Κυριακή, 23 Νοέ, 2025

Ψηφιακοί νομάδες στην Ελλάδα – Πού ζουν, πώς εργάζονται, τι αλλάζει

Τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα μπαίνει δυναμικά στον χάρτη των ψηφιακών νομάδων. Η ειδική βίζα (Digital Nomad Visa) που θεσπίστηκε το 2021, οι υποδομές που βελτιώθηκαν σε μεγάλες πόλεις και νησιά, αλλά και οι τοπικές πρωτοβουλίες φιλοξενίας, έχουν καταστήσει τη χώρα μια ελκυστική επιλογή για όσους εργάζονται εξ αποστάσεως. Η ελληνική εταιρεία ViOS που δραστηριοποιείται στην Ελλάδα με τρεις συνεργατικούς χώρους συνολικής χωρητικότητας 650 ατόμων καταγράφει τα δεδομένα και τις προκλήσεις.

Η Ελλάδα είδε σημαντική άνοδο μετά την εισαγωγή του Digital Nomad Visa (2021) και την αύξηση προβολής μετά το 2023. Το 2022, οι αιτήσεις από τρίτες χώρες ήταν περίπου 595 για Digital Nomad Visa. Το 2021 ήταν μόλις 10. Οι αιτήσεις αυξάνονται κάθε χρόνο έκτοτε, καθώς η Ελλάδα βελτίωσε το θεσμικό πλαίσιο και τις τοπικές πρωτοβουλίες για προσέλκυση ψηφιακών νομάδων.

Επικεντρωμένοι κόμβοι: Αθήνα και Θεσσαλονίκη (υποδομές, διεθνής σύνδεση), Κρήτη (Ηράκλειο, Χανιά), Σύρος (Ερμούπολη), Καλαμάτα και μεμονωμένες νησιωτικές κοινότητες που υλοποιούν προγράμματα και πλατφόρμες τοπικής στέγασης/εργασίας (στοιχεία Global Citizen Solutions: https://www.syros.gr/, https://punta.app/digital-nomad-guides/kalamaτα)

Τα βασικά χαρακτηριστικά και προτιμήσεις των ψηφιακών νομάδων που επιλέγουν την Ελλάδα: Κατά κανόνα προέρχονται από τρίτες χώρες (εκτός ΕΕ/ΕΟΧ), αλλά υπάρχει ενδιαφέρον και από Ευρωπαίους. Μέση ηλικία γύρω στα 30-40, μεγάλο ποσοστό έχει πτυχίο, κάποιο σημαντικό ποσοστό μεταπτυχιακό. Οι τομείς υπηρεσιών που δραστηριοποιούνται είναι IT, ψηφιακό μάρκετινγκ, σχεδιασμός , ελεύθερη επαγγελματική δραστηριότητα και εργασία εξ αποστάσεως σε νεοφυείς και αναπτυσσόμενες επιχειρήσεις. Προτιμούν να έχουν γρήγορη και σταθερή σύνδεση στο διαδίκτυο, συνεργατικούς χώρους εργασίας, ευέλικτες λύσεις στέγασης, αίσθηση κοινότητας και άμεση πρόσβαση σε φυσικό περιβάλλον, όπως η θάλασσα και η φύση. Η διάρκεια κυμαίνεται από μερικές εβδομάδες (τουριστικό/δοκιμαστικό) έως 6-12 και περισσότερους μήνες για εκείνους που ζουν με βίζα. Η βίζα επιτρέπει παραμονή 12 μηνών για εκτός ΕΕ/EEA (DataReportal – Global Digital Insights).

Βασικοί λόγοι που επιλέγουν την Ελλάδα ως προορισμό εργασίας: Στα βασικά κίνητρα συγκαταλέγονται η ποιότητα ζωής (κλίμα, θάλασσα, πολιτισμός), το ανταγωνιστικό κόστος ζωής σε σχέση με πολλές δυτικές πόλεις, οι βελτιωμένες ψηφιακές υποδομές στις πόλεις, η εύκολη πρόσβαση σε νησιά και εμπειρικές δραστηριότητες όπως υπάρχουσες κοινότητες ψηφιακών νομάδων, συνεργατικών χώρων εργασίας που φέρνουν ανθρώπους κοντά, γεγονότα, συναντήσεις. Η ειδική βίζα επιτρέπει νόμιμη παραμονή, ενώ και το φορολογικό καθεστώς είναι ελκυστικό.

Υπηρεσίες ή υποδομές που είναι πιο σημαντικές για τους ψηφιακούς νομάδες: Οι προτεραιότητες για τους ψηφιακούς νομάδες είναι το σταθερό fiber/5G internet με επιπλέον εφεδρικές λύσεις, ποιοτικοί συνεργατικοί χώροι εργασίας (ήσυχες ζώνες, χώροι συναντήσεων, συνεδριακοί χώροι), αξιόπιστη μακροχρόνια στέγαση, υποστήριξη σε θεσμικά/φορολογικά θέματα, γρήγορη πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη και τοπικές κοινότητες. Οι συνεργατικοί χώροι εργασίας με πιστοποιήσεις ευεξίας/ESG ή με πρότυπα WELL αυξάνουν την ελκυστικότητα. Επίσης, σημαντικές είναι οι υποδομές μεταφορών και η προσβασιμότητα (π.χ. προς αεροδρόμια, νησιά).

Διαφορές ανάμεσα στους νομάδες που έρχονται για λίγες εβδομάδες και σε εκείνους που μένουν μήνες ή χρόνια: Όσοι ψηφιακοί νομάδες μένουν μόνον μερικές εβδομάδες συχνά επιλέγουν πιο τουριστικά σημεία, με όμορφα τοπία ή/και εγγύτητα σε δραστηριότητες. Όσοι μένουν μήνες ή πάνω από χρόνο, ζητούν σταθερότητα σε διαμονή, φορολογικές διευκολύνσεις, πιο άνετους συνεργατικούς χώρους εργασίας, ίσως και χώρους συγκατοίκησης. Υπάρχει διαφορά στην κατανάλωση υπηρεσιών: οι μακροχρόνιοι νομάδες ζουν πιο τοπικά, διαλέγουν τοπικά καταστήματα, δημόσιες μεταφορές, κοινωνική ενσωμάτωση, ενώ οι βραχυχρόνιοι λειτουργούν περισσότερο σαν τουρίστες.

Προκλήσεις που αντιμετωπίζουν – βελτιώσεις σε επίπεδο υποστήριξης ή πολιτικής: Κύριες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι ψηφιακοί νομάδες είναι η ασάφεια φορολογικής κατοικίας και δηλώσεων για όσους μένουν πάνω από 183 μέρες, η γραφειοκρατία και η ασυνέπεια στην εφαρμογή βίζας/αδειών και η ανεπαρκής δικτύωση/εφεδρική σύνδεση στο διαδίκτυο σε απομακρυσμένα νησιά. Επίσης, η πίεση σε τιμές στέγασης σε δημοφιλή σημεία, η έλλειψη αξιόπιστης αγγλόφωνης εξυπηρέτησης σε κάποιες υπηρεσίες (δημόσιες, υγείας, μετανάστευσης). Στις προτεινόμενες ενέργειες συγκαταλέγονται η απλοποίηση διαδικασιών (ενιαία ψηφιακή πλατφόρμα εξυπηρέτησης), σαφείς φορολογικοί κανόνες ή ειδικά καθεστώτα για ψηφιακούς νομάδες, επενδύσεις σε ψηφιακή υποδομή και στοχευμένα κίνητρα/προγράμματα συνεργασίας με δήμους και ιδιωτικό τομέα. Ειδικά στον τομέα της φορολογίας αν κάποιος γίνει φορολογικός κάτοικος Ελλάδας (παραμονή > 183 ημερών), πρέπει να δηλώνει παγκόσμιο εισόδημα, γεγονός που θέτει προκλήσεις.

Παραδείγματα συνεργασιών που έχουν βοηθήσει την ανάπτυξη του οικοσυστήματος των ψηφιακών νομάδων: Τοπικά σχέδια, όπως «Work From Syros/Καλαμάτα» που συγκεντρώνουν προσφορά καταλυμάτων και υπηρεσιών, συνεργασίες με τουριστικούς φορείς για πακέτα φιλοξενίας και εκδηλώσεων, καθώς και πρωτοβουλίες δήμων για πιλοτικά πακέτα υποδομών. Η ενσωμάτωση προτύπων WELL/ESG σε συνεργατικούς χώρους εργασίας και η προώθηση της ευεξίας ενισχύουν την αξιοπιστία και τη ζήτηση.

Σε επίπεδο αγοράς, τα δεδομένα διεθνώς δείχνουν ισχυρή ανάπτυξη του ευέλικτου χώρου εργασίας, στοιχείο που ευνοεί τις τοπικές συνεργασίες. Για παράδειγμα, εκτός από τις συνήθεις αίθουσες συνεδριάσεων που είναι εξοπλισμένες για βιντεοκλήσεις, η ViOS, η οποία θα ανοίξει έναν συνεργατικό χώρο εργασίας στο Ψυχικό, προσφέρει παροχές όπως γυμναστήριο, ήσυχους χώρους, αίθουσα μασάζ, ακόμη και σάουνα – όλες αυτές οι παροχές είναι σε ζήτηση από τους ψηφιακούς νομάδες, οι οποίοι είναι όλο και πιο απαιτητικοί αναφορικά με τις προσφερόμενες υπηρεσίες που αναζητούν.

Συμπερασματικά, η Ελλάδα έχει πλέον κερδίσει ορατότητα στον παγκόσμιο χάρτη των ψηφιακών νομάδων, με σαφείς ενδείξεις αυξανόμενης ζήτησης. Η συνέχεια θα κριθεί από το πόσο σταθερά θα βελτιώνονται οι υποδομές, το θεσμικό πλαίσιο και οι τοπικές πρωτοβουλίες, ώστε η χώρα να παραμείνει ελκυστική επιλογή για όσους εργάζονται εξ αποστάσεως.

Του Α. Λιδωρίκη

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Μείωση πληθυσμού κατά 58.449 άτομα το 2024 – Λιγότερες γεννήσεις, περισσότερα διαζύγια

Κατά 58.449 άτομα μειώθηκε ο πληθυσμός της χώρας πέρυσι, καθώς οι θάνατοι υπερέβησαν για ακόμη μία χρονιά τις γεννήσεις. Παράλληλα, μειώθηκαν οι γάμοι και τα σύμφωνα συμβίωσης, ενώ αυξήθηκαν τα διαζύγια.

Ειδικότερα, σύμφωνα με την έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ για τη φυσική κίνηση πληθυσμού, οι γεννήσεις στην Ελλάδα το 2024 ανήλθαν σε 68.467 (35.216 αγόρια και 33.251 κορίτσια), καταγράφοντας μείωση 4,2% σε σχέση με το 2023, όταν ήταν 71.455 (36.622 αγόρια και 34.833 κορίτσια). Στις γεννήσεις δεν περιλαμβάνονται οι γεννήσεις νεκρών βρεφών, οι οποίες το 2024 ανήλθαν σε 454, αυξημένες κατά 5,1% σε σχέση με το 2023 (432).

Οι θάνατοι ανήλθαν σε 126.916 (64.144 άνδρες και 62.772 γυναίκες), παρουσιάζοντας μείωση 0,9% σε σχέση με το 2023, όταν ήταν 128.101 (64.900 άνδρες και 63.201 γυναίκες). Οι θάνατοι βρεφών κάτω του έτους ανήλθαν σε 261, αυξάνοντας τον δείκτη βρεφικής θνησιμότητας (θάνατοι βρεφών ανά 1.000 γεννήσεις ζώντων) από 3,5 το 2023 σε 3,8 το 2024.

Οι γάμοι ανήλθαν σε 36.649 (19.695 θρησκευτικοί και 16.954 πολιτικοί), σημειώνοντας μείωση 9,2% σε σχέση με το 2023, όταν είχαν πραγματοποιηθεί 40.351 (21.402 θρησκευτικοί και 18.949 πολιτικοί). Τα σύμφωνα συμβίωσης ανήλθαν σε 14.486, μειωμένα κατά 3,9% σε σύγκριση με το 2023 (15.069). Στους γάμους του 2024 περιλαμβάνονται 101 μεταξύ ανδρών και 81 μεταξύ γυναικών, ενώ στα σύμφωνα συμβίωσης 192 μεταξύ ανδρών και 96 μεταξύ γυναικών.

Τα διαζύγια ανήλθαν σε 15.532, παρουσιάζοντας αύξηση 2,8% σε σχέση με το 2023 (15.114). Από αυτά, 12.805 ήταν συναινετικά (82,4%) και 1.886 κατ’ αντιδικία (12,1%), ενώ για 841 (5,4%) δεν δηλώθηκε ο τύπος. Το 66,4% των διαζυγίων του 2024 αφορούσε γάμους διάρκειας άνω των 10 ετών (10.314).

Η αναλογία διαζυγίων ανά 100 γάμους ήταν 42,4 το 2024, έναντι 37,5 το 2023, 33,4 το 2022, 34,2 το 2021 και 41,2 το 2020.

Από ΑΠΕ-ΜΠΕ

Ν. Δένδιας: Οι εξοπλισμοί υπηρετούν την υπεράσπιση της κυριαρχίας

«Οι εξοπλισμοί υπηρετούν την υπεράσπιση της κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας. Το εθνικό δόγμα της αποτροπής» τόνισε ο υπουργός Εθνικής ‘Αμυνας Νίκος Δένδιας, κατά την συζήτηση του νομοσχεδίου για την «Έγκριση σχεδίων Συμβάσεων στον τομέα της άμυνας για την τροποποίηση των υπό στοιχεία 016B/21 και 017Β/21 Συμβάσεων για την προμήθεια φρεγατών τύπου «FDI HN» και την εν συνεχεία υποστήριξή τους».

Ο υπουργός κάλεσε τα κόμματα της Αντιπολίτευσης να απαντήσουν στην βάση στην οποία εδράζεται αυτή η συμφωνία, αλλά και όλες οι άλλες συζητήσεις για τους εξοπλισμούς που είναι το εάν «η χώρα μας υφίσταται απειλή ή όχι», σημειώνοντας πως «όλα αυτά περί γκρίζων ζωνών ή των εναέριων παραβιάσεων τι είναι, εάν δεν είναι απειλές;».

Ο κ. Δένδιας επισήμανε ότι αυτή είναι «η Κυβέρνηση της μεταπολίτευσης, εάν όχι της Ιστορίας της Νέας Ελλάδας, που κατέθεσε 10ετές + 10 έτη, δηλαδή συνολικά ένα 20ετές εξοπλιστικό πρόγραμμα, εντός δημοσιονομικού πλαισίου, με απόλυτη και λεπτομερή εξήγηση των προγραμμάτων» και πρόσθεσε πως «μου κάνει εντύπωση πως άλλες πολιτικές δυνάμεις, που ουδέποτε τήρησαν την υποχρέωση που υπήρχε κατάθεσης εξοπλιστικού προγράμματος σήμερα ασκούν κριτική για αυτό σε αυτή την κυβέρνηση».

Ο κ. Δένδιας είπε ότι «έχω αποφύγει – αναλαμβάνοντας το πολιτικό κόστος για αυτό- και θα συνεχίσω να το πρώτα του να μην ασκώ κριτική στις προηγούμενες κυβερνήσεις και να πω ανοικτά τι παρελήφθη, αλλά θα ήθελα να σας πω ότι για αυτή την επιλογή να μην την εκλαμβάνετε ως αδυναμία».

Απευθυνόμενος στον ΣΥΡΙΖΑ ειδικά ο υπουργός σημείωσε ότι «δεν μπορεί να εμφανίζετε ως εθνική συνεισφορά το πρόγραμμα του εκσυγχρονισμού των F-16 που έκανε η προηγούμενη Κυβέρνηση από της ΝΔ όταν ξέρουμε όλοι πως αυτό ήταν “ένα εισιτήριο για ένα ραντεβού με τον τότε πρόεδρο των ΗΠΑ” και όχι αποτέλεσμα οποιαδήποτε άλλη σκέψης» Αυτή η συζήτηση «εγώ το έκανα καλά, εσύ όχι» προειδοποίησε ο κ. Δένδιας «δεν είναι σωστό να την ανοίξουμε, γιατί θα οδηγήσει σε διαλόγους που δεν εξυπηρετούν ούτε την εθνική ασφάλεια, ούτε το εθνικό συμφέρον της χώρας»

Ο υπουργός Εθνικής ‘Αμυνας ανέφερε πως «με στεναχωρεί πάρα πολύ να γίνεται πολιτική εκμετάλλευση της παραιτήσεως στελεχών των ΕΔ» λέγοντας πως «βεβαίως υπάρχει πρόβλημα, δεν το έχω αποκρύψει από την πρώτη στιγμή, έχει μεγαλώσει και ο αριθμός των αποχωρήσεων και σας έχω εξηγήσει και το γιατί συμβαίνει αυτό» εξηγώντας ότι οφείλεται στην μείωση της ανεργίας, της προσφοράς από την αγορά καλύτερων μισθών από αυτές που λαμβάνουν τα στελέχη των ΕΔ. Για αυτό πρόσθεσε ο υπουργός «ανακοίνωσα ότι θα πρέπει να κάνουμε και δεύτερες αυξήσεις και ότι θα κατατεθεί νομοσχέδιο, το οποίο έχει και μια μεγάλη ειδοποιό διαφορά πως οι αυξήσεις αυτές αποτελούν προϊόν εξοικονομήσεων από τις συγχωνεύσεις στρατοπέδων, από την εκλογίκευση, από τις σωρηδόν προαγωγές σε ανώτατους βαθμούς δημιουργώντας μια αντεστραμμένη πυραμίδα στις ΕΔ και όχι μέσα από μια επιβάρυνσης των φορολογουμένων».

Οι αυξήσεις που δίνονται στο ΥΠΕΥΘΑ παρατήρησε ο κ. Δένδιας είναι άνω του 12% -και εάν θέλετε πρόσθεσε υπό μια έννοια δίνεται ήδη με αυτό τον τρόπο ο 13ος μισθός- και υπάρχουν περιπτώσεις που δίνονται αυξήσεις άνω του 50% στα πληρώματα του στόλου – εκεί δίνεται και ο 13ος και ο 14ος μισθός- και όλα αυτά πάνω στους μισθούς που μας παραδόθηκαν από την προηγούμενη κυβέρνηση που εσείς είχατε θεσμοθετήσει

Σχετικά με όσα γράφτηκαν σε διάφορά έντυπα για την παραίτηση του διοικητή της Σχολής Αλεξιπτωτιστών και αξιωματικού του Ανορθόδοξου Πολέμου επειδή ασκήθηκαν πολιτικές πιέσεις, ο υπουργός είπε ότι θα σας πως ευθέως «γιατί παραιτήθηκε ο διοικητής της Σχολής Αλεξιπτωτιστών, επειδή του ζητήθηκε να συμπεριληφθεί στο πρόγραμμα των Αλεξιπτωτιστών στέλεχος των ΕΔ της Αρμενίας, ηλικίας 34 ετών, θεωρώντας ότι αυτό ρίχνει τα στάνταρ της Σχολής» σημειώνοντας ότι « την υπόσχεση στους Αρμένιους τα στελέχη τους να εκπαιδεύονται σε εμάς, την είχα δώσει εγώ, όταν την περίοδο του πολέμου είχα πάει στο Έρεβαν, γιατί οι Αρμένιοι είναι ένα αδελφικό έθνος με εμάς», συνεπώς είπε μην μου μιλάτε για δήθεν παρεμβάσεις στις Σχολές μας. Σε ότι αφορά την παραίτηση του αξιωματικού από την Σχολή Ανορθόδοξου Πολέμου είπε ότι «παραιτήθηκε γιατί συμπλήρωσε τα συντάξιμα έτη και το γράφει στην επιστολή του. Είναι νέος σε ηλικία γιατί λόγω ειδικοτήτων τα χρόνια υπηρεσίας του μετρούνται διπλά. Προς τι λοιπόν αυτές οι κατηγορίες και η δημιουργία καλλιέργειας εντυπώσεων πως όλα γίνονται σε επίπεδο συναλλαγής ρουσφετολογίας, πολιτικών πιέσεων κάτι που δεν είναι σωστό ειδικά για τις ΕΔ».

Για φρεγάτες

Για την απόκτηση της τέταρτης φρεγάτας, ο κ. Δένδιας επισήμανε πως «εξήγησα με επάρκεια στην Επιτροπή γιατί δεν ασκήθηκε το δικαίωμα προαίρεσης για μια Belharra επίπεδο Standard 2, καθώς ανάμεσα στο 2020 μέχρι το 2025 μεσολάβησαν πόλεμοι και εμπειρίες των φρεγατών μας στην Ερυθρά Θάλασσα και θα ήταν εγκληματικά αυτά που διδαχθήκαμε να τα αγνοήσουμε ασκώντας το δικαίωμα για μια επίπεδου Belharra Standard 2 όταν μπορούμε για μια Belharra Standard 2++» και αναρωτήθηκε « τι θα προτιμούσε η γαλλική πλευρά και η NAVAL να επανασχεδιάσει συστήματα πάνω στο πλοίο και να το βελτιώσει ή να μας δώσει ένα πλοίο Standard 2;». Ο κ. Δένδιας παράλληλα σημείωσε ότι «στην προηγούμενη συμφωνία η εγχώρια συμμετοχή ήταν στο 12% και τώρα μετά την αναδιαπραγμάτευση έφτασε στο 25% που επιστρέφει χρήματα στην οικονομία μας»

Ο υπουργός απέρριψε τις αιτιάσεις για αύξηση του κόστους λέγοντας «πως θα γινόταν η βελτίωση αυτή δωρεάν; Από που σας προκύπτει ότι υπάρχει ζημία έστω και μισού ευρώ;» και υπενθύμισε ότι στα 11 μέτρα διαφάνειας που έχει ανακοινώσει και ακολουθούνται, σε αντίθεση με το παρελθόν, «αυτοί που διαπραγματεύονται τις συμβάσεις είναι στελέχη ΕΔ και όχι η πολιτική ηγεσία». Συνεπώς, είπε, «γιατί μας εγκαλείτε, εάν είσαστε εσείς στην θέση μου θα χρησιμοποιούσατε άλλο στρατηγό από αυτό που προτάθηκε από τον ΓΕΕΘΑ;»

Αναφερόμενος σχετικά με τις παραγγελίες φόρτου του εξοπλισμού, ο κ. Δένδιας είπε ότι αυτά «δεν τα αποφασίζει η πολιτική ηγεσία, αυτή ακολουθεί τις εισηγήσεις της στρατιωτικής ηγεσίας μέσα στο δημοσιονομικό χώρο που υπάρχει. Ο υπάρχον φόρτος για τις τρείς φρεγάτες δεν είναι στο 100%, αλλά στο 120% και αυτό μπορεί να καλύψει και την τέταρτη φρεγάτα, έχουμε περίσσευμα σε κάποια από άλλα πλοία, ενώ αναμένουμε να δούμε και την έκβαση της προσπάθειας των ELSA «οι οποίοι θα τοποθετηθούν και στις φρεγάτες FREMM που εάν καταλήξουν οι διαπραγματεύσεις αυτές θα είναι τεράστια επιτυχία για την χώρα να αποκτήσουμε αυτές τις τέσσερις φρεγάτες που είναι εξαιρετικές από ότι μου λένε οι επιτελείς του ΠΝ».

Για το 25% της εγχώριας συμμετοχής στο πρόγραμμα, ο υπουργός είπε ότι είναι απολύτως εφικτά υλοποιήσιμο, ενώ υπάρχουν και σχετικές δεσμευτικές επιστολές, λέγοντας ότι εσείς δεν θα έπρεπε «να έρχεστε εδώ και να ενυποθηκεύετε την πιθανότητα μιας δικαστικής εφαρμογής της τήρησης της συμφωνίας αυτής».

O κ. Δένδιας, απευθυνόμενος στα κόμματα της Αντιπολίτευσης είπε ότι «δεν είμαι αφελής, δεν αγνοώ το πολιτικό κλίμα και του πειρασμούς που δημιουργούνται στην Αντιπολίτευση την τελευταία διετία μιας κυβερνητικής θητείας, όταν αρχίζει να διαγράφεται στον ορίζοντα η πιθανότητα εκλογών ως πρόβλεψη. Σας παρακαλώ όμως ακριβώς να μπορούμε να διατηρούμε το κλίμα που χρειάζεται στα θέματα των ΕΔ».

Αντιπαράθεση σε υψηλούς τόνους είχε ο υπουργός Εθνικής ‘Αμυνας με τον πρόεδρο της Νέας Αριστεράς Αλέξη Χαρίτση ζητώντας του να μην παραποιείται τα όσα ανέφερε στην Επιτροπή σχετικά με την παρέλασή της 28η Οκτωβρίου και διάβασε το απόσπασμα των Πρακτικών όπου δεν υπήρχε καμία αναφορά περί «υπεροπλίας της χώρας μας», αλλά για την αλλαγή του μοντέλου της ‘Αμυνας της χώρας. Επίσης, του επισήμανε ότι «μας κατηγορείτε τουλάχιστον τρείς φορές για πατριδοκαπηλία, ως εάν σας έχει απονείμει κανείς μέσα στην Αίθουσα κάποιο κριτήριο ποιος είναι πραγματικά πατριώτης και ποιος πατριδοκάπηλος. Τόσα χρόνια σε αυτή την Αίθουσα εγώ δεν έχω απευθύνει αυτή την λέξη σε οιοδήποτε» και πρόσθεσε ότι εσείς μας κατηγορείτε για πατριδοκάπηλους «όχι γιατί είστε αφελής, αλλά απελπισμένος, αλλά αυτές οι θέσεις σας οδηγούν στο κάτω του 1% (εν. στις δημοσκοπήσεις) και ένα συνεχίσετε έτσι και το μισό τοις εκατό θα σας φαίνεται πολύ υψηλό».

Απαντώντας προσωπικά στην αναφορά του Προέδρου της Νέας Αριστεράς για την στάση που είχε στην Συμφωνία των Πρεσπών, ο κ. Δένδιας του είπε «είμαι υπερήφανος. Διότι εγώ πίστευα και πιστεύω μέχρι σήμερα ότι υπήρχαν δύο βασικά σφάλματα στην Συμφωνία των Πρεσπών. Και παρ΄όλο αυτό από την θέση του κοινοβουλευτικού εκπροσώπου της ΝΔ τότε, επανειλημμένα σηκώθηκα και σας υπερασπίστηκα, όταν άλλοι σας κατηγορούσαν ως προδότες» και σημείωσε ότι «επανειλημμένα σηκώθηκα και είπα τι συνιστά η Μακεδονία και πως χωρίζεται. Και το έκανα σε περίοδο προεκλογική όταν η ατζέντα μου επέβαλε για στενό κομματικό συμφέρον μια άλλη επιλογή. Είμαι υπερήφανος για αυτό το διάστημα και το πως πολιτεύτηκα. Σας παρακαλώ λοιπόν με το ηθικό ανάστημα που μου δίνει εκείνη η συμπεριφορά μου να μην αποκαλείται τη ΝΔ πατριδοκάπηλη. Σας βοηθάει αυτό; Καταλαβαίνω την πίεση των ποσοστών σας (εν. τα δημοσκοπικά), αλλά δεν σας βοηθάει» είπε ο κ. Δένδιας.

Η Βουλή θα πρέπει να επανεξετάσει τον ΚτΒ

Ο υπουργός Εθνικής ‘Αμυνας χαρακτήρισε αδιανόητο ότι απαγορεύτηκε στον αρχηγό του ΓΕΕΘΑ και του Αρχηγού του Πολεμικού Ναυτικού να παρίσταντο στα πίσω υπουργικά έδρανα ή στις θέσεις των αξιωματούχων – επισκεπτών της Ολομέλειας και παρακολουθούν την συζήτηση από τα έδρανα τις θέσεις των επισκεπτών. Φαντάζομαι είπε ο κ. Δένδιας για κάποια απαγόρευση «που έχει μείνει από την εποχή της δικτατορίας. Ό,τι είναι κάτι ανάλογο από αυτό που υπάρχει στο βρετανικό κοινοβούλιο όπου έχουμε τεράστιους περιορισμούς μεταξύ των οποίων από το να εισέλθει ο Βασιλιάς στην Αίθουσα του Κοινοβουλίου από όταν ο Κάρολος Α΄κατέλυσσε την κοινοβουλευτική τάξη εδώ και πέντε αιώνες. Νομίζω, είπε ο υπουργός ότι «το θέμα με τους εκάστοτε Αρχηγούς των ΕΔ και των Σ.Α θα έπρεπε να λυθεί και να μπορούν παρακολουθούν τις συνεδριάσεις της Ολομέλεια από τις θέσεις των φιλοξενουμένων της Αίθουσας».

Για την απεργία του Πάνο Ρούτσι

Ο υπουργός Εθνικής ‘Αμυνας Νίκος Δένδιας Δένδιας απαντώντας στους πολιτικούς αρχηγούς που του ζήτησαν να πάρει θέση για την απεργία πείνας του Πάνο Ρούστι είπε «Εδώ δεν θα τοποθετηθώ, ούτε ως υπουργός, ούτε ως στέλεχος της κυβέρνησης. Έχουμε παιδιά. Δεν διανοούμαι, ειλικρινά σας λέω, γιατί έχουμε παιδιά το πως μπορεί να απαγορευτεί το δικαίωμα ενός πατέρα να διερευνήσει οτιδήποτε αυτός κρίνει, με όποιο τρόπο κρίνει για τον θάνατο του παιδιού του» ανέφερε ο υπουργός Εθνικής ‘Αμυνας Νίκος Δένδιας.

Ο κ. Δένδιας, σημείωσε πως «εγώ είμαι δικηγόρος Αστικού και Εμπορικού Δικαίου και δεν γνωρίζω την σχετική δικονομία» και «δεν θεωρώ ότι θα πρέπει να υποκαταστήσω κανέναν παριστάνοντας τον συνήγορο στην υπόθεση, αλλά θεωρώ ότι όλοι, σε οποιαδήποτε Κυβέρνηση, οποτεδήποτε, μπορούν να είχαν μια άλλη τοποθέτηση».

Ο υπουργός πρόσθεσε ότι «ειλικρινά, εύχομαι από βάθους καρδιάς το δράμα αυτού του ανθρώπου, που όντως είναι τεράστιο να λήξει» υπογραμμίζοντας ότι «το τελευταίο πράγμα που χρειάζεται είναι να επιδεινωθούν οι συνθήκες στις οποίες ζει αυτός ο άνθρωπος, αυτό το δράμα που ζει».

Ο κ. Δένδιας σχετικά με τις προσωπικές ευθύνες που έχει ως υπουργός της Κυβέρνησης ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ του απάντησε « ότι δεν κατανοώ τον ψόγο στην Κυβέρνηση όταν πρόκειται για ένα θέμα που αφορά την Δικαιοσύνη» και πρόσθεσε «βεβαίως θα είχαμε ευθύνη εάν αυτή η άρνηση ήταν μια κυβερνητική απόφαση, εάν την υπέγραφε την απόφαση αυτή το Υπουργικό Συμβούλιο ή ένας Υπουργός, εκ της συλλογικής ευθύνης θα μπορούσε όλοι να είχαμε ευθύνη, αλλά αυτή είναι μια απόφαση της Δικαιοσύνης. Συμπάσχω απολύτως με τον πατέρα αυτό, αλλά δεν μπορώ να δεχθώ ότι είμαι υπεύθυνος για αυτή την απόφαση».

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Λάουρα Κοβέσι: Οι πρώτες δηλώσεις από την Αθήνα

Η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας Λάουρα Κοβέσι παραχώρησε συνέντευξη Τύπου  από την Αθήνα, στέλνοντας σαφή μηνύματα για την αποφασίστηκότητα του θεσμού να συνεχίσει το έργο του παρά τις όποιες πιέσεις και παρεμβάσεις. Από το Τελωνείο του Περάματος, η Κοβέσι έκανε καθαρό ότι η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία «ήρθε για να μείνει» και ότι οι κανόνες του παιχνιδιού έχουν αλλάξει για τις εγκληματικές οργανώσεις.

Με ιδιαίτερα σκληρή γλώσσα, η Κοβέσι χαρακτήρισε το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ ως «ακρωνύμιο διαφθοράς και νεποτισμού». Όπως δήλωσε: «Για χρόνια, εγκληματίες με βοήθεια κρατικών λειτουργών έκλεβαν ευρωπαϊκά χρήματα που προορίζονταν για να βοηθήσουν έντιμους αγρότες και όχι για να πληρώσουν βίλες και αυτοκίνητα. Ο ΟΠΕΚΕΠΕ έγινε το ακρωνύμιο για τη διαφθορά. Κανένας έλεγχος και επιφανειακή έρευνα. Είναι ώρα να καθαρίσουμε τους στάβλους του Αυγεία».

Κεντρικό θέμα των δηλώσεων της ήταν το άρθρο 86 του Συντάγματος περί ευθύνης υπουργών, το οποίο κατά την άποψή της «αντίκειται στην ευρωπαϊκή νομοθεσία». Υπογράμμισε ότι «έχουμε δύο περιπτώσεις που το άρθρο αυτό εμπόδισε την έρευνά μας. Για τα Τέμπη και τον ΟΠΕΚΕΠΕ». Προέτρεψε την ελληνική Βουλή να προχωρήσει σε συνταγματική αναθεώρηση, τονίζοντας: «Διαφορετικά αν έχουμε στο μέλλον το ίδιο πράγμα, θα έχουμε το ίδιο αποτέλεσμα».

Σε μία από τις δηλώσεις της, η Κοβέσι συνέδεσε άμεσα τη διαφθορά με τραγικές συνέπειες: «Το οικονομικό έγκλημα και η διαφθορά μπορεί να σκοτώσουν – τα Τέμπη είναι ένα από αυτά τα παραδείγματα». Εξέφρασε τη δυσαρέσκειά της για την εφαρμογή του άρθρου 86 και στην υπόθεση των Τεμπών, λέγοντας: «Δεν είμαι χαρούμενη για το νόμο περί ευθύνης υπουργών. Αυτή η τραγωδία θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί… Ο μόνος τρόπος για να κλείσουμε αυτή τη πληγή είναι η απόδοση Δικαιοσύνης αλλά λόγω του άρθρου 86 αυτό δεν συνέβη».

Η Ευρωπαία Εισαγγελέας έστειλε αυστηρό μήνυμα σε όσους επιχειρούν να επηρεάσουν το έργο της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας: «Προειδοποιώ τους πάντες: όποιος θέλει να παρέμβει στη δουλειά μας, να το ξανασκεφτεί! Θα κάνουμε τη δουλειά μας παρά τις προσπάθειες εκφοβισμού». Εξήγησε ότι «η ανεξαρτησία είναι κόκκινη γραμμή, δεν θα επιτρέψω σε κανέναν να την υπερβεί».

Η Δικαιοσύνη δεν είναι Reality Show

Με χαρακτηριστική φράση, η Κοβέσι επέκρινε την πρακτική της δημόσιας έκθεσης μαρτύρων: «Η Δικαιοσύνη δεν μπορεί να μετατραπεί σε ένα reality show. Αν θέλετε να βρείτε την αλήθεια, μην βάζετε τους μάρτυρες στην τηλεόραση. Μια γάτα δεν πιάνει τα ποντίκια με κουδουνάκι στο λαιμό». Αυτή η δήλωση θεωρείται ως αιχμή κατά της τηλεοπτικής εκμετάλλευσης των ευρωπαϊκών ερευνών.

Αναφερόμενη στη μεγάλη αστυνομική επιχείρηση στα τελωνεία του Πειραιά, η Κοβέσι τόνισε: «Θέλουμε να στείλουμε μήνυμα στους οργανωμένους εγκληματίες. Οι κανόνες του παιχνιδιού έχουν αλλάξει. Η επιχείρηση Καλυψώ ήταν μεγάλη επιτυχία αλλά πρέπει να την μετατρέψουμε σε συστηματική δουλειά». Χαρακτήρισε την επιχείρηση ως «τη μεγαλύτερη κατάσχεση εμπορευματοκιβωτίων στην ΕΕ μέχρι σήμερα».

Απαντώντας σε κριτικές περί μη ανεξαρτησίας, η Κοβέσι ήταν κατηγορηματική: «Δεν είμαστε τέλειος θεσμός και δεχόμαστε κριτική, αλλά όποιος λέει ότι η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία δεν είναι ανεξάρτητη, αυτό είναι fake news». Εξήγησε ότι η κατανομή των υποθέσεων γίνεται τυχαία και εποπτεύεται από το Λουξεμβούργο.

Με ιδιαίτερη έμφαση, η Κοβέσι προειδοποίησε για την εισβολή εγκληματικών οργανώσεων από την Κίνα: «Υφιστάμεθα εισβολή από εγκληματικές οργανώσεις από την Κίνα. Πρέπει να κάνουμε κάτι όχι μόνο στον Πειραιά αλλά σε όλα τα λιμάνια». Τόνισε ότι «όλα τα λιμάνια στην Ευρώπη είναι εκτεθειμένα – εξ όσων γνωρίζω, η κοκαΐνη δεν έρχεται από τον ουρανό, μπαίνει από τα λιμάνια».

Κλείνοντας τις δηλώσεις της, η Κοβέσι υπογράμμισε ότι η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία «είναι εδώ για να μείνει» και ότι «είμαστε εδώ παρά τις προσπάθειες εκφοβισμού». Το μήνυμά της ήταν σαφές: η δικαιοσύνη θα συνεχίσει το έργο της ανεξάρτητα από πολιτικές πιέσεις και παρεμβάσεις.

 

Ιταλικές φρεγάτες για την Ελλάδα: Tο Ναυτικό σε πορεία αναβάθμισης

Η Ελλάδα προχώρησε στην υπογραφή προκαταρκτικής συμφωνίας με την Ιταλία για την απόκτηση έως τεσσάρων φρεγατών τύπου FREMM κλάσης Bergamini, σηματοδοτώντας μια κρίσιμη στιγμή στον εκσυγχρονισμό του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού. Η συμφωνία, που υπογράφηκε στις 29 Σεπτεμβρίου 2025 στη La Spezia της Ιταλίας, προβλέπει αρχικά την παραχώρηση δύο φρεγατών με δυνατότητα επέκτασης σε συνολικά τέσσερα πλοία. Το κόστος εκτιμάται στα 300 εκατομμύρια ευρώ ανά φρεγάτα, ενώ η παράδοση των πρώτων δύο πλοίων μπορεί να πραγματοποιηθεί σε διάστημα μηνών, καθιστώντας τη συμφωνία εξαιρετικά ελκυστική από άποψη χρονοδιαγράμματος.

Οι φρεγάτες FREMM (Frigate European Multi-Mission) αποτελούν προϊόν ιταλο-γαλλικής συνεργασίας και ανήκουν στις πιο προηγμένες ναυτικές πλατφόρμες παγκοσμίως. Τα πλοία που προσφέρονται στην Ελλάδα είναι η Carlo Bergamini (F-590) και η Virginio Fasan (F-591), που κατασκευάστηκαν το 2013 από τη Fincantieri και παραμένουν σε εξαιρετική κατάσταση παρά τα δώδεκα χρόνια υπηρεσίας τους.

Με εκτόπισμα 6.500 τόνων πλήρους φορτίου, μήκος 144 μέτρων και πλάτος 19,7 μέτρων, οι φρεγάτες FREMM διαθέτουν προηγμένο σύστημα πρόωσης CODLAG που τους επιτρέπει να αναπτύσσουν ταχύτητα άνω των 27 κόμβων. Το σύστημα πρόωσης περιλαμβάνει μία αεριοστρόβιλο των 32 MW, δύο ηλεκτροκινητήρες των 2,15 MW έκαστος και τέσσερις γεννήτριες ντίζελ, παρέχοντας ευελιξία και οικονομία στη λειτουργία.

Ο οπλισμός των φρεγατών είναι εντυπωσιακός και περιλαμβάνει δύο συστήματα κατακόρυφης εκτόξευσης SYLVER A50 για πυραύλους Aster 15 και Aster 30, οκτώ αντιπλοϊκούς πυραύλους Otomat Mk-2/A, τορπίλες MU 90, και πυροβόλα 127mm Otobreda και 76mm Strales. Το σύστημα ραντάρ Leonardo MFRA AESA μπορεί να εντοπίσει εναέριες απειλές σε απόσταση άνω των 300 χιλιομέτρων, ενώ και τα δύο πλοία διαθέτουν δύο ελικοδρόμια για ελικόπτερα NH90 ή EH-101.

Η απόφαση της Ελλάδας να προχωρήσει στην αγορά των ιταλικών φρεγατών εντάσσεται στο ευρύτερο πρόγραμμα εκσυγχρονισμού «Ατζέντα 2030» και στη φιλοσοφία της «Ασπίδας του Αχιλλέα», που προβλέπει επενδύσεις 25 δισεκατομμυρίων ευρώ σε διάστημα δώδεκα ετών. Το πρόγραμμα αποσκοπεί στη μετάβαση από την παραδοσιακή αμυντική στρατηγική σε μοντέλο στρατηγικής αποτροπής, αντιμετωπίζοντας τις σύγχρονες απειλές στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.

Οι εντάσεις με την Τουρκία αποτελούν καταλυτικό παράγοντα για τον εκσυγχρονισμό του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού. Πρόσφατες κρίσεις όπως οι διαφορές για τα θαλάσσια σύνορα, οι προκλήσεις με το ερευνητικό σκάφος «Πίρι Ρεΐς» και οι αξιώσεις της Άγκυρας για αποστρατιωτικοποίηση των ελληνικών νησιών υπογραμμίζουν την ανάγκη ενίσχυσης των ελληνικών ναυτικών δυνατοτήτων.

Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Δένδιας τόνισε ότι η απόκτηση των φρεγατών θα επιτρέψει στην Ελλάδα να αποκτήσει «το πιο ισχυρό και σύγχρονο Ναυτικό στην ιστορία της» σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Η στρατηγική αυτή επιλογή αποσκοπεί στην κάλυψη του κενού δυνατοτήτων που δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια της δεκαετούς οικονομικής κρίσης.

Η αγορά των ιταλικών φρεγατών συμπληρώνει το πρόγραμμα απόκτησης τεσσάρων γαλλικών φρεγατών FDI τύπου Belharra από τη Naval Group. Ενώ οι Belharra είναι νεότερες και διαθέτουν προηγμένα συστήματα όπως οι μελλοντικοί πύραυλοι ELSA, οι FREMM προσφέρουν σημαντικά πλεονεκτήματα σε κόστος και χρόνο παράδοσης.

Οι φρεγάτες FREMM έχουν μεγαλύτερο εκτόπισμα (6.500 έναντι 4.500 τόνων) και μήκος (144 έναντι 122 μέτρων), προσφέροντας περισσότερο χώρο για οπλισμό και εξοπλισμό. Το κόστος των 300 εκατομμυρίων ευρώ ανά μονάδα είναι σημαντικά χαμηλότερο από το κόστος των νέων Belharra, που φτάνει τα 982 εκατομμύρια ευρώ συμπεριλαμβανομένης της υποστήριξης.

Η ταχύτητα παράδοσης αποτελεί κρίσιμο πλεονέκτημα, καθώς οι FREMM μπορούν να παραδοθούν σε διάστημα μηνών, ενώ οι νέες φρεγάτες απαιτούν 3-4 χρόνια κατασκευής. Αυτή η δυνατότητα άμεσης ενίσχυσης του στόλου είναι ιδιαίτερα σημαντική στο τρέχον γεωπολιτικό περιβάλλον.

Η προσφορά των ιταλικών φρεγατών στην Ελλάδα αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης και επιτυχημένης στρατηγικής της Ιταλίας για εξαγωγή πολεμικών πλοίων. Η Fincantieri έχει αναπτύξει ένα καινοτόμο μοντέλο που επιτρέπει την ταχεία παράδοση πλοίων μέσω της εκχώρησης μονάδων που βρίσκονται ήδη σε υπηρεσία ή είναι υπό κατασκευή για το ιταλικό ναυτικό.

Αυτή η τακτική έχει εφαρμοστεί επιτυχώς με την Αίγυπτο το 2020, όπου δύο φρεγάτες FREMM που προορίζονταν για το ιταλικό ναυτικό πωλήθηκαν για 1,2 δισεκατομμύρια ευρώ, και με την Ινδονησία το 2024, όπου δύο πλοία PPA πωλήθηκαν για 1,18 δισεκατομμύρια ευρώ. Σε κάθε περίπτωση, η Ιταλία αντικαθιστά τα πλοία που πωλεί με νέες παραγγελίες, διατηρώντας τη δυναμικότητα του δικού της στόλου.

Η Fincantieri διαθέτει εκτεταμένο δίκτυο 18 ναυπηγείων σε τρεις ηπείρους και απασχολεί πάνω από 23.000 εργαζόμενους. Τα ναυπηγεία Riva Trigoso και Muggiano στη La Spezia ειδικεύονται στην κατασκευή πολεμικών πλοίων και έχουν παραδώσει πάνω από 7.000 σκάφη σε 228 χρόνια λειτουργίας.

Η συμφωνία με την Ιταλία περιλαμβάνει όχι μόνο την παράδοση των φρεγατών αλλά και ένα πακέτο υποστήριξης που θα διαχειριστεί η Fincantieri, αξιοποιώντας την τεχνογνωσία και την εμπειρία της εταιρείας στις υπηρεσίες μετά την πώληση. Το πακέτο αυτό είναι κρίσιμο για τη διασφάλιση της μακροπρόθεσμης λειτουργικότητας των πλοίων στο ελληνικό ναυτικό.

Η Fincantieri αναμένει ότι η μεταφορά των δύο φρεγατών στην Ελλάδα θα οδηγήσει σε παραγγελία νέων πλοίων της κλάσης από το Ιταλικό Ναυτικό για την αντικατάστασή τους. Αυτή η προσέγγιση διασφαλίζει τη συνέχεια της παραγωγής και τη διατήρηση των θέσεων εργασίας στα ιταλικά ναυπηγεία.

Για την Ελλάδα, η συμφωνία εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο αμυντικών δαπανών που φτάνουν το 3,1% του ΑΕΠ, υπερβαίνοντας σημαντικά τον στόχο του ΝΑΤΟ για 2%. Το πρόγραμμα «Ατζέντα 2030» προβλέπει συνολικές επενδύσεις 25-28 δισεκατομμυρίων ευρώ, με στόχο την απόκτηση προηγμένων συστημάτων όπως μαχητικά αεροσκάφη F-35, υποβρύχια νέας γενιάς και συστήματα αεράμυνας.

Η συμφωνία προβλέπει τη δυνατότητα εκσυγχρονισμού των φρεγατών σε συνεργασία με τη Fincantieri, συμπεριλαμβανομένης της ενσωμάτωσης των πυραύλων ELSA νέας γενιάς που προορίζονται επίσης για τις φρεγάτες FDI. Οι πύραυλοι ELSA (European Long Range Strike Approach) αναπτύσσονται στο πλαίσιο ευρωπαϊκής συνεργασίας και αναμένεται να προσφέρουν δυνατότητες πλήγματος σε αποστάσεις άνω των 1.000 χιλιομέτρων.

Ο εκσυγχρονισμός θα περιλαμβάνει επίσης βελτιώσεις στα συστήματα επικοινωνιών, ραντάρ και ηλεκτρονικού πολέμου, διασφαλίζοντας την πλήρη διαλειτουργικότητα με τις υπόλοιπες μονάδες του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού. Η αναβάθμιση θα επιτρέψει στις φρεγάτες να διατηρήσουν την επιχειρησιακή τους αξία για τουλάχιστον δύο δεκαετίες.

Με την ολοκλήρωση όλων των προγραμμάτων, το Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό θα διαθέτει στις αρχές της δεκαετίας του 2030 οκτώ σύγχρονες φρεγάτες (τέσσερις FDI και τέσσερις FREMM) με συνολική χωρητικότητα τουλάχιστον 168 πυραύλων ASTER 30, ή έως 192 εάν οι τελευταίες τρεις φρεγάτες FDI δεν εξοπλιστούν με συστήματα κρουζ πυραύλων. Η προσθήκη τεσσάρων αναβαθμισμένων φρεγατών κλάσης Hydra (MEKO 200HN) θα δημιουργήσει έναν ισχυρό και ικανό στόλο φρεγατών.

Αυτή η ραγδαία αύξηση των δυνατοτήτων αντικατοπτρίζει τη στρατηγική απόφαση της Ελλάδας να μεταβεί από την παραδοσιακή άμυνα στην αποτρεπτική ισχύ, ανταποκρινόμενη στις σύγχρονες απειλές και τις γεωπολιτικές εξελίξεις στην περιοχή. Η εκσυγχρονισμένη ναυτική δύναμη θα επιτρέψει στην Ελλάδα να διαδραματίσει πιο ενεργό ρόλο στη διασφάλιση της σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο και να συνεισφέρει αποτελεσματικότερα στις αποστολές του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η επιτυχής υλοποίηση του προγράμματος θα μετατρέψει το Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό σε μία από τις πιο σύγχρονες και ισχυρές ναυτικές δυνάμεις της Μεσογείου, ενισχύοντας την εθνική άμυνα και τη στρατηγική θέση της χώρας στην περιοχή. Η συνεργασία με την Ιταλία ανοίγει επίσης νέους ορίζοντες στη διμερή αμυντική συνεργασία και στην ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία, συμβάλλοντας στη στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης σε θέματα άμυνας.

Εξελίξεις στην αναβάθμιση των F-16 Block 50 και την προμήθεια συστημάτων Sniper

Η Πολεμική Αεροπορία  βρίσκεται σε κομβικό σημείο για την ενίσχυση των αεροπορικών της δυνατοτήτων με τον εκσυγχρονισμό των F-16 Block 50 και την προμήθεια προηγμένων συστημάτων στόχευσης. Η αντίστροφη μέτρηση για την πολυαναμενόμενη αναβάθμιση των τριάντα οκτώ μαχητικών αεροσκαφών F-16 Block 50 σε διαμόρφωση F-16 Viper έχει ξεκινήσει, μετά από εκτεταμένες διαπραγματεύσεις με την αμερικανική πλευρά.

Διαπραγματεύσεις και οικονομικά δεδομένα

Μετά από σκληρές διαπραγματεύσεις που διήρκεσαν σχεδόν δύο χρόνια, η Αθήνα έλαβε την τελική πρόταση για την αναβάθμιση των 38 F-16 Block 50 σε διαμόρφωση Viper με κόστος σημαντικά μειωμένο στα περίπου 1,1-1,2 δισ. ευρώ, έναντι της αρχικής εκτίμησης των 1,52 δισ. ευρώ. Η μείωση του κόστους επιτεύχθηκε χάρη στην προσωπική παρέμβαση του αρχηγού ΓΕΑ, αντιπτεράρχου Δημοσθένη Γρηγοριάδη, ο οποίος ανέλαβε τις διαπραγματεύσεις και πέτυχε επιπλέον μείωση κατά 100 εκατ. ευρώ μέσω της προβλεπόμενης πώλησης ραντάρ και απαρτίων από τα F-16 Block 52+.

Η επίσημη επίσκεψη του αντιπτεράρχου στις ΗΠΑ αποτέλεσε κομβική στιγμή, καθώς επιτάχυνε τις εξελίξεις και άνοιξε τον δρόμο για τη συμφωνία. Παρά το αρχικό «ταβάνι» του ενός δισεκατομμυρίου ευρώ που είχε θέσει η Πολεμική Αεροπορία, οι διαπραγματεύσεις κατέληξαν σε μια χρυσή τομή που φέρνει πιο κοντά την πολυπόθητη επιχειρησιακή ενοποίηση του στόλου των F-16.

Ο εκσυγχρονισμός των F-16 Block 50 σε F-16 Viper περιλαμβάνει εκτεταμένες αναβαθμίσεις που θα εξισώσουν τα 38 μαχητικά με τα 83 F-16V του στόλου της ΠΑ, με την κύρια διαφορά να εντοπίζεται στον κινητήρα. Στο κέντρο της αναβάθμισης βρίσκεται η εγκατάσταση του ραντάρ AESA APG-83 SABR της Northrop Grumman, το οποίο προσφέρει ανώτερες δυνατότητες εντοπισμού και παρακολούθησης στόχων σε μεγάλες αποστάσεις, ακόμη και σε περιβάλλοντα με έντονο ηλεκτρονικό πόλεμο.

Το ραντάρ AN/APG-83 SABR, τεχνολογίας AESA, προσφέρει δυνατότητα ταυτόχρονης εμπλοκής πολλαπλών στόχων στον αέρα, το έδαφος και τη θάλασσα, με αυξημένη προστασία από ηλεκτρονικά αντίμετρα. Το APG-83 μπορεί να ανιχνεύει στόχους χαμηλής υπογραφής (stealth), να διαχειρίζεται πολλούς ταυτόχρονα και να παρέχει ακριβή δεδομένα για εμπλοκές αέρος-αέρος και αέρος-εδάφους.

Τα αεροσκάφη θα εξοπλιστούν με Modular Mission Computer, νέα datalinks, προηγμένες κάσκες στόχευσης όπως το Sniper ATP, συστήματα αυτοπροστασίας και τη δυνατότητα μεταφοράς εξελιγμένων όπλων ακριβείας, όπως οι πύραυλοι AIM-120D και οι βόμβες JDAM.

Η αναβάθμιση των 38 Block 50 θα γίνει εξολοκλήρου από την Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία (ΕΑΒ), αξιοποιώντας την υπάρχουσα τεχνογνωσία της εταιρείας που ήδη εκτελεί την αναβάθμιση των F-16 Block 52+/52Adv. Το πρόγραμμα έχει τέτοια έκταση που θα μπορεί να διεκδικήσει και αντίστοιχα έργα από το εξωτερικό, ενισχύοντας την εγχώρια αμυντική βιομηχανία.

Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, η αναβάθμιση πρόκειται να ξεκινήσει από τα μέσα του 2028, μόλις ολοκληρωθεί το πρόγραμμα των 83 F-16 Block 52+ που βρίσκεται σε εξέλιξη. Τον Σεπτέμβριο του 2025, μετά το πράσινο φως της πολιτικής ηγεσίας, προβλέπεται να εκκινήσουν οι διαδικασίες για το αίτημα (Letter of Request – LOR) που θα στείλει η Αθήνα στην Ουάσιγκτον.

Τα F-16 Block 50 αποτελούν τον κορμό δύο Μοιρών με έδρα τη Νέα Αγχίαλο: της 341 Μοίρας «Βέλος» και της 347 Μοίρας «Περσέας». Ο εκσυγχρονισμός τους συνιστά στρατηγική επιλογή, οδηγώντας στην πλήρη ομοιογενοποίηση του στόλου, με 121 F-16 Viper συνολικά, μόλις ολοκληρωθεί και το πρόγραμμα των 83 Block 52+. Η ενοποίηση των αισθητήρων, των οπλικών συστημάτων και των επιχειρησιακών δυνατοτήτων φέρνει την ΠΑ σε πλήρη ευθυγράμμιση με τα πρότυπα του ΝΑΤΟ.

Στόχος είναι η συγκρότηση ενός σύγχρονου, απόλυτα δικτυοκεντρικού στόλου περίπου 200 μαχητικών αεροσκαφών 4,5 και 5ης γενιάς, που θα αποτελέσει την αιχμή της αεροπορικής ισχύος της Ελλάδας τις επόμενες δεκαετίες.

Ατρακτίδια στόχευσης Sniper ATP

Παράλληλα με την αναβάθμιση των F-16 Block 50, η Πολεμική Αεροπορία εξετάζει την προμήθεια προηγμένων ατρακτιδίων στόχευσης Sniper Advanced Targeting Pod (ATP). Η Lockheed Martin παρουσίασε τις δυνατότητες των ατρακτιδίων Sniper ATP και Legion σε στελέχη του ΓΕΑ, επισημαίνοντας την ανάγκη εκσυγχρονισμού των συστημάτων στόχευσης.

Το Sniper ATP διαθέτει δυνατότητα εντοπισμού, αναγνώρισης, αυτόματης ιχνήλασης και κατάδειξης στόχων σε μεγάλες αποστάσεις. Μπορεί να υποστηρίξει την καθοδήγηση όλων των πυρομαχικών καθοδήγησης λέιζερ και GPS δυτικής προέλευσης κατά στατικών ή κινούμενων στόχων. Το σύστημα προσφέρει εικόνα υψηλής ευκρίνειας, ημέρα και νύχτα, σε μεγάλες αποστάσεις, ενώ διαθέτει αισθητήρες FLIR υψηλής ευκρίνειας, δυνατότητα zoom και συνδεσιμότητα με τακτικά δεδομένα μάχης.

Η προμήθεια Sniper ATP θεωρείται στρατηγική ανάγκη καθώς προσφέρει πραγματικό πλεονέκτημα στον αεροπορικό πόλεμο, ενισχύοντας την ακρίβεια και την αυτονομία δράσης των πιλότων. Το σύστημα είναι συμβατό με όλα τα ελληνικά F-16 Block 50/52+/52 Adv και μπορεί να ενσωματωθεί άμεσα, αναβαθμίζοντας ριζικά τις δυνατότητές τους.

Ιδιαίτερη σημασία έχει η δυνατότητα συνεργασίας των αναβαθμισμένων F-16 Viper με τα άλλα σύγχρονα συστήματα της Πολεμικής Αεροπορίας. Τα F-16 Viper, χάρη στα σύγχρονα συστήματα που διαθέτουν, θα συνεργάζονται άψογα στον αέρα με τα Rafale ανταλλάσσοντας πληροφορίες για την τακτική εικόνα σε πραγματικό χρόνο. Για πρώτη φορά, η Πολεμική Αεροπορία θα συνδυάζει τρία διαφορετικά μαχητικά με ραντάρ AESA: τα F-35 με το AN/APG-81, τα Rafale με το RBE2-AA και τα Viper με το AN/APG-83.

Η πλήρη διασύνδεση μέσω Link 16 με τις φρεγάτες FDI και το Erieye καθιστά κάθε μαχητικό κόμβο του δικτυοκεντρικού ιστού, δημιουργώντας ένα AESA combo που δεν διαθέτει καμία χώρα στη περιοχή. Οι φρεγάτες FDI με το πανίσχυρο AESA ραντάρ SEA FIRE μπορούν να παρακολουθούν πάνω από 800 στόχους ταυτόχρονα σε αέρα, θάλασσα και επιφάνεια, με εμβέλεια 500 χιλιομέτρων.

Γεωστρατηγικό πλαίσιο

Η ραγδαία αναβάθμιση της τουρκικής Αεροπορίας, με την αγορά 40 νέων F-16 Block 70 Viper και την επικείμενη αναβάθμιση 80 παλαιότερων F-16 σε παρόμοιο επίπεδο, έχει φέρει νέα δεδομένα στην ισορροπία δυνάμεων στον αέρα. Παράλληλα, η Άγκυρα πιέζει για Eurofighter 4,5ης γενιάς, ενώ αναπτύσσει ενεργά το νέο μαχητικό KAAN. Το τουρκικό πακέτο περιλαμβάνει και 16 Sniper ATP, τα οποία ενισχύουν τις δυνατότητες στόχευσης με τεχνολογία αιχμής.

Σε αυτό το περιβάλλον, η Πολεμική Αεροπορία δεν μπορεί να μείνει στάσιμη. Η τεχνολογία των ελληνικών ατρακτιδίων στόχευσης έχει ξεπεραστεί και η επιχειρησιακή απαίτηση της ΠΑ επιβάλλει όχι μόνο την ανανέωση των παλιών LANTIRN, αλλά και την πλήρη μετάβαση σε νέα γενιά ατρακτιδίων όπως το Sniper ATP.

Επιχειρησιακές δυνατότητες

Τα αναβαθμισμένα F-16 Viper διαθέτουν νέο ηλεκτρονικό εξοπλισμό που επιτρέπει προηγμένη διαχείριση αποστολών και διαλειτουργικότητα με άλλα αεροσκάφη και συστήματα αεράμυνας. Το κόκπιτ έχει εκσυγχρονιστεί με μεγάλες ψηφιακές οθόνες, βελτιώνοντας την εικόνα μάχης και μειώνοντας τον φόρτο του πιλότου.

Η αναβάθμιση περιλαμβάνει προηγμένα όπλα αέρος-αέρος όπως οι πύραυλοι AIM-120D AMRAAM και αέρος-εδάφους όπως οι JDAM και οι JSOW, δίνοντας στο Viper την ικανότητα να πλήξει στόχους σε μεγάλη απόσταση με ακρίβεια. Παράλληλα, ενσωματώνει νέο σύστημα αυτοπροστασίας με αισθητήρες και αντίμετρα που αυξάνουν την επιβιωσιμότητα σε περιβάλλον υψηλής απειλής.

Η ολοκλήρωση αυτού του φιλόδοξου προγράμματος εκσυγχρονισμού θα καταστήσει την Πολεμική Αεροπορία μία από τις πιο ικανές αεροπορικές δυνάμεις στην περιοχή, με στόλο 121 F-16 Viper που θα συμπληρώνεται από τα Rafale και μελλοντικά τα F-35, δημιουργώντας μια τριπλή δύναμη που θα μπορεί να καλύπτει όλο το φάσμα επιχειρήσεων.

 

Πράσινο φως από το υπουργικό συμβούλιο για 20.000 προσλήψεις το 2026

Συνολικά 19.489 προσλήψεις τακτικού προσωπικού στον δημόσιο τομέα για το 2026 ενέκρινε το Υπουργικό Συμβούλιο, κατόπιν παρουσίασης του υπουργού και της υφυπουργού Εσωτερικών, Θοδωρή Λιβάνιου και Βιβής Χαραλαμπογιάννη, αντίστοιχα.

Σύμφωνα με τις κυβερνητικές προτεραιότητες, η κατανομή εστιάζει κυρίως στους τομείς:

Υγεία: Ενίσχυση του Εθνικού Συστήματος Υγείας με 5.228 θέσεις, εκ των οποίων οι 5.000 ιατρικό, νοσηλευτικό και λοιπό προσωπικό σε όλες τις δομές υγείας του υπουργείου Υγείας.

Εθνική Άμυνα: Έγκριση του συνόλου του αιτήματος των παραγωγικών σχολών (1.517). Επιπλέον ενίσχυση του ΝΙΜΙΤΣ και των Μετοχικών Ταμείων, καθώς και Διδακτικό Ερευνητικό Προσωπικό (ΔΕΠ) ΑΣΕΙ.

Τοπική Αυτοδιοίκηση: Αύξηση της περσινής κατανομής και από τις ισχυρότερες ενισχύσεις της περιόδου από το 2020 και μετά. Μέριμνα για την κάλυψη αναγκών σε φορείς που εδρεύουν σε πληγείσες περιοχές, καθώς και για τους μικρότερους δήμους. Έμφαση στο εξειδικευμένο προσωπικό, πχ μηχανικοί κρίσιμων ειδικοτήτων στις Τεχνικές Υπηρεσίες και σε προσωπικό ανταποδοτικών υπηρεσιών, π.χ. καθαριότητα. Ολόκληρο το αίτημα (61) για θέσεις κτηνιάτρων/βοηθών κτηνιάτρων και ενίσχυση στις θέσεις τεχνικών Γεωργίας/κτηνοτροφίας και Γεωργικού Κτηνοτροφικού (Κτηνοτροφικού, Γεωργοκτηνοτροφικού, οδηγών-χειριστών Γεωργικών Μηχανημάτων, κ.ο.κ.). Επιπλέον, 51 θέσεις εποπτών Δημόσιας Υγείας (το σύνολο σχεδόν του αιτήματος για αυτή την κλαδοειδικότητα) και περαιτέρω ενίσχυση της Δημοτικής Αστυνομίας.

Κλιματική Κρίση: Συνεχίζεται η ενίσχυση του Πυροσβεστικού Σώματος. Ολόκληρο το αίτημα των παραγωγικών σχολών (330), καθώς και για πρώτη φορά έγκριση της κατηγορίας πυροσβεστών γενικών καθηκόντων (605), αλλά και 91 θέσεις εξειδικευμένου προσωπικού, όπως χειριστές Αεροσκαφών/Ελικοπτέρων, τεχνικοί Αεροσκαφών/Ελικοπτέρων, πλοηγοί, Πληροφορικής και Επικοινωνιών, κ.ο.κ.

Προστασία του Πολίτη: 950 στις παραγωγικές σχολές (δόκιμοι αστυφύλακες και υπαστυνόμοι) και 626 ειδικοί φρουροί. Πέραν αυτών, αύξηση των θέσεων προσωπικού φύλαξης και εξωτερικής φρούρησης στα κατά τόπους καταστήματα κράτησης σε 229.

Παιδεία: 450 μέλη ΔΕΠ και περαιτέρω ενίσχυση και των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, ιδιαιτέρως των Πανεπιστημιακών Νοσοκομείων (Αρεταίειο και Αιγινήτειο), καθώς και της κεντρικής υπηρεσίας και των περιφερειακών διευθύνσεων και των εποπτευόμενων φορέων του υπουργείου, με λοιπό προσωπικό.

Υποδομές και Μεταφορές: Ενίσχυση της ΟΣΥ ΑΕ Οδικές Συγκοινωνίες με 150 νέες προσλήψεις, των Σταθερών Συγκοινωνιών ΑΕ με 177 προσλήψεις, της ΥΠΑ με 172 προσλήψεις, 103 προσλήψεις προς ενίσχυση λοιπών φορέων και υπηρεσιών των μεταφορών (Ελληνικό Μετρό ΑΕ, Οργανισμός Ανάπτυξης Κρήτης, Οργανισμός Συγκοινωνιακού Έργου Θεσσαλονίκης ΑΕ, Οργανισμός Αστικών Συγκοινωνιών Αθηνών ΑΕ κλπ), καθώς και για την ενίσχυση του υπουργείου και του Εθνικού Οργανισμού Διερεύνησης Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Ασφάλειας Μεταφορών (ΕΟΔΑΣΑΑΜ).

Δικαιοσύνη: 130 δικαστικοί λειτουργοί και πλέον αυτών, 45 προσλήψεις στη Δικαστική Αστυνομία, ενίσχυση του ΣτΕ με 50 προσλήψεις και 375 δικαστικοί υπάλληλοι – κυρίως γραμματείς δικαστηρίων – για την υποστήριξη της ταχύτερης λειτουργίας των δικαστηρίων. Επιπλέον ενίσχυση της κεντρικής υπηρεσίας με 40 προσλήψεις. Σύνολο 640 νέες προσλήψεις.

Ελεγκτικοί μηχανισμοί: Ενίσχυση της ΑΑΔΕ με 700 προσλήψεις, εκ των οποίων 364 προσλήψεις εφοριακών, 201 τελωνειακών, 118 Πληροφορικής και 17 Δημοσιονομικών κλπ υποστηρικτικών κλαδοειδικοτήτων, καθώς και της Επιθεώρησης Εργασίας με πάνω από 40 θέσεις.

Κοινωνική Συνοχή και Οικογένεια: Ενίσχυση των δομών του υπουργείου με 315 προσλήψεις, εκ των οποίων 269 κατανέμονται στα Κέντρα Κοινωνικής Πρόνοιας και το Θεραπευτήριο Χρόνιων Παθήσεων Ευρυτανίας και τα υπόλοιπα στο Εθνικό Ίδρυμα Κωφών και το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών, το Κέντρο Εκπαίδευσης και Αποκατάστασης Τυφλών, κ.α.

Επιτάχυνση διαδικασιών πρόσληψης σε όλο το Δημόσιο: Ενίσχυση του ΑΣΕΠ με 30 προσλήψεις.

Σημειώνεται ότι ο προγραμματισμός των 19.489 προσλήψεων στο Δημόσιο για το 2026, αποτελεί συνέχεια των 122.203 προσλήψεων που έχουν εγκριθεί για τα έτη 2020 έως 2025 και άρα συνολικά 141.692 για το σύνολο της εξαετίας.

Διπλασιασμός δαπάνης για τον κύκλο ανταμοιβής δημοσίων υπαλλήλων

Κατά τη διάρκεια της σημερινής συνεδρίασης του Υπουργικού Συμβουλίου, εγκρίθηκε και η κατανομή για τον κύκλο ανταμοιβής δημοσίων υπαλλήλων 2025. Το σύστημα επιβράβευσης και κινήτρων για τους δημοσίους υπαλλήλους εδράζεται στην επίτευξη στρατηγικών στόχων, οι οποίοι έχουν τεθεί ως προς τις προτεραιότητες του κυβερνητικού έργου, ενώ για πρώτη φορά δυνητικοί δικαιούχοι είναι και υπάλληλοι εκτός των κεντρικών υπουργείων, όπως υπάλληλοι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Επιπλέον, το ποσό που θα διατεθεί προς τους δυνητικά δικαιούχους από το σύστημα κινήτρων ανέρχεται σε 40 εκατ. ευρώ, έχει δηλαδή διπλασιαστεί σε σχέση με πέρυσι, ενώ μπορεί να ανέρχεται μέχρι το 15% των απολαβών του εκάστοτε υπαλλήλου, φτάνοντας, σε ορισμένες περιπτώσεις, απολαβές αντίστοιχες με έναν μισθό.

Επιπλέον, ο αριθμός των φορέων υλοποίησης που είναι δυνητικά δικαιούχοι βάσει των προτάσεων των υπουργών και των επικεφαλής των Ανεξάρτητων Αρχών ανέρχεται σε 406 (εκ των οποίων 281 είναι δήμοι), ενώ ο αρχικά εκτιμώμενος αριθμός των υπαλλήλων που είναι δυνητικά δικαιούχοι ανέρχεται σε περίπου 25.000.

Τομείς δημόσιας πολιτικής που καλύπτουν τα προτεινόμενα προς ανταμοιβή έργα/στόχοι:

  • Ενίσχυση του ΕΣΥ – Προληπτική Ιατρική
  • Νέες και σύγχρονες υποδομές
  • Αποτελεσματική Δασοπροστασία
  • Θωράκιση της Άμυνας της χώρας
  • Δημόσια τάξη και ασφάλεια
  • Φυσικές καταστροφές – Το κράτος δίπλα στον πολίτη
  • Ενίσχυση ιατροδικαστικών υπηρεσιών – Αναμόρφωση δικαστικού συστήματος
  • Κοινωνική συνοχή και προστασία δικαιωμάτων
  • Αποτελεσματική διαχείριση μεταναστευτικών ροών
  • Προώθηση της απασχόλησης και της εργασίας
  • Αγροτική Ανάπτυξη: Αλλαγή παραδείγματος
  • Προώθηση επενδύσεων
  • Προστασία του Καταναλωτή
  • Αποτελεσματική, ψηφιακή και διαφανής Δημόσια Διοίκηση & Αυτοδιοίκηση
  • Ψηφιακές μεταρρυθμίσεις για τον πολίτη
  • Απλούστευση της διαδικασίας κτήσης ιθαγένειας
  • Αντιμετώπιση περιβαλλοντικών προκλήσεων
  • Αναμόρφωση εκπαιδευτικού χάρτη
  • Προώθηση του τουρισμού
  • Πολιτιστικές δράσεις υψηλής προστιθέμενης αξίας
  • Ενίσχυση αθλητισμού
  • Ενίσχυση νησιωτικότητας.
  • Οδική ασφάλεια
  • Προώθηση έρευνας και νέων τεχνολογιών

H σύνταξη κατηγορητηρίου για την τραγωδία στα Τέμπη το επόμενο βήμα προς τη δίκη

Μετά τη σύμφωνη γνώμη της προέδρου Εφετών στην εισαγγελική πρόταση περί παραπομπής σε δίκη 36 κατηγορουμένων, το επόμενο βήμα στη δικαστική διερεύνηση για το πολύνεκρο δυστύχημα των Τεμπών αποτελεί πλέον η σύνταξη του κατηγορητηρίου.

Με αυτό θα καθοριστούν αναλυτικά οι κατηγορίες που θα αντιμετωπίσουν οι εμπλεκόμενοι, ανοίγοντας τον δρόμο για τον προσδιορισμό της δίκης.

Πρόκεται για μια διαδικαδσία που συγκεντρώνει τα συμπεράσματα της μακρόχρονης ανακριτικής έρευνας, της εισαγγελικής πρότασης και της σύμφωνης γνώμης της προέδρου Εφετών, και το οποίο ουσιαστικά «χτίζει» το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα διεξαχθεί η δίκη.

Υπενθυμίζεται ότι δεκατρείς ημέρες μετά την αποστολή της εισαγγελικής πρότασης, η πρόεδρος Εφετών έδωσε σήμερα τη σύμφωνη γνώμη της, εξέλιξη που επιταχύνει τις διαδικασίες για τη δίκη.

Μέχρι την έκδοση των κλητηρίων θεσπισμάτων, οι διάδικοι έχουν το δικαίωμα να ασκήσουν τα προβλεπόμενα ένδικα μέσα, τα οποία μπορούν να επηρεάσουν την τελική μορφή της υπόθεσης.

Η δίκη αφορά 36 μη πολιτικά πρόσωπα και θα διεξαχθεί στο Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων Λάρισας, όπου θα αποδοθούν ευθύνες για το τραγικό γεγονός που στοίχισε τη ζωή σε δεκάδες ανθρώπους.

Πρόκειται για στελέχη του ΟΣΕ, της ΕΡΓΟΣΕ, της Hellenic Train, της Ρυθμιστικής Αρχής Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ) καθώς και του υπουργείου Μεταφορών και Υποδομών, τα οποία καλούνται να λογοδοτήσουν για τον ρόλο τους στην αλυσίδα παραλείψεων και ευθυνών που οδήγησαν στο δυστύχημα.

Στο μεταξύ, σε εκκρεμότητα βρίσκονται τρία ακόμη αιτήματα εκταφής που έχουν υποβάλει συγγενείς θυμάτων, με στόχο την περαιτέρω διερεύνηση κρίσιμων ζητημάτων. Επί αυτών αναμένεται να αποφανθεί η εισαγγελέας Πρωτοδικών.

Απομένουν ορισμένα ζητήματα, όπως είναι η μετάφρασή του στα ιταλικά για τους κατηγορούμενους της Hellenic Train, και ο τελικός προσδιορισμός της δίκης, η οποία θα διεξαχθεί στο Συνεδριακό Κέντρο του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, στη Λάρισα.

Η διαδικασία θα πραγματοποιηθεί σε ειδική αίθουσα που έχει ήδη ετοιμαστεί για να φιλοξενήσει μια τόσο μεγάλη δίκη, με δεκάδες κατηγορούμενους και δικηγόρους.

Κυριάκος Μητσοτάκης: «Η Τουρκία να ανακαλέσει το casus belli»

Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, μιλώντας στην 80ή Σύνοδο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, υπογράμμισε τον ρόλο της Ελλάδας ως παράγοντα σταθερότητας και αξιόπιστου εταίρου, επανέλαβε τη δέσμευσή της στο Διεθνές Δίκαιο και στο πολυμερές σύστημα, και κάλεσε τη διεθνή κοινότητα να δράσει αποφασιστικά για την Ουκρανία, τη Γάζα, το Σουδάν, την Ανατολική Μεσόγειο και τη ρύθμιση της τεχνητής νοημοσύνης.

Ο πρωθυπουργός τόνισε ότι η φετινή επέτειος των 80 χρόνων του ΟΗΕ αποτελεί «ογδόντα χρόνια ελπίδας, αγώνων και προόδου». Συνέδεσε το ορόσημο αυτό με την τρίτη εκλογή της Ελλάδας ως Μη Μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας, υπογραμμίζοντας ότι «ο Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών δεν ήταν απλώς ένα νομικό έγγραφο. Ήταν μια δέσμευση ότι η βία δεν θα υπερισχύσει ποτέ ξανά του κράτους δικαίου».

Προειδοποίησε, ωστόσο, ότι «μια νέα παγκόσμια τάξη αναδύεται» και ότι οι αναθεωρητικές φιλοδοξίες ορισμένων ηγετών απειλούν να καταστήσουν εκ νέου κυρίαρχη την αρχή «η δύναμη υπερισχύει του δικαίου».

Παρουσιάζοντας την Ελλάδα ως «πυλώνα σταθερότητας και αξιόπιστο εταίρο σε μια ταραγμένη περιοχή», ο κος Μητσοτάκης σημείωσε ότι η χώρα σέβεται τις αρχές του Διεθνούς Δικαίου, αλλά επενδύει ταυτόχρονα στην αποτρεπτική της ικανότητα. Υπογράμμισε ότι η Ελλάδα διαθέτει πάνω από 3% του ΑΕΠ της για την άμυνα, τονίζοντας ότι «η ασφάλεια είναι το θεμέλιο της ευημερίας».

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, χαρακτήρισε την ΕΕ «το πιο επιτυχημένο πολυμερές εγχείρημα της εποχής μας» και ζήτησε βαθύτερη αμυντική ολοκλήρωση. Πρότεινε «κοινό ευρωπαϊκό δανεισμό για τη χρηματοδότηση κρίσιμων ευρωπαϊκών αμυντικών έργων» και τη λειτουργική ενεργοποίηση του άρθρου 42.7 περί αμοιβαίας συνδρομής.

Μεγάλο μέρος της ομιλίας του Κ. Μητσοτάκη αφιερώθηκε στη Μέση Ανατολή. Ο πρωθυπουργός επανέλαβε ότι η Ελλάδα αναγνωρίζει το δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα μετά τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου, αλλά υπογράμμισε πως «κανένας στρατιωτικός στόχος […] δεν μπορεί να δικαιολογήσει τους θανάτους χιλιάδων παιδιών».

Για το Ισραήλ ανέφερε ότι «κινδυνεύουν να αποξενωθούν από τους εναπομείναντες συμμάχους τους […] εάν επιμείνουν σε έναν δρόμο που θρυμματίζει την προοπτική μιας λύσης δύο κρατών». Διαβεβαίωσε ότι η Ελλάδα «θα συνεχίσει να υποστηρίζει τη λύση δύο κρατών» και ζήτησε άμεση κατάπαυση πυρός, μαζική και βιώσιμη ανθρωπιστική βοήθεια και σαφή οδικό χάρτη για την αναζωογόνηση της ειρηνευτικής διαδικασίας.

Αναφερόμενος στον πόλεμο στην Ουκρανία, ο κος Μητσοτάκης τόνισε ότι «ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν είναι απλώς μια ακόμη περιφερειακή σύγκρουση […] Είναι ένας αγώνας για την ελευθερία, τη δημοκρατία και την ίδια την αξιοπρέπεια», διαβεβαίωσε δε ότι η Ελλάδα στέκεται «σταθερά και άνευ όρων στο πλευρό της Ουκρανίας».

Αναγνώρισε τις ειρηνευτικές προσπάθειες του προέδρου Τραμπ, αλλά ξεκαθάρισε ότι «δεν μπορεί να υπάρξει ειρηνευτική λύση χωρίς την Ουκρανία στο τραπέζι […] και δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή […] η επαναχάραξη των συνόρων δια της βίας».

Ο πρωθυπουργός ανέδειξε επίσης την κρίση στο Σουδάν, σημειώνοντας ότι «δεν λαμβάνει την προσοχή που της αξίζει». Με 12 εκατομμύρια εκτοπισμένους και τον λιμό να εξαπλώνεται, τόνισε πως «τους οφείλουμε τουλάχιστον την ειρήνη και την ευκαιρία για ένα μέλλον βασισμένο στην ελπίδα, όχι στην απόγνωση».

Περαιτέρω, ο κος Μητσοτάκης επανέλαβε τον στόχο της Ελλάδας να εξελιχθεί σε κόμβο ενεργειακής ασφάλειας, αναφερόμενος σε έργα όπως οι διασυνδέσεις Great Sea Interconnector και GREGY, που «προωθούν τη σταθερότητα και διασφαλίζουν ότι τα ηλεκτρικά μας δίκτυα είναι καλύτερα συνδεδεμένα».

Για τις σχέσεις με την Τουρκία, χαιρέτισε την αποκλιμάκωση αλλά τόνισε ότι «το casus belli πρέπει να αποσυρθεί. Δεν έχει θέση στις σχέσεις μεταξύ γειτόνων που διατηρούν φιλικές σχέσεις».

Για το Κυπριακό, διαβεβαίωσε ότι η δέσμευση της Ελλάδας στη «λύση ενός κράτους, στη βάση διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας, είναι ακλόνητη» και εξέφρασε πλήρη στήριξη στις προσπάθειες του γενικού γραμματέα για επανεκκίνηση των διαπραγματεύσεων.

Τεχνητή Νοημοσύνη και προστασία των παιδιών

Ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε στην τεχνητή νοημοσύνη, μιλώντας για τις δυνατότητες αλλά και τους κινδύνους της. Όπως είπε, η Ελλάδα εφαρμόζει πιλοτικά προγράμματα στην εκπαίδευση, την υγεία και την πρόληψη φυσικών καταστροφών, αλλά ταυτόχρονα λαμβάνει μέτρα για να προστατεύσει τους ανήλικους χρήστες.

«Το πιο επείγον ζητούμενο είναι να προστατέψουμε την ψυχική υγεία των παιδιών μας», τόνισε, προειδοποιώντας ότι οι μεγάλες πλατφόρμες δεν μπορούν πλέον να λειτουργούν με επιχειρηματικό μοντέλο που παράγει «ψηφιακά σκουπίδια» εις βάρος της νεολαίας.

Κλείνοντας την ομιλία του, ο Κυριάκος Μητσοτάκης κάλεσε τα κράτη-μέλη να παραμείνουν προσηλωμένα στους θεμελιώδεις κανόνες του ΟΗΕ. «Ας μην γίνουμε οι ‘υπνοβάτες’ της εποχής μας. Ας αποδείξουμε ότι διαθέτουμε το όραμα, το θάρρος και την αποφασιστικότητα να οικοδομήσουμε έναν κόσμο ειρήνης, ασφάλειας και κοινής ευημερίας».

Της Γ. Γαραντζιώτη

Μόρφη Τσαλπαρά, στυλοβάτης της αιμοδοσίας και του θεσμού της τράπεζας αίματος στη Μακεδονία

«Δεν μπορώ να περιγράψω εύκολα το συναίσθημα που νιώθεις όταν δίνεις αίμα. Θα έλεγα ότι πας στα ουράνια όταν σκέφτεσαι πως αυτό το αίμα, το δικό σου αίμα, ίσως κάνει τη διαφορά για έναν συνάνθρωπό σου, ίσως τον κρατήσει στη ζωή». Με αυτά τα λόγια περιγράφει η Μόρφη Τσαλπαρά το συναίσθημα που βιώνει κάθε φορά που δίνει αίμα – μια πράξη που πραγματοποιεί τακτικά εδώ και δεκαετίες.

Η γυναίκα που κάποτε στη θέα μιας βελόνας «έβλεπε τον Χάρο με τα μάτια της», όπως εξομολογήθηκε στο ΑΠΕ ΜΠΕ χαμογελώντας, όχι μόνο ξεπέρασε τον φόβο της για το αναπόφευκτο «τσίμπημα», αλλά με επιμονή και ανιδιοτελή προσφορά κατάφερε να βοηθήσει εκατοντάδες ανθρώπους στη Θεσσαλονίκη και στο Αχλαδοχώρι Σερρών, συγκεντρώνοντας ακούραστα φιάλες αίματος. «Άλλοτε ο φόβος, άλλοτε ο ωχ-αδερφισμός μάς κρατούν πίσω. Θα ήθελα να μην αφήνουμε τον φόβο να μας στερεί τη χαρά της προσφοράς και της ανθρωπιάς. Στους δύσκολους καιρούς που ζούμε, αυτή η πράξη δίνει άλλο νόημα στη ζωή», σημείωσε, εν όψει της νέας αιμοδοσίας που θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα 29 Σεπτεμβρίου, στις εγκαταστάσεις του ΕΔΟΕΑΠ στη Θεσσαλονίκη (Τσιμισκή 43, 5ος όροφος), από τις 9:00 έως τις 13:00.

Από την πρώτη αιμοδοσία στο ΑΧΕΠΑ έως την «Τράπεζα Αίματος»

Παρότι έχουν περάσει πάνω από 50 χρόνια από την πρώτη φορά που έδωσε αίμα, η Μόρφη θυμάται ακόμη το βλέμμα μιας μητέρας με θαλασσαιμικό παιδί, που είχε συναντήσει τότε. «Είχα πάει στο ΑΧΕΠΑ για να μάθω τι ομάδα αίματος έχω, περίπου 18 ετών, την περίοδο της Χούντας. Κατέληξα να δώσω αίμα. Δεν θα ξεχάσω ποτέ εκείνο το βλέμμα», αναφέρει.

Χρόνια αργότερα έγινε και δότρια αιμοπεταλίων – «οι βελόνες εκείνες μού φάνηκαν σαν βελόνες πλεξίματος», λέει χαρακτηριστικά – μετά από μια επίσκεψη στο νοσοκομείο «Παπανικολάου» μαζί με τον δημοσιογράφο της «Μακεδονίας» Βασίλη Πάγκαλο, που ήταν επίσης δότης. Για χρόνια εργαζόταν ως διορθώτρια κειμένων στην ίδια εφημερίδα, χωρίς να έχει ασχοληθεί συστηματικά με τη συγκέντρωση αίματος, ώσπου η ανάγκη ενός συναδέλφου την παρακίνησε να οργανωθεί.

«Είχε μεγάλη ανάγκη ένας συνάδελφος στη ‘Μακεδονία’ και πήγαμε πέντε άτομα και δώσαμε. Τότε αναρωτήθηκα γιατί δεν κάνουμε μια τράπεζα αίματος. Ο τότε διευθυντής, Τραϊανός (Νούλης) Χατζηδημητρίου, μου είπε ‘πάρ’ το πάνω σου’. Δεν είχα γνώση ούτε ήξερα αν θα συμμετείχαν οι συνάδελφοι. Σκέφτηκα τον αρχίατρο του ΕΔΟΕΑΠ, Κώστα Κουτσομητέλη. Του είπα: ‘Βάζω το μεράκι, βάζεις τη γνώση;’ Όχι μόνο ανταποκρίθηκε, αλλά ήρθε στην εφημερίδα, μίλησε με τους συναδέλφους και έδωσε και ο ίδιος αίμα», διηγείται.

Με ένα εσωτερικό γκάλοπ, από τα 140 άτομα που εργάζονταν τότε στη «Μακεδονία», τα 105 δήλωσαν πρόθυμα να συμμετάσχουν. Στην πρώτη αιμοδοσία εμφανίστηκαν οι 30, συγκεντρώνοντας 33 φιάλες αίματος. «Εκείνη η τράπεζα αίματος δεν ήμουν εγώ, ήταν όλοι: η Μαρία Πανούδη, ο Βασίλης Πάγκαλος, οι συνάδελφοι, οι διευθυντές», υπογραμμίζει.

Όταν το ιστορικό συγκρότημα της «Μακεδονίας» έκλεισε, δημιουργήθηκε η «Τράπεζα Αίματος ΕΔΟΕΑΠ Μακεδονίας», σε συνεργασία με τον Ενιαίο Δημοσιογραφικό Οργανισμό Επικουρικής Ασφαλίσεως και Περίθαλψης. Παρά ταύτα, οι συμμετοχές παρέμειναν περιορισμένες. Στην τελευταία αιμοδοσία συγκεντρώθηκαν μόλις 13 φιάλες – οι πέντε από γιατρούς. «Πόσο θέλω να γίνει μεγάλη αυτή η τράπεζα και να αποσυρθώ με μια ηθική ικανοποίηση», λέει η Μόρφη.

Στη μνήμη του Θωμά

Το 2010, όταν συνταξιοδοτήθηκε, επέστρεψε στο Αχλαδοχώρι Σερρών, το χωριό της, με περίπου 500 κατοίκους, κοντά στα βουλγαρικά σύνορα. «Ποιος θα φανταζόταν ότι ένα μικρό ακριτικό χωριό θα είχε τράπεζα αίματος; Κι όμως, είχε! Την ίδρυσε ο Θωμάς, που πέθανε από καρκίνο στα 38 του, δύο χρόνια πριν επιστρέψω. Οργανώσαμε αιμοδοσία στη μνήμη του. Περιμέναμε 20 φιάλες και ήρθαν 80 αιμοδότες. Πήραμε 50, γιατί δεν υπήρχαν αρκετοί ασκοί. Μακάρι όλες οι αιμοδοσίες να ήταν έτσι», θυμάται συγκινημένη.

Η Μόρφη μιλά με ευγνωμοσύνη για τη στήριξη της διευθύντριας Αιμοδοσίας του Γενικού Νοσοκομείου Σερρών, Αικατερίνης Τζιούρα, καθώς και για τους εθελοντές και τις εθελόντριες, τους οποίους αποκαλεί «αφανείς ήρωες» που αξίζουν ένα μεγάλο «ευχαριστώ».

Σήμερα, χρόνια μετά τον πρόωρο χαμό του ιδρυτή της, η τράπεζα αίματος του Αχλαδοχωρίου συνεχίζει δυναμικά. «Έχουμε υπόλοιπο 280 φιαλών. Έχω πει ότι όταν φτάσουμε τις 300 θα αποχωρήσω, θα δώσω τόπο στη νέα γενιά. Κάθε φορά όμως μου λένε: ‘Δεν μαζεύτηκαν ακόμη 300, δεν φεύγεις’», αναφέρει.

Έκκληση για συμμετοχή

Η Μόρφη Τσαλπαρά κλείνει με μια ευχή: περισσότεροι Έλληνες και Ελληνίδες να εγγράφονται σε τράπεζες αίματος. «Αυτό είναι πολύ πιο αποτελεσματικό από το να πηγαίνει κάποιος σποραδικά σε ένα νοσοκομείο για να δώσει αίμα», επισημαίνει.

Η αιμοδοσία διαρκεί μόλις 8-10 λεπτά και μπορεί να πραγματοποιείται κάθε έξι μήνες. Όσοι και όσες ασφαλισμένοι του ΕΔΟΕΑΠ επιθυμούν να συμμετάσχουν στην αιμοδοσία της Δευτέρας, ακόμη και αν δεν βρίσκονται στη Θεσσαλονίκη, μπορούν να το κάνουν στα κέντρα αιμοδοσίας της περιοχής τους, με τον κωδικό της τράπεζας αίματος ΕΔΟΕΑΠ Μακεδονίας: 11935. Έτσι εξασφαλίζουν και το δικαίωμα κάλυψης σε περίπτωση προσωπικής ή οικογενειακής ανάγκης για αίμα.

Της Αλεξάνδρας Γούτα