Μέση Ανατολή

Περισσότεροι από 1.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους σε διάστημα μόλις 48 ωρών, σύμφωνα με το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, καθώς νέο κύμα συγκρούσεων ξέσπασε στη Συρία μεταξύ κυβερνητικών δυνάμεων και υποστηρικτών του πρώην προέδρου Μπασάρ αλ-Άσαντ. Το 70% των θυμάτων είναι άμαχοι πολίτες, με την πλειοψηφία τους να ανήκουν στην Αλαουιτική κοινότητα.

Επίκεντρο και χαρακτήρας των συγκρούσεων

Οι συγκρούσεις ξεκίνησαν το απόγευμα της Πέμπτης 6 Μαρτίου στην περιοχή της Τζαμπλέ στη Λαττάκεια, όταν δυνάμεις πιστές στον πρώην πρόεδρο Άσαντ επιτέθηκαν σε κυβερνητικές μονάδες. Η βία εξαπλώθηκε ταχύτατα στις παράκτιες περιοχές της Μεσογείου, τα βουνά του Ανσαρίγια και τις πόλεις Χομς και Ταρτούς.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, οι ανθρώπινες απώλειες ανέρχονται σε 1.018 νεκρούς, εκ των οποίων:

• 745 άμαχοι πολίτες
• 125 στρατιώτες
• 148 μαχητές προσκείμενοι στον Άσαντ

Ανεξάρτητοι δημοσιογράφοι εκτιμούν ότι ο πραγματικός αριθμός ενδέχεται να ξεπερνά τους 1.200, καθώς πολλά περιστατικά σε απομακρυσμένες περιοχές δεν έχουν καταγραφεί επίσημα.

Η θρησκευτική διάσταση της σύγκρουσης

Οι εξελίξεις φέρνουν στο προσκήνιο τη βαθιά θρησκευτική και εθνοτική διαίρεση που χαρακτηρίζει τη συριακή κοινωνία. Η αλαουίτικη κοινότητα, μια σιιτική μουσουλμανική ομάδα που αποτελεί το 10-12% του πληθυσμού της Συρίας, βρίσκεται στο επίκεντρο των επιθέσεων.

Παρά το γεγονός ότι πολλοί Αλαουίτες αντιτάχθηκαν στο καθεστώς Άσαντ, η συλλογική τους ταυτότητα έχει συνδεθεί με αυτό λόγω της καταγωγής του πρώην προέδρου. Αυτό έχει καταστήσει την κοινότητα στόχο αντιποίνων, με το 80% των αμάχων θυμάτων να προέρχονται από αυτή.

Ιδιαίτερα ανησυχητικές είναι οι αναφορές για εκτελέσεις γυναικών και παιδιών σε σπίτια και δημόσιους χώρους, καθώς και βίντεο που κυκλοφορούν στα κοινωνικά δίκτυα και δείχνουν μαχητές με κυβερνητικά διακριτικά να εκτελούν αιχμαλώτους.

Ανθρωπιστική κρίση και διεθνείς αντιδράσεις

Ο Ερυθρός Σταυρός έχει εκφράσει σοβαρές ανησυχίες για την κατάρρευση των υγειονομικών δομών στη Λαττάκεια. Τα νοσοκομεία λειτουργούν χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα και βασικά φάρμακα, ενώ οι δυνάμεις ασφαλείας φέρονται να εμποδίζουν την πρόσβαση ανθρωπιστικών οργανώσεων, αφήνοντας εκατοντάδες τραυματίες χωρίς ιατρική περίθαλψη.

Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών χαρακτήρισε τις αναφορές «βαθύτατα ανησυχητικές» και ζήτησε άμεση κατάπαυση του πυρός και σεβασμό του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου. Παράλληλα, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Ανθρωπιστικής Βοήθειας (ECHO) ανακοίνωσε την αποστολή πέντε ειδικών αεροσκαφών με ιατροφαρμακευτικό εξοπλισμό, αλλά η κυβέρνηση της Δαμασκού αρνείται να χορηγήσει άδεια προσγείωσης.

Η τοποθέτηση του πρώην πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά

Στο πλαίσιο των διεθνών αντιδράσεων, ο πρώην πρωθυπουργός της Ελλάδας Αντώνης Σαμαράς εξέδωσε γραπτή δήλωση με την οποία προειδοποιεί την Ευρωπαϊκή Ένωση για τον ρόλο της Τουρκίας στην ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφάλειας και άμυνας, με αφορμή τις πρόσφατες συγκρούσεις στη Συρία.

Στη δήλωσή του, ο κος Σαμαράς επισημαίνει: «Η ανατροπή του Άσαντ καλωσορίστηκε από την Ευρώπη και τη Δύση, γιατί εκπροσωπούσε ένα αυταρχικό καθεστώς. Όμως, η ΕΕ και η Δύση όφειλε να γνωρίζει ότι όταν αντικαθιστάς το κακό με το χείρον, τον αυταρχικό ηγέτη με ένα ηγετικό στέλεχος της Αλ Κάιντα, ενεργούμενο της Τουρκίας του Ερντογάν και του Φιντάν, τότε νομοτελειακά οδηγούμαστε σε σφαγές χιλιάδων αμάχων και σκηνές βαρβαρότητας που δεν αντέχει η ανθρωπότητα τον 21ο αιώνα».

Ο πρώην πρωθυπουργός χαρακτηρίζει τα γεγονότα στη Συρία ως «νεοοθωμανικής εμπνεύσεως» που «υλοποιείται δια χειρός των τρομοκρατών του Αχμέντ αλ-Σάρα», προσθέτοντας πως η Ευρωπαϊκή Ένωση «οφείλει να αντιληφθεί το ρόλο της Τουρκίας του Ερντογάν σε αυτό το εν εξελίξει έγκλημα».

Επιπλέον, ο κος Σαμαράς καλεί την ελληνική κυβέρνηση να αναλάβει πρωτοβουλία ώστε η ΕΕ να καταδικάσει το νέο καθεστώς της Δαμασκού και να επαναφέρει τις κυρώσεις, τονίζοντας ότι  «πρώτα [έρχονται] οι μεταρρυθμίσεις και η τήρησή τους στην πράξη και μετά η άρση των κυρώσεων».

Πολιτικό πλαίσιο και προοπτικές

Η πτώση του Άσαντ τον Δεκέμβριο του 2024, μετά από 13 χρόνια εμφύλιου πολέμου, είχε δημιουργήσει ελπίδες για μια νέα αρχή στη χώρα. Ωστόσο, οι πρόσφατες εξελίξεις αποκαλύπτουν τις βαθιές διαιρέσεις που εξακολουθούν να υπάρχουν.

Ο νέος πρόεδρος Αχμέντ αλ-Σάρα έχει υποσχεθεί «αυστηρή τιμωρία» σε όσους διαπράττουν εγκλήματα κατά αμάχων. Ωστόσο, αναλυτές επισημαίνουν ότι οι ενέργειες των κυβερνητικών δυνάμεων υπονομεύουν αυτήν τη ρητορική, ενώ η συνεχιζόμενη παρουσία ανεξέλεγκτων πολιτοφυλακών – παρά την επίσημη διάλυσή τους – αποτελεί κρίσιμο παράγοντα αστάθειας.

Η διεθνής κοινότητα εκφράζει φόβους ότι η τρέχουσα κλιμάκωση μπορεί να οδηγήσει σε νέο κύκλο εμφύλιας σύγκρουσης. Ήδη παρατηρείται αυξημένη κινητικότητα στα σύνορα, με την Τουρκία και το Ιράν να ενισχύουν τις στρατιωτικές τους εγκαταστάσεις, ενώ ρωσικά μαχητικά αεροσκάφη έχουν εντοπιστεί στον συριακό εναέριο χώρο.

Το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ανακοίνωσε σήμερα πως περισσότεροι από 500 άμαχοι αλαουίτες έχουν χάσει τη ζωή τους από την περασμένη Πέμπτη στη δυτική Συρία. Οι θάνατοι αποδίδονται στις συριακές δυνάμεις ασφαλείας και συμμαχικές τους οργανώσεις, στο πλαίσιο επιχειρήσεων και συγκρούσεων με υποστηρικτές του ανατραπέντος προέδρου Μπασάρ αλ-Άσαντ.

Σύμφωνα με το Παρατηρητήριο, «532 άμαχοι αλαουίτες σκοτώθηκαν στις περιφέρειες της συριακής ακτής και των βουνών της Λαττάκειας από τις δυνάμεις ασφαλείας και οργανώσεις που συνδέονται μ’ αυτές».

Ο συνολικός απολογισμός των θυμάτων ανέρχεται σε 745 νεκρούς, συμπεριλαμβανομένων 213 μελών των δυνάμεων ασφαλείας και μαχητών που παρέμειναν πιστοί στην παράταξη του Άσαντ.

Η κλιμάκωση της βίας στην περιοχή προκαλεί σοβαρές ανησυχίες στη διεθνή κοινότητα, καθώς οι αλαουίτες, θρησκευτική μειονότητα στην οποία ανήκε και ο Άσαντ, αποτελούν στόχο επιθέσεων μετά την ανατροπή του καθεστώτος.

Η περιοχή της Λαττάκειας και η συριακή ακτή αποτελούσαν παραδοσιακά προπύργια του καθεστώτος Άσαντ, με σημαντική παρουσία της αλαουίτικης κοινότητας. Οι πρόσφατες συγκρούσεις υποδηλώνουν την αυξανόμενη αστάθεια στη χώρα, παρά την αλλαγή καθεστώτος.

Διεθνείς ανθρωπιστικές οργανώσεις εκφράζουν την ανησυχία τους για πιθανά αντίποινα κατά των αλαουιτών και άλλων θρησκευτικών μειονοτήτων, καλώντας σε προστασία του άμαχου πληθυσμού και σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο, παρακολουθεί την κατάσταση στη Συρία από την έναρξη της εμφύλιας σύγκρουσης το 2011, συλλέγοντας πληροφορίες από πηγές σε όλη τη χώρα.

Η Συρία βιώνει τις σφοδρότερες συγκρούσεις μετά την ανατροπή του Μπασάρ αλ Άσαντ τον περασμένο Δεκέμβριο, με τον αριθμό των νεκρών να ανέρχεται σε τουλάχιστον 231 άτομα σύμφωνα με τα στοιχεία του Συριακού Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Αιματηρές συγκρούσεις στις παράκτιες περιοχές

Οι μάχες επικεντρώνονται στη βορειοδυτική Συρία, κυρίως στην επαρχία Λαττάκεια, παραδοσιακό προπύργιο της μειονότητας των Αλαουιτών, στην οποία ανήκει η οικογένεια του έκπτωτου προέδρου. Ιδιαίτερα έντονες συγκρούσεις αναφέρονται στην πόλη Τζάμπλα (Γάβαλα στα αρχαία ελληνικά) και σε γειτονικά χωριά, όπου δυνάμεις πιστές στον πρώην πρόεδρο Άσαντ συγκρούονται με τις δυνάμεις ασφαλείας της de facto κυβέρνησης.

«Εξαπολύοντας καλά σχεδιασμένη και προμελετημένη επίθεση, ομάδες ενόπλων οπαδών του Άσαντ εφόρμησαν εναντίον θέσεών μας και σημείων ελέγχου μας, στοχοποιώντας μεγάλο αριθμό περιπόλων μας στην περιοχή της Τζάμπλα», δήλωσε ο Μούσταφα Κινιφάτι, αξιωματικός των δυνάμεων ασφαλείας των μεταβατικών αρχών στη Λαττάκεια.

Ανησυχητικές καταγγελίες για εκτελέσεις αμάχων

Σύμφωνα με αναφορές, τουλάχιστον 136 άμαχοι, μέλη της μουσουλμανικής μειονότητας των Αλαουιτών, φέρεται να εκτελέστηκαν από τις συριακές δυνάμεις ασφαλείας κατά τη διάρκεια της επιχείρησης εναντίον των πιστών στον Άσαντ μαχητών. Οι μεταβατικές αρχές της Συρίας χαρακτήρισαν τα περιστατικά ως «μεμονωμένες βιαιοπραγίες».

Η κατάσταση έχει οδηγήσει στην επιβολή απαγόρευσης κυκλοφορίας στη Λαττάκεια, την Ταρτούς και τη Χομς, περιοχές όπου κατοικούν κυρίως μέλη της μειονότητας των Αλαουιτών.

Σημαντικές συλλήψεις

Κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων, οι δυνάμεις ασφαλείας συνέλαβαν τον Ιμπραήμ Χαουέιτζα, πρώην αρχηγό της υπηρεσίας πληροφοριών της Πολεμικής Αεροπορίας επί προεδρίας Χάφεζ αλ Άσαντ. Ο Χαουέιτζα, που διετέλεσε επικεφαλής της υπηρεσίας από το 1987 έως το 2002, «κατηγορείται πως διέπραξε εκατοντάδες δολοφονίες» κατά τη διάρκεια της θητείας του, σύμφωνα με το επίσημο πρακτορείο ειδήσεων SANA.

Οι δυνάμεις ασφαλείας αναφέρουν επίσης συγκρούσεις με ομάδες που φέρονται να ανήκουν στον Σουχάιλ αλ Χασάν, γνωστό ως «τίγρη», ο οποίος ήταν επικεφαλής των ειδικών δυνάμεων και συχνά περιγραφόταν ως ο «στρατιώτης που προτιμούσε» ο πρώην πρόεδρος Άσαντ.

Διεθνείς αντιδράσεις και ανησυχίες για χημικά όπλα

Η Γερμανία κάλεσε όλες τις πλευρές να αποφύγουν την κλιμάκωση της βίας. «Έχουμε σοκαριστεί από τον αριθμό των θυμάτων στις επαρχίες της δυτικής Συρίας. Καλούμε όλες τις πλευρές να αναζητήσουν ειρηνικές λύσεις, την εθνική ενότητα, έναν συμπεριληπτικό πολιτικό διάλογο για να ξεπεράσουν την κλιμάκωση της βίας και του μίσους», ανέφερε το γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών.

Παράλληλα με τις συγκρούσεις, εκφράζονται διεθνείς ανησυχίες για την ύπαρξη «μη δηλωθέντων ή μη επαληθευμένων χημικών όπλων στη Συρία», σύμφωνα με την Ύπατη Εκπρόσωπο για τον Αφοπλισμό του ΟΗΕ Ιζούμι Νακαμίτσου. Ωστόσο, η ίδια εξέφρασε αισιοδοξία για τη «βούληση της [de facto κυβέρνησης] να συνεργαστεί με τον OPCW».

Η θέση της Ελλάδας

Ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδας στα Ηνωμένα Έθνη, πρέσβης Ευάγγελος Σέκερης, εξέφρασε «σοβαρή ανησυχία για τις πρόσφατες συγκρούσεις στην παράκτια περιοχή της Συρίας» και κάλεσε την de facto κυβέρνηση «να προστατεύσει όλους τους αμάχους, συμπεριλαμβανομένων των θρησκευτικών και εθνοτικών μειονοτήτων».

«Η Ελλάδα καταδικάζει με τον πιο έντονο τρόπο κάθε χρήση χημικών όπλων, από οποιοδήποτε κράτος ή μη, οπουδήποτε και υπό οποιεσδήποτε συνθήκες και τονίζει την ανάγκη να λογοδοτήσουν όλοι όσοι θα χρησιμοποιούσαν τέτοια όπλα», ανέφερε ο Έλληνας διπλωμάτης.

Έκκληση για ειρηνική μετάβαση

Ο Ειδικός Απεσταλμένος των Ηνωμένων Εθνών στη Συρία, Γκίαρ Πέντερσεν, εξέφρασε βαθιά ανησυχία για τα γεγονότα και τόνισε την «άμεση ανάγκη για αυτοσυγκράτηση από όλα τα μέρη και πλήρη σεβασμό της προστασίας των αμάχων».

«Αυτήν την εποχή η συμφιλίωση και η ειρηνική πολιτική μετάβαση θα πρέπει να αποτελούν προτεραιότητα. Μετά από δεκατέσσερα χρόνια συγκρούσεων, οι Σύροι αξίζουν βιώσιμη ειρήνη, ευημερία και δικαιοσύνη», σημείωσε ο Εκπρόσωπος Τύπου του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, Στεφάν Ντουζαρίκ.

Η αποκατάσταση της ασφάλειας σε όλη τη Συρία παραμένει η πιο επείγουσα πρόκληση για τις νέες αρχές, που βρίσκονται στην εξουσία από τις 8 Δεκεμβρίου, όταν συμμαχία οργανώσεων τζιχαντιστών και ανταρτών με επικεφαλής τη Χαγιάτ Ταχρίρ ας Σαμ (ΧΤΣ) ανέτρεψε τη δυναστεία των Άσαντ μετά από 50 χρόνια διακυβέρνησης.

Ο Ντόναλντ Τραμπ απηύθυνε χθες Τετάρτη την «τελευταία προειδοποίηση» στη Χαμάς για την απελευθέρωση των ισραηλινών ομήρων που απομένουν, διαμηνύοντας πως σε διαφορετική περίπτωση ο «λαός της Γάζας» θα κινδυνεύσει να βρει «τον θάνατο», την ίδια ημέρα που η κυβέρνηση των ΗΠΑ επιβεβαίωσε πως είχε άμεσες επαφές με το παλαιστινιακό ισλαμιστικό κίνημα.

«Προς τον λαό της Γάζας: σας περιμένει ένα όμορφο μέλλον, όχι όμως αν κρατάτε ομήρους. Αν το κάνετε, είστε νεκροί! Κάντε έξυπνη επιλογή», απείλησε ο Αμερικανός πρόεδρος μέσω Truth Social.

Ανέφερε ακόμη πως στέλνει «στο Ισραήλ όλα όσα χρειάζονται για να τελειώσει τη δουλειά» στη Λωρίδα της Γάζας, τονίζοντας πως «ούτε ένα μέλος της Χαμάς δεν θα είναι ασφαλές αν δεν κάνετε ό,τι λέω», την ώρα που η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στον παλαιστινιακό θύλακο μοιάζει να απειλείται ολοένα περισσότερο.

«Προς την ηγεσία (της Χαμάς): τώρα είναι η ώρα να φύγετε από τη Γάζα, όσο μπορείτε ακόμη», πρόσθεσε.

Οι απειλές του προέδρου των ΗΠΑ, ο οποίος συναντήθηκε χθες με οκτώ ανθρώπους που αφέθηκαν ελεύθεροι μετά την ομηρία τους στη Λωρίδα της Γάζας, διατυπώθηκαν την ημέρα που η Ουάσιγκτον, καθώς και η Χαμάς, επιβεβαίωσαν πως είχαν άμεσες επαφές.

Οι άνευ προηγουμένου διαβουλεύσεις έρχονται σε ρήξη με την επίσημη πολιτική των ΗΠΑ να μην έχει απευθείας επαφές με οργανώσεις τις οποίες χαρακτηρίζει τρομοκρατικές, κάτι που ισχύει από το 1997 στην περίπτωση της Χαμάς.

Η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Κάρολαϊν Λέβιτ επιβεβαίωσε ότι ο Αμερικανός ειδικός απεσταλμένος για τους ομήρους Άνταμ Μπόλερ διεξήγαγε «διαπραγματεύσεις» και είναι εξουσιοδοτημένος να συζητά «με οποιονδήποτε».

Η εκπρόσωπος απέφυγε να υπεισέλθει σε λεπτομέρειες, επιχειρηματολογώντας ότι «διακυβεύονται ζωές Αμερικανών», πάντως διευκρίνισε πως υπήρξε «διαβούλευση» με το Ισραήλ, κάτι που επιβεβαίωσε κατόπιν το γραφείο του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου.

Στην άλλη πλευρά, πηγή του Γαλλικού Πρακτορείο στην ηγεσία του ισλαμιστικού κινήματος, η οποία εκφράστηκε υπό τον όρο να μην κατονομαστεί, αναφέρθηκε σε «δυο απευθείας συναντήσεις της Χαμάς και αμερικανών αξιωματούχων τις τελευταίες ημέρες στη Ντόχα».

Στη Λωρίδα της Γάζας απομένουν πέντε όμηροι που έχουν, πέρα από ισραηλινή, την αμερικανική υπηκοότητα. Οι τέσσερις από αυτούς θεωρούνται νεκροί κι ο πέμπτος εκτιμάται πως είναι ακόμη στη ζωή, με βάση καταμέτρηση του AFP.

Εν τω μεταξύ, ο νέος αρχηγός του ισραηλινού γενικού επιτελείου Εγιάλ Ζαμίρ δήλωσε χθες πως η «αποστολή» να νικηθεί η Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας δεν έχει «τελειώσει ακόμη».

«Η Χαμάς υπέστη σκληρό πλήγμα, αλλά δεν έχει ακόμη ηττηθεί», είπε ο υποστράτηγος Ζαμίρ, ενώ ο πρωθυπουργός Νετανιάχου δεν σταματά να δηλώνει «αποφασισμένος» να φέρει «τη νίκη».

Η πολιτική και στρατιωτική ηγεσία του Ισραήλ έχει ορκιστεί να αφανίσει τη Χαμάς και αυτόν τον στόχο είχαν οι καταστροφικές, ευρείας κλίμακας στρατιωτικές επιχειρήσεις που εξαπέλυσε στη Λωρίδα της Γάζας, μετά την άνευ προηγουμένου έφοδο του στρατιωτικού βραχίονά της στο νότιο τμήμα της ισραηλινής επικράτειας, την 7η Οκτωβρίου 2023.

Στην έφοδο αυτή έχασαν τη ζωή τους 1.218 άνθρωποι από την ισραηλινή πλευρά, στην πλειονότητά τους άμαχοι, σύμφωνα με καταμέτρηση του Γαλλικού Πρακτορείου βασισμένη σε επίσημα δεδομένα, που συμπεριλαμβάνει ομήρους οι οποίοι πέθαναν στην αιχμαλωσία ή ήταν ήδη νεκροί όταν μεταφέρθηκαν στον παλαιστινιακό θύλακο.

Στις ισραηλινές επιχειρήσεις αντιποίνων έχασαν τη ζωή τους τουλάχιστον 48.440 άνθρωποι στη Λωρίδα της Γάζας, στην πλειονότητά τους άμαχοι, σύμφωνα με δεδομένα του υπουργείου Υγείας της Χαμάς, που χαρακτηρίζονται αξιόπιστα από τον ΟΗΕ.

Έπειτα από 15 μήνες πολέμου, συμφωνία κατάπαυση του πυρός που κλείστηκε σε έμμεσες διαπραγματεύσεις με τη μεσολάβηση του Κατάρ, της Αιγύπτου και των ΗΠΑ τέθηκε σε εφαρμογή τη 19η Ιανουαρίου.

Όμως το αν θα συνεχίσει να εφαρμόζεται μοιάζει ολοένα πιο αβέβαιο. Το Ισραήλ και η Χαμάς διαφωνούν για το πώς θα πρέπει να ανανεωθεί μετά την εκπνοή της πρώτης φάσης της.

Κατά τη διάρκειά της, η Χαμάς παρέδωσε 33 ομήρους στο Ισραήλ και το Ισραήλ άφησε ελεύθερους περίπου 1.800 Παλαιστινίους. Το Ισραήλ επέτρεψε επίσης να εισέλθει περισσότερη ανθρωπιστική βοήθεια στον υπό πολιορκία θύλακο – προτού προχωρήσει ξανά στον αποκλεισμό του την Κυριακή.

Το Ισραήλ θέλει να παραταθεί η πρώτη φάση ως τα μέσα Απριλίου, απαιτεί την «πλήρη αποστρατιωτικοποίηση» του θυλάκου, να φύγει η Χαμάς από τη Λωρίδα της Γάζας και να επιστραφούν όλοι οι όμηροι προτού αρχίσει η δεύτερη φάση.

Από τους 251 ανθρώπους που είχαν απαχθεί την 7η Οκτωβρίου 2023, απομένουν ακόμη στη Γάζα 58, όμως οι 34 από αυτούς έχουν κηρυχθεί νεκροί από τον ισραηλινό στρατό.

Τους όρους της κυβέρνησης Νετανιάχου απορρίπτει κατηγορηματικά η Χαμάς, που ζητά να εφαρμοστεί η δεύτερη φάση όπως είχε συμφωνηθεί, με άλλα λόγια να υπάρξει μόνιμη κατάπαυση του πυρός. Τονίζει ακόμη πως θα παραμείνει στη Λωρίδα της Γάζας, όπου πήρε την εξουσία το 2007.

Η τρίτη φάση, αν υπάρξει, θα είναι αφιερωμένη στην ανοικοδόμηση του παραθαλάσσιου παλαιστινιακού θυλάκου.

Στο Κάιρο, προχθές Τρίτη, οι Άραβες ηγέτες υιοθέτησαν σχέδιο για την ανοικοδόμηση της Λωρίδας της Γάζας που προβλέπει πως η Χαμάς θα αφεθεί στο περιθώριο και θα επιστρέψει η Παλαιστινιακή Αρχή – την οποία εξεδίωξε από εκεί το ισλαμιστικό κίνημα το 2007.

Το Ισραήλ το απέρριψε.

Το σχέδιο, σύμφωνα με το Κάιρο, εγγυάται ότι οι κάτοικοι της Λωρίδας της Γάζας θα παραμείνουν στη γη τους. Πρόκειται για σχέδιο εναλλακτικό σε αυτό του Αμερικανού προέδρου Τραμπ, που θέλει να μεταφερθούν στην Αίγυπτο και την Ιορδανία και ο παραθαλάσσιος θύλακος να μεταμορφωθεί σε αυτό που αποκάλεσε «Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής».

 

Οι ηγέτες των αραβικών χωρών που συνεδρίασαν χθες Τρίτη στο Κάιρο υιοθέτησαν το αιγυπτιακό σχέδιο για την ανοικοδόμηση της Γάζας, ανακοίνωσε ο Αιγύπτιος πρόεδρος Άμπντελ Φάταχ αλ Σίσι.

Το σχέδιο, που είναι μια εναλλακτική πρόταση απέναντι σε εκείνη του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για τη δημιουργία μιας «Ριβιέρας της Μέσης Ανατολής» στον παλαιστινιακό θύλακα, στοχεύει στην ανοικοδόμηση της Λωρίδας της Γάζας χωρίς την εκτόπιση των κατοίκων της.

Ο Σίσι είπε ότι η πρότασή του έγινε δεκτή κατά την ολοκλήρωση της συνόδου. Νωρίτερα, είχε δηλώσει ότι είναι βέβαιος πως ο Τραμπ θα μπορούσε να φέρει την ειρήνη.

Τα βασικά ερωτήματα πουπρέπει να απαντηθούν για το μέλλον της Γάζας είναι το ποιος θα κυβερνά τον θύλακα και ποιες χώρες θα χορηγήσουν τα δισεκατομμύρια δολάρια που απαιτούνται για την ανοικοδόμησή του.

Ο Σίσι είπε ότι η Αίγυπτος συνεργάζεται με τους Παλαιστινίους για τη συγκρότηση μιας επιτροπής αποτελούμενης από ανεξάρτητους Παλαιστίνιους τεχνοκράτες, που θα αναλάβουν τη διοίκηση της Γάζας. Η επιτροπή αυτή θα επιβλέπει τη διανομή της ανθρωπιστικής βοήθειας και θα διαχειρίζεται τις υποθέσεις του θύλακα προσωρινά, μέχρι να περάσει υπό τον έλεγχο της Παλαιστινιακής Αρχής, πρόσθεσε.

Ένα άλλο κρίσιμο ζήτημα είναι το μέλλον της Χαμάς, της οργάνωση που προκάλεσε τον πόλεμο της Γάζας με την επίθεση που εξαπέλυσε στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023.

Ο Παλαιστίνιος πρόεδρος Μαχμούντ Αμπάς χαιρέτισε την αιγυπτιακή πρόταση και προέτρεψε τον Τραμπ να στηρίξει το σχέδιο που δεν περιλαμβάνει την εκτόπιση των Παλαιστινίων κατοίκων. Ο Αμπάς είπε επίσης ότι είναι έτοιμος να προκηρύξει προεδρικές και βουλευτικές εκλογές, εφόσον οι συνθήκες το επιτρέψουν, υπογραμμίζοντας ότι η Παλαιστινιακή Αρχή είναι η μοναδική νόμιμη κυβερνητική και στρατιωτική δύναμη στα Παλαιστινιακά Εδάφη.

Ο Αμπάς, ένας από τους αρχιτέκτονες των ειρηνευτικών συμφωνιών του Όσλο (1993) με το Ισραήλ, που δημιούργησαν ελπίδες για την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους, βλέπει τη νομιμότητά του να υπονομεύεται σταθερά από τον ισραηλινό εποικισμό στη Δυτική Όχθη. Πολλοί Παλαιστίνιοι εξάλλου θεωρούν την κυβέρνησή του διεφθαρμένη, αντιδημοκρατική και εκτός πραγματικότητας.

Για οποιαδήποτε προσπάθεια ανοικοδόμησης, πάντως, θα χρειαστεί η στήριξη των πλούσιων χωρών του Κόλπου, όπως των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και της Σαουδικής Αραβίας, που διαθέτουν τα απαιτούμενα κεφάλαια.

Τα ΗΑΕ, που βλέπουν τη Χαμάς και άλλες ισλαμιστικές οργανώσεις ως υπαρξιακή απειλή, θέλουν τον άμεσο και πλήρη αφοπλισμό της, ωστόσο άλλες αραβικές χώρες προκρίνουν μια πιο σταδιακή προσέγγιση, ανέφεραν πηγές με γνώση του θέματος.

Στην ομιλία του στη σύνοδο, ο υπουργός Εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας πρίγκιπας Φαϊσάλ μπιν Φαρχάν, είπε ότι απαιτούνται διεθνείς εγγυήσεις ότι η τρέχουσα εκεχειρία θα διατηρηθεί.

Οι ηγέτες των ΗΑΕ και του Κατάρ δεν πήραν τον λόγο στις ανοιχτές συνεδριάσεις της συνόδου.

Ένα υψηλόβαθμο στέλεχος της Χαμάς, ο Σάμι Άμπου Ζούχρι, απέρριψε την έκκληση για αφοπλισμό της οργάνωσης, επιμένοντας ότι το δικαίωμα στην αντίσταση είναι αδιαπραγμάτευτο. Ο Άμπου Ζούχρι είπε στο πρακτορείο Reuters ότι η οργάνωση δεν θα δεχτεί καμία προσπάθεια επιβολής σχεδίων, καμία μορφή μη παλαιστινιακής κυβέρνησης ούτε την παρουσία ξένων δυνάμεων.

Αφού η Χαμάς εκδίωξε την Παλαιστινιακή Αρχή από τη Γάζα, μετά τον σύντομο εμφύλιο πόλεμο του 2007, έχει καταπνίξει κάθε αντιπολίτευση στον θύλακα.

Μία πηγή είπε στο Reuters ότι το Ισραήλ δεν θα αντιταχθεί στο να αναλάβει την ευθύνη διακυβέρνησης της Γάζας μια αραβική οντότητα, εφόσον φύγει η Χαμάς από το προσκήνιο. Όμως άλλος Ισραηλινός αξιωματούχος υπογράμμισε ότι ο στόχος του πολέμου ήταν εξαρχής να καταστραφούν οι στρατιωτικές και διοικητικές δυνατότητες της παλαιστινιακής οργάνωσης. «Επομένως, εάν πρόκειται να πείσουν τη Χαμάς να αποστρατιωτικοποιηθεί, αυτό πρέπει να γίνει αμέσως. Τίποτα άλλο δεν θα γίνει δεκτό», είπε.

Ισραηλινοί αξιωματούχοι λένε ότι περίπου 20.000 μαχητές της Χαμάς έχουν σκοτωθεί από την έναρξη του πολέμου.

Το μεταβατικό καθεστώς της Συρίας έχει αναπτύξει δυνάμεις ασφαλείας στην πόλη Τζαραμάνα, που βρίσκεται νοτιοανατολικά της Δαμασκού, ανέφερε το επίσημο πρακτορείο ειδήσεων SANA της χώρας στις 3 Μαρτίου.

Σύμφωνα με το SANA, η κίνηση έπεται της δολοφονίας ενός αξιωματούχου του υπουργείου Άμυνας —που ταυτοποιήθηκε ως Αχμάντ αλ-Κατίμπ— ο οποίος πυροβολήθηκε από άγνωστους ενόπλους κοντά στην Τζαραμάνα.

Οι δυνάμεις που έχουν αναπτυχθεί στην περιοχή εργάζονται για να «συλλάβουν αυτά τα άτομα [υπεύθυνα για τη δολοφονία] και να τα οδηγήσουν στη δικαιοσύνη», υποστήριξε ο Αντισυνταγματάρχης Χουσάμ Ταχάν, αξιωματούχος των υπηρεσιών ασφαλείας, σύμφωνα με το SANA.

«Ένοπλα άτομα εκτός κρατικής αρχής απέρριψαν όλες τις διαμεσολαβήσεις και συμφωνίες», είπε ο Ταχάν.

Πρόσθεσε ότι οι δυνάμεις ασφαλείας προσπάθησαν «να τερματίσουν την κατάσταση χάους και τα παράνομα σημεία ελέγχου που έχουν δημιουργηθεί από παράνομες ομάδες που διαπράττουν απαγωγές, δολοφονίες, και ένοπλες ληστείες».

Τρία χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Δαμασκού, ο πληθυσμός της Τζαραμάνα αποτελείται σε μεγάλο βαθμό από Δρούζους, μια μειονοτική θρησκευτική αίρεση, και Χριστιανούς.

«Καμία συριακή γεωγραφική περιοχή δεν θα παραμείνει εκτός του ελέγχου των κρατικών θεσμών», είπε ο Ταχάν, σύμφωνα με το SANA.

«Είμαστε μάρτυρες σημαντικής συνεργασίας από τους κατοίκους της πόλης Τζαραμάνα σε αυτό το θέμα.»

Τον Δεκέμβριο του 2024, ο Σύρος ηγέτης Μπασάρ αλ Άσαντ εκδιώχθηκε από την εξουσία και ο συριακός εθνικός στρατός διαλύθηκε, εν όψει επίθεσης ανταρτών που υποστηρίζονταν από τη γειτονική Τουρκία.

Της επίθεσης ηγήθηκε η Hayat Tahrir al-Sham (HTS), χαρακτηρισμένη ως τρομοκρατική ομάδα από τις ΗΠΑ, της οποίας ο αρχηγός, Αχμάντ αλ-Σάρα, έχει αναλάβει τον ρόλο του προσωρινού ηγέτη της Συρίας.

Στις 3 Μαρτίου, το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Anadolu της Τουρκίας ανέφερε ότι έκτοτε η ηρεμία είχε αποκατασταθεί στην Τζαραμάνα μετά από συνομιλίες μεταξύ ηγετών της τοπικής κοινότητας και αξιωματούχων του υπουργείου Εσωτερικών της Συρίας.

Σύμφωνα με το Anadolu, οι αναταραχές ξεκίνησαν στις 28 Φεβρουαρίου όταν ο αλ-Κατίμπ, ένας αξιωματούχος του Υπουργείου Άμυνας της Συρίας υπό την ηγεσία της HTS, σκοτώθηκε σε σημείο ελέγχου από άγνωστους ενόπλους.

Το πρακτορείο ειδήσεων ανέφερε επίσης — επικαλούμενο τον Μουσάμπ αλ-Σαμί, τοπικό αξιωματούχο ασφαλείας — ότι ένα αστυνομικό τμήμα κοντά στη Τζαραμάνα είχε επίσης δεχθεί επίθεση.

Ο αλ-Σαμί είπε ότι η κρίση διαδόθηκε αργότερα μετά από διαβουλεύσεις μεταξύ αξιωματούχων ασφαλείας και ηγετών της τοπικής κοινότητας.

«Τις επόμενες ημέρες, η συνεργασία μας με τους ανθρώπους της Τζαραμάνα θα ενισχυθεί», αναφέρθηκε ότι είπε.

 

Διφορούμενες περιστάσεις

Οι συνθήκες γύρω από την πρόσφατη αναταραχή παραμένουν ασαφείς.

Την 1η Μαρτίου, το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (SOHR) ανέφερε «πολλά περιστατικά διαταραχής ασφάλειας» μέσα και γύρω από τη Τζαραμάνα, τα οποία, όπως είπε, είχαν οδηγήσει σε πολλούς θανάτους και τραυματισμούς.

«Αυτές οι ενέργειες ώθησαν τη γενική υπηρεσία ασφαλείας [της Συρίας] να ξεκινήσει μια μεγάλης κλίμακας εκστρατεία ασφαλείας στην πόλη», ανέφερε η υπηρεσία επιτήρησης δικαιωμάτων που εδρεύει στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Σύμφωνα με το SOHR, ένοπλοι κάποια στιγμή μπήκαν στην Τζαραμάνα, «όπου συγκρούστηκαν με ένοπλα μέλη της τοπικής κοινότητας των Δρούζων».

Ένας Δρούζος μαχητής σκοτώθηκε στη μάχη σώμα με σώμα και άλλα εννέα άτομα τραυματίστηκαν, ανέφερε.

Το SOHR ανέφερε επίσης ότι άγνωστοι ένοπλοι άνοιξαν πυρ εναντίον πολιτικού οχήματος στην περιοχή, τραυματίζοντας δύο μέλη της κοινότητας των Δρούζων.

Ο Ισραηλινός υπουργός Άμυνας Ισραήλ Κατς, εν τω μεταξύ, διέταξε πρόσφατα τον ισραηλινό στρατό να «προετοιμαστεί να υπερασπιστεί» την κοινότητα των Δρούζων της Συρίας, σύμφωνα με την Times of Israel.

Σε δήλωση της 1ης Μαρτίου, το γραφείο του Κατς ισχυρίστηκε ότι η Τζαραμάνα δεχόταν «επίθεση από τις δυνάμεις του συριακού καθεστώτος».

«Δεν θα επιτρέψουμε στο ακραίο ισλαμικό καθεστώς στη Συρία να βλάψει τους Δρούζους», αναφέρει η δήλωση. «Αν το καθεστώς βλάψει τους Δρούζους, θα το χτυπήσουμε κι εμείς».

Η Τζαραμάνα απέχει περίπου 55 χιλιόμετρα από τα σύνορα του Ισραήλ.

Λίγο μετά την πτώση του καθεστώτος Άσαντ, οι ισραηλινές δυνάμεις εισήλθαν στο συριακό έδαφος στην περιοχή των Υψωμάτων του Γκολάν, όπου συγκεντρώνεται μεγάλο μέρος της κοινότητας των Δρούζων της Συρίας.

Τον περασμένο μήνα, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου δήλωσε ότι το εβραϊκό κράτος δεν θα επιτρέψει στις συριακές δυνάμεις να «εισέλθουν στην περιοχή νότια της Δαμασκού».

Η κυβέρνησή του έκανε επίσης σαφές ότι οι ισραηλινές δυνάμεις που τώρα κατέχουν περιοχές της Συρίας θα παραμείνουν στην περιοχή για αόριστο χρόνο.

Του Άντριου Μόροου