Κυριακή, 08 Σεπ, 2024

Σαρακοστιανά πιάτα για πιο ελαφριά κουζίνα

Η κυρά-Σαρακοστή

Η λαογραφία μας αναπαριστά τη Σαρακοστή ως μια γυναίκα χωρίς στόμα και με επτά πόδια, φτιαγμένη από χαρτόνι ή ζυμάρι. Η κυρά-Σαρακοστή δεν έχει στόμα αφ’ ενός γιατί δεν πρέπει να τρώει αφ’ ετέρου για να μη λέει περιττά λόγια. Τα μάτια της είναι κλειστά για να βλέπει εσωτερικά στην ψυχή και τα χέρια σταυρωμένα σε προσευχή. Έχει επτά πόδια, όσα και τα Σάββατα της Σαρακοστής. Έτσι μετριέται και ο χρόνος που μένει μέχρι τη μεγάλη γιορτή του Πάσχα: κάθε Σάββατο της κόβουμε από ένα πόδι. Το τελευταίο πόδι, που της κόβουμε το Μεγάλο Σάββατο, το τυλίγουμε μέσα σε ένα ξερό σύκο ή δαμάσκηνο, το αναμιγνύουμε ανάμεσα σε άλλα κι όποιος το βρει του φέρνει γούρι!

Η κυρά-Σαρακοστή έχει ήδη χάσει μερικά από τα πόδια της. Η νηστεία, που θα κρατήσει μέχρι τις 16 Απριλίου, χρειάζεται ποικιλία και φαντασία. Γνωρίζοντας ποιες τροφές επιτρέπεται να καταναλώνουμε και ποιες όχι, μπορούμε να πειραματιστούμε άφοβα!

Τα νηστίσιμα

Όποιος θέλει να νηστέψει τη Σαρακοστή, περιορίζει το διαιτολόγιό του σε συγκεκριμένες τροφές. Θα μπορούσαμε να παρομοιάσουμε το νηστίσιμο μενού με το vegan, αφού οι τροφές που αποκλείονται είναι το κρέας, το ψάρι και όλα τα ζωικά παράγωγα. Επιπλέον όμως η νηστεία απαγορεύει και το λάδι και το κρασί, που καταναλώνονται μόνο τα Σάββατα, πλην του Μεγάλου Σαββάτου. Επίσης, το ψάρι επιτρέπεται να καταναλωθεί την Κυριακή των Βαΐων και την 25η Μαρτίου.

Τα δημητριακά και οι σπόροι: Ψωμί, παξιμάδια, ζυμαρικά, ρύζι, βρώμη, κινόα, κριθάρι, πλιγούρι, όλα τα άλευρα γενικά.

Τα όσπρια: Κουκιά, ρεβίθια, φάβα, φακές, φασόλια. Ο συνδυασμός οσπρίων με κάποιο δημητριακό, όπως ρύζι, σου δίνει πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας, απαραίτητες σε περίοδο νηστείας που στερούμαστε τις κλασικές πρωτεϊνούχες τροφές – δηλαδή, το κρέας, τα γαλακτοκομικά, τα αυγά και το ψάρι.

Τα θαλασσινά: Καλαμάρια, θράψαλα, σουπιές, χταπόδια, στρείδια, μύδια, καλόγνωμες, φούσκες, αχιβάδες, πίνες, πετροσωλήνες, χτένια, γυαλιστερές, στρειδόχτενα, κυδώνια, χάβαρα, στρόμπες, πορφύρες, σαλιγκάρια της θάλασσας, αλλά και αστακοί, καραβίδες, γαρίδες και καβούρια. Η πληθώρα των θαλασσινών εγγυάται μεγάλη ποικιλία στα σαρακοστιανά μαγειρέματα.

shutterstock_259179785
Για τους φίλους των θαλασσινών, η Σαρακοστή εγγυάται πολλές γαστριμαργικές απολαύσεις!

 

Τα φρούτα και τα λαχανικά: Εννοείται ότι όλα τα φρούτα και τα λαχανικά περιλαμβάνονται στο σαρακοστιανό μενού και μπορούμε να τα απολαύσουμε είτε ωμά είτε μαγειρεμένα. Προτιμήστε όσα είναι στην εποχή τους και μην ξεχνάτε τα αποξηραμένα φρούτα, που ικανοποιούν και την επιθυμία μας για κάτι γλυκό.

Οι ξηροί καρποί: Μπορείτε να τους καταναλώνετε άφοβα, αλλά πάντα με μέτρο γιατί έχουν αρκετές θερμίδες. Μια χούφτα αρκεί για να πάρουμε τις απαραίτητες θρεπτικές ουσίες. Οι περισσότεροι -κυρίως οι ωμοί- είναι πλούσιοι σε πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, πρωτεΐνες, αντιοξειδωτικά, ιχνοστοιχεία (ασβέστιο, κάλιο, μαγνήσιο, σίδηρο και χαλκό), φυτικές ίνες και βιταμίνες.

Τα φυτικά έλαια: Το λάδι επιτρέπεται μόνο τα Σάββατα (εξαιρείται το Μεγάλο Σάββατο).

Γλυκά: Για τη νηστεία δεν χρειάζεται να στερηθείτε τα γλυκά. Υπάρχουν πολλά που είναι κατάλληλα για την περίοδο της Σαρακοστή, όπως ο χαλβάς από ταχίνι, τα γλυκά κουταλιού, οι μαρμελάδες και το παστέλι, ενώ δεν είναι λίγες και οι συνταγές για πίτες, πιτάκια και μπισκοτάκια νηστίσιμα, όπως μηλοπιτάκια και ταχινόπιτα. Όσοι δεν νηστεύουν το λάδι, έχουν λίγη μεγαλύτερη ευελιξία στις ζαχαροπλαστικές τους δημιουργίες.

Σαρακοστιανή κολοκυθόσουπα βελουτέ

Σαρακοστιανά φαγητά, νηστίσημη κολοκυθόσουπα
Για μια νηστίσιμη κολοκυθόσουπα, ακολουθάμε τα βήματα παρασκευής της κανονικής κολοκυθόσουπας, παραλείποντας στο τέλος να προσθέσουμε κρέμα γάλακτος και βούτυρο, τα οποία μπορούν να αντικατασταθούν με φυτικά παρασκευάσματα.

 

Υλικά

  • 1 1/2 κιλό κολοκύθα κομμένη σε κύβους
  • 2 κρεμμύδια χοντροκομμένα
  • 2 κλωνάρια σέλερι κομμένα σε κύβους
  • 2 πατάτες σε κύβους
  • 3 καρότα σε χοντρές ροδέλες
  • 1/2 φλιτζάνι ελαιόλαδο
  • 1 κουταλιά πάπρικα ή λίγο κύμινο
  • Αλάτι – πιπέρι
  • Κρουτόν (για το γαρνίρισμα)

Εκτέλεση

Σε μια κατσαρόλα βάζουμε το ελαιόλαδο, όπου θα σοτάρουμε τα κρεμμύδια και διαδοχικά ρίχνουμε την κολοκύθα, τις πατάτες, τα καρότα και την πάπρικα ή το κύμινο. Συμπληρώνουμε με ζεστό νερό ώστε να σκεπάσει τα υλικά και αλατοπιπερώνουμε.

Αφήνουμε τα λαχανικά να βράσουν για 20 λεπτά περίπου. Αποσύρουμε από τη φωτιά, προσθέτουμε σέλερι και τα χτυπάμε στο μπλέντερ μέχρι να αποκτήσουν υφή κρέμας, ελέγχοντας πάντα το νερό και το αλάτι.  Τέλος, τη βράζουμε ξανά και τη σερβίρουμε γαρνίροντας με κρουτόν.

Συμβουλή:  Πριν χτυπήσουμε τη σούπα στο μπλέντερ, μπορούμε να προθέσουμε  γάλα καρύδας.

Μύδια με μαυρομάτικα φασόλια, λεμόνι και σκόρδο

Μαυρομάτικα φασόλια, με μύδια, λεμόνι και σκόρδο
Τα μύδια τρώγονται αχνιστά, σαγανάκι, σε σάλτσα μπύρας ή κρασιού ή σε συνδυασμό με ρύζι, ζυμαρικά ή φασόλια. Προσέχουμε μόνο να είναι φρέσκα!

 

Υλικά

  • 500 γρ. φρέσκα μύδια
  • 200 γρ. γρ. μαυρομάτικα φασόλια
  • 2 μέτριες πράσινες πιπεριές, ψιλοκομμένες
  • 3 σκελίδες σκόρδο, κομμένες σε φέτες
  • 3 κ.σ. μάραθο, ψιλοκομμένο
  • 1 κ.σ.άνηθο, ψιλοκομμένο
  • 1 φρέσκο κρεμμυδάκι, ψιλοκομμένο
  • 1 κ.σ. μουστάρδα, απαλή
  • 50 γρ. λευκό κρασί
  • 100 γρ. νερό
  • ¾ κ.γ. αλεύρι
  • 2 λεμόνια
  • 40 γρ. ελαιόλαδο
  • Φρεσκοτριμμένο μαύρο πιπέρι
  • Αλάτι

Εκτέλεση

  • Βράζουμε τα φασόλια για 20′ ή μέχρι να μαλακώσουν και τα σουρώνουμε.
  • Σε μεγάλη κατσαρόλα σοτάρουμε με το ελαιόλαδο την πιπεριά και τα σκόρδα για 1’, προσθέτουμε το κρασί, τη μουστάρδα, ανακατεύουμε καλά και προσθέτουμε τα φασόλια με αλάτι και πιπέρι.
  • Σε ένα μπολάκι διαλύουμε το αλεύρι στο νερό, τα ρίχνουμε στην κατσαρόλα, προσθέτουμε τα μύδια και κλείνουμε το καπάκι.
  • Μαγειρεύουμε για 2’, βάζουμε τον χυμό από 1-2 λεμόνια, τον άνηθο και τον μάραθο, ανακατεύουμε και αποσύρουμε.
  • Σερβίρουμε αμέσως με επιπλέον λεμόνι.

 ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΤΑΓΗ

– Την ίδια συνταγή μπορούμε να τη δοκιμάσουμε με σουπιές, τις οποίες μαγειρεύουμε ως συνήθως, μέχρι να μαλακώσουν και κατόπιν ακολουθούμε τα βήματα της συνταγής.

– Αν θέλουμε να φτιάξουμε μύδια αχνιστά, απλά παραλείπουμε τα φασόλια.

(πηγές: olivemagazine.gr, funkycook.gr , ediva.gr)

Την επόμενη Παρασκευή: «Η κουζίνα των μοναχών»

Καλό Σαββατοκύριακο!

Ένα ανοιξιάτικο φαγκρί στο πιάτο μας

Επιμέλεια: Αλία Ζάε

Η άνοιξη, η εποχή της αναγέννησης, φέρνει μαζί της κι έναν μεγάλο πλούτο φρούτων και λαχανικών, για να διαλέξουμε για το τραπέζι μας. Οι πάγκοι των παραγωγών στις λαϊκές αγορές γίνονται πιο πολύχρωμοι και πιο γεμάτοι. Γιατί, παρόλο που η σύγχρονη γεωργία έχει πετύχει να μας προσφέρει προϊόντα και εκτός της εποχής τους, η ανοιξιάτικη αύξηση δεν περνά απαρατήρητη, ιδίως στις βιολογικές αγορές.

Τον Μάρτιο βρίσκουμε ακόμα τα χειμωνιάτικα φρούτα. Στους πάγκους επικρατούν τα εσπεριδοειδή (πορτοκάλια, λεμόνια, μανταρίνια) και τα μήλα.

Από λαχανικά, επίσης υπάρχουν ακόμα όλα σχεδόν τα χειμωνιάτικα,  αλλά εμφανίζονται σιγά σιγά και τα ανοιξιάτικα χόρτα, δημιουργώντας μια πράσινη πανδαισία. Χόρτα για πίτες, για σαλάτες, για σούπες και για φαγητό, συνδυασμένα με μυρωδικά όπως το μυρώνι, ο κολίανδρος και η καυκαλήθρα, που δίνουν το ξεχωριστό άρωμά τους, αλλά και ο μάραθος, για να φτιάχνουμε  νόστιμες (και νηστίσιμες) μαραθόπιτες! Εμφανίζονται δειλά δειλά και οι τσουκνίδες, επίσης άριστες για πίτες και εξαιρετικά θρεπτικές. Σέσκουλα (ή σέσκλα), λάπαθα, βρούβες, ζωχοί, ραδίκια κ.ά. συμμετέχουν επίσης στο ζωντάνεμα της λαϊκής.

Ανοιξιάτικα Χόρτα
Τα χόρτα είναι ιδιαίτερα θρεπτικά και πλούσια σε βιταμίνες και μέταλλα. Είναι επίσης μια πολύ καλή πηγή αντιοξειδωτικών.

 

Τον Απρίλιο, τα εσπεριδοειδή και τα μήλα είναι από τα τελευταία φρούτα που τρώμε για την τρέχουσα χρονιά. Έρχονται όμως οι φράουλες και τα μούσμουλα, ενώ είναι και η σωστή εποχή των αβοκάντο.

Στα λαχανικά, είναι ο μήνας που μας δίνει την ευκαιρία να απολαύσουμε τα σπαράγγια, μαζί με τα οποία εμφανίζονται και οι αγκινάρες, τα κουκιά, ο αρακάς και τα πρώτα φασολάκια. Υπάρχουν ακόμα σε αφθονία τα μαρτιάτικα χόρτα, αλλά τα μπρόκολα, τα κουνουπίδια, τα πράσα και τα λαχανάκια Βρυξελλών πρέπει να τα αποχαιρετάμε σιγά σιγά.

Φράουλα ο καρπός του πειρασμού και της απόλαυσης | Vita.gr
Ωμές, με λικέρ, με σαντιγί ή για μαρμελάδα, οι φράουλες είναι πάντα ένα πολυαναμενόμενο γλύκισμα, ένας ανοιξιάτικος παιάνας!

 

Τον Μάιο, οι πάγκοι των φρουτοπαραγωγών αρχίζουν να αποκτούν περισσότερο χρώμα: στις φράουλες και τα μούσμουλα, προστίθενται τα βαθυκόκκινα κεράσια, τα βερίκοκα και τα πρώιμα πεπόνια.

Παράλληλα, έχουμε ακόμα μάραθο, σπαράγγι λευκό, σπαράγγι πράσινο, μαρούλι, παντζάρι, ραδίκια, ρόκα, φασολάκια, αρακά, ραπανάκια, μυρωδικά, συν βλήτα και τα πρώτα κολοκυθάκια, μελιτζάνες, πιπεριές, ντομάτες και αγγούρια για τους ανυπόμονους.

Διαμαρτυρία για οικονομική ζημιά στο σπαράγγι | Agroekfrasi
Σπαράγγια συναντούμε σε διάφορους τόνους του πράσινου, του μοβ αλλά και του λευκού. Τα άγρια έχουν σκούρο πράσινο χρώμα και η γεύση τους είναι μοναδική. (πηγή argiro.gr)

 

Η μεγάλη ποικιλία των ανοιξιάτικων φρούτων και λαχανικών μας προσφέρει μια θαυμάσια ευκαιρία να κάνουμε πιο υγιεινή τη διατροφή μας, απολαμβάνοντας πλούσιες και χορταστικές σαλάτες ως κύριο γεύμα, δημιουργώντας δροσερά smoothie με φρούτα και λαχανικά για ένα δυναμωτικό πρωινό, στίβοντας χυμούς και προσθέτοντας χόρτα και λαχανικά στα φαγητά που μαγειρεύουμε.

Το έθιμο θέλει στη γιορτή της 25ης Μαρτίου να τρώμε τον παραδοσιακό τηγανητό μπακαλιάρο σκορδαλιά. Η σεφ Κωνσταντίνα Φάκλαρη, ως “τρυγητής της άνοιξης”, προτείνει να δοκιμάσουμε:

Φαγκρί με χόρτα, φινόκιο, τσίλι, σταφίδες και σάλτσα με βασιλικό και τζίντζερ

Κωνσταντίνα Φάκλαρη - Νοστιμιά και γλυκύτητα - Greek Gastronomy Guide
“Θα ήθελα τα φαγητά μου να αποπνέουν ανάμνηση, νοσταλγία, ευχαρίστηση και έκπληξη”. Κωνσταντίνα Φάκλαρη, φαγκρί με χόρτα, φινόκιο, τσίλι, σταφίδες και σάλτσα με τζίντζερ και βασιλικό. (πηγή greekgastronomyguide.gr)

 

Για τα χόρτα 

Υλικά

140 γρ. ελαιόλαδο

100 γρ. φινόκιο κομμένο σε κύβους

25 γρ. κρεμμύδι ψιλοκομμένο

150 γρ. φρέσκο κρεμμυδάκι ψιλοκομμένο

20-60 γρ. τσίλι πιπεριά κομμένη σε φέτες

140 γρ. σέσκουλα καθαρισμένα

150 γρ. σπανάκι καθαρισμένο

30 γρ. καυκαλήθρες

40 γρ. μυρώνια

50 γρ. σταφίδες μαύρες

30 γρ. άνηθος

Λίγο αλάτι

40 γρ. βούτυρο

Ξύσμα από 1 λεμόνι

Ξύσμα από 2 λάιμ

Εκτέλεση

Σε μια πλατιά κατσαρόλα, σε μέτρια φωτιά, σοτάρουμε στο ελαιόλαδο το κρεμμύδι, το φινόκιο, το τσίλι και το φρέσκο κρεμμύδι. Στη συνέχεια προσθέτουμε τα χόρτα και τα αρωματικά κομμένα, ανακατεύουμε και μαγειρεύουμε μέχρι να μαραθούν. Προσθέτουμε τις σταφίδες και στο τέλος το αλάτι, τα ξύσματα και το βούτυρο.

Για τη σάλτσα ψαριού με τζίντζερ και βασιλικό

Υλικά

400 γρ. ζωμός ψαριού

30 γρ. τζίντζερ

10 φύλλα βασιλικού

1 αυγό ολόκληρο

Αλάτι

Χυμός και ξύσμα από 1 λεμόνι

Εκτέλεση

Σιγοβράζουμε τον ζωμό του ψαριού μαζί με το τζίντζερ κομμένο, μέχρι να μειωθεί στο μισό. Το αφαιρούμε από τη φωτιά, προσθέτουμε τα φύλλα βασιλικού και αφήνουμε για 15 λεπτά να αρωματιστεί. Σουρώνουμε τον ζωμό, τον τοποθετούμε σε κατσαρολάκι και τον κρατάμε ζεστό. Χτυπάμε το αυγό με τον χυμό λεμονιού και προσθέτουμε σιγά-σιγά τον ζωμό, ανακατεύοντας συνέχεια. Το δένουμε, όπως το αυγολέμονο.

Για το φαγκρί

Υλικά

4 φιλέτα φαγκρί

Αλάτι

Ελαιόλαδο

1 μικρός κύβος βούτυρο

2 φλούδες από λεμόνι

Εκτέλεση

Αφαιρούμε τα μικρά κόκαλα και το δέρμα από το φαγκρί. Αλατίζουμε το φιλέτο και το τοποθετούμε σε ένα μεγάλο κομμάτι λαδόκολλας. Προσθέτουμε ελάχιστο ελαιόλαδο, ένα πολύ μικρό κομμάτι βούτυρο, φλούδες λεμόνι και κλείνουμε τη λαδόκολλα σαν φάκελο. Ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο στους 160°C για περίπου 10 λεπτά.

Σερβίρουμε το ψάρι και συνοδεύουμε με τα χόρτα και τη σάλτσα με τζίντζερ και βασιλικό.

(πληροφορίες από τα drangel.gr, logodiatrofis.gr, lifo.gr, argiro.gr και onmed.gr)

Την επόμενη Παρασκευή, οι γεύσεις θα είναι σαρακοστιανές και ανάλαφρες.

Καλό Σαββατοκύριακο!

Γαστρονομία με άρωμα αρχαιοελληνικό

Επιμέλεια: Αλία Ζάε

Η ελληνική διατροφή είχε τα βασικά χαρακτηριστικά της μεσογειακής διατροφής ήδη από την αρχαιότητα, γεγονός που εξασφάλιζε στους προγόνους μας, για τα δεδομένα της εποχής τους, ευζωία και μακροζωία. Αρκετοί άνθρωποι ήταν χορτοφάγοι για λόγους υγείας ή ιδεολογίας, ενώ η διαλειμματική (περιοδική) δίαιτα ήταν συνήθεια καθιερωμένη στο Βυζάντιο και ιδίως στα μοναστήρια. Επισημαίνουμε ότι η κακή διατροφή μας σήμερα σκοτώνει περισσότερους ανθρώπους από άλλους παράγοντες, ενώ καταστρέφει το περιβάλλον και τη βιοποικιλότητα.

Υπάρχουν μεγάλες διαφορές ανάμεσα στο σύγχρονο και το αρχαίο ελληνικό διαιτολόγιο. Σύμφωνα με παλαιότερη διπλωματική εργασία του Μαρίνου – Παναγιώτη Τσετσενέκου, το αρχαιοελληνικό τραπέζι, γενικότερα, δεν έμοιαζε και τόσο με το σημερινό. Άγνωστα  τότε το ρύζι, η ζάχαρη το καλαμπόκι, ο καφές, οι ντομάτες, οι μελιτζάνες, οι πιπεριές, οι μπάμιες και φυσικά οι πατάτες ήταν άγνωστα τότε.

Οι αρχαίοι Έλληνες έτρωγαν συνήθως τρία γεύματα την ημέρα. Το πρώτο από αυτά (ακρατισμός) αποτελούταν από κριθαρένιο ψωμί βουτηγμένο σε κρασί αδιάλυτο (άκρατος οίνος) και συνοδευόμενο από σύκα ή ελιές. Το δεύτερο (άριστον) λάμβανε χώρα το μεσημέρι ή νωρίς το απόγευμα. Το τρίτο (δείπνον), το οποίο ήταν και το σημαντικότερο της ημέρας. Σε αυτά μπορεί να προστεθεί ένα επιπλέον ελαφρύ γεύμα (εσπέρισμα) αργά το απόγευμα. Τέλος το αριστόδειπνον ήταν ένα κανονικό γεύμα που μπορούσε να σερβιριστεί αργά το απόγευμα στη θέση του δείπνου.

Κάποιες φορές, τα γεύματα ήταν μόνο δύο. Το πρώτο απαρτιζόταν από ψάρια, όσπρια, ή πρόχειρα φαγητά όπως ψωμί, τυρί, ελιές, αυγά, ξηρούς καρπούς και φρούτα, ενώ βασικό στοιχείο του δεύτερου ήταν η συντροφιά.

Συνηθισμένες πρωινές τροφές ήταν τα ξερά σύκα, τα αμύγδαλα, τα καρύδια και άλλοι ξηροί καρποί. Το πρωινό ρόφημα ήταν ο κυκεών, ένα μείγμα κρασιού, τριμμένου τυριού και κριθάλευρου, το γάλα (κυρίως κατσικίσιο), καθώς και ένα είδος υδρόμελου που το παρασκεύαζαν από χλιαρό νερό και μέλι.

Το μεσημέρι συνήθιζαν να τρώνε ψάρια, όπως τσιπούρες, μπαρμπούνια, σαρδέλες και χέλια, όσπρια – κυρίως φακές, φασόλια, ρεβίθια, μπιζέλια και κουκιά – ψωμί, τυρί, ελιές, αυγά, ξηρούς καρπούς και φρούτα. Μια ακόμα αντίθεση με τη σημερινή εποχή παρατηρείται και σε ό,τι αφορά το δείπνο, καθώς αν και σήμερα οι γιατροί συμβουλεύουν να είναι ιδιαίτερα ελαφρύ, οι πρόγονοί μας το θεωρούσαν το πιο σημαντικό και μεγάλο γεύμα της ημέρας. Συνοδευόταν και από επιδόρπια, τα λεγόμενα τραγήματα, που μπορεί να ήταν φρούτα φρέσκα ή ξηρά, κυρίως σύκα, καρύδια και σταφύλια ή γλυκά με μέλι.

Το βραδινό, το οποίο αποτελούσε και το κύριο γεύμα, ήταν αυτό του συμποσίου και της φιλικής συντροφιάς, διότι στους αρχαίους Έλληνες δεν άρεσε να τρώνε μόνοι τους. Η επικρατούσα άποψη ήταν ότι το να τρώει κανείς μόνος του δε σημαίνει ότι γευματίζει, αλλά ότι απλά γεμίζει το στομάχι του.

Η συντροφιά στο δείπνο ήταν ιδιαίτερα σημαντική για τους αρχαίους Έλληνες και την απόλαυση της διαδικασίας του.

 

Οι αρχαίοι έδειχναν ιδιαίτερη προτίμηση στο χοιρινό και το μοσχάρι, ενώ σπανιότερα έτρωγαν κατσίκι και αρνί. Επίσης αγαπούσαν πολύ και το κυνήγι, κυρίως τις τσίχλες, τα ορτύκια και τα ελάφια. Αγαπούσαν όμως και τα σαλιγκάρια, τα οποία οι Κρητικοί έτρωγαν από την εποχή του Μίνωα. Μπορεί τα φρούτα και τα λαχανικά να είχαν πρωταγωνιστικό ρόλο στο καθημερινό τους τραπέζι, ωστόσο δεν υπήρχε τόσο μεγάλη ποικιλία όσο σήμερα. Μπορεί να μην υπήρχαν φρούτα όπως τα πορτοκάλια, τα μανταρίνια, τα ροδάκινα και οι μπανάνες, αλλά μεγάλη ζήτηση είχαν τα αχλάδια, τα ρόδια, τα μήλα, τα σύκα, τα μούρα, τα κεράσια και τα δαμάσκηνα.

Όσον αφορά τα λαχανικά, τα καλλιεργούσαν στους κήπους τους και είχαν ιδιαίτερη αγάπη στους βολβούς, τα μαρούλια, τα αγγούρια, τον αρακά, τις αγκινάρες, τα βλήτα, το σέλινο, τον άνηθο και το δυόσμο. Άλλα πάλι, όπως τα μανιτάρια, το μάραθο, τα σπαράγγια, ακόμα και τις τρυφερές τσουκνίδες και πολλά άλλα ακόμα που τρώμε και σήμερα, τα αναζητούσαν στις ακροποταμιές και τα χωράφια. Μεγάλη αγάπη είχαν και στο ψωμί, αφού συνήθιζαν μάλιστα να φτιάχνουν αρκετά είδη, από λαγάνες, σιμιγδαλένιους άρτους και ψωμί από χοντράλευρο μέχρι ψωμί από κεχρί.

ψωμι εικονα 2

Ο «πλακούντας» ήταν η πιο γνωστή πίτα της αρχαιότητας και φτιαχνόταν στην οικία ή σε εργαστήρι «πλακουντοποιού». Είχε ως βάση μια ζύμη από άριστης ποιότητας αλεύρι και νερό, στην οποία προστίθεντο διάφορα υλικά (π.χ. γάλα, τυρί, αυγά, λάδι, λίπος, άνηθος, μάραθο, κύμινο, πιπέρι, καρύδια, αμύγδαλα, σταφίδες κ.λπ.) δημιουργώντας έτσι ποικίλες πίτες (π.χ. ο «αρτότυρος» ή «τυρών άρτος», ήτοι η σημερινή τυρόπιτα). Παρασκεύαζαν και άλλες γλυκές πίτες, όπως τη μελόπιτα («μελιτούττα»), ένα γλύκισμα από ζύμη, σουσάμι και μέλι («όμωρο»), άλλο από λιναρόσπορο και μέλι («χρυσόκολλα»), ένα άλλο από αλεύρι, τυρί και κρασί μελωμένο («έκχυτο»), άλλο από αλεύρι ή σιμιγδάλι, νερό και ώριμους χουρμάδες («εγκρυφιάς»), αλλά και τηγανίτες («εγκρίδες»).

Το δώρο του Αρχέστρατου

Οι αρχαίοι μας πρόγονοι όφειλαν τις μαγειρικές τους γνώσεις σε έναν ποιητή και φιλόσοφο. Το πρώτο βιβλίο μαγειρικής που γράφτηκε ποτέ στην Ελλάδα είχε τον τίτλο «Ηδυπάθεια» και χρονολογείται περίπου στα μέσα του 4ου αιώνα π.Χ. Συγγραφέας ήταν ο Συρακούσιος ποιητής και φιλόσοφος Αρχέστρατος. Ο Αρχέστρατος θεωρείται ο πατέρας της γαστρονομίας και μάλιστα είναι ο πρώτος που αναφέρει τη συγκεκριμένη λέξη στο βιβλίο του και ο πρώτος που θεώρησε τη μαγειρική τέχνη.

Ουσιαστικά, η «Ηδυπάθεια» (ή «Δειπνολογία» ή «Γαστρονομία») είναι ένα ποιητικό έργο από το οποίο διασώζονται μόνο 300 στίχοι. Σε αυτό το έργο, ο Αρχέστρατος αφιερώνει εκτενή κεφάλαια στα όσπρια, το ψάρι και το κρασί  και ταυτόχρονα  καταγράφει τους κανόνες της μαγειρικής, δίνοντας στην κουζίνα της εποχής του ορισμένα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που αποτελούν διαχρονικά χαρακτηριστικά της ελληνικής κουζίνας.

Επιπλέον, ως γνήσιος λάτρης του καλού φαγητού  συμβουλεύει τον αναγνώστη του πού θα βρει τα καλύτερα προϊόντα και πώς θα τα γευτεί όπως πρέπει. Μαθαίνουμε λοιπόν, ότι η Αθήνα διέθετε την καλύτερη και φρεσκότερη μαρίδα, η Μυτιλήνη φημιζόταν για τα χτένια, η λίμνη Αμβρακία και η Καλυδωνία για την πέρκα και η Καρχηδόνα για τα τήθεα (θαλασσινά όστρακα). Ο Συρακούσιος ποιητής αναφέρει ακόμη ότι το αττικό μέλι αναδεικνύει τη γεύση οποιασδήποτε πίτας, ο γόνος είναι ένας εξαιρετικός μεζές αν τηγανιστεί με τσουκνίδες και μυρωδικά και ότι ο καρχαρίας είναι εκλεκτή τροφή, χαρακτηρίζοντάς τον ως ανθό του νέκταρ. Παράλληλα, συμβουλεύει να μην καταναλώνουμε νερό πριν το φαγητό, γιατί καταστρέφουμε τις τροφές που τρώμε. Το έργο του Αρχεστράτου έχει τόση χάρη, σαν το ύφος των παλαιών διδακτικών ποιητών, γι’ αυτό και ο ποιητής επεκλήθη ο «Ησίοδος ή ο Θέογνις των οψοφάγων»

Made in Greece: Αρχέστρατος, ο πρώτος σεφ στον κόσμο ...
Αρχέστρατος. Αρχαίος Έλληνας ποιητής από τη Σικελία, 4ος αιώνας π.Χ. Πατέρας της γαστρονομίας.

 

Εμείς σας δίνουμε τη συνταγή του Αρχέστρατου για σαρδέλες γεμιστές, προσαρμοσμένη στη δική μας εποχή.

Σαρδέλες γεμιστές στον φούρνο

Υλικά

36 φρέσκιες, μεγάλες σαρδέλες

3 σκελίδες σκόρδο

2 κ.σ. ψιλοκομμένος μαϊντανός

3 αυγά

175 γρ. ψίχα ψωμιού

1/2 κ.γλ. αλάτι

18 φύλλα δάφνης

40 γρ. φρέσκο βούτυρο σε θερμοκρασία δωματίου

Εκτέλεση

Πλένουμε τις σαρδέλες, τις καθαρίζουμε και κόβουμε την ουρά και το κεφάλι.  Λιώνουμε το σκόρδο και το ανακατεύουμε με τον μαϊντανό, τα αυγά, πέντε κ.σ. ψίχα ψωμιού και το αλάτι. Μόλις γίνει ένα ομοιόμορφο μείγμα, γεμίζουμε με αυτό τις σαρδέλες. Βουτυρώνουμε ένα ταψί και τοποθετούμε τις σαρδέλες τη μία δίπλα στην άλλη.  Κάθε δυο σαρδέλες τις σκεπάζουμε με ένα φύλλο δάφνης. Τις πασπαλίζουμε με την υπόλοιπη ψίχα και περιχύνουμε με το φρέσκο βούτυρο. Ψήνουμε στους 200οC για 20 λεπτά περίπου και τις σερβίρουμε ζεστές ή κρύες.

Σαρδέλες γεμιστές στον φούρνο, με μαϊντανό, σκόρδο και ψίχα ψωμιού.

 

Σε κάθε περίπτωση, οι αρχαίοι κατανάλωναν μεγάλη ποικιλία τροφών, αλλά σε πολύ μικρές ποσότητες, καθώς θεωρούσαν ότι στόχος του φαγητού ήταν να τέρψει τον ουρανίσκο και όχι να χορτάσει το στομάχι. Οι Σπαρτιάτες, από την άλλη, είχαν διαφορετική φιλοσοφία και  ακολουθούσαν τη λακωνική λιτότητα ακόμα και στη διατροφή τους. Το καθημερινό τους διαιτολόγιο να συνίστατο σε μια κούπα «μέλανα ζωμό» και ένα κομμάτι ψωμί, ενώ σε ιδιαίτερες περιστάσεις και γιορτές απολάμβαναν το βραστό χοιρινό, λίγο κρασί και πίτες.

Δεν είναι τυχαία η πεποίθηση ότι ένα υγιές και καλό μυαλό πρέπει να βρίσκεται μέσα σε ένα υγιές σώμα.

Δηλαδή όσο σημαντική θεωρούσαν την πνευματική καλλιέργεια του ανθρώπου τόσο σημαντική θεωρούσαν και την καλή και σωστή διατροφή.

Στο επόμενο άρθρο, θα μιλήσουμε για τη Ζέα, το δίκοκκο σιτάρι, και θα δοκιμάσουμε να ζυμώσουμε  ψωμί από αλεύρι Ζέας.

Καλό Σαββατοκύριακο!

Εξερευνώντας την κερκυραϊκή κουζίνα

Επιμέλεια: Αλία Ζάε

Σε αυτό τον τόπο, όπου αναπτύχθηκαν το πνεύμα και οι τέχνες και αναζητήθηκε ο ιδεώδης τρόπος ζωής, δεν μπορεί να μην υπήρχε η ανάλογη φροντίδα για το φαγητό. Είναι γεγονός ότι, σε  όλα τα μέρη  της Ελλάδας, η μαγειρική γίνεται με μεράκι και αγάπη.

Σήμερα θα σταματήσουμε στην Κέρκυρα. Η ιστορία της Κέρκυρας είναι μακρά και ταραχώδης, καθώς πολλοί διαφορετικοί  λαοί επιθυμούσαν να κάνουν το νησί δικό τους. Τα 411 χρόνια ενετοκρατίας επηρέασαν την πολιτιστική ταυτότητα της Κέρκυρας σε όλους τους τομείς τόσο της κουλτούρας όσο και της καθημερινότητας. Πολλά άγνωστα μέχρι τότε προϊόντα, όπως η ντομάτα, τα φασόλια, οι πιπεριές, το καλαμπόκι, ο καφές, η σοκολάτα, η ζάχαρη και τα ακριβά μπαχαρικά,  έφτασαν στο νησί μαζί με τους Ενετούς που τα εμπορεύονταν σε όλο τον κόσμο.  Έτσι, πολλά από φαγητά και τις συνταγές της κερκυραϊκής κουζίνας προέρχονται από τη Βενετία, προσαρμοσμένα βέβαια στα τοπικά προϊόντα και στο κλίμα του νησιού. Η ενετική κουζίνα είχε σα βάση της το κρέας, το ψάρι, το κυνήγι και τα   ζυμαρικά και χαρακτηριζόταν από γενναιόδωρη χρήση μπαχαρικών.

Οι Ενετοί εμπλούτισαν τη μέχρι τότε μεσογειακή κουζίνα των νησιών, που ήταν περιορισμένη στα ψάρια, το λάδι, το κρασί και τα χόρτα, με τις περίτεχνες και πολύπλοκες γευστικές τους συνήθειες.  Η επιρροή τους δεν περιορίστηκε φυσικά στη διατροφή, αλλά είναι ορατή σε κάθε γωνιά της σημερινής Κέρκυρας, από την αρχιτεκτονική και τα μνημεία μέχρι την ιδιοσυγκρασία των κατοίκων και την τοπική κουζίνα.  Η κουζίνα της Κέρκυρας περιλαμβάνει εδέσματα που μπορούν να ικανοποιήσουν τόσο τον απλό ταξιδιώτη όσο και τον απαιτητικό gourmet περιηγητή. Μελιτζάνες παστρόκιο και μπανκέτα, παπαλίνα και σοφρίτο, φιγαδέλια και φογάτσα είναι μόνο μερικές από τις γεύσεις που διαμορφώνουν τον χάρτη των χειροποίητων γεύσεων του νησιού.

Η γαστρονομία της Κέρκυρας, λοιπόν, μπορούμε να πούμε ότι είναι μεσογειακή λόγω Ιταλικής προέλευσης και γεωγραφίας, αλλά με ουσιαστικές ιδιαιτερότητες.

Τα φαγητά μπορεί να έχουν σα βάση τα ίδια υλικά, αλλά είναι πολύ πιο πικάντικα και έχουν γενικά πολλές θερμίδες και μπαχαρικά.

Δυο από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του κερκυραϊκού τρόπου μαγειρέματος είναι το πολύωρο μαρινάρισμα  και το αργό μαγείρεμα σε σιγανή φωτιά, για να αναδεικνύονται καλύτερα οι γευστικοί συνδυασμοί.

Εκτός από τα μπαχαρικά, χρησιμοποιούνται πολύ τα φυσικά μυρωδικά όπως η ρίγανη, το σκόρδο, το κρεμμύδι, ο μαϊντανός, ο βασιλικός, ο άνηθος, η μέντα και ο δυόσμος.

Παραδοσιακά κερκυραϊκά πιάτα

Την Πρωτοχρονιά, μαγειρεύεται  κότα μπολίδα παραγιομιστή. Αφού το βράσουμε πρώτα το κοτόπουλο στην κατσαρόλα, το βάζουμε  στον φούρνο, γεμισμένο με μοσχαρίσιο κιμά, παντσέτα, αυγά, θυμάρι, ξερό τυρί, σκόρδο, λάδι, μαϊντανό και μπαχαρικά.

Οι μελιτζάνες παστρόκιο είναι τηγανιτές μελιτζάνες, πασπαλισμένες με τυρί σε στρώσεις στο φούρνο, ανάμεσα σε βραστά αυγά σε ροδέλες, παντσέτα και σαλάμι. Περιχύνονται με σάλτσα ντομάτας με βασιλικό.

Αν ακούσετε τυχόν «μπιάνκο» στην Κέρκυρα, φέρτε στο μυαλό σας ένα ψάρι μαγειρεμένο με σκόρδο, μαϊντανό, χυμό λεμονιού, κρεμμύδια και πατάτες.

Το μπουρδέτο είναι άλλος ένας κερκυραϊκός τρόπος μαγειρέματος των ψαριών, με τσιγαρισμένο κρεμμύδι, κόκκινη σάλτσα και δυνατή γεύση κόκκινου καυτερού πιπεριού που σβήνει με χυμό λεμονιού. Προτιμώνται σκορπίνες, μπακαλιάροι, γαλέοι, σαλάχια, ροφοί και γόπες. Το «στοκοφίσι» (από το ιταλικό stocca fisso), είναι ο ανάλατος, αποξηραμένος στον αέρα μπακαλιάρος, που χρησιμοποιείται και σήμερα συχνά για την παρασκευή της συνταγής «μπουρδέτο».

Μπουρδέτο / Photo: Shutterstock

 

Η παπαλίνα είναι πολύ μικρή  σαρδέλα, που γίνεται νόστιμος μεζές στο τηγάνι με αλεύρι και κρεμμύδι.

Από τη λίστα δεν θα μπορούσε να λείπει η παστιτσάδα. Από τις πλέον εμβληματικές συνταγές μαγειρέματος κόκορα ή μοσχαριού της Κέρκυρας, είναι ένα φαγητό που έχει συνδεθεί με γιορτές και επίσημα γεύματα.

Αφού τσιγαριστεί το κρέας μαζί με τα μπαχάρια, τα κρεμμύδια και τα σκόρδα και σβηστεί με κόκκινο κρασί, μαγειρεύεται με κανέλα, δάφνη, μοσχοκάρυδο, φρεσκοκομμένη ντομάτα, πολτό ντομάτας και ζάχαρη. Στο τέλος, ρίχνονται και τα χοντρά χωριάτικα μακαρόνια. Σερβίρεται με τριμμένο κεφαλοτύρι.

Παστιτσάδα / Photo: Shutterstock

 

Μια απίστευτη πανδαισία γεύσεων κρύβει κάθε μπουκιά από το παστίτσιο ντόλτσε. Μια σπάνια κερκυραϊκή συνταγή, κατάλοιπο της βενετσιάνικης κουζίνας. Ένα μείγμα από καλομαγειρεμένα κρέατα (μοσχάρι, χοιρινό, κοτόπουλο, μπεκάτσες, κοτσύφια, λουκάνικα και λαρδί) και χοντρά μακαρόνια με τριμμένο τυρί και άνηθο, το οποίο τοποθετείται ανάμεσα σε δύο στρώσεις ζύμης.

Μια άλλη παραλλαγή του παστίτσιο ντόλτσε αποτελούσε το παστίτσιο της νόνας (γιαγιάς). Το πρώτο πιάτο ενός κυριακάτικου μεσημεριανού οικογενειακού γεύματος. Ανάμεσα στα φύλλα ζύμης, τοποθετούνται τα χοντρά μακαρόνια με ντομάτα, αλάτι, πιπέρι, ζάχαρη, τριμμένο τυρί, βραστά αυγά σε ροδέλες, κομμάτι χοιρομέρι, σαλάδο (σαλάμι) και το κρέας (ψιλοκομμένα κομμάτια κοτόπουλο και κρέας αρνίσιο ή μοσχαρίσιο) με την σάλτσα του κι από πάνω απλώνεται τυρί και λίγο πιπέρι.

Ένας υπέροχος μεζές για κρασί στην Κέρκυρα είναι το τσιγαρέλι. Είναι τρόπος τσιγαρίσματος των βρασμένων αγριόχορτων (σέσκουλων, ζωχών, πράσων, λάπαθων κλπ.) με ψιλοκομμένο κρεμμύδι και σκόρδο, ντομάτα, αλάτι και κόκκινο καυτερό πιπέρι.

Χαρακτηριστικό κερκυραϊκό σπιτικό γλύκισμα είναι η συκομαΐδα. Έχει σχήμα πεπλατυσμένου μπιφτεκιού που φτιάχνεται από ξερά σύκα ζυμωμένα με ούζο, μαστίχα και μούστο, με μπόλικο πιπέρι και είναι περιτυλιγμένο με φύλλο καρυδιάς.

Συκομαΐδα / Photo: Γιώργος Πίττας

 

Το Μεγάλο Σάββατο στην Κέρκυρα τρώνε τσιλίχουρδα. Είναι η παραλλαγή της πασχαλινής μαγειρίτσας με τη διαφορά ότι δεν είναι σούπα και αποτελείται μόνο από χοντροκομμένα έντερα, που μαγειρεύονται με ψιλοκομμένα φρέσκα κρεμμυδάκια, μαϊντανό, άνηθο, πιπέρι και λεμόνι.

Τα φιγαδέλια (figa είναι η ονομασία του συκωτιού στα βενετσιάνικα) είναι τρόπος ψησίματος στα κάρβουνα κομματιών συκωτιού τυλιγμένων σε μπόλια με τα απαραίτητα μυρωδικά (σκόρδο, ρίγανη, πιπέρι, κανέλα).

Άλλο ένα εμβληματικό πιάτο της Κέρκυρας -μετά την παστιτσάδα- είναι το σοφρίτο. Λεπτές φέτες μοσχαρίσιου κρέατος, αφού αλευρωθούν και μείνουν λίγο στο τηγάνι, μαγειρεύονται με άσπρη σάλτσα που παρασκευάζεται από ψιλοκομμένο σκόρδο, μαϊντανό, άσπρο πιπέρι, άσπρο κρασί, αλάτι και ξύδι. Σερβίρεται με φάβα ή πουρέ πατάτας.

Ας απολαύσουμε, λοιπόν, το πιο διάσημο παραδοσιακό Κερκυραϊκό φαγητό, δημοφιλές σε όλο το νησί, με σφραγίδα βενετσιάνικη: η ονομασία του προσδιορίζει τον τρόπο που μαγειρεύεται το κρέας (τηγανίζεται ελαφρά πριν μαγειρευτεί). Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε κιλότο ή άλλο μαλακό μοσχαρίσιο κρέας και ζητάμε από τον κρεοπώλη μας να κόψει το κρέας κόντρα στις ίνες και να το χτυπήσει καλά. Έτσι αρχίζει η παρασκευή του ‘σοφρίτο’.

Σοφρίτο με τηγανιτές πατάτες.

 

Σοφρίτο

Υλικά

  • 1,5 κιλό κρέας κομμένο σε φέτες περίπου 1 – 2 εκ., καλά χτυπημένο
  • Αλάτι,πιπέρι
  • Αλεύρι για το τηγάνισμα
  • 5-6 κ.σ. βούτυρο
  • 0,5 φλιτζάνι του τσαγιού (φλ. τσ.) λάδι
  • 0,5 φλ.τσ. ψιλοκομμένο μαϊντανό
  • 0,5 φλ.τσ. σκόρδο ψιλοκομμένο
  • 0,3 φλ.τσ. ξίδι
  • 0,5 φλ.τσ. κρασί ξηρό

Εκτέλεση

Ανακατεύουμε σε ένα ταψάκι το αλεύρι, το αλάτι, το πιπέρι.

Ζεσταίνουμε το λάδι σε αντικολλητικό τηγάνι, αλευρώνουμε το κρέας, το τηγανίζουμε ελαφρά και από τις δύο μεριές και το αφήνουμε στην άκρη.

Αφού τελειώσουμε με όλο το κρέας, βάζουμε στο ίδιο λάδι το σκόρδο και τον μαϊντανό ψιλοκομμένα και τα σοτάρουμε ελαφρά να μαραθούν, μέχρι να βγάλει το άρωμα του το σκόρδο, χωρίς όμως να πάρει καθόλου χρώμα.

Σβήνουμε με το ξίδι και αφήνουμε μέχρι να εξατμιστεί. Μετά προσθέτουμε  το κρασί και αφήνουμε να μειωθεί ο όγκος του κρασιού στο μισό.

Τοποθετούμε το κρέας κυκλικά στην κατσαρόλα (η μία φέτα να ακουμπάει λίγο στην άλλη),  μοιράζουμε τη σάλτσα σκόρδου-μαϊντανού σε κάθε στρώση κρέατος και προσθέτουμε λίγο ζεστό νερό  (ή ακόμα καλύτερα ζωμό από κρέας), ίσα να σκεπάζει ελαφρά το κρέας.

Όταν πάρει βράση, χαμηλώνουμε πολύ τη θερμοκρασία και αφήνουμε να σιγοβράσει μέχρι να μαλακώσει το κρέας (περίπου 40 λεπτά). Ανακινούμε τακτικά την κατσαρόλα να μην κολλήσει, αλλά δεν ανακατεύουμε το κρέας γιατί θα κομματιαστεί.

Δοκιμάζουμε το αλάτι και αν η σάλτσα μας φανεί πολύ ξιδάτη, προσθέτουμε μία πρέζα ζάχαρη, να ισορροπήσει την οξύτητα.

Προσέχουμε το φαγητό μας να έχει σάλτσα, προσθέτουμε λίγο ζεστό νερό αν χρειάζεται και όταν η σάλτσα δέσει και το κρέας μαλακώσει, αποσύρουμε από τη φωτιά και σερβίρουμε με πατάτες τηγανητές ή ρύζι πιλάφι ή και τα δύο ή ακόμη με πουρέ πατάτας.

Το σοφρίτο θέλει μεγάλη προσοχή στο μαγείρεμα γιατί κολλάει εύκολα λόγω του αλευριού που περιέχει. Έτσι, θέλει πολύ χαμηλή φωτιά και να το κοιτάμε και να το ανακινούμε συχνά.  Το αποτέλεσμα θα μας αποζημιώσει για τον χρόνο και τη φροντίδα που αφιερώσαμε.

 

Στο επόμενο άρθρο, θα δοκιμάσουμε να φτιάξουμε ένα ωραίο χούμους.

Καλό Σαββατοκύριακο!

Σούπες που θα σας βοηθήσουν να χάσετε βάρος

Επιμέλεια: Αλία Ζάε

Κάθε Παρασκευή, προτείνουμε μια νέα συνταγή,  βασισμένη στα διαφορετικά προϊόντα και τις ανάγκες του οργανισμού μας, που ποικίλουν ανάλογα με την εποχή. Γεύσεις παλιές, αλλά και καινούριες, από την ελληνική παράδοση ή από άλλους πολιτισμούς. Παράλληλα, θα περιλαμβάνονται λίγες πληροφορίες για το προϊόν που παρουσιάζεται, τη θρεπτική του αξία και την ιστορία του.

Όλοι θέλουμε να είμαστε υγιείς, αλλά δεν γνωρίζουμε όλοι σε ποιο βαθμό  εξαρτάται η υγεία μας από τη διατροφή μας. Σήμερα, δυστυχώς, η αγορά είναι γεμάτη από fast food, καθώς και κατεψυγμένα τρόφιμα και έτοιμα φαγητά που ζεσταίνονται στον φούρνο μικροκυμάτων.  Όλα αυτά είναι εύκολες, ‘γρήγορες’ λύσεις που απομακρύνουν τον σύγχρονο άνθρωπο από τις υγιεινές   συνήθειες και τροφές, όπως  τα βιολογικά λαχανικά και φρούτα εποχής, το σπιτικό μαγειρεμένο φαγητό κ.λπ.

Αξίζει να θυμάστε ότι, όσο λίγο χρόνο κι αν έχετε να διαθέσετε για την παρασκευή του φαγητού σας, είναι πολύ καλύτερο να τρώτε φρεσκομαγειρεμένα τρόφιμα από φυσικά προϊόντα, επειδή αυτά περιέχουν τις περισσότερες βιταμίνες, μέταλλα, πρωτεΐνες και υγιεινούς υδατάνθρακες. Αντίθετα, τα συσκευασμένα, έτοιμα προϊόντα περιέχουν συντηρητικές ουσίες βλαβερές για το σώμα μας.

Free photos of Food
Η υγιεινή διατροφή βασίζεται στα φρέσκα φρούτα και λαχανικά. (pixabay)

 

Οι διατροφολόγοι  έχουν από καιρό συντάξει μια λίστα με υγιεινές τροφές που πρέπει να τρώμε τουλάχιστον μία φορά κάθε 3 έως 4 ημέρες:

  • λαχανάκια Βρυξελλών (περιέχει βιταμίνες Β και φυτικές ίνες)
  • δαμάσκηνα και αποξηραμένα βερίκοκα (βελτιώνουν την εντερική κινητικότητα και έχουν επίσης πολλούς υγιεινούς υδατάνθρακες και σίδηρο)
  • δημητριακά: φαγόπυρο, πλιγούρι, βρώμη, ρύζι και κριθάρι (πρώτα απ’ όλα, είναι φυτικές ίνες, καθώς και σύνθετοι υδατάνθρακες που δίνουν ενέργεια)
  • θαλασσινά: ψάρια, φύκια και οστρακοειδή (έχουν πολύ ιώδιο και πρωτεΐνη)
  • αυγά
  • πιπεριές
  • Χόρτα, μαϊντανό, άνηθο, φρέσκα κρεμμυδάκια
  • καρότα και παντζάρια
  • μήλα και αχλάδια
  • ντομάτες
  • ξηρούς καρπούς

Σήμερα θα μιλήσουμε για μια δίαιτα που βασίζεται στις σούπες και έχει το  όνομα “Δίαιτα με σούπες για αφαίρεση λίπους” και θα μοιραστούμε μαζί σας δύο συνταγές.

Είναι πολύ δημοφιλής ανάμεσα στους γιατρούς, όπως πχ. τους γιατρούς της κλινικής Mayo, στη Μινεσότα, που την προτείνουν σε  ασθενείς που χρειάζεται να χάσουν το περιττό βάρος τους σε σύντομο χρονικό διάστημα πριν από επέμβαση. Αυτή η δίαιτα διαφέρει από άλλες στο ότι:

  1. είναι απολύτως ασφαλής και δεν βλάπτει την ανθρώπινη υγεία
  2. καθαρίζει τέλεια το σώμα μας
  3. παρέχει μια συνολική αίσθηση ευεξίας

Να σημειωθεί ότι κατά τη διάρκεια της «δίαιτας με σούπες για αφαίρεση λίπους» απαγορεύεται απολύτως η κατανάλωση αλκοολούχων ποτών, αφού συμβάλλουν στη διακοπή της διαδικασίας καύσης λίπους από τον ανθρώπινο οργανισμό.

1. Ντοματόσουπα με κρεμμύδι, σέλινο και λάχανο

Free photos of Stewed tomatoes
Ντοματόσουπα με κρεμμύδι, σέλινο και λάχανο. (pixabay)

 

Υλικά:

  • 6 κρεμμύδια
  • 2-3 ντομάτες
  • 1 μεσαίο λάχανο
  • 2 πιπεριές (κατά προτίμηση πράσινες)
  • σέλινο (1 ματσάκι)
  • 1 κύβο ζωμό λαχανικών

Προετοιμασία και εκτέλεση:

Τα λαχανικά πρέπει να κοπούν σε μικρά ή μεσαία κομμάτια. Στη συνέχεια ρίξτε νερό, αλατοπιπερώστε και ρίξτε, αν θέλετε, καυτερή σάλτσα ή κάρυ.

Μαγειρέψτε τα λαχανικά σε χαμηλή φωτιά μέχρι να μαλακώσουν.

Αυτή η σούπα μπορεί να καταναλωθεί οποιαδήποτε στιγμή σας βασανίζει το αίσθημα της πείνας. Μπορείτε επίσης να την φάτε σε απεριόριστες ποσότητες χωρίς να φοβόσαστε για τη σιλουέτα σας.

Εάν πρόκειται να λείπετε από το σπίτι κατά τη διάρκεια της ημέρας, συνίσταται να βάλετε τη σούπα σε ένα θερμός και να την πάρετε μαζί σας για να ικανοποιήσετε την πείνα σας τη σωστή στιγμή.

ΠΡΟΣΟΧΗ! Δεν πρέπει να τρώτε μόνο αυτή τη σούπα, η διατροφή σας θα πρέπει να συμπληρώνεται και με άλλες υγιεινές τροφές.

2. Σούπα με μανιτάρια και φαγόπυρο

Free Asia Bowl photo and picture
Σούπα με μανιτάρια και φαγόπυρο. (pixabay)

 

Υλικά:

  • 1 κρεμμύδι
  • 1 καρότο
  • 1 κούπα μανιτάρια (όποια προτιμάτε)
  • 100 γρ. φαγόπυρο
  • αλάτι, πιπέρι, ελαιόλαδο, 1 φύλλο δάφνης και μαϊντανό για το σερβίρισμα

Εκτέλεση:

Σοτάρουμε τα ψιλοκομμένα  κρεμμύδια με ελαιόλαδο,  προσθέτουμε τα μανιτάρια και τα αφήνουμε για 5΄. Μετά βάζουμε  το τριμμένο καρότο και τα σοτάρουμε μαζί  ακόμα 5΄. Ρίχνουμε νερό, αλάτι, πιπέρι, 1 φύλλο δάφνης και αφήνουμε να σιγοβράσει για 15΄. Τέλος, προσθέτουμε το φαγόπυρο και  αφήνουμε να βράσει ακόμα 10΄. Σερβίρουμε με ψιλοκομμένο μαϊντανό.

ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ

Η σούπα με φαγόπυρο και μανιτάρια δεν θα είναι λιγότερο νόστιμη αν μαγειρευτεί σε ζωμό κοτόπουλου και πριν την σερβίρετε προσθέσετε κομμάτια βρασμένου πουλερικού σε κάθε πιάτο.

Η σούπα με φαγόπυρο και μανιτάρια δεν περιέχει συστατικά ζωικής προέλευσης, οπότε είναι κατάλληλη για όσους νηστεύουν, για τους  χορτοφάγους και για τους vegan, που μπορούν κάλλιστα να την εντάξουν στο μενού τους.

Η επόμενη συνταγή θα μας ταξιδέψει στο όμορφο νησί και  στο νόστιμο φαγητό της Κέρκυρας!

Καλό Σαββατοκύριακο!

Μια σαλάτα αποτοξίνωσης που θα σας εκπλήξει

Επιμέλεια: Αλία Ζάε

Κάθε Παρασκευή, η Βαλεντίνα Λισάκ σας προτείνει μια νέα συνταγή,  βασισμένη στα διαφορετικά προϊόντα και τις ανάγκες μας, που ποικίλουν ανάλογα με την εποχή. Γεύσεις παλιές, αλλά και καινούριες, από την ελληνική παράδοση ή από άλλους πολιτισμούς. Παράλληλα, θα περιλαμβάνονται λίγες πληροφορίες για το προϊόν που παρουσιάζεται, τη θρεπτική του αξία και την ιστορία του.

«Καθαρίστε» τον οργανισμό σας από τις τοξίνες, βελτιώστε τον τρόπο διατροφής σας, διώξτε φουσκώματα και πρηξίματα, χάστε κιλά και νιώστε ευεξία, ζωντάνια και ενεργητικότητα.

Ενισχύστε περισσότερο τους εσωτερικούς μηχανισμούς αποτοξίνωσης του οργανισμού – ναι, ο υγιής οργανισμός αποτοξινώνεται και μόνος του στην προσπάθειά του να αποβάλει κάθε ξένη προς αυτόν ουσία, με όλα τα διατροφικά στοιχεία που χρειάζεται για να λειτουργεί σωστά. Ναι, μπορείτε να τα καταφέρετε, υιοθετώντας μια πιο ισορροπημένη διατροφή. Μία σαλάτα αποτοξίνωσης είναι μία καλή αρχή για μια πιο υγιεινή διατροφή.

Η συχνότερη αλλά όχι υπερβολική κατανάλωση ορισμένων τροφίμων θα ενισχύσει ακόμη περισσότερο τις φυσικές αποτοξινωτικές διεργασίες του οργανισμού, ενώ παράλληλα θα υποστηρίξει και όλες τις υπόλοιπες λειτουργίες του (όπως αποβολή των περιττών υγρών, κλπ) και θα ενισχύσει την παραγωγή ενέργειας.

Το κόκκινο λάχανο, εκτός από το εντυπωσιακό του χρώμα, προσφέρει πολλά οφέλη στην υγεία μας. Είναι καλή πηγή βιταμίνης C, K και β-καροτίνης, μαγγανίου και φυτικών ινών  και ανθοκυανινών. Χάρη στα συστατικά του έχει σημαντική αντιοξειδωτική δράση, αντικαρκινική δράση, βοηθά στη μείωση της χοληστερόλης, ενισχύει την πεπτική διαδικασία και καταπολεμά τη δυσκοιλιότητα. Τέλος, επαυξάνει  την καλή εγκεφαλική λειτουργία και την αυτοσυγκέντρωση.

Μαζί με τα παντζάρια είναι τα πιο οικονομικά συστατικά για μια υγιεινή σαλάτα βιταμινών το χειμώνα. Για την παρασκευή της χρησιμοποιούνται μόνο φρέσκα λαχανικά και φρούτα: κόκκινο λάχανο, παντζάρια, καρότα, μήλο και ρόδι.

Υλικά:

  • 1 παντζάρι
  • 1 καρότο
  • ¼  ρίζα μάραθου
  • ¼ κόκκινο λάχανο
  • 1 μήλο
  • 1 κ.σ. κόλιανδρο σε σπόρους, μπορεί και φρέσκο
  • 2 κ.σ. βαλσαμικό ξύδι
  • 2-3 κ.σ. χυμό από ρόδι
  • 1 κ.σ. γεμάτη μέλι
  • 2-3 σκελίδες σκόρδο
  • Αλάτι

 Εκτέλεση:

Τρίβουμε το παντζάρι και το καρότο σε έναν ειδικό τρίφτη για να γίνουν μακρόστενα και πασπαλίζουμε με κόλιανδρο και αλάτι.

Ζεσταίνουμε το ελαιόλαδο, το ρίχνουμε από πάνω για να μαλακώσουν τα υλικά και ανακατεύουμε ελαφρώς.

Κόβουμε το λάχανο όσο πιο λεπτό μπορούμε και το αλατίζουμε, περνάμε το μήλο από τρίφτη, κόβουμε και τη ρίζα του μάραθου σε λεπτές φέτες.

Ανακατεύουμε σε ένα μπολάκι το βαλσαμικό ξύδι με το χυμό ροδιού, το μέλι και το σκόρδο, ρίχνουμε το μείγμα πάνω στη σαλάτα και ανακατεύουμε ελαφρώς.

Εφόσον η σαλάτα σας θα είναι το κύριο γεύμα, μπορείτε να προσθέσετε 2-3 ξηρά δαμάσκηνα ή/και ξηρούς καρπούς, όπως κουκουνάρι.

Την επόμενη Παρασκευή θα δοκιμάσουμε μία σούπα για αδυνάτισμα. 

Σπιτικό άλειμμα με χαρουπόσκονη

Επιμέλεια: Αλία Ζάε

Από σήμερα, ξεκινά μια καινούρια στήλη Γεύσης, όπου η Βαλεντίνα Λισάκ θα παρουσιάζει κάθε Παρασκευή μια νέα συνταγή. Στόχος της είναι ανακαλύπτει και να σας προτείνει κατά κύριο λόγο υγιεινές συνταγές, βασισμένες στα διαφορετικά προϊόντα και τις ανάγκες μας που ποικίλουν ανάλογα με την εποχή, γεύσεις παλιές, αλλά και καινούριες, από την ελληνική παράδοση ή από άλλους πολιτισμούς. Παράλληλα, θα περιλαμβάνονται λίγες πληροφορίες για το προϊόν που παρουσιάζεται, τη θρεπτική  αξία του και την ιστορία του.

 

Το χαρούπι

Η χαρουπιά (ceratonia siliqua) ή κερωνιά, κερατιά, ξυλοκερατιά ή κουντουριδιά οφείλει την ονομασία της στο σχήμα των καρπών της, που θυμίζουν ξύλινο κέρατο. Είναι σκληροτράχηλο δέντρο, συνηθισμένο στην Ελλάδα, που αναπτύσσεται ακόμα και σε άνυδρες και βραχώδεις περιοχές, χαρίζοντάς μας τα καλοκαίρια τη θαυμάσια σκιά της.

Green carobs on a carob tree Ceratonia siliqua
Χαρουπιά με άγουρους καρπούς. (Public Domain)

 

Μέσα  στους μακριούς λοβούς των καρπών, τα χαρούπια, περιέχονται οι μικροί και σκληροί σπόροι του δέντρου, τα κεράτια, οι οποίοι έχουν την ιδιαιτερότητα να είναι ισοβαρείς μεταξύ τους (περίπου 189 – 209 mg). Χάρη σε αυτήν τους την ιδιότητα, άρχισαν να χρησιμοποιούνται πριν από 1.500 χρόνια για τον ορισμό του καρατίου (0,2 γραμ.), τη μονάδα μέτρησης των πολύτιμων λίθων.

Η γλυκιά γεύση των χαρουπιών, αλλά και το χρώμα τους, τα καθιστούν ιδανικά υγιεινά υποκατάστατα της σοκολάτας. Η χρήση τους στη μαγειρική, με πολλά οφέλη για την υγεία, ξεκινάει πριν  από 4.000 χρόνια στην αρχαία  Ελλάδα.

Το χαρούπι το έτρωγαν και στην Αρχαία Αίγυπτο και το χρησιμοποιούσαν ως γλυκαντική ουσία για το γλυκό «νεντζέμ». Το δένδρο αναφέρεται και στην παραβολή του Ασώτου. Οι Ισραηλινοί έτρωγαν τα χαρούπια κατά τη διάρκεια των εβραϊκών διακοπών του «Του Μπισβάτ», ενώ οι μουσουλμάνοι έπιναν χυμό χαρουπιού κατά τη διάρκεια του Ραμαζανιού. Στην Αίγυπτο σήμερα το τρώνε και ωμό σαν σνακ, ενώ με τους συντριμμένους λοβούς φτιάχνουν ένα αναζωογονητικό ποτό. Χρησιμοποιείται επίσης σε ηδύποτα που φτιάχνονται σε Τουρκία, Μάλτα, Πορτογαλία και Σικελία. Στη Λιβύη και στο Περού χρησιμοποιούν το σιρόπι του χαρουπιού σε ποτό.

Τον 19ο αιώνα, Βρετανοί χημικοί έδωσαν χαρούπια σε τραγουδιστές. Το μάσημα των καρπών βοήθησε τους τραγουδιστές να διατηρήσουν υγιείς τις φωνητικές τους χορδές και να καταπραΰνουν και να καθαρίζουν τον λαιμό τους.

Μπορείτε να χρησιμοποιείτε τους καρπούς της χαρουπιάς είτε φρέσκους είτε αποξηραμένους. Βοηθά στην απώλεια βάρους και στα προβλήματα του στομάχου.

Το χαρούπι έχει παρόμοια γεύση με τη σοκολάτα και είναι μια εξαιρετική εναλλακτική λύση επειδή:

  • έχει πολλές φυτικές ίνες
  • περιέχει πολλά αντιοξειδωτικά
  • έχει χαμηλές ποσότητες λίπους και ζάχαρης
  • δεν περιέχει καφεΐνη
  • δεν περιέχει γλουτένη

Επειδή έχει από τη φύση του γλυκιά γεύση, μπορεί να σας βοηθήσει να ικανοποιήσετε τη λαχτάρα σας για “κάτι γλυκό” μέσα στην ημέρα. Αν προτιμάτε πιο γλυκιά τη γεύση, δοκιμάστε να προσθέσετε στέβια, μέλι ή χαρουπόμελο.

carob molasses in glass bowl and in wooden spoon and carob pods on rustic background, locust bean healthy food, Ceratonia siliqua ( harnup )
Χαρουπόμελο. (Public Domain)

 

Με σκόνη από χαρούπια μπορείτε να φτιάξετε το πιο νόστιμο, εύκολο και υγιεινό άλλειμα για το ψωμί σας και όχι μόνο.

Χαρουπόσκονη και χαρουπάλευρο μπορείτε να βρείτε έτοιμα συσκευασμένα σε καταστήματα με είδη υγιεινής ή βιολογικής διατροφής, αλλά μπορείτε και να τα παρασκευάσετε μόνοι σας από αποξηραμένα χαρούπια.

Άλλειμα από χαρουπόσκονη για το ψωμί

 Υλικά:

  • 2 φλ. φουντούκια ψημένα
  • 4 κ.σ. χαρουπόσκονη
  • 4 κ.σ. μέλι
  • 1 κ.γ. λιωμένο λάδι καρύδας
  • 1/4 κ.γ. αλάτι
  • 1/2 κ.γ. εκχύλισμα βανίλιας

Εκτέλεση:

Ρίξτε τα φουντούκια στο μπλέντερ και χτυπήστε τα μέχρι να γίνουν σκόνη.

Έπειτα συνεχίστε το χτύπημα μέχρι να αρχίσουν να βγάζουν τα έλαιά τους και να αποκτήσουν κρεμώδη υφή.

Σε αυτό το στάδιο ρίξτε τη χαρουπόσκονη, το μέλι, το λάδι καρύδας, το αλάτι και τη βανίλια. Χτυπήστε και πάλι.

Μεταφέρετε σε βαζάκι που κλείνει καλά και αποθηκεύστε σε θερμοκρασία δωματίου ή και στο ψυγείο. Μπορεί να διατηρηθεί μέχρι και για ένα μήνα.

Top view carobs cream chocolate
(Public Domain)

 

Στο επόμενο άρθρο, θα μιλήσουμε για αποτοξίνωση. Θα δοκιμάσετε μία σαλάτα που θα σας εκπλήξει!

Καλό σαββατοκύριακο!