Παρασκευή, 18 Οκτ, 2024

Το 9ο Διεθνές Φεστιβάλ της Άνδρου και το Ανοιχτό Θέατρο της Χώρας

Εννέα χρόνια συμπληρώνει φέτος το Διεθνές Φεστιβάλ της Άνδρου, ενός νησιού με μεγάλη και μακρά παράδοση στις Τέχνες και στα Γράμματα και με σημαντικά πολιτιστικά δρώμενα, που όμως του έλειπε ένας ανοιχτός οργανωμένος χώρος, ο οποίος να πληροί τις προϋποθέσεις και να ανταποκρίνεται στις υψηλές απαιτήσεις μεγάλων παραστάσεων και συναυλιών. Έτσι, όλα ξεκίνησαν με το χτίσιμο του Ανοιχτού Θεάτρου και μετά το ένα έφερε το άλλο, κάνοντας την Άνδρο πολιτιστικό επίκεντρο για ακόμη έναν λόγο…

Το Διεθνές Φεστιβάλ ξεκίνησε το 2015 υπό την αιγίδα του δήμου Άνδρου και γίνεται κάθε χρόνο από τα τέλη Ιουλίου έως τα τέλη Αυγούστου. Παρουσιάζονται κυρίως θεατρικές παραστάσεις, αλλά και συναυλίες κλασικής μουσικής ή τζαζ, καθώς και παραστάσεις χορού. Το Ανοιχτό Θέατρο βρίσκεται στη Χώρα της Άνδρου, έχει χωρητικότητα 870 θέσεων και εμπνευστής, αλλά και βασικός χρηματοδότης, υπήρξε ο Ανδριώτης Αλκιβιάδης Τάττος.

Την καλλιτεχνική διεύθυνση του Φεστιβάλ έχει ο σκηνοθέτης Παντελής Βούλγαρης και ειδικά φέτος έχει προγραμματίσει κι ένα τριήμερο προβολών επιλεγμένων ταινιών μικρού μήκους Ελλήνων σκηνοθετών της γενιάς του.

«Το νησί είχε αντικειμενικές δυσκολίες για τη φιλοξενία τέτοιων παραστάσεων», τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η εκδότρια του πολιτιστικού περιοδικού «Εύανδρος» Ράνια Κωνσταντινίδη, προσθέτοντας: «Η Άνδρος παράγει τέχνη και πολιτισμό, έχει ιστορία στα εικαστικά, στη λογοτεχνία, διαθέτει μουσικά τμήματα και τρεις θεατρικές ομάδες, όμως έλειπαν αυτού του είδους τα πολιτιστικά γεγονότα, γιατί δεν είχε τον χώρο να τα φιλοξενήσει. Το πετρόχτιστο θέατρο έφερε λοιπόν αυτές τις παραστάσεις σ’ ένα Φεστιβάλ που έχει καλλιτεχνικό διευθυντή μια προσωπικότητα σαν τον Παντελή Βούλγαρη».

Το Ανοιχτό Θέατρο ξεκίνησε να χτίζεται το 2014 σε οικόπεδο ιδιοκτησίας του δήμου Άνδρου, πάνω σε μια ειδυλλιακή πλαγιά. Βρίσκεται σε σημείο προστατευόμενο από τον άνεμο και με πανοραμική θέα προς το νότο. Την ιδέα για τη δημιουργία του ανέλαβαν να υλοποιήσουν οι αρχιτέκτονες Κυριακή Κονδυλάτου και Κωνσταντίνος Λούκος, οι οποίοι σχεδίασαν ένα θέατρο και τη σκηνή του, πάνω στα πρότυπα των αρχαίων θεάτρων της κλασσικής περιόδου.

«Είναι πέτρινο από ντόπια πέτρα, χτισμένο σε έδαφος με φυσική κλίση και σε σημείο απάνεμο, δηλαδή σε σημείο ευνοϊκό ως προς το ζήτημα των ανέμων. Μελετήθηκε ιδιαίτερα η ακουστική από συνεργάτες ειδικούς σε αυτό το θέμα και ολοκληρώθηκε το 2015», εξηγεί στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων η κ. Κονδυλάτου και συνεχίζει: «Δεν υπήρχε χώρος υπαίθριος στην Άνδρο για παραστάσεις. Μόνο ένα μικρό δημοτικό θέατρο 150 θέσεων στη Χώρα και απλώς τα καλοκαίρια κάποιες εκδηλώσεις γίνονταν σε ανοιχτούς χώρους, όπως οι πλατείες. Αυτό άλλαξε το 2015 με τη δημιουργία του Ανοιχτού Θεάτρου. Με την αποπεράτωση τέθηκε το ερώτημα “πώς θα το αξιοποιήσουμε τώρα που το έχουμε” κι έτσι προέκυψε αμέσως η δημιουργία του Φεστιβάλ. Αυτό σημαίνει πως η Άνδρος μπορούσε πια να υποδεχθεί και παραστάσεις υψηλών απαιτήσεων. Είναι τιμή που ανέλαβε καλλιτεχνικός διευθυντής ο κ. Βούλγαρης και πλέον το Διεθνές Φεστιβάλ της Άνδρου έγινε θεσμός. Οι κάτοικοι αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή και το θέατρο και το Φεστιβάλ, το οποίο έφερε κι άλλο κόσμο στην Άνδρο. “Έχουν αλλάξει τα καλοκαίρια στο νησί μας”, λένε οι ίδιοι οι κάτοικοι.»

Ωστόσο, κι έχει τη σημασία του αυτό, το Ανοιχτό Θέατρο της Άνδρου έγινε χώρος πολιτιστικών δρώμενων και των τοπικών καλλιτεχνικών φορέων. «Μα το θέατρο έγινε κατ’ αρχήν για τους Ανδριώτες», τονίζει η κ. Κονδυλάτου, συνεχίζοντας: «Στον χώρο αυτό εκφράζεται και το τοπικό στοιχείο, οι χορωδίες της Άνδρου, η Φιλαρμονική, τα χορευτικά τμήματα, αλλά και παραστάσεις των τοπικών θεατρικών ομάδων. Άλλωστε ο δήμος Άνδρου το χρησιμοποιεί και όταν δεν γίνεται το Φεστιβάλ κι έτσι το Ανοιχτό Θέατρο παραμένει καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους ένας χώρος ζωντανός και ενεργός».

Το 9ο Διεθνές Φεστιβάλ

Το Διεθνές Φεστιβάλ της Άνδρου θα διεξαχθεί αυτό το καλοκαίρι από τις 30 Ιουλίου έως και τις 25 Αυγούστου. Η πρεμιέρα θα γίνει με τον Μανώλη Μητσιά και την Καρυοφυλλιά Καραμπέτη σε μια συναυλία με τον τίτλο «Οι ποιητές μας τραγουδούν» (30/7).

Στο Ανοιχτό Θέατρο θα φιλοξενηθούν οι παραστάσεις «Ο τυχαίος θάνατος ενός αναρχικού» του Ντάριο Φο, σε σκηνοθεσία Γιάννη Κακλέα (9/8), η «Αντιγόνη» του Ζαν Ανούιγ, σε σκηνοθεσία Μαρίας Πρωτόπαππα (16/8), ο «Οιδίπους Τύραννος» του Σοφοκλή, σε σκηνοθεσία Σίμου Κακάλα (18/8), παιδικό θέατρο με το έργο «Το θαυμαστό ταξίδι του Νιλς Χόλγκερσον» σε σκηνοθεσία Δημήτρη Αδάμη (20/8), ο «Οιδίπους επί Κολωνώ» του Σοφοκλή, σε σκηνοθεσία Γιώργου Σκεύα (23/8) και ο «Αγαμέμνων» του Αισχύλου, από τον Ερασιτεχνικό Θίασο Άνδρου σε σκηνοθεσία Θεώνης Ριντ (25/8).

Επίσης, η συναυλία «Έλα γι’ απόψε» με τη Χορωδία Δωματίου Κοζάνης, τη Μικτή Χορωδία Μουσικού Συλλόγου Άνδρου και την Ορχήστρα του Ωδείου Δ. Δημόπουλου, με αφηγητή τον Γρηγόρη Βαλτινό (1/8), η συναυλία «Στα μονοπάτια της όπερας» με σολίστ τους Κάτια Πάσχου, Νίκο Στεφάνου και με τη Φιλαρμονική του Μουσικού Συλλόγου Άνδρου (6/8), η συναυλία κλασικής μουσικής «Στα όρια του ρομαντισμού» με τον Γιώργο Εμμανουήλ Λαζαρίδη στο πιάνο και τον Χρήστο Γρίμπα στο βιολοντσέλο (11/8), συναυλία με τον Στέφανο Κορκολή (13/8) και άλλη μια με τον Αλκίνοο Ιωαννίδη (22/8).

Τέλος, το τριήμερο με την προβολή ταινιών μικρού μήκους, που επιμελήθηκε ο Παντελής Βούλγαρης κι έχει τον γενικό τίτλο «Παλιοί Φίλοι-Πρώτες εικόνες», θα γίνει στο «Σινέ Αυλή» της Κινηματογραφικής Λέσχης Άνδρου στις 3-4-5 Αυγούστου.

Δημ. Βασιλόπουλος

Τιμώντας την Ευτέρπη, τη Μούσα της Μουσικής

Στην αρχαία Ελλάδα, η μουσική έπαιζε εξέχοντα ρόλο. Θεωρούνταν απαραίτητη στη διαπαιδαγώγηση των παίδων, ως το μέσον που εξευγένιζε την ψυχή τους, το ένα από τα τρία συστατικά της ανθρώπινης φύσης μαζί με το σώμα και τον νου.

Αντιμετωπίζοντας συνολικά τον άνθρωπο ως ένα ον που αποτελείται από τρία αλληλένδετα στοιχεία, ο αρχαιοελληνικός πολιτισμός, αιώνες πριν από την εμφάνιση του Ομήρου, όπως μαρτυρούν τα πρωτοκυκλαδικά ειδώλια που απεικονίζουν άνδρες με άρπες ή λύρες, στηρίχθηκε στη μουσική, η οποία έγινε οργανικό μέρος της κοινωνίας για την ψυχαγωγία, την εκπαίδευση, τη διατήρηση και μετάδοση της πίστης στους θεούς, τη μετάδοση και συνέχιση των προφορικών αρχικά παραδόσεων.

Στην «Οδύσσεια», τα επεισόδια με τους αοιδούς τόσο στο σπίτι του Οδυσσέα όσο και στο παλάτι του Αλκινόου, βασιλιά των Φαιάκων, μάς δείχνουν το σεβασμό που αποτινόταν στους αοιδούς και τον σημαντικό ρόλο που διαδραμάτιζαν στη ζωή των Αχαιών, κάτι που στο ομηρικό έπος τονίζεται από τον ρόλο που διαδραματίζουν αυτά τα επεισόδια και στην εξέλιξη της αφήγησης.

Για να θεωρείται ολοκληρωμένος, λοιπόν, ένας άνθρωπος έπρεπε να καλλιεργήσει τόσο το πνεύμα όσο και το σώμα και την καρδιά ή ψυχή. Για αυτόν τον λόγο, οι Μούσες, οι 9 προστάτιδες των τεχνών, έχαιραν μεγάλης αγάπης και σεβασμού. Κανένας ποιητής δεν ξεκινούσε ένα ποίημα χωρίς να επικαλεστεί τη Μούσα για να τον συνδράμει – ουσιαστικά, για να μιλήσει μέσω αυτού –  ώστε να εκφραστεί το θείο πνεύμα και το ποίημα να αρθεί πάνω από το ανθρώπινο επίπεδο, βοηθώντας όσους έρχονταν σε επαφή με αυτό να ανυψωθούν επίσης.

Αυτό ήταν άλλωστε και το νόημα των τεχνών, όχι μόνο στην αρχαία Ελλάδα, αλλά και σε πολλούς ακόμα πολιτισμούς, οι οποίοι διατηρούσαν την πίστη και τον σεβασμό στο θείο. Όσο καιρό βρίσκονταν αυτοί οι πολιτισμοί στην ακμή τους, οι τέχνες εστιάζονταν στη εξύμνηση του ενός ή των πολλών θεών, της θεϊκής δημιουργίας και στην ανάταση της ανθρώπινης ψυχής, ώστε να μπορέσει να «συναντήσει τον Θεό», έστω και για λίγο.

Σύμφωνα με τον Μπαχ, ο οποίος επίσης υποστήριζε την παραπάνω θέση, όταν ένα (μουσικό) έργο δεν είχε αυτά τα στοιχεία, ήταν απλώς «θόρυβος».

Η Μούσα της Μουσικής (ή της λυρικής ποίησης, σύμφωνα με τους μεταγενέστερους Κλασικούς χρόνους) ήταν η Ευτέρπη, της οποίας το όνομα προέρχεται από τη σύνθεση του «ευ» (καλό) και του «τέρπω» (δίνω ευχαρίστηση). Παρασταινόταν συνήθως να κρατά ένα αυλό ή πλαγίαυλο, τον οποίον κατά μερικούς εφηύρε, ενώ άλλοι αποδίδουν την ανακάλυψη του οργάνου στον Σάτυρο Μαρσύα (ο οποίος τόλμησε με αυτό να ανταγωνιστεί στη μουσική δεινότητα τον Απόλλωνα, με διαιτητή τον  βασιλιά της Φρυγίας Μίδα. Το ατόπημα του τελευταίου να ανακηρύξει τον Σάτυρο νικητή, κόστισε στον Μίδα ένα ζευγάρι γαϊδουρινά αυτιά που του «χάρισε» ο θεός, αφού δεν κατάφερνε να ξεχωρίσει την ανωτερότητα της θεϊκής αρμονίας από τους ήχους ενός Σατύρου, όσο γλυκείς κι αν ήταν αυτοί).

Άγαλμα της Ευτέρπης, Μούσας της μουσικής. Αρχαιολογικό Μουσείο Νάπολης. (Wikimedia Commons)

 

Μητέρα των Μουσών ήταν η Μνημοσύνη, δηλαδή η Μνήμη, και πατέρας τους ο Δίας, κάτι που μας επιτρέπει να σκεφτούμε ενδιαφέροντα πράγματα για τη σχέση των τεχνών με την παράδοση, τη συνέχιση, τη διάδοση των θεϊκών μηνυμάτων και ιδεών, και γενικότερα για τη σχέση των τεχνών με το θείο και τις απαιτήσεις που το θείο έχει από τις τέχνες και τους υπηρέτες τους.

Η αντίληψη που επικρατούσε σε πολιτισμούς του δυτικού κόσμου ήταν κοινή πάνω σε αυτό το ζήτημα, ότι δηλαδή τις τέχνες τις χάρισαν οι θεοί στους ανθρώπους, κυρίως για να εξυμνούν τους θεούς και να καλλιεργούν την ψυχή τους. Το ίδιο υποστηρίζει και ο Δάσκαλος του Φάλουν Γκονγκ Λι Χονγκτζί σήμερα, εξηγώντας γιατί οι τέχνες οφείλουν να είναι φορείς του καλού και του ωραίου και γιατί το να δίνουμε έμφαση στην έκφραση της προσωπικότητας του κάθε καλλιτέχνη είναι κατ’ ουσίαν λάθος:

«Η σύνθεση της μουσικής δεν ήταν κάτι που τους αφορούσε ιδιαίτερα τότε στην αρχαία Κίνα. Εκείνον τον καιρό, βασικά είχαν πάρει την μορφή του να παίζουν μαζί, και το πολύ-πολύ θα είχαν τα διαφορετικά όργανα να παίζουν τον κύριο ή σόλο ρόλους. Έτσι δεν έδιναν πολύ προσοχή στη μουσική σύνθεση. Η έννοια της μουσικής σύνθεσης που έχουμε σήμερα στην πραγματικότητα προέρχεται από τον πολιτισμό της Δυτικής μουσικής, και είναι βασικά κάτι που μεταδόθηκε στον άνθρωπο από τους θεούς. Είναι ένα από τα καλύτερα πράγματα αυτού του κύκλου του ανθρώπινου πολιτισμού και φέρνει καλοσύνη στην ανθρωπότητα.» [1]

Οι αρχαιοελληνικές παραδόσεις είχαν πολλούς ήρωες μουσικούς, οι οποίοι χάρη στις ικανότητές τους πέτυχαν αδιανόητα κατορθώματα, καταδεικνύοντας τη μεγάλη δύναμη αυτής της τέχνης. Ο γνωστότερος είναι ίσως ο Ορφέας, ο οποίος χάρη στη μαγεία της μουσικής του, όχι μόνο εξημέρωνε τα άγρια θηρία, αλλά μαλάκωνε ακόμα και τις καρδιές των αθανάτων του σκοτεινού βασιλείου των νεκρών, πείθοντας τόσο τον Χάροντα όσο και την Περσεφόνη να τον βοηθήσουν να πάρει τη νεκρή γυναίκα του πίσω στον κόσμο των ζωντανών.

Ας μην ξεχάσουμε, όμως, να μνημονεύσουμε και τον Αρίωνα, ο οποίος, όταν του επιτέθηκαν οι ναύτες του καραβιού του για να τον σκοτώσουν και να του κλέψουν τα βραβεία και τα πλούτη που είχε κερδίσει χάρη στη μουσική, με τη βοήθεια του Απόλλωνα κάλεσε με τους γλυκούς ήχους της λύρας του τα δελφίνια, αγαπημένα ζώα του θεού, τα οποία τον μετέφεραν ασφαλή στη στεριά.

Μουσική και φως

Ο Απόλλων ήταν επικεφαλής των Μουσών: «Ένας από τους δώδεκα θεούς του Ολύμπου, θεός του φωτός, της μαντικής, της μουσικής, της αρμονίας και της τάξης στον κόσμο, κιθαρωδός και Μουσαγέτης».

Στο πρόσωπό του συνδέονται τα στοιχεία του φωτός, της μουσικής και της αρμονίας, αλλά και της τιμωρίας, καθώς ο Απόλλων ήταν και τοξοφόρος. Η ταλάντωση των χορδών του τόξου έρχεται να συμπληρώσει αυτή των χορδών της λύρας, ενώνοντας τις δύο αντίθετες δυνάμεις του καλού και του κακού, της ευχαρίστησης και του πόνου, που δημιουργούν το όλον των αντιθέσεων, όπως περιγράφει και ο Ηράκλειτος, κατ’ αντιστοιχία με την ιδέα του γιν-γιανγκ των ανατολικών θρησκειών και φιλοσοφιών: «Δεν καταλαβαίνουν πως το διαφορετικό συνομολογεί με τον εαυτό του· αρμονία αντιθέτων εντάσεων όπως στο τόξο και τη λύρα».

Η σύνδεση της μουσικής, του φωτός και της πίστης εκφράζεται ιδανικά στα βιτρώ που άρχισαν να τοποθετούνται στους Καθολικούς ναούς από τον 10ο αιώνα, όταν σταυροφόροι έφεραν στην Ευρώπη αραβικά και ελληνικά «υαλοστάσια», τέχνη κληρονομημένη από την αρχαία Αίγυπτο. Οι Ευρωπαίοι μάστορες πέτυχαν μια σημαντική καινοτομία, αντικαθιστώντας τον γύψο που χρησιμοποιούνταν μέχρι τότε για τη συνένωση των κομματιών του γυαλιού με μολύβι, υλικό πολύ ανθεκτικότερο και λεπτότερο. Με αυτή την τεχνική, μπόρεσαν να εξελίξουν την τέχνη και να κατασκευάσουν πολύ μεγαλύτερες και σύνθετες εικόνες, κοσμώντας τα παράθυρα και τους φεγγίτες των Γοτθικών ναών τους (χαρακτηριστικότερα παραδείγματα οι ναοί της Ρενς και της Σαρτρ), ενισχύοντας το δέος και την ομορφιά της εκκλησιαστικής εμπειρίας για το ποίμνιο, ουσιαστικό μέρος της οποίας ήταν φυσικά και οι εκκλησιαστικοί ύμνοι.

Ο Ευαγγελισμός
Ο Ευαγγελισμός (μέσα 12ου αι.). Υαλογράφημα παραθύρου από τον καθεδρικό ναό της Σαρτρ.

 

Η μουσική ήταν ανέκαθεν και παραμένει συστατικό στοιχείο της θρησκευτικής λατρευτικής εμπειρίας τόσο στην ανατολική (ορθόδοξη) όσο και στις δυτικές χριστιανικές εκκλησίες. Η διαφοροποίηση με τις παλαιότερες θρησκείες που έφερε αρχικά ο χριστιανισμός ήταν η κατάργηση των μουσικών οργάνων: μόνο η φωνή έπρεπε να χρησιμοποιείται για να παραχθεί η μουσική που αινούσε τον Δημιουργό, εξαγνίζοντας τον χαρακτήρα της τέχνης από κάθε κοσμικό στοιχείο. Ενώ όμως στην Ορθοδοξία διατηρήθηκε αυτός ο περιορισμός, ο οποίος δημιουργεί μια ιδιαίτερα κατανυκτική, βαθιά όπως οι μπάσες φωνές του ιερέα και του ψάλτη, ατμόσφαιρα την ώρα της λειτουργίας, οι Καθολικοί επέτρεψαν με την πάροδο του χρόνου την προσθήκη του εκκλησιαστικού οργάνου, οδηγώντας τα αισθήματα των πιστών προς τα πάνω, για να συναντήσουν τον Θεό στον ουρανό, σε αντίθεση με τους Ορθόδοξους που Τον αναζητούν μέσα στα βάθη του είναι τους, σε μια πιο εσωτερική εμπειρία. Η διαφορά αυτή τονίζεται από την έλλειψη ενεργής συμμετοχής των δεύτερων στη δοξολογία, ενώ το καθολικό εκκλησίασμα συνήθως ψέλνει παράλληλα με τους ιερείς, κοινωνώντας και με αυτό τον τρόπο στην πίστη που μοιράζονται και ενισχύοντας τους δεσμούς μεταξύ τους και το αίσθημα της κοινής συμμετοχής τους σε κάτι, την πίστη εν προκειμένω.

Αθεΐα και μουσική

Η εξέλιξη των δυτικών κοινωνιών επέφερε σταδιακά την απομάκρυνση από το θείο, φτάνοντας μέχρι την ολοκληρωτική απόρριψη της ύπαρξης του Θεού.

Αυτή η στροφή δεν θα μπορούσε να μην αντανακλάται και στη μουσική, όπως άλλωστε και σε όλα τα είδη τέχνης.

Η πιο σημαντική εκδήλωσή της είναι η έμφαση που δίνεται πλέον στον ίδιο τον καλλιτέχνη ως δημιουργό και η άποψη ότι το έργο του είναι προϊόν της δικής του έμπνευσης και ικανότητας. Αυτή η πεποίθηση είναι διαμετρικά αντίθετη με την προηγούμενη ιδέα ότι τα καλλιτεχνικά έργα είναι θεόπνευστα.

Το αποτέλεσμα ήταν να έρθει ο καλλιτέχνης-εκτελεστής στο προσκήνιο. Το εγώ, ο εσωτερικός του κόσμος, τα συναισθήματά του, οι ιδέες του, η παράνοιά του κάποιες φορές και φυσικά τα ιδιαίτερα στοιχεία που τον διαφοροποιούσαν από τους συναδέλφους του. Εγκαταλείφθηκε η πρακτική της μίμησης των παλιών δασκάλων, που διατηρούσαν και μετέδιδαν τις αρχές που διέπουν κάθε τέχνη και καθείς άρχισε να προσπαθεί να εγκαινιάσει τον δικό του δρόμο.

Η αποσύνδεση των ανθρώπων από τον Θεό εκφράστηκε μουσικά με ποικίλους τρόπους. Κυρίως φαίνεται στην έλλειψη νέων αρμονικών και μελωδικών κομματιών είτε για φωνή είτε για όργανα. Η μουσική διαχωρίστηκε: ενώ παλιότερα οι κλασικοί συνθέτες ενέπνεαν και επηρέαζαν (στη Δυτική Ευρώπη) την παραγωγή της δημοτικής μουσικής, όταν περιέπεσαν στο τέλμα της ατονικότητας, η μουσική που γραφόταν για τη διασκέδαση του λαού έπρεπε να βρει αλλού πηγές έμπνευσης. Στερημένη, ωστόσο, πνευματικότητας και βαθύτερων μουσικών γνώσεων κατέληξε στις εύκολες λύσεις του συναισθηματισμού και των επιφανειακών πραγμάτων στην καλύτερη περίπτωση.

Μεγάλο μέρος της σημερινής μουσική που ακούγεται ευρέως μπορεί να μεταφέρει οργή και επαναστατικότητα, την πεποίθηση ότι κάτι πρέπει να καταστραφεί, δηλαδή, είτε αυτό είναι ο κόσμος είτε ο εαυτός μας – μπορεί να μεταφέρει ιδέες υλιστικές και εντελώς αντιπνευματικές, που αφορούν το «εγώ» και το «εδώ και τώρα» – μπορεί να μεταφέρει τη μονότονη επαναληπτικότητα των εργοστασίων που έχουν διαμορφώσει και αυτοματοποιήσει τον σύγχρονο κόσμο. Κι ενώ αυτή ήταν κάποτε η μουσική των νέων, που ήθελαν να διαχωριστούν από τις παλιότερες γενιές, τώρα που εκείνοι οι νέοι μεγάλωσαν, η μουσική «τους» αφορά το σύνολο σχεδόν των κοινωνιών μας.

Περιθωριακά στις κοινωνίες μας είναι πια οι έννοιες του υψηλού, του καλού και του Θεού. Μιλώντας για αυτά, γίνεται κανείς γραφικός και αστείος. Ίσως ακόμα να προκαλεί και την περιφρόνηση όσων πιστεύουν κυρίως στην ανθρώπινη αξία. Όταν, όμως, αποκαλούμε τον Μεσαίωνα π.χ. «σκοτεινά χρόνια» και μιλάμε με αγανάκτηση για το «Πίστευε και μη ερεύνα», συνδέοντας την αμφισβήτηση και την αδιάκοπη πνευματική ανησυχία με το φως, ξεχνάμε ότι τα χρόνια εκείνα η πίστη ήταν δυνατή, παρά την κακία και τη διαφθορά που υπήρχαν τότε και θα υπάρχουν σε κάθε εποχή.

Το φως, ωστόσο, βρίσκεται εκεί που είναι ο Θεός, κάθε Θεός, ο οποίος είναι καλοσύνη. Ό,τι κι αν γνωρίσουμε με την ατελή μας επιστήμη είναι πολύ λιγότερο και πολύ σκοτεινότερο από Αυτόν. Το ίδιο και η μουσική μας: ό,τι κι αν γράψουμε χωρίς τη συνδρομή της Μούσας, θα στερείται θεϊκής πνοής και ανώτερου νοήματος και δεν θα μπορέσει να μας βοηθήσει στην προσπάθειά μας να γίνουμε καλύτεροι. Εφόσον, βέβαια, θέλουμε να γίνουμε καλύτεροι.

 

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1. Από τη διάλεξη που έδωσε ο κ. Λι Χονγκτζί για το γράψιμο μουσικής στις 21 Ιουλίου 2003, στην Ουάσιγκτον.

 

Οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτό το άρθρο αποτελούν απόψεις του συγγραφέα και δεν αντανακλούν απαραίτητα τις απόψεις της Epoch Times.

Το καλλιτεχνικό πρόγραμμα για το 2023-2024 στο Θέατρο Ολύμπια

Το νέο καλλιτεχνικό πρόγραμμα του Ολύμπια, Δημοτικού Μουσικού Θεάτρου «Μαρία Κάλλας», που ξεκινά τον Σεπτέμβριο, εγκαινιάζοντας τη σεζόν 2023-2024, παρουσιάστηκε χθες σε ειδική εκδήλωση στο δημαρχείο της πόλης, από τον δήμαρχο Αθηναίων, Κώστα Μπακογιάννη, και τον καλλιτεχνικό διευθυντή του Θεάτρου, Ολιβιέ Ντεκότ.

Σε συνέχεια της επιτυχημένης χρονιάς, κατά τη διάρκεια της οποίας το Ολύμπια υποδέχθηκε περισσότερους από 30.000 θεατές και έγινε μέλος του «Opera Europa» -του κορυφαίου οργανισμού για το λυρικό θέατρο στην Ευρώπη- το Δημοτικό Θέατρο της Αθήνας φέρνει από τις 27 Σεπτεμβρίου ακόμη περισσότερες επιτυχημένες παραγωγές στο ιστορικό κτίριο-στολίδι της οδού Ακαδημίας.

Το νέο πρόγραμμα που υπογράφει ο Ολιβιέ Ντεκότ και διοργανώνει ο Οργανισμός Αθλητισμού, Πολιτισμού και Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων (ΟΠΑΝΔΑ) καθιστά το Δημοτικό Μουσικό Θέατρο και πάλι σημείο διεθνούς πολιτιστικής συνάντησης στην «καρδιά» της Αθήνας, θέτοντας στο επίκεντρο τα Μουσικά Σύνολα του Δήμου Αθηναίων: Τη Συμφωνική Ορχήστρα, τη Χορωδία, το Εργαστήρι Ελληνικής Μουσικής και τη Big Band. Προβεβλημένοι Έλληνες ερμηνευτές, σολίστες και μαέστροι διεθνούς εμβέλειας, συνθέτουν το πρόγραμμα της νέας σεζόν που αναμένεται συναρπαστική.

Σε δήλωσή του, ο κ. Μπακογιάννης, τόνισε:

«Αυτή θα είναι ακόμη μία εξαιρετική χρονιά για τον πολιτισμό της Αθήνας. Από τον Σεπτέμβριο, η σκηνή του “Ολύμπια” θα λάμψει με πιο πολλές και “δυνατές” παραγωγές στις οποίες -όπως κάθε φορά- πρωταγωνιστούν καταξιωμένοι καλλιτέχνες της ελληνικής και διεθνούς σκηνής. Σε συνέχεια της πολύ επιτυχημένης προηγούμενης περιόδου, ο Δήμος Αθηναίων ετοιμάζεται με το ίδιο όραμα και με ακόμη μεγαλύτερο ενθουσιασμό να προσφέρει στο αθηναϊκό κοινό ένα καθηλωτικό πρόγραμμα διεθνούς ακτινοβολίας. Θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά τον καλλιτεχνικό διευθυντή του Ολύμπια, Ολιβιέ Ντεκότ, ο οποίος για μία ακόμη φορά επιμελήθηκε με αφοσίωση το πρόγραμμα του Δημοτικού μας Θεάτρου. Καλούμε όλες τις Αθηναίες και τους Αθηναίους να “κλείσουν” και φέτος τις θέσεις τους στο αγαπημένο -πλέον- θέατρο της οδού Ακαδημίας για να απολαύσουν μερικές από τις καλύτερες παραστάσεις της πόλης».

Από την πλευρά του, ο κ. Ντεκότ, ανέφερε: «Το καλλιτεχνικό πρόγραμμα του Ολύμπια, Δημοτικού Μουσικού Θεάτρου “Μαρία Κάλλας” που υπογράφω για τρίτη χρονιά, είναι φέτος, ίσως περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη σεζόν, εστιασμένο στην κατεύθυνση που θα θέλαμε: Ανοιχτό προς όλα τα είδη μουσικής δημιουργίας και τέχνης, έχοντας πάντα, όμως, στο επίκεντρο το λυρικό θέατρο. Ευχαριστώ πολύ όλους εκείνους τους καλλιτέχνες, από την Ελλάδα και το εξωτερικό, που αποδέχτηκαν την πρόσκλησή μου να συμμετάσχουν σε παραγωγές του Ολύμπια. Είμαι ιδιαίτερα χαρούμενος για τη νέα συνεργασία μας με το Διεθνές Φεστιβάλ Χέντελ του Γκέτινγκεν, αλλά και με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών. Έως ότου αρχίσει η νέα καλλιτεχνική περίοδος, σας καλούμε να μείνετε μαζί μας μέσα από το κανάλι μας στο YouTube. Το περιεχόμενό του ανανεώνεται, σημειώνοντας μεγάλη επιτυχία και δίνοντάς μας τη δυνατότητα να αφήνουμε το δικό μας στίγμα με πολλές από τις μαγικές παραγωγές που έχουμε διοργανώσει τα τελευταία χρόνια».

Στόχος για τη νέα σεζόν είναι να ενταχθούν στο πρόγραμμα περισσότερες παραγωγές όπερας. Μέσα σε αυτήν θα πραγματοποιηθούν τρεις μεγάλες σκηνικές παραστάσεις λυρικού θεάτρου, τρεις όπερες σε συναυλιακή μορφή, ένα γκαλά όπερας και πολλές συναυλίες που θα έχουν στο επίκεντρο τη φωνή, με τη συμμετοχή διεθνών καλλιτεχνών που εμφανίζονται στα μεγαλύτερα λυρικά θέατρα του κόσμου.

Τι ξεχωρίζει στο νέο πρόγραμμα 

Το πρόγραμμα της νέας περιόδου συνθέτουν, μεταξύ άλλων, σημαντικές παραγωγές όπερας. Ο Δήμος Αθηναίων πραγματοποιεί την πρώτη βασική διεθνή λυρική συμπαραγωγή του με το Internationale Händel-Festspiele Göttingen, το παλαιότερο φεστιβάλ μπαρόκ μουσικής, παγκοσμίως, αφιερωμένο στον Χέντελ.

Ο κορυφαίος Έλληνας μαέστρος με διεθνή λάμψη Γιώργος Πέτρου, καλλιτεχνικός διευθυντής του γερμανικού φεστιβάλ, διευθύνει και σκηνοθετεί την όπερα «Σεμέλη», που γνώρισε τεράστια επιτυχία από κοινό και κριτικούς, τον περασμένο Μάιο. Η Ελβετίδα σοπράνο Marie Lys, το νέο αστέρι της μπαρόκ σκηνής, στον ομώνυμο ρόλο και ένα εξαιρετικό καστ διακεκριμένων καλλιτεχνών, συμπράττουν με τη Συμφωνική Ορχήστρα Δήμου Αθηναίων και τη Χορωδία Δωματίου Αθηνών.

Η «Σταχτοπούτα» του Rossini, σε σκηνοθεσία Ροδούλας Γαϊτάνου, αναβιώνει στο Ολύμπια σε μουσική διεύθυνση του Γερμανού μαέστρου Nikolas Nägele, εξειδικευμένου στο bel canto, και στον ομώνυμο ρόλο τη νέα μέτζο-σοπράνο Svetlina Stoyanova, τακτική προσκεκλημένη -μεταξύ άλλων- του Teatro alla Scala και της Wiener Staatsoper, η οποία ηγείται ενός διεθνούς καστ αποτελούμενου από σολίστ που εξειδικεύονται στα έργα του Rossini.

Η νέα λυρική παραγωγή του Δήμου Αθηναίων, η δημοφιλής οπερέτα «Οι Απάχηδες των Αθηνών», θα παρουσιαστεί με διπλό καστ εξαιρετικών Ελλήνων τραγουδιστών και ηθοποιών, συμπεριλαμβανομένης της Ζωζώς Σαπουντζάκη ως guest. Τη Συμφωνική Ορχήστρα και Χορωδία του Δήμου Αθηναίων θα διευθύνει ο Κορνήλιος Μιχαηλίδης, που πρόσφατα θριάμβευσε στο Teatro Real της Μαδρίτης, ενώ τη σκηνοθεσία υπογράφει ο Βασίλης Μαυρογεωργίου.

Παράλληλα, στο πρόγραμμα περιλαμβάνονται και όπερες που παρουσιάζονται σε συναυλιακή μορφή, όπως το αριστούργημα του Bellini «I puritani» που ολοκληρώνει το αφιέρωμα του 2023 στη Μαρία Κάλλας, με τους πρωταγωνιστικούς ρόλους να ερμηνεύονται από ένα συναρπαστικό κουαρτέτο ερμηνευτών, ανάμεσα στους οποίους είναι η Ελληνίδα σοπράνο Χριστίνα Πουλίτση και ο Αμερικανός τενόρος John Osborn, που εμφανίζεται σε όλα τα μεγάλα λυρικά θέατρα του κόσμου. Ο Γάλλος αρχιμουσικός Alphonse Cemin διευθύνει την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών στην πρώτη συνεργασία της με το Θέατρο Ολύμπια.

Η όπερα «Medgé» του Σπύρου Σαμάρα παρουσιάζεται για πρώτη φορά με ορχήστρα στην Ελλάδα με τη συνεργασία της Φιλαρμόνια Ορχήστρας Αθηνών, σε μουσική διεύθυνση και νέα ενορχήστρωση του Βύρωνα Φιδετζή, στο πρωτότυπο γαλλικό λιμπρέτο του Paul Milliet.

Άλλη μία πανελλήνια πρώτη παρουσίαση είναι η όπερα «Πηνελόπη» του Fauré με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, στο πλαίσιο της συνεργασίας της με το Ολύμπια, καθώς και ένα λαμπερό καστ Γάλλων και Ελλήνων ερμηνευτών, ανάμεσα στους οποίους η μεγάλη δραματική σοπράνο Catherine Hunold. Μαζί με τον αρχιμουσικό Pierre Dumoussaud επιστρέφουν, μετά τον θρίαμβο τους στην «Αδελφή Βεατρίκη» του Δημήτρη Μητρόπουλου, στο Δημοτικό Θέατρο της Αθήνας.

Σπουδαίοι ερμηνευτές, όπως η Γαλλίδα σοπράνο Catherine Hunold, ο Ρώσος τενόρος Dmitry Korchak και ο Ιταλός μπάσος Riccardo Fassi, συμπράττουν με τη Συμφωνική Ορχήστρα και Χορωδία Δήμου Αθηναίων υπό την μπαγκέτα του Ιταλού μαέστρου Alessandro Bonato, που θριάμβευσε πέρυσι στη Musikverein της Βιέννης, σε μία μοναδική συναυλία αφιερωμένη στους Ιταλούς συνθέτες που συνέθεσαν αριστουργηματικά έργα στη γαλλική γλώσσα.

Η Συμφωνική Ορχήστρα του Δήμου Αθηναίων θα παρουσιάσει και ένα πλούσιο συμφωνικό ρεπερτόριο υπό τη διεύθυνση του μόνιμου μαέστρου της, Ανδρέα Τσελίκα: Δύο μοναδικές συναυλίες που θα μεταφέρουν στο κοινό τον παλμό της φλογερής ισπανικής μουσικής με σολίστ τον βαρύτονο Pablo Gálvez και τον βιολονίστα Χριστόφορο Πετρίδη, αλλά και μία συναρπαστική μουσική βραδιά με τίτλο «Θάλασσα» και σολίστ την Emmanuelle Bertrand, μία από τις σημαντικότερες τσελίστες, διεθνώς.

Ο Γιώργος Πέτρου διευθύνει τη Συμφωνική Ορχήστρα Δήμου Αθηναίων στη μεγαλειώδη «Τέταρτη Συμφωνία» του Anton Bruckner. Με αφορμή τον εορτασμό του Πάσχα, η Συμφωνική Ορχήστρα και η Χορωδία Δήμου Αθηναίων, ερμηνεύουν στο πλαίσιο του κύκλου Fauré το εμβληματικό Requiem του συνθέτη, με τη συμμετοχή τής σοπράνο Βασιλικής Καραγιάννη και του βαρύτονου Παύλου Πανταζόπουλου, υπό τον Ισραηλινό μαέστρο Yuval Zorn.

Η Φιλαρμόνια Ορχήστρα Αθηνών υπό τον Βύρωνα Φιδετζή συνεχίζει τη συνεργασία της με το Δημοτικό Θέατρο της Αθήνας και παρουσιάζει μία συναυλία αφιερωμένη σε σπουδαία έργα του διεθνούς ρεπερτορίου που οφείλουν την ύπαρξή τους στον Σαίξπηρ, με τη σοπράνο Χριστίνα Πουλίτση.

Το Εργαστήρι Ελληνικής Μουσικής Δήμου Αθηναίων και ο μαέστρος του, Άγγελος Ηλίας, αναλαμβάνουν πρωταγωνιστικό ρόλο στα αφιερώματα στην έντεχνη ελληνική δημιουργία, φιλοξενώντας σπουδαίους ερμηνευτές όπως οι Βασίλης Λέκκας, Κώστας Τριανταφυλλίδης, Ανδριάνα Μπάμπαλη, Θοδωρής Κοτονιάς, Σαββέρια Μαργιολά, Θοδωρής Βουτσικάκης, Βασίλης Προδρόμου, Νίκος Πλιός και Μπέττυ Χαρλαύτη. Τις συναυλίες έντεχνης μουσικής έρχεται να συμπληρώσει το μοναδικό αφιέρωμα στον Θάνο Μικρούτσικο με τον Χρήστο Θηβαίο και τη Μαρία Παπαγεωργίου και η συναυλία της Μαρίας Φαραντούρη με τραγούδια από το παγκόσμιο θέατρο σε ποίηση Bertolt Brecht.

Η Big Band Δήμου Αθηναίων, σε καλλιτεχνική επιμέλεια Σάμι Αμίρη, συμπράττει με μία πλειάδα Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών -Νίκος Χατζητσάκος, Ελένη-Ερμίνα Σοφού, Δημήτρης Τσάκας, Δημήτρης Καλαντζής, Αθηνά Ρούτση, Τέρη Βακιρτζόγλου, Philipp Weiss, Ειρήνη Κωνσταντινίδη, Δημήτρης Κασσαβέτης, Μάνος Θεοδοσάκης, Marianna Seas, Dat Funk- και μας καλεί να ταξιδέψουμε στον μαγικό κόσμο της τζαζ, αλλά και σε μία συναρπαστική συναυλία αφιερωμένη στο flamenco με τον διεθνή σαξοφωνίστα και ενορχηστρωτή Bernard van Rossum για πρώτη φορά στην Ελλάδα.

Η Χορωδία Δήμου Αθηναίων θα χαρίσει στο κοινό μία μοναδική συναυλία με παραδοσιακά τραγούδια από την Ευρώπη, αλλά και ένα αφιέρωμα στην πλούσια αφρικανική μουσική παράδοση, σε μουσική διεύθυνση Σταύρου Μπερή.

Στο πλαίσιο του κύκλου Fauré, μετά το Requiem και την «Πηνελόπη», η σοπράνο Julie Fuchs μάς προσκαλεί σε ένα αφιέρωμα σε έργα του συνθέτη, συνοδεία του πιανίστα Alphonse Cemin.

Κάτι που αναμφισβήτητα αξίζει μία θέση στην πολιτιστική ατζέντα με τις παραγωγές που ξεχωρίζουν την ερχόμενη σεζόν είναι και η παρουσία του Jo Nesbo στην Αθήνα. Ο Δήμος Αθηναίων και ο ΟΠΑΝΔΑ, σε συνεργασία με τις εκδόσεις Μεταίχμιο και τη Νορβηγική Πρεσβεία στην Αθήνα, υποδέχονται στο Ολύμπια τον διάσημο συγγραφέα.

Το νεανικό κοινό του Θεάτρου θα απολαύσει την επόμενη σεζόν την πρωτότυπη μουσική παράσταση STILL!, των Σταύρου Σταύρου, Θοδωρή Οικονόμου, Κώστα Σιλβέστρου και Παναγιώτη Τοφή, που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά τον Νοέμβριο του 2021 στη Λευκωσία, στο πλαίσιο του Διεθνούς Φεστιβάλ Λευκωσίας, αποσπώντας εξαιρετικές κριτικές, ενώ ήδη έχει περιοδεύσει σε χώρες όπως η Αρμενία, η Τυνησία και η Λιθουανία.

Το Θέατρο Ολύμπια θα φιλοξενήσει, επίσης, μία μουσική εκδήλωση με τη συμμετοχή του τραγουδιστή Θανάση Βούτσα, τα έσοδα της οποίας θα διατεθούν στο κοινωφελές έργο της μη κερδοσκοπικής οργάνωσης «Panos & Cressida 4 life» προς ενίσχυση της οικονομικής δραστηριότητάς της, αλλά και την προβολή της κλασικής ταινίας του Fritz Lang «Μetropolis» με τη συνοδεία ζωντανής μουσικής, σε συνεργασία με την Ταινιοθήκη της Ελλάδος και τη συμμετοχή της Babylon Orchester Berlin υπό τον Στέφανο Τσιαλή.

Η Δημοτική Αθηναϊκή Χορωδία, η Μαντολινάτα Εξαρχείων-Νεαπόλεως «Ο Διονύσιος Λαυράγκας» και η Αθηναϊκή Εστουδιαντίνα θα πραγματοποιήσουν ένα μουσικοχορευτικό αφιέρωμα στις tango μελωδίες Ελλήνων συνθετών.

Μέσα στο 2024, ο διεθνής χαρακτήρας του Ολύμπια ενισχύεται χάρη στο πρόγραμμα !Viva España!, έναν κύκλο εκδηλώσεων αφιερωμένων στην Ισπανία, σε συνεργασία με την Πρεσβεία της Ισπανίας στην Αθήνα και το Ινστιτούτο Θερβάντες. Μεταξύ άλλων, οι εκδηλώσεις περιλαμβάνουν την καταπληκτική παράσταση χορού «Sonoma», εμπνευσμένη από τον Luis Buñuel από την καταλανική ομάδα La Veronal, η οποία έχει προσκληθεί δύο φορές στο περίφημο Cour d’honneur du Palais des papes του Φεστιβάλ της Αβινιόν και έχει ταξιδέψει σε όλον τον κόσμο.

Α.Σ.

«Μόνο ανθρώπινες δημιουργίες»: Τα Grammy θέτουν κανόνες γύρω από την Τεχνητή Νοημοσύνη και τη Μουσική

Τα βραβεία Grammy θα δέχονται μόνο έργα με «ουσιαστική» ανθρώπινη συμβολή , σύμφωνα με τις νέες κατευθυντήριες γραμμές που δόθηκαν στη δημοσιότητα στις 16 Ιουνίου.

Οι νέοι κανόνες και κατευθυντήριες γραμμές από την Ακαδημία Ηχογραφήσεων προέκυψαν εν όψει της εκδήλωσης του επόμενου έτους και εν μέσω των συνεχιζόμενων ερωτημάτων σχετικά με τον ρόλο της τεχνητής νοημοσύνης (ΤΝ) στη μουσική και την τέχνη.

«Μόνο οι ανθρώπινοι δημιουργοί θα μπορούν να υποβάλλουν έργο προς εξέταση, να είναι υποψήφιοι ή να κερδίσουν ένα βραβείο Grammy. Ένα έργο που δεν περιέχει ανθρώπινη δημιουργικότητα δεν μπορεί είναι υποψήφιο σε καμία κατηγορία», δήλωσε η Ακαδημία Ηχογραφήσεων (pdf).

Τα έργα που περιέχουν τεχνητή νοημοσύνη είναι επιλέξιμα μόνο εάν «το στοιχείο της ανθρώπινης δημιουργίας του υποβαλλόμενου έργου πρέπει να είναι ουσιαστικό και περισσότερο από de minimis [χωρίς σημασία]».

Επιπλέον, ο δημιουργός του υλικού ΤΝ που ενσωματώνεται σε ένα έργο δεν μπορεί να είναι υποψήφιος.

Ένα αγαλματίδιο GRAMMY στη σκηνή κατά τη διάρκεια του GRAMMY Legacies and Looking Ahead στο Jay Pritzker Pavilion. Σικάγο, 8 Αυγούστου 2022. (Daniel Boczarski/Getty Images for The Recording Academy)

 

«Πολλά πράγματα πρέπει να αντιμετωπιστούν όσον αφορά την Τεχνητή Νοημοσύνη»

Ο διευθύνων σύμβουλος της Ακαδημίας Ηχογράφησης  Χάρβεϊ Μέισον Τζούνιορ δήλωσε ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα διαμορφώσει «απολύτως και αναμφισβήτητα» το μέλλον της μουσικής βιομηχανίας.

«Το να μην γνωρίζουμε ακριβώς τι πρόκειται να σημαίνει ή να κάνει στους επόμενους μήνες και χρόνια μου δημιουργεί κάποιες ανησυχίες, εντούτοις αναγνωρίζω απόλυτα ότι θα αποτελέσει μέρος της μουσικής βιομηχανίας, της καλλιτεχνικής κοινότητας και της κοινωνίας γενικότερα», δήλωσε στο Grammy.com.

«Οπότε, πρέπει να αρχίσουμε να οργανωνόμαστε γύρω από αυτό και να σκεφτόμαστε τι σημαίνει αυτό για εμάς. Πώς μπορούμε να προσαρμοστούμε για να ανταποκριθούμε στη νέα εποχή; Πώς μπορούμε να θέσουμε προστατευτικά μέτρα και πρότυπα; Υπάρχουν πολλά πράγματα που πρέπει να εξεταστούν γύρω από την Τεχνητή Νοημοσύνη σε σχέση με τη βιομηχανία μας.»

Ο Μέισον Τζούνιορ δήλωσε ότι καλλιτέχνες, επιχειρηματίες της τεχνολογίας και ηγέτες του κλάδου συζήτησαν το θέμα.

«Σε αυτό το σημείο, θα επιτρέψουμε την υποβολή μουσικής και περιεχομένου από ΤΝ, αλλά τα Grammy θα επιτρέπεται να πηγαίνουν μόνο σε ανθρώπους που έχουν συνεισφέρει δημιουργικά στις αντίστοιχες κατηγορίες.

«Αν υπάρχει μια φωνή τεχνητής νοημοσύνης που τραγουδάει το τραγούδι ή που έχει κάνει την ενορχήστρωση, θα το εξετάσουμε. Αλλά σε μια κατηγορία που βασίζεται στη σύνθεση τραγουδιών, πρέπει να έχει γραφτεί κυρίως από άνθρωπο. Το ίδιο ισχύει και για τις κατηγορίες ερμηνείας – μόνο ένας άνθρωπος μπορεί να είναι υποψήφιος για Grammy ερμηνείας», τόνισε.

Ο αναδυόμενος ρόλος της τεχνητής νοημοσύνης στη μουσική

Η εμφάνιση του ChatGPT τον τελευταίο καιρό, ενός ευρέως προσβάσιμου εργαλείου με τεχνητή νοημοσύνη που μπορεί να εμπλέξει το κοινό σε κάθε είδους συζητήσεις, έχει εγείρει ερωτήματα σχετικά με τον ρόλο της τεχνητής νοημοσύνης στην κοινωνία.

Τα βασικά ερωτήματα που τίθενται περιλαμβάνουν τον αντίκτυπο που θα έχει η ΤΝ στην απασχόληση, το κατά πόσον οι πληροφορίες που τροφοδοτούνται από την ΤΝ είναι αξιόπιστες και ευρύτερα υπαρξιακά ερωτήματα, όπως το κατά πόσον η ΤΝ θα ξεπεράσει ή θα αντικαταστήσει τον άνθρωπο (ή θα επιτύχει τη «μοναδικότητα»).

Μια παρόμοια συζήτηση είχε λάβει χώρα το 1996, όταν οι επιστήμονες κλωνοποίησαν επιτυχώς ένα θηλυκό πρόβατο, την Ντόλι, γεγονός που οδήγησε σε ερωτήματα σχετικά με το αν επρόκειτο η κλωνοποίηση των ανθρώπων να είναι το επόμενο βήμα.

Οι γερουσιαστές των ΗΠΑ και οι κυβερνήσεις των ανεπτυγμένων χωρών διερευνούν τρόπους ρύθμισης της ανάπτυξης της Τεχνητής Νοημοσύνης για τα προσεχή χρόνια.

Στον δημιουργικό χώρο, η τεχνητή νοημοσύνη χρησιμοποιείται ήδη για τη «δημιουργία» μουσικής και τέχνης, αναγκάζοντας επίσης το Σωματείο Συγγραφέων της Αμερικής και το Σωματείο Ηθοποιών Οθόνης να προβληματιστούν για το πώς θα αντιμετωπίσουν την τεχνολογία.

Στη μουσική σκηνή, η τεχνητή νοημοσύνη προσομοιώνει ήδη διάσημους (ή αποθανόντες τραγουδιστές) για να ερμηνεύσουν υπάρχουσες επιτυχίες άλλων καλλιτεχνών.

Για παράδειγμα, ο Φρέντι Μέρκιουρι, ο εκλιπών τραγουδιστής του βρετανικού ροκ συγκροτήματος Queen, ήδη «τραγουδάει» στο YouTube εκτελέσεις του Thriller του Μάικλ Τζάκσον και του Perfect του Εντ Σίραν.

Παράλληλα, το πρώην «σκαθάρι Πωλ ΜακΚάρτνεϊ μόλις ανακοίνωσε ότι το τελευταίο κομμάτι του βρετανικού συγκροτήματος θα κυκλοφορήσει φέτος με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης.

Το νέο κομμάτι εικάζεται ότι θα βασίζεται σε μια προκαταρκτική ηχογράφηση του «Now and Then» του Τζον Λένον από το 1978. Ο Λένον είχε κάνει την ηχογράφηση σε μια παλιά κασέτα στο διαμέρισμά του στη Νέα Υόρκη πριν πεθάνει.

Παρά την κακή ποιότητα του ήχου, η ΤΝ χρησιμοποιήθηκε για να εξαχθεί και να ενισχυθούν τα φωνητικά του Λένον, σύμφωνα με τον Πίτερ Τζάκσον, τον σκηνοθέτη πίσω από το ντοκιμαντέρ «Get Back» του 2021.

«Έτσι, όταν ήρθαμε να κάνουμε αυτό που θα είναι ο τελευταίος δίσκος των Beatles, ξεκινήσαμε από το demo που είχε κάνει ο Τζον, από το οποίο μπορέσαμε να πάρουμε τη φωνή του και να την καθαρίσουμε μέσω της ΤΝ. Στη συνέχεια, μπορούμε να μιξάρουμε τον δίσκο, όπως θα κάναμε κανονικά. Οπότε, δίνει ένα είδος ελευθερίας», παραδέχτηκε.

Του Daniel Y. Teng

Επιμέλεια: Αλία Ζάε

Αν η μουσική είναι τροφή για την τέχνη, παίξε…

Ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ είχε γράψει: «Αν η μουσική είναι η τροφή του έρωτα, παίξε». Θα μπορούσαμε να πούμε το ίδιο για τη μουσική και ως τροφή και έμπνευση της τέχνης.

Η μουσική έχει αποτελέσει τη μούσα των καλλιτεχνών ήδη από την αρχαιότητα, με τους μουσικούς και τους τραγουδιστές να απεικονίζονται ως αφηγητές, θεότητες ή ήρωες μύθων. Η εξέταση επιλεγμένων ιστορικών έργων τέχνης μέσα από το πρίσμα της μουσικής προσφέρει μια μοναδική κατανόηση και εκτίμηση της μουσικής και των καλλιτεχνικών περιόδων.

Ο κυκλαδίτης αρπιστής

Καθιστός μουσικός με άρπα, 2800-2700 π.Χ. Μάρμαρινο ειδώλιο της Πρωτοκυκλαδικής περιόδου, από την Ελλάδα. Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης, Νέα Υόρκη. (Public Domain)

 

Το κυκλαδίτικο έργο τέχνης «Μαρμάρινος καθιστός μουσικός με άρπα» χρονολογείται από την τρίτη χιλιετία π.Χ. Προέρχεται πιθανώς από τη Νάξο, νησί γνωστό για την ποιότητα του μαρμάρου του. Το γλυπτό αυτό είναι μία από τις παλαιότερες γνωστές αναπαραστάσεις μουσικού. Αρχικά, το μαρμάρινο έργο τέχνης έφερε ζωγραφισμένα διακοσμητικά στοιχεία. Η επιστημονική ανάλυση αποκάλυψε ότι τα μαρμάρινα γλυπτά της Κυκλαδικής περιόδου ήταν συνήθως ζωγραφισμένα με ορυκτές χρωστικές ουσίες, όπως το κιννάβαρι (κόκκινο) και ο αζουρίτης (μπλε).

Ο μαρμάρινος καθιστός αρπιστής δείχνει μια ανδρική μορφή καθισμένη σε μια καρέκλα με ψηλή πλάτη να παίζει ένα έγχορδο όργανο που μοιάζει με άρπα ή λύρα. Η άρπα είναι ένα από τα αρχαιότερα μουσικά όργανα στον κόσμο, με το παλαιότερο σωζόμενο παράδειγμα να χρονολογείται γύρω στο 2600 π.Χ. Ο προσεκτικός σχηματισμός των μυών των χεριών και των αρθρωτών δακτύλων του αρπιστή υποδηλώνει στον θεατή τη δύναμή του ως μουσικού. Ο δεξιός του αντίχειρας απεικονίζεται σε υπερυψωμένη θέση, γεγονός που υπονοεί ότι ηχεί μια νότα. Ο μουσικός φαίνεται να τραγουδάει ενώ συνοδεύει τον εαυτό του, με το κεφάλι του γερμένο προς τα πίσω και τα χείλη του τραβηγμένα προς τα εμπρός.

Αυτό το συναρπαστικό γλυπτό θυμίζει την εποχή του Ομήρου, όπου, πριν από τη γραφή, τα επικά ποιήματα γράφονταν και μεταδίδονταν προφορικά με τη συνοδεία μουσικής. Αυτή η προφορική παράδοση εξυπηρετούσε τη διατήρηση του μυθικού παρελθόντος. Ωστόσο, αυτό το γλυπτό κατασκευάστηκε 20 αιώνες (!) πριν από τον Όμηρο, κάτι που επιβεβαιώνει τη μακρόχρονη και θεμελιακή σημασία του ρόλου της μουσικής στην κοινωνία. Ίσως, όπως υποστηρίζει η διαδικτυακή ηχητική περιγραφή του Μητροπολιτικού Μουσείου Τέχνης, «αυτός ο αρπιστής δίδασκε επίσης σοφία και ιστορία στο λαό του, τραγουδώντας για τους θεούς, τους μύθους και τα κατορθώματα των ηρώων κατά τη διάρκεια μακρών βραδιών, ενώ όλοι ήταν καθισμένοι κοντά του».

Η χορωδία των αγγέλων

Ουβέρτος και Γιαν βαν Άικ, «Το πολύπτυχο της Γάνδης», 1432. Λάδι σε ξύλο. Καθεδρικός ναός του Αγίου Βάβου, Γάνδη, Βέλγιο. (Public Domain)

 

Τη δεκαετία του 1400, το μεγαλύτερο μέρος της ευρωπαϊκής τέχνης είχε ακόμη μεσαιωνικό ύφος. Μια ομάδα Φλαμανδών καλλιτεχνών περνούσε στην Αναγέννηση και δημιουργούσε έργα τέχνης με λεπτομερή ρεαλισμό, νέες και προηγμένες καλλιτεχνικές τεχνικές και πολύπλοκους συμβολισμούς. Ένας από αυτούς τους ζωγράφους της Πρώιμης Βόρειας Αναγέννησης ήταν ο Γιαν βαν Άικ.

Αν και οι μελετητές δεν θεωρούν πλέον τον βαν Άικ ως τον εφευρέτη της ελαιογραφίας, χρησιμοποίησε και χειρίστηκε το μέσο με μοναδικά και θεαματικά αποτελέσματα. Αυτό φαίνεται στο μνημειώδες αριστούργημά του «Πολύπτυχο της Γάνδης», το οποίο φιλοτέχνησε για τον καθεδρικό ναό του Αγίου Βάβου στη Γάνδη όπου και βρίσκεται μέχρι σήμερα, παρά τους αιώνες λεηλασιών, κλοπών και παρολίγον καταστροφών.

Αυτή η εμβληματική πρώτη μεγάλη ελαιογραφία στην ιστορία της τέχνης είναι πλούσια σε καθολική εικονογραφία και σχολαστικές λεπτομέρειες. Το πολύπτυχο για τον βωμό παρουσιάζει εξαιρετικά καλλιτεχνικά χαρακτηριστικά και τεχνικές, όπως η ρεαλιστική απεικόνιση σύγχρονων υφασμάτων, η προσομοίωση ψεύτικων σκαλισμάτων σε πέτρα και ξύλο, η ατμοσφαιρική προοπτική και έως και 75 είδη αναγνωρίσιμων λουλουδιών, δέντρων και φρούτων, γεμάτων χριστιανικούς συμβολισμούς.

Δύο από τα άνω πάνελ του «Πολύπτυχου της Γάνδης» απεικονίζουν αγγέλους που παίζουν μουσική, αναπαριστώντας την ουράνια μουσική. Στα αριστερά, οι άγγελοι στέκονται γύρω από ένα διακοσμημένο αναλόγιο, όπου βρίσκεται ανοιγμένο ένα βιβλίο. Οι λίγες νότες που απεικονίζονται είναι γραμμένες σε μενσική σημειογραφία, η οποία είναι χαρακτηριστική της πολυφωνικής μουσικής (ο ταυτόχρονος συνδυασμός δύο ή περισσότερων εξίσου σημαντικών μελωδικών γραμμών που παίζονται ταυτόχρονα). Αυτός ο τύπος μουσικής, με τον απόκοσμο, υπερβατικό ήχο του, ήταν δημοφιλής στην εποχή του βαν Άικ. Ενώ οι ειδικοί δεν μπορούν να προσδιορίσουν το ακριβές μουσικό κομμάτι που τραγουδούν οι άγγελοι, μπορούν να διακρίνουν το φωνητικό ύψος κάθε αγγέλου από τις προσεκτικά διαμορφωμένες εκφράσεις του προσώπου και το σχήμα του στόματος.

Λεπτομέρεια αγγέλων από το αριστερό και το δεξί πλαίσιο του «Πολύπτυχου της Γάνδης», 1432, του Ουβέρτου και του Γιαν βαν Άικ (Hubert και Jan van Eyck). Καθεδρικός ναός του Αγίου Βάβου, Γάνδη, Βέλγιο. (Public Domain)

 

Στη δεξιά πλευρά του πολύπτυχου, σε αντιστοιχία με τους αγγέλους που τραγουδούν, υπάρχει μια δεύτερη ομάδα αγγέλων που παίζουν όργανα. Ο θεατής μπορεί μόλις να διακρίνει έναν άγγελο που χειρίζεται τους φυσητήρες του οργάνου. Το εκκλησιαστικό όργανο, το οποίο δεσπόζει σε αυτό το πάνελ, προέρχεται από την αρχαιότητα και χρησιμοποιήθηκε αρχικά για κοσμική μουσική, ενώ έγινε σημαντικό εκκλησιαστικό όργανο κατά τον Μεσαίωνα. Η λύρα, που επίσης απεικονίζεται σε αυτόν τον πίνακα, ήταν δημοφιλής εκείνη την εποχή και συνδεόταν με τις ερωτικές ιστορίες των τροβαδούρων (συνθέτες και ερμηνευτές λυρικής ποίησης).

Η λύρα στο «Πολύπτυχο της Γάνδης» απεικονίζεται τόσο ρεαλιστικά ώστε ο θεατής μπορεί να διακρίνει τις παχιές και τις λεπτές χορδές του οργάνου, οι οποίες παράγουν διαφορετικούς τόνους. Πράγματι, ο καλλιτέχνης ζωγραφίζει τα όργανα τόσο ρεαλιστικά ώστε οι ερευνητές μπορούν να προσδιορίσουν από ποιο είδος ξύλου κατασκευάστηκαν. Δεδομένου ότι ελάχιστα φυσικά μουσικά όργανα από την εποχή του βαν Άικ επιβιώνουν, πίνακες όπως το «Πολύπτυχο της Γάνδης» αποτελούν ανεκτίμητη πηγή γνώσεων.

Οι μουσικοί του Καραβάτζιο

Καραβάτζιο, «Οι μουσικοί”, 1597. Λάδι σε καμβά. Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης, Νέα Υόρκη. ( Public Domain)

 

Ένας ζωγράφος εμπνευσμένος από τη μαεστρία των παλαιότερων Φλαμανδών καλλιτεχνών στην ελαιογραφία ήταν ο ιδιοφυής εκπρόσωπος του νότιου μπαρόκ (Ιταλία και Ισπανία), ο Μικελάντζελο Μερίζι ντα Καραβάτζιο (1571-1610).

Ο Καραβάτζιο είναι ένας από τους καλλιτέχνες με τη μεγαλύτερη επιρροή στην ιστορία. Ο δυναμικός πρώιμος πίνακάς του «Οι μουσικοί» χρησιμοποιεί την απεικόνιση του μυθικού φτερωτού Έρωτα που μαδάει σταφύλια για να καθιερώσει τον πίνακα ως αλληγορία της μουσικής και του έρωτα. Ο καλλιτέχνης συνδυάζει το μυθολογικό πλαίσιο με τις επιρροές της εποχής του, συμπεριλαμβανομένων των στυλ μουσικής εκτέλεσης του τέλους του 16ου αιώνα και μιας αυτοπροσωπογραφίας (δεύτερος νέος από δεξιά). Ο ιστορικός τέχνης Άντριου Γκράχαμ-Ντίξον αναλύει στη βιογραφία του καλλιτέχνη «Καραβάτζιο: Μια ζωή ιερή και βέβηλη» («Caravaggio: A Life Sacred and Profane») ότι το έργο αυτό είναι καινοτόμο επειδή για πρώτη φορά στην τέχνη ένας καλλιτέχνης απεικονίζει τις προετοιμασίες για μια συναυλία αντί για την πραγματική παράσταση. Έτσι, ο πίνακας αυτός δεν συμμορφώνεται με τους αρχετυπικούς μουσικούς πίνακες του 16ου αιώνα ή τους βουκολικούς πίνακες βενετσιάνικου τύπου.

Η έμπνευση γι’ αυτή την πολύπλοκη και διφορούμενη σκηνή προήλθε πιθανότατα από τον προστάτη του Καραβάτζιο, τον καρδινάλιο Φραντσέσκο Μαρία ντελ Μόντε. Ο καρδινάλιος ντελ Μόντε υποστήριζε ενεργά τη μουσική και τις καλές τέχνες και ενδιαφερόταν για τις νέες τεχνοτροπίες. Παρήγγειλε τους «Μουσικούς», οι οποίοι αναρτήθηκαν σε μια αίθουσα του ρωμαϊκού παλάτσο του, που χρησιμοποιούταν συγκεκριμένα για ιδιωτικές συναυλίες.

Ο πίνακας αυτός αντιπροσωπεύει την αισθητή μετατόπιση από τη μεσαιωνική πολυφωνία, όπως εκτελείται από τους αγγέλους στο «Πολύπτυχο της Γάνδης», σε μια αναβίωση του κλασικού μονοφωνικού ύφους της αρχαιότητας από τον 16ο αιώνα και ύστερα (ένα μόνο φωνητικό μέρος). Ο Γκράχαμ-Ντίξον εξηγεί ότι η συναυλία που ετοιμάζονται να δώσουν οι «Μουσικοί» θα είχε μία μόνο φωνή συνοδευόμενη από όργανα, εκ των οποίων το ένα θα ήταν το λαούτο που κατέχει εξέχουσα θέση στον πίνακα.

Ο Τζέισον Κερ Ντόμπνεϊ, υπεύθυνος επιμελητής του Τμήματος Μουσικών Οργάνων του The Met, εξήγησε ότι το λαούτο ήταν κάποτε το πιο δημοφιλές όργανο στη μεσαιωνική Ευρώπη. «Αρχικά, το λαούτο παιζόταν τραβώντας τις χορδές με ένα πλέκτρο, αλλά τον δέκατο πέμπτο αιώνα, οι παίκτες του λαούτου άρχισαν να χρησιμοποιούν τα δάχτυλά τους», έγραψε ο Κερ Ντόμπνεϊ. Αυτή η τεχνική, η οποία αποτυπώνεται στον πίνακα του Καραβάτζιο, επέτρεψε στους μουσικούς να παίζουν πιο περίπλοκη μουσική.

Ένα ερωτικό τραγούδι

Σερ Έντουαρντ Μπέρν-Τζόουνς, «Το ερωτικό τραγούδι», 1868-77. Λάδι σε καμβά. Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης, Νέα Υόρκη. (Public Domain)

 

Η Προραφαηλιτική Αδελφότητα του 19ου αιώνα ήταν μια ομάδα Βρετανών καλλιτεχνών που προσπάθησαν να μιμηθούν το ύφος των Ευρωπαίων καλλιτεχνών πριν από την εποχή του Ραφαήλ. Τα έργα τους, με εξαιρετικές λεπτομέρειες και διακοσμητική ομορφιά, απεικονίζουν συχνά θέματα από τη λογοτεχνία και την ποίηση, χρησιμοποιώντας συχνά ως θέμα τον έρωτα.

Ο Σερ Έντουαρντ Μπερν-Τζόουνς [Sir Edward Burne-Jones, 1833-1898], μέλος της ομάδας, εμπνεύστηκε ιδιαίτερα από τη μεσαιωνική τέχνη, τους μύθους και τη θρησκεία. Ο πίνακάς του «Το ερωτικό τραγούδι», θέμα και σύνθεση που εξερεύνησε πολλές φορές κατά τη διάρκεια 15 ετών, απεικονίζει μια σκηνή μουσικής δημιουργίας και ήταν εμπνευσμένος από ένα παλιό γαλλικό τραγούδι με τους στίχους «Αλίμονο, ξέρω ένα ερωτικό τραγούδι, / τη μια στιγμή είναι θλιμμένο, την άλλη χαρούμενο».

Σε αντίθεση με τους «Μουσικούς» του Καραβάτζιο, ο Μπερν-Τζόουνς μιμείται πλούσια χρωματισμένες και αισθησιακές ποιμενικές σκηνές της βενετσιάνικης Αναγέννησης στο «Ερωτικό Τραγούδι» του. Η επίτιμη επιμελήτρια Κάθριν Μπέιτζερ, στη διαδικτυακή ηχητική περιγραφή του The Met, εξηγεί ότι η σύνθεση του πίνακα αυτού, με τις τρεις μορφές στο πρώτο πλάνο, θυμίζει μεσαιωνικό βιτρό.

Μπροστά από αυτό το τρίο βρίσκεται ένα πλαίσιο λουλουδιών που αντιπροσωπεύουν την πικρία και την αγάπη. Ο ερωτοχτυπημένος ιππότης (ίσως ο ίδιος ο Μπερν-Τζόουνς;), κάθεται στα αριστερά, κοιτάζοντας με προσήλωση την κοπέλα στο κέντρο της σύνθεσης, που παίζει εκκλησιαστικό όργανο, αγνοώντας φαινομενικά τον θαυμαστή της. Για άλλη μια φορά, η συμπερίληψη του Έρωτα, ο οποίος σε αυτό το έργο τέχνης φοράει αρχαιοπρεπή ενδύματα και κρατά μια σφεντόνα με αχρησιμοποίητα βέλη καθώς πιέζει τους φυσητήρες του εκκλησιαστικού οργάνου, αντιπροσωπεύει την αλληγορική σύνδεση μεταξύ μουσικής και αγάπης. Είναι, επίσης, η πνοή, το πνεύμα που τρέφει και τα δύο.

Μπορεί κανείς να απολαύσει την ομορφιά και την αξία που έχει καθένα από τα τέσσερα παραπάνω έργα τέχνης, χωρίς να λάβει υπ’ όψιν τα μουσικά τους στοιχεία. Ωστόσο, ο εντοπισμός ενός μικρού μέρους του μουσικού πλαισίου, επαυξάνει την επαφή με τα έργα και την καθιστά πιο πλούσια.

 

Της  Michelle Plastrik

Επιμέλεια: Αλία Ζάε

Από τον Ιούλιο μέχρι και τον Νοέμβριο, θα «χτίζει» το Μέγαρο στη Βόρεια Εύβοια «Γέφυρες της Μουσικής»

Το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, μετά τη συγκινητική ανταπόκριση του κοινού στις περσινές εκδηλώσεις του στη Βόρεια Εύβοια, έρχεται για δεύτερη χρονιά πιο κοντά στους κατοίκους της, συνεχίζοντας, αυτό το καλοκαίρι αλλά και το φθινόπωρο, το πιλοτικό πρόγραμμα «Το Μέγαρο στη Βόρεια Εύβοια‒Οι Γέφυρες της Μουσικής». Πρόκειται για μια σημαντική δράση που εγκαινιάστηκε με ιδιαίτερη επιτυχία το 2022 και στοχεύει στην πολιτιστική αναζωογόνηση της περιοχής, φιλοδοξώντας να θέσει τα θεμέλια για την ανάληψη θεσμικών πρωτοβουλιών με μακροπρόθεσμη προοπτική.

Το φετινό πρόγραμμα αρχίζει στις 15 Ιουλίου, ολοκληρώνεται στα τέλη Νοεμβρίου 2023 και πραγματοποιείται στη Λίμνη Ευβοίας, στην Αγία ‘Αννα, στο Πευκί, στην Αιδηψό, στις Γούβες, στις Ροβιές και στο Μαντούδι, με ελεύθερη είσοδο για το κοινό. Περιλαμβάνει αμιγώς μουσικές εκδηλώσεις ‒ ξεχωρίζουν οι συναυλίες του Μανώλη Μητσιά (15 Ιουλίου), της Ελένης Τσαλιγοπούλου (22 Ιουλίου) και της ‘Αλκηστης Πρωτοψάλτη (29 Ιουλίου) ‒, αλλά και συνδυαστικές με άλλες τέχνες, όπως ο κινηματογράφος, καθώς και εκπαιδευτικές δράσεις. Το πρόγραμμα «Το Μέγαρο στη Βόρεια Εύβοια-Οι Γέφυρες της Μουσικής» περιλαμβάνει τρεις μεγάλες ενότητες: το Φεστιβάλ «Ο Ιούλιος των τραγουδιών» (15-29 Ιουλίου), τις «Φωνές του φθινοπωρινού δάσους» (15-30 Οκτωβρίου) και τα εκπαιδευτικά προγράμματα (Οκτώβριος-Νοέμβριος).

Το σχέδιο χρηματοδοτείται ειδικά από το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, το οποίο στηρίζει την υλοποίηση του προγράμματος «Εύβοια Μετά» της Επιτροπής Ανασυγκρότησης της Βόρειας Εύβοιας με επικεφαλής τον Σταύρο Μπένο. Το πολιτιστικό πρόγραμμα του Μεγάρου υλοποιείται σε συνεργασία με την Περιφέρεια Κεντρικής Ελλάδας, τους Δήμους Μαντουδίου-Λίμνης-Αγίας ‘Αννας και Ιστιαίας-Αιδηψού, καθώς και με το Σωματείο Διάζωμα.

Το πρόγραμμα των εκδηλώσεων έχει διαμορφωθεί ως εξής:

Φεστιβάλ «Ο Ιούλιος των τραγουδιών»

Σε αυτό τον «Ιούλιο των τραγουδιών», τρεις αγαπημένοι καλλιτέχνες θα βρεθούν κοντά στους κατοίκους της Βόρειας Εύβοιας και στους επισκέπτες της. Το φεστιβάλ αρχίζει το Σάββατο 15 Ιουλίου στη Λίμνη, με τη συναυλία «50 χρόνια χρυσάφι» του Μανώλη Μητσιά που θα ξεδιπλώσει τη σπουδαία του διαδρομή σε μια ξεχωριστή βραδιά, αφιερωμένη στους κατοίκους της Βόρειας Εύβοιας. Σε αυτό το μαγευτικό μουσικό οδοιπορικό, ο Μανώλης Μητσιάς και η ορχήστρα του θα σταθούν σε όλες τις μεγάλες επιτυχίες των 50 ετών της καλλιτεχνικής του πορείας, σε μουσική των Μάνου Χατζιδάκι, Μίκη Θεοδωράκη, Δήμου Μούτση, Γιάννη Σπανού, Θάνου Μικρούτσικου, Λουκιανού Κηλαηδόνη, Σταμάτη Κραουνάκη, καθώς και σε στίχους και ποίηση των Νίκου Γκάτσου, Οδυσσέα Ελύτη, Γιώργου Σεφέρη, Μανώλη Αναγνωστάκη, Γιάννη Ρίτσου, Λευτέρη Παπαδόπουλου, Μάνου Ελευθερίου, Λίνας Νικολακοπούλου.

Η Ελένη Τσαλιγοπούλου μας προσκαλεί σε ένα διονυσιακό πάρτι-πανηγύρι στην τεράστια τροπική παραλία της Αγίας ‘Αννας, το Σάββατο 22 Ιουλίου. Ύστερα από μία πορεία που μετρά 30 χρόνια επιτυχημένης παρουσίας στην ελληνική μουσική σκηνή, επιλέγει φέτος να παρουσιάσει τις πιο ξεχωριστές στιγμές της σε μια καλοκαιρινή περιοδεία σε όλη την Ελλάδα, συνδυάζοντας στο πρόγραμμά της την ελληνική μουσική παράδοση, λαϊκά, ρεμπέτικα και σμυρναίικα τραγούδια και σύγχρονες διασκευές των τραγουδιών του Απόστολου Καλδάρα. Από το πρόγραμμά της δεν θα λείψουν, βέβαια, και εμβληματικά τραγούδια που αγαπήσαμε, όπως τα ερμήνευσε η ίδια σε πρώτη εκτέλεση.

Το φεστιβάλ κλείνει το Σάββατο 29 Ιουλίου με τη συναυλία της ‘Αλκηστης Πρωτοψάλτη στο Πευκί, η οποία υπόσχεται στο κοινό μια διαφορετική μουσική συνάντηση, στέλνοντας σε όλους το μήνυμα «Έξω καρδιά!». Θα μοιραστεί μαζί μας, μεταξύ άλλων, το νέο της τραγούδι με τίτλο «Θα στο λέω». Σε αυτή τη μουσική βραδιά, η αγαπημένη ερμηνεύτρια θα φέρει το παρελθόν και το παρόν σε μουσική ισορροπία, καλύπτοντας με τα τραγούδια της όλο το φάσμα του κοινού της.

«Φωνές του φθινοπωρινού δάσους»

Μετά το καλοκαίρι, το Μέγαρο θα συνεχίσει να είναι παρόν στη Βόρεια Εύβοια με τις «Φωνές του φθινοπωρινού δάσους», παραμένοντας σταθερό στην πεποίθηση ότι, όταν οι επισκέπτες φεύγουν, οι κάτοικοι των απομονωμένων χωριών και περιοχών έχουν ακόμη περισσότερο την ανάγκη του πολιτισμού και της ζωντανής μουσικής. Σε ένα καφενείο, σε μια πλατεία, σε ένα σχολείο, γνωστοί Έλληνες καλλιτέχνες θα συναντήσουν το τοπικό κοινό και θα τραγουδήσουν με μικρά ευέλικτα σχήματα. Στο φθινοπωρινό πολιτιστικό πρόγραμμα του Μεγάρου, που θα φιλοξενηθεί στις Γούβες, στις Ροβιές και το Μαντούδι, συμμετέχουν ο Μανώλης Μητσιάς, η Ελένη Τσαλιγοπούλου και η αγαπητή στην Εύβοια τραγουδίστρια Χριστίνα Μπελμέζου.

Εκπαιδευτικά προγράμματα στη Βόρεια Εύβοια

Το Μέγαρο δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στην υλοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων σε περιοχές της ελληνικής Περιφέρειας με περιορισμένη δυνατότητα διοργάνωσης βιωματικών μουσικών δράσεων μέσα στο σχολικό περιβάλλον. Φέτος, τα εκπαιδευτικά προγράμματα του Μεγάρου θα πραγματοποιηθούν στο Πευκί, στην Αιδηψό, τη Λίμνη και την Αγία ‘Αννα.

Αυτό το φθινόπωρο, τα νεαρά μέλη της Underground Youth Orchestra, υπό την καθοδήγηση του μαέστρου Κώστα Ηλιάδη, θα συναντηθούν με παιδιά από σχολεία της Βόρειας Εύβοιας. Θα τους παρουσιάσουν τα μουσικά όργανα, θα τα εισαγάγουν στις έννοιες της ενορχήστρωσης και θα τους προτείνουν μια μουσική διαδρομή αντίστροφα στον χρόνο με πολύ χιούμορ και κατανοητά μουσικά παραδείγματα, πέρα από τα ακαδημαϊκά στερεότυπα.

Τέλος, τα παιδιά θα απολαύσουν την προβολή της αριστουργηματικής κωμωδίας «Ο Χρυσοθήρας» του Τσάρλι Τσάπλιν με ζωντανή μουσική συνοδεία από τον Ανδρέα Ζαφειρόπουλο. Η προβολή συνδυάζεται με βιωματικό εργαστήριο, στο οποίο ο γνωστός πιανίστας και συνθέτης θα μυήσει τους μαθητές και τις μαθήτριες στα μυστικά της κινηματογραφικής μουσικής και της σχέσης μουσικής-εικόνας, μέσω της χρήσης απλών φορητών οργάνων από τα παιδιά, όπως κρουστών, κιθάρας, ακορντεόν, αυτοσχέδιων οργάνων κ.λπ.

Shen Yun: Πολεμώντας τη δίωξη μέσω της τέχνης

Γράφει η Catherine Yang

Η αυλαία ανοίγει και ο κύριος χορευτής Στίβεν Γουάνγκ εμφανίζεται ξεδιπλώνοντας ένα πανό με μόνο πέντε κινέζικους χαρακτήρες: «Το Φάλουν Ντάφα είναι καλό».

Επειδή τόλμησαν να ξεστομίσουν αυτές τις πέντε απλές λέξεις, δεκάδες εκατομμύρια άνθρωποι στην Κίνα, συμπεριλαμβανομένης της οικογένειας του Γουάνγκ, αντιμετωπίζουν σοβαρές διώξεις από το κομμουνιστικό καθεστώς της Κίνας.

Ο Γουάνγκ, ένας κλασικός χορευτής από την κίνα, ξεκίνησε την καριέρα του πριν από σχεδόν δύο δεκαετίες, όταν έγινε δεκτός σε μια επαγγελματική ακαδημία χορού σε ηλικία 12 ετών. Σήμερα, είναι βασικός χορευτής του Shen Yun Performing Arts, του κορυφαίου θίασου παγκοσμίως κλασικού κινεζικού χορού. Το SY αναβιώνει την αυθεντική παραδοσιακή κινεζική κουλτούρα. Αυτό ειναι η αποστολή του και αυτό το καθιστά μοναδικό στο είδος του.

Για 5.000 χρόνια, η Κίνα ήταν ένας τόπος όπου η αρμονία μεταξύ ουρανού, γης και ανθρωπότητας ήταν η κεντρική πεποίθηση της κοινωνίας. Οι άνθρωποι πίστευαν ότι ο πολιτισμός τους ήταν θεϊκά εμπνευσμένος και ο Κομφουκιανισμός, ο Βουδισμός και ο Ταοϊσμός είχαν ισχυρή επιρροή σε αυτή την κοινωνία, η οποία προσπαθούσε να διατηρήσει αρχές όπως η πίστη, η ακεραιότητα, η καλοσύνη, η σοφία και η δικαιοσύνη.

Πρόκειται για μια αποστολή που ο Γουάνγκ έχει επενδύσει προσωπικά. «Ο πατέρας μου διώχθηκε μέχρι θανάτου», δήλωσε ο Γουάνγκ, σε ένα βίντεο στην ιστοσελίδα του Shen Yun Creations. Πολλοί καλλιτέχνες του SY, το οποίο εδρεύει στη Νέα Υόρκη, εμφανίζονται στα βίντεο αυτού του ιστότοπου, διηγόμενοι ιστορίες για την πίστη και την ελευθερία. Ως αμερικανικός θίασος, ο Shen Yun επιτρέπει στους καλλιτέχνες της να εκφράζουν ελεύθερα τις πεποιθήσεις και τον πολιτισμό τους και να τα μοιράζονται με τον κόσμο χωρίς φόβο.

Είναι ειρωνικό ότι ένας καλλιτεχνικός θίασος που στοχεύει να διασώσει την θεϊκά εμπνευσμένη κληρονομιά 5.000 ετών κινέζικου πολιτισμού, δεν μπορεί καν να πατήσει το πόδι του στη σύγχρονη Κίνα που εξακολουθεί να κυβερνάται από το Κινεζικό Κομμουνιστικό Καθεστώς.

Ο Γουάνγκ δεν μπόρεσε να επιστρέψει στην Κίνα όταν έμαθε για τον θάνατο του πατέρα του, λόγω των διώξεων του Κόμματος, και έτσι δεν μπόρεσε να παραστεί στην κηδεία.

«Δεν είχα τρόπο να επιστρέψω να τον δω ούτε για μια τελευταία φορά», δήλωσε ο Γουάνγκ. Η μητέρα του που μένει στην Κίνα, αντιμετωπίζει και εκείνη δίωξη.

Με την απεικόνιση προσωπικοτήτων από τον 5.000 ετών πολιτισμό της Κίνας, ο Steven Wang ελπίζει να διατηρήσει παραδοσιακές αρχές όπως η πίστη, η ακεραιότητα, η καλοσύνη, η σοφία και η δικαιοσύνη. (ευγενική προσφορά του Shen Yun Performing Arts)

 

Μια πνευματική κληρονομιά

Όλοι οι χορευτές του Shen Yun διαλογίζονται και πολλοί καλλιτέχνες του Shen Yun ασκούν το Φάλουν Ντάφα, μια πνευματική πρακτική που διδάσκει τις αρχές της «αλήθειας, καλοσύνης και ανεκτικότητας». Η πνευματική καλλιέργεια αποτελούσε παράδοση στον αυθεντικό κινεζικό πολιτισμό, μέχρι που ο κομμουνισμός ήρθε στην εξουσία τον περασμένο αιώνα, με πρόθεση να εξαλείψει την παράδοση.

«Ήμουν περίπου 8 ετών όταν συνάντησα για πρώτη φορά την πνευματική καλλιέργεια», είπε ο Γουάνγκ. Ήταν ο μικρότερος από τέσσερα αδέλφια, ένα άτακτο παιδί που συχνά έμπλεκε σε μπελάδες. Θυμήθηκε όμως ότι όταν η μητέρα και ο πατέρας του άρχισαν να ασχολούνται με την πνευματική καλλιέργεια, όλοι άλλαξαν.

«Οι αρχές του Φάλουν Ντάφα διδάσκουν τους ανθρώπους να αλλάξουν πρώτα τον εαυτό τους και να κοιτάξουν μέσα τους».

«Κάθε φορά που αντιμετωπίζετε προβλήματα, μην εξετάζετε τα πάντα από τη δική σας οπτική γωνία – σκεφτείτε από την οπτική γωνία των άλλων», είπε ο Γουάνγκ. «Ως αποτέλεσμα, η οικογενειακή μας ζωή έγινε πολύ πιο αρμονική».

Οι γονείς του δεν ήταν πλέον τόσο οξύθυμοι. Τον πειθαρχούσαν με λογική. Αυτός και οι γονείς του άρχισαν να επικοινωνούν περισσότερο και είχαν καλή σχέση.

Το 1999, το Κινεζικό Κομμουνιστικό Καθεστώς, με πρόθεση να εξαλείψει το Φάλουν Ντάφα, έβαλε στο στόχαστρό του τα 70 με 100 εκατομμύρια ασκούμενους της πνευματικής άσκησης.

«Έγιναν μαζικές συλλήψεις και διώξεις», είπε ο Γουάνγκ. Η οικογένειά του υπέφερε. «Αστυνομικοί εισέβαλαν στο σπίτι μας και άρχισαν να ρίχνουν μπουνιές και κλωτσιές από εδώ κι από εκεί. Στη συνέχεια απήγαγαν τους γονείς μου, έκαναν το σπίτι μας άνω κάτω και πήραν όλα τα βιβλία μας με τις διδασκαλίες του Φάλουν Ντάφα.» Οι γονείς του κρατήθηκαν, σε διαφορετικές φυλακές.

«Κάθε φορά που πηγαίναμε να τους επισκεφτούμε, έμοιαζαν σαν να είχαν λιμοκτονήσει. Ποτέ δεν μου είπαν πώς ήταν εκεί μέσα. Μου έλεγαν μόνο ότι τα πήγαιναν καλά. Αλλά μπορείτε να καταλάβετε από τα μαραμένα πρόσωπά τους ότι είχαν βασανιστεί», είπε.

Από εκείνο το σημείο, ο Γουάνγκ δεν βίωσε ποτέ ξανά μια σταθερή οικογενειακή ζωή. Αν ο πατέρας του απελευθερωνόταν, η μητέρα του συλλαμβανόταν.

«Αυτή η δίωξη δεν σταμάτησε ποτέ», είπε. Θυμάται να περνάει την Πρωτοχρονιά με τις τρεις μεγαλύτερες αδελφές του χωρίς τους γονείς του στο σπίτι.

Τελικά, ο Γουάνγκ ήρθε στις Ηνωμένες Πολιτείες για να συνεχίσει την καριέρα του ως χορευτής. Όσο ο Γουάνγκ ήταν στο εξωτερικό, ο πατέρας του βασανίστηκε στη φυλακή και στη συνέχεια απελευθερώθηκε επειδή οι φύλακες φοβήθηκαν ότι θα πεθάνει υπό κράτησή. Το 2009, ο πατέρας του πέθανε από επιπλοκές στην υγεία του και ο Γουάνγκ το έμαθε μόλις ένα μήνα αργότερα.

«Η καλλιέργεια του πνεύματος δεν είναι έγκλημα», δήλωσε ο Γουάνγκ. «Δεν μπόρεσα να επιστρέψω στην Κίνα, οπότε το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να συνεχίσω να χρησιμοποιώ την τέχνη για να εκθέσω αυτή τη δίωξη».

Ο Γουάνγκ, όπως και άλλα μέλη του Shen Yun, δεν μπορεί να πάει στην Κίνα. Ως άτομα, θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν δίωξη, και ως ομάδα, το Κομμουνιστικό Κόμμα Κίνας δεν θα επιτρέψει την είσοδο του θιάσου στην Κίνα, από φόβο για την επιρροή του στη διάδοση του παραδοσιακού πολιτισμού και τις «ιδέες» που θα φέρει.

Δύο χρόνια μετά το θάνατο του πατέρα του, ο Γουάνγκ ερμήνευσε το ρόλο ενός ασκούμενου του Φάλουν Ντάφα, κρατώντας ένα πανό στην πλατεία Τιενανμέν, κατά τη διάρκεια ενός από τα έργα του Shen Yun.

«Ο χορός μας βασίζεται σε αληθινά γεγονότα, προσαρμοσμένα στην σκηνή», είπε. «Όταν άρχισαν οι διώξεις, υπήρχαν πολλοί ασκούμενοι που πήγαν στην πλατεία Τιενανμέν με πανό για να διαμαρτυρηθούν».

«Όταν υποδυόμουν τον ασκούμενο που διώκεται, συντονίστηκα με τις εμπειρίες μου αφού αυτά ήταν πράγματα που συνέβησαν στους δικούς μου ανθρώπους.»

«Ελπίζω να χρησιμοποιήσω τη μορφή της τέχνης για να ευαισθητοποιήσω τους ανθρώπους για την δίωξη που συμβαίνει στην Κίνα και να εμπνεύσω δικαιοσύνη στις καρδιές περισσότερων ανθρώπων ώστε να αντιταχθούν σε αυτή την δίωξη.»

«Τότε, μια μέρα, αυτή η δίωξη θα σταματήσει επιτέλους».

Η Epoch Times είναι υπερήφανος χορηγός της Shen Yun Performing Arts. Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε την ιστοσελίδα ShenYunPerformingArts.org