NEWSROOM

Η ανάλυση και η κριτική που ασκήθηκε στην εμπορική συμφωνία-πλαίσιο μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των ΗΠΑ εστίασε κυρίως στον δασμολογικό συντελεστή 15% για τις περισσότερες εξαγωγές των 27 χωρών-μελών της (εκτιμάται ότι αφορά στο 70% της συνολικής αξίας τους).

Ο συντελεστής αυτός είναι πολύ υψηλότερος από τον μέσο δασμό 2,5% που επιβαρύνονταν τα ευρωπαϊκά προϊόντα πριν την απόφαση του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ να αναμορφώσει το παγκόσμιο εμπορικό σύστημα, επικαλούμενος τα υψηλά ελλείμματα στο εμπορικό ισοζύγιο και την αποβιομηχάνιση της χώρας του. Σε σύγκριση, πάντως, με το καθεστώς που ίσχυε από τις 9 Απριλίου, όταν ανεστάλη ο συντελεστής 20% που είχε ανακοινωθεί μία εβδομάδα πριν και επιβλήθηκε ένας πρόσθετος οριζόντιος δασμός 10%, η διαφορά είναι μικρή, καθώς στον συντελεστή 15% θα ενσωματωθούν και οι προϋπάρχοντες δασμοί (κατά μέσο όρο εκτιμώνται σε 2,5%). Επίσης, ο συντελεστής 15% είναι χαμηλότερος από το 20% και το 30% που είχε ανακοινώσει ο Αμερικανός πρόεδρος στις αρχές Ιουλίου, αν και αυτά ήταν μέσα στη διαπραγματευτική τακτική που ακολούθησε.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, ο συντελεστής 15% θα μειώσει την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων στην αμερικανική αγορά, με πιθανές συνέπειες τη μείωση των εξαγωγών τους ή/και τη μείωση της κερδοφορίας τους, στον βαθμό που έχουν τα περιθώρια να επωμισθούν μέρος του αυξημένου κόστους. Η σημαντική ανατίμηση του ευρώ το τελευταίο εξάμηνο – η οποία περιορίστηκε πάντως μετά την ανακοίνωση της συμφωνίας – αποτελεί έναν πρόσθετο παράγοντα διάβρωσης της ανταγωνιστικότητας.

Ωστόσο, η εμπορική συμφωνία έχει και άλλες πτυχές, οι οποίες είναι σημαντικές για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και οικονομίες, αλλά δεν έχουν ξεκαθαριστεί ακόμη βασικές λεπτομέρειές τους ώστε να υπάρξει μία καλύτερη και συνολική αξιολόγηση της συμφωνίας. Οι πρώτες εκδοχές της συμφωνίας, όπως καταγράφηκαν σε ενημερωτικά σημειώματα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αφενός και του Λευκού Οίκου αφετέρου, έχουν διαφορές μεταξύ τους, ενώ και οι δύο πλευρές συμφωνούν ότι η διαπραγμάτευση θα συνεχισθεί για να υπάρξει μία πιο ξεκάθαρη εικόνα.

Μία βασική πτυχή της συμφωνίας αφορά στο άνοιγμα της ευρωπαϊκής αγοράς σε αμερικανικά προϊόντα, κάτι που επιθυμεί διακαώς η Ουάσιγκτον. Αυτό που φαίνεται να έχει ξεκαθαρίσει είναι ότι η ΕΕ θα καταργήσει και τους υπάρχοντες χαμηλούς δασμούς – κατά μέσο όρο 1% – σε βιομηχανικά προϊόντα των ΗΠΑ.

Η κατάσταση είναι πιο συγκεχυμένη αναφορικά με τις εισαγωγές αγροτικών προϊόντων από τις ΗΠΑ. Στην ανακοίνωση της Κομισιόν αναφέρεται ότι θα υπάρξει καλύτερη πρόσβαση για περιορισμένες ποσότητες αμερικανικών αλιευτικών προϊόντων, αναφέροντας ότι θα μπορούν να εισάγονται χωρίς δασμούς μέχρι μίας ορισμένης ποσότητας (tariff rate quotas), μεταξύ άλλων, μπακαλιάρος από την Αλάσκα, σολωμός από τον Ειρηνικό και γαρίδες, «με όφελος για τη μεταποιητική βιομηχανία της ΕΕ».

Αναφέρει, επίσης, ότι θα υπάρχει καλύτερη πρόσβαση «για ορισμένες μη ευαίσθητες αγροτικές εξαγωγές των ΗΠΑ αξίας 7,5 δισ. ευρώ», που αφορούν σε προϊόντα όπως η σόγια, φυτικοί σπόροι, δημητριακά ή ξηροί καρποί καθώς και κατεργασμένα τρόφιμα – κέτσαπ, κακάο και μπισκότα – με βάση ποσοστώσεις, «μειώνοντας το κόστος για τους αγρότες και μεταποιητές μας και προστατεύοντας παράλληλα τις αγροτικές ευαισθησίες της ΕΕ». Σε άλλο σημείο, η Κομισιόν αναφέρει ότι «η συμφωνία προστατεύει ευαίσθητους τομείς της γεωργίας της ΕΕ, όπως το θέμα του βοδινού κρέατος ή των πουλερικών».

Μία άλλη σημαντική πτυχή της συμφωνίας αφορά στα λεγόμενα μη δασμολογικά εμπόδια, όπως είναι οι προδιαγραφές που πρέπει να πληρούν προϊόντα τρίτων χωρών για να μπορούν να πωληθούν στην ευρωπαϊκή αγορά. Στο θέμα αυτό υπάρχει μάλλον η μεγαλύτερη ασάφεια σχετικά με το τι μέλλει γενέσθαι. Στο ενημερωτικό σημείωμα του Λευκού Οίκου αναφέρεται ότι «οι ΗΠΑ και η ΕΕ σκοπεύουν να συνεργαστούν για να αντιμετωπίσουν μη δασμολογικά εμπόδια που επηρεάζουν το εμπόριο σε τρόφιμα και αγροτικά προϊόντα, περιλαμβανομένου του εξορθολογισμού των απαιτήσεων για υγειονομικά πιστοποιητικά σχετικά με το αμερικανικό χοιρινό κρέας και γαλακτοκομικά προϊόντα».

Η Κομισιόν αναφέρει από την πλευρά της για το θέμα αυτό ότι θα μειωθούν τα μη δασμολογικά εμπόδια, «μεταξύ άλλων μέσω συνεργασίας για τα πρότυπα των αυτοκινήτων και με τη διευκόλυνση της αμοιβαίας αναγνώρισης αξιολογήσεων συμμόρφωσης (με τα πρότυπα) και σε άλλους βιομηχανικούς κλάδους». Τονίζει, όμως, ότι «η συμφωνία σέβεται πλήρως την κυριαρχία της ΕΕ στον καθορισμό του ρυθμιστικού πλαισίου». Πρέπει, επίσης, να σημειωθεί ότι σε πρόσφατη συνέντευξή του, ο Αμερικανός υπουργός Εμπορίου, Χάουαρντ Λούτνικ, σημείωσε ότι η Κομισιόν έδωσε κατά τη διαπραγμάτευση ιδιαίτερη έμφαση στην προστασία του αγροτικού τομέα της ΕΕ, όπως και του τομέα των φαρμάκων και των ημιαγωγών.

Ιδιαίτερη σημασία έχει το κεφάλαιο της συμφωνίας για τα ευρωπαϊκά προϊόντα που θα εξαιρούνται από τον συντελεστή 15%, το οποίο, όμως, επίσης πρέπει να αποσαφηνισθεί. Στο ενημερωτικό σημείωμα της Κομισιόν αναφέρεται ότι «από την 1η Αυγούστου, οι αμερικανικοί δασμοί στα αεροπλάνα και τα ανταλλακτικά τους, σε ορισμένα χημικά, ορισμένα γενόσημα φάρμακα ή εθνικούς πόρους θα επανέλθουν στα προ του Ιανουαρίου επίπεδα. […] Αυτό θα προσφέρει άμεση ελάφρυνση για βασικές βιομηχανίες της ΕΕ, ενώ η ΕΕ και οι ΗΠΑ συμφώνησαν να συνεχίσουν να εργάζονται για να ενταχθούν και άλλα προϊόντα στη λίστα αυτή». Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι κατά την προφορική ενημέρωση που έγινε από ευρωπαϊκής πλευράς για τη συμφωνία είχαν περιληφθεί στη λίστα των προϊόντων στα οποία δεν θα επιβαλλόταν δασμός 15% και «ορισμένα αγροτικά προϊόντα». Είχε αναφερθεί μάλιστα ότι υπάρχουν συζητήσεις για εξαίρεση του κρασιού και γενικότερα των οινοπνευματωδών ποτών. Ωστόσο, όπως είπε ο εκπρόσωπος της Κομισιόν την Πέμπτη, δεν έχει υπάρξει ακόμη συμφωνία για αυτό και δεν αναμενόταν να συμπεριληφθούν τα προϊόντα αυτά στην πρώτη ομάδα εξαιρέσεων που θα ανακοίνωναν οι ΗΠΑ.

Του Άκη Χαραλαμπίδη

Η ελληνική αγορά κατοικίας κινείται το καλοκαίρι του 2025 σε τρεις παράλληλους άξονες: τη ραγδαία αύξηση των ενοικίων φοιτητικής κατοικίας, την ενίσχυση της αξίας των εξοχικών σε τουριστικά νησιά και τη σταθερή εισροή ξένων κεφαλαίων για την αγορά και εκμετάλλευση θερινών κατοικιών. Οι πιο πρόσφατες μετρήσεις και αναλύσεις αποτυπώνουν τις βασικές τάσεις μιας αγοράς που επηρεάζεται από τη ζήτηση φοιτητών, τον τουρισμό, την περιορισμένη προσφορά και τη μετατροπή των κατοικιών σε εργαλεία οικονομικής απόδοσης. Η έρευνα του Spitogatos δείχνει πως οι τιμές φοιτητικών κατοικιών αυξήθηκαν σε όλη την επικράτεια. Η Geoaxis καταγράφει για όγδοη συνεχή χρονιά αυξήσεις στη ζήτηση και στις τιμές των θερινών εξοχικών, με έμφαση στα νησιά των Κυκλάδων. Η Elxis παρουσιάζει το μακροπρόθεσμο οικονομικό αποτύπωμα της πώλησης εξοχικής κατοικίας σε ξένους αγοραστές, αναδεικνύοντας όχι μόνο την αγοραία αξία αλλά και την επενδυτική απόδοση για την τοπική και εθνική οικονομία. Η Premier Realty Greece αναδεικνύει την αλλαγή των χαρακτηριστικών του Έλληνα αγοραστή και την ενίσχυση του ρόλου της αγοράς ως επένδυση.

Αυτές οι 4 έρευνες, όταν διαβαστούν μαζί, προσφέρουν ένα πολυεπίπεδο πορτρέτο της ελληνικής αγοράς ακινήτων: μια αγορά που δοκιμάζεται από τη ζήτηση και ταυτόχρονα μετασχηματίζεται.

Φοιτητικές κατοικίες – Έρευνα Spitogatos (Ιούλιος 2025)

Η περίοδος εύρεσης φοιτητικής κατοικίας έχει ξεκινήσει μετά την ανακοίνωση των βαθμολογιών των Πανελλήνιων εξετάσεων. Το Spitogatos Insights κατέγραψε την εξέλιξη των μέσων ζητούμενων τιμών (ΜΖΤ) ενοικίασης φοιτητικών κατοικιών. Η κτηματαγορά κατά το 2ο τρίμηνο του 2025 κατέγραψε αύξηση στα ζητούμενα ενοίκια της τάξης του 7,2%, ενώ η ΜΖΤ φοιτητικής κατοικίας σημείωσε αύξηση 7,4%. Στην αναζήτηση φοιτητικής κατοικίας, τα σημαντικότερα κριτήρια είναι ο όροφος, η επίπλωση και ο αριθμός υπνοδωματίων, ενώ αυξανόμενο ενδιαφέρον παρουσιάζουν η ενεργειακή κλάση και ο κλιματισμός.

Στην Αττική, η ΜΖΤ αυξήθηκε κατά 5,4% σε σχέση με το 2024. Η χαμηλότερη ΜΖΤ εντοπίζεται στη Νίκαια (9 ευρώ/τ.μ.), όπου ένα σπίτι κάτω των 65 τ.μ. έχει τιμή περίπου 500 ευρώ. Αντίθετα, σε περιοχές όπως Μετς, Κουκάκι και Κολωνάκι, η ΜΖΤ φτάνει τα 13 έως 16,5 ευρώ/τ.μ. Στην περιοχή Ζωγράφου, η ΜΖΤ για φοιτητικό σπίτι κάτω των 65 τ.μ. φτάνει τα 534 ευρώ.

Στη Θεσσαλονίκη σημειώθηκε αύξηση 10,9% της ΜΖΤ το 2ο τρίμηνο του 2025. Οι χαμηλότερες τιμές εντοπίζονται στη Σταυρούπολη και τον Εύοσμο, ενώ οι υψηλότερες στο κέντρο και τις 40 Εκκλησιές-Ευαγγελίστρια. Στην υπόλοιπη Ελλάδα, προσιτές ΜΖΤ εντοπίζονται σε Δράμα, Λαμία και Καστοριά, ενώ υψηλές τιμές εμφανίζονται σε τουριστικές πόλεις όπως Χανιά, Κέρκυρα και Ρέθυμνο. Μεγάλες αυξήσεις στη ΜΖΤ καταγράφηκαν σε Φλώρινα, Σπάρτη και Χανιά.

Θερινές εξοχικές κατοικίες – Έρευνα Geoaxis (2ο τρίμηνο 2025)

Σε πέντε δημοφιλή νησιά παρατηρείται για όγδοη συνεχόμενη χρονιά αύξηση των διάμεσων ζητούμενων τιμών πώλησης εξοχικών κατοικιών. Μεγάλη είναι η διαφορά τιμών μεταξύ πολυτελών και τυπικών κατοικιών. Στη Μύκονο και τη Σαντορίνη μια πολυτελής κατοικία κοστίζει έως και 5,6 φορές περισσότερο από μια τυπική. Στη Σέριφο ο αντίστοιχος δείκτης είναι 2,4 φορές. Σημαντικό ερώτημα για τις Κυκλάδες είναι αν και πότε η αλόγιστη ανάπτυξη, ο υπερτουρισμός και τα προβλήματα υποδομών θα επιφέρουν αλλαγές στο οικοσύστημα.

Οι μεγαλύτερες θερινές κατοικίες καταγράφονται σε Μύκονο, Πάρο και Κέα (περίπου 240 τ.μ.). Στη Σαντορίνη η διάμεση επιφάνεια είναι 170 τ.μ. και στη Σέριφο 120 τ.μ. Η διάμεση ηλικία των ακινήτων σε Μύκονο, Πάρο και Κέα είναι 7 έτη, ενώ στα υπόλοιπα νησιά πάνω από 15. Οι αυξήσεις των τιμών σε σχέση με πέρυσι: Μύκονος +5,71% (16.000 ευρώ/τ.μ.), Σαντορίνη +5,49% (13.292 ευρώ), Πάρος +4,53% (9.499 ευρώ), Κέα +6,31% (6.216 ευρώ), Σέριφος +5,78% (3.827 ευρώ). Στη Μύκονο η ανώτατη τιμή φτάνει τα 25.000 ευρώ/τ.μ. και στη Σαντορίνη τα 20.000 ευρώ/τ.μ. Στην Πάρο, αν και η ανώτατη τιμή είναι 20.000 ευρώ, η διάμεση είναι 9.466 ευρώ, υποδηλώνοντας μεγάλη διακύμανση. Πιο «προσγειωμένη» είναι η εικόνα στις λιγότερο κοσμοπολίτικες Κυκλάδες. Στη Σέριφο, η ανώτατη τιμή φτάνει τα 5.267 ευρώ και στην Κέα τα 16.000 ευρώ/τ.μ., με σημαντικές διαφορές μεταξύ διάμεσης και ανώτατης τιμής.

Η Μύκονος έχει τη μεγαλύτερη αύξηση τιμών σε δεκαετία με +32%, ενώ η Σέριφος τη μικρότερη (+19%). Παρότι η τουριστική περίοδος ξεκίνησε μουδιασμένα (σεισμοί, γεωπολιτικά), οι αξίες δεν επηρεάστηκαν ακόμα λόγω υψηλής αγοραστικής δύναμης. Αναμένεται συνέχιση της ανόδου, με ηπιότερο ρυθμό, εκτός αν προκύψει σοβαρό αρνητικό γεγονός.

Οικονομικό αποτύπωμα από αγορές εξοχικών – Ανάλυση Elxis (Ιούλιος 2025)

Σύμφωνα με την Elxis-At Home in Greece, η πώληση μίας νεόδμητης εξοχικής κατοικίας σε ξένο αγοραστή μπορεί να αποφέρει στην ελληνική οικονομία όφελος 1.090.000 ευρώ σε βάθος δεκαετίας. Υπολογίζονται τόσο το αρχικό τίμημα και τα έξοδα αγοράς (440.040 ευρώ), όσο και οι καταναλωτικές δαπάνες και το κόστος συντήρησης (651.500 ευρώ). Το μοντέλο βασίζεται σε εξοχική μονοκατοικία 120 τ.μ., με πισίνα και κήπο 500 τ.μ.

Το αρχικό κόστος αγοράς είναι 400.000 ευρώ. Ο φόρος μεταβίβασης φτάνει τα 12.360 ευρώ, ενώ το τέλος κτηματογράφησης και τα έξοδα συμβολαιογράφου προσθέτουν άλλα 8.800 ευρώ. Η αμοιβή δικηγόρου είναι 4.000 ευρώ και η μεσιτική αμοιβή (3%) φτάνει τα 14.880 ευρώ. Έτσι, το συνολικό ποσό από την αγορά ανέρχεται σε 440.040 ευρώ.

Σύμφωνα με τον CEO της Elxis, Γιώργο Γαβριηλίδη, πολλοί ξένοι επιλέγουν και την εκμετάλλευση του ακινήτου. Η χρήση υπολογίζεται σε περίπου επτά μήνες, με δώδεκα εβδομάδες εκμίσθωσης τον χρόνο. Οι δαπάνες διαμονής επισκεπτών φτάνουν τα 29.400 ευρώ, ενώ 21.250 ευρώ είναι τα ετήσια έξοδα του ιδιοκτήτη (κατανάλωση, διασκέδαση), 10.000 ευρώ για τεχνική συντήρηση και 4.500 ευρώ για διαχείριση ακινήτου. Έτσι, οι ετήσιες εισροές στην τοπική οικονομία ξεπερνούν τα 65.000 ευρώ ή 650.000 ευρώ σε μία δεκαετία.

Το αποτύπωμα είναι σημαντικό είτε πρόκειται για Κρήτη, Ρόδο, Πελοπόννησο είτε για λιγότερο τουριστικά μέρη. Εμπλέκονται πολλές ειδικότητες: οικοδόμοι, εργολάβοι, τεχνικοί, εστιάτορες, λιανικό εμπόριο, καύσιμα, καθαρίστριες, ξεναγοί, μεσίτες, συμβολαιογράφοι, μηχανικοί.

Η αγορά πολυτελών κατοικιών ωριμάζει

Τα τελευταία χρόνια, ο Έλληνας αγοραστής πολυτελών κατοικιών μεταβάλλεται. Από συναισθηματικός, γίνεται πιο στρατηγικός, επιλέγοντας ακίνητα με προστιθέμενη αξία και επενδυτική λογική. Όπως αναφέρει η Κορίνα Σαΐα (Premier Realty Greece), η πολυτελής κατοικία δεν αποτελεί πλέον μόνο σύμβολο status αλλά και επιλογή ζωής. Ο ενδιαφερόμενος αξιολογεί το ακίνητο από την τοποθεσία και την ενεργειακή του απόδοση έως τις πιθανές αποδόσεις. Στα βόρεια προάστια, η Κηφισιά, η Πολιτεία και η Εκάλη διατηρούν την υπεραξία τους. Στα νότια, Βούλα, Βουλιαγμένη και Ελληνικό βρίσκονται στο επίκεντρο λόγω αναπλάσεων. Στις Κυκλάδες, τα ακίνητα συνδυάζουν ιδιοκατοίκηση και υψηλές αποδόσεις.

Οι περισσότερες αγορές κυμαίνονται από 800.000 ευρώ έως 2.000.000 ευρώ, με πολλές κατοικίες να ξεπερνούν τα 2,5 εκατομμύρια. Οι αποδόσεις φτάνουν το 4%-6%, ανάλογα με την τοποθεσία και τη χρήση. Αυξανόμενη εγχώρια ζήτηση καταγράφεται τα τελευταία χρόνια. Οι Έλληνες επενδύουν με γνώση και διάρκεια, αναζητώντας ασφάλεια σε ένα αβέβαιο γεωπολιτικό και οικονομικό περιβάλλον. Η πολυτελής κατοικία λειτουργεί ευέλικτα: κύρια ή εξοχική κατοικία, τουριστικό κατάλυμα ή μελλοντικό στήριγμα για τα παιδιά. Το 2025, η αγορά πολυτελών κατοικιών είναι ώριμη. Οι Έλληνες δεν αγοράζουν απλώς ακίνητο αλλά επενδύουν στο μέλλον τους.

Συμπερασματικά η εικόνα της αγοράς κατοικίας το καλοκαίρι του 2025 είναι πολυεπίπεδη και δυναμική. Η αύξηση στα φοιτητικά ενοίκια αποτυπώνει την πίεση στις πόλεις και τη δυσκολία εξεύρεσης προσιτής στέγης. Η άνοδος των τιμών εξοχικών στα νησιά ενισχύει τον επενδυτικό χαρακτήρα. Η παρουσία ξένων αγοραστών προσθέτει εισροές αλλά και προκλήσεις για τη βιωσιμότητα. Η κατοικία από κοινωνικό αγαθό γίνεται επενδυτικό προϊόν και η ισορροπία αυτών των τάσεων θα κρίνει τις εξελίξεις των επόμενων ετών.

Α. Λ.

Την επισημοποίηση της συμφωνίας ΕΕ-ΗΠΑ για τους δασμούς αναμένουν στο οικονομικό επιτελείο, προκειμένου στη συνέχεια, μέσω διμερών συζητήσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο, να επιτευχθεί η εξαίρεση ελληνικών προϊόντων. Πρόκειται κυρίως για το ελαιόλαδο, τη φέτα, το γιαούρτι, το κρασί και τις ελιές που αποτελούν προϊόντα ΠΟΠ και στηρίζουν, συν τοις άλλοις, το εξαγωγικό «αποτύπωμα» της χώρας, και ήδη μελετώνται όλες οι πτυχές των επόμενων κινήσεων.

Εξάλλου, εκτός από την αποφυγή πληγμάτων στους Έλληνες παραγωγούς, στόχος είναι να μην καταστεί ελλειμματικό το ισοζύγιο με τις ΗΠΑ, το οποίο σήμερα είναι ελαφρά πλεονασματικό, καθώς οι ελληνικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ ανήλθαν πέρυσι σε 2,4 δισ. ευρώ, ενώ οι αμερικανικές εισαγωγές διαμορφώθηκαν σε 2,16 δισ. ευρώ.

Παράλληλα, η κυβέρνηση στρέφει το βλέμμα της και σε νέους εναλλακτικούς προορισμούς, με την Ινδία και τη Μέση Ανατολή να βρίσκονται ψηλά στην ατζέντα. Με κυβερνητικούς παράγοντες να αναφέρουν ότι η χώρα δεν μπορεί να βασιστεί αποκλειστικά στις αποφάσεις που θα ληφθούν στις Βρυξέλλες, όπου όλα τα κράτη-μέλη θα δώσουν τον ατομικό «υπέρ πάντων αγώνα» για τα δικά τους προϊόντα (π.χ. η Γαλλία για τη σαμπάνια).

Το «στίγμα» για τις κυβερνητικές σκέψεις έδωσε ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης, ο οποίος κατ’ αρχάς ανέφερε ότι η συμφωνία «αποτρέπει έναν εμπορικό πόλεμο με αλυσιδωτές συνέπειες» και «εξασφαλίζει τη διατλαντική ενότητα». Ωστόσο, πρόσθεσε με έμφαση ότι «η Ελλάδα θα ήθελε ένα χαμηλότερο ποσοστό δασμών, ιδανικά μηδενικό. Το 15% είναι μεν χαμηλότερο από το αρχικό σχέδιο, αλλά εξακολουθεί να βαραίνει».

Ο υπουργός έστειλε και μήνυμα προς το εσωτερικό της Ευρώπης, δηλώνοντας ότι «δεν γίνεται να μιλάμε για ενιαία αγορά και να έχουμε ακόμη εσωτερικά εμπόδια που λειτουργούν σαν ενδοευρωπαϊκοί δασμοί. Στη μεταποίηση φτάνουν το 45% και στις υπηρεσίες το 110%. Αυτά είναι εμπόδια που πρέπει να καταρρεύσουν», παραπέμποντας και σε σχετικές αναφορές του Μάριο Ντράγκι.

Την ίδια ώρα, το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή εκπόνησε ειδική μελέτη για τις επιπτώσεις από τους αμερικανικούς δασμούς. Το κείμενο εργασίας επικεντρώνεται σε 20 κλάδους με εξαγωγές προς τις ΗΠΑ για το διάστημα 2000-2024. Μάλιστα, πέρυσι, οι εξαγωγές προς τις ΗΠΑ των συγκεκριμένων κλάδων κάλυπταν το περίπου 76% της συνολικής αξίας των εξαγωγών προς τις ΗΠΑ για το συγκεκριμένο έτος.

Για την περίοδο 2000-2024, η μέση ετήσια αξία των εξαγωγών προς τις ΗΠΑ ανά κατηγορία προϊόντων είχε ως εξής (εντός παρένθεσης η αξία σε εκατ. ευρώ): αλιεύματα-Ψάρια (18,4), λαχανικά (1), φρούτα (14), ροφήματα (1), ελαιώδεις καρποί (2), παρασκευασμένα λαχανικά, φρούτα εκτός από ελιές (60), κρασιά (10), τσιμέντα υδραυλικά (65), ορυκτά καύσιμα (320), φαρμακευτικά (2), υλικά (23), χάλυβας (7), τεχνουργήματα από χάλυβα (74), αργίλιο (80), μηχανήματα (28,3), ηλεκτρικές συσκευές (71,8), αεροπλοΐα (57,5), ελιές (100), ελαιόλαδο (30) και τυρί φέτα (27).

Το Γραφείο Προϋπολογισμού προτείνει, εξάλλου, να στηριχθούν στοχευμένα οι εξαγωγικοί κλάδοι που είναι πιο ευάλωτοι σε δυσμενείς εμπορικές διαταραχές, να υπάρξει ανακατεύθυνση των εξαγωγών προς νέες διεθνείς αγορές, παρότι αυτή συνεπάγεται κόστος, και να εξεταστούν προσωρινά μέτρα ανακούφισης των πληττόμενων εξαγωγέων, όπως μειώσεις μη μισθολογικού κόστους ή ενέργειας, με στόχο την άμεση ελάφρυνσή τους, τη διατήρηση της απασχόλησης και της επιχειρησιακής συνέχειας, καθώς και να υλοποιηθούν πρωτοβουλίες κατάρτισης για την ενίσχυση των δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού.

Του Ομήρου Εμμανουηλίδη

Ο Αμερικανός ειδικός απεσταλμένος Στηβ Γουίτκοφ αναμένεται σήμερα να επισκεφτεί τη Λωρίδα της Γάζας, για να επιθεωρήσει κέντρα διανομής βοήθειας και να συναντήσει κατοίκους – σπάνια επίσκεψη ξένου διπλωμάτη στον παλαιστινιακό παραθαλάσσιο θύλακο, ρημαγμένο από 22 μήνες πολέμου, που απειλείται από γενικευμένο λιμό.

Θα πρόκειται για τη δεύτερη επίσκεψη του κου Γουίτκοφ στη Λωρίδα της Γάζας που ανακοινώνεται δημόσια. Είχε πάει ήδη στον θύλακο τον Ιανουάριο, καθώς εφαρμοζόταν ακόμη η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός ανάμεσα στην παλαιστινιακή Χαμάς και τον στρατό του Ισραήλ, που τερματίστηκε τη 18η Μαρτίου, με καταιγιστική επανέναρξη των ισραηλινών επιχειρήσεων.

Την 665η ημέρα του πολέμου, που είχε έναυσμα μία άνευ προηγουμένου έφοδο του στρατιωτικού βραχίονα της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ την 7η Οκτωβρίου 2023, η Λωρίδα της Γάζας είναι αντιμέτωπη με την απειλή «γενικευμένου λιμού», και σύμφωνα με τον ΟΗΕ η επιβίωση του πληθυσμού εξαρτάται απόλυτα από την ανθρωπιστική βοήθεια που είτε διανέμεται με φορτηγά ή πετιέται από αεροσκάφη.

Όπως είπε χθες η εκπρόσωπος της αμερικανικής προεδρίας, ο κο Γουίτκοφ και ο Αμερικανός πρεσβευτής Μάικ Χάκαμπι «θα πάνε στη Γάζα για να επιθεωρήσουν κέντρα διανομής βοήθειας» και να θέσουν σε εφαρμογή «σχέδιο για την παράδοση περισσότερης τροφής».

«Θα συναντήσουν κατοίκους της Γάζας για να ακούσουν» τι έχουν να πουν «για αυτή τη φρικτή κατάσταση», πρόσθεσε η Κάρολαϊν Λέβιτ, και θα μεταφέρουν τις εντυπώσεις τους στον πρόεδρο των ΗΠΑ, ώστε να εγκριθεί «τελικό σχέδιο για τη διανομή βοήθειας».

Ο κος Γουίτκοφ συναντήθηκε χθες με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου, την ώρα που πολλές χώρες λένε πως ετοιμάζονται να αναγνωρίσουν κράτος της Παλαιστίνης, προοπτική που εξοργίζει την ισραηλινή κυβέρνηση.

Οι νεκροί από ισραηλινούς βομβαρδισμούς και επιχειρήσεις είναι δεκάδες καθημερινά στη Λωρίδα της Γάζας, που παραμένει υπό πολιορκία, με την πολιτική προστασία να κάνει λόγο για τουλάχιστον 38 θανάτους χθες.

Στην περιοχή, ο πληθυσμός της οποίας λιμοκτονεί, οι αεροπορικές ρίψεις βοήθειας προκαλούν συχνά σκηνές χάους. Χθες, στη Σουάιντα (κεντρικά), βλέποντας δέματα να ρίχνονται από αεροσκάφος, δεκάδες έτρεξαν στον τόπο όπου έπεφταν, σπρώχνοντας ο ένας τον άλλο για να πάρουν κάποιο από τα πακέτα με τρόφιμα. «Η πείνα στρέφει τον έναν εναντίον του άλλου, κάποιοι συγκρούονται ακόμη και με μαχαίρια» για λίγα τρόφιμα, είπε ο Αμίρ Ζακούτ, περιμένοντας βοήθεια.

«Ο ταχύτερος τρόπος να τερματιστεί η ανθρωπιστική κρίση» δεν είναι παρά «η Χαμάς να παραδοθεί και να απελευθερώσει τους ομήρους», τόνισε χθες μέσω Truth Social ο Αμερικανός πρόεδρος Τραμπ, αναγνωρίζοντας πως έχει ενσκήψει «αληθινός λιμός» στη Λωρίδα της Γάζας, παρά τις διαβεβαιώσεις του Ισραήλ περί του αντιθέτου.

Πριν από την επίσκεψη του κου Γουίτκοφ, δεκάδες μητέρες και συγγενείς ομήρων που παραμένουν στα χέρια της Χαμάς διαδήλωσαν στην Ιερουσαλήμ ζητώντας την απελευθέρωσή τους.

Χθες, Πέμπτη, ο Παλαιστινιακός Ισλαμικός Τζιχάντ, κίνημα-σύμμαχος της Χαμάς, έδωσε στη δημοσιότητα βίντεο στο οποίο εικονίζεται όμηρος. Το Γαλλικό Πρακτορείο σημειώνει ότι δεν έχει επαληθεύσει την αυθεντικότητά του, ούτε την ημερομηνία που καταγράφτηκε. Σύμφωνα με ισραηλινά μέσα ενημέρωσης, πρόκειται για τον Ρομ Μπρασλάφσκι, Ισραηλινογερμανό.

Κατά την επίθεση της Χαμάς στο νότιο τμήμα της ισραηλινής επικράτειας, την 7η Οκτωβρίου 2023, έχασαν τη ζωή τους στην ισραηλινή πλευρά 1.219 άνθρωποι, στην πλειονότητά τους άμαχοι, σύμφωνα με καταμέτρηση του Γαλλικού Πρακτορείου βασισμένη σε επίσημα ισραηλινά δεδομένα. Από τους 251 ανθρώπους που απήχθησαν εκείνη την ημέρα, στον παλαιστινιακό θύλακο απομένουν 49, όμως 27 από αυτούς έχουν κηρυχτεί νεκροί από τον ισραηλινό στρατό.

Το Ισραήλ ορκίστηκε να αφανίσει τη Χαμάς και στη Λωρίδα της Γάζας τουλάχιστον 60.249 Παλαιστίνιοι, στην πλειονότητά τους άμαχοι, έχουν χάσει τη ζωή τους στις ευρείας κλίμακας στρατιωτικές επιχειρήσεις του έκτοτε, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα δεδομένα του υπουργείου Υγείας της κυβέρνησης της Χαμάς, τα οποία χαρακτηρίζονται αξιόπιστα από τον ΟΗΕ. Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις έχουν προκαλέσει επίσης μία διογκούμενη ανθρωπιστική κρίση.

«Η ανθρωπιστική καταστροφή στη Γάζα ξεπερνά κάθε φαντασία», είπε ο επικεφαλής της γερμανικής διπλωματίας Γιόχαν Βάντεφουλ χθες, έπειτα από συναντήσεις του στην Ιερουσαλήμ.

Πριν από την επίσκεψή του, ο κος Βάντεφουλ έκρινε πως το Ισραήλ βρίσκεται σε «ολοένα περισσότερο μειοψηφική θέση» καθώς «αυξανόμενος αριθμός χωρών, συμπεριλαμβανομένων ευρωπαϊκών, είναι έτοιμος να αναγνωρίσει παλαιστινιακό κράτος».

Η κεντροδεξιά κυβέρνηση της Πορτογαλίας ανακοίνωσε χθες πως σχεδιάζει να προχωρήσει στην αναγνώριση κράτους της Παλαιστίνης, μιμούμενη το παράδειγμα του Καναδά, της Βρετανίας και της Γαλλίας.

Η αναγνώριση αυτή παραμένει μολαταύτα χειρονομία κυρίως συμβολικής φύσης, λόγω της πλήρους άρνησης της ισραηλινής κυβέρνησης να επιτρέψει να δημιουργηθεί ανεξάρτητο και κυρίαρχο κράτος.

Το Ισραήλ καταγγέλλει «διεστραμμένη εκστρατεία διεθνούς πίεσης» με σκοπό την «επιβράβευση και τη νομιμοποίηση της τερατώδους βαρβαρότητας της Χαμάς», ο αφοπλισμός της οποίας είναι κοινό αίτημα πλέον τόσο των ευρωπαϊκών όσο και των αραβικών κρατών που υποστηρίζουν τη λύση των δύο κρατών.

Ο Ντόναλντ Τραμπ «εξέφρασε τη δυσαρέσκεια και τη διαφωνία του στους ηγέτες της Γαλλίας, της Βρετανίας και του Καναδά» όσον αφορά την προαναγγελθείσα αναγνώριση παλαιστινιακού κράτους από πλευράς τους, σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο.

Η ισραηλινή κυβέρνηση έχει ανακοινώσει περιορισμένες, «τακτικές παύσεις» των στρατιωτικών επιχειρήσεων για να επιτραπούν διανομές βοήθειας στον μικρό θύλακο όπου είναι στοιβαγμένοι πάνω από δύο εκατομμύρια Παλαιστίνιοι.

Η βοήθεια που φτάνει στους άμαχους έχει χαρακτηριστεί εντελώς ανεπαρκής από διεθνείς οργανισμούς.

Σήμερα το απόγευμα, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης εγκαινιάζει το σημαντικό έργο των 65 χιλιομέτρων Καμίνια-Πύργος, του νέου αυτοκινητόδρομου Πατρών-Πύργου, παρουσίᾳ της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, καθώς επίσης και εκπροσώπων της Δυτικής Ελλάδας.

Έτσι, η Ολυμπία Οδός θα ενώνει πλέον την Πάτρα με τον Πύργο σε μόλις 45′ και την Αθήνα με τον Πύργο σε 2 ώρες και 45 λεπτά.

Σύμφωνα με την επίσημη ενημέρωση, το τμήμα Καμίνια-Πύργος θα δοθεί στην κυκλοφορία για τους οδηγούς από τις 12:00 το μεσημέρι της Παρασκευής 1η Αυγούστου 2025.

Με το νέο τμήμα Πατρών-Πύργου, η Ολυμπία Οδός γίνεται ο τρίτος μεγαλύτερος αυτοκινητόδρομος στη χώρα, συνολικού μήκους 277 χλμ. Συνδέει άμεσα τρεις Περιφέρειες (Δυτικής Αττικής, Πελοποννήσου και Δυτικής Ελλάδας) και επηρεάζει άμεσα άλλες δύο (Ηπείρου και Ιονίων Νήσων).

Διασφαλίζει ακόμη τη σύνδεση της πρωτεύουσας με τη σημαντικότερη πύλη της Ελλάδας προς την Ευρώπη, το λιμάνι της Πάτρας, αλλά και τα λιμάνια της Κυλλήνης, του Κατάκολου και το αεροδρόμιο του Αράξου.

Πρόκειται, δηλαδή, για μια πολυτροπική υποδομή που θέτει σε κίνηση την Παραϊόνια Ελλάδα και υπηρετεί την ισόρροπη περιφερειακή ανάπτυξη.

Όπως έγινε γνωστό, σε ισχύ τίθεται το σύστημα διοδίων για τη ζώνη Κυλλήνη- Πύργος (29 χλμ), ενώ η ζώνη Μιντιλόγλι-Κυλλήνη (46 χλμ), η οποία περιλαμβάνει και τα εναπομείναντα υπό κατασκευή 10 χλμ Μιντιλόγλι-Καμίνια, θα είναι σε ελεύθερη χρήση – άνευ διοδίων – έως την ολοκλήρωση της κατασκευής, η οποία εκτιμάται εντός του Νοεμβρίου του 2025.

Η Πατρών-Πύργου είναι ο πρώτος πλήρως αυτοματοποιημένος αυτοκινητόδρομος στη χώρα που θα λειτουργεί αποκλειστικά με ηλεκτρονικά διόδια και μηχανήματα Αυτόματης Πληρωμής.

Σημειώνεται, τέλος, ότι επεκτείνεται άμεσα στους ανωτέρω σταθμούς διοδίων το εκπτωτικό πρόγραμμα VALUE, που παρέχει κλιμακωτές εκπτώσεις από 15% έως και 60% σε οχήματα κατηγορίας 1 και 2 (με χρήση πομποδέκτη OΛΥΜΠΙΑ PASS ή Μοτοκάρτας Ολυμπίας Οδού) ανάλογα με τη συχνότητα διέλευσης σε κάθε μετωπικό ή πλευρικό σταθμό.

Τεχνικά χαρακτηριστικά

– 74,8 χλμ.

– 2 λωρίδες και ΛΕΑ ανά κατεύθυνση, με ενδιάμεση κεντρική διαχωριστική νησίδα

– 9 κόμβοι

– 15 γέφυρες

– 66 άνω και κάτω διαβάσεις (27 άνω & 39 κάτω διαβάσεις)

– 150 οχετοί

– Τοίχοι αντιστήριξης μήκους 7.250 μ.

– 4 Σταθμοί Εξυπηρέτησης Αυτοκινητιστών

– 1 Τεχνική Βάση με 1 εφεδρικό Κέντρο Διαχείρισης Κυκλοφορίας (που περιλαμβάνει και εγκατάσταση της Τροχαίας Αυτοκινητοδρόμων)

– 2 Σημεία Εξυπηρέτησης Πελατών

– 2 μετωπικοί & 2 πλευρικοί σταθμοί διοδίων

Οδική ασφάλεια και μείωση ατυχημάτων

Μια από τις πιο κρίσιμες παραμέτρους είναι η ενίσχυση της οδικής ασφάλειας. Η κατασκευή του σύγχρονου αυτοκινητοδρόμου με τις απαραίτητες προδιαγραφές ασφαλείας αναμένεται να μειώσει δραματικά τον αριθμό των ατυχημάτων, προσφέροντας ασφαλέστερες συνθήκες μετακίνησης για τους οδηγούς και τους επιβάτες. Μάλιστα, με βάση τις διεθνείς εκτιμήσεις για το οικονομικό κόστος των θανάτων σε τροχαία ατυχήματα, το κόστος των απωλειών στη συγκεκριμένη περιοχή ξεπερνά το συνολικό κόστος της κατασκευής του έργου, καθιστώντας την υλοποίησή του απαραίτητη.

Το παράδειγμα της Κορίνθου-Πατρών:

Από την έναρξη παραχώρησης μέχρι σήμερα τα δυστυχήματα έχουν μειωθεί κατά 91%. Γι΄αυτό για κάθε Ευρωπαίο πολίτη, η λέξη αυτοκινητόδρομος είναι συνυφασμένη με την ασφάλεια.

Απασχόληση

Κατά τη διάρκεια της κατασκευής της Πατρών-Πύργου μέχρι σήμερα απασχολήθηκαν περισσότεροι από 1.400 εργαζόμενοι στα εργοτάξια, αλλά και μελετητές, τεχνικοί, τοπικοί υπεργολάβοι.

Η έμμεση απασχόληση υπολογίζεται σε επιπλέον ~2.000 θέσεις εργασίας καθ’ όλη τη διάρκεια κατασκευής του έργου, συνεισφέροντας στην αύξηση του τοπικού ΑΕΠ κατά 6% ετησίως.

Οικονομική Ανάπτυξη

Σύμφωνα με το Παρατηρητήριο Οδικών Αξόνων Δυτικής Ελλάδας και Πελοποννήσου (ΠΟΑΔΕΠ), κατά τη λειτουργία του έργου, η αύξηση του παραγόμενου ΑΕΠ των νομών Αχαΐας και Ηλείας – που θα προέλθει από την αύξηση των τουριστικών και αγροτικών δραστηριοτήτων και από τη διαχείριση και συντήρηση του έργου – εκτιμάται στο 2-3% ετησίως, με τον νομό Ηλείας να μπορεί να επιτύχει ακόμα μεγαλύτερη ανάπτυξη, φτάνοντας το 5%.

Σύνδεση με την Αρχαία Ολυμπία

Η ολοκλήρωση του τμήματος Πατρών-Πύργου θα συμβάλει επίσης στη βελτίωση της σύνδεσης της Αθήνας, της μεγαλύτερης πύλης εισόδου στη χώρα, με την Αρχαία Ολυμπία, έναν παγκόσμιο προορισμό ιστορικής σημασίας. Παρά τη διεθνή φήμη της περιοχής, η πρόσβαση σε αυτήν παραμένει προβληματική, καθιστώντας την υλοποίηση του έργου αναγκαία για την ανάπτυξη του πολιτιστικού τουρισμού και τη διευκόλυνση των επισκεπτών.

Σύνδεση με τα Ιόνια Νησιά και Τουριστική Ανάπτυξη

Η περιοχή του νομού Ηλείας αποτελεί πύλη πρόσβασης προς τα Ιόνια Νησιά, όπως η Ζάκυνθος και η Κεφαλονιά, τα οποία τα τελευταία χρόνια έχουν γνωρίσει μεγάλη τουριστική ανάπτυξη. Η κατασκευή του τμήματος Πατρών-Πύργου θα διευκολύνει τη μετακίνηση επισκεπτών προς τα νησιά, συμβάλλοντας στην περαιτέρω τουριστική τους ανάπτυξη.

Ορόσημα

– 4 Αυγούστου 2008: Έναρξη σύμβασης παραχώρησης Ολυμπίας Οδού

– Νοέμβριος 2010: Αναστολή χρηματοδότησης λόγω οικονομικής κρίσης

– Ιούνιος 2011: Αναστολή κατασκευαστικής δραστηριότητας

– 17 Δεκεμβρίου 2013: Υπογραφή επανεκκίνησης του έργου (Ν. 4219/2013) & εξαίρεση του τμήματος Πάτρα-Πύργος-Τσακώνα από το Έργο Παραχώρησης

– 31 Αυγούστου 2017: Ολοκλήρωση της κατασκευής του τμήματος Κορίνθου-Πατρών

– Ιανουάριος 2020: Υπογραφή Μνημονίου Συναντίληψης για την επανένταξη του τμήματος Πατρών-Πύργου στο Έργο Παραχώρησης

– Δεκέμβριος 2021: Έγκριση από την DG Comp και κύρωση της συμφωνίας επανένταξης του τμήματος Πατρών-Πύργου στο Ε.Π. από το Ελληνικό Κοινοβούλιο

– Μάρτιος 2022: Έναρξη εργασιών κατασκευής στο τμήμα Πατρών-Πύργου

– Ιούλιος 2025: Παράδοση σε κυκλοφορία του τμήματος Καμίνια-Πύργος, μήκους 65 χλμ

– Νοέμβριος 2025: Παράδοση σε κυκλοφορία του τμήματος Μιντιλόγλι-Καμίνια, μήκους 10 χλμ

Του Ηλία Παλιαλέξη