Η μετάβαση σε μια χορτοφαγική διατροφή μπορεί να μοιάζει σαν ένα βήμα προς μια καλύτερη υγεία ή έναν πιο ευγενικό κόσμο, αλλά έχει θετική επίδραση στην ψυχική σας κατάσταση;
Όταν η εργοθεραπεύτρια Μέγκαν Μπεζουίντενχουτ μεταπήδησε σε μια vegan διατροφή, περίμενε να αισθάνεται πιο υγιής. Αλλά μετά από λίγους μήνες, το χρόνιο άγχος και η χαμηλή διάθεση την έκαναν να αναρωτιέται αν οι νέες διατροφικές της συνήθειες επηρέαζαν τον εγκέφαλό της.
Καθώς οι χορτοφαγικές δίαιτες αποκτούν δημοτικότητα, περισσότερες έρευνες τις συνδέουν με ανεπάρκειες θρεπτικών συστατικών που είναι κρίσιμες για την υγεία του εγκεφάλου. Χωρίς προσεκτικό προγραμματισμό γευμάτων, μια χορτοφαγική δίαιτα μπορεί να οδηγήσει σε ελλείψεις με σοβαρές συνέπειες τόσο για τη σωματική όσο και για την ψυχική υγεία.
Κίνδυνοι ψυχικής υγείας
Πολλές μελέτες υποδηλώνουν μια ισχυρή σχέση μεταξύ της αποφυγής του κρέατος και του αυξημένου κινδύνου διαταραχών ψυχικής υγείας.
Μια μελέτη του 2020 που δημοσιεύτηκε στο Critical Reviews in Food Science and Nutrition διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που αποφεύγουν το κρέας βιώνουν σημαντικά υψηλότερα ποσοστά άγχους και κατάθλιψης. Σε μια άλλη έρευνα, πάνω από το 28 τοις εκατό των ατόμων που απείχαν από το κρέας είχαν συμπτώματα κατάθλιψης, σε σύγκριση με λίγο περισσότερο από το 16 τοις εκατό των κρεατοφάγων. Ομοίως, σε μια άλλη έρευνα, τα ποσοστά άγχους ήταν 31,5 τοις εκατό μεταξύ των ατόμων που απείχαν από το κρέας, σε σύγκριση με 18,4 τοις εκατό μεταξύ των κρεατοφάγων.
Διατροφικά κενά στις χορτοφαγικές δίαιτες
Οι χορτοφαγικές δίαιτες, ειδικά οι βίγκαν, συχνά αποτυγχάνουν να παρέχουν βασικά θρεπτικά συστατικά σε βιοδιαθέσιμες μορφές — θρεπτικά συστατικά που το σώμα μπορεί εύκολα να απορροφήσει και να χρησιμοποιήσει. Σύμφωνα με την Τζόρτζια Ίντ, μια εκπαιδευμένη στο Χάρβαρντ ψυχίατρο που ειδικεύεται στη διατροφική και μεταβολική ψυχιατρική, οι μη γαλακτοκομικές ζωικές τροφές όπως το κρέας, τα θαλασσινά και τα πουλερικά παρέχουν το κάθε ένα κάθε απαραίτητο θρεπτικό συστατικό σε μορφές που το σώμα απορροφά εύκολα.
Μια συστηματική ανασκόπηση δεκάδων μελετών μέτρησης θρεπτικών συστατικών διαπίστωσε ότι τα άτομα βίγκαν είναι πιο πιθανό να έχουν έλλειψη σε βιταμίνη B12, βιταμίνη D, ψευδάργυρο, ιώδιο, και ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, εικοσαπεντανοϊκό οξύ (EPA) και εικοσιδυαεξανοϊκό οξύ (DHA) — όλα αυτά είναι απαραίτητα για την υγεία του εγκεφάλου.
«Ο εγκέφαλος απαιτεί κάθε απαραίτητο θρεπτικό συστατικό για να λειτουργεί σωστά, οπότε αν έχετε ανεπάρκεια σε οποιοδήποτε από αυτά τα θρεπτικά συστατικά, η ψυχική σας υγεία μπορεί να υποφέρει», είπε η Ιντ.
Επισήμανε ότι οι ελλείψεις σε θρεπτικά συστατικά στις δίαιτες βίγκαν εκτείνονται πέρα από την ανεπάρκεια της βιταμίνης Β12, μια κοινή ανησυχία για όσους ακολουθούν παρόμοιες δίαιτες.
Ενώ ορισμένα τρόφιμα περιέχουν απαραίτητα θρεπτικά συστατικά, η Ιντ εξήγησε ότι το σώμα δεν τα απορροφά πάντα αποτελεσματικά. «Ακριβώς επειδή μια φυτική τροφή περιέχει ένα θρεπτικό συστατικό δεν σημαίνει ότι μπορείτε να έχετε πρόσβαση σε αυτό», είπε, προσθέτοντας ότι οι ενώσεις στα φυτά (αντιθρεπτικά συστατικά) μπορεί να επηρεάσουν την απορρόφηση, καθιστώντας δυσκολότερη τη λήψη βασικών βιταμινών και μετάλλων μόνο από φυτικές πηγές.
Έλλειψη θρεπτικών συστατικών και ο αντίκτυπός τους στην ψυχική υγεία
Εδώ είναι το πώς οι βασικές ελλείψεις σε θρεπτικά συστατικά σε χορτοφαγικές δίαιτες μπορούν να επηρεάσουν την ψυχική υγεία.
Σίδηρος
Ο σίδηρος σε φυτικές πηγές υπάρχει ως μη αιμικός σίδηρος, ο οποίος, σύμφωνα με μια μελέτη του 2024, έχει ποσοστό απορρόφησης μόνο 2 τοις εκατό έως 20 τοις εκατό. Συγκριτικά, ο αιμικός σίδηρος από ζωικές πηγές απορροφάται με σημαντικά υψηλότερο ποσοστό από 15 τοις εκατό έως 35 τοις εκατό.
Επειδή η έλλειψη σιδήρου παίζει κρίσιμο ρόλο στη λειτουργία του εγκεφάλου, η ανεπαρκής πρόσληψη ή η κακή απορρόφηση μπορεί να συμβάλει σε καταστάσεις όπως η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής/υπερκινητικότητας (ADHD) και άλλες ψυχιατρικές διαταραχές.
Ψευδάργυρος
Ο ψευδάργυρος από φυτικές πηγές, όπως τα όσπρια και τα δημητριακά ολικής αλέσεως, συχνά απορροφάται ελάχιστα λόγω των φυτικών οξεών που συνδέονται με αυτόν, είπε ο Μφο Τσουκούντου, ένας ολιστικός και λειτουργικός διατροφολόγος, στην Epoch Times.
Οι ανεπάρκειες ψευδαργύρου σχετίζονται με ADHD, μείζονα κατάθλιψη, και ψυχωσικά συμπτώματα.
Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα
Περίπου το 20 τοις εκατό του εγκεφάλου περιλαμβάνει DHA, ένα απαραίτητο συστατικό για την υγεία του εγκεφάλου, που βρίσκεται κυρίως σε ζωικές τροφές. Ωστόσο, οι φυτικές πηγές ωμέγα-3 όπως ο λιναρόσπορος και οι σπόροι τσία περιέχουν άλφα-λινολενικό οξύ (ALA), το οποίο έχει περιορισμένο ποσοστό μετατροπής σε DHA μόνο από 2 τοις εκατό έως 15 τοις εκατό, εξήγησε η Ιντ.
Επομένως, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι τα επίπεδα DHA είναι 31 τοις εκατό χαμηλότερα στους χορτοφάγους και 59 τοις εκατό χαμηλότερα στους βίγκαν σε σύγκριση με τους κρεατοφάγους.
Η ανεπαρκής πρόσληψη DHA έχει συνδεθεί με υψηλότερο κίνδυνο αυτοκτονίας και καταστάσεων όπως ο αυτισμός, η κατάθλιψη, η σχιζοφρένεια και η άνοια.
Οι ψυχικές ασθένειες είναι πολυπαραγοντικές και ενώ θρεπτικά συστατικά όπως το DHA μπορεί να παίζουν ρόλο, αποτελούν μόνο ένα κομμάτι του παζλ.
Ο παρακάτω πίνακας παρουσιάζει τα βασικά θρεπτικά συστατικά που βρίσκονται στα τρόφιμα φυτικής προέλευσης και τις προκλήσεις που σχετίζονται με την απορρόφησή τους.
The Epoch Times
Διαχείριση διατροφικών αναγκών
Παρά αυτές τις προκλήσεις, είναι δυνατό να καλυφθούν οι διατροφικές ανάγκες σε μια χορτοφαγική διατροφή με προσεκτικό σχεδιασμό. Ο Τσουκούντου μοιράστηκε τις ακόλουθες σκέψεις:
Συνδυάστε φυτικές πηγές σιδήρου (π.χ. φακές και σπανάκι) με τροφές πλούσιες σε βιταμίνη C όπως εσπεριδοειδή, πιπεριές, και ντομάτες για να ενισχύσετε την απορρόφηση του σιδήρου.
Χρησιμοποιήστε τεχνικές όπως το μούλιασμα, η ζύμωση, και η βλάστηση για να μειώσετε τα επίπεδα φυτικών οξέων και να βελτιώσετε την απορρόφηση ψευδαργύρου, σιδήρου, μαγνησίου, και ασβεστίου.
Σκεφτείτε για πιθανή συμπερίληψη στην δίαιτά σας συμπληρωμάτων με βάση τα μικροφύκη για EPA και DHA, ειδικά κατά την εγκυμοσύνη ή την εφηβεία, όταν οι διατροφικές απαιτήσεις είναι υψηλότερες.
Βελτιστοποιήστε τη μετατροπή των θρεπτικών συστατικών τρώγοντας επαρκείς πρωτεΐνες, βιταμίνες και μέταλλα για την υποστήριξη των μεταβολικών λειτουργιών.
Αποφύγετε τα τρανς λιπαρά και το αλκοόλ, τα οποία παρεμβαίνουν στην απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών και στον μεταβολισμό προάγοντας φλεγμονή.
Παρακολουθήστε τη λειτουργία του ήπατος, καθώς παίζει βασικό ρόλο στη μετατροπή ορισμένων θρεπτικών συστατικών, όπως η μετατροπή ALA-σε-DHA.
Εξετάσεις για ανεπάρκεια θρεπτικών συστατικών
Εκτός από τις ανησυχίες για την ψυχική υγεία, συμπτώματα όπως εύθραυστα νύχια, αραιά μαλλιά και ξηρό, ερεθισμένο δέρμα μπορεί να σηματοδοτούν ανεπάρκεια ψευδαργύρου ή βασικών λιπαρών οξέων.
Εξετάστε το ενδεχόμενο να κάνετε εξετάσεις αίματος για να ανιχνεύσετε κοινές ελλείψεις και να εξασφαλίσετε επαρκή διατροφική κάλυψη. Συμβουλευτείτε έναν πάροχο υγειονομικής περίθαλψης ή διατροφολόγο για να αντιμετωπίσετε τα κενά με διατροφικές προσαρμογές ή συμπληρώματα διατροφής.
Η Μπεζουίντενχουτ έμαθε από πρώτο χέρι ότι η αφαίρεση ζωικών προϊόντων άφησε ένα κενό στις διατροφικές της ανάγκες.
«Έπρεπε να σκέφτομαι σκόπιμα για να παρέχω στον εγκέφαλό μου τα θρεπτικά συστατικά που απαιτούσε και να προγραμματίσω τα γεύματά μου πιο προσεκτικά».
Μια καινοτόμος ελληνική εταιρεία, με έδρα τον Οξύλιθο Κύμης στην Εύβοια, αντλεί έμπνευση από τη διατροφή των αρχαίων Ελλήνων και δημιουργεί μπάρες δημητριακών που βασίζονται σε αυθεντικές πρώτες ύλες, όπως δημητριακά, αποξηραμένα φρούτα, ξηρούς καρπούς και μέλι, οι οποίες ήταν τμήμα της καθημερινής διατροφής και κατά την αρχαιότητα.
Μιλώντας στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων η ιδιοκτήτρια της εταιρίας «EUPHORIA MEALS», Μαρία Μαρκοπούλου, υπογράμμισε ότι «στόχος δεν είναι οι εμπορικές υπερβολές αλλά η διατήρηση της διατροφικής αξίας όπως αυτή ήταν διαμορφωμένη κατά την αρχαιότητα, μέσω της αυθεντικότητας των προϊόντων μας».
Δραστηριοποιούμενη για δυόμισι χρόνια στην αγορά, η εταιρεία χρησιμοποιεί αποκλειστικά δικές της συνταγές, με την παραγωγή να πραγματοποιείται σε εξειδικευμένη μονάδα υψηλών προδιαγραφών.
Η τήρηση αυστηρών ποιοτικών πρωτοκόλλων εξασφαλίζεται μέσω πιστοποιήσεων ISO και HACCP.
«Οι πρώτες ύλες που χρησιμοποιούμε προέρχονται, όταν αυτό είναι εφικτό, από την ελληνική αγορά» είπε η κα Μαρκοπούλου και έφερε ως χαρακτηριστικό παράδειγμα το φημισμένο σύκο Κύμης, το παρθένο ελαιόλαδο, το μέλι και τη σταφίδα.
«Ωστόσο, για τη βελτιστοποίηση της διατροφικής αξίας των προϊόντων, ενσωματώνονται και υλικά που δεν παράγονται εγχώρια, όπως το βραζιλιάνικο καρύδι, το οποίο φυσικά δεν καλλιεργείται στη χώρα μας» τόνισε.
«Όχι» σε σούπερ μάρκετ – «Ναι» σε delicatessen
Αντί να ακολουθήσει το παραδοσιακό δίκτυο διανομής των σούπερ μάρκετ, η εταιρεία επιλέγει πιο εξειδικευμένα κανάλια, αποφεύγοντας τις πιέσεις της τιμολογιακής πολιτικής και τις απαιτήσεις μακροχρόνιων πιστώσεων.
«Δεν έχουμε μπει σε σούπερ μάρκετ, [αφ’ ενός] γιατί θεωρούμε ότι εκεί το προϊόν μας θα ‘χαθεί’ [αφ’ ετέρου επειδή] η πολιτική των μεγάλων αλυσίδων να πληρώνουν μετά από αρκετό καιρό αποτελεί μεγάλο εμπόδιο για μια εταιρία όπως η δική μας», είπε.
Έτσι, επιλέχθηκε να αναπτυχθεί η παρουσία της σε delicatessen, πανεπιστημιακά κυλικεία και premium καφέ, ενώ προμηθεύει και κυλικεία της Ελληνικής Αστυνομίας.
Επιπλέον, έχει ξεκινήσει ήδη τα πρώτα «διεθνή της βήματα», μιας και βρίσκεται πλέον και στις αγορές της Κύπρου και του Κατάρ, ενισχύοντας έτσι την παρουσία της και σε εκτός συνόρων αγορές.
Η ομάδα της αποτελείται από τέσσερα άτομα: δύο διατροφολόγους, που επιμελούνται τις συνταγές με γνώμονα τη θρεπτική αξία, πάντα βάσει των αρχαίων προτύπων, αλλά και δύο στελέχη υπεύθυνα για την εμπορική ανάπτυξη
«Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά των προϊόντων είναι η χρήση παρθένου ελαιολάδου αντί για φοινικέλαιο ή κραμβέλαιο, τα οποία αν και διαδεδομένα στη βιομηχανία των σνακ, έχουν επικριθεί για τις αρνητικές περιβαλλοντικές και υγειονομικές επιπτώσεις τους», σημείωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κα Μαρκοπούλου, προσθέτοντας ότι «επιπλέον, οι μπάρες δεν περιέχουν πρόσθετη ζάχαρη, καθώς τα φυσικά σάκχαρα προέρχονται αποκλειστικά από αποξηραμένα φρούτα, ξηρούς καρπούς και μέλι. Δεν χρησιμοποιούνται χημικά συντηρητικά ή αλάτι, διατηρώντας έτσι την αγνότητα των συστατικών».
Θρεπτικές με τη «σφραγίδα» του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών
Η θρεπτική αξία των προϊόντων έχει επιβεβαιωθεί από επιστημονικές αναλύσεις. Σύμφωνα με το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, οι μπάρες είναι πλούσιες σε φυτικές ίνες, μαγνήσιο, μαγγάνιο και σίδηρο.
Παράλληλα, έρευνα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, που δημοσιεύτηκε σε αμερικανικό επιστημονικό περιοδικό, ανέδειξε τις ενεργειακές ιδιότητες του προϊόντος, επιβεβαιώνοντας ότι προσφέρει παρατεταμένο κορεσμό και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως γεύμα αντικατάστασης.
«Με γνώμονα την ποιότητα και την καινοτομία, εμείς ως εταιρεία συνεχίζουμε να επενδύουμε στην ανάπτυξη νέων προϊόντων, παραμένοντας πιστοί στη φιλοσοφία της αρχαίας ελληνικής διατροφής» τονίζει η κα Μαρκοπούλου.
Σε μια εποχή όπου η διατροφική συνείδηση αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη σημασία, οι μπάρες δημητριακών της Κύμης αποτελούν μια υγιεινή και θρεπτική επιλογή για τον σύγχρονο καταναλωτή, που αναζητά φυσικά και αγνά προϊόντα, με πλούσια γεύση και ανώτερη ποιότητα.
Ο δύσκαμπτος αυχένας είναι μια οξεία καταπόνηση των μυών του λαιμού, που χαρακτηρίζεται από πόνο και περιορισμένη κινητικότητα. Ενώ συχνά αποδίδεται σε κακή στάση ύπνου ή σε ακατάλληλο μαξιλάρι, η υποκείμενη αιτία είναι συχνότερα η υπερβολική ένταση στα νεύρα και τους μυς του λαιμού και των ώμων.
Κατά τη διάρκεια του ύπνου, η ροή του αίματος και ο καρδιακός ρυθμός μειώνονται φυσικά, γεγονός που μπορεί να περιορίσει περαιτέρω την κυκλοφορία σε περιοχές με προϋπάρχουσα κακή ροή αίματος. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μυϊκή ένταση στον αυχένα και μειωμένη κινητικότητα των αρθρώσεων. Με την πάροδο του χρόνου, το να έχετε έναν επίμονα δύσκαμπτο αυχένα μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την υγεία των μεσοσπονδύλιων δίσκων.
Συνήθεις αιτίες δυσκαμψίας του αυχένα
Οι κοινές αιτίες ενός δύσκαμπτου αυχένα περιλαμβάνουν:
Κακή στάση σώματος
Η κακή στάση του σώματος είναι μια από τις κύριες αιτίες δύσκαμπτου αυχένα. Στον σύγχρονο τρόπο ζωής μας, η υπερβολική χρήση ηλεκτρονικών συσκευών μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα όπως η στάση του κεφαλιού προς τα εμπρός, η κύρτωση, και οι ώμοι που γέρνουν εμπρός. Με την πάροδο του χρόνου, αυτές οι συνήθειες ασκούν αυξημένη πίεση στην αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης και στους ώμους.
Επιπλέον, το να γέρνετε στη μία πλευρά ενώ κάθεστε σε έναν καναπέ ή χρησιμοποιείτε ένα γραφείο ή πληκτρολόγιο που είναι πολύ ψηλά — αναγκάζοντας τους ώμους να κυρτώσουν — μπορεί να προκαλέσει μυϊκές ανισορροπίες, οδηγώντας σε πόνο και δυσκαμψία.
Ακατάλληλη θέση ύπνου
Ο ύπνος μπρούμυτα ή με το κεφάλι στη μία πλευρά αναγκάζει τους μυς του λαιμού σε αφύσικο τέντωμα ή συστροφή. Αυτό οδηγεί σε μη φυσιολογική πίεση στη μία πλευρά των αρθρώσεων, προκαλώντας μυϊκή ένταση, ακαμψία και δυσφορία.
Άγχος
Τα υψηλά επίπεδα άγχους και έντασης — που συχνά προκαλούνται από απαιτητικές εργασίες ή προθεσμίες εργασίας — μπορούν να αυξήσουν το σφίξιμο των μυών στον αυχένα και τους ώμους.
Ακατάλληλα κλινοσκεπάσματα
Τα μαξιλάρια που είναι πολύ ψηλά ή χαμηλά μπορούν να αναγκάσουν τον λαιμό να βρεθεί σε υπερβολική έκταση ή κάμψη κατά τη διάρκεια του ύπνου. Με την πάροδο του χρόνου, αυτή η ακατάλληλη θέση μπορεί να οδηγήσει σε μυϊκή δυσκαμψία και δυσφορία.
Κοινό κρυολόγημα
Ασθένειες όπως το κοινό κρυολόγημα μπορεί να προκαλέσουν μυϊκή δυσκαμψία και η έκθεση σε χαμηλές θερμοκρασίες μπορεί να σφίξει περαιτέρω τους μυς του λαιμού, αυξάνοντας τον κίνδυνο άκαμπτου αυχένα.
Κακή κυκλοφορία και κρύος καιρός
Ο κρύος καιρός μπορεί να μειώσει την κυκλοφορία του αίματος, γεγονός που μπορεί να επιδεινώσει την υπάρχουσα μυϊκή ένταση.
Περιορισμένη κινητικότητα της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης
Το μειωμένο εύρος κίνησης στην αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης καθιστά πιο δύσκολο για το σώμα να εκτελεί ομαλές και ολοκληρωμένες κινήσεις, αυξάνοντας τον κίνδυνο δυσκαμψίας, πόνου, ακόμη και τραυματισμού.
Η περιορισμένη κινητικότητα στη θωρακική μοίρα της σπονδυλικής στήλης αναγκάζει το κάτω μέρος της πλάτης και του αυχένα να αντισταθμίσουν αναλαμβάνοντας επιπλέον κίνηση. Αυτό αυξάνει την καταπόνηση των μυών του λαιμού, αυξάνοντας τον κίνδυνο δυσκαμψίας και δυσφορίας.
Τρόποι για ανακούφιση της δυσκαμψίας αυχένα
Η θεραπεία για τη δυσκαμψία του αυχένα χωρίζεται συνήθως σε δύο φάσεις — την οξεία και τη χρόνια φάση. Στην οξεία φάση, ο στόχος είναι να χαλαρώσετε τους σφιγμένους μυς χρησιμοποιώντας τεχνικές όπως:
Άμεση πίεση
Το όργανο τενόντων Golgi, που βρίσκεται μέσα στους τένοντες, παίζει κρίσιμο ρόλο στη ρύθμιση της έντασης των μυών. Είναι ένας προστατευτικός μηχανισμός, που βοηθά τους μυς να χαλαρώσουν όταν αυξάνεται η ένταση για την πρόληψη τραυματισμών. Η εφαρμογή άμεσης πίεσης σε σφιγμένους μυς μπορεί να ενεργοποιήσει το όργανο τένοντα Golgi, προωθώντας τη μυϊκή χαλάρωση και μειώνοντας την ένταση.
Θεραπεία θερμότητας
Η θερμοθεραπεία διαστέλλει τα αιμοφόρα αγγεία και αυξάνει τη ροή του αίματος στην άρρωστη περιοχή. Η βελτιωμένη κυκλοφορία βοηθά στην παροχή θρεπτικών ουσιών και οξυγόνου στους ιστούς, ενώ απομακρύνει απόβλητα. Θερμοφόρες, ζεστές πετσέτες, ή ακόμα και πιστολάκι μαλλιών μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να ζεστάνουν απαλά την περιοχή και να ανακουφίσουν την ένταση των μυών.
Οι στρατηγικές για τη διαχείριση ενός άκαμπτου αυχένα κατά τη χρόνια φάση εστιάζονται στη βελτίωση της στάσης του σώματος και στην ενσωμάτωση ασκήσεων για τη μείωση της έντασης του αυχένα, των ώμων και του στήθους.
Ασκήσεις για τη βελτίωση της κινητικότητας της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης
1. Πηγούνι προς τα μέσα
Τραβήξτε απαλά το πηγούνι σας προς τα πίσω, επιτρέποντας στην αυχενική σας σπονδυλική στήλη να μετακινηθεί ελαφρώς προς τα πίσω.
Επεκτείνετε τον λαιμό σας προς τα πάνω, με στόχο να τεντώσετε και να επιμηκύνετε απαλά την αυχενική σας μοίρα.
Κρατήστε κάθε θέση για τρία δευτερόλεπτα. Εκτελέστε 12 επαναλήψεις ανά σετ και στοχεύστε σε τρία σετ την ημέρα.
Πηγούνι προς τα μέσα. (The Epoch Times)
2. Έκταση λαιμού
1. Γείρετε απαλά τον λαιμό σας προς τα δεξιά και μετά προς τα αριστερά, διατηρώντας την κίνηση ομαλή και αποφεύγοντας οποιαδήποτε συστροφή. Θα πρέπει να αισθάνεστε ένα απαλό τέντωμα στο πλάι του λαιμού σας καθώς κινείστε.
2. Χαμηλώστε τον αυχένα σας ξεκινώντας την κίνηση από τη θωρακική μοίρα της σπονδυλικής στήλης (περίπου τρία πλάτη δακτύλων κάτω από τη βάση του λαιμού σας).
3. Καθώς σηκώνετε το κεφάλι σας, εστιάστε στο να ισιώσετε τη στάση σας.
Έκταση λαιμού. (The Epoch Times)
Ασκήσεις για τη βελτίωση της κινητικότητας της θωρακικής σπονδυλικής στήλης
Όρθια έκταση ώμων
1. Σταθείτε με τα πόδια ανοιχτά στο πλάτος των ώμων, κρατώντας τα γόνατά σας ίσια.
2. Κάνετε επίκυψη από τους γοφούς και κρατηθείτε στην πλάτη μιας καρέκλας με τα δύο χέρια.
3. Χαμηλώστε το πρόσωπό σας κάτω από το επίπεδο των χεριών σας για να τεντώσετε τους μυς στους ώμους και τις ωμοπλάτες σας.
Όρθια έκταση ώμων. (The Epoch Times)
2. Γονατιστή έκταση ώμων
1.Γονατίστε μπροστά σε μια καρέκλα και ακουμπήστε και τους δύο αγκώνες στην καρέκλα.
2. Χαμηλώστε το πρόσωπό σας κάτω από το επίπεδο των χεριών σας για να τεντώσετε τους μυς στους ώμους και τις ωμοπλάτες σας.
Γονατιστή έκταση ώμων. (The Epoch Times)
3. Έκταση πέρασμα βελόνας
1. Ξεκινήστε σε στάση στα τέσσερα, με τα γόνατά σας ακριβώς κάτω από τους γοφούς σας και τα χέρια σας ακριβώς κάτω από τους ώμους σας.
2. Πλησιάστε το δεξί σας χέρι κάτω από το σώμα σας προς τα αριστερά, χαμηλώνοντας τον δεξιό σας ώμο στο έδαφος. Κρατήστε τη θέση για τρία δευτερόλεπτα.
3. Επιστρέψτε στην αρχική θέση και επαναλάβετε την κίνηση με το αριστερό σας χέρι, προς τη δεξιά πλευρά.
Έκταση πέρασμα βελόνας. (The Epoch Times)
4. Ύπτια σπονδυλική περιστροφή
1. Ξαπλώστε ανάσκελα με τα χέρια τεντωμένα στα πλάγια.
2. Λυγίστε το αριστερό σας γόνατο και περιστρέψτε το απαλά προς τα δεξιά, αφήνοντάς το να ακουμπήσει στο πάτωμα. Ταυτόχρονα, γυρίστε το κεφάλι σας προς τα αριστερά. Κρατήστε αυτή τη θέση για τρία δευτερόλεπτα.
3. Επιστρέψτε στην αρχική θέση και μετά επαναλάβετε την κίνηση με το δεξί γόνατο, γυρίζοντας το κεφάλι σας προς τα δεξιά.
Ύπτια σπονδυλική περιστροφή. (The Epoch Times)
Σημεία βελονισμού για τη βελτίωση της δυσκαμψίας αυχένα
Στην παραδοσιακή κινεζική ιατρική, ο βελονισμός χρησιμοποιείται συνήθως για την ανακούφιση των συμπτωμάτων ακαμψίας αυχένα. Μερικά από τα αποτελεσματικότερα σημεία βελονισμού περιλαμβάνουν:
Fengchi (GB20): Βρίσκεται στη βάση του κρανίου, πίσω από τον λοβό του αυτιού και εκατέρωθεν της σπονδυλικής στήλης.
Jianjing (GB21): Βρίσκεται στα μισά του δρόμου μεταξύ της βάσης του λαιμού και της κορυφής των ώμων.
Luozhen (Ex-UE14): Βρίσκεται μεταξύ του δεύτερου και του τρίτου μετακαρπίου οστού στο πίσω μέρος του χεριού.
Houxi (Sl3): Βρίσκεται στην οριζόντια πτύχωση κοντά στη βάση του μικρού δακτύλου όταν κάνετε μια γροθιά.
Η εφαρμογή πίεσης σε αυτά τα σημεία βελονισμού μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση από την ταλαιπωρία που σχετίζεται με τη δυσκαμψία του αυχένα.
Ο Λύντον Χάρρις βρήκε τη δουλειά των ονείρων του όταν διορίστηκε ιερέας του παρεκκλησίου του Αγίου Παύλου στη Γουώλ Στρητ, τον Απρίλιο του 2001. Ωστόσο, λίγους μήνες αργότερα, τραγικά γεγονότα θα άλλαζαν για πάντα την πορεία της ζωής του.
Ο Χάρρις έχασε το σπίτι του, τη γυναίκα του, ακόμη και την υγεία του, υποφέροντας από μετατραυματικό στρες, κατάθλιψη και βλάβη στους πνεύμονες.
Ένιωθε πως είχε κάθε δικαίωμα να δυσανασχετεί με τον κόσμο και έτσι έκανε. Αυτό που τον έσωσε ήταν κάτι απροσδόκητο: η δύναμη της συγχώρεσης.
Από ήρωας, θύμα
Μόλις τρία τετράγωνα μακριά από το Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου, η εκκλησία του Λύντον στάθηκε μάρτυρας της τραγωδίας της 11ης Σεπτεμβρίου. Η καταστροφή διαδραματίστηκε μπροστά στα μάτια του. Είδε τους πύργους να πέφτουν και στη συνέχεια, είδε από κοντά τους ανθρώπους που είχαν χάσει τα σπίτια τους και τους αγαπημένους τους και δεν είχαν πού να στραφούν.
Μπροστά στη συντριπτική ανάγκη των ανθρώπων, ο Λόντον συντόνισε μια ομάδα εθελοντών για να στήσουν έναν αυτοσχέδιο σταθμό τροφίμων, σερβίροντας χάμπουργκερ και χοτ ντογκ. Αργότερα, συνέβαλε στην προώθηση αυτών των ανθρωπιστικών προσπαθειών στο Σημείο Μηδέν, ανοίγοντας την εκκλησία του, το παρεκκλήσι του Αγίου Παύλου, για να εξυπηρετήσει τις ανάγκες των πρώτων ανταποκριτών και των εργαζομένων στο Σημείο Μηδέν, προσφέροντας φαγητό, μασάζ, χειροπρακτική φροντίδα και συμβουλευτική. Η εκκλησία προσέφερε επίσης ένα μέρος για να κοιμηθούν οι άνθρωποι, παρέχοντας ακόμη και αρκουδάκια σε παιδιά – ή ενήλικες – που τα είχαν μεγάλη ανάγκη.
Ο Λύντον με μια ρόμπα στολισμένη με σήματα των υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης, που αντιπροσωπεύουν την αλληλεγγύη, την υποστήριξη και τη μνήμη. (Ευγενική παραχώρηση της Χριστίνα Σάντερσον)
«Η μητέρα μου πάντα με δίδασκε ότι αν κάποιος έχει πρόβλημα, τον βοηθάς. Και μετά, αν μπορείς, τον ταΐζεις», λέει ο Λόντον.
Ωστόσο, η ηγεσία της εκκλησίας του είχε άλλα σχέδια. Μετατόπισαν την εστίασή τους από την ανθρωπιστική βοήθεια στη συντήρηση των κτηρίων. Ο Λόντον αντιστάθηκε χωρίς αποτέλεσμα, και προς έκπληξή του, η διοίκηση της εκκλησίας δεν αναγνώρισε ούτε εκτίμησε τις προσπάθειές του να βοηθήσει τους ανθρώπους.
Μήνες αργότερα, βρέθηκε ανάμεσα σε ένα κατάμεστο ακροατήριο, που είχε πάει στην Ιστορική Εταιρεία της Νέας Υόρκης για να δει το τρέιλερ ενός ντοκυμαντέρ που είχε φτιάξει η εκκλησία για τη διακονία του παρεκκλησίου του Αγίου Παύλου στο Σημείο Μηδέν, για να διαπιστώσει ότι, ως εμπνευστής και κεντρικό πρόσωπο, έχοντας εργαστεί πάνω από 240 ημέρες επιβλέποντας την επιχείρηση, δεν εμφανιζόταν ούτε σε ένα καρέ.
Ήταν σαν να είχε διαγραφεί, «σαν να μην τους ενδιέφερε τίποτα από όσα έκανα», είπε.
Οι οκτώμισι μήνες που προσέφερε με αυταπάρνηση στο Σημείο Μηδέν τού κόστισαν βλάβες στους πνεύμονες και τα ιγμόρεια του – τώρα άρχιζε να αναδύεται η αίσθηση της θυματοποίησης.
Νιώθοντας θυμωμένος και προδομένος, παραιτήθηκε.
«Σύντομα, η ζωή μου άρχισε να καταρρέει», διηγείται. Λίγο αργότερα, έχασε το σπίτι του και ο γάμος του διαλύθηκε. Με άρρωστο σώμα και μυαλό, υπέφερε από κατάθλιψη και διαταραχή μετατραυματικού στρες.
Η δυσαρέσκειά του κράτησε για μια δεκαετία – ζούσε στο προσωπικό του «Σημείο Μηδέν».
«Ο Νέλσον Μαντέλα το είπε καλύτερα: ‘Το να μην συγχωρείς είναι σαν να πίνεις εσύ δηλητήριο και να περιμένεις να πεθάνουν οι εχθροί σου από αυτό’», λέει ο Λόντον.
«Ήπια αυτό το δηλητήριο και μερικές φορές είχε πολύ καλή γεύση. Και κάθε φορά που έπινα μια γουλιά, ένα ακόμα κομμάτι μου πέθαινε», είπε.
«Τα καλά νέα είναι ότι αυτό δεν είναι το τέλος της ιστορίας. Η ζωή μου άλλαξε όταν άνοιξα την καρδιά μου στη συγχώρεση.»
Η απελευθέρωση χαρίζει ευτυχία και υγεία
Ο Λοράν Τουσσαίν, καθηγητής ψυχολογίας στο Luther College και κορυφαίος ερευνητής της συγχώρεσης, μίλησε στην Epoch Times για μια μελέτη που διεξήγαγε με δείγμα 1.423 Αμερικανών, η οποία έδειξε ότι το να συγχωρείς τον εαυτό σου, να συγχωρείς τους άλλους και να αισθάνεσαι συγχωρεμένος από τον Θεό συνδέονται στενά με την καλή ψυχική και σωματική υγεία, την ικανοποίηση από τη ζωή και την ευτυχία.
Αντιθέτως, η αδυναμία συγχώρεσης έχει έντονα αρνητικές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία, οδηγώντας σε μηρυκασμό και καταθλιπτικά συμπτώματα.
(The Epoch Times)
Αυτό στο οποίο εστιάζoυμε τείνει να μεγαλώνει. Η συνεχής θλίψη και αναμάσηση των παλιών τραυμάτων δημιουργεί ακατάπαυστα στρες, πυροδοτώντας συνεχή απελευθέρωση κορτιζόλης, δήλωσε ο Έβερετ Ουόρδιγκτον, ομότιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Virginia Commonwealth University και συγγραφέας περισσότερων από 50 βιβλίων για τη συγχώρεση.
Σύμφωνα με μελέτη του 2019, ο μηρυκασμός σχετίζεται με μικρότερη διάρκεια ύπνου και σημαντικά υψηλότερα επίπεδα κορτιζόλης κατά το ξύπνημα.
(The Epoch Times)
Η κορτιζόλη δρα ευεργετικά βραχυπρόθεσμα, αλλά με την πάροδο του χρόνου, «επηρεάζει αρνητικά κάθε σύστημα στο σώμα σας», εξήγησε ο Ουόρδιγκτον στην Epoch Times.
Η επονομαζόμενη ‘ορμόνη του στρες’ ενεργοποιεί τον άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων, το σύστημα συναγερμού του σώματος που είναι απαραίτητο για την αντίδραση «μάχη ή φυγή». Ωστόσο, αν υπερδραστηριοποιηθεί, μπορεί να βλάψει το καρδιαγγειακό σύστημα, να συρρικνώσει τον ιππόκαμπο (όπου παγιώνονται οι μνήμες) και να διαταράξει τόσο το ανοσοποιητικό όσο και το γαστρεντερικό σύστημα, δήλωσε ο Ουόρδιγκτον.
Επιπλέον, η αδυναμία συγχώρεσης συνδέεται με αυξημένες πιθανότητες αυτοκτονίας.
«Όταν είσαι γεμάτος θυμό και μίσος, δεν σε ενδιαφέρει και τόσο η ζωή σου», υποστηρίζει ο Μάικλ Μπάρρυ, ιερέας και πρώην διευθυντής ποιμαντικής φροντίδας στα Κέντρα Θεραπείας Καρκίνου της Αμερικής για 10 χρόνια.
Όταν εγκαταλείπουμε τη μνησικακία και συγχωρούμε, η σωματική μας υγεία επίσης επηρεάζεται.
Ο Τουσσαίν περιέγραψε ένα αποκαλυπτικό πείραμα, στο οποίο οι συμμετέχοντες έφεραν στον νου τους μια φορά που κάποιος τους πλήγωσε.
Όταν αφηγούμαστε μια οδυνηρή εμπειρία, νιώθουμε έναν κόμπο στο στομάχι, το στόμα μας στεγνώνει και αρχίζουμε να ιδρώνουμε λίγο, λέει ο Τουσσαίν. Παρόλο που είναι μια νοητική εμπειρία, κάτι που ανακαλούμε στη μνήμη, ο εγκέφαλός μας δεν αντιλαμβάνεται κατά βάθος τη διαφορά και το σώμα μας ξανανιώνει την αγχωτική εμπειρία.
Οι συμμετέχοντες στο πείραμα που είχαν συγχωρήσει, δεν είχαν έντονες αντιδράσεις. Ο καρδιακός τους ρυθμός, η αρτηριακή τους πίεση και η ένταση των μυών στο μέτωπο ήταν χαμηλότερη και πιο χαλαρή. Η συγχώρεση καταπράυνε το αποτύπωμα της οδυνηρής εμπειρίας, με αποτέλεσμα μια υποτονική ή «ρυθμισμένη» αντίδραση στο στρες.
(The Epoch Times)
Το άγχος συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο μείζονος κατάθλιψης, καρδιαγγειακή νόσο και καρκίνο. Μελέτες δείχνουν ότι το στρες μπορεί να μεταβάλει την έκφραση γονιδίων, να ενεργοποιήσει φλεγμονώδεις παράγοντες και να συμβάλει στην ανάπτυξη και τη μετάσταση όγκων.
Σε μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Journal of Health Psychology, ο Τουσσαίν διαπίστωσε ότι η συγχώρεση αντισταθμίζει σημαντικά το άγχος κατά τη διάρκεια της ζωής, προλαμβάνει τις ψυχικές ασθένειες και βελτιώνει την υγεία.
(The Epoch Times)
Σύμφωνα με τον Τουσσαίν, τα άτομα που συγχωρούν τείνουν να αντιμετωπίζουν πιο αποτελεσματικά τους στρεσογόνους παράγοντες. Συχνά διαθέτουν πιο ευέλικτες μεθόδους και τείνουν να επικεντρώνονται στο κάθε πρόβλημα.
Ο διευθυντής του Προγράμματος Συγχώρεσης του Στάνφορντ, Φρεντ Λάσκιν, εξήγησε στην Epoch Times ότι «ο σημαντικότερος αντίκτυπος της συγχώρεσης είναι η γνώση ότι μπορείς να ανταπεξέλθεις στη ζωή».
Μπροστά στις αντιξοότητες ή την άδικη μεταχείριση, μπορείτε να αφήσετε το παρελθόν, να αλλάξετε τη ρότα σας και να συνεχίσετε τη ζωή σας με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση, λέει. Αφήνοντας τα αρνητικά συναισθήματα, όπως τη δυσαρέσκεια και τον φόβο, αποκτάμε θετικά συναισθήματα, όπως καλοσύνη, αγάπη και συμπόνια, τα οποία προάγουν την υγεία.
Ο Λύντον είπε ότι ο Λάρκιν, ως ειδικός στη συγχώρεση και φίλος, του έλεγε συχνά ότι αν αφιέρωνε τόση ενέργεια στην αναζήτηση των ευλογιών της ζωής όση αφιέρωνε στην αναμάσηση των ατυχιών του, ίσως έβρισκε μια άλλου είδους ικανοποίηση. Αυτή η αλλαγή προοπτικής έγινε ο ακρογωνιαίος λίθος του ταξιδιού του Λύντον προς τη συγχώρεση.
Γυρίζοντας σελίδα
Για να μπορέσει να ξαναβρεί την υγεία του, ο Λόντον έπρεπε να σταματήσει να νιώθει θύμα και να ανοίξει την καρδιά του στη συγχώρεση .
Όταν ο Πάπας Φραγκίσκος ανακήρυξε το 2016 έτος ιωβηλαίου – ένα ιδιαίτερο έτος που επικεντρώνεται στη συγχώρεση και το έλεος – ο Λύντον ξεκίνησε για ένα προσκύνημα στο Καμίνο ντε Σαντιάγκο.
Μια παράδοση στο Καμίνο, αναφέρει ο Λύντον, είναι να κουβαλάς μαζί σου μια πέτρα, την οποία πετάς από τους βράχους του Φινίστερε στη θάλασσα όταν ολοκληρώσεις το μεγάλο ταξίδι, για να «απελευθερωθείς από τα βάρη που κουβαλούσες».
Σε κάθε του βήμα στην πορεία, ο Λύντον σκεφτόταν τη ζωή του, τα λάθη του παρελθόντος και την αδυναμία του να συγχωρέσει, αφήνοντάς τα ένα ένα.
Στο τέλος του ταξιδιού, ο Λύντον και η φίλη του Μαρία, που τον συνόδευε στο προσκύνημα, πέταξαν τις πέτρες τους από τα βράχια και έκαναν «δηλώσεις πρόθεσης για το μέλλον» τους, είπε. Τότε ήταν που της έκανε πρόταση γάμου – και εκείνη είπε «Ναι».
Ο Λύντον και η [νυν] σύζυγός του Μαρία φτάνουν στον καθεδρικό ναό του Αγίου Ιακώβου στο Σαντιάγο ντε λα Κομποστέλα, ολοκληρώνοντας το προσκύνημά τους στο Καμίνο. (Ευγενική παραχώρηση του Λύντον Χάρρις)
«Είμαι ένας νέος άνθρωπος, με μια νέα αποστολή. Έχω γλιτώσει από πολλές προκλήσεις και πολύ πόνο. Νιώθω ευλογημένος», λέει ο Λύντον.
Η ψυχική και σωματική υγεία του είναι σε υψηλότατο επίπεδο, χωρίς ίχνος βλάβης στους πνεύμονές του και χωρίς αισθήματα δυσαρέσκειας, αναφέρει. Είναι παντρεμένος με τη γυναίκα των ονείρων του και εργάζεται ως ομιλητής κινήτρων, διαδίδοντας τα οφέλη της συγχώρεσης.
«Όλοι μας αντιμετωπίζουμε τραγωδίες, αλλά πρέπει να βρούμε δημιουργικούς τρόπους να ανταποκριθούμε, προκειμένου να γίνουμε ευτυχισμένοι, ανθεκτικοί, πολυμήχανοι, ζωογόνοι άνθρωποι. Και η συγχώρεση είναι, χωρίς αμφιβολία, το απόλυτο κλειδί γι’ αυτό», δηλώνει.
Τι είναι και τι δεν είναι η συγχώρεση
«Συγχώρεση δεν είναι να ξεχνάς», επισημαίνει ο Μπάρρυ, ο οποίος είναι επίσης συγγραφέας συγχώρεσης.
Μια επώδυνη ανάμνηση αποτελείται από δύο μέρη: τον πόνο και τη μνήμη. Ακριβώς όπως μια ουλή στο σώμα. «Όταν συγχωρούμε κάποιον, ο πόνος φεύγει, αλλά η ανάμνηση παραμένει.»
Η συγχώρεση δεν είναι μόνο λόγια, προσθέτει και διηγείται την ιστορία μιας γυναίκας που είχε αποξενωθεί από τον πατέρα της εξαιτίας μιας τραυματικής εμπειρίας. Ξεσπούσε με θυμό και προφανώς εξακολουθούσε να πονάει. Όταν τη ρώτησε ο Μπάρρυ αν είχε σκεφτεί ποτέ να συγχωρέσει τον πατέρα της, εκείνη απάντησε: «Τον έχω συγχωρέσει εδώ και πολύ καιρό». Αλλά, ο Μπάρρυ τής υπέδειξε ότι στην πραγματικότητα δεν το είχε κάνει.
Η συγχώρεση είναι «κάτι που γίνεται βαθιά στην καρδιά μας», λέει.
Επιπλέον, σύμφωνα με τον Ουόρδιγκτον, είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε ότι «η συγχώρεση είναι μέσα μας» – μια καθαρά εσωτερική δυναμική – κάτι που κάνουμε για τον εαυτό μας και όχι για τους άλλους.
Η συγχώρεση δεν προϋποθέτει τη συμφιλίωση. Μπορείτε να συγχωρήσετε κάποιον χωρίς να χρειαστεί να τον ξαναδείτε ή να αλληλεπιδράσετε μαζί του, αναφέρει.
Η αρχή της χαράς
Ο Ουόρδιγκτον συνιστά να ακολουθείτε ένα πλαίσιο όταν θέλετε να συγχωρήσετε – το δικό του πλαίσιο συγχώρεσης ονομάζεται REACH forgiveness, και έχει δώσει θετικά αποτελέσματα σε περισσότερες από 50 ελεγχόμενες επιστημονικές μελέτες, όπως λέει.
Το περιγράφει ως εξής: «’Ανακαλέστε’ τον πόνο. ‘Συμπάσχετε’ με το άτομο που σας πλήγωσε. Δώστε ένα ‘ανιδιοτελές’, αναίτιο δώρο συγχώρεσης. ‘Δεσμευτείτε’ σε αυτή τη συγχώρεση που βιώνετε συναισθηματικά και ‘επιμείνετε’ σε αυτήν ακόμα κι όταν αμφιβάλλετε».
Η μέθοδος είναι κατάλληλη τόσο για τα σημαντικά γεγονότα όσο και δευτερεύοντα περιστατικά. Αν κάποιος, για παράδειγμα, σάς μπλοκάρει στην κίνηση, ξεκινάτε ανακαλώντας τον πόνο, αναγνωρίζοντας τον θυμό σας και αποφασίζοντας ότι δεν αξίζει να μείνετε θυμωμένος. Στη συνέχεια, προσπαθήστε να μπείτε στη θέση του άλλου και να σκεφτείτε ότι μπορεί να βιαζόταν ή να ήταν αφηρημένος – όπως ίσως έχει τύχει και σε εσάς. Ύστερα, αφήστε το περιστατικό – ξεχάστε το. Αν αυτό σας είναι δύσκολο, προσπαθήστε να θυμηθείτε τις φορές που έχουν συγχωρέσει εσάς για παρόμοια λάθη. Δεσμευτείτε στην απόφασή σας να το αφήσετε πίσω σας και εμμείνετε στη συγχώρεση, υπενθυμίζοντας στον εαυτό σας ότι επιλέξατε να μην αφήσετε αυτό το ασήμαντο περιστατικό να σας χαλάσει τη μέρα.
Ο Λάσκιν συμβουλεύει να ξεκινήσετε με κάτι μικρό και με τους οικείους σας. Επικεντρωθείτε στους ανθρώπους που είναι σημαντικοί για εσάς και κάντε πρόβες. Καθίστε για δύο λεπτά και εξασκηθείτε στο τι θα μπορούσατε να πείτε σε κάποιον. «Δουλέψτε το μέσα σας, πειραματιστείτε, παίξτε με αυτό», προτείνει.
Το πιο σημαντικό είναι η πρόθεση. «Η συγχώρεση είναι η τελευταία στάση στο τρένο της θεραπείας», δηλώνει ο Λάσκιν, επισημαίνοντας ότι οι διάφορες μέθοδοι είναι απλώς συμπληρωματικές και φέρνοντας σαν παράδειγμα τον Βίκτωρα Φρανκλ, επιζώντα του Ολοκαυτώματος, ο οποίος είπε: «Όσοι έχουν ένα ‘γιατί’ για να ζήσουν μπορούν να αντέξουν σχεδόν οποιοδήποτε ‘πώς’.»
«Κάντε υπομονή», είπε ο Τουσσαίν. Μπορείτε να ενσωματώσετε χαλαρωτικές εμπειρίες που προάγουν την ενσυνειδητότητα. Συνιστά την προσευχή, τον διαλογισμό, τις βαθιές αναπνοές, τις ειρηνικές εικόνες και το να περνάτε χρόνο στη φύση. Αυτές οι πρακτικές σάς βοηθούν να χαλαρώσετε, να αφήσετε τον θυμό σας και να εξετάσετε άλλες εναλλακτικές λύσεις για τα προβλήματά σας, είπε.
Ο Λύντον επισημαίνει την αξία της ευγνωμοσύνης, την οποία περιγράφει ως «αντίδοτο στη μη συγχώρεση».
Σύμφωνα με τον Μπάρρυ, η αυτοσυγχώρεση ακολουθεί παρόμοια προσέγγιση. Πρώτον, πρέπει να πάρει κανείς συνειδητά την απόφαση να συγχωρήσει. Στη συνέχεια, να αποδεχτεί το σφάλμα που διέπραξε. Κατόπιν, να δείξει μετάνοια και να προσπαθήσει να διορθώσει τις προηγούμενες πράξεις ή συμπεριφορές. Στο τελευταίο βήμα – το οποίο αποκαλεί απόκτηση σοφίας – ρωτήστε τον εαυτό σας: «Τι μπορώ να μάθω από το λάθος μου;»
(The Epoch Times)
Για τον Λύντον, η συγχώρεση είναι όπως το παιχνίδι της αιώρησης στην παιδική χαρά: «Για να προχωρήσουμε, πρέπει να αφήσουμε αυτό το οποίο κρατάμε για να πιάσουμε το επόμενο».
Σημείωση του συγγραφέα: Σήμερα, αντιμετωπίζουμε πρωτοφανείς προκλήσεις στην κοινωνία, την ιατρική και το εργασιακό πεδίο. Το παραπάνω άρθρο αποτελεί σύνθεση εμπειριών συναδέλφων μας και άλλων επαγγελματιών του ιατρικού κλάδου. Οι προκλήσεις και οι ανταμοιβές που παρουσιάζονται σε αυτήν είναι πραγματικές. Προστιθέμενα στις αυξανόμενες υποχρεώσεις, τις εξελίξεις της κοινωνίας και τις απαιτήσεις από τον εαυτό τους, τα ηθικά διλήμματα και τα ζητήματα αυθεντικότητας επιβαρύνουν και δοκιμάζουν περαιτέρω τον σύγχρονο άνθρωπο. Πιστεύουμε ότι η αλήθεια θα σας απελευθερώσει πραγματικά!
Επόμενο:
Μέρος 4ο: Δυσαρέσκεια: Ένας κακός φιλοξενούμενος για την ανθρώπινη καρδιά
Η Άννα Τσιγκανόκ πλέκει δαντέλες με τον παραδοσιακό τρόπο, ακριβώς όπως γινόταν τον 16ο αιώνα, χρησιμοποιώντας μια σειρά από κουβαρίστρες. Τα χέρια της κινούνται επιδέξια καθώς ακολουθεί το μοτίβο, προσθέτοντας καρφίτσες για να κρατήσει την πλέξη στη θέση της.
«Το πλέξιμο της δαντέλας δεν είναι καθόλου δύσκολο – απλώς δύο ζεύγη κουβαρίστρες με κλωστές μπλέκονται διαδοχικά μεταξύ τους. Η δαντέλα υφαίνεται πάντα σε ζεύγη – δύο μπομπίνες που συνδέονται με μία μόνο κλωστή», εξήγησε η 48χρονη Ρωσίδα στην Epoch Times.
«Οι κινήσεις είναι μόνο δύο: το στρίψιμο και η ύφανση. Από εκεί και πέρα, οι συνδυασμοί τους δίνουν ολόκληρο το μοτίβο της δαντέλας. Η δαντέλα σχηματίζεται σειρά σειρά.»
Μαύρη δαντελωτή τραχηλιά, που μοιάζει περισσότερο με κόσμημα. (Ευγενική παραχώρηση της Άννα Τσιγκανόκ)
Το πλέξιμο δαντέλας με μπομπίνες είναι μια θεραπευτική διαδικασία. Ενώ η Άννα υφαίνει, τα μικρά ξύλινα ραβδιά χτυπούν ένα το άλλο, παράγοντας ένα λεπτό, ρυθμικό θόρυβο. «Όταν μια δαντελοποιός υφαίνει δαντέλες», λέει η Άννα «είναι κάπως σαν διαλογισμός: ένα ευχάριστο κουδούνισμα από κουβαρίστρες συνοδεύει τη διαδικασία, τα χέρια είναι απασχολημένα και πρέπει πάντα να είσαι συγκεντρωμένη και αρκετά προσεκτική για να μην κάνεις λάθη.
»Πρόκειται για μια πολύ ευχάριστη, καταπραϋντική διαδικασία, ειδικά όταν βλέπεις το αποτέλεσμα. Από τα πιο απλά πράγματα, συνηθισμένες λεπτές κλωστές και ξύλινα ραβδιά, προκύπτει κάτι το απίστευτα όμορφο.»
Λευκά μανικέτια και γιακάς, από τα χέρια της Άννα. (Ευγενική παραχώρηση της Άννα Τσιγκανόκ)
Λευκός γιακάς από πλέκτη δαντέλα, της Άννα Τσιγκανόκ. (Ευγενική παραχώρηση της Άννα Τσιγκανόκ)
Η Άννα αναρτά τη δουλειά της στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και έχει χιλιάδες ακόλουθους στο Instagram. Η δημιουργικότητά της μοιάζει ανεξάντλητη: γιακάδες και μανσέτες, πετσέτες για το σπίτι, κοσμήματα, ενδύματα (από μπολερό μέχρι φούστες και εσάρπες), καθώς και τραπεζομάντηλα, τσάντες και βεντάλιες από δαντέλα.
Ένα κομψό, βραδινό τσαντάκι δια χειρός Άννα Τσιγκανόκ. (Ευγενική παραχώρηση της Άννα Τσιγκανόκ)
Το ενδιαφέρον της για το πλέξιμο δαντέλας με μπομπίνες γεννήθηκε σε μια επίσκεψή της, το 2016, στο διάσημο Μουσείο Δαντέλας της Βόλογκντα, πόλης της βορειοδυτικής Ρωσία. Όντας ήδη έμπειρη στο κέντημα, το πλέξιμο και τη χειροτεχνία, «γοητεύτηκε και ενθουσιάστηκε» από την ιδέα της ύφανσης με κουβαρίστρες και της δημιουργίας περίπλοκων σχεδίων.
Σετ σκουλαρίκια και βραχιόλι από ασημένια δαντέλα, της Άννα Τσιγκανόκ. (Ευγενική παραχώρηση της Άννα Τσιγκανόκ)
Μετά την εμφάνιση της ύφανσης δαντέλας με μπομπίνες στην Ιταλία του 16ου αιώνα, που προωθήθηκε από την ευρεία εισαγωγή μεταλλικών καρφιτσών, η δαντέλα έγινε γρήγορα αγαπητή μεταξύ της αριστοκρατίας.
«Η δημιουργία δαντέλας απαιτούσε πάντα πολύ χρόνο και προσπάθεια, γι’ αυτό ήταν πάντα πολύ ακριβή. Οι άνθρωποι ξόδευαν περιουσίες για δαντέλες, που υπογράμμιζαν το κύρος και την οικονομική τους επιφάνεια», εξηγεί η Άννα.
Περίτεχνος δίχρωμος γιακάς από χειροποίητη δαντέλα, της Άννας Τσιγκανόκ. (Ευγενική παραχώρηση της Άννα Τσιγκανόκ)
Σύμφωνα με την Άννα, η τεχνική εξαπλώθηκε από την Ιταλία στην Ισπανία, το Βέλγιο, τη Φλάνδρα και τη Νορμανδία, και τελικά εμφανίστηκε στη Ρωσία κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Μεγάλου Πέτρου, τον 17ο αιώνα. Από τότε, οι μόδες ήρθαν και έφυγαν, αλλά η τέχνη παρέμεινε η ίδια.
«Για να πλέξεις δαντέλα, χρειάζεσαι ένα μαξιλάρι, παραδοσιακά πυκνά γεμισμένο με άχυρο. Δημιουργούμε τη δαντέλα σύμφωνα με ένα σχέδιο που ονομάζεται skolok. Το σχέδιο εκτυπώνεται σε χαρτί, το οποίο επικολλάται σε ένα χοντρό χαρτόνι και στη συνέχεια προσαρμόζεται σε έναν κύλινδρο», λέει η Άννα, επισημαίνοντας ότι κατά την ύφανση, χρησιμοποιείται ένας ζυγός αριθμός μπομπίνων.
«Συνήθως, χρειάζονται εννέα με δέκα ζευγάρια μπομπίνες για τη ρωσική δαντέλα. Η ευρωπαϊκή δαντέλα χρησιμοποιεί περισσότερες μπομπίνες. Μπορεί να φτάσει τις 200 ή και τις 300. Και, φυσικά, χρειάζονται κλωστές – μπορεί να είναι βαμβακερές, λινές, μεταλλικές, από βισκόζη ή μετάξι ή διάφοροι συνδυασμοί τους», εξηγεί η Άννα, προσθέτοντας ότι για να γίνεις ικανός, πρέπει να ξεκινήσεις από τα βασικά.
Υπολογίζει ότι η ύφανση μιας μικρής πετσέτας απαιτεί περίπου οκτώ ώρες εργασίας. Η υπομονή και η συγκέντρωση είναι το κλειδί. Για αυτήν το πιο σημαντικό είναι η διαδικασία και η ικανοποίηση που παίρνει δημιουργώντας όμορφα αντικείμενα.
Πρόσφατα, ενώ δούλευε μια δαντελένια βεντάλια, ο σύζυγός της τη βοήθησε να φτιάξει και να βάψει μια ξύλινη βάση, για να κολλήσει τη δαντέλα.
«Βγήκε πολύ όμορφη!» είπε. «Καμία μηχανή δεν μπορεί να πλέξει δαντέλα όπως μια δαντελοποιός. Όταν υφαίνει δαντέλα με το χέρι, η δαντελοποιός επενδύει τη ζεστασιά των χεριών της – κάθε χειροποίητη δαντέλα είναι μοναδική.»
Βεντάλια από χειροποίητη δαντέλα και χειροποίητη ξύλινη βάση. (Ευγενική παραχώρηση της Άννα Τσιγκανόκ)
Tο γέλιο συνδέεται με τη μακροζωία εδώ και χιλιάδες χρόνια. Ο Δημόκριτος, ένας αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος, γνωστός ως «ο φιλόσοφος που γελούσε», επειδή προσέγγιζε τη ζωή με χιούμορ και ορθολογισμό παρά τους παραλογισμούς ή τις δυσκολίες της. Λέγεται ότι ο Δημόκριτος έζησε για πολλά χρόνια, φτάνοντας τα 90 χρόνια, σύμφωνα με ορισμένες πηγές, ακόμα και τα 109, σύμφωνα με άλλες.
Η φιλοσοφία του Δημόκριτου και ο μακρόχρονος βίος του συνδέονται, σύμφωνα με τους σύγχρονους επιστήμονες, οι οποίοι εξετάζουν την επίδραση του γέλωτα στο σώμα. Οι έρευνες δείχνουν ότι το γέλιο πυροδοτεί μια σειρά από αλλαγές στο σώμα που μπορεί να έχουν μακροπρόθεσμα οφέλη, συμβάλλοντας ενδεχομένως σε παρατεταμένο βίο.
Η επιστήμη πίσω από το γέλιο
Το γέλιο είναι μια φυσιολογική και ψυχολογική διαδικασία στην οποία εμπλέκονται ο εγκέφαλος, το σώμα και τα συναισθήματα που συνεργάζονται. Έρευνες δείχνουν ότι το γέλιο διεγείρει την απελευθέρωση ενδορφινών και ενισχύει τις συνδέσεις μεταξύ των ανθρώπων. Επιπλέον, το τακτικό γέλιο φαίνεται να απομακρύνει τις καρδιακές παθήσεις, καθιστώντας το γέλιο σημαντικό παράγοντα υγείας.
Μελέτη του 2020 που δημοσιεύθηκε στο Journal of Epidemiology παρακολούθησε περισσότερους από 17.000 ενήλικες Ιάπωνες 40 ετών και άνω. Τα ευρήματα αποκάλυψαν ότι όσοι γελούσαν λιγότερο από μία φορά το μήνα είχαν 95% υψηλότερο κίνδυνο θανάτου σε σύγκριση με όσους γελούσαν τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα. Οι συμμετέχοντες που γελούσαν λιγότερο από μία φορά την εβδομάδα αλλά περισσότερο από μία φορά το μήνα είχαν μεγαλύτερες πιθανότητες να αναπτύξουν καρδιακά προβλημάτα σε σύγκριση με όσους γελούσαν εβδομαδιαίως.
«Το γέλιο βελτιώνει την κυκλοφορία [του αίματος], διαστέλλοντας την εσωτερική επένδυση των αιμοφόρων αγγείων, με αποτέλεσμα να φτάνει περισσότερο αίμα και θρεπτικά συστατικά στους ιστούς και τα όργανα. Μειώνει τις ορμόνες του στρες, την κορτιζόλη και την επινεφρίνη, οι οποίες σε υπερβολική ποσότητα συνδέονται με καρδιακές παθήσεις», δήλωσε στους Epoch Times ο Δρ Τρεντ Ορφανός, λειτουργικός καρδιολόγος και διευθυντής Ολοκληρωμένης και Λειτουργικής Καρδιολογίας στο Case Integrative Health.Τα διεσταλμένα αιμοφόρα αγγεία συμβάλλουν στη μείωση της αρτηριακής πίεσης και στη βελτίωση της ροής του αίματος, μειώνοντας την πίεση στην καρδιά. Αυτό ελαττώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων, όπως η υπέρταση, οι καρδιακές προσβολές και τα εγκεφαλικά επεισόδια.
«Η βελτιωμένη ροή του αίματος βοηθά στη διατήρηση ενός πιο ευέλικτου και ελαστικού καρδιακού ρυθμού, γνωστού ως μεταβλητότητα του καρδιακού ρυθμού, που αποτελεί ένδειξη μιας υγιούς καρδιάς», δήλωσε ο Δρ Ορφανός.
Η έρευνα δείχνει ότι όταν γελάμε, ο εγκέφαλός μας απελευθερώνει οπιοειδή σε περιοχές που συνδέονται με την ευχαρίστηση και τα συναισθήματα, όπως ο θάλαμος, ο ουραίος πυρήνας και η πρόσθια νησίδα. Τα οπιοειδή είναι φυσικές χημικές ουσίες «ευεξίας» που ενεργοποιούν το σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου, κάνοντάς μας να αισθανόμαστε χαρούμενοι και χαλαροί. Βοηθούν επίσης στην ενίσχυση των κοινωνικών δεσμών, ενθαρρύνοντας τις θετικές αλληλεπιδράσεις και το συναισθηματικό δέσιμο.
Διαχειριστείτε τον χρόνιο πόνο μέσω του γέλιου
Η θεραπεία με χιούμορ βοηθά στη μείωση του πόνου σε άτομα όλων των ηλικιών, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών, των ενηλίκων και των ηλικιωμένων, σύμφωνα με βιβλιογραφική ανασκόπηση έξι μελετών που αναλύουν την επίδραση του χιούμορ στον χρόνιο πόνο.
Ο χρόνιος πόνος, όπως ορίζεται από τις μελέτες, αναφέρεται σε μια δυσάρεστη αισθητηριακή και συναισθηματική εμπειρία που συνδέεται με πραγματική ή δυνητική βλάβη των ιστών. Χαρακτηρίζεται από πόνο που διαρκεί περισσότερο από τρεις μήνες με μέτρια έως σοβαρή ένταση.
Η Σίντι Πέρλιν, αδειούχος κλινική κοινωνική λειτουργός, επιζώσα από χρόνιο πόνο και συγγραφέας του βιβλίου «Η αλήθεια για τις θεραπείες του χρόνιου πόνου: Οι καλύτεροι και οι χειρότεροι τρόποι για να απαλλαγείτε από τον πόνο» (The Best and Worst Strategies for Becoming Pain Free), μοιράστηκε με την Epoch Times πώς το γέλιο τη βοήθησε να διαχειριστεί έναν σοβαρό χρόνιο πόνο που είχε στην πλάτη.
Η Σίντι ανακάλυψε για πρώτη φορά τη δύναμη του γέλιου το 1980, όταν διάβασε το βιβλίο «Ανατομία μιας ασθένειας» του Νόρμαν Κάζινς. Στο βιβλίο του, ο Κάζινς περιγράφει πώς θεραπεύτηκε από μια επώδυνη ασθένεια των αρθρώσεων, την αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα, χρησιμοποιώντας θεραπεία γέλωτος.
Την εποχή που διάβασα το βιβλίο του Κάζινς για το πώς το γέλιο μπορεί να αποτελέσει μέσο θεραπείας και ανακούφισης, ήμουν 28 ετών και τρία χρόνια ανάπηρη λόγω χρόνιου πόνου στην πλάτη. Οι γιατροί δεν είχαν απαντήσεις για μένα. Παρακολουθούσα τη μίνι σειρά για το Ολοκαύτωμα και διάβαζα μυθιστορήματα για τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο για να ξεχνάω τον πόνο. Δεν είχα ιδέα ότι αυτό με το οποίο γέμιζα το μυαλό μου επέτεινε τον πόνο μου», δήλωσε η Πέρλιν στην Epoch Times.
«Ο πόνος ήταν τόσο τρομερός που θα έκανα σχεδόν τα πάντα για να τον ξεφορτωθώ. Και σίγουρα, η χρήση του χιούμορ είναι μια πολύ πιο ευχάριστη επιλογή από τις περισσότερες θεραπείες για τον χρόνιο πόνο. Κατά τη διάρκεια αγχωτικών περιόδων της ζωής μου, είχα εξάρσεις του πόνου, αλλά ποτέ τόσο άσχημες όσο η αρχική, επειδή έχω πλέον εργαλεία που μπορώ να χρησιμοποιήσω για να τις διαχειριστώ, συμπεριλαμβανομένου του χιούμορ.»
Βασιζόμενη στην κλινική της εμπειρία, η Πέρλιν επεσήμανε ότι οι πελάτες που είναι ανοιχτοί σε μια ψυχοσωματική προσέγγιση της θεραπείας τείνουν να έχουν καλύτερα αποτελέσματα και όσοι ενσωματώνουν το χιούμορ έχουν υψηλότερη ποιότητα ζωής. Από την άλλη πλευρά, οι πελάτες που παραμένουν σε μια αρνητική και φοβισμένη νοητική κατάσταση, δεν παρουσιάζουν συνήθως μεγάλη βελτίωση.
«Θυμάμαι μια γυναίκα που ήρθε σε μένα με καρκίνο. Όταν μου είπε ότι της άρεσε να βλέπει τρομακτικές ταινίες, της επεσήμανα ότι η παραμονή της σε κατάσταση φόβου όσο παρακολουθούσε αυτές τις ταινίες ήταν επιζήμια για το ανοσοποιητικό της σύστημα, αλλά εκείνη επέμενε ότι της άρεσαν και δεν ήθελε να σταματήσει. Πέθανε από καρκίνο λίγο πολύ καιρό μετά. Δεν ξέρω πόση διαφορά θα είχε, αλλά θα μπορούσε να παρατείνει τη ζωή της και να μειώσει τον πόνο της αν περνούσε περισσότερο χρόνο με το γέλιο αντί με το φόβο», δήλωσε η Πέρλιν.
Οι παρατηρήσεις της Πέρλιν, θα μπορούσαν να συσχετιστούν με μια μελέτη του 2019 που δημοσιεύθηκε στο Journal of Bodywork and Movement Therapies , η οποία εξέτασε κατά πόσο η παρακολούθηση κάτι αστείου βοηθούσε στη διαχείριση του πόνου. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η παρακολούθηση μιας κωμωδίας βελτίωσε τη διάθεση των συμμετεχόντων και διατήρησε την ανοχή τους στον πόνο, ενώ η παρακολούθηση ενός βαρετού ντοκιμαντέρ επιδείνωσε τη διάθεσή τους και μείωσε την ικανότητά τους να αντιμετωπίσουν τον πόνο. Η μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι μόλις 30 λεπτά γέλιου μπορούν να βοηθήσουν τους ανθρώπους να διαχειριστούν καλύτερα τον πόνο.
«Η συνολική ροή του αίματος αυξάνεται κατά σχεδόν 20% μετά την παρακολούθηση μιας κωμωδίας σε σύγκριση με την παρακολούθηση μιας αγχωτικής ταινίας. Στο σενάριο της κωμωδίας, η αρτηριακή πίεση μειώνεται, οι ενδορφίνες (ορμόνες που μειώνουν τον πόνο, βελτιώνουν τη διάθεση και αυξάνουν το αίσθημα ευεξίας) αυξάνονται και απελευθερώνεται νιτρικό οξείδιο, το οποίο χαλαρώνει και διαστέλλει τα αιμοφόρα αγγεία, συμβάλλοντας στην καλύτερη διαχείριση του πόνου», δήλωσε ο Δρ Ορφανός.
Οφέλη στην ψυχική υγεία
Όπως περιγράφεται από το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού και Ανθρώπινης Ανάπτυξης, το παρατεταμένο στρες μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης παχυσαρκίας, καρδιακών παθήσεων, καρκίνου και διαφόρων άλλων ασθενειών. Δεδομένου ότι το γέλιο έχει αποδειχθεί ότι μειώνει το στρες μειώνοντας τα επίπεδα της ορμόνης του στρες κορτιζόλης στο σώμα, μπορεί να συμβάλει στη μείωση του κινδύνου αυτών των προβλημάτων υγείας, και να βοηθήσει ακόμα με το τραύμα.
«Το γέλιο είναι ιδιαίτερα ευεργετικό σε δύσκολες στιγμές της ζωής, όταν το σώμα γίνεται πολύ σφιγμένο, αρχίζει να πονάει ή όταν αναπτύσσει ασθένειες», δήλωσε ο Γκάρι Τάκερ, αδειούχος ψυχοθεραπευτής και επικεφαλής κλινικός υπεύθυνος στο D’Amore Mental Health, με ηλεκτρονικό μήνυμα στην Epoch Times.
«Μόλις αισθανθούμε λιγότερο αγχωμένοι και μείνουμε παρόντες εσωτερικά, η ψυχική και σωματική μας ευεξία βελτιώνεται, το ανοσοποιητικό μας σύστημα ενισχύεται και το προσδόκιμο ζωής μας αυξάνεται. Γι’ αυτό πολλοί λένε ότι το γέλιο μπορεί να λειτουργήσει ως φάρμακο και να θεραπεύσει το μυαλό και το σώμα μας», δήλωσε ο Γκάρι Τάκερ.
Η γιόγκα γέλιου και η μουσικοθεραπεία βοήθησαν στη μείωση της κατάθλιψης και του άγχους στους συμμετέχοντες σε συγκριτική μελέτη του 2024 σε ηλικιωμένους ενήλικες. Τα αποτελέσματα διήρκεσαν περίπου ένα μήνα και κατά τη διάρκεια αυτού του χρόνου, οι συμμετέχοντες στη γιόγκα γέλιου παρουσίασαν τη σημαντικότερη μείωση άγχους.
Η γιόγκα γέλιου συνδυάζει ασκήσεις γέλιου με τεχνικές αναπνοής, εμπνευσμένες από την παραδοσιακή γιόγκα. Συνήθως περιλαμβάνει καθοδηγούμενες συνεδρίες όπου οι συμμετέχοντες, συμμετέχουν σε παιγνιώδεις δραστηριότητες, χειροκροτήματα, ψαλμωδίες και ασκήσεις γέλιου, ανεξάρτητα από το αν το γέλιο ξεκινάει φυσικά.
Μια άλλη μελέτη σχετικά με τη θεραπεία γέλιου κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19 έδειξε ότι οι φοιτητές νοσηλευτικής που συμμετείχαν στη θεραπεία είχαν λιγότερο άγχος και αισθάνονταν πιο ευτυχισμένοι και πιο ικανοποιημένοι από τη ζωή από εκείνους που δεν συμμετείχαν.
Η μελέτη διήρκεσε πέντε εβδομάδες και περιελάμβανε 10 διαδικτυακές συνεδρίες θεραπείας γέλιου, που πραγματοποιούνταν δύο φορές την εβδομάδα. Οι συμμετέχοντες στην ομάδα παρέμβασης έπαιρναν μέρος σε αυτές τις συνεδρίες μέσω μιας διαδικτυακής πλατφόρμας. Οι ερευνητές συνέλεξαν δεδομένα εξ αποστάσεως χρησιμοποιώντας αξιόπιστα διαδικτυακά εργαλεία για τη μέτρηση του άγχους, της ικανοποίησης από τη ζωή και της ψυχολογικής ευημερίας των συμμετεχόντων.
Μια φίλη μού ανέφερε πρόσφατα κάποιον που θαύμαζε, παρατηρώντας ότι οι ήρεμοι και μειλίχιοι τρόποι του ήταν πιθανότατα ο λόγος που άνθρωποι από όλο το ιδεολογικό φάσμα τον θεωρούσαν φίλο τους. Να είναι κανείς γνωστός για τέτοια ευγένεια θα έπρεπε να είναι στόχος ζωής για τον καθένα μας, αλλά το να φτάσουμε εκεί είναι πιο εύκολο να το λέμε παρά να το κάνουμε. Η δασκάλα ευγένειας Μπέθανι Φρίσκε προσφέρει πέντε συμβουλές για να μας βοηθήσει να πλοηγηθούμε πολιτισμένα σε νερά διαπραγματευτικής αγένειας και αντιπαράθεσης.
Αποφύγετε τις διαφωνίες
Μην εμπλέκεστε σε αντιπαραθέσεις ή διαφωνίες «σε περιβάλλον όπου οι άλλοι είναι ‘παγιδευμένοι’», όπως π.χ. σε μια δεξίωση γάμου, λέει η κα Φρίσκε. «Αυτή είναι μια ακατάλληλη περίσταση, γιατί αλλάζει όλη τη δυναμική του τραπεζιού». Αν άλλοι επιμένουν πεισματικά σε μια άποψη ή μια διαφωνία, αναζητήστε τρόπους να αλλάξετε συζήτηση ή να βρείτε κάποια σημεία συμφωνίας. «Ο μόνος τρόπος να κερδίσεις μια διαφωνία είναι να την αποφύγεις», λέει, παραφράζοντας τον Ντέιλ Κάρνετζι.
Απαντήστε με ερωτήσεις
Η υποβολή ερωτήσεων όχι μόνο βοηθάει να καταλαγιάσουν οι τεταμένες διαθέσεις, αλλά μπορεί επίσης να αποσπάσει την προσοχή από αγενή σχόλια. «Επιστρέφεις μια ερώτηση πριν απαντήσεις», λέει η κα Φρίσκε, σημειώνοντας ότι η αναζήτηση περισσότερων πληροφοριών συχνά ξεκαθαρίζει τα μπερδέματα που μπορεί να οδηγήσουν ακούσια σε προσβολές. Επιστρέφοντας την ερώτηση «με χιουμοριστικό τρόπο, τούς βοηθάτε να καταλάβουν ότι δεν ήταν και τόσο κατάλληλη»- είναι ένας άλλος τρόπος να αποσπάσουμε την προσοχή και να αφοπλίσουμε τα προσβλητικά λόγια.
Μην είστε απόλυτοι
Μπορούμε να εκφράσουμε τις απόψεις μας, να παρουσιάσουμε τις πεποιθήσεις μας ή να εισάγουμε νέες πληροφορίες σε μια συζήτηση πιο ομαλά αν το κάνουμε με ταπεινότητα. Η κα Φρίσκε προτείνει να ξεκινάμε τις δηλώσεις μας με τη φράση «Μπορεί να κάνω λάθος…». Κάτι τέτοιο χαλαρώνει τους άλλους — ακόμα κι αν δεν έχουμε άδικο — δίνοντάς τους περισσότερο χώρο να αποδεχτούν και να σκεφτούν την άποψή μας.
Εκφράστε ευγνωμοσύνη
Όταν συνειδητοποιείτε ότι εσείς και ο συνομιλητής σας συμφωνείτε ότι… διαφωνείτε, η κα Φρίσκε προτείνει να εκφράσετε ευγνωμοσύνη για να κλείσει η συζήτηση με θετικό τρόπο. Φράσεις όπως «έφερες πολλές ενδιαφέρουσες πληροφορίες», «δεν το είχα σκεφτεί έτσι ποτέ, ευχαριστώ που το επεσήμανες» και «μου έδωσες κάτι να σκεφτώ» είναι εργαλεία που βοηθούν να εξουδετερώσουμε την ένταση.
Παίξτε τον ρόλο του μεσολαβητή
Αν διοργανώνετε μια εκδήλωση και παρατηρήσετε ότι μια συζήτηση εξελίσσεται σε έντονη αντιπαράθεση, είναι εντάξει να παρέμβετε; «Ως οικοδέσποινα, μπορείτε απόλυτα να παρέμβετε», λέει η κα Φρίσκε. «Είναι 100% αποδεκτό και ευγενικό». Προτείνει να προσφέρετε μια δραστηριότητα ή να αλλάξετε το θέμα της συζήτησης, καθοδηγώντας τη μακριά από το ευαίσθητο θέμα που προκαλεί εντάσεις. Οι καλεσμένοι μπορούν να κάνουν το ίδιο, αν και η κα Φρίσκε προτείνει να κατανοήσουν τι συμβαίνει πριν αναμειχθούν.
Η νευροεπιστήμη δείχνει ότι το πώς διαβάζουμε — και όχι μόνο το τι διαβάζουμε — μπορεί να επηρεάσει θεμελιωδώς τις γνωστικές ικανότητες μας.
Ο εγκέφαλός μας όταν χρησιμοποιούμε οθόνες δεν λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο όπως όταν διαβάζουμε βιβλία. Η νευροεπιστήμη δείχνει τώρα ότι η αντικατάσταση των σελίδων με τα εικονοστοιχεία δεν είναι απλώς μια αλλαγή μορφής, αλλά επηρεάζει το πώς ο εγκέφαλός μας επεξεργάζεται και αποθηκεύει πληροφορίες, με σημαντικές επιπτώσεις για τους αναγνώστες όλων των ηλικιών.
Τα παιδιά που έχουν έστω και ένα βιβλίο στο σπίτι είναι σχεδόν δύο φορές πιο πιθανό να επιτύχουν τους στόχους αναγνωσιμότητας και αριθμητικής από εκείνα που δεν έχουν, ανεξαρτήτως εισοδήματος, εκπαίδευσης ή γεωγραφίας. Πέρα από την ανάπτυξη βασικής αναγνωσιμότητας, τα φυσικά βιβλία ενισχύουν σημαντικές γονικές-παιδικές αλληλεπιδράσεις που ευθύνονται για την ανάπτυξη κοινωνικο-συναισθηματικών και γνωστικών δεξιοτήτων.
Αυτά τα πρώιμα πλεονεκτήματα συσσωρεύονται με την πάροδο του χρόνου. Τα παιδιά που μεγαλώνουν με πρόσβαση σε βιβλία ολοκληρώνουν κατά μέσο όρο τρία επιπλέον χρόνια εκπαίδευσης σε σχέση με εκείνα που δεν έχουν — ενδεχομένως, η διαφορά μεταξύ ενός πτυχίου πανεπιστημίου και ενός απολυτηρίου λυκείου.
Η ανάγνωση είναι ανάγνωση. Ή μήπως όχι;
Αν τα βιβλία ενισχύουν τον εγκέφαλο, προκύπτει το εξής ερώτημα στον ολοένα και πιο ψηφιακό κόσμο μας: παίζει ρόλο το πώς διαβάζουμε όσο και το τι διαβάζουμε;
Τα αποτελέσματα μιας μελέτης που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση Social Psychology of Education δείχνουν ότι ενώ ο αριθμός των έντυπων βιβλίων σε ένα σπίτι ενισχύει κατά πολύ τις ακαδημαϊκές επιδόσεις, ο αριθμός των ηλεκτρονικών βιβλίων δεν συσχετίζεται με παρόμοιο τρόπο.
Αυτά τα αποτελέσματα υποδεικνύουν το φαινόμενο που οι ερευνητές έχουν ονομάσει «ανεπάρκεια των οθονών».
Αυτό το φαινόμενο αποδείχθηκε με σαφήνεια σε μια μεταανάλυση του 2024 που περιελάμβανε 49 μελέτες με χιλιάδες αναγνώστες από το δημοτικό μέχρι το πανεπιστήμιο. Τα ευρήματα έδειξαν ότι τα άτομα που διάβαζαν σε οθόνες είχαν γενικά χειρότερη απόδοση στα τεστ κατανόησης σε σχέση με τους ομολόγους τους που διάβαζαν το ίδιο κείμενο σε έντυπη μορφή.
Αυτά τα αποτελέσματα υπογραμμίζουν ότι τα οφέλη της ανάγνωσης εξαρτώνται, τουλάχιστον εν μέρει, από το μέσον ανάγνωσης.
Η υπνωτική επίδραση των οθονών
Η Τζίπι Χόροβιτς-Κράους, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας του Τεχνολογικού Ινστιτούτου του Ισραήλ και στο Ινστιτούτο Κένεντι Κρίγκερ του Πανεπιστημίου Johns Hopkins, προσπάθησε να ανακαλύψει τους νευρωνικούς λόγους πίσω από το «φαινόμενο ανεπάρκειας της οθόνης».
Σε μία από τις μελέτες της, η Χόροβιτς-Κράους ζήτησε από 19 παιδιά ηλικίας 8 έως 12 ετών να υποβληθούν σε σάρωση MRI για να εκτιμήσουν τη συνδεσιμότητα των περιοχών του εγκεφάλου που εμπλέκονται στην επεξεργασία γλώσσας και τη γνωστική λειτουργία.
Η έρευνά της έδειξε ότι τα παιδιά που περνούσαν περισσότερο χρόνο διαβάζοντας βιβλία είχαν περισσότερες συνδέσεις μεταξύ των περιοχών του εγκεφάλου που σχετίζονται με την επεξεργασία γλώσσας και τον έλεγχο της γνωστικής λειτουργίας. Αντίθετα, τα παιδιά που περνούσαν περισσότερο χρόνο σε οθόνες παρουσίασαν λιγότερες συνδέσεις μεταξύ αυτών των περιοχών.
Αυτές οι αλλαγές στο φλοιό του εγκεφάλου λόγω της έκθεσης σε οθόνες αρχίζουν νωρίς και μπορεί να οδηγήσουν σε ανεπαρκή ανάπτυξη περιοχών του εγκεφάλου που υποστηρίζουν διαδικασίες υψηλού επιπέδου, όπως η προσοχή, η μνήμη και οι κοινωνικές δεξιότητες.
Όπως είπε η Χόροβιτς-Κράους: «Ως αναπτυξιακοί γνωστικοί νευροεπιστήμονες, φοβόμαστε ότι ορισμένες ικανότητες — όπως η προσοχή, η ταχύτητα επεξεργασίας και ο ανασταλτικός έλεγχος — δεν θα αναπτυχθούν όπως θα έπρεπε».
Η επίδραση της οθόνης στην ανάπτυξη της προσοχής είναι εμφανής από πολύ νωρίς.
Η έκθεση στις οθόνες επηρεάζει τη συμπεριφορά
Οι ερευνητές έχουν μερικές θεωρίες για το γιατί παρατηρούνται αυτά τα αποτελέσματα. Η Τάμι Κατζίρ, ερευνήτρια και καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Χάιφα, δήλωσε ότι η ανάγνωση από οθόνες αυξάνει το «γνωστικό φορτίο» — το επίπεδο πίεσης που ασκούμε στον εγκέφαλό μας όταν ολοκληρώνουμε μια εργασία.
«Σε αντίθεση με την παραδοσιακή ανάγνωση, οι ψηφιακοί αναγνώστες πρέπει ταυτόχρονα να κατανοούν το περιεχόμενο ενώ περιηγούνται στο κείμενο, λαμβάνοντας συνεχώς αποφάσεις για την κύλιση και διατηρώντας τη θέση τους στο υλικό», εξήγησε η Κατζίρ στην Epoch Times. Αυτό το φαινόμενο της «διαιρεμένης προσοχής» σημαίνει ότι η εργαζόμενη μνήμη μας προσπαθεί να διαχειριστεί πολλαπλές εργασίες ταυτόχρονα, μειώνοντας πιθανώς την ικανότητά μας για βαθιά κατανόηση.
Είναι ενδιαφέρον ότι αυτές οι διαφορές στην προσοχή συνδέονται με τις διαφορές στις στρατηγικές ανάγνωσης μεταξύ ψηφιακών και έντυπων κειμένων.
Φανταστείτε ότι διαβάζετε το αγαπημένο σας μυθιστόρημα. Μήπως γυρνάτε συχνά λίγες σελίδες πίσω για να ξαναδείτε μια σημαντική λεπτομέρεια; Αυτή η φυσική τάση να ξαναδιαβάζουμε ίσως εξηγεί γιατί η ανάγνωση σε χαρτί έχει ακόμα πλεονεκτήματα σε σχέση με την ψηφιακή ανάγνωση, όπως έδειξε μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Reading and Writing.
Οι ερευνητές εξόπλισαν 50 φοιτητές πανεπιστημίου με συσκευές που παρακολουθούσαν ακριβώς τις κινήσεις των ματιών τους καθώς διάβαζαν ένα επιστημονικό άρθρο έξι σελίδων. Οι μισοί το διάβασαν «παραδοσιακά» — σε χαρτί. Οι άλλοι μισοί το διάβασαν σε τάμπλετ. Παρόλο που και οι δύο ομάδες αφιέρωσαν τον ίδιο χρόνο στο υλικό, οι κινήσεις των ματιών τους έδειξαν μια εντελώς διαφορετική ιστορία.
Η παρακολούθηση των ματιών έδειξε ότι οι αναγνώστες της έντυπης έκδοσης προσέγγιζαν το κείμενο προσεκτικά — πρώτα το ΄σκάναραν΄ για να κατανοήσουν τη γενική εικόνα και μετά επέστρεφαν για να εξετάσουν μεμονωμένες περιοχές ενδιαφέροντος. Οι ψηφιακοί αναγνώστες, αντίθετα, προχωρούσαν στο περιεχόμενο σαν ταξιδιώτες σε μονόδρομο, σπάνια γυρίζοντας πίσω, ακόμα και στα πιο απαιτητικά σημεία.
Παρόλο που αφιέρωσαν τον ίδιο χρόνο στο υλικό, οι αναγνώστες του εντύπου είχαν κατά 24% καλύτερη κατανόηση του περιεχομένου. Αυτή η διαφορά θα μπορούσε να είναι το ισοδύναμο μεταξύ ενός A- και ενός C+ σε ένα διαγώνισμα.
Μία από τις αιτίες για αυτές τις διαφορές στον τρόπο ανάγνωσης προέρχεται από τις ιδιότητες του έντυπου μέσου. Η Κατζίρ ανέφερε ότι η ανάγνωση ενός φυσικού βιβλίου οδηγεί σε αυτό που αποκαλεί «ενσωματωμένη ανάγνωση».
«Η απτή εμπειρία τού να κρατάς ένα βιβλίο, να νιώθεις το βάρος του και να γυρνάς σελίδες υποστηρίζει τη χωρική μνήμη και βοηθά τους αναγνώστες να δημιουργήσουν έναν νοητικό χάρτη του κειμένου, διευκολύνοντας την κατανόηση και την ανάκληση», εξήγησε.
Οι οθόνες, από την άλλη πλευρά, τείνουν να ενθαρρύνουν αυτό που οι ερευνητές αποκαλούν «επιφανειακή ανάγνωση». Αντί για συνεχή και εστιασμένη ανάγνωση, τείνουμε να πηδάμε μεταξύ τμημάτων πιο συχνά και να ασχολούμαστε με μια επιφανειακή σάρωση αντί για βαθιά ανάλυση. Αυτό οδηγεί σε ασθενέστερη μνήμη, ιδιαίτερα για διαδοχικές λεπτομέρειες, καθώς οι αναγνώστες συχνά καταφεύγουν στον εντοπισμό λέξεων-κλειδιών αντί να επεξεργάζονται το κείμενο πλήρως.
Η Νταϊάν Μιζράχι, ερευνήτρια βιβλιοθηκάριος στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, στο Λος Άντζελες, παρατηρεί συχνά τα αποτελέσματα της «ενσωματωμένης ανάγνωσης» στους φοιτητές και στους ηθοποιούς του Χόλιγουντ.
«Οι ηθοποιοί συχνά αναφέρουν ότι μαθαίνουν τους ρόλους τους μέσα από την κίνηση και την κινητικότητα. Ένας σημαντικός λόγος για την προτίμηση του εντύπου είναι η απτή και πραγματική φύση του κειμένου», δήλωσε η Μιζράχι στην Epoch Times.
«Για αυτούς, είναι αληθινά μια απορρόφηση του κειμένου στο σώμα και την ψυχή τους.»
Προς ένα oλοκληρωμένο μέλλον
Ακόμα και με αυτά τα ευρήματα, οι ερευνητές δεν έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι οι οθόνες είναι εξ ολοκλήρου επιβλαβείς — απαιτείται περισσότερη έρευνα για να προσδιοριστούν πλήρως οι επιπτώσεις τους.
Ο εικονογράφος Άρθουρ Ράντεμπαουγκ είχε φανταστεί ένα μέλλον όπου η τεχνολογία θα μεταμόρφωνε την εκπαίδευση: οι δάσκαλοι θα ήταν αυτοματοποιημένοι, οι μαθητές θα μάθαιναν πατώντας κουμπιά και οι οθόνες θα καταλάμβαναν τις αίθουσες διδασκαλίας. Αυτές οι προβλέψεις μπορεί να φαίνονταν αισιόδοξες όταν τις έκανε τη δεκαετία του 1950, αλλά η σημερινή πραγματικότητα είναι πολύ πιο σύνθετη.
25 Μαΐου 1958, έκδοση του κυριακάτικου κόμικ του Άρθουρ Ράντεμπαουγκ Closer Than We Think.
Το μέλλον που είχε φανταστεί ο Ράντεμπαουγκ έχει φτάσει, αλλά όχι όπως το είχε οραματιστεί. Η υποσχόμενη πορεία προς τα εμπρός δεν είναι ούτε εξ ολοκλήρου ψηφιακή ούτε εξ ολοκλήρου έντυπη, αλλά στοχευμένα σχεδιασμένες εμπειρίες ανάγνωσης που αξιοποιούν τα πλεονεκτήματα κάθε μέσου. Όπως λέει η Χόροβιτς-Κράους: «Δεν μπορούμε να γυρίσουμε πίσω — η τεχνολογία είναι εδώ. Αλλά δεν μπορούμε και να εγκαταλείψουμε τα βιβλία».
Η άνοια δεν είναι απλώς μια πάθηση που επηρεάζει τη μνήμη· είναι μια κατάσταση που αλλάζει ριζικά την καθημερινότητα τόσο των ασθενών όσο και των οικογενειών τους. Η ιστορία της Debra Westbrook είναι μία από τις πολλές που αποδεικνύουν πόσο απαιτητική, αλλά και γεμάτη διδάγματα, μπορεί να είναι η φροντίδα ενός αγαπημένου προσώπου με άνοια.
Η αποδοχή μιας νέας πραγματικότητας
Η πρώτη ένδειξη ότι κάτι δεν πήγαινε καλά ήταν μια απρόσμενη επίσκεψη του σερίφη. Η μητέρα της Westbrook είχε καλέσει την αστυνομία, κατηγορώντας την κόρη της ότι της είχε κλέψει τις γάτες. Εκείνη τη στιγμή, η Westbrook συνειδητοποίησε ότι η άνοια είχε αρχίσει να αλλοιώνει την αντίληψη της μητέρας της, δημιουργώντας μια νέα πραγματικότητα μέσα στην οποία ζούσε.
«Είδε κάτι που δεν έγινε ποτέ, αλλά για εκείνη ήταν αληθινό», εξηγεί. «Έμαθα πως η φροντίδα ενός ανθρώπου με άνοια σημαίνει να αποδέχεσαι τη δική του πραγματικότητα και να βρίσκεις τρόπους να την διαχειριστείς χωρίς σύγκρουση».
Αποφεύγοντας τις αντιπαραθέσεις
Ένα από τα μεγαλύτερα μαθήματα που πήρε ήταν ότι η διαφωνία με ένα άτομο που ζει με άνοια δεν οδηγεί πουθενά. Οι διαμάχες δημιουργούν σύγχυση, ένταση και ανασφάλεια, επιδεινώνοντας την κατάσταση.
Όταν η μητέρα της ξεχνούσε να ταΐσει τις γάτες της ή μπερδευόταν με απλές καθημερινές υποχρεώσεις, οι συζητήσεις κατέληγαν συχνά σε αδιέξοδο. Κάποια στιγμή, κατηγόρησε τον γαμπρό της ότι είχε πάρει το σφυρί της από το υπόστεγο. Αντί να προσπαθήσουν να της αποδείξουν το αντίθετο, η Westbrook και ο σύζυγός της απάντησαν με έναν τρόπο που της προσέφερε αίσθηση ελέγχου και ασφάλειας:
«Της είπαμε ότι ο Billy απλά καθάριζε τη λαβή του σφυριού», λέει. «Δεν είχε συμβεί ποτέ κάτι τέτοιο, αλλά δεν είχε σημασία. Για εκείνη, η αίσθηση ότι είχε δίκιο και ότι το πρόβλημα είχε ήδη λυθεί ήταν αρκετή για να την ηρεμήσει».
Ανακατευθύνοντας τη σκέψη
Η ανακατεύθυνση της προσοχής ήταν ένα ακόμη βασικό εργαλείο. Όταν η μητέρα της άρχιζε να πανικοβάλλεται, έπρεπε να βρει έναν τρόπο να τη βγάλει από αυτή την κατάσταση πριν η ένταση κλιμακωθεί.
«Ήξερα πότε έπρεπε να αλλάξω το θέμα», λέει η Westbrook. «Της έδειχνα μια φωτογραφία της από τα παιδικά της χρόνια και τη ρωτούσα αν θυμόταν εκείνη τη στιγμή. Αυτό την έκανε να ξεχνά για λίγο την ανησυχία της».
Η σημασία της δραστηριότητας
Για την πεθερά της, Jean, η πρόκληση ήταν διαφορετική. Ήταν ιδιαίτερα δραστήρια και συχνά ένιωθε την ανάγκη να κάνει κάτι. Η Westbrook κατάλαβε ότι η απραξία επιδείνωνε τη σύγχυσή της και αποφάσισε να την κρατήσει απασχολημένη.
«Της δίναμε μία τσουγκράνα ή ένα ξεσκονόπανο, και αμέσως έμπαινε σε δράση», θυμάται. «Όταν είχε κάτι να κάνει, ένιωθε χρήσιμη και ήρεμη».
Η ανάγκη για συμμετοχή και το να έχουν μια ρουτίνα είναι θεμελιώδης για τους ανθρώπους με άνοια. Η Alzheimer’s Association συνιστά τη δημιουργία δομημένων δραστηριοτήτων, καθώς αυτές βοηθούν στη διατήρηση της αυτοεκτίμησης και μειώνουν το αίσθημα ανησυχίας.
Ο κίνδυνος της περιπλάνησης
Με την πρόοδο της άνοιας, η Jean άρχισε να περιπλανιέται. Μια μέρα, την βρήκαν να κατευθύνεται προς τον αυτοκινητόδρομο με το αμαξάκι του γκολφ.
«Ευτυχώς, κάποιος τη σταμάτησε και την έφερε πίσω», λέει η Westbrook. «Εκείνη πίστευε ότι απλά ερχόταν να μας επισκεφθεί—παρόλο που ζούσε δίπλα μας».
Η περιπλάνηση είναι μια από τις μεγαλύτερες ανησυχίες για τις οικογένειες ατόμων με άνοια. Σύμφωνα με το Mayo Clinic, προέρχεται από σύγχυση, φόβο ή ακόμα και την ανάγκη να βρουν κάτι που νομίζουν ότι έχασαν.
Για να προστατεύσουν την Jean, η οικογένειά της έφτασε στο σημείο να βάλει το κρεβάτι της στο δωμάτιό τους, ώστε να ελέγχουν τις νυχτερινές της κινήσεις. Τελικά, όταν η κατάσταση έγινε επικίνδυνη, αποφάσισαν να την μεταφέρουν σε μια μονάδα φροντίδας που η ίδια είχε εμπιστευθεί στο παρελθόν.
«Δεν ήταν εύκολη απόφαση, αλλά ήταν η ασφαλέστερη επιλογή για εκείνη», παραδέχεται η Westbrook.
Νομική προετοιμασία: Μια αναγκαία προφύλαξη
Όταν η κατάσταση της μητέρας της επιδεινώθηκε, η Westbrook συνειδητοποίησε ότι δεν είχε νομική εξουσία να λάβει ιατρικές αποφάσεις για εκείνη.
«Χρειάστηκε να περάσω από τη χρονοβόρα διαδικασία της δικαστικής κηδεμονίας», λέει. «Αν είχαμε φροντίσει νωρίτερα για την πληρεξουσιότητα, θα μπορούσαμε να της προσφέρουμε την απαιτούμενη ιατρική φροντίδα πολύ νωρίτερα».
Η διαδικασία διήρκεσε τρεις μήνες και κόστισε πάνω από 3.000 δολάρια. Όταν τελικά επισκέφθηκαν τον ειδικό, η διάγνωση ήταν καταστροφική: καρκίνος στο τέταρτο στάδιο.
«Η συμβουλή μου σε άλλους; Μην περιμένετε μέχρι να γίνει κρίσιμο», προειδοποιεί η Westbrook.
Η φροντίδα του φροντιστή
Η φροντίδα ενός ατόμου με άνοια είναι απαιτητική και συναισθηματικά εξαντλητική. Για την Westbrook, η αυτοφροντίδα έγινε απαραίτητη.
«Έπρεπε να μάθω να παίρνω βαθιές ανάσες», λέει. Εφάρμοσε την τεχνική αναπνοής 4-7-8 του Dr. Andrew Weil, εισπνέοντας για τέσσερα δευτερόλεπτα, κρατώντας την αναπνοή της για επτά και εκπνέοντας αργά για οκτώ.
Βρήκε επίσης στήριξη σε μια ομάδα φροντιστών και έκανε τακτική γυμναστική για να διατηρήσει την ψυχική της ισορροπία.
«Δεν μπορείς να φροντίσεις κανέναν αν έχεις εξαντληθεί», λέει. «Η φροντίδα ενός αγαπημένου προσώπου είναι ένα ταξίδι, και σε αυτό το ταξίδι πρέπει να θυμάσαι να φροντίζεις και τον εαυτό σου».
Το χιονοδρομικό κέντρο του Φαλακρού, στον νομό Δράμας, συγκέντρωσε πλήθος κόσμου το Σαββατοκύριακο 15-16 Φεβρουαρίου, αφότου άρχισε να επαναλειτουργεί το 2024. Μάλιστα, η επαναλειτουργία του συνέβαλε σημαντικά στην οικονομική τόνωση της ορεινής ακριτικής Δράμας.
Ο ηλιόλουστος καιρός το Σάββατο και η ασθενής χιονόπτωση την Κυριακή αποτέλεσαν ιδανικές συνθήκες για τους λάτρεις του σκι αλλά και για οικογένειες, ώστε να απολαύσουν ποικίλες δραστηριότητες.
Το Χιονοδρομικό Κέντρο Φαλακρού, ένας από τους δημοφιλείς χειμερινούς προορισμούς στη Βόρεια Ελλάδα, άνοιξε ξανά τις πύλες του στις 21 Δεκεμβρίου 2024 προσφέροντας μοναδικές εμπειρίες στους επισκέπτες του.
Οι δυσκολίες που υπήρξαν μετά από πέντε ολόκληρα χρόνια στασιμότητας ήταν πολλές καθώς όλο αυτό το διάστημα οι υποδομές και ο τεχνολογικός εξοπλισμός είχαν σχεδόν εγκαταλειφθεί στη φθορά του χρόνου.
Κόσμος στο χιονοδρομικό κέντρο Φαλακρού στην Δράμα, στις 16 Φεβ., 2025. (ΑΠΕ-ΜΠΕ)
«Η εξαιρετική φυσική ομορφιά που διαθέτει σε συνδυασμό με τη μοναδική δυνατότητα που δίνει για ελεύθερο σκι, καθώς ολόκληρο το βουνό είναι μια μεγάλη πίστα χωρίς δέντρα, το καθιστά μια σημαντική τουριστική και αναπτυξιακή υποδομή για τη Δράμα και ολόκληρη την Ανατολική Μακεδονία και Θράκη,» είπε ο αντιπεριφερειάρχης Περιβάλλοντος και Ενέργειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, Αργυρής Πατακάκης.
«Θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε για να δημιουργήσουμε όλες τις προϋποθέσεις προκειμένου το χιονοδρομικό να λειτουργεί πλέον με σύγχρονα δεδομένα, προσελκύοντας κόσμο.»
Μια όψη της πίστας χιονοδρομίας στο Φαλακρό Δράμας, στις 16 Φεβρουαρίου 2025. (ΑΠΕ-ΜΠΕ)
Η λειτουργία του χιονοδρομικού κέντρου
Το χιονοδρομικό κέντρο λειτουργεί από το 1980 και είναι ένα από τα μεγαλύτερα της Ελλάδας, καταλαμβάνοντας μια έκταση 600 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Διαθέτει 21 πίστες για σκι, σε διάφορα υψόμετρα και με διαφορετικούς βαθμούς δυσκολίας, με συνολικό μήκος 20 χλμ.
Σήμερα, στο χιονοδρομικό λειτουργούν πλέον οι αναβατήρες: Baby 1, Baby 2, Μεστά και Παππούς με χιόνι βάσης εντός πίστας: 30εκ, χιόνι κορυφής εντός πίστας: 40εκ. και ποιότητα χιονιού παγωμένο. Ο δρόμος προς το χιονοδρομικό είναι ανοιχτός, χωρίς ανάγκη για αντιολισθητικές αλυσίδες. Ωστόσο, οι υπεύθυνοι λειτουργίας του χιονοδρομικού συστήνουν πάντα σε όλους τους επισκέπτες να έχουν πάντα μαζί τους στο αυτοκίνητο αντιολισθητικές αλυσίδες, καθώς οι συνθήκες στο βουνό μπορεί να αλλάξουν ξαφνικά.
Οι κεντρικές εγκαταστάσεις του βρίσκονται στο οροπέδιο του Αγίου Πνεύματος, σε υψόμετρο 1.700 μέτρων. Οι πίστες του χιονοδρομικού κέντρου εκτείνονται σε μεγάλα υψόμετρα, από τα 1.600 μέτρα μέχρι και τα 2.300 μέτρα, με αρκετές από αυτές να βρίσκονται σε υψόμετρο μεγαλύτερο από τα 2.000 μέτρα.
Παρόλο που το σκι είναι το δημοφιλέστερο των χειμερινών σπορ, στο Φαλακρό ο επισκέπτης μπορεί να κάνει όλο τον χρόνο και άλλα αθλήματα/δραστηριότητες όπως πεζοπορία, ορειβασία, αναρρίχηση, ή ποδηλασία βουνού.
Μια πολύ ιδιαίτερη δραστηριότητα στην περιοχή είναι η σπηλαιολογική καταρρίχηση, που γίνεται από έμπειρους σπηλαιολόγους-αναρριχητές για την εξερεύνηση της λεγόμενης «χιονότρυπας». Η χιονότρυπα είναι μια καταβόθρα με μεγάλο άνοιγμα στην κορυφή του Φαλακρού, της οποίας έχει καταρρεύσει η οροφή. Με βάθος 111 μέτρων, αποτελεί ένα από τα βαθύτερα βάραθρα της Μακεδονίας.
Η χιονότρυπα βρίσκεται σε υψόμετρο 2.100 μέτρων, κοντά στο σαλέ του χιονοδρομικού κέντρου Φαλακρού και είναι διανοιγμένη σε μάρμαρο. Η πρόσβαση στο εσωτερικό της εξαρτάται από τη χιονόπτωση και στον πυθμένα της υπάρχει μόνιμα χιόνι.
