον, η ύλη και η αντιύλη είναι ασύμβατες μεταξύ τους, αν έλθουν σε επαφή εξαϋλώνονται.
Το πείραμα έγινε στο CERN (Ευρωπαϊκό Κέντρο Πυρηνικών Ερευνών) της Ελβετίας από ερευνητές της διεθνούς σύμπραξης Antihydrogen Laser Physics Apparatus (ALPHA) και αφορούσε το αντιυδρογόνο, την αντιύλη του υδρογόνου, του ελαφρύτερου στοιχείου.
«Στη Γη, η περισσότερη αντιύλη που παράγεται με φυσικό τρόπο προέρχεται από την κοσμική ακτινοβολία, από σωματίδια που έρχονται από το διάστημα και συγκρούονται με άτομα στην ατμόσφαιρα, δημιουργώντας ζεύγη ύλης-αντιύλης», εξήγησε ο φυσικός Τζόναθαν Γιούρτελι, τους Πανεπιστημίου Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνιας, ένας από τους συντάκτες της μελέτης που δημοσιεύτηκε στην επιστημονική επιθεώρηση Nature. Αυτή η «νεογέννητη» αντιύλη επιβιώνει μόνο μέχρι να συγκρουστεί με κάποιο άτομο ύλης στα κατώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας. Ωστόσο, αντιύλη μπορεί να παραχθεί και στο εργαστήριο, όπως έγινε με το πείραμα της ALPHA, στο οποίο χρησιμοποιήθηκε αντιυδρογόνο που είχε παραχθεί στο CERN.
Το αντιυδρογόνο τοποθετήθηκε σε έναν κύλινδρο, σε συνθήκες κενού, και «παγιδεύτηκε» με μαγνητικά πεδία από πάνω και από κάτω. Οι ερευνητές μείωσαν τα μαγνητικά πεδία μέχρι να ελευθερώσουν την αντιύλη για να παρατηρήσουν εάν θα έπεφτε όταν θα την επηρέαζε η βαρύτητα. Και αυτό έκανε, συμπεριφέρθηκε σαν να ήταν υδρογόνο υπό παρόμοιες συνθήκες.
«Το αποτέλεσμα αυτό είχε προβλεφθεί στη θεωρία και σε έμμεσα πειράματα (…), αλλά κανείς δεν είχε κάνει ένα άμεσο πείραμα, αφήνοντας απλώς την αντιύλη να πέσει για να δούμε προς τα πού θα κινηθεί», είπε ο φυσικός του Μπέρκλεϋ Τζόελ Φάτζανς. «Το πείραμά μας καταρρίπτει τις άλλες θεωρίες που ήθελαν την αντιύλη να υψώνεται, σαν να υπήρχε αντιβαρύτητα, αντιδρώντας στο βαρυτικό πεδίο της Γης», εξήγησε ο κος Γιούρτελι.
Μολονότι ο Αϊνστάιν διατύπωσε τη θεωρία της γενικής σχετικότητας πολλά χρόνια προτού να ανακαλυφθεί η αντιύλη, το 1932, θεωρούσε ότι θα αντιδρούσε στις βαρυτικές δυνάμεις με τον ίδιο τρόπο όπως και η ύλη.
Τι θα συνέβαινε αν η αντιύλη διέψευδε τις προσδοκίες των επιστημόνων; «Θα ήταν μια τεράστια έκπληξη, αφού κάτι τέτοιο θα ερχόταν σε σύγκρουση με πολλές θεωρίες», είπε ο φυσικός και εκ των συντακτών της μελέτης Ουίλιαμ Μπέρτσι, του Πανεπιστημίου του Μάντσεστερ, ο οποίος κάνει πειράματα στο CERN και εκτελεί χρέη αναπληρωτή εκπροσώπου της σύμπραξης ALPHA.
Οι επιστήμονες δεν έχουν λύσει ακόμη το αίνιγμα της σπανιότητας της αντιύλης στο σύμπαν. Για παράδειγμα, δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι υπάρχουν γαλαξίες φτιαγμένοι από αντιύλη. «Είναι ένα από τα μεγαλύτερα ερωτήματα που αντιμετωπίζουν οι φυσικοί», είπε ο Γιούρτελι. Αποδεικνύοντας ότι η αντιύλη και η ύλη αντιδρούν ακριβώς το ίδιο στη βαρύτητα, το πείραμα απέκλεισε μια πιθανή εξήγηση για τη σπανιότητα αυτή, ότι δηλαδή η ύλη απώθησε την αντιύλη κατά τη Μεγάλη Έκρηξη λόγω της βαρύτητας.
«Όσο ωραία κι αν είναι η θεωρία, η φυσική είναι μια πειραματική επιστήμη», σχολίασε ο Φάτζανς.
Ο μέχρι τώρα κανόνας της ιστορίας της τέχνης αναγνωρίζει ως αρχαιότερα καλλιτεχνικά δείγματα τα γλυπτά των παλαιολιθικών «Αφροδιτών», τη ζωγραφική, τα χαράγματα και τα ανάγλυφα στις παρειές των σπηλαίων, με πιο γνωστά τα σπήλαια του Λασκώ και της Αλταμίρα, όλα έργα του είδους μας, του homo sapiens.
Ωστόσο, αρκετές εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια πριν από την εμφάνιση του homo sapiens, προγονικά είδη κατασκεύαζαν εργαλεία ακολουθώντας την Αχελαία τεχνική παράδοση και επεδίωκαν τη συμμετρία δημιουργώντας δακρυόσχημα και σφαιρικά σχήματα. Κάποιες φορές επέλεγαν εντυπωσιακά πετρώματα, ενίοτε δημιουργούσαν κοφτερές ακμές γύρω από ένα κεντρικό σημείο αναφοράς, εγγενές στην πρώτη ύλη, για παράδειγμα ένα απολίθωμα ή μια κρυσταλλική ατέλεια ή επεδίωκαν τον γιγαντισμό των εργαλείων. Άλλα είδη αναγνώριζαν ανθρωπόμορφες ή ζωόμορφες απεικονίσεις σε πετρώματα και τα μετέφεραν στους καταυλισμούς τους.
Η έκθεση «Οι απαρχές της γλυπτικής. Αρχαιολογικά ευρήματα από τον Παλαιό Κόσμο και τη Λέσβο 2,5 εκατομμύρια έως 50.000 χρόνια πριν από σήμερα» περιλαμβάνει λίθινα αντικείμενα από εκείνα τα χρόνια και υποστηρίζει ότι η αισθητική αφύπνιση εμφανίζεται στην ιστορία του πολιτισμού πολύ νωρίτερα από ό,τι ήταν μέχρι σήμερα αποδεκτό. Εργαλεία, αλλά και «μορφές σε λίθο» που εικονίζουν πτηνά, πρόσωπα και σώματα και προέρχονται από διάφορες θέσεις της Ευρώπης, της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής, παρουσιάζονται για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Το αρχαιότερο έχει ηλικία γύρω στα 2,5 εκατ. χρόνια και το πιο πρόσφατο είναι μόλις 50.000 ετών.
Η έκθεση βασίζεται στην αντίστοιχη με τίτλο «First Sculpture: From Handaxe to Figure Stone» που διοργανώθηκε από το Nasher Sculpture Center στο Ντάλλας το 2018. Στην αθηναϊκή εκδοχή της έχει εμπλουτιστεί με παλαιολιθικά ευρήματα από τη Λέσβο, την Αφρική και την Ευρασία. Στα εκθέματα περιλαμβάνονται σπάνια παλαιολιθικά εργαλεία και μορφές σε λίθο από τη συλλογή του Tony Berlant στο Ντάλλας, το Ινστιτούτο Ανθρώπινης Παλαιοντολογίας στο Παρίσι, το Μουσείο της ‘Ανω Γαλιλαίας και την αρχαιολογική συλλογή του Εβραϊκού Πανεπιστημίου της Ιερουσαλήμ στο Ισραήλ, το Μουσείο Ανθρωπολογίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ, το Ευρωπαϊκό Κέντρο Προϊστορικής Έρευνας στο Τοταβέλ και το Μουσείο του Βιτβάτερσραντ στο Γιοχάνεσμπουργκ, στη Νότια Αφρική. Δίπλα σε αυτά παρουσιάζονται, για πρώτη φορά στο ελληνικό και παγκόσμιο κοινό, εργαλεία από τη σημαντική θέση στα Ροδαφνίδια της Λέσβου, που ανασκάπτει συστηματικά το Πανεπιστήμιο Κρήτης από το 2012.
Η συνομιλία των ελληνικών ευρημάτων με ευρήματα από άλλα μέρη της Ευρώπης, της Ασίας και της Αφρικής αναδεικνύει τη σημασία του Αιγαίου ως πύλη εισόδου των πρώτων κατοίκων της Ευρώπης. Ταυτόχρονα, τεκμηριώνει το ειδικό βάρος της ατελώς γνωστής παλαιολιθικής κληρονομιάς του Αιγαιακού Αρχιπελάγους στην ιστορία της τέχνης, του πολιτισμού και των ανθρώπινων ροών στα βάθη της προϊστορίας, σε μια περίοδο πριν από τη γραφή, κατά τη διάρκεια της οποίας τα τεχνολογικά επιτεύγματα και οι αισθητικές αναζητήσεις εγγράφονται στον λίθο.
Την έκθεση επιμελούνται επιστημονικά η Νένα Γαλανίδου, Καθηγήτρια Προϊστορικής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και ο Τhomas Wynn, Καθηγητής Γνωσιακής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Κολοράντο, ενώ καλλιτεχνικά ο Tony Berlant, εικαστικός καλλιτέχνης. Φιλοξενείται στο Μουσείο Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού και συνοδεύεται από κατάλογο σε δύο γλώσσες (ελληνικά, αγγλικά), ξεναγήσεις για το κοινό, ομιλίες ειδικών από όλο τον κόσμο, εκπαιδευτικά προγράμματα απευθυνόμενα σε σχολικά και ειδικά ακροατήρια, παραγωγή κινηματογραφικού υλικού και μια πρωτότυπη απτική εμπειρία για τη διάχυση της γνώσης στο ευρύ κοινό.
Η έκθεση άνοιξε για το κοινό χθες Τετάρτη 27 Σεπτεμβρίου 2023 και θα διαρκέσει έως την Κυριακή 7 Ιανουαρίου 2024. Εγκαινιάστηκε την Τρίτη 26 Σεπτεμβρίου από την Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου.
Διοργάνωση: Πανεπιστήμιο Κρήτης, Μουσείο Μπενάκη και Περιφέρεια Κρήτης, με τη συμβολή της Γενικής Γραμματείας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου και του Δήμου Δυτικής Λέσβου.
Για δεύτερη φορά τις τελευταίες μέρες οι κάτοικοι περιοχών των Περιφερειακών Ενοτήτων Καρδίτσας και Τρικάλων, αν και δεν έχουν προλάβει να επουλώσουν ακόμα τις πληγές που άφησε πίσω η πρώτη κακοκαιρία, ήρθαν αντιμέτωποι αυτή τη φορά με τις καταστροφικές συνέπειες της επόμενης. Οι ισχυρές βροχές και καταιγίδες αυτών των ημερών, είχαν ως αποτέλεσμα χωριά του Δήμου Παλαμά να ξαναπλημμυρίσουν.
Σύμφωνα με δηλώσεις στο ΑΠΕ-ΜΠΕ του αντιπεριφερειάρχη Καρδίτσας κου Κωνσταντίνου Νούσιου, το χωριό Ορφανά του Δήμου Παλαμά πλημμύρισε, με το νερό να έχει κατακλύσει κάθε σημείο του χωριού, ενώ σύμφωνα με τον ίδιο όλη τη νύχτα γινόταν παρεμβάσεις για να αποφευχθούν πλημμύρες και σε άλλα χωριά. Όπως τονίζει επίσης στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο δήμαρχος Παλαμά κος Γιώργος Σακελλαρίου, η κατάσταση στον δήμο μέχρι τώρα είναι διαχειρίσιμη, «αλλά μέσα στην ημέρα δεν γνωρίζουμε τι θα γίνει καθώς έρχονται νερά. Είμαστε σε επιφυλακή για όλα τα χωριά».
Στην Περιφερειακή Ενότητα Τρικάλων και στον Δήμο Τρικκαίων δεν εκδηλώθηκαν πλημμυρικά φαινόμενα όπως με την πρώτη κακοκαιρία, με τον δήμαρχο Τρικκαίων κο Νίκο Σακκά να τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ πώς όλα είναι καλά, ελεγχόμενα χωρίς προβλήματα
Κιλελέρ και Φάρσαλα
Μεγάλα τα προβλήματα από τις πλημμύρες σε πολλές περιοχές του νομού Λάρισας, κυρίως στους Δήμους Κιλελέρ και Φαρσάλων. Τελευταίο χωριό που εκκενώθηκε τις πρώτες πρωινές ώρες ήταν το Αχίλλειο Φαρσάλων, ενώ αρκετά ήταν τα χωριά της Λάρισας που χρειάστηκε χθες βράδυ μέχρι σήμερα τα ξημερώματα να εκκενωθούν.
Από χθες τη νύχτα, συνεχείς ήταν οι επιχειρήσεις της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας Λάρισας, που προσπαθούσε να αντιμετωπίσει τα πλημμυρικά φαινόμενα για μια ακόμη φορά.
Χθες εστάλη και νέο μήνυμα από το 112 ώστε να εκκενωθούν αρκετά χωριά. Η ενεργοποίηση του 112 αφορούσε τις περιοχές Ανωχώρι, Κατωχώρι, Βασιλή, Υπέρεια, Μικρό Ευύδριο, Μεγάλο Ευύδριο, Πυργάκια, Πολυνέρι και Σταυρός για εκκένωση προς Φάρσαλα, λόγω πλημμυρικών φαινομένων.
Η στάθμη του νερού του Πηνειού έχει ανέβει επικίνδυνα περίπου στα 4 μέτρα, ενώ ξεπέρασε τα 6 μέτρα στην λίμνη Κάρλα, προκαλώντας ανησυχία
Βόλος
Σε ισχύ βρίσκεται η απαγόρευση κυκλοφορίας στην πόλη του Βόλου, λόγω εξέλιξης επικίνδυνων καιρικών φαινομένων. Νέο μήνυμα μέσω του 112 εστάλη στους κατοίκους της περιοχής υπενθυμίζοντάς τους ότι εξακολουθεί να απαγορεύεται η κυκλοφορία στην πόλη του Βόλου, με εντολή της ελληνικής αστυνομίας. Ειδικότερα το μήνυμα αναφέρει: «Υπενθυμίζεται ότι βρίσκεται σε ισχύ η απαγόρευση κυκλοφορίας στην πόλη του Βόλου με εντολή της ΕΛΑΣ λόγω εξέλιξης επικίνδυνων καιρικών φαινομένων».
Εικόνες μεγάλης καταστροφής αντικρίζουν τα συνεργεία των δήμων της Μαγνησίας και της περιφέρειας με το πρώτο φως της ημέρας, στη δοκιμαζόμενη περιοχή του Βόλου, αλλά και σε ολόκληρο τον νομό.
Αυτή την ώρα γίνονται προσπάθειες να επιστρέψει το ηλεκτρικό ρεύμα και η υδροδότηση στο πολεοδομικό συγκρότημα.
Πολίτες όλο το βράδυ βρίσκονταν παγιδευμένοι από την επέλαση της δεύτερης κακοκαιρίας, και δυνάμεις της Πυροσβεστικής και της ΕΜΑΚ πραγματοποιούσαν ολονύκτιους απεγκλωβισμούς. Πολλά σπίτια και καταστήματα έχουν πλημμυρίσει, αυτοκίνητα παρασύρθηκαν από τους ορμητικούς χειμάρρους, ενώ μεγάλες είναι οι ποσότητες λάσπης.
Σημειώνεται πως από χθες ο Κραυσίδωνας «είχε σπάσει», με αποτέλεσμα τεράστιοι όγκοι νερού να διοχετεύονται μέσα στους δρόμους της πόλης.
Ο περιφερειακός δρόμος του Βόλου δεν ήταν προσβάσιμος σε πολλά σημεία, ενώ σοβαρά προβλήματα σημειώθηκαν στον κόμβο προς την Αγριά του Βόλου όπου οι δρόμοι είχαν γίνει ποτάμια. Συνολικά η πόλη αντιμετώπιζε πλημμυρικά φαινόμενα, με τους δρόμους να γίνονται απροσπέλαστοι.
Η διακοπή ρεύματος σε αρκετές περιοχές του Βόλου παραμένει από χθες αργά το απόγευμα.
Συνεχείς ήταν οι κλήσεις στην Πυροσβεστική υπηρεσία για απεγκλωβισμούς ατόμων σε διάφορα σημεία του Βόλου, ενώ περισσότεροι από 330 άνθρωποι οδηγήθηκαν σε ασφαλή σημεία.
Τα περισσότερα προβλήματα εντοπίζονται μέσα στην πόλη του Βόλου, όπως επίσης στις Aλυκές και την Αγριά.
Οι δρόμοι είχαν μετατραπεί σε χειμάρρους και το νερό σε πολλές περιπτώσεις ξεπερνά και τα 50 εκατοστά.
