Μέση Ανατολή

Τουλάχιστον 30 άνθρωποι σκοτώθηκαν και δεκάδες τραυματίστηκαν σε νέα έκρηξη διαθρησκευτικών συγκρούσεων στη Σουέιντα, περιοχή με πλειοψηφία Δρούζων στη νότια Συρία, σύμφωνα με ανακοίνωση του Υπουργείου Εσωτερικών της χώρας.

Το Υπουργείο απέδωσε τα αιματηρά επεισόδια στην απουσία αρμόδιων κρατικών θεσμών, γεγονός που έχει οδηγήσει σε ολοένα εντεινόμενο χάος και κατάρρευση της ασφάλειας στην περιοχή. Επισήμανε μάλιστα ότι η τοπική κοινωνία αδυνατεί πλέον να ελέγξει την κρίση, ενώ «ο αριθμός των θυμάτων αυξάνεται και απειλείται άμεσα η πολιτική ειρήνη στην περιοχή», όπως αναφέρει σχετική ανακοίνωση που μεταδόθηκε από το κρατικό πρακτορείο Sana.

Όπως μεταδίδει το ίδιο πρακτορείο, το Υπουργείο Εσωτερικών, σε συντονισμό με το Υπουργείο Άμυνας, ετοιμάζει άμεση παρέμβαση προκειμένου «να τερματιστεί η σύγκρουση και να αποκατασταθεί η ασφάλεια». Το Υπουργείο κάλεσε όλες τις τοπικές πλευρές «να συνεργαστούν με τις δυνάμεις εσωτερικής ασφάλειας, να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση και να συμβάλουν στις προσπάθειες αποκλιμάκωσης».

Με ξεχωριστή ανακοίνωση, επίσης μέσω του πρακτορείου Sana στις 14 Ιουλίου, το Υπουργείο Άμυνας γνωστοποίησε πως έχει ήδη αναπτύξει εξειδικευμένες μονάδες του στρατού στις πληγείσες ζώνες.

Το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΣΠΑΑ) ανέφερε ότι τα πρώτα επεισόδια ξέσπασαν στις 13 Ιουλίου μεταξύ ενόπλων Δρούζων κατοίκων και Βεδουίνων στην περιοχή Αλ-Μουκάουας της Σουέιντα.

Σύμφωνα με το Παρατηρητήριο, «λίγες ημέρες νωρίτερα, ένας ντόπιος άνδρας δέχθηκε επίθεση και ξυλοκοπήθηκε σε αυτοσχέδιο σημείο ελέγχου που είχαν στήσει Βεδουίνοι», προκαλώντας την οργισμένη αντίδραση της τοπικής κοινωνίας.

Η ένταση κορυφώθηκε στις 13 Ιουλίου όταν Βεδουίνοι έστησαν νέο σημείο ελέγχου στην Αλ-Μουκάουας και προχώρησαν σε κρατήσεις ντόπιων, όπως ανέφεραν πηγές του Παρατηρητηρίου. Το ίδιο πρόσθεσε ότι τοπικοί ηγέτες διεξάγουν διαπραγματεύσεις προκειμένου «να αποκλιμακωθεί η ένταση και να απελευθερωθούν οι κρατούμενοι».

Ακολούθως, το Παρατηρητήριο μετέδωσε ότι το Υπουργείο Άμυνας έστειλε στην περιοχή μεγάλα στρατιωτικά κομβόι, εξοπλισμένα με διάφορα οπλικά συστήματα και δεκάδες στρατιώτες, για την ενίσχυση των σημείων ελέγχου, τα οποία είχαν δεχθεί επιθέσεις. Σύμφωνα με την ίδια πηγή, μέρος αυτών των δυνάμεων συμμετέχει ήδη στις μάχες κατά των ενόπλων Δρούζων, με τον συνολικό αριθμό των νεκρών να φθάνει τους 37 — μεταξύ των οποίων και δύο ανήλικοι.

Η Epoch Times δεν ήταν σε θέση να επιβεβαιώσει ανεξάρτητα τις εν λόγω πληροφορίες.

 

Τα τελευταία κρούσματα βίας εντάσσονται σε μια ανησυχητική τάση διαθρησκευτικών συγκρούσεων στη μετα-Άσαντ Συρία, με επαναλαμβανόμενα αιματηρά επεισόδια που συνεχίζονται από την ανατροπή του Μπασάρ αλ-Άσαντ στα τέλη του περασμένου έτους.

Χαρακτηριστικό είναι το περιστατικό του Απριλίου, όταν ξέσπασαν σφοδρές μάχες μεταξύ ένοπλων Σουνιτών και ενόπλων Δρούζων κατοίκων στην Τζερεμάνα, μικτή πόλη Δρούζων και Χριστιανών κοντά στη Δαμασκό, μετά τη δολοφονία στελέχους του υπουργείου Άμυνας από αγνώστους σε σημείο ελέγχου.

Οι ταραχές κλιμακώθηκαν ύστερα από ξεχωριστή επίθεση σε τοπικό αστυνομικό τμήμα. Η κρίση εκτονώθηκε τελικά με την αποστολή στρατιωτικών ενισχύσεων και διαβουλεύσεις μεταξύ στελεχών ασφαλείας και τοπικών ηγετών.

Τον περασμένο Δεκέμβριο, το καθεστώς Άσαντ κατέρρευσε έπειτα από επίθεση ανταρτών υπό τουρκική αιγίδα και επικεφαλής την οργάνωση Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ, η οποία διατηρεί δεσμούς με το ISIS και την αλ-Κάιντα.

Ο επικεφαλής της ΧΤΣ, Αχμάντ αλ-Σαράα, υπηρετεί σήμερα ως μεταβατικός πρόεδρος της Συρίας. Καθώς η ΧΤΣ εδραιώνει την εξουσία της, εντείνονται οι φόβοι για θρησκευτικές διώξεις εναντίον μειονοτήτων όπως οι Δρούζοι, οι Χριστιανοί και οι Αλαουίτες.

Τον Μάρτιο, σύμφωνα με δημοσιεύματα, Σουνίτες μαχητές στη Λαττάκεια διέπραξαν σφαγές εναντίον εκατοντάδων Αλαουιτών, ενώ τον προηγούμενο μήνα, βομβιστής αυτοκτονίας σκότωσε περισσότερους από 20 Χριστιανούς πιστούς σε εκκλησία στη Δαμασκό — επίθεση που η νέα ηγεσία της Συρίας απέδωσε στο ISIS.

Στις 14 Ιουλίου, η εφημερίδα Times of Israel μετέδωσε πως οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις εξαπέλυσαν πλήγματα σε αρκετά άρματα μάχης κοντά στο χωριό Σάμι της Σουέιντα.

Δεν είναι σαφές εάν τα πλήγματα σχετίζονται με τα πρόσφατα επεισόδια βίας.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το Ισραήλ είχε στείλει στρατεύματα στη νότια Συρία αμέσως μετά την ανατροπή Άσαντ, προσφέροντας στο παρελθόν προστασία στους Δρούζους της Συρίας έναντι των νέων Σουνιτών ισλαμιστών κυβερνώντων.

Η Χαμάς ανακοίνωσε στις 9 Ιουλίου ότι συμφώνησε στην απελευθέρωση δέκα ομήρων, στο πλαίσιο της προσπάθειάς της να συνεργαστεί «με θετικό πνεύμα» με τους διαμεσολαβητές για την επίτευξη κατάπαυσης του πυρός στη Γάζα. Ωστόσο, ανέφερε ότι παραμένουν σε εκκρεμότητα κρίσιμα ζητήματα, όπως η ροή ανθρωπιστικής βοήθειας και η αποχώρηση των ισραηλινών στρατευμάτων από τον παλαιστινιακό θύλακα.

Σύμφωνα με μετάφραση των δηλώσεών της που δημοσίευσε το δίκτυο Al Jazeera, η οργάνωση φέρεται να υποστήριξε ότι, στο πλαίσιο της δέσμευσής της για επιτυχία των συνεχιζόμενων διαπραγματεύσεων, επέδειξε την απαιτούμενη ευελιξία και αποδέχθηκε την απελευθέρωση δέκα κρατουμένων.

Ισραηλινοί αξιωματούχοι εκτιμούν ότι περίπου 50 όμηροι εξακολουθούν να κρατούνται, μεταξύ των οποίων 49 που απήχθησαν κατά την επίθεση του Οκτωβρίου και το πτώμα του Χαντάρ Γκόλντιν, ο οποίος σκοτώθηκε το 2014 και δεν έχει ακόμη επιστραφεί.

Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου έχει διαμηνύσει ότι ο πόλεμος, ο οποίος διαρκεί πλέον 21 μήνες, θα συνεχιστεί έως ότου καταστραφεί ολοκληρωτικά η Χαμάς. Ισραηλινοί αξιωματούχοι έχουν επίσης επισημάνει την πρόθεσή τους να διατηρηθεί στρατιωτική παρουσία σε νότιο διάδρομο της Λωρίδας της Γάζας — κάτι που απορρίπτει κατηγορηματικά η Χαμάς.

Η ανακοίνωση της Χαμάς έγινε περίπου μία εβδομάδα μετά τη δημόσια τοποθέτηση του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος είχε παρουσιάσει μια «τελική πρόταση» για κατάπαυση του πυρός διάρκειας 60 ημερών. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ είχε δηλώσει την 1η Ιουλίου ότι αναμένει ταχεία απάντηση από τα δύο μέρη.

Σε ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο Τραμπ είχε αναφέρει πως οι εκπρόσωποί του είχαν «μια μακρά και παραγωγική συνάντηση με τους Ισραηλινούς» και ότι το Ισραήλ είχε αποδεχθεί τις αναγκαίες συνθήκες για την ολοκλήρωση της δίμηνης εκεχειρίας, κατά την οποία «θα εργαστούμε με όλα τα μέρη για τον τερματισμό του πολέμου».

Προσέθεσε δε ότι το τελικό σχέδιο θα παραδοθεί από το Κατάρ και την Αίγυπτο, τους οποίους ευχαρίστησε για τις μεσολαβητικές τους προσπάθειες. Ο Τραμπ υποστήριξε ότι η Χαμάς θα πρέπει να αποδεχθεί τη συμφωνία, καθώς «δεν θα υπάρξει καλύτερη πρόταση – τα πράγματα μόνο θα χειροτερεύσουν».

Η Χαμάς είχε ανακοινώσει στις 4 Ιουλίου ότι έδωσε «θετική απάντηση» στην πρόταση για εκεχειρία, δηλώνοντας έτοιμη να συμμετάσχει στις συνομιλίες «με πλήρη σοβαρότητα».

Ο Νετανιάχου, ο οποίος συναντήθηκε με τον Τραμπ στην Ουάσιγκτον στις 9 Ιουλίου, δήλωσε ότι συμμερίζεται τον στόχο του για επίτευξη κατάπαυσης του πυρός — υπό την προϋπόθεση ότι θα διασφαλιστεί η ασφάλεια του Ισραήλ.

Μιλώντας σε δημοσιογράφους στο Καπιτώλιο, ο Νετανιάχου υποστήριξε ότι ο ίδιος και ο Τραμπ έχουν κοινό στόχο: την απελευθέρωση των ομήρων, τον τερματισμό της διακυβέρνησης της Χαμάς στη Γάζα και την εξασφάλιση ότι η περιοχή δεν θα απειλήσει ξανά το Ισραήλ.

Όπως ανέφερε, για την επίτευξη αυτού του στόχου υπάρχει κοινή στρατηγική και κοινές τακτικές, χωρίς πίεση ή εξαναγκασμό, αλλά με συντονισμό, «όπως επιδιώκει ο πρόεδρος Τραμπ». Τόνισε, πάντως, ότι αυτό δεν μπορεί να γίνει «πάση θυσία», καθώς το Ισραήλ έχει αδιαπραγμάτευτες απαιτήσεις σε θέματα ασφάλειας.

Το Ισραήλ ετοιμάζει την απάντησή του μετά την ανακοίνωση της Χαμάς ότι είναι έτοιμη για να διαπραγματευθεί συμφωνία κατάπαυσης του πυρός και απελευθέρωσης ομήρων στην Λωρίδα της Γάζας, όπου 35 άνθρωποι σκοτώθηκαν κατά τις επιχειρήσεις του ισραηλινού στρατού σήμερα, σύμφωνα με την τοπική υπηρεσία Πολιτικής Προστασίας.

Αξιωματούχος της ισραηλινής κυβέρνησης δήλωσε το μεσημέρι ότι «καμία απόφαση δεν έχει ακόμη ληφθεί» για το θέμα.

Σύμφωνα με ισραηλινά μέσα ενημέρωσης, το συμβούλιο ασφαλείας του Ισραήλ επρόκειτο να συνεδριάσει το βράδυ, μετά το τέλος του σαμπάτ.

Η Χαμάς ανακοίνωσε χθες ότι είναι διατεθειμένη να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις επί πρότασης για εφαρμογή κατάπαυσης του πυρός που υποστηρίζεται από τις Ηνωμένες Πολιτείες και διαβιβάσθηκε από το Κατάρ και την Αίγυπτο.

Σύμφωνα με δύο παλαιστινιακές πηγές, η πρόταση περιλαμβάνει κατάπαυση του πυρός 60 ημερών, κατά την διάρκεια της οποίας η Χαμάς θα απελευθερώσει δέκα εν ζωή ομήρους και θα παραδώσει, ορισμένες σορούς ομήρων, με αντάλλαγμα την απελευθέρωση παλαιστινίων φυλακισμένων στο Ισραήλ.

Σύμφωνα με παλαιστινιακές πηγές, η Χαμάς θέτει ως όρους την αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων από την Λωρίδα της Γάζας, την παροχή εγγυήσεων για την μη επανάληψη των συγκρούσεων κατά την διάρκεια των διαπραγματεύσεων και την ανάθεση της διανομής της ανθρωπιστικής βοήθειας στο ΟΗΕ και σε αναγνωρισμένες διεθνείς οργανώσεις.

Ο Ντόναλντ Τραμπ, που θα συναντηθεί την Δευτέρα στον Λευκό Οίκο με τον ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου δήλωσε ότι μία ανάμεσα στο Ισραήλ και την Χαμάς συμφωνία μπορεί να επιτευχθεί «την επόμενη εβδομάδα».

 

Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου επανέλαβε την Πέμπτη τη δέσμευσή του ότι «όλοι» οι όμηροι, «χωρίς εξαίρεση», θα επιστρέψουν στα σπίτια τους από τη Λωρίδα της Γάζας.

Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ έκανε τη δήλωση από το κιμπούτς Νιρ Οζ, το οποίο υπέστη βαριά πλήγματα κατά την επίθεση της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ, στις 7 Οκτωβρίου 2023 – ημέρα που σηματοδότησε την έναρξη του πολέμου.

Η επίσκεψη του Νετανιάχου, η πρώτη του από τότε, πραγματοποιήθηκε λίγες ημέρες πριν από την προγραμματισμένη συνάντησή του στην Ουάσιγκτον με τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ. Ο τελευταίος ασκεί πιέσεις για κατάπαυση του πυρός και ανακοίνωσε ότι εξασφάλισε την αποδοχή, από την πλευρά του Ισραήλ, των όρων μιας συμφωνίας για ανακωχή διάρκειας 60 ημερών.

Ο Νετανιάχου δήλωσε, σύμφωνα με ανακοίνωση των υπηρεσιών του, πως αισθάνεται «βαθιά δέσμευση» να εγγυηθεί την επιστροφή όλων των ομήρων, ανεξαιρέτως.

Ο πρόεδρος Τραμπ, από την πλευρά του, ανέφερε σε δηλώσεις του προς δημοσιογράφους πως αυτό που προέχει για τον ίδιο είναι «η ασφάλεια των κατοίκων της Γάζας». Απέφυγε, ωστόσο, να απαντήσει ευθέως σε ερώτηση σχετικά με το αν εξακολουθεί να επιθυμεί οι Ηνωμένες Πολιτείες να «αναλάβουν τον έλεγχο» της Γάζας, όπως είχε προτείνει τον Φεβρουάριο, προκαλώντας τότε έντονες αντιδράσεις.

Η Χαμάς, από την πλευρά της, γνωστοποίησε ότι εξετάζει τις προτάσεις για κατάπαυση του πυρός και βρίσκεται σε διαβουλεύσεις με άλλα παλαιστινιακά κινήματα, ενώ, σύμφωνα με προγενέστερη ανακοίνωσή της την Τετάρτη, δεσμεύθηκε να απαντήσει «με μεγάλη υπευθυνότητα».

Από τους 251 ανθρώπους που απήχθησαν κατά την έφοδο της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023, εκτιμάται ότι 49 παραμένουν στον παλαιστινιακό θύλακο, εκ των οποίων οι 27 έχουν κηρυχθεί νεκροί από τον ισραηλινό στρατό.

Ο εκπρόσωπος του ισραηλινού στρατού Έφι Ντεφρίν δήλωσε πως ο στρατός καταστρέφει «συστηματικά και σε βάθος τις τρομοκρατικές υποδομές», διατηρώντας «σταθερό έλεγχο στο πεδίο», ενώ έκανε λόγο για επιχειρήσεις «μεγάλης έντασης» σε συνοικίες του ανατολικού τμήματος της Γάζας.

Στο εσωτερικό του Ισραήλ, η πολιτική σκηνή παραμένει βαθιά διχασμένη μεταξύ όσων υποστηρίζουν συμφωνία για την επιστροφή των ομήρων και εκείνων που επιθυμούν τη συνέχιση των στρατιωτικών επιχειρήσεων έως ότου εξαλειφθεί πλήρως η Χαμάς.

Συγγενείς ομήρων που παραμένουν στη Λωρίδα της Γάζας απηύθυναν επιστολή στον πρωθυπουργό, καλώντας τον να υπογράψει συμφωνία που θα διασφαλίζει την επιστροφή όλων των ομήρων και θα τερματίζει τον πόλεμο.

Οι διαπραγματεύσεις για την επίτευξη ανακωχής και την απελευθέρωση των ομήρων προσέκρουαν μέχρι σήμερα στην απαίτηση της Χαμάς για οριστική κατάπαυση του πυρός και τερματισμό του πολέμου.

Ο Νετανιάχου, πάντως, δεσμεύθηκε την Τετάρτη ότι θα εξαλείψει τη Χαμάς «έως τη ρίζα», κάτι που  αποτελεί και δεδηλωμένο στόχο του πολέμου.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες ανακοίνωσαν την Πέμπτη την αποδέσμευση χρηματοδότησης ύψους 30 εκατομμυρίων δολαρίων για το Ανθρωπιστικό Ίδρυμα για τη Γάζα (GHF), έναν οργανισμό που δραστηριοποιείται στη διανομή επισιτιστικής βοήθειας στον παλαιστινιακό θύλακα. Η ανακοίνωση έγινε από τον αναπληρωτή εκπρόσωπο του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Τόμι Πίγκοτ, ο οποίος κάλεσε και άλλες χώρες να στηρίξουν το έργο του Ιδρύματος.

Το GHF ξεκίνησε τις επιχειρήσεις του στη Γάζα στα τέλη Μαΐου, μετά από μια περίοδο αυστηρού αποκλεισμού που είχε επιβάλει το Ισραήλ από τις αρχές Μαρτίου, προκαλώντας σοβαρές ελλείψεις σε βασικά αγαθά, όπως τρόφιμα και φάρμακα. Σύμφωνα με τον Πίγκοτ, το GHF έχει διανείμει περίπου 46 εκατομμύρια γεύματα από την έναρξη της δραστηριότητάς του στην περιοχή.

Ο μεταβατικός εκτελεστικός διευθυντής του Ιδρύματος, Τζον Άκρι, δήλωσε ότι η χρηματοδότηση είναι ευπρόσδεκτη και εξέφρασε την ελπίδα ότι και άλλοι ανθρωπιστικοί οργανισμοί θα συμμετάσχουν στην κοινή προσπάθεια για την παροχή τροφίμων στον πληθυσμό της Γάζας.

Ωστόσο, το GHF έχει αποτελέσει αντικείμενο κριτικής από τον ΟΗΕ και άλλες ανθρωπιστικές οργανώσεις, οι οποίες δηλώνουν ότι δεν συνεργάζονται με αυτό λόγω ανησυχιών που αφορούν τις μεθόδους λειτουργίας του και την ουδετερότητά του. Το Ίδρυμα έχει απορρίψει αυτούς τους ισχυρισμούς, αρνούμενο ότι έχουν σημειωθεί επεισόδια στα κέντρα διανομής του.

Σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας της Γάζας, περίπου 550 Παλαιστίνιοι έχουν σκοτωθεί κοντά στα σημεία διανομής ανθρωπιστικής βοήθειας από τα τέλη Μαΐου, την ώρα που προσπαθούσαν να παραλάβουν τρόφιμα. Το GHF, το οποίο λαμβάνει στήριξη από τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ, χρησιμοποιεί ένοπλο προσωπικό για την ασφάλεια των κέντρων του, ενώ το οργανωτικό του πλαίσιο παραμένει ασαφές.

Απαντώντας στις επικρίσεις, ο Πίγκοτ επεσήμανε ότι το αποτέλεσμα της διανομής 46 εκατομμυρίων γευμάτων είναι ενδεικτικό της αποτελεσματικότητας του GHF, υπογραμμίζοντας ότι οι ΗΠΑ συνεχίζουν να αναζητούν λύσεις για την παροχή βοήθειας στους κατοίκους της Γάζας, διατηρώντας παράλληλα την ασφάλεια του Ισραήλ.

Η χρηματοδότηση προς το GHF εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο της αμερικανικής πολιτικής για την ειρήνευση στην περιοχή, όπως έχει διατυπωθεί από τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, και τον υπουργό Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο.

Έπειτα από δώδεκα ημέρες σφοδρών εχθροπραξιών, Ισραήλ και Ιράν συμφώνησαν να αποκλιμακώσουν μία σύγκρουση που είχε προκαλέσει έντονη ανησυχία σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή.

Η κρίση ξεκίνησε με φόντο το αδιέξοδο στις συνομιλίες για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ φέρεται να είχε πιέσει την Τεχεράνη να εγκαταλείψει πλήρως τις πυρηνικές της δραστηριότητες, την ώρα που Ιρανοί διαπραγματευτές δήλωναν απροθυμία να αποποιηθούν τις δυνατότητες εμπλουτισμού ουρανίου. Η Τεχεράνη επέμενε ότι δεν επιδιώκει την απόκτηση πυρηνικών όπλων.

Τα ξημερώματα της 13ης Ιουνίου, ισραηλινά πολεμικά αεροσκάφη πραγματοποίησαν αιφνιδιαστική επίθεση με στόχο να πλήξουν το πυρηνικό πρόγραμμα και τις στρατιωτικές δυνατότητες του Ιράν. Μετά από αυτό, οι Ιρανοί ακύρωσαν συνομιλίες με τις ΗΠΑ που είχαν προγραμματιστεί για την επόμενη ημέρα στο Ομάν, περνώντας σε αντίποινα με μία σειρά επιθέσεων με μη επανδρωμένα αεροσκάφη και βαλλιστικούς πυραύλους, ορισμένοι από τους οποίους διέσπασαν τα ισραηλινά συστήματα αεράμυνας, προκαλώντας νεκρούς, τραυματισμούς και υλικές καταστροφές.

Καθώς η ένταση αυξανόταν, οι ΗΠΑ μετέφεραν την αεροναυτική δύναμη Nimitz στην περιοχή και έθεσαν τις ένοπλες δυνάμεις τους σε κατάσταση συναγερμού, διατάσσοντας τελικά αεροπορική επιχείρηση μεγάλης εμβέλειας, η οποία έπληξε τρεις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις. Κύριος στόχος θεωρήθηκε η υπόγεια εγκατάσταση εμπλουτισμού ουρανίου στο Φορντό, που βρίσκεται σε βάθος δεκάδων μέτρων και εκτός εμβέλειας των περισσότερων όπλων της ισραηλινής πολεμικής αεροπορίας. Η Ουάσιγκτον χαρακτήρισε την επιχείρηση «τεράστια επιτυχία», αν και το εύρος των ζημιών στο ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα παραμένει ασαφές.

Ακολούθησε ιρανική απάντηση με βαλλιστικούς πυραύλους εναντίον αμερικανικής βάσης στο Κατάρ, κατόπιν προειδοποίησης και χωρίς θύματα. Μετά από αυτό, και κατόπιν παρακίνησης των ΗΠΑ,  Ιράν και Ισραήλ συμφώνησαν σε κατάπαυση του πυρός.

Σε ανάρτησή του στις 23 Ιουνίου στην πλατφόρμα Truth Social, ο Αμερικανός πρόεδρος συνεχάρη τις δύο χώρες για την «αντοχή, το θάρρος και τη σοφία» που επέδειξαν ώστε να λήξει, όπως ανέφερε, ο «Δωδεκαήμερος Πόλεμος».

Ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Τζ. Ντ. Βανς, δήλωσε αργότερα στο Fox News ότι η σύντομη σύγκρουση αποτελεί ευκαιρία για ανακαθορισμό της διπλωματίας στην περιοχή.

 

Χρονολόγιο κρίσιμων γεγονότων

13 Ιουνίου

• Ισραηλινά μαχητικά εξαπολύουν αιφνιδιαστικές επιδρομές σε στρατιωτικούς και πυρηνικούς στόχους εντός του Ιράν, πλήττοντας ανώτερους αξιωματούχους και επιστήμονες. Ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου ισχυρίστηκε ότι το Ιράν πλησίαζε στην απόκτηση πυρηνικών όπλων και ανέφερε ότι τα πλήγματα «χτύπησαν την καρδιά» του εμπλουτισμού ουρανίου.
• Ο πρόεδρος Τραμπ ανήρτησε ότι είχε δώσει στο Ιράν διορία 60 ημερών για συμφωνία, και πως η ισραηλινή επίθεση έγινε την 61η. Παρότρυνε την Τεχεράνη να περιορίσει το πυρηνικό της πρόγραμμα.
• Τις νυχτερινές ώρες, οι ιρανικές δυνάμεις ξεκίνησαν μαζική ανταπόδοση με πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη.

 

14 Ιουνίου

• Η Τεχεράνη αποσύρει την αντιπροσωπεία της από τις συνομιλίες με τις ΗΠΑ στο Ομάν. Οι επιθέσεις συνεχίζονται εκατέρωθεν.

 

15 Ιουνίου

• Ο Τραμπ δηλώνει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι πλησιάζει η ειρήνη και ότι βρίσκονται σε εξέλιξη πολλές επαφές και διαβουλεύσεις.

16 Ιουνίου

• Ιρανικοί πύραυλοι πλήττουν τέσσερις περιοχές στο Ισραήλ. Ο Ιρανός ΥΠΕΞ Αμπάς Αραγτσί αναφέρει πως αν οι ΗΠΑ επιθυμούν ειλικρινά ειρήνη, θα πρέπει να συγκρατήσουν το Ισραήλ.
• Η ισραηλινή αεροπορία βομβαρδίζει εγκαταστάσεις του κρατικού ιρανικού ραδιοτηλεοπτικού φορέα, κατηγορώντας τον για στρατιωτική χρήση.
• Στη σύνοδο των G7 — Ηνωμένες Πολιτείες,  Ηνωμένο Βασίλειο, Ιαπωνία, Γαλλία, Ιταλία, Γερμανία και Καναδάς — στον Καναδά, οι ηγέτες των κρατών εξέφρασαν την υποστήριξή τους στο Ισραήλ και χαρακτήρισαν το Ιράν «κύρια πηγή αστάθειας και τρομοκρατίας».
• Ο Τραμπ αποχωρεί νωρίς από τη Σύνοδο Κορυφής για να επιστρέψει στην Ουάσιγκτον, καθώς η σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν συνεχίζεται. Στο αεροσκάφος Air Force One κατά την πτήση επιστροφής, ο Τραμπ δηλώνει: «Δεν επιδιώκω κατάπαυση του πυρός. Επιδιώκουμε κάτι καλύτερο από την κατάπαυση του πυρός.»

 

17 Ιουνίου

• Το Ισραήλ διατάζει εκκένωση της Περιοχής 3 στην Τεχεράνη, όπου κατοικούν περίπου 330.000 άτομα. Ο Τραμπ απαιτεί μέσω ανάρτησης «άνευ όρων παράδοση».

 

18 Ιουνίου

• Η αμερικανική πρεσβεία στο Ισραήλ ανακοινώνει ότι θα παραμείνει κλειστή για τρεις ημέρες. Ξεκινούν προσπάθειες απομάκρυνσης Αμερικανών πολιτών.

19 Ιουνίου

• Ιρανικός πύραυλος πλήττει το νοσοκομείο Σορόκα στην Μπερ Σεβά, τραυματίζοντας 240 άτομα. Ο Ισραηλινός υπουργός Άμυνας απειλεί τον ανώτατο ηγέτη του Ιράν, Αλί Χαμενεΐ, λέγοντας πως «δεν θα έπρεπε να συνεχίσει να υφίσταται».
• Ο Λευκός Οίκος δηλώνει ότι εντός δύο εβδομάδων θα αποφασίσει αν οι ΗΠΑ θα εμπλακούν απευθείας στη σύγκρουση.

 

20 Ιουνίου

• Οι ισραηλινές δυνάμεις αναφέρουν ότι πραγματοποίησαν επιθέσεις σε δεκάδες ιρανικούς στρατιωτικούς στόχους. Ευρωπαίοι ΥΠΕΞ συναντώνται με τον Ιρανό ομόλογό τους. Η Τεχεράνη δηλώνει ότι όσο συνεχίζονται οι επιθέσεις, δεν υπάρχει περιθώριο για διάλογο.

 

21 Ιουνίου

• Λίγο μετά τα μεσάνυχτα (ώρα Ανατολικής Ακτής ΗΠΑ): Βομβαρδιστικά αεροσκάφη B-2 Spirit της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ απογειώνονται από την αεροπορική βάση Whiteman στο Μιζούρι και κατευθύνονται ανατολικά, διασχίζοντας τον Ατλαντικό.
• 5 μ.μ. (ώρα Ανατολικής Ακτής ΗΠΑ): Τα βομβαρδιστικά αεροσκάφη B-2 εισέρχονται στην περιοχή ευθύνης του Κεντρικού Στρατηγείου των ΗΠΑ, ενώ πολεμικά πλοία των ΗΠΑ αρχίζουν να εκτοξεύουν πυραύλους Tomahawk κατά της πυρηνικής εγκατάστασης του Ισφαχάν στο Ιράν.
• 6 μ.μ. (ώρα Ανατολικής Ακτής ΗΠΑ, 1:30 π.μ. ώρα Ιράν): Αμερικανικά μαχητικά αεροσκάφη που πετούν μπροστά από τα βομβαρδιστικά B-2 αρχίζουν να χτυπούν τα ιρανικά συστήματα αεροπορικής άμυνας κατά μήκος της διαδρομής προς τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Φορντό και του Νατάνζ.
• Μεταξύ 6:40 μ.μ. και 7 μ.μ. (ώρα Ανατολικής Ακτής, 2-2:30 π.μ. ώρα Ιράν): Τα βομβαρδιστικά B-2 ρίχνουν βόμβες κατά των οχυρών στο Φορντό και το Νατάνζ.
• 7:05 μ.μ. ET: Οι τελευταίοι αμερικανικοί πύραυλοι Tomahawk πέφτουν στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ισφαχάν στο Ιράν.
• 7:30 μ.μ. ET (3 π.μ. ώρα Ιράν): Τα πληρώματα των βομβαρδιστικών B-2 εξέρχονται από τον ιρανικό εναέριο χώρο.
• 7:50 μ.μ. ET: Ο Τραμπ ανακοινώνει την αμερικανική επίθεση στο Ιράν.

 

22 Ιουνίου

• Σε συνέντευξη Τύπου, ο υπουργός Άμυνας Πητ Χέγκσεθ δηλώνει ότι ο στόχος της επιχείρησης δεν ήταν η αλλαγή του καθεστώτος στο Ιράν και ότι ήταν «σκόπιμα περιορισμένη».
• Ο Τραμπ ανακοινώνει ότι τα βομβαρδιστικά B-2 έχουν επιστρέψει όλα στη βάση Whiteman, σχεδόν δύο ημέρες μετά την αναχώρησή τους.
• Ο Τραμπ δημοσιεύει ένα μήνυμα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στο οποίο αναφέρει: «Δεν είναι πολιτικά ορθό να χρησιμοποιείται ο όρος «αλλαγή καθεστώτος», αλλά αν το τρέχον ιρανικό καθεστώς δεν είναι σε θέση να ΚΑΝΕΙ ΤΟ ΙΡΑΝ ΜΕΓΑΛΟ ΞΑΝΑ, γιατί να μην υπάρξει αλλαγή καθεστώτος; MIGA (MAKE IRAN GREAT AGAIN)!!!»
• Το Ανώτατο Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας του Ιράν αρχίζει διαβουλεύσεις σχετικά με το αν θα κλείσει ή όχι τα Στενά του Ορμούζ μετά τις αμερικανικές επιθέσεις.
• Σε συνέντευξή του στο «Sunday Morning Futures» του Fox News, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, δηλώνει ότι θα ήταν «οικονομική αυτοκτονία» για το Ιράν να μπλοκάρει τα Στενά του Ορμούζ.
  Ο Ρούμπιο καλεί την Κίνα να πείσει το Ιράν να μην προχωρήσει σε μια τέτοια κίνηση.

 

23 Ιουνίου

• Η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου, Καρολάιν Λέβιτ, προειδοποιεί εκ νέου το Ιράν να μην κλείσει το στενό του Ορμούζ.
• Το Ιράν εξαπολύει πυραυλική επίθεση κατά της αεροπορικής βάσης Αλ Ουντέιντ στο Κατάρ. Κλείνουν οι εναέριοι χώροι γύρω από το Κατάρ, το Μπαχρέιν και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
• Οι αμερικανικές δυνάμεις αναφέρουν ότι κατάφεραν να αναχαιτίσουν τους ιρανικούς πυραύλους. Ο Τραμπ αναφέρει ότι από τους δεκατέσσερις πυραύλους που εκτόξευσε το Ιράν, οι αμερικανικές δυνάμεις «κατέρριψαν» τους δεκατρείς και «άφησαν ελεύθερο» έναν άλλο που κατευθυνόταν προς μια μη απειλητική κατεύθυνση. Η κυβέρνηση του Κατάρ αναφέρει ότι εκτοξεύτηκαν δεκαεννέα πύραυλοι, με μόνο έναν να χτυπά μία στρατιωτική βάση, χωρίς να υπάρξουν θύματα.
• Ο Τραμπ ανακοινώνει ότι το Ιράν προειδοποίησε εκ των προτέρων για την επίθεση και ότι δεν υπέστησαν ζημίες ούτε οι Αμερικανοί ούτε το Κατάρ.
• Στις 6 μ.μ. (ώρα Ανατολικής Ακτής, 1 π.μ. ώρα Ελλάδος), ο Τραμπ ανακοινώνει ότι το Ισραήλ και το Ιράν συμφώνησαν σε κατάπαυση του πυρός, η οποία θα τεθεί σε εφαρμογή σταδιακά κατά τις επόμενες 24 ώρες.
• Στις 6 μ.μ. ώρα ΗΠΑ, ο Τραμπ ανακοινώνει κατάπαυση του πυρός μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, με σταδιακή εφαρμογή.

 

 

24 Ιουνίου

• Λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση της κατάπαυσης του πυρός από τον Τραμπ, τόσο το Ισραήλ όσο και το Ιράν αναφέρουν επιθέσεις της άλλης πλευράς.
• Καθώς αναχωρεί για τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στην Ολλανδία, ο Τραμπ επικρίνει το Ισραήλ και το Ιράν για τη συνέχιση των επιθέσεων κατά τη διάρκεια της περιόδου κατάπαυσης του πυρός.
• Ο Τραμπ αποστασιοποιείται από τις συζητήσεις για αλλαγή καθεστώτος στο Ιράν. «Θα ήθελα να δω τα πράγματα να ηρεμούν το συντομότερο δυνατόν», δηλώνει.
• Ο Νετανιάχου ανακοινώνει ότι το Ισραήλ ακύρωσε νέες επιθέσεις κατά του Ιράν μετά από τηλεφωνική συνομιλία με τον Τραμπ.

Το Ιράν εξαπέλυσε στις 23 Ιουνίου σειρά βαλλιστικών πυραύλων εναντίον της μεγαλύτερης αμερικανικής στρατιωτικής βάσης στη Μέση Ανατολή, της Αλ Ουντέιντ στο Κατάρ, σε μια επίθεση που, σύμφωνα με Ιρανούς αξιωματούχους, αποτελεί αντίποινα για τα πλήγματα που κατάφεραν οι Ηνωμένες Πολιτείες σε ιρανικές εγκαταστάσεις εμπλουτισμού ουρανίου το προηγούμενο Σαββατοκύριακο. Όπως ανέφεραν, ο αριθμός των πυραύλων που εκτοξεύθηκαν ήταν ίσος με τον αριθμό των βομβών που χρησιμοποίησαν οι ΗΠΑ.

Ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ, επιβεβαίωσε μέσω ανάρτησής του στην πλατφόρμα Truth Social ότι εκτοξεύθηκαν 14 πύραυλοι προς τη βάση, διευκρινίζοντας ωστόσο ότι η Ουάσιγκτον είχε ειδοποιηθεί εκ των προτέρων από την Τεχεράνη και πως όλοι οι πύραυλοι είτε αναχαιτίστηκαν είτε δεν έπληξαν τον στόχο τους.

Λίγες ώρες αργότερα, ο Τραμπ ανακοίνωσε την επίτευξη συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός μεταξύ Ιράν και Ισραήλ. Σύμφωνα με τον ίδιο, οι στρατιωτικές επιχειρήσεις των δύο χωρών θα τερματιστούν εντός έξι ωρών, ενώ μετά την πάροδο 24 ωρών, η σύγκρουση θα θεωρείται επισήμως λήξασα. Ο ίδιος εξέφρασε την προσδοκία ότι η εκεχειρία θα είναι «ειρηνική και με σεβασμό» και από τις δύο πλευρές.

Παρότι η ιρανική επίθεση δεν προκάλεσε στρατηγική βλάβη, θεωρήθηκε ιστορική, καθώς ήταν η πρώτη φορά που ξένη δύναμη στοχοποίησε ευθέως τη βάση Αλ Ουντέιντ, η οποία φιλοξενεί χιλιάδες Αμερικανούς στρατιώτες, δεκάδες βομβαρδιστικά και μαχητικά αεροσκάφη, καθώς και κομβικές μονάδες επιμελητειακής υποστήριξης.

Το νευραλγικό κέντρο των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή

Η Αλ Ουντέιντ, αν και τυπικά καταριανή βάση που κατασκευάστηκε μυστικά τη δεκαετία του 1990, άνοιξε για τις αμερικανικές δυνάμεις στις αρχές της δεκαετίας του 2000 στο πλαίσιο των επιχειρήσεων για τον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας.

Στην πράξη, αποτελεί τη μεγαλύτερη στρατιωτική εγκατάσταση των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή, προσφέροντας σημαντική δυνατότητα προβολής ισχύος στην ευρύτερη περιοχή.

Η σημασία της είναι διττή: αφ’ ενός στηρίζει ποικίλες αεροπορικές επιχειρήσεις, αφ’ ετέρου λειτουργεί αποτρεπτικά, ενισχύοντας τη ναυτική παρουσία των ΗΠΑ στον Περσικό Κόλπο μέσω του Πέμπτου Στόλου που εδρεύει στο Μπαχρέιν.

Οι εγκαταστάσεις, που εκτείνονται σε 30 τετραγωνικά χιλιόμετρα, αποτέλεσαν κεντρικό επιχειρησιακό κόμβο κατά τους πολέμους στο Αφγανιστάν και το Ιράκ, φιλοξενώντας κατά διαστήματα περισσότερους από 8.000 στρατιωτικούς, καθώς και εκατοντάδες μέλη συμμαχικών δυνάμεων.

 

Από το 2009, στη βάση φιλοξενείται και το προκεχωρημένο αρχηγείο της Κεντρικής Διοίκησης των ΗΠΑ, που έχει υπό την εποπτεία του τις στρατιωτικές επιχειρήσεις σε όλη τη Μέση Ανατολή.

Η Αλ Ουντέιντ διαθέτει θωρακισμένα υπόστεγα, αντιαεροπορικές συστοιχίες Patriot, δύο μεγάλους διαδρόμους προσγείωσης και πλήθος σύγχρονων αεροσκαφών, όπως βομβαρδιστικά B‑52 και μαχητικά F‑15 και F‑22. Σημαντικός αριθμός αυτών είχε ήδη απομακρυνθεί προσωρινά πριν από την επίθεση της 23ης Ιουνίου· δορυφορικές εικόνες της 19ης Ιουνίου εμφάνιζαν μόλις τρία αεροσκάφη στο χώρο.

Χρήση βαλλιστικών πυραύλων χωρίς θύματα

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκάλεσε η απόφαση του Ιράν να χρησιμοποιήσει βαλλιστικούς πυραύλους αντί για φθηνότερα μέσα, όπως τα μη επανδρωμένα εναέρια οχήματα μίας χρήσης.

Αμερικανός αξιωματούχος του Πενταγώνου ανέφερε με μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στην εφημερίδα The Epoch Times ότι χρησιμοποιήθηκαν βαλλιστικοί πύραυλοι μικρού και μεσαίου βεληνεκούς, προσθέτοντας ότι το Πεντάγωνο παρακολουθεί στενά την κατάσταση για ενδεχόμενες εξελίξεις.

Δεν έχει αποσαφηνιστεί επίσης γιατί η Τεχεράνη επέλεξε μεσαίου βεληνεκούς πυραύλους, δεδομένου ότι οι υπάρχουσες εκδόσεις πυραύλων μικρού βεληνεκούς καλύπτουν ήδη την απαιτούμενη απόσταση μέχρι το Κατάρ.

Σύμφωνα με την ίδια πηγή, δεν αναφέρθηκαν τραυματισμοί ή θάνατοι, ενώ και το Κατάρ, μέσω του υπουργείου Εξωτερικών, ανακοίνωσε ότι όλοι οι πύραυλοι αναχαιτίστηκαν. Η Ντόχα δήλωσε επίσης ότι διατηρεί το δικαίωμα να απαντήσει αν το κρίνει αναγκαίο.

Το υπουργείο Εξωτερικών του Κατάρ χαρακτήρισε την επίθεση «κατάφωρη παραβίαση της κυριαρχίας του Κατάρ, του εναέριου χώρου του, του διεθνούς δικαίου και του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ» και διαμήνυσε πως διατηρεί το δικαίωμα άμεσης και ανάλογης απάντησης, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.

Καταδίκη από αραβικές χώρες

Χώρες της Μέσης Ανατολής καταδίκασαν επίσης την ιρανική επίθεση, με αξιωματούχους από το Μπαχρέιν, την Αίγυπτο, τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα να καλούν την Τεχεράνη να αποκλιμακώσει και να αποφύγει περαιτέρω ενέργειες.

Ο γενικός γραμματέας του Αραβικού Συνδέσμου, Αχμέντ Αμπούλ Γκέιτ, εξέφρασε «πλήρη αλληλεγγύη» προς το Κατάρ και χαρακτήρισε την επίθεση «απαράδεκτη».

Σε μια προσπάθεια να αμβλύνει τις εντάσεις, το Ανώτατο Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας του Ιράν εξέδωσε ανακοίνωση στην οποία ανέφερε ότι οι πύραυλοι στόχευσαν εγκαταστάσεις μακριά από κατοικημένες περιοχές και ότι η Τεχεράνη παραμένει προσηλωμένη στη διατήρηση της «μακράς παράδοσης των στενών σχέσεων» με το Κατάρ.

Ο Τραμπ, από την πλευρά του, ευχαρίστησε μέσω ανάρτησης το Κατάρ για τη συμβολή του στην αναχαίτιση της επίθεσης και εξέφρασε την ελπίδα πως Ιράν και Ισραήλ θα προχωρήσουν σε αποκλιμάκωση. Δήλωσε επίσης ότι θα ενθαρρύνει το Ισραήλ να πράξει το ίδιο, ώστε η περιοχή να οδεύσει προς «ειρήνη και αρμονία».