Μέση Ανατολή

Μιλώντας στους διαπιστευμένους ανταποκριτές του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, ο μόνιμος αντιπρόσωπος της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν, πρέσβης Αμίρ-Σαΐντ Ιραβανί, καταδίκασε τη συνεχιζόμενη, όπως τη χαρακτήρισε, «τρομοκρατική και εγκληματική επίθεση από το ισραηλινό καθεστώς».

Προειδοποίησε ότι τα πλήγματα συνιστούν κατάφωρη παραβίαση της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας του Ιράν, κατηγορώντας το Ισραήλ ότι έχει εξαπολύσει μια συντονισμένη εκστρατεία παράνομης και αδιάκριτης βίας κατά αμάχων και κρίσιμων υποδομών. Τόνισε ότι η εκστρατεία αυτή κατά του ιρανικού λαού συνεχίζεται αδιάκοπα και χωρίς ανάπαυλα.

Σύμφωνα με τον Ιραβανί, οι ενέργειες αυτές αποτελούν σοβαρή παραβίαση του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και των θεμελιωδών αρχών του διεθνούς δικαίου. Επεσήμανε δε ότι οι επιθέσεις υπερβαίνουν κάθε κόκκινη γραμμή, ειδικά καθώς, όπως υποστήριξε, το Ισραήλ έπληξε σκόπιμα μια ειρηνική πυρηνική εγκατάσταση που τελεί υπό την πλήρη επιτήρηση του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ).

Ο Ιρανός πρέσβης χαρακτήρισε το πλήγμα αυτό ως επικίνδυνη και παράνομη πράξη, προειδοποιώντας για τις ενδεχόμενες επιπτώσεις. Τόνισε ότι υπήρχε σοβαρός κίνδυνος απελευθέρωσης ραδιενεργών υλικών και σημείωσε πως, αν το Ιράν δεν είχε παρέμβει αμέσως για τον περιορισμό της κατάστασης, οι συνέπειες θα μπορούσαν να είναι καταστροφικές.

Απορρίπτοντας τον ισχυρισμό του Ισραήλ περί «χειρουργικών πληγμάτων», ο Ιραβανί υποστήριξε ότι οι σχετικές αξιώσεις είναι ψευδείς και παραπλανητικές. Αντιθέτως, είπε, το Ισραήλ έχει εξαπολύσει μια σειρά από παράνομες και αδιάκριτες επιθέσεις κατά πολιτικών υποδομών στο Ιράν, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν και άμαχοι.

Παρουσιάζοντας σχετικά στοιχεία, ανέφερε ότι 1.480 Ιρανοί έχουν σκοτωθεί ή τραυματιστεί, ανάμεσά τους τουλάχιστον 224 άμαχοι, μεταξύ των οποίων γυναίκες και παιδιά. Επικαλέστηκε μάλιστα επίθεση σε πολυκατοικία στην Τεχεράνη, στην οποία περίπου 20 παιδιά έχασαν τη ζωή τους, αριθμός που, όπως είπε, ενδέχεται να αυξηθεί λόγω της σοβαρότητας των τραυμάτων.

Αναφέρθηκε, επίσης, σε σημαντικές ζημιές σε πολιτικές και οικονομικές υποδομές, κάνοντας λόγο για πλήγματα σε δεξαμενές νερού, αποθήκες καυσίμων, πετροχημικές εγκαταστάσεις — μεταξύ αυτών και το διυλιστήριο Asaduyeh στην επαρχία Μπουσέρ — καθώς και σε νοσοκομεία. Τόνισε ότι δεν πρόκειται για τυχαία πλήγματα, αλλά για εγκλήματα πολέμου.

Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στην επίθεση στα γραφεία του κρατικού πρακτορείου ειδήσεων κατά τη διάρκεια ζωντανής μετάδοσης, υποστηρίζοντας ότι το ισραηλινό καθεστώς έπληξε σκόπιμα τον εθνικό φορέα ενημέρωσης του Ιράν. Όπως υποστήριξε, η επίθεση αυτή αποτελεί κατάφωρο έγκλημα πολέμου και άμεση επίθεση στην ελευθερία του Τύπου.

Κατηγόρησε το Ισραήλ ότι αποτελεί τον κυριότερο εχθρό της αλήθειας, προσθέτοντας πως κατέχει, όπως είπε, το ντροπιαστικό ρεκόρ του μεγαλύτερου δράστη βίας κατά δημοσιογράφων και εργαζομένων στα μέσα ενημέρωσης σε παγκόσμιο επίπεδο.

Αναφερόμενος στην ιρανική απάντηση, δήλωσε ότι το Ιράν άσκησε το εγγενές του δικαίωμα στην αυτοάμυνα, σύμφωνα με το Άρθρο 51 του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ, σε απάντηση, όπως είπε, στη βάρβαρη επίθεση και επιθετικότητα. Υπογράμμισε ότι η απάντηση του Ιράν ήταν αμυντική, στοχευμένη και αναλογική.

Διευκρίνισε ότι η Τεχεράνη δεν επιδιώκει πόλεμο ή κλιμάκωση, ωστόσο δεν θα διστάσει να υπερασπιστεί τον λαό, το έδαφος και την κυριαρχία της. Ανέφερε ακόμη ότι, σε αντίθεση με το ισραηλινό καθεστώς, το Ιράν σέβεται το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο και δεν στοχεύει αμάχους.

Ο Ιραβανί κατηγόρησε ευθέως τις Ηνωμένες Πολιτείες για συνενοχή, υποστηρίζοντας ότι οι αμερικανικές δυνάμεις στήριξαν την ισραηλινή επιθετικότητα. Χωρίς τα όπλα, τις πληροφορίες και την πολιτική κάλυψη των ΗΠΑ, αυτή η επίθεση, κατά την άποψή του, δεν θα μπορούσε να είχε πραγματοποιηθεί. Προειδοποίησε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μοιραστούν την ευθύνη για αυτή την παράνομη πράξη.

Πρόσθεσε, επίσης, ότι η ισραηλινή επίθεση αποσκοπεί στην υπονόμευση των πυρηνικών διαπραγματεύσεων που επρόκειτο να επαναληφθούν στη Μόσχα. Τόνισε ότι το Ιράν προσήλθε στο τραπέζι του διαλόγου με καλή πίστη, παρουσιάζοντας νέα πρόταση για γεφύρωση των διαφορών, ενώ οι ΗΠΑ, όπως είπε, απάντησαν με κακή πίστη. Κατά την εκτίμησή του, αυτή η στάση υπονομεύει την εμπιστοσύνη και τη διπλωματία, ενώ το Ισραήλ προσπαθεί να σαμποτάρει τις διπλωματικές προσπάθειες μέσω της βίας.

Προειδοποίησε ακόμη ότι οι διακοπτόμενες συνομιλίες οδηγούν σε κλιμάκωση και αποσπούν την προσοχή από τα συνεχιζόμενα εγκλήματα του Ισραήλ, με πιο χαρακτηριστικό, όπως είπε, τη γενοκτονία στη Γάζα.

Διευκρίνισε ότι το Ιράν δεν έχει επιτεθεί στο Ισραήλ ούτε έχει ξεκινήσει οποιονδήποτε πόλεμο. Το αφήγημα περί «υπαρξιακής απειλής», σύμφωνα με τον Ιρανό διπλωμάτη, είναι ψευδές, στερείται νομικής βάσης και χρησιμοποιείται μόνο για τη δικαιολόγηση επιθέσεων και την απόκρυψη των ισραηλινών εγκλημάτων πολέμου.

Απηύθυνε, τέλος, προειδοποίηση προς τρίτες χώρες ότι οποιοδήποτε κράτος υποστηρίξει την ισραηλινή επιθετικότητα θα μοιραστεί τη νομική ευθύνη για τις συνέπειες.

Υπενθύμισε ότι το Ιράν έχει ζητήσει επείγουσα σύγκληση του Συμβουλίου Ασφαλείας, επισημαίνοντας ότι το σχετικό αίτημα είναι απλό: το Συμβούλιο, είπε, οφείλει να καταδικάσει την επιθετικότητα, να σταματήσει τον επιτιθέμενο και να υπερασπιστεί τον Καταστατικό Χάρτη και το διεθνές δίκαιο.

Καταδίκασε δε τη σιωπή του Συμβουλίου Ασφαλείας, τονίζοντας ότι η αδράνεια και η αδιαφορία του υπονομεύουν την αξιοπιστία του και τα θεμέλια του ίδιου του ΟΗΕ.

Ευχαρίστησε όσους στήριξαν το Ιράν, όπως την Οργάνωση Ισλαμικής Συνεργασίας (Organization of Islamic Cooperation – OIC) και την Ομάδα Φίλων για την Υπεράσπιση του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ. Ανέφερε επίσης ότι έχει ήδη σταλεί νέα επιστολή στον Γενικό Γραμματέα και στο Συμβούλιο Ασφαλείας.

Τέλος, κάλεσε το Συμβούλιο Ασφαλείας να καταδικάσει την πράξη επιθετικότητας, να αποδοθούν ευθύνες στον επιτιθέμενο και στους υποστηρικτές του και να ληφθούν επειγόντως μέτρα για την αποτροπή περαιτέρω επιθέσεων. Προειδοποίησε ότι η αδράνεια απλώς ενθαρρύνει τον επιτιθέμενο και υπονομεύει το κράτος δικαίου, πλήττοντας την αξιοπιστία του Συμβουλίου.

Υπογράμμισε, επίσης, ότι το Ισραήλ είναι το μόνο καθεστώς στην περιοχή που διαθέτει πυρηνικά όπλα, αρνείται να προσχωρήσει στη Συνθήκη Μη Διάδοσης και να θέσει τις εγκαταστάσεις του υπό διεθνή έλεγχο, ενώ έχει επιτεθεί, όπως είπε, σχεδόν σε όλους τους γείτονές του, συνεχίζοντας να διαπράττει θηριωδίες στη Γάζα χωρίς καμία συνέπεια.

Κατέληξε ότι το Ιράν θα συνεχίσει να ενεργεί στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου και θα υπερασπίζεται τον εαυτό του νόμιμα και αναλογικά, αλλά επεσήμανε πως αποτελεί πρωταρχική ευθύνη του Συμβουλίου Ασφαλείας να διατηρεί τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια. Κάλεσε εκ νέου το Συμβούλιο να αναλάβει δράση, προκειμένου να σταματήσει, όπως είπε, ο γενοκτονικός επιτιθέμενος από το να διαπράξει νέα εγκλήματα κατά του ιρανικού λαού.

Του Γ. Γαραντζιώτη

Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν ζήτησε σήμερα από τον Ιρανό ομόλογό του Μασούντ Πεζεσκιάν να «επιστρέψει γρήγορα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων» για το ζήτημα του πυρηνικού προγράμματος της Τεχεράνης και κάλεσε να μην στοχοποιηθούν Γάλλοι υπήκοοι «στο Ιράν και την περιοχή υπό οποιεσδήποτε συνθήκες». Απαντώντας ο Ιρανός πρόεδρος τόνισε πως η Τεχεράνη δεν θα συνεχίσει τις διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ για το πυρηνικό πρόγραμμα της Ισλαμικής Δημοκρατίας όσο το Ισραήλ συνεχίζει τις επιθέσεις του.

«Το πρώτο μου μήνυμα ήταν να απαιτήσω την άμεση απελευθέρωση των συμπατριωτών μας Σεσίλ Κολέρ και Ζακ Παρί, οι οποίοι κρατούνται όμηροι από το ιρανικό καθεστώς υπό απαράδεκτες συνθήκες για περισσότερα από τρία χρόνια», τόνισε ο Γάλλος πρόεδρος με ανάρτηση στο X, μετά την τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με τον Πεζεσκιάν.

«Μπροστά στον μεγάλο κίνδυνο αποσταθεροποίησης για ολόκληρη την περιοχή, ζήτησα να μην στοχοποιηθούν υπό οποιεσδήποτε συνθήκες (…) υπήκοοί μας στο Ιράν και την περιοχή. Ζήτησα επίσης μέγιστη αυτοσυγκράτηση για να αποφευχθεί η κλιμάκωση», τόνισε ο Μακρόν.

«Το ιρανικό πυρηνικό ζήτημα είναι σοβαρό: πρέπει να επιλυθεί μέσω διαπραγματεύσεων», σημείωσε, αφού χθες είχε ζητήσει «επανέναρξη του διαλόγου».

«Κάλεσα, ως εκ τούτου, τον πρόεδρο Πεζεσκιάν να επιστρέψει γρήγορα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για να επιτευχθεί μια συμφωνία, ο μόνος δυνατός τρόπος για την εκτόνωση της κατάστασης», συμπλήρωσε ο Μακρόν.

«Το Ιράν δεν θα δεχτεί παράλογες απαιτήσεις υπό πίεση και δεν θα καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων όσο το σιωνιστικό καθεστώς συνεχίζει τις επιθέσεις του», δήλωσε ο Πεζεσκιάν στον Γάλλο ομόλογό του, σύμφωνα με την ιρανική προεδρία.

Ο νέος γύρος συνομιλιών ΗΠΑ-Ιράν για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης, που είχε προγραμματιστεί για αύριο Κυριακή στο Μουσκάτ, δεν θα πραγματοποιηθεί, ανακοίνωσε νωρίτερα σήμερα ο υπουργός Εξωτερικών του Ομάν, Μπαντρ Αλμπουσάιντι.

ΓΣ

Ο Ιρανός πρόεδρος Μασούντ Πεζεσκιάν απείλησε με «ισχυρότερη και πιο σφοδρή απάντηση» από τις ιρανικές ένοπλες δυνάμεις αν το Ισραήλ συνεχίσει τις επιθέσεις κατά της Ισλαμικής Δημοκρατίας.

Η δήλωση έγινε κατά τη διάρκεια τηλεφωνικής επικοινωνίας με τον Πακιστανό πρωθυπουργό Σεχμπάζ Σαρίφ, την δεύτερη ημέρα των πολεμικών συγκρούσεων. Η κρίση ξεκίνησε στις 13 Ιουνίου όταν το Ισραήλ εξαπέλυσε την «Επιχείρηση Αυγερινός Λέων», στοχεύοντας ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις στην Τεχεράνη και το Νατάνζ.

Ο Σαρίφ καταδίκασε την ισραηλινή επιθετικότητα και κάλεσε τη διεθνή κοινότητα να λάβει επείγοντα μέτρα. Ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν επίσης καταδίκασε τις επιθέσεις ως παραβίαση διεθνούς δικαίου. Αντίθετα, ο Νετανιάχου απέρριψε τις εκκλήσεις για αυτοσυγκράτηση, δηλώνοντας ότι η επίθεση θα εντατικοποιηθεί.

Η κλιμάκωση οδήγησε στην αναστολή των πυρηνικών διαπραγματεύσεων ΗΠΑ-Ιράν που ήταν προγραμματισμένες για τις 15 Ιουνίου στο Ομάν. Εκρήξεις ακούστηκαν στην Ιερουσαλήμ και το Τελ Αβίβ καθώς οι δύο χώρες ανταλλάσσουν επιθέσεις, εγείροντας φόβους για ευρύτερη περιφερειακή σύγκρουση.

Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου δήλωσε σήμερα ότι ο ισραηλινός στρατός θα βομβαρδίσει «όλες τις θέσεις του καθεστώτος» στο Ιράν, σημειώνοντας ότι οι ισραηλινές επιδρομές επέφεραν ένα «καίριο πλήγμα στο πυρηνικό πρόγραμμα» της Ισλαμικής Δημοκρατίας.

«Θα βομβαρδίσουμε όλες τις θέσεις και τους στόχους του καθεστώτος του αγιατολάχ», δήλωσε ο Νετανιάχου, αναφερόμενος στον αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, τον ανώτατο ηγέτη της Ισλαμικής Δημοκρατίας. Αυτό που έχουν νιώσει μέχρι στιγμής δεν είναι τίποτα σε σύγκριση με αυτό που θα τους έρθει τις επόμενες ημέρες», δήλωσε ο Νετανιάχου σε βιντεοσκοπημένο μήνυμά του. Πρόσθεσε ότι ο στρατός καταστρέφει τώρα την ικανότητα του Ιράν να κατασκευάζει βαλλιστικούς πυραύλους.

«Επιφέραμε ένα καίριο πλήγμα στο πυρηνικό τους πρόγραμμα» με τη μαζική επίθεση της Παρασκευής στο Ιράν, συμπλήρωσε ο Ισραηλινός πρωθυπουργός.

ΓΣ

Ιορδανία, Συρία και Λίβανος, ξανάνοιξαν σήμερα τους εναέριους χώρου τους, μια ημέρα μετά την αναστολή των πτήσεων εν μέσω ανταλλαγής πληγμάτων ανάμεσα στο Ιράν και το Ισραήλ. Εντούτοις, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Ασφάλειας της Αεροπορίας (European Aviation Safety Agency, EASA) συνέστησε να μην πραγματοποιούνται πτήσεις πάνω από την περιοχή.

Η Ιορδανία, η οποία ανακοίνωσε χθες ότι αναχαίτισε drones και πυραύλους που πέταξαν από το έδαφός της, «άνοιξε ξανά τον εναέριο χώρο της στις 7:30 το πρωί (τοπική ώρα και ώρα Ελλάδας) ανακοίνωσε η αρχή πολιτικής αεροπορίας της Ιορδανίας.

Λίβανος και Συρία προέβησαν σε παρόμοιες ανακοινώσεις.

Οι λιβανικές αερογραμμές Middle East επαναπρογραμμάτισαν πτήσεις προς και από τη Βηρυτό, καθώς επιβάτες πέρασαν τη νύχτα στο αεροδρόμιο λόγω ακυρώσεων ή καθυστερήσεων πτήσεων.

Στη Συρία, η αρχή πολιτικής αεροπορίας ανακοίνωσε επίσης την επαναλειτουργία του εναέριου χώρου της, δηλώνοντας ότι «συνεχίζει να παρακολουθεί στενά την κατάσταση στην περιοχή».

Ο EASA εξέδωσε δελτίο χθες Παρασκευή συνιστώντας στις αεροπορικές εταιρείες «να μην πετούν στον εναέριο χώρο» του Ιράν, του Ιράκ, του Ισραήλ, της Ιορδανίας και του Λιβάνου λόγω των συνεχιζόμενων στρατιωτικών επιχειρήσεων.

Από προχθές Ισραήλ και Ιράν, το οποίο ανταπέδωσε με πυραυλικές επιθέσεις κατά του Ισραήλ στην ισραηλινή επίθεση, συνεχίζουν τις εκατέρωθεν επιθέσεις.

Η σύσταση του EASA αφορά «όλα τα επίπεδα πτήσης», ανέφερε σε αυτό το Δελτίο Πληροφοριών Ζωνών Συγκρούσεων (CZIB).

«Η κατάσταση παραμένει ρευστή, με αυξημένο κίνδυνο περαιτέρω στρατιωτικής δράσης», τόνισε, εκτιμώντας ότι υπάρχει «υψηλός κίνδυνος για την πολιτική αεροπορία στους εναέριους χώρους του Ιράν, του Ιράκ, του Ισραήλ, της Ιορδανίας και του Λιβάνου».

ΓΣ

Σφοδρές αεροπορικές επιθέσεις εξαπέλυσε το Ισραήλ κατά πολλών περιοχών του Ιράν στις 13 Ιουνίου, με στόχους το πυρηνικό του πρόγραμμα, κρίσιμες στρατιωτικές εγκαταστάσεις και, σύμφωνα με αναφορές, ορισμένες κατοικημένες περιοχές.

Κατά τις επιδρομές φέρεται να σκοτώθηκαν ανώτατοι στρατιωτικοί διοικητές και πυρηνικοί επιστήμονες του Ιράν. Η ισραηλινή ηγεσία ανέφερε πως στόχος ήταν να αποτραπεί η απόκτηση πυρηνικού όπλου από την Τεχεράνη.

Σε ομιλία του το βράδυ της Παρασκευής, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου υποστήριξε ότι η επιδίωξη του Ιράν να αποκτήσει πυρηνικό οπλοστάσιο συνιστά «άμεση και υπαρξιακή απειλή για την επιβίωση του Ισραήλ».

Η Τεχεράνη, από την πλευρά της, αρνείται ότι αναπτύσσει πυρηνικά όπλα. Ο πρέσβης του Ιράν στον ΟΗΕ, Αμίρ Σαΐντ, δήλωσε την Παρασκευή ότι οι 78 νεκροί και οι 320 τραυματίες των επιθέσεων ήταν κατά κύριο λόγο άμαχοι.

Η επιχείρηση, με την κωδική ονομασία «Rising Lion» από τις Ισραηλινές Ένοπλες Δυνάμεις (IDF), είχε ως αντικειμενικό σκοπό την εξουδετέρωση του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν, καθώς και την καταστροφή συναφών στρατιωτικών υποδομών, όπως προηγμένα βαλλιστικά συστήματα.

Αν και το πλήρες εύρος των ισραηλινών πληγμάτων παραμένει ασαφές, έχουν επιβεβαιωθεί επιθέσεις σε αρκετούς βασικούς στόχους.

Εγκατάσταση εμπλουτισμού ουρανίου Νατάνζ

Το Νατάνζ αποτελεί τον πυρήνα της ιρανικής πυρηνικής υποδομής και την κεντρική εγκατάσταση εμπλουτισμού ουρανίου της χώρας. Το συγκρότημα βρίσκεται βαθιά στο υπέδαφος, προστατευμένο από ενισχυμένο σκυρόδεμα έναντι πυραυλικών επιθέσεων.

Εκεί παράγεται ουράνιο εμπλουτισμένο σε ποσοστό έως και 60% – ένα τεχνικά μικρό βήμα από το 90% που απαιτείται για την κατασκευή πυρηνικού όπλου. Σύμφωνα με τη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (International Atomic Energy Agency – ΙΑΕΑ), το Ιράν διαθέτει περίπου 275 κιλά ουρανίου εμπλουτισμένου σε αυτό το επίπεδο, ποσότητα επαρκή για την κατασκευή έως και έξι πυρηνικών κεφαλών.

Οι εγκαταστάσεις στο Νατάνζ διεξάγουν επίσης έρευνα και ανάπτυξη σχετικά με την κατασκευή προηγμένων φυγοκεντρικών μηχανών και, ως εκ τούτου, οποιαδήποτε αλλαγή στις δραστηριότητες του Νατάνζ θα είχε πιθανώς άμεσο αντίκτυπο στον χρόνο που απαιτείται για την παραγωγή πυρηνικού όπλου από την Τεχεράνη.

Σύμφωνα με δήλωση του επικεφαλής της Διεθνούς Οργάνωσης Ατομικής Ενέργειας, οι επιθέσεις του IDF την Παρασκευή κατέστρεψαν την επιφανειακή πιλοτική μονάδα εμπλουτισμού στο Νατάνζ, αν και η κατάσταση των υπόγειων εγκαταστάσεων παραμένει άγνωστη.

 

Τεχεράνη

Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Μελετών Πολέμου, μια δεξαμενή σκέψης με έδρα την Ουάσιγκτον, οι ισραηλινές δυνάμεις έπληξαν διάφορους στόχους στην ιρανική πρωτεύουσα Τεχεράνη.

Επιβεβαιωμένες επιθέσεις πραγματοποιήθηκαν σε μια τοπική βάση αεροπορικής άμυνας, σε έναν μεγάλο πύργο που περιλαμβάνει εμπορικά και οικιστικά ακίνητα, καθώς και στις συνοικίες Αζγκόλ και Φαρμανιέχ της Τεχεράνης.

Κατά τη διάρκεια αυτών των επιθέσεων, πιστεύεται ότι σκοτώθηκαν αρκετά μέλη των ιρανικών ενόπλων δυνάμεων, καθώς και ορισμένοι πυρηνικοί επιστήμονες.

Μεταξύ των επιβεβαιωμένων νεκρών από την ιρανική πλευρά ήταν πολλοί στρατηγοί και άλλοι ανώτεροι αξιωματικοί που υπηρετούσαν στο γενικό επιτελείο του ιρανικού στρατού, εποπτεύονταν διάφορα αρχηγεία και ηγούνταν του Σώματος των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης (IRGC) και του αεροδιαστημικού του τμήματος.

Αεροπορική βάση Ταμπρίζ

Η αεροπορική βάση Ταμπρίζ, η οποία συνυπάρχει με το πολιτικό διεθνές αεροδρόμιο της πόλης, περιβάλλεται από ενισχυμένα σιλό πυραύλων και θεωρείται στρατηγικής σημασίας για την ιρανική πολεμική αεροπορία.

Φιλοξενεί μονάδες ελικοπτέρων και μαχητικών αεροσκαφών, ενώ λειτουργεί ως σημείο εκτόξευσης ισχύος προς τη δυτική περιφέρεια του Ιράν.

Στα γειτονικά σιλό σταθμεύουν όλοι οι γνωστοί τύποι των πυραύλων Shahab – βλήματα μικρού και μεσαίου βεληνεκούς βασισμένα σε βορειοκορεατικά σχέδια.

Σύμφωνα με ανακοίνωση των IDF, καταστράφηκαν ή τέθηκαν εκτός λειτουργίας εγκαταστάσεις της ιρανικής πολεμικής αεροπορίας σε Ταμπρίζ και Χαμαντάν, περιλαμβανομένων μονάδων αεράμυνας, drone και εκτοξευτών πυραύλων εδάφους-εδάφους.

Αεροπορική βάση Χαμαντάν

Η αεροπορική βάση Χαμαντάν φιλοξενεί τις μοίρες μαχητικών F-4 και F-7 της ιρανικής πολεμικής αεροπορίας. Τα τελευταία χρόνια, η βάση έχει φιλοξενήσει και διεθνείς αεροπορικές δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένων ρωσικών βομβαρδιστικών που χρησιμοποίησαν τη βάση ως σημείο εκκίνησης για επιχειρήσεις στη Συρία.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση του IDF, η αεροπορική βάση διέθετε επίσης εγκαταστάσεις αποθήκευσης πυραύλων, υπόγεια υπόστεγα αεροσκαφών και αρκετούς εκτοξευτές πυραύλων εδάφους-αέρος.

Οι ισραηλινές δυνάμεις χτύπησαν επίσης την κοντινή ραντάρ εγκατάσταση Σουμπάσι, την πιο δυτική εγκατάσταση αεροπορικής άμυνας του Ιράν.

Ο ραντάρ σταθμός Σουμπάσι κατασκευάστηκε πριν από μισό αιώνα στο πλαίσιο ενός προγράμματος στρατιωτικής βοήθειας που υποστηρίχθηκε από τις ΗΠΑ και παρέμεινε ένας κρίσιμος κόμβος στην αρχιτεκτονική της αεροπορικής άμυνας του Ιράν, προσφέροντας συνεχή, μακροπρόθεσμη επιτήρηση των γειτόνων της χώρας προς τα δυτικά.

Στρατιωτική βάση Πιρανσάχρ

Το Πιρανσάχρ βρίσκεται κοντά στα σύνορα Ιράν-Ιράκ και χρησιμεύει ως κόμβος για στοιχεία τόσο του ιρανικού στρατού όσο και του IRGC.

Η βάση και οι συνδεδεμένες φρουρές στην επαρχία Δυτικού Αζερμπαϊτζάν εξυπηρετούν κυρίως λειτουργίες περιφερειακής ασφάλειας και ελέγχου των συνόρων, αλλά έχουν επίσης έμμεσο ρόλο στην ευρύτερη στρατηγική του Ιράν έναντι του Ισραήλ.

Η Δύναμη Κουντς του IRGC, η οποία ειδικεύεται στον μη συμβατικό πόλεμο, έχει προηγουμένως λειτουργήσει από τη βάση, διακινώντας εξοπλισμό και προσωπικό σε ομάδες που υποστηρίζονται από το Ιράν σε ολόκληρη την περιοχή, συμπεριλαμβανομένων εκείνων στη Συρία και το Λίβανο.

Υπόγεια εγκατάσταση Κερμανσάχ

Η υπόγεια στρατιωτική υποδομή της Κερμανσάχ περιλαμβάνει δεκάδες μικρές εγκαταστάσεις διασυνδεδεμένες με τούνελ και καταφύγια, κρίσιμες για την ιρανική πυραυλική ισχύ.

Αποθηκεύονται εκεί πυραυλικά συστήματα μικρού και μεσαίου βεληνεκούς τύπου Shahab, καθώς και πιο προηγμένα όπως τα Emad και Qadr. Στις εγκαταστάσεις λειτουργεί αποθήκη πυρομαχικών της IRGC, καθώς και κοντινή δεξαμενή καυσίμων της ιρανικής πολεμικής αεροπορίας.

Ορισμένα καταφύγια ενδέχεται να φιλοξενούσαν κινητούς εκτοξευτές του συστήματος «Missile Shower», σχεδιασμένο για ταχεία μαζική εκτόξευση πυραύλων μεσαίου βεληνεκούς.

Οι πρόσφατες αεροπορικές επιθέσεις του Ισραήλ κατά του Ιράν οδήγησαν στον θάνατο των τριών κορυφαίων στρατιωτικών διοικητών της Ισλαμικής Δημοκρατίας, οι οποίοι θεωρούνταν κεντρικά πρόσωπα τόσο στα ιρανικά δίκτυα πολέμου δι’ αντιπροσώπων όσο και στο πυρηνικό της πρόγραμμα, το οποίο το Τελ Αβίβ χαρακτηρίζει απειλή για την ασφάλειά του.

Οι επιδρομές, που πραγματοποιήθηκαν τη νύχτα της 12ης προς 13η Ιουνίου, είχαν ως στόχο εγκαταστάσεις τις οποίες το Ισραήλ υποστηρίζει ότι σχετίζονται με την παραγωγή πυρηνικών όπλων και βαλλιστικών πυραύλων, καθώς και ανώτατο επιστημονικό και στρατιωτικό προσωπικό. Αυτό ανέφερε ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου σε βιντεοσκοπημένο μήνυμα που αναρτήθηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Στη συνέχεια, οι Ισραηλινές Ένοπλες Δυνάμεις (IDF) επιβεβαίωσαν τον θάνατο τριών υψηλόβαθμων Ιρανών στρατηγών, δίνοντας στη δημοσιότητα τους βαθμούς και τα ονόματά τους.

Σε ανακοίνωσή τους, οι IDF χαρακτήρισαν τους τρεις στρατιωτικούς ως «αδίστακτους μαζικούς δολοφόνους με διεθνές αίμα στα χέρια τους», προσθέτοντας ότι «ο κόσμος είναι καλύτερος χωρίς αυτούς».

Ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, επιβεβαίωσε επίσης τον θάνατο των τριών μέσω ανάρτησης στα κοινωνικά δίκτυα και δεσμεύτηκε ότι η χώρα θα απαντήσει. Όπως έγραψε, «ο ιρανικός λαός δεν θα επιτρέψει το αίμα των ένδοξων μαρτύρων του να μείνει αδικαίωτο, ούτε και θα ανεχθεί την παραβίαση του εναέριου χώρου του». Ο Χαμενεΐ, που κατέχει τον ανώτατο πολιτειακό και θρησκευτικό τίτλο στο Ιράν από το 1989, υπερέχει ιεραρχικά του εκλεγμένου προέδρου της χώρας, Μασούντ Πεζεσκιάν.

Πρόκειται για τις πιο υψηλόβαθμες δολοφονίες Ιρανών αξιωματούχων που έχει πραγματοποιήσει ποτέ το Ισραήλ. Αντίστοιχο προηγούμενο είχε υπάρξει το 2020, όταν οι ΗΠΑ είχαν σκοτώσει τον αντιστράτηγο Κασέμ Σουλεϊμανί.

Ακολουθεί σύντομο προφίλ των τριών στρατηγών:

Χοσεΐν Σαλαμί

Ο υποστράτηγος Χοσεΐν Σαλαμί ήταν αρχηγός των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης (Islamic Revolutionary Guard Corps – IRGC), του κύριου στρατιωτικού σώματος του Ιράν. Ο ρόλος του τον καθιστούσε όχι μόνο στρατιωτικό ηγέτη, αλλά και σημαίνον πολιτικό παράγοντα.

Σε αντίθεση με τον τακτικό στρατό, οι IRGC είναι επιφορτισμένοι τόσο με την εξωτερική ασφάλεια της χώρας όσο και με την προστασία του καθεστώτος στο εσωτερικό. Διαθέτουν δική τους αεροπορία, ναυτικό, μονάδα ειδικών επιχειρήσεων («Δύναμη Κουντς» γνωστή και ως «Δύναμη της Ιερουσαλήμ»), καθώς και τη δύναμη πολιτοφυλακής Μπασίτζ.

Το σώμα διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στη φύλαξη των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν, έχει εκτεταμένη παρουσία στην εθνική οικονομία και θεωρείται κινητήριος δύναμη της ιρανικής πολιτικής σκηνής. Έχει χαρακτηριστεί τρομοκρατική οργάνωση από τις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες δυτικές χώρες.

Ο Σαλαμί είχε αναλάβει τη διοίκηση των IRGC το 2019, ενώ η στρατιωτική του πορεία ξεκίνησε το 1980, κατά τη διάρκεια του πολέμου Ιράν-Ιράκ. Πριν αναλάβει την ηγεσία, είχε διατελέσει επικεφαλής της αεροπορικής δύναμης των IRGC για τρία χρόνια.

Είχε συνταχθεί με τη σκληρή ρητορική της Τεχεράνης κατά του Ισραήλ, των ΗΠΑ και της Σαουδικής Αραβίας, ενώ είχε υποστεί κυρώσεις από τον ΟΗΕ και άλλες χώρες για τον φερόμενο ρόλο του στο πυρηνικό πρόγραμμα.

Ο Σαλαμί σκοτώθηκε όταν ισραηλινός πύραυλος έπληξε το διαμέρισμά του στην Τεχεράνη. Μετά τον θάνατό του, ο Χαμενεΐ τον προήγαγε μεταθανάτια στον βαθμό του αντιστρατήγου και όρισε νέο αρχηγό των IRGC τον υποστράτηγο Μοχάμαντ Πακπούρ.

Μοχαμάντ Χοσεΐν Μπαγκερί

Ο υποστράτηγος Μοχαμάντ Χοσεΐν Μπαγκερί ήταν αρχηγός του γενικού επιτελείου των ιρανικών ενόπλων δυνάμεων και ως εκ τούτου ο ανώτατος αξιωματικός του τακτικού στρατού της χώρας.

Η θέση του ήταν αντίστοιχη με αυτή του αρχηγού του γενικού επιτελείου και τον καθιστούσε ηγέτη όλων των στρατιωτικών και αστυνομικών δυνάμεων του Ιράν, οι οποίες συγκαταλέγονται στην ένατη θέση παγκοσμίως.

Ο λεγόμενος «Αρτές», δηλαδή ο τακτικός στρατός, περιλαμβάνει όχι μόνο χερσαίες δυνάμεις αλλά και την κανονική αεροπορία, το ναυτικό και τη δύναμη αεράμυνας που διαχειρίζεται τα ραντάρ και την παρακολούθηση του εναέριου χώρου. Αν και ήταν επικεφαλής του επιτελείου, ο Μπαγκερί δεν είχε αρμοδιότητα επί των IRGC.

Ο Μπαγκερί είχε συμμετάσχει στην κυβέρνηση του Ιράν για το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του. Σύμφωνα με πληροφορίες, ήταν ένας από τους Ιρανούς φοιτητές που εισέβαλαν στην αμερικανική πρεσβεία στην Τεχεράνη το 1979, προκαλώντας μια πολυετή κρίση με ομήρους που αποτέλεσε τη βάση για τις κακές σχέσεις μεταξύ του Ιράν και των Ηνωμένων Πολιτειών.

Παρότι ξεκίνησε την καριέρα του στους IRGC, ανέλαβε αργότερα υψηλόβαθμες θέσεις στον τακτικό στρατό, γεγονός που θεωρήθηκε ένδειξη υπεροχής των IRGC. Ο αδελφός του, Χασάν Μπαγκερί, θεωρείται ήρωας του πολέμου κατά του Ιράκ και η υστεροφημία του συνέβαλε στην ανέλιξη του Μοχάμαντ Χοσεΐν.

Ο Μπαγκερί σκοτώθηκε από στοχευμένη αεροπορική επίθεση στο σπίτι του. Τη θέση του ανέλαβε ο υποστράτηγος Σαγιέντ Αμπντολραχίμ Μουσαβί.

Γκολάμ Αλί Ρασίντ

Ο υποστράτηγος Γκολάμ Αλί Ρασίντ ήταν επικεφαλής του κεντρικού στρατιωτικού αρχηγείου του Ιράν, που αποτελεί τον επιχειρησιακό κόμβο συντονισμού των ένοπλων δυνάμεων – ένα είδος αντίστοιχου του Κέντρου Εθνικής Στρατιωτικής Διοίκησης.

Ως διοικητής του συγκεκριμένου επιτελείου, ο Ρασίντ είχε την ευθύνη για τον συντονισμό όλων των στρατιωτικών επιχειρήσεων της χώρας και τη μεταφορά εντολών του ανώτατου ηγέτη προς τις IRGC και τον τακτικό στρατό.

Όπως και οι άλλοι δύο στρατηγοί, ο Ρασίντ προερχόταν από τους IRGC και είχε πολεμήσει κατά τη διάρκεια της σύρραξης με το Ιράκ. Είχε διατελέσει επίσης αναπληρωτής αρχηγός του γενικού επιτελείου.

Μετά τον θάνατό του, τη διοίκηση του επιτελείου ανέλαβε ο υποστράτηγος Αλί Σαντμανί.

Του Arjun Singh

Αεροπορικές επιδρομές εξαπέλυσε το Ισραήλ σε ιρανικό έδαφος τις πρώτες πρωινές ώρες της 13ης Ιουνίου, σε μια ενέργεια που ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου χαρακτήρισε ζωτικής σημασίας για την ασφάλεια της χώρας του. Σε τηλεοπτικό του διάγγελμα, δήλωσε ότι ξεκίνησε η επιχείρηση «Rising Lion», μια στοχευμένη στρατιωτική επιχείρηση με σκοπό την αντιμετώπιση της ιρανικής απειλής που, όπως υποστήριξε, απειλεί την ίδια την επιβίωση του Ισραήλ.

Ο Νετανιάχου ανέφερε πως η Τεχεράνη έχει ήδη συγκεντρώσει επαρκείς ποσότητες εμπλουτισμένου σε υψηλά ποσοστά ουρανίου για την κατασκευή εννέα πυρηνικών κεφαλών, και ότι θα μπορούσε να παράξει την πρώτη της κεφαλή μέσα σε λίγους μήνες. Διαμήνυσε ότι οι ισραηλινές επιχειρήσεις θα συνεχιστούν «για όσες ημέρες χρειαστεί» προκειμένου να εξαλειφθεί αυτή η απειλή.

Το εύρος των καταστροφών δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί ανεξάρτητα προς το παρόν, ωστόσο ο ισραηλινός στρατός υποστήριξε πως βασίστηκε σε υψηλής ακρίβειας πληροφορίες για την επιλογή στόχων που σχετίζονται με το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα.

Ο Νετανιάχου δήλωσε επίσης ότι επλήγη η βασική ιρανική εγκατάσταση εμπλουτισμού ουρανίου στην Νατάνζ, καθώς και ένα πρόσωπο το οποίο περιέγραψε ως τον επικεφαλής Ιρανό επιστήμονα στον τομέα των πυρηνικών όπλων. Η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας επιβεβαίωσε ότι η Νατάνζ ήταν μεταξύ των στοχευμένων εγκαταστάσεων. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός προσέθεσε ότι πραγματοποιήθηκαν επίσης επιθέσεις κατά του πυρήνα του ιρανικού προγράμματος βαλλιστικών πυραύλων.

Σύμφωνα με την ιρανική κρατική τηλεόραση, νεκρός από ισραηλινή επίθεση στην Τεχεράνη είναι και ο στρατηγός Χοσεΐν Σαλαμί, επικεφαλής των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης.

Προετοιμασία για αντίποινα στην ισραηλινή επικράτεια

Καθώς εξελίσσονταν οι ισραηλινές επιθέσεις, ο στρατός άρχισε να καλεί τους πολίτες να αναζητήσουν καταφύγιο, εν αναμονή ιρανικών αντιποίνων. Ο επικεφαλής του γενικού επιτελείου, αντιστράτηγος Εγιάλ Ζαμίρ, δήλωσε ότι δεν μπορεί να εγγυηθεί απόλυτη επιτυχία και προειδοποίησε πως οι συνέπειες μπορεί να διαφέρουν από προηγούμενες εμπειρίες.

Υπενθυμίζεται ότι τον Οκτώβριο, το Ιράν είχε εξαπολύσει καταιγισμό πυραύλων κατά του Ισραήλ, ως αντίποινα για την ισραηλινή αεροπορική επιδρομή που προκάλεσε τον θάνατο του Ιρανού στρατηγού Αμπάς Νιλφορουσάν και του ηγέτη της Χεζμπολάχ, Χασάν Νασράλα, στον Λίβανο, καθώς και για την επιχείρηση που είχε ως αποτέλεσμα τη δολοφονία του επικεφαλής της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγια, στην Τεχεράνη.

 

Το πρωί της Παρασκευής, ο ανώτατος θρησκευτικός ηγέτης του Ιράν, αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, δήλωσε ότι το Ισραήλ «πρέπει να περιμένει αυστηρή τιμωρία», προσθέτοντας ότι «το σιωνιστικό καθεστώς ετοίμασε για τον εαυτό του ένα πικρό και επώδυνο τέλος με αυτό το έγκλημα, και θα το λάβει σίγουρα».

Οι ΗΠΑ αρνούνται κάθε ανάμειξη

Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, δήλωσε ότι το Ισραήλ ενήργησε μονομερώς και ότι η Ουάσιγκτον δεν συμμετείχε στις επιθέσεις. Τόνισε πως προτεραιότητα των ΗΠΑ παραμένει η προστασία των αμερικανικών δυνάμεων στην περιοχή. Παρότι διέψευσε οποιαδήποτε εμπλοκή, ανέφερε πως Ισραηλινοί αξιωματούχοι είχαν ενημερώσει την Ουάσιγκτον για την πεποίθησή τους ότι η επίθεση ήταν αναγκαία για την εθνική τους άμυνα.

Παραμένει ασαφές σε ποιο βαθμό η αμερικανική κυβέρνηση είχε προειδοποιηθεί για την επικείμενη επιχείρηση.

Ήδη από τις 11 Ιουνίου, η πρεσβεία των ΗΠΑ στη Βαγδάτη είχε ξεκινήσει τη μείωση του προσωπικού της. Στις 12 Ιουνίου, λίγες μόλις ώρες πριν από την έναρξη της επιχείρησης «Rising Lion», η πρεσβεία στο Ιράκ απηύθυνε προειδοποίηση προς τους Αμερικανούς πολίτες να αποφεύγουν τα ταξίδια στη χώρα, ενώ η πρεσβεία στο Ισραήλ διέταξε το προσωπικό να αποχωρήσει από τις περιοχές του Τελ Αβίβ, της Ιερουσαλήμ και της Μπερ Σεβά μέχρι νεοτέρας.

Κατά τη διάρκεια τελετής υπογραφής νομοσχεδίου, στις 12 Ιουνίου, ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ρωτήθηκε αν επίκειται επίθεση από το Ισραήλ. Απέφυγε να δώσει σαφή απάντηση, λέγοντας πως δεν μπορεί να τη χαρακτηρίσει «επικείμενη», αλλά φάνηκε να υπονοεί πως ήταν πιθανή.

Μετά τις επιθέσεις, ο Ρούμπιο ανέφερε πως η αμερικανική κυβέρνηση προχώρησε σε πρόσθετα μέτρα προστασίας των αμερικανικών δυνάμεων στην περιοχή και διατηρεί επαφή με τους περιφερειακούς εταίρους. Προειδοποίησε, τέλος, ότι το Ιράν δεν θα πρέπει να στοχοποιήσει αμερικανικά συμφέροντα ή προσωπικό.

Αντιδράσεις Αμερικανών πολιτικών

Η επιχείρηση «Rising Lion» προκάλεσε μικτές αντιδράσεις μεταξύ των Αμερικανών νομοθετών.

Ο γερουσιαστής Τομ Κόττον (R-Ark.) χαιρέτισε την ισραηλινή ενέργεια, υποστηρίζοντας ότι το Ιράν ευθύνεται για τον θάνατο χιλιάδων Αμερικανών και πως επιδιώκει την κατασκευή πυρηνικών όπλων και πυραύλων ικανών να πλήξουν τις Ηνωμένες Πολιτείες. «Στηρίζουμε το Ισραήλ πλήρως, μέχρι τέλους», έγραψε σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα Χ.

 

Ο γερουσιαστής Ρικ Σκοτ (R-Fla.) εξέφρασε την ελπίδα να προστατευθούν οι Αμερικανοί στην περιοχή και να στεφθεί με επιτυχία η ισραηλινή επιχείρηση. Κάλεσε μάλιστα όλους τους Αμερικανούς να προσευχηθούν για την ασφάλεια των αμερικανικών δυνάμεων στη Μέση Ανατολή και την επιτυχία του Ισραήλ στην αντιμετώπιση ενός «πρωταγωνιστή της κρατικής τρομοκρατίας» και κοινής απειλής, όπως χαρακτήρισε το Ιράν.

Από την άλλη πλευρά, ο γερουσιαστής Τζακ Ρηντ (D-R.I.), επικεφαλής της Επιτροπής Ενόπλων Δυνάμεων της Γερουσίας, εκτίμησε ότι η απόφαση του Ισραήλ να επιτεθεί στο Ιράν αποτελεί επικίνδυνη κλιμάκωση που απειλεί να προκαλέσει ευρύτερη ανάφλεξη στην περιοχή και επεσήμανε ότι τίθενται σε κίνδυνο όχι μόνο αθώοι πολίτες, αλλά και η συνολική σταθερότητα της Μέσης Ανατολής.

Ο βουλευτής Χοακίν Κάστρο (D-Texas) χαρακτήρισε την ισραηλινή επίθεση «καθαρή υπονόμευση» των προσπαθειών της κυβέρνησης Τραμπ να συγκρατήσει τις πυρηνικές φιλοδοξίες του Ιράν μέσω διπλωματικών μέσων.

Των Ryan Morgan και Joseph Lord

Η υπουργός Εξωτερικών της Αυστραλίας, Πέννυ Γουόνγκ, κάλεσε το Ισραήλ και το Ιράν να αποφύγουν την κλιμάκωση της έντασης και να δώσουν προτεραιότητα στη διπλωματία έναντι της στρατιωτικής αντιπαράθεσης, εν μέσω αυξανόμενων ανησυχιών για τη σταθερότητα στην περιοχή. Οι δηλώσεις της έγιναν στον απόηχο των αναφορών για εκρήξεις στην Τεχεράνη.

Η Γουόνγκ επεσήμανε ότι όλα τα εμπλεκόμενα μέρη θα πρέπει να αποφύγουν ενέργειες και ρητορική που ενδέχεται να επιδεινώσουν περαιτέρω την κατάσταση, τονίζοντας ότι παρότι υπάρχουν βάσιμες ανησυχίες για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, η διεθνής κοινότητα οφείλει να επιμείνει στον διάλογο και τις διπλωματικές προσπάθειες. Όπως ανέφερε, το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα συνιστά απειλή για την παγκόσμια ειρήνη και ασφάλεια.

Η κυβέρνηση προέτρεψε τους Αυστραλούς πολίτες που σχεδιάζουν ταξίδια στην ευρύτερη περιοχή να παρακολουθούν στενά τις επίσημες ενημερώσεις μέσω της πλατφόρμας Smart Traveller.

Ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα

Παράλληλα, η Αυστραλία ανακοίνωσε νέα δέσμη ανθρωπιστικής βοήθειας προς τη Γάζα, ύψους 5 εκατομμυρίων δολαρίων, μέσω της συνεργασίας με το Χασεμιτικό Βασίλειο της Ιορδανίας. Η χρηματοδότηση θα διατεθεί στον Ιορδανικό Χασεμιτικό Φιλανθρωπικό Οργανισμό, ο οποίος λειτουργεί κινητά νοσοκομεία μέσα στη Γάζα. Σύμφωνα με τα στοιχεία, οι ιατρικές ομάδες έχουν ήδη προσφέρει υπηρεσίες σε περισσότερους από 600.000 ασθενείς και έχουν πραγματοποιήσει περισσότερες από 22.000 χειρουργικές επεμβάσεις.

Η Γουόνγκ επανέλαβε την πάγια θέση της Καμπέρας υπέρ της απρόσκοπτης πρόσβασης της ανθρωπιστικής βοήθειας στη Λωρίδα της Γάζας, σημειώνοντας ότι το Ισραήλ οφείλει να επιτρέψει την άμεση και πλήρη είσοδο της βοήθειας, σύμφωνα με τις δεσμευτικές αποφάσεις του Διεθνούς Δικαστηρίου.

Αναγνώρισε επίσης την έντονη ψυχολογική επιβάρυνση που προκαλεί η σύγκρουση σε μεγάλο μέρος της αυστραλιανής κοινωνίας, λέγοντας πως πολλοί πολίτες αισθάνονται απογοήτευση για την αδυναμία της χώρας να συμβάλει καθοριστικά στις εξελίξεις.

Η υπουργός Πολυπολιτισμικών Υποθέσεων, Αν Άλυ, επιβεβαίωσε ότι η νέα παροχή ανεβάζει τη συνολική συνεισφορά της Αυστραλίας σε βοήθεια προς αμάχους που επλήγησαν από τις συγκρούσεις στη Γάζα και τον Λίβανο, μετά τις 7 Οκτωβρίου 2023, σε πάνω από 110 εκατομμύρια δολάρια.

Απαντώντας σε ερωτήσεις για πιθανές κυρώσεις κατά Ισραηλινών αξιωματούχων, η Γουόνγκ υπογράμμισε ότι η Αυστραλία διατηρεί μακροχρόνιους δεσμούς φιλίας με τον ισραηλινό λαό, επισημαίνοντας ωστόσο ότι η κυβέρνηση της Καμπέρας διαφωνεί με συγκεκριμένες πολιτικές της ισραηλινής ηγεσίας, ιδίως σε σχέση με τον αποκλεισμό της Γάζας και τη στάση ορισμένων υπουργών στο ζήτημα της Δυτικής Όχθης.

Υπενθυμίζεται ότι, πρόσφατα, η Αυστραλία, ο Καναδάς, η Νέα Ζηλανδία, η Νορβηγία και το Ηνωμένο Βασίλειο ανακοίνωσαν κυρώσεις και άλλα μέτρα κατά των Ιταμάρ Μπεν-Γκβιρ και Μπεζαλέλ Σμότριτς, κατηγορώντας τους για υποκίνηση βίας κατά Παλαιστινίων.

Υπεράσπιση των επιθέσεων από τον Νετανιάχου

Από την πλευρά του, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου υπερασπίστηκε τις στρατιωτικές επιχειρήσεις κατά του Ιράν, υποστηρίζοντας ότι πρόκειται για κρίσιμες για την επιβίωση του Ισραήλ ενέργειες. Όπως ανέφερε, η επιχείρηση θα συνεχιστεί όσο χρειαστεί ώστε να εξαλειφθεί η απειλή.

Κατηγόρησε δε το Ιράν ότι προχωρά ενεργά στην απόκτηση πυρηνικών όπλων, υποστηρίζοντας πως τους τελευταίους μήνες η Τεχεράνη επαρκείς ποσότητες εμπλουτισμένου σε υψηλό βαθμό ουρανίου για την κατασκευή εννέα ατομικών βομβών.

Σύμφωνα με τον ίδιο, οι ισραηλινές δυνάμεις έπληξαν βασικές εγκαταστάσεις εμπλουτισμού στο Νατάνζ, στοχοποίησαν πυρηνικούς επιστήμονες και στοιχεία του βαλλιστικού προγράμματος του Ιράν. Προειδοποίησε ότι το Ιράν προετοιμάζεται να κατασκευάσει δεκάδες χιλιάδες βαλλιστικούς πυραύλους εντός τριετίας, περιγράφοντας ένα υποθετικό σενάριο στο οποίο 10.000 τόνοι εκρηκτικών πλήττουν μια περιοχή μεγέθους του Νιου Τζέρσεϋ.

Υποστήριξε ότι οι ενέργειες του Ισραήλ λειτουργούν προστατευτικά όχι μόνο για το ίδιο, αλλά και για γειτονικά αραβικά κράτη, τα οποία – όπως είπε – έχουν επίσης υποστεί τις συνέπειες της «ιρανικής εκστρατείας χάους και βίας».

Ο Νετανιάχου προωθεί τη συμμαχία ΗΠΑ-Ισραήλ

Ο Νετανιάχου προειδοποίησε ότι η αυξανόμενη εμβέλεια των ιρανικών πυραύλων καθιστά πιθανή τη μεταφορά της απειλής σε ευρωπαϊκές πόλεις και, εν τέλει, και στην Αμερική.

Ανέφερε ότι το Ιράν αποκαλεί το Ισραήλ «μικρό Σατανά» και τις Ηνωμένες Πολιτείες «μεγάλο Σατανά», επισημαίνοντας ότι για δεκαετίες καθοδηγεί μαζικές εκστρατείες μίσους με συνθήματα όπως «θάνατος στο Ισραήλ» και «θάνατος στην Αμερική».

Καταλήγοντας, ευχαρίστησε τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και δήλωσε πως η δράση του Ισραήλ συμβάλλει στη δημιουργία ενός ασφαλέστερου κόσμου.

Της Naziya Alvi Rahman

Σε κλίμα έντασης και ανησυχίας για τη σταθερότητα στη Μέση Ανατολή, το διοικητικό συμβούλιο των 35 μελών του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ) ενέκρινε στις 12 Ιουνίου ψήφισμα που διαπιστώνει ότι το Ιράν παραβιάζει τις διεθνείς υποχρεώσεις του στο πλαίσιο της «Συνθήκης Μη Διάδοσης Πυρηνικών Όπλων». Η απόφαση, με τη στήριξη της Γαλλίας, της Βρετανίας και της Γερμανίας (ομάδα E3), καθώς και των Ηνωμένων Πολιτειών, αναμένεται να οδηγήσει την υπόθεση ενώπιον του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Η άμεση αντίδραση της Τεχεράνης ήρθε με την ανακοίνωση σχεδίων για την ίδρυση νέας εγκατάστασης εμπλουτισμού ουρανίου «σε ασφαλή τοποθεσία», κλιμακώνοντας περαιτέρω το διπλωματικό αδιέξοδο και προκαλώντας νέο κύκλο ανησυχιών. Την ίδια στιγμή, το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών προειδοποίησε για αναβαθμισμένο επίπεδο απειλής στην περιοχή.

Το ψήφισμα του ΔΟΑΕ βασίστηκε σε αναφορές του γενικού διευθυντή του Οργανισμού, Ραφαέλ Γκρόσι, ο οποίος τις τελευταίες εβδομάδες είχε εκφράσει έντονες ανησυχίες για την παραβίαση των επιθεωρήσεων και την πρόοδο του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος. Στο σχετικό κείμενο, η Τεχεράνη καλείται να επιστρέψει άμεσα στη συνεργασία με τον ΔΟΑΕ και να συμμορφωθεί με τις προβλέψεις της Συνθήκης Μη Διάδοσης. Εάν το Ιράν συνεχίσει να αγνοεί τις δεσμεύσεις του, το ζήτημα θα παραπεμφθεί στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, κάτι που προμηνύει την πιθανή επιβολή νέων κυρώσεων.

Σύμφωνα με το ψήφισμα, το Ιράν έχει συστηματικά εμποδίσει την πλήρη πρόσβαση των επιθεωρητών του ΔΟΑΕ σε κρίσιμες εγκαταστάσεις και δεν έχει δώσει επαρκείς εξηγήσεις για την ανεύρεση μη δηλωθέντος πυρηνικού υλικού. Η ομάδα E3 (Γαλλία, Γερμανία, Βρετανία) και οι ΗΠΑ έχουν επανειλημμένα ζητήσει από την Τεχεράνη την ικανοποίηση των αιτημάτων για πληροφόρηση και επιθεώρηση.

Απαντώντας στις πιέσεις, το υπουργείο Εξωτερικών του Ιράν ανακοίνωσε τη δημιουργία νέας εγκατάστασης εμπλουτισμού σε τοποθεσία που χαρακτηρίζεται «ιδιαίτερα ασφαλής», υποδηλώνοντας την πρόθεση της χώρας να διατηρήσει και να ενισχύσει τις πυρηνικές της δυνατότητες κόντρα στις διεθνείς πιέσεις. Η Τεχεράνη επανέλαβε πως οι στόχοι του προγράμματός της είναι αποκλειστικά ειρηνικοί και κατήγγειλε το ψήφισμα ως πολιτικά υποκινούμενο.

Παράλληλα, η Ουάσιγκτον, διά στόματος του υπουργείου Εξωτερικών, υιοθέτησε αυστηρή στάση, προειδοποιώντας τους Αμερικανούς πολίτες για αυξημένους κινδύνους ασφάλειας στη Μέση Ανατολή, ενώ κάλεσε το Ιράν «να επανέλθει άμεσα σε πλήρη συμμόρφωση με τις διεθνείς δεσμεύσεις του».

Το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν βρίσκεται στο επίκεντρο της διεθνούς επικαιρότητας εδώ και σχεδόν δύο δεκαετίες. Παρά τη συμφωνία του 2015 (Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης – JCPOA), οι εξελίξεις των τελευταίων ετών, με την αποχώρηση των ΗΠΑ το 2018 και την εκατέρωθεν κλιμάκωση, οδήγησαν στην κατάρρευση του πλαισίου επιτήρησης και στην εκ νέου αύξηση της έντασης. Στις πρόσφατες εκθέσεις του, ο ΔΟΑΕ έχει διαπιστώσει ότι τα αποθέματα εμπλουτισμένου ουρανίου του Ιράν υπερβαίνουν κατά πολύ τα νόμιμα επιτρεπόμενα όρια, γεγονός που γεννά φόβους για ενδεχόμενη στρατιωτική χρήση.

Η έγκριση του ψηφίσματος από τον ΔΟΑΕ αποτελεί ένδειξη διεθνούς ανησυχίας για την αδιαφάνεια του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος και δίνει ώθηση για περαιτέρω διπλωματική και πιθανώς πίεση με κυρώσεις προς την Τεχεράνη. Η μεταφορά της υπόθεσης στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ ανοίγει το ενδεχόμενο νέας αντιπαράθεσης μεταξύ των παγκόσμιων δυνάμεων, την ώρα που η περιοχή βρίσκεται ήδη υπό το βάρος γεωπολιτικών εντάσεων, ιδίως μετά τις εξελίξεις στη Γάζα και τις ευρύτερες περιφερειακές ανακατατάξεις.

Η απόφαση εντάσσεται επίσης σε ένα πιο ευρύ πλέγμα στρατηγικών ισορροπιών, όπου η διατήρηση ανοικτών διαύλων διαλόγου και ο αποτελεσματικός έλεγχος της πυρηνικής τεχνολογίας συνιστούν καθοριστικά στοιχεία για τη σταθερότητα στη Μέση Ανατολή. Αν και η ιρανική ηγεσία επιμένει στη νομιμότητα των ενεργειών της, οι δυτικές χώρες επισημαίνουν ότι η διαφάνεια και η συνεργασία αποτελούν προαπαιτούμενα για την αποφυγή στρατιωτικής κλιμάκωσης.

Το μέλλον των σχέσεων Ιράν – Δύσης παραμένει αβέβαιο, καθώς η διεθνής κοινότητα καλείται να επιλέξει μεταξύ συνέχισης των διπλωματικών προσπαθειών και επιβολής αυστηρότερων μέτρων. Το επόμενο διάστημα θα αποδείξει εάν το Ιράν θα ανταποκριθεί στις εκκλήσεις για διαφάνεια ή θα επιλέξει την περαιτέρω απομόνωση από το διεθνές σύστημα, με ανυπολόγιστες συνέπειες για την περιφερειακή και παγκόσμια ασφάλεια.