Ευρώπη

Η Ουκρανία θα καταθέσει αγωγή στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ) κατά της Πολωνίας, της Ουγγαρίας και της Σλοβακίας για την άρνησή τους να άρουν τις απαγορεύσεις εισαγωγής ουκρανικών γεωργικών προϊόντων, σύμφωνα με συνέντευξη του Ουκρανού υφυπουργού Οικονομικής Ανάπτυξης, Εμπορίου και Γεωργίας και Εμπορικό Επιτετραμμένο της Ουκρανίας Ταράς Κάσκα που δημοσιεύεται στο Politico.

Ο Ταράς Κάσκα δήλωσε ότι η Ουκρανία είναι πιθανόν να επιβάλει επίσης αντίμετρα στην Πολωνία, αν η Βαρσοβία δεν ανακαλέσει τα επιπλέον μέτρα που έχει λάβει.

«Είναι σημαντικό να αποδείξουμε ότι αυτά τα μέτρα είναι νομικά εσφαλμένα. Και για τον λόγο αυτόν θα ξεκινήσουμε νομικές διαδικασίες αύριο», είπε ο Ουκρανός αξιωματούχος, προειδοποιώντας ότι το Κίεβο ετοιμάζεται να απαντήσει απαγορεύοντας την εισαγωγή φρούτων και λαχανικών από την Πολωνία.

Οι απαγορεύσεις που έχουν επιβάλει οι χώρες της κεντρικής Ευρώπης έχουν ως στόχο την προστασία των αγροτών από την αύξηση των εξαγωγών σιτηρών από την Ουκρανία μετά τον ρωσικό αποκλεισμό των ουκρανικών λιμανιών της Μαύρης Θάλασσας.

Ειδικά το κυβερνών κόμμα της Πολωνίας έχει αυξημένο ενδιαφέρον για την ανάσχεση της ροής ουκρανικών σιτηρών, έστω για τον εντυπωσιασμό της κοινής γνώμης, εν όψει των εκλογών της 15ης Οκτωβρίου που εμφανίζονται αμφίρροπες και στις οποίες έχει απόλυτη ανάγκη τη στήριξη της αγροτικής εκλογικής βάσης.

Οι τρεις χώρες της κεντρικής Ευρώπης στασίασαν κατά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία αποφάσισε την Παρασκευή να επιτρέψει την πώληση ουκρανικών σιτηρών στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αποφασίζοντας με την σειρά τους να επιβάλουν τις δικές τους απαγορεύσεις. «Στα μάτια μας, αυτά τα μέτρα της Ουγγαρίας και της Πολωνίας αποτελούν δήλωση απόλυτης δυσπιστίας απέναντι στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή», δήλωσε στο Politico o Ταράς Κάσκα, προσθέτοντας ότι δημιουργείται «τεράστιο συστημικό πρόβλημα» που μεταφράζεται στο ερώτημα αν οι διεθνείς εμπορικοί εταίροι μπορούν να έχουν εμπιστοσύνη στο γεγονός ότι η Κομισιόν εκπροσωπεί όντως την Ευρωπαϊκή Ένωση.

«Για πολλά χρόνια, ίσχυε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι εμπορικός διαπραγματευτής και θεσμός της εμπορικής πολιτικής για λογαριασμό ολόκληρης της Ευρωπαϊκής Ένωσης … Η συστημική προσέγγιση της Βουδαπέστης και της Βαρσοβίας, που αδιαφορεί για τη θέση των θεσμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον τομέα της εμπορικής πολιτικής, πιστεύω ότι θα αποτελέσει πρόβλημα για την Ευρωπαϊκή Ένωση γενικά, διότι εδώ δεν υπάρχει ενότητα», εξήγησε.

Αν και η Σλοβακία απλώς παρέτεινε την προηγούμενη απαγόρευση εισαγωγής ουκρανικών προϊόντων, η Πολωνία και η Ουγγαρία αποφάσισαν την επιβολή επιπλέον απαγορεύσεων για νέα ουκρανικά προϊόντα. Ειδικά οι νέες απαγορεύσεις της Βαρσοβίας αναμένεται να πλήξουν σημαντικό μέρος των ουκρανικών εξαγωγών.

Ο Ταράς Κάσκα εξήγησε επίσης ότι το Κίεβο είναι έτοιμο «να αναλάβει την ευθύνη διασφαλίζοντας ότι οι εξαγωγές από την Ουκρανία δεν θα δημιουργήσουν τσουνάμι για τις γειτονικές χώρες» και ότι προτίθεται να επιβάλει ένα σύστημα εξαγωγικών αδειών σε «πραγματικό χρόνο» για τα σιτηρά, ώστε να επιβραδύνει τις εξαγωγές προς γειτονικές χώρες και να επιτραπεί στην Ουκρανία «να αντιδρά γρήγορα» σε περίπτωση εντοπισμού απότομης αύξησης εξαγωγών.

ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ / ΒΑΡΣΟΒΙΑ – Η Πολωνία, η Σλοβακία και η Ουγγαρία ανακοίνωσαν τους δικούς τους περιορισμούς στις εισαγωγές σιτηρών από την Ουκρανία την Παρασκευή, μετά την απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να μην επεκτείνει την απαγόρευση των εισαγωγών στις πέντε γειτονικές χώρες της ΕΕ.

Η Ουκρανία ήταν ένας από τους κορυφαίους εξαγωγείς σιτηρών παγκοσμίως πριν η εισβολή της Ρωσίας το 2022 μειώσει την ικανότητά της να στέλνει αγροτικά προϊόντα στις αγορές. Οι Ουκρανοί αγρότες βασίζονται στις εξαγωγές σιτηρών μέσω γειτονικών χωρών από την έναρξη της σύγκρουσης, καθώς δεν είναι σε θέση να χρησιμοποιήσουν τις επικρατέστερες διαδρομές μέσω των λιμανιών της Μαύρης Θάλασσας.

Ωστόσο, η υπερπληθώρα σιτηρών και ελαιούχων σπόρων στις γειτονικές χώρες μείωσε τις τιμές εκεί, επηρεάζοντας το εισόδημα των ντόπιων αγροτών, με αποτέλεσμα οι κυβερνήσεις να απαγορεύσουν τις εισαγωγές γεωργικών προϊόντων από την Ουκρανία. Η Ευρωπαϊκή Ένωση παρενέβη τον Μάιο για να αποτρέψει την επιβολή μονομερών απαγορεύσεων από μεμονωμένες χώρες και επέβαλε τη δική της απαγόρευση εισαγωγών σε γειτονικές χώρες. Σύμφωνα με την απαγόρευση της ΕΕ, η Ουκρανία είχε τη δυνατότητα να εξάγει μέσω των χωρών αυτών υπό τον όρο ότι τα προϊόντα θα πωλούνταν αλλού.

Η ΕΕ επέτρεψε τη λήξη αυτής της απαγόρευσης την Παρασκευή, αφού η Ουκρανία δεσμεύτηκε να λάβει μέτρα για την αυστηροποίηση του ελέγχου των εξαγωγών προς τις γειτονικές χώρες. Το θέμα είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο τώρα που οι αγρότες συγκομίζουν τις σοδειές τους και ετοιμάζονται να τις πουλήσουν.

Ο επίτροπος Εμπορίου της ΕΕ Βάλντις Ντομπρόβσκις ανέφερε την Παρασκευή ότι οι χώρες θα πρέπει να απέχουν από μονομερή μέτρα κατά των εισαγωγών ουκρανικών σιτηρών, αλλά η Πολωνία, η Σλοβακία και η Ουγγαρία αντέδρασαν αμέσως επιβάλλοντας εκ νέου τους δικούς τους περιορισμούς στις ουκρανικές εισαγωγές σιτηρών. Θα συνεχίσουν να επιτρέπουν τη διαμετακόμιση των ουκρανικών προϊόντων.

«Εφόσον η Ουκρανία είναι σε θέση να βεβαιώσει ότι το σιτάρι θα φτάσει στη χώρα προορισμού, μέσω φορτηγών και τρένων, η απαγόρευση της εγχώριας χρήσης δεν πρόκειται να επηρεάσει την ικανότητα της Ουκρανίας να εξάγει εξαγωγές», δήλωσε ο Τέρι Ράιλι, ανώτερος στρατηγικός εμπειρογνώμονας της Marex για τη γεωργία. Σημείωσε ότι οι διαταραχές στις εξαγωγές της Μαύρης Θάλασσας αποτελούν μεγαλύτερη ανησυχία.

Δεν είναι σαφές πόσο έχει δεσμευτεί η Ουκρανία να περιορίσει τις εξαγωγές ή πώς οι νέες απαγορεύσεις θα επηρεάσουν τη ροή των προϊόντων από την Ουκρανία. Το θέμα ανέδειξε τη διαίρεση εντός της ΕΕ σχετικά με τον αντίκτυπο του πολέμου στην Ουκρανία στις οικονομίες των χωρών-μελών, όπου υπάρχουν ισχυρά γεωργικά και κτηνοτροφικά λόμπι.

Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι εξέφρασε την ικανοποίησή του για την απόφαση της ΕΕ να μην παρατείνει περαιτέρω την απαγόρευση των εξαγωγών σιτηρών του Κιέβου, αλλά δήλωσε ότι η κυβέρνησή του θα αντιδράσει «με πολιτισμένο τρόπο» εάν τα κράτη-μέλη της ΕΕ παραβιάσουν τους κανόνες της ΕΕ.

Ωστόσο, οι τρεις χώρες υποστηρίζουν ότι οι ενέργειές τους είναι προς το συμφέρον των οικονομιών τους.

«Η απαγόρευση καλύπτει τέσσερα δημητριακά, αλλά κατόπιν αιτήματός μου και αιτήματος των αγροτών, η απαγόρευση επεκτάθηκε ώστε να συμπεριλάβει και γεύματα από αυτά τα δημητριακά (καλαμπόκι, σιτάρι, ελαιοκράμβη), έτσι ώστε ούτε αυτά τα προϊόντα να επηρεάσουν την πολωνική αγορά», ανέφερε ο Πολωνός υπουργός Γεωργίας Ρόμπερτ Τέλους σε δήλωση που αναρτήθηκε στο Facebook.

«Θα επεκτείνουμε την απαγόρευση αυτή παρά τη διαφωνία τους, παρά τη διαφωνία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής», πρόσθεσε ο Πολωνός πρωθυπουργός Ματέους Μοραβιέτσκι. «Θα το κάνουμε γιατί είναι προς το συμφέρον του Πολωνού αγρότη.»

Η Ουγγαρία επέβαλε εθνική απαγόρευση εισαγωγών σε 24 ουκρανικά γεωργικά προϊόντα, περιλαμβανομένων σιτηρών, λαχανικών και πολλών προϊόντων κρέατος και μελιού, σύμφωνα με κυβερνητικό διάταγμα που δημοσιεύθηκε την Παρασκευή.

Το παράδειγμα τους ακολούθησε και ο υπουργός Γεωργίας της Σλοβακίας, ανακοινώνοντας τη δική του απαγόρευση εισαγωγής σιτηρών. Οι απαγορεύσεις και των τριών χωρών ισχύουν μόνο για τις εγχώριες εισαγωγές και δεν επηρεάζουν τη διαμετακόμιση προς άλλες αγορές.

 

Διαδρομές αλληλεγγύης

Η ΕΕ δημιούργησε εναλλακτικές χερσαίες διαδρομές, τις λεγόμενες «Διαδρομές Αλληλεγγύης», τις οποίες η Ουκρανία μπορεί να χρησιμοποιεί για να εξάγει τα σιτηρά και τους ελαιούχους σπόρους της, αφότου η Ρωσία υπαναχώρησε από τη συμφωνία για τα σιτηρά στη Μαύρη Θάλασσα, η οποία είχε συναφθεί με τη διαμεσολάβηση του ΟΗΕ τον Ιούλιο και η οποία επέτρεπε την ασφαλή διέλευση των φορτηγών πλοίων.

Η Επιτροπή της ΕΕ δήλωσε ότι τα υφιστάμενα μέτρα θα λήξουν όπως είχε αρχικά προγραμματιστεί την Παρασκευή, καθώς η Ουκρανία συμφώνησε να εισαγάγει μέτρα όπως ένα σύστημα αδειοδότησης εξαγωγών εντός 30 ημερών.

Η ΕΕ δήλωσε ότι δεν υπάρχει λόγος παράτασης της απαγόρευσης, διότι οι στρεβλώσεις στην προσφορά που οδήγησαν στην απαγόρευση τον Μάιο έχουν εξαφανιστεί από την αγορά.

Δήλωσε επίσης ότι δεν θα επιβάλει περιορισμούς όσο η Ουκρανία ασκεί αποτελεσματικούς ελέγχους των εξαγωγών.

Οι αγρότες στις πέντε χώρες που γειτνιάζουν με την Ουκρανία έχουν επανειλημμένα διαμαρτυρηθεί για την υπερπληθώρα προϊόντων που πλήττει τις εγχώριες τιμές τους και τους ωθεί στη χρεοκοπία.

Οι εν λόγω χώρες, πλην της Βουλγαρίας, πίεζαν για την παράταση της απαγόρευσης της ΕΕ. Η Βουλγαρία ψήφισε την Πέμπτη υπέρ της κατάργησης των περιορισμών.

Η κυβέρνηση της Ρουμανίας, η οποία, σε αντίθεση με τις ομολόγους της, δεν είχε εκδόσει μονομερή απαγόρευση πριν από τον Μάιο, δήλωσε την Παρασκευή ότι «λυπάται που δεν μπόρεσε να βρεθεί ευρωπαϊκή λύση για την παράταση της απαγόρευσης».

Η Ρουμανία δήλωσε ότι θα περιμένει να παρουσιάσει η Ουκρανία το σχέδιό της για την αποτροπή ενός κύματος εξαγωγών, προτού αποφασίσει πώς θα προστατεύσει τους Ρουμάνους αγρότες.

Πάνω από το 60% των εναλλακτικών ροών να περνούν από το έδαφος της Ρουμανίας, κυρίως μέσω του Δούναβη, και οι αγρότες της έχουν απειλήσει με διαμαρτυρίες αν δεν παραταθεί η απαγόρευση.

Τον τελευταίο χρόνο, η Ουκρανία διακινούσε το 60% των εξαγωγών της μέσω των Διαδρομών Αλληλεγγύης και το 40% μέσω της Μαύρης Θάλασσας, χάρη στη συμφωνία για τα σιτηρά, η οποία όμως κατέρρευσε τον Ιούλιο.

Τον Αύγουστο, περίπου 4 εκατομμύρια τόνοι σιτηρών της Ουκρανίας πέρασαν από τις λωρίδες αλληλεγγύης, εκ των οποίων σχεδόν 2,7 εκατομμύρια τόνοι διακινήθηκαν μέσω του Δούναβη.

Επιμέλεια: Αλία Ζάε

Από την 1η Ιανουαρίου έως τις 31 Αυγούστου, η συνοριακή αστυνομία απέτρεψε περισσότερες από 131.000 απόπειρες παράνομης διέλευσης στη Βουλγαρία, 49% περισσότερες σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2022, ανακοίνωσε το γραφείο Τύπου της γενικής αστυνομικής διεύθυνσης. Σχεδόν όλες αυτές οι απόπειρες έγιναν στα βουλγαροτουρκικά σύνορα. Την ίδια περίοδο, 1.018 υπήκοοι τρίτων χωρών συνελήφθησαν καθώς επιχειρούσαν να εισέλθουν παράνομα στη Βουλγαρία.

Μεταξύ των κρατουμένων στα σύνορα με την Τουρκία, ο μεγαλύτερος αριθμός προερχόταν από την Συρία, το Αφγανιστάν, το Μαρόκο και το Ιράκ. Η ανάλυση των δεδομένων δείχνει ότι οι υπήκοοι του Μαρόκου και του Αφγανιστάν παραβιάζουν ως επί το πλείστον τα πράσινα σύνορα, ενώ οι υπήκοοι της Συρίας και του Ιράκ επιχειρούν να περάσουν παράνομα τόσο μέσω των πράσινων συνόρων όσο και μέσω συνοριακού περάσματος κρυμμένοι σε οχήματα.

Συνολικά 1.607 υπήκοοι τρίτων χωρών συνελήφθησαν κατά την προσπάθειά τους να αναχωρήσουν παράνομα από τη Βουλγαρία, στην πλειονότητά τους στα βουλγαροσερβικά σύνορα. Μόνο τον Αύγουστο, τέθηκαν υπό κράτησιν 417 άτομα, κατά 33% περισσότεροι σε σχέση με τον Ιούλιο του 2023.

Κατά το διάστημα Ιουνίου-Αυγούστου 2023, η συνοριακή αστυνομία απέτρεψε περισσότερες από 75.000 απόπειρες παράνομης εισόδου στη Βουλγαρία, ενώ τους αντίστοιχους μήνες του 2022 ο αριθμός τους ανήλθε σε 50.000.

Από τον Ιούνιο έως τον Αύγουστο 2023, ξεκίνησαν συνολικά 174 προδικαστικές διαδικασίες στην συνοριακή αστυνομία κατά διακινητών και συνεργών, σε αύξηση κατά 70% σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2022.

Τον Ιούνιο-Αύγουστο 2023, οι αστυνομικοί των συνόρων κατέσχεσαν 4.060 κιλά καπνού και πάνω από 245.000 κουτιά τσιγάρων διαφόρων εμπορικών σημάτων που διακινήθηκαν παράνομα, αποτρέποντας απώλειες περίπου 1,5 εκατομμυρίου λέβα για τον κρατικό προϋπολογισμό από . Την ίδια περίοδο του 2022, οι αντίστοιχοι αριθμοί ήταν περίπου 70 κιλά καπνού και 74.000 κουτιά τσιγάρων, αποτρέποντας απώλειες 445.000 λέβα.

Τους τελευταίους τρεις μήνες, η συνοριακή αστυνομία κατέσχεσε περισσότερα από 145 κιλά αποξηραμένης μαριχουάνας, αξίας περίπου 3 εκατομμυρίων λέβα. Την ίδια περίοδο του 2022, η κατασχεθείσα μαριχουάνα είχε αξία περίπου 65.000 λέβα.

Το υπουργικό συμβούλιο της Βόρειας Μακεδονίας, κατά τη σημερινή του συνεδρίαση αποφάσισε να κατακυρώσει υπέρ της κοινοπραξίας ΔΕΗ – Archirodon την κατασκευή και εκμετάλλευση του μεγάλου υδροηλεκτρικού έργου «Cebren», αξίας ενός δισ. ευρώ, σε σύμπραξη με το Δημόσιο της Βόρειας Μακεδονίας.

Το έργο θα έχει εγκατεστημένη ισχύ 333-458 MW για ετήσια παραγωγή 1000-1200 GWh ηλεκτρικής ενέργειας και σχεδιάζεται να υλοποιηθεί στη βάση σύμπραξης δημόσιου-ιδιωτικού τομέα, όπου η κρατική επιχείρηση ηλεκτρισμού της Βόρειας Μακεδονίας ESM θα είναι ο δημόσιος εταίρος στο έργο και θα κατέχει ποσοστό 33%.

Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση της κυβέρνησης της Βόρειας Μακεδονίας, η αξία της επένδυσης ανέρχεται σε περίπου σε ένα δισ. ευρώ.

Όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση της κυβέρνησης της Βόρειας Μακεδονίας, η κοινοπραξία ΔΕΗ – Archirodon πρέπει εντός διαστήματος τριών μηνών να συμπράξει συμφωνία με την ESM και, μετά την ολοκλήρωση της μελέτης και την εξασφάλιση των απαραίτητων αδειών, θα πρέπει να ξεκινήσει η κατασκευή του έργου, η οποία αναμένεται να διαρκέσει επτά χρόνια.

Η κοινοπραξία ΔΕΗ – Archirodon ήταν η μοναδική, η οποία είχε υποβάλλει ολοκληρωμένη προσφορά για το μεγάλο υδροηλεκτρικό έργο «Cebren» στον τελευταίο διαγωνισμό που είχε προκηρύξει το Δημόσιο της Βόρειας Μακεδονίας. Ο διαγωνισμός αφορούσε την παραχώρηση εκμετάλλευσης των υδάτων σχετικά με την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από υδροηλεκτρικές μονάδες στον ποταμό Τσρνα Ρέκα (ЦРНА РЕКА/Μαύρος Ποταμός), στο νοτιοδυτικό τμήμα της Βόρειας Μακεδονίας.

Είχαν προηγηθεί, από το 2006, 13 δημοπρασίες από τη μεριά του Δημοσίου της Βόρειας Μακεδονίας για την κατασκευή και εκμετάλλευση του μεγάλου υδροηλεκτρικού έργου «Cebren», οι οποίες είχαν αποβεί όλες άγονες για διάφορους λόγους.

Η διμερής διακλαδική άσκηση Έρευνας-Διάσωσης με την ονομασία «Joint SAR Ionian Livex 23» ολοκληρώθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου στη θαλάσσια περιοχή του Ιονίου Πελάγους, με τη συμμετοχή δυνάμεων από την Ελλάδα και την Αλβανία.

Όπως ανακοινώθηκε σήμερα, η άσκηση εντάσσεται στον συνολικό σχεδιασμό του ΓΕΕΘΑ ως προς τις διεθνείς συνεργασίες των Ενόπλων Δυνάμεων και στις δράσεις επιχειρησιακής εκπαίδευσης των δύο χωρών και συνέβαλε στην επαύξηση του επιπέδου της επιχειρησιακής ετοιμότητας, της διαλειτουργικότητας και της συναντίληψης των συμμετεχουσών δυνάμεων.

Οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις συμμετείχαν με το Ταχύ Περιπολικό Κατευθυνομένων Βλημάτων «Τρουπάκης» του Πολεμικού Ναυτικού, ενώ οι αλβανικές Ένοπλες Δυνάμεις συμμετείχαν με τα περιπολικά ALS ILIRIA P-131 και ALS ORIKU P-131, καθώς και με δύο Ταχύπλοα Σκάφη Ειδικών Επιχειρήσεων τύπου RHIB-11 (Rigid-Hulled Inflatable Boat).

Σκοπός της άσκησης ήταν η εκπαίδευση των συμμετεχόντων πληρωμάτων στην διεξαγωγή ναυτικών επιχειρήσεων με έμφαση στην χρήση τυποποιημένων επιχειρησιακών διαδικασιών σε αντικείμενα Search and Rescue (SAR), σύμφωνα με τις ισχύουσες Διεθνείς Συμβάσεις και την εθνική νομοθεσία των δύο χωρών.

Κατά την διάρκεια της άσκησης εκτελέστηκαν σύνθετα επιχειρησιακά αντικείμενα, όπως:

● Επιχειρήσεις Θαλάσσιας Απαγόρευσης (Maritime Interdiction Operations – MIO)

● Διαδικασίες Έρευνας και Διάσωσης (Search and Rescue – SAR)

● Προχωρητικοί ελιγμοί

● Γυμνάσια αντιμετώπισης ασύμμετρης απειλής

● Γυμνάσια προσεγγίσεων για μεταφορά αντικειμένων

Στις 7 Σεπτεμβρίου, πραγματοποιήθηκε η Ημέρα Διακεκριμένων Επισκεπτών στους Αγίους Σαράντα στην Αλβανία, την οποία παρακολούθησαν ο Commander of the Albanian Naval Force Rear Admiral Adnand Agastra, ο διοικητής του Πολυεθνικού Ναυτικού Στρατηγείου GR Maritime Force αρχιπλοίαρχος Βασίλειος Γρυπάρης ΠΝ ως εκπρόσωπος του αρχηγού ΓΕΝ αντιναύαρχου Ιωάννη Δρυμούση ΠΝ, ο ακόλουθος Άμυνας της Ελλάδας στην Αλβανία συνταγματάρχης (ΠΖ) Ιωάννης Μώκος, αλλά και αξιωματικοί του Λιμενικού και της Αστυνομίας της Αλβανίας.

Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν δήλωσε χθες πως η δίωξη του πρώην προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ έχει πολιτικά κίνητρα και δείχνει πως το πολιτικό σύστημα των ΗΠΑ είναι «σάπιο».

Σε σχόλιά του σε φόρουμ στο Βλαδιβοστόκ της ρωσικής Άπω Ανατολής, ο κος Πούτιν δήλωσε επίσης πως είναι απίθανο να υπάρξουν σημαντικές αλλαγές στις αμερικανορωσικές σχέσεις ανεξαρτήτως του ποιος θα είναι ο επόμενος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών.

Ο Ντόναλντ Τραμπ, φαβορί για το προεδρικό χρίσμα των Ρεπουμπλικανών ενόψει των προεδρικών εκλογών του 2024, αντιμετωπίζει σειρά ποινικών διώξεων κατηγορούμενος μεταξύ άλλων ότι προσπάθησε να ανατρέψει την ήττα του στις προεδρικές εκλογές του 2020 από τον Τζο Μπάιντεν.

Ο κος Πούτιν υποστήριξε πως αυτό που συμβαίνει τώρα στις Ηνωμένες Πολιτείες καταδεικνύει «όλη τη σαπίλα του αμερικανικού συστήματος» και τη δίωξη ενός πολιτικού αντιπάλου για πολιτικούς λόγους.

Ο Ρώσος πρόεδρος δήλωσε επίσης χθες πως η Δύση προσπαθεί να συγκρατήσει την Κίνα, όμως η προσπάθειά της θα αποτύχει.

Στα σχόλιά του στο φόρουμ του Βλαδιβοστόκ τόνισε ακόμη ότι οι σινορωσικές σχέσεις βρίσκονται σε «άνευ προηγουμένου» επίπεδο.

Αναφορικά με την Ουκρανία, ο κος Πούτιν δήλωσε πως πιστεύει ότι θα είναι έτοιμη να συζητήσει για ειρήνη μόνο όταν εξαντληθούν οι πόροι της, όμως το Κίεβο θα χρησιμοποιήσει ενδεχόμενη παύση των εχθροπραξιών για να επανεξοπλισθεί.

Μιλώντας στο φόρουμ, ο Ρώσος πρόεδρος επανέλαβε τον ισχυρισμό του πως η συνεχιζόμενη αντεπίθεση της Ουκρανίας έχει αποτύχει, λέγοντας πως «δεν παρήγαγε αποτελέσματα».

Σύμφωνα εξάλλου με τον κο Πούτιν, 1.000 ως 1.500 Ρώσοι υπογράφουν καθημερινά εθελοντικά συμβόλαια για να ενταχθούν στις ένοπλες δυνάμεις.

Ο κος Πούτιν απάντησε με τον ισχυρισμό αυτό σε ερώτηση για το αν η Ρωσία χρειάζεται να προχωρήσει σε νέα υποχρεωτική επιστράτευση για να προωθήσει τη στρατιωτική προσπάθειά της στην Ουκρανία, κάτι για το οποίο το Κρεμλίνο έχει επανειλημμένα δηλώσει πως δεν είναι απαραίτητο.

Τους έξι ή επτά τελευταίους μήνες, 270.000 άνθρωποι έχουν υπογράψει εθελοντικά συμβόλαια, δήλωσε ο κος Πούτιν – αριθμός ελαφρώς χαμηλότερος από τους 280.000 για τους οποίους είχε κάνει λόγο νωρίτερα αυτό το μήνα ο πρώην πρόεδρος Ντμίτρι Μεντβέντεφ.

Ο κος Πούτιν απέρριψε επίσης σενάρια σύμφωνα με τα οποία η Αρμενία έχει διαρρήξει τις σχέσεις της με τη σύμμαχό της Ρωσία, προσθέτοντας ότι το Γερεβάν έχει ουσιαστικά αποδεχθεί την κυριαρχία του Αζερμπαϊτζάν στην αποσχισθείσα περιφέρεια του Ναγκόρνο-Καραμπάχ.

Η Αρμενία και η Ρωσία, οι οποίες είναι σύμμαχοι βάσει συνθήκης, βρίσκονται τις τελευταίες εβδομάδες στα μαχαίρια. Το Γερεβάν έχει κατηγορήσει τη Μόσχα ότι δεν τηρεί τις υποσχέσεις της ούτε προς την Αρμενία ούτε προς τον αρμενικό πληθυσμό του Ναγκόρνο-Καραμπάχ.

Δημόσιος έπαινος για τον Μασκ

Από την άλλη, ο Ρώσος πρόεδρος έπλεξε το εγκώμιο του νοτιοαφρικανικής καταγωγής επιχειρηματία Ήλον Μασκ, τον οποίο χαρακτήρισε «εξαίρετο άνθρωπο» και επιχειρηματία και του οποίου η εταιρεία SpaceX έχει αναδειχθεί σε σημαντικό παίκτη στη βιομηχανία των διαστημικών μεταφορών.

Αυτός ο δημόσιος έπαινος εκ μέρους του κου Πούτιν έγινε λίγες ημέρες αφότου ο κος Μασκ είπε ότι απέρριψε πέρυσι το αίτημα της Ουκρανίας να ενεργοποιήσει το δορυφορικό δίκτυο Starlink πάνω από το λιμάνι της Σεβαστούπολης, στην Κριμαία, για να βοηθήσει σε μια επίθεση εναντίον του ρωσικού στόλου, εξηγώντας ότι φοβόταν πως θα γινόταν συνεργός σε μια «σημαντική» πολεμική ενέργεια.

Ο πρώην πρόεδρος της Ρωσίας Ντμίτρι Μεντβέντεφ επαίνεσε επίσης τον Μασκ με ανάρτησή του στην πλατφόρμα Χ για αυτήν την απόφασή του, για την οποία Ουκρανοί πολιτικοί του άσκησαν δριμεία κριτική.

Ο κος Πούτιν, μιλώντας σε οικονομικό φόρουμ στη ρωσική Άπω Ανατολή, δεν αναφέρθηκε στο θέμα του Starlink, όταν όμως ρωτήθηκε για την επιτυχία της εταιρείας SpaceX, απάντησε: «Όσον αφορά τις ιδιωτικές επιχειρήσεις και τον Ήλον Μασκ (…) είναι αναμφίβολα εξαίρετο πρόσωπο. Αυτό πρέπει να το αναγνωρίσουμε και νομίζω ότι το αναγνωρίζει όλος ο κόσμος. Είναι ένας δραστήριος και ταλαντούχος επιχειρηματίας και έχει πετύχει πολλά, με τη στήριξη και του αμερικανικού κράτους».

Ο Ρώσος πρόεδρος είπε ότι η Μόσχα σχεδιάζει να συνεχίσει το δικό της διαστημικό πρόγραμμα, παρά την αποτυχία της αποστολής της στη Σελήνη τον περασμένο μήνα.

Τη στήριξη της ΕΕ στη χώρα μας μετά τις καταστροφικές πλημμύρες με ποσό που θα φτάσει τα 2,2 δισεκατομμύρια ευρώ εξασφάλισε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κατά τη συνάντησή του χθες στο Στρασβούργο με την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν και μέλη του Κολεγίου των Επιτρόπων.

Το θέμα της συνάντησης ήταν η ευρωπαϊκή στήριξη της χώρας μας για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων των πρόσφατων φυσικών καταστροφών. Στις διευρυμένες συνομιλίες έλαβαν μέρος, από την πλευρά της κυβέρνησης, ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης, ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Χρήστος Σταϊκούρας, ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Λευτέρης Αυγενάκης, ο Αναπληρωτής Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Νίκος Παπαθανάσης και ο Υφυπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Θάνος Πετραλιάς.

Από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής συμμετείχαν ο Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος Βάλντις Ντομπρόβσκις, ο Αντιπρόεδρος Μαργαρίτης Σχοινάς, ο Επίτροπος αρμόδιος για τον Προϋπολογισμό και τη Διοίκηση Γιοχάνες Χαν, ο Επίτροπος αρμόδιος για την Απασχόληση και τα Κοινωνικά Δικαιώματα Νίκολας Σμιτ, ο Επίτροπος αρμόδιος για την Οικονομία Πάολο Τζεντιλόνι, ο Επίτροπος αρμόδιος για τη Γεωργία Γιάνουτζ Βοϊτσεκόφκι και η Επίτροπος αρμόδια για τη Συνοχή και τις Μεταρρυθμίσεις Ελίσα Φερέιρα.

Στη συνέχεια, ο Πρωθυπουργός είχε συνάντηση με τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος Μάνφρεντ Βέμπερ.

Η πρόεδρος της Κομισιόν στις δηλώσεις της τόνισε ότι η ΕΕ είναι δίπλα την Ελλάδα για να διοχετεύσει πόρους και από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλληλεγγύης, με πρώτο πακέτο που θα φτάνει τα 400 εκ ευρω για το επόμενο έτος. Η χώρα μας, όπως είπε η κα Φον ντερ Λάιεν, μπορεί να χρησιμοποιήσει πόρους και από το πρόγραμμα Next Generation 2, σε συνεργασία με την ΕΕ, επισημαίνοντας ότι η επιτροπή θα είναι δίπλα στην Ελλάδα για να φτιαχτεί ό,τι καταστράφηκε.

«Το κύριο μήνυμά μου είναι ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα είναι επινοητική, θα είμαστε γρήγοροι και ευέλικτοι, θα κινητοποιήσουμε όλους τους πόρους της ΕΕ που μπορούν να αναπτυχθούν», είπε η πρόεδρος της Κομισιόν, επισημαίνοντας πέντε σημαντικές ροές χρηματοδότησης που θα μπορούσαν να κινητοποιηθούν:

Πρώτον, η χρησιμοποίηση κονδυλίων συνοχής από την προηγούμενη προγραμματική περίοδο που δεν έχουν δαπανηθεί, τα οποία διαφορετικά θα χαθούν, και θα διατεθεί «εμπροσθοβαρώς μέρος των τρεχόντων κονδυλίων συνοχής», όπως είπε.

Δεύτερον, το ίδιο ισχύει και για το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+, , και αφού αυτά τα κονδύλια θα χάνονταν, μπορούν να εκταμιευθούν φέτος.

Το τρίτο σημείο, όπως είπε η κα Φον Ντερ Λάιεν, είναι η Κοινή Αγροτική Πολιτική, που μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο, αφού υπάρχουν δύο αχρησιμοποίητα κονδύλια από το προηγούμενο ελληνικό πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης.

«Συνολικά, η Ελλάδα θα μπορούσε να κινητοποιήσει έως και 2,25 δισεκατομμύρια ευρώ. Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι έτοιμη να αξιολογήσει ελληνικό αίτημα για στήριξη από το Ταμείο Αλληλεγγύης. Εν προκειμένω είναι σημαντικό τα κράτη-μέλη να συμφωνήσουν με την πρότασή μας για προσαύξηση των κεφαλαίων του Ταμείου Αλληλεγγύης. Αν αυτό συμβεί το επόμενο έτος, θα μπορούσαμε να διαθέσουμε έως 400 εκατομμύρια ευρώ», είπε.

Τέλος, η Ελλάδα θα μπορούσε να εξετάσει το ενδεχόμενο να χρησιμοποιήσει ορισμένους από τους πόρους του Next Generation EU, και όπως είπε η πρόεδρος της Κομισιόν «πρέπει όλοι να επιδείξουμε τη μέγιστη δυνατή ευελιξία, διότι η πρόταση για αναθεώρηση του εθνικού προγράμματος μόλις υποβλήθηκε».

Από την πλευρά του, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ευχαρίστησε την πρόεδρο της Κομισιόν για την ταχύτητα με την οποία ανταποκρίθηκε και που βρίσκεται στο πλευρό της Ελλάδας, ενώ τόνισε ότι η χώρα μας μέσα σε διάστημα ενός μηνός υπέστη δύο πολύ μεγάλες καταστροφές. Πρώτα την μεγάλη πυρκαγιά στον Έβρο που, όπως είπε, είναι η μεγαλύτερη στην ιστορία της Ευρώπης και στη συνέχεια την κακοκαιρία Daniel στη Θεσσαλία και την Κεντρική Ελλάδα «με τις χειρότερες πλημμύρες στην ιστορία της χώρας και της Ευρώπης».

Παράλληλα ο πρωθυπουργός έδειξε μια φωτογραφία από τη Μεταμόρφωση πριν και μετά την κακοκαιρία, σχολιάζοντας πως δεν έχουμε ξαναδεί παρόμοια καταστροφή. Εξέφρασε τα συλλυπητήριά του στους ανθρώπους που πενθούν για την απώλεια αγαπημένων προσώπων και ευχαρίστησε τις ομάδες μηχανισμού έκτακτης ανάγκης, την Πολιτική Προστασία, τους εθελοντές, που συμμετέχουν ακόμη ενεργά στην προσπάθεια.

Το σημαντικότερο, είπε, είναι οι ζωές των ανθρώπων και οι περιουσίες τους. «Προτεραιότητά μας είναι να επιστρέψουν στα σπίτια τους, στις επιχειρήσεις τους και στηριζόμαστε στην υποστήριξη της Ευρώπης. Το καλό είναι ότι η Οικονομία μας είναι σε καλή κατάσταση και είμαστε σε θέση να καλύψουμε πρώτες ανάγκες χωρίς να παρεκκλίνουμε από τους στόχους του προϋπολογισμού», υπογράμμισε.

Αναλυτικά οι δηλώσεις

Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν: Κύριε Πρωθυπουργέ, αγαπητέ Κυριάκο, σε ευχαριστώ πολύ που ήρθες εδώ, στο Στρασβούργο. Είμαι συγκλονισμένη από τις πρόσφατες φυσικές καταστροφές που έπληξαν την Ελλάδα και τους πολίτες της. Μου δείξατε τις φωτογραφίες, είναι κάτι απερίγραπτο. Για πρώτη φορά βλέπουμε ότι η Ελλάδα αντιμετώπισε τις πιο δραματικές δασικές πυρκαγιές που έχει βιώσει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Ουδέποτε στο παρελθόν έχει καταστραφεί μια τόσο μεγάλη έκταση από δασικές πυρκαγιές.

Στη συνέχεια, πλημμύρες έπληξαν μεγάλες περιοχές της Ελλάδας, για παράδειγμα τον κάμπο της Θεσσαλίας. Οι εικόνες από τη Λάρισα είναι συγκλονιστικές. Επιτρέψτε μου να σας διαβεβαιώσω ότι οι σκέψεις μας είναι με όλες τις γυναίκες, τους άνδρες και τα παιδιά που υπομένουν με θάρρος αυτές τις καταστροφές και θρηνούμε για τις ζωές που χάθηκαν.

Η Ευρώπη στέκεται στο πλευρό του ελληνικού λαού και θέλω η Ελλάδα και ο ελληνικός λαός να γνωρίζουν ότι είμαστε μαζί τους. Η Ένωσή μας είναι μια ένωση αλληλεγγύης. Επομένως, ήταν πολύ σημαντικό για εμάς που μπορέσουμε να συναντηθούμε σήμερα, εδώ. Κυριάκο, σε ευχαριστώ πολύ που ήρθες και που συζητήσαμε για αυτή την αλληλεγγύη, μαζί με τους Υπουργούς σας και τους Επιτρόπους μας.

Συζητήσαμε τους καλύτερους τρόπους με τους οποίους μπορούμε να βοηθήσουμε τον ελληνικό λαό. Θα χρειαστούν πολλές επενδύσεις για την ανοικοδόμηση, αλλά είναι επίσης απαραίτητη η άμεση στήριξη και βοήθεια για την αποκατάσταση των μέσων βιοπορισμού.

Το κύριο μήνυμά μου είναι ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα είναι επινοητική, θα είμαστε γρήγοροι και ευέλικτοι, θα κινητοποιήσουμε όλους τους πόρους της ΕΕ που μπορούν να αναπτυχθούν. Επιτρέψτε μου να επικεντρωθώ σε πέντε σημαντικές ροές χρηματοδότησης που θα μπορούσαν να κινητοποιηθούν.

Πρώτον, θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε κονδύλια συνοχής από την προηγούμενη προγραμματική περίοδο που δεν έχουν δαπανηθεί, τα οποία διαφορετικά θα χαθούν – πρόκειται λοιπόν για φρέσκα χρήματα – και να διαθέσουμε εμπροσθοβαρώς μέρος των τρεχόντων κονδυλίων συνοχής.

Δεύτερον, το ίδιο ισχύει και για το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+, το οποίο θα μπορούσε να κινητοποιηθεί και σε αυτή την περίπτωση. Αυτά τα κονδύλια θα χάνονταν και μπορούν να εκταμιευθούν φέτος. Έτσι, μέρος των χρημάτων που μπορούν να διατεθούν άμεσα στους Έλληνες πολίτες για τη στήριξή τους θα είναι ευρωπαϊκά χρήματα.

Το τρίτο σημείο είναι η Κοινή Αγροτική Πολιτική, που μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο. Εδώ υπάρχουν δύο αχρησιμοποίητα κονδύλια από το προηγούμενο ελληνικό πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης. Αλλά εξετάζουμε επίσης τα κονδύλια του τρέχοντος ελληνικού στρατηγικού σχεδίου της ΚΑΠ και θα εξετάσουμε το γεωργικό αποθεματικό για το επόμενο έτος. Αυτά τα κονδύλια θα μπορούσαν, για παράδειγμα, να συμβάλουν στην αποκατάσταση των δασικών ή γεωργικών υποδομών.

Πρέπει να γίνουν πολλά. Συνολικά, η Ελλάδα θα μπορούσε να κινητοποιήσει έως και 2,25 δισεκατομμύρια ευρώ.

Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι έτοιμη να αξιολογήσει ελληνικό αίτημα για στήριξη από το Ταμείο Αλληλεγγύης. Εν προκειμένω είναι σημαντικό τα κράτη-μέλη να συμφωνήσουν με την πρότασή μας για προσαύξηση των κεφαλαίων του Ταμείου Αλληλεγγύης. Αν αυτό συμβεί το επόμενο έτος, θα μπορούσαμε να διαθέσουμε έως 400 εκατομμύρια ευρώ.

Τέλος, η Ελλάδα θα μπορούσε να εξετάσει το ενδεχόμενο να χρησιμοποιήσει ορισμένους από τους πόρους του NextGenerationEU. Φυσικά, στο πλαίσιο του NextGenerationEU πρέπει όλοι να επιδείξουμε τη μέγιστη δυνατή ευελιξία, διότι η πρόταση για αναθεώρηση του εθνικού προγράμματος μόλις υποβλήθηκε. Θα εργαστούμε λοιπόν με βάση αυτό.

Οι υπηρεσίες της Επιτροπής θα συνεργαστούν στενά πάνω σε όλες αυτές τις επιλογές με τις ελληνικές αρχές. Αποφασίσαμε να συγκροτήσουμε μια ειδική ομάδα εργασίας η οποία θα ξεκινήσει αμέσως δουλειά, σήμερα. Μαζί θα βρούμε τους καλύτερους δυνατούς τρόπους για να βοηθήσουμε τους Έλληνες. Ο ελληνικός λαός μπορεί να βασίζεται στην Ευρώπη για ταχεία στήριξη, μέγιστη ευελιξία. Στεκόμαστε στο πλευρό σας, όχι μόνο σε αυτή την δύσκολη συγκυρία, αλλά και για την ανοικοδόμηση και την ανασυγκρότηση.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Ευχαριστώ, κα Πρόεδρε, αγαπητή Ούρσουλα. Πρώτα απ’ όλα, σε ευχαριστώ για την ταχύτητα με την οποία ανταποκρίθηκες στο αίτημά μου να συναντηθούμε με εσένα και το επιτελείο σου ώστε να συζητήσουμε, όπως κάναμε σήμερα, σε μια πολύ εποικοδομητική συνάντηση, τους τρόπους με τους οποίους η Ευρώπη μπορεί να σταθεί στο πλευρό του ελληνικού λαού σε αυτές τις εξαιρετικά δύσκολες στιγμές.

Θα ήθελα αρχικά να αναφερθώ στη σοβαρότητα της παρούσας κατάστασης. Τον τελευταίο μήνα η Ελλάδα υπέστη δύο  φυσικές καταστροφές ιστορικών διαστάσεων. Η πυρκαγιά στην περιοχή του Έβρου είναι η μεγαλύτερη πυρκαγιά στην ιστορία της Ευρώπης. Και σαν να μην έφτανε αυτό, ύστερα μας χτύπησε και η μεγάλη κακοκαιρία Daniel, η οποία έπληξε ιδιαίτερα έντονα τις περιοχές της Θεσσαλίας και της κεντρικής Ελλάδας. Είχαμε τις χειρότερες πλημμύρες στην ιστορία μας. Πρόκειται ίσως για μία από τις ισχυρότερες καταιγίδες που έχουν πλήξει την Ευρώπη.

Θα ήθελα να εκφράσω και πάλι τα συλλυπητήριά μου σε όσους έχασαν αγαπημένα τους πρόσωπα σε αυτήν την κακοκαιρία. Θα ήθελα να ευχαριστήσω τα συνεργεία έκτακτων αναγκών, την Πολιτική Προστασία, τις Ένοπλες Δυνάμεις μας, όλους τους εθελοντές που εξακολουθούν, αυτή τη στιγμή που μιλάμε, να επιχειρούν στο πεδίο, αντιμετωπίζοντας τις συνέπειες αυτής της πρωτοφανούς φυσικής καταστροφής.

Αυτή είναι μόνο μία φωτογραφία από το χωριό Μεταμόρφωση – πώς ήταν πριν την καταιγίδα, πώς είναι τώρα. Δυστυχώς έχουμε δεκάδες οικισμούς που βρίσκονται σε παρόμοια κατάσταση. Είχαμε τεράστιες ζημιές στην αγροτική μας παραγωγή, σημαντικές ζημιές στις υποδομές μας και κυρίως επλήγησαν οι ζωές των ανθρώπων, τα σπίτια των οποίων έχουν πλημμυρίσει. Επομένως, πρώτη μας προτεραιότητα είναι να διασφαλίσουμε ότι αυτοί οι άνθρωποι θα μπορέσουν να επιστρέψουν στα σπίτια τους, ότι οι επιχειρήσεις θα μπορέσουν να επαναλειτουργήσουν. Και βασιζόμαστε στη στήριξη της Ευρώπης για να μπορέσουμε να το πετύχουμε αυτό.

Είναι θετικό ότι, αν μη τι άλλο, η οικονομία μας έχει πολύ καλές επιδόσεις. Είμαστε σε θέση να καλύψουμε πολλές άμεσες ανάγκες χωρίς να αποκλίνουμε από τους δημοσιονομικούς μας στόχους. Θεωρώ, όμως, ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει γρήγορα, όπως είπατε, να δείξει τη μέγιστη δυνατή στήριξη αλλά και τη μέγιστη δυνατή ευελιξία, να παρουσιάσει καινοτόμες ιδέες για το πώς θα στηρίξει την Ελλάδα άμεσα, αλλά επίσης σε βραχυπρόθεσμο προς μεσοπρόθεσμο ορίζοντα.

Πιστεύω ότι αναφερθήκατε σε πολλά από τα θέματα που συζητήσαμε. Έχουμε ακόμη πρόσθετα αχρησιμοποίητα κονδύλια που θα είχαν χαθεί, όπως συμβαίνει σε αυτά τα προγράμματα, και τα οποία μπορούν να διατεθούν για την άμεση στήριξη των πολιτών και των επιχειρήσεων. Πιστεύω ότι είναι σημαντικό να είναι γνωστό ότι μέρος της υποστήριξης που θα λάβουν τις επόμενες εβδομάδες θα περιλαμβάνει και ευρωπαϊκά χρήματα.

Και βέβαια, ο επαναπρογραμματισμός των χρηματοδοτικών εργαλείων που διαθέτουμε για την επόμενη περίοδο θα μας επιτρέψει να ανακατευθύνουμε περισσότερα από 2 δισεκατομμύρια ευρώ προς την ανοικοδόμηση, αλλά και να ξαναχτίσουμε καλύτερα ό,τι έχει καταστραφεί. Θέλω να το τονίσω αυτό, διότι είναι ξεκάθαρο ότι οι παλιοί «κανόνες του παιχνιδιού» δεν ισχύουν πλέον για αυτό που βιώνουμε. Και, φυσικά, αυτό ισχύει και για τα μέσα που πρέπει να κινητοποιήσει η Ευρώπη ώστε να στηρίξει τις χώρες που υφίστανται τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.

Έχουμε συζητήσει πολλές φορές – και η Επιτροπή είναι πολύ υποστηρικτική – τη διοχέτευση σημαντικά περισσότερων κονδυλίων στο Ταμείο Αλληλεγγύης. Το Ταμείο Αλληλεγγύης σχεδιάστηκε πριν από 20 χρόνια. Είναι σαφές ότι δεν εξυπηρετεί τον σκοπό του, όχι από πλευράς διαδικασιών αλλά από την άποψη του μεγέθους των διαθέσιμων κονδυλίων. Θα αποτελέσει, λοιπόν, προσωπική μου αποστολή να πείσω τους συναδέλφους μου στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ότι πρέπει να αυξήσουμε σημαντικά τα κονδύλια του Ταμείου Αλληλεγγύης, προκειμένου να στηρίξουμε χώρες που πλήττονται από φυσικές καταστροφές οι οποίες συνδέονται άμεσα με την κλιματική αλλαγή.

Υπάρχουν, όμως, και άλλοι τύποι φυσικών καταστροφών για τις οποίες κράτη χρειάζονται υποστήριξη. Αυτό ασφαλώς ισχύει και για το γεωργικό αποθεματικό, το οποίο είναι λιγότερο από 500 εκατομμύρια, εν μέσω των σημαντικών επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Είναι επίσης πολύ σαφές ότι πρέπει να κινητοποιήσουμε πρόσθετα κεφάλαια για τον σκοπό αυτό.

Υπάρχουν πολλές ιδέες, αλλά πρέπει να πείσουμε τους συναδέλφους μας στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ότι αυτό αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα. Νομίζω ότι το σημαντικό τώρα είναι, όπως επισημάνατε, να μην απελπιστούμε. Θα ανοικοδομήσουμε, η Ευρώπη θα μας στηρίξει σε αυτή την προσπάθεια. Και θα ήθελα να σας ευχαριστήσω και πάλι, κα Πρόεδρε, για την ταχύτητα με την οποία ανταποκριθήκατε στο αίτημά μου.

Θα ήθελα να επισημάνω ότι έχουμε ήδη συστήσει, όπως είπατε, μια ειδική ομάδα εργασίας που θα εργαστεί ενδελεχώς για να ξεπεραστεί η παραδοσιακή γραφειοκρατία και να διασφαλιστεί ότι τα όποια χρήματα εκταμιεύονται από την Ευρώπη θα φτάσουν στον τελικό προορισμό τους το συντομότερο δυνατό. Και ξέρω ότι, όπως και σε πολλές άλλες περιπτώσεις τα τελευταία χρόνια, μπορούμε να υπολογίζουμε στην προσωπική σας υποστήριξη. Μπορούμε να βασιστούμε στην υποστήριξη της Ευρώπης. Η Ευρώπη έχει στηρίξει την Ελλάδα σε πολύ δύσκολες περιόδους και είμαι βέβαιος ότι θα κάνει το ίδιο και τώρα.

 

Η φράση «ο ασθενής της Ευρώπης» πιστώνεται στον τσάρο Νικόλαο Α’, ο οποίος θεωρείται ότι την επινόησε για να περιγράψει την Οθωμανική Αυτοκρατορία το 1853, στην κατάρρευσή της. Έκτοτε, ο …τίτλος αλλάζει κάθε τόσο χέρια – έχει περάσει ασφαλώς και από τα ελληνικά. Η Γερμανία, ωστόσο, είχε καταφέρει να διανύσει τουλάχιστον δύο δεκαετίες στη θέση του ισχυρού, ο οποίος «έδειχνε» κάθε τόσο άλλους ως ασθενείς. Τώρα, ο τίτλος επιστρέφει στο Βερολίνο. Και αυτήν τη φορά χωρίς πειστικές δικαιολογίες.

Σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, η Γερμανία, η τέταρτη μεγαλύτερη οικονομική δύναμη στον κόσμο και η πρώτη στην Ευρώπη, θα είναι η μόνη ανεπτυγμένη χώρα της οποίας το ΑΕΠ δεν θα αυξηθεί κατά το τρέχον έτος. Πριν από 20 χρόνια, η Γερμανία αντιμετώπιζε συνεχή μείωση του ΑΕΠ της, υψηλή ανεργία και χαμηλή ζήτηση των προϊόντων της στο εξωτερικό. Οι μεταρρυθμίσεις, όμως, του τότε καγκελάριου Γκέρχαρντ Σρέντερ, μπορεί να κόστισαν στον ίδιο την εξουσία, αλλά οδήγησαν στο μεγάλο «μπουμ» της απασχόλησης και στην επιστροφή της γερμανικής οικονομίας στην ανάπτυξη. Με μια λεπτομέρεια: δομικά στοιχεία της ανάκαμψης υπήρξαν η φθηνή (ρωσική) ενέργεια και τα (φθηνά) εργατικά χέρια από την ανατολική Ευρώπη.

Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 τα άλλαξε όλα: η Γερμανία έχασε τη Ρωσία ως ενεργειακό προμηθευτή και αξιόπιστο εμπορικό εταίρο. Η σχεδόν καθολική εξάρτησή της από τη ρωσική ενέργεια οδήγησε σε ανατροπές που δεν είχαν προβλεφθεί και οι οποίες επιπλέον έθεταν υπό αμφισβήτηση υπαρξιακά ζητήματα του κυβερνητικού συνασπισμού. Οι ανατροπές αυτές, όπως συμβαίνει συνήθως, αποδείχθηκαν εξαιρετικά κοστοβόρες. Η εξασφάλιση εναλλακτικών αγορών ενέργειας, η οικονομική στήριξη των νοικοκυριών, η εγκατάλειψη σημαντικών στοιχείων της «πράσινης» μετάβασης προκειμένου να μην καταρρεύσει η βιομηχανία, κόστισαν και κοστίζουν στη Γερμανία χρήματα που σε μεγάλο βαθμό δανείζεται.

Το αποτέλεσμα; Κατά το β’ τρίμηνο του 2023 η ανάπτυξη παρέμεινε στο 0,1%, ενώ εδώ και έναν χρόνο η οικονομία βρίσκεται σε οριακή ύφεση και ο πληθωρισμός αποδεικνύεται ιδιαίτερα ανθεκτικός, στο 6,2%. Ο συνδυασμός των δύο έχει οδηγήσει σε στασιμοπληθωρισμό (Stagflation), ενώ το Γερμανικό Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών DIW διόρθωσε την πρόβλεψή του για την ανάπτυξη κατά το τρέχον έτος, από -0,2% σε -0,4%. «Τα νοικοκυριά ξοδεύουν κάπως, λόγω και της μείωσης του πληθωρισμού, αλλά η προσανατολισμένη στις εξαγωγές γερμανική οικονομία επιταχύνει τους ρυθμούς της υπερβολικά αργά, παρά τη βελτιωμένη κατάσταση της παγκόσμιας οικονομίας», ανακοίνωσε το DIW, εξηγώντας ότι μεγάλο πρόβλημα παραμένει η περιορισμένη ζήτηση από την Κίνα. Σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία, τον Ιούλιο οι εξαγωγές προς την Κίνα, οι οποίες φθάνουν το 3% του γερμανικού ΑΕΠ, συρρικνώθηκαν κατά περισσότερο από 6% σε σχέση με το προηγούμενο έτος.

Στο μεταξύ, οι Γερμανοί παραμένουν …Γερμανοί. Παρά τις αυξήσεις στους μισθούς που σημείωσαν ρυθμό ρεκόρ κατά το β’ τρίμηνο με 6,6%, πυροδοτώντας φόβους για αύξηση του πληθωρισμού, επιμένουν να μην ξοδεύουν όσο θα ήθελε η κυβέρνηση. Οι δείκτες κατανάλωσης και καταναλωτικής πίστης κατρακυλούν, υπό τον φόβο μιας νέας ενεργειακής κρίσης και των συνεπειών της παράτασης του πολέμου. Ο «στασιμοπληθωρισμός» προκαλεί απαισιοδοξία, εξηγεί στο CNN ο Τόμας Ομπστ από το Ινστιτούτο της Κολωνίας.

Χρεοκόπησε το οικονομικό μοντέλο;

Ο πόλεμος αποκάλυψε μεταξύ άλλων και τις αδυναμίες του οικονομικού μοντέλου της χώρας, το οποίο αποτελεί ένα μίγμα ανταγωνιστικού κόστους, τεχνολογικής υπεροχής και γεωπολιτικής σταθερότητας. Αυτήν τη στιγμή θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι κανένα από τα τρία στοιχεία δεν υφίσταται. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι δύο βιομηχανικοί τομείς στους οποίους η Γερμανία είχε συνηθίσει να ηγείται παγκοσμίως, η χημική/φαρμακευτική βιομηχανία και η αυτοκινητοβιομηχανία, χάνουν σταδιακά τον ρόλο τους. Η πρώτη λόγω των προβλημάτων στην προμήθεια πρώτων υλών και γραφειοκρατίας και η δεύτερη λόγω, αφενός αυξημένου κόστους παραγωγής, χαμηλής ζήτησης, κακού στρατηγικού σχεδιασμού και αδυναμίας να προβλεφθεί – αν όχι να διαμορφωθεί – το μέλλον της αυτοκίνησης και αφετέρου λόγω του μεγάλου πλέον ανταγωνισμού.

Αν σκεφτεί κανείς μόνο την ηλεκτροκίνηση, οι γερμανικές εταιρίες τρέχουν σήμερα να προλάβουν την Tesla του Ήλον Μασκ και τους Κινέζους κατασκευαστές. Είναι χαρακτηριστικό ότι ένα στα δύο ηλεκτρικά αυτοκίνητα που πωλούνται παγκοσμίως βρίσκεται στην Κίνα και ότι οι Κινέζοι επιλέγουν όλο και περισσότερο εγχώρια προϊόντα. Η BYD, η μεγαλύτερη αυτοκινητοβιομηχανία της χώρας, πούλησε κατά το α’ εξάμηνο του έτους κατά 29% περισσότερα ηλεκτρικά  αυτοκίνητα από ό,τι η Tesla και κατά 20 φορές περισσότερα από την Volkswagen στην Κίνα. Συνολικά, το 80% των ηλεκτρικών αυτοκινήτων στην Κίνα προέρχεται πλέον από εγχώριες εταιρίες και μεταξύ των δέκα πρώτων μοντέλων σε πωλήσεις, δεν υπάρχει κανένα γερμανικό αυτοκίνητο. Η VW πάντως, προκειμένου να αντιμετωπίσει την επίθεση, προχώρησε σε σύμπραξη με την κινεζική αυτοκινητοβιομηχανία Xpeng, με στόχο να φέρει στην αγορά της ασιατικής χώρας δύο νέα ηλεκτροκίνητα μοντέλα έως το 2026.

Οι Κινέζοι, όμως, φαίνεται ότι έχουν μεγαλύτερες φιλοδοξίες και διεκδικούν πλέον με απαιτήσεις και την αγορά των πολυτελών αυτοκινήτων, ασκώντας σοβαρή πίεση στις BMW, Mercedes και Audi, ακόμη και στην Porsche. Ένας από τους λόγους είναι η τεχνολογική πρόοδος της Κίνας, η οποία, στην περίπτωση των αυτοκινήτων, διατίθεται σε σαφώς πιο προσιτές τιμές από αυτή των Γερμανών, που είχαν συνηθίσει να μοσχοπουλούν ως «έξτρα» τις διάφορες πολυτέλειες των αυτοκινήτων τους.

«Οι Κινέζοι εξελίσσονται σε υπερδύναμη στην αυτοκίνηση», δήλωσε στην DW ο Φαμπιάν Πιοντέκ, ειδικός αναλυτής της αυτοκίνησης για την AlixPartners, προβλέποντας ότι οι εποχές της κερδοφορίας των γερμανικών αυτοκινητοβιομηχανιών φθάνουν στο τέλος τους. Ταυτόχρονα, τα υψηλά επιτόκια δανεισμού, σε συνδυασμό με την αύξηση του κόστους των υλικών και της ενέργειας, έχουν παραλύσει τον κατασκευαστικό κλάδο, με τις ακυρώσεις αδειών οικοδομής να αυξάνονται ραγδαία. Όπως ανακοίνωσε το Ινστιτούτο Οικονομικών Μελετών Ifo του Μονάχου, το 40% των κατασκευαστικών εταιριών ανέφερε έλλειψη παραγγελιών κατά μέσο όρο ύψους 10,8% σε σχέση με το προηγούμενο έτος.

Τα ειδικά προβλήματα της γερμανικής οικονομίας είναι λίγο πολύ γνωστά: χαμηλή ζήτηση από την Κίνα, δημογραφικό, υψηλός εταιρικός φόρος και κόστος παραγωγής. Και αν το πρώτο μπορεί να θεωρηθεί και παροδικό, παρότι οι Κινέζοι έχουν δραστικά περιορίσει την εξάρτησή τους από γερμανικά προϊόντα, τα άλλα δύο δε φαίνεται να αλλάζουν σύντομα – εξ ου και ο τίτλος του «ασθενή της Ευρώπης». Ναι, η πανδημία και ο πόλεμος στην Ουκρανία στοιχειώνουν ακόμη την ατμομηχανή της Ευρώπης, αλλά στην πραγματικότητα μάλλον έφεραν στην επιφάνεια ήδη υπάρχοντα  – και λίγο έως πολύ γνωστά – προβλήματα. Πολλοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι την τελευταία δεκαετία το Βερολίνο δεν έκανε την παραμικρή οικονομική μεταρρύθμιση, με αποτέλεσμα να χάσει έδαφος, ειδικά σε τομείς όπως η ψηφιοποίηση, οι υποδομές και η ανταγωνιστικότητα. Οι πιο απαισιόδοξοι μιλούν ακόμη και για υπαρκτό κίνδυνο «αποβιομηχάνισης» της γερμανικής οικονομίας.

Στον αντίποδα, πολλοί αναλυτές θεωρούν μάλλον υπερβολική την καταστροφολογία, ακόμη και τη συζήτηση για τον «ασθενή της Ευρώπης». Ο Χόλγκερ Σμίντινγκ, ο οικονομολόγος που μίλησε πρώτος για αυτόν τον «ασθενή» το 1998, είναι σήμερα πιο επιφυλακτικός. Όπως έγραψε την περασμένη εβδομάδα σε έκθεσή του για την Berenberg Bank, η Γερμανία βρίσκεται σήμερα σε σαφώς ισχυρότερη θέση: ρεκόρ ποσοστών απασχόλησης, ισχυρή δημοσιονομική κατάσταση, δύο στοιχεία που την καθιστούν ανθεκτικότερη στους οικονομικούς κραδασμούς. Η κυβέρνηση, σημειώνει ο ίδιος, λαμβάνει τώρα και μέτρα διευκόλυνσης της μετανάστευσης εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού, προκειμένου να καλυφθούν τα κενά και νομοθετεί ταχύτερες διαδικασίες για την έγκριση επενδύσεων στις υποδομές.

Ο κος Σμίντινγκ αναδεικνύει ακόμη την ταχύτητα με την οποία η Γερμανία προχώρησε στην κατασκευή τερματικών σταθμών υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) ως απόδειξη ευελιξίας της οικονομίας της. Αυτή η ευελιξία, εξηγεί, οφείλεται επίσης στον μεγάλο αριθμό μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων. «Αυτό είναι και το χαρακτηριστικό που την ξεχωρίζει από τους ανταγωνιστές της. Η Γερμανία είναι η αδιαμφισβήτητη παγκόσμια πρωταθλήτρια των “κρυμμένων πρωταθλητών”», προσθέτει χαρακτηριστικά. Παραλείπει ωστόσο να αναγνωρίσει ότι ήταν η ισχυρή δημοσιονομική κατάσταση της χώρας που της επέτρεψε τελικά να πληρώνει «όσο όσο» προκειμένου να καλύψει τις ανάγκες της.

Ασθενής και η κυβέρνηση;

Στα προβλήματα της γερμανικής οικονομίας θα μπορούσε κανείς να συγκαταλέξει και τον αρμόδιο υπουργό. Ο αντικαγκελάριος και υπουργός Οικονομίας και Κλιματικής Προστασίας Ρόμπερτ Χάμπεκ συγκεντρώνει την αυστηρότερη κριτική εχθρών και φίλων. Είναι που ο ίδιος έχει σπουδάσει λογοτεχνία και φιλοσοφία και έγραφε ποιήματα μέχρι να αναλάβει το υπερυπουργείο; Είναι που κάθε μεγαλόπνοο σχέδιό του αποδεικνύεται ανεφάρμοστο και αναθεωρείται μέχρις εξαντλήσεως; Είναι που μιλάει πολύ και συχνά αφήνει να φανεί ότι δεν καταλαβαίνει τα στοιχειώδη της οικονομίας;

«Από οικονομία; Δεν έχει ιδέα», σχολίαζε την περασμένη εβδομάδα το περιοδικό Focus, αναφερόμενο στη νέα έκκληση – διαταγή του κ. Χάμπεκ προς τους αυτοκινητοβιομήχανους της Γερμανίας, να επενδύσουν στην εγχώρια αγορά. Η αυτοκινητοβιομηχανία έχει «καθήκον» να διατηρήσει τη Γερμανία ανταγωνιστική ως επιχειρηματική τοποθεσία, είπε στους επικεφαλής των εταιρειών. Επί της ουσίας, βέβαια, «καθήκον» των αυτοκινητοβιομηχανιών είναι να παράγουν ανταγωνιστικά αυτοκίνητα. Και θα συνεχίσουν να τα παράγουν στη Γερμανία, δημιουργώντας θέσεις εργασίας, μόνο εάν μπορούν να πουλήσουν τα προϊόντα τους στο εσωτερικό και στο εξωτερικό σε συμφέρουσα τιμή. Η ανταγωνιστικότητα της Γερμανίας ως επιχειρηματικής έδρας, αντιθέτως, είναι στην πραγματικότητα ευθύνη της πολιτείας – με τη δημιουργία υποδομών, ψηφιακών υπηρεσιών, με τους φόρους και βέβαια τις τιμές ενέργειας. Προς έκπληξη του ποιητή κου Χάμπεκ, κανένας διευθυντής αυτοκινητοβιομηχανίας δεν θα συνεχίσει να παράγει στη Γερμανία χωρίς κέρδος, μόνο και μόνο από αυξημένο αίσθημα πατριωτισμού.

Αν όμως πραγματικά το 50% της οικονομίας είναι ψυχολογία, όπως έλεγε ο Λούντβιχ Έρχαρτ, το άλλο δεν μπορεί παρά να είναι η πραγματικότητα. Και η πραγματικότητα σήμερα είναι ότι τα γερμανικά προϊόντα, κυρίως λόγω της ακριβής ενέργειας, έχουν πλέον κόστος παραγωγής που τα καθιστά μη ανταγωνιστικά. Η πρόεδρος του Συνδέσμου Γερμανικών Αυτοκινητοβιομηχανιών Χίλντεγκαρντ Μύλερ προειδοποιεί ότι ο κλάδος δεν θα είναι πλέον σε θέση να διατηρήσει τη θέση του έναντι ξένων ανταγωνιστών, λόγω του δραματικά υψηλού ενεργειακού κόστους.

Αντίστοιχη είναι η κατάσταση στη φαρμακοβιομηχανία, με την ανάπτυξη νέων φαρμάκων στη Γερμανία να καθίσταται διαρκώς λιγότερο ελκυστική. Για πολλά χρόνια, η Γερμανία ήταν πρώτη στην Ευρώπη και δεύτερη στον κόσμο στη διεξαγωγή κλινικών ερευνών για νέα φάρμακα. Σήμερα βρίσκεται μόλις στην έβδομη θέση παγκοσμίως. Τα αίτια; Ενδεικτικά, η έγκριση μιας κλινικής έρευνας απαιτεί στη Γερμανία από 128 έως 298 ημέρες, ενώ στη Γαλλία από 24 έως 76.

Η συνταγή γράφει «λιτότητα»

Αντί όμως για περιορισμό της γραφειοκρατίας, μείωση του ενεργειακού κόστους ή αύξηση των δημόσιων επενδύσεων, η συζήτηση στο Βερολίνο περιστρέφεται σήμερα κυρίως γύρω από τη λιτότητα και από το πώς θα επιστρέψει η χώρα στον μηδενικό δανεισμό και στους ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς. «Η γερμανική κυβέρνηση πρέπει να υιοθετήσει αλλαγές και να τις εφαρμόσει και όχι να προσπαθεί απλώς να εμπεδώσει την ισχύουσα κατάσταση. Αυτό απαιτεί ουσιαστικές δημόσιες επενδύσεις στις υποδομές και στην παιδεία, καθώς και απλοποίηση των κανονισμών και της γραφειοκρατίας», δηλώνει ο Μαρσέλ Φράτσερ, επικεφαλής του DIW στην ισπανική El Pais. Σύμφωνα όμως με τον Κάρστεν Μπρζέσκι, επικεφαλής της ING για τη Γερμανία και την Ευρωζώνη, μια τέτοια αναστροφή της επενδυτικής αδράνειας προϋποθέτει αλλαγές στους δημοσιονομικούς κανόνες της χώρας, ακόμη και παράταση της άρσης του «φρένου χρέους» που αποφασίστηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

Ασχέτως όμως του εάν τελικά η Γερμανία είναι πράγματι και πάλι «ο ασθενής της Ευρώπης», αν υποφέρει από ελαφρύ …κρυολόγημα ή από βαριά νόσο, το βέβαιο είναι ότι η κατάσταση – και η ψυχολογία – δεν θυμίζουν σε τίποτα την προηγούμενη δεκαετία της αδιαμφισβήτητης ευρωστίας. Η δυσαρέσκεια προς την κυβέρνηση αυξάνεται, τα κόμματα του συνασπισμού (SPD, Πράσινοι, FDP) δίνουν την εντύπωση ότι δεν κάνουν μαζί και οι μεγάλες αλλαγές σπρώχνονται συνεχώς προς το απώτερο μέλλον. Μια από τις άμεσες συνέπειες της κατάστασης είναι η ραγδαία άνοδος της ακροδεξιάς. Η Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) παγιώνεται στη δεύτερη θέση των δημοσκοπήσεων με ποσοστά κοντά στο 22% και δεν μπορεί πλέον να περιφρονηθεί ως συγκυριακό φαινόμενο, ειδικά όταν τα προβλήματα της κλιματικής αλλαγής, της μετανάστευσης και του πολέμου θα δυσκολεύουν όλο και περισσότερο τις αποφάσεις της πολιτικής. Η Γερμανία ωστόσο παραμένει η ηγέτιδα δύναμη της Ευρώπης. Και παρά τη συχνά δικαιολογημένη δυσαρέσκεια των εταίρων της για τη στάση της, δεν συμφέρει κανέναν η παρακμή της – ούτε σε οικονομικό ούτε σε πολιτικό επίπεδο.

Της Φαίης Καραβίτη

Τουλάχιστον επτά άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και δεκάδες εξακολουθούν να αγνοούνται μετά τις καταρρακτώδεις βροχές που πλήττουν την Ελλάδα, την Τουρκία και τη Βουλγαρία από τις 5 Σεπτεμβρίου, προκαλώντας πλημμύρες.

Στην Τουρκία, δύο άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στην Κωνσταντινούπολη μετά από ξαφνικές πλημμύρες που σάρωσαν τους δρόμους στις συνοικίες Αρναβούτκοϊ, Μπασακσεχίρ και Κιουτσουκτσεκμετσέ, αφήνοντας πολλούς από αυτούς εντελώς βυθισμένους, σύμφωνα με τον Τούρκο υπουργό Εσωτερικών Αλί Γερλίκαγια.

Βίντεο που κοινοποιήθηκε στο διαδίκτυο δείχνει ορισμένους κατοίκους να μένουν αποκλεισμένοι, αναγκασμένοι να στέκονται πάνω στα οχήματά τους, καθώς οι δρόμοι μετατράπηκαν σε γιγαντιαίες λίμνες.

Ο υπουργός Υγείας της χώρας Φαχρετίν Κόκα δήλωσε ότι 12 άτομα τραυματίστηκαν επίσης εξαιτίας των πλημμυρών, ενώ ο δήμος της Κωνσταντινούπολης δήλωσε ότι περίπου 1.754 σπίτια και χώροι εργασίας επλήγησαν από την έντονη βροχόπτωση.

 

Οι πλημμύρες έκλεισαν επίσης προσωρινά ορισμένους σταθμούς του μετρό, ένα νοσοκομείο και ορισμένους κεντρικούς δρόμους, δήλωσαν αξιωματούχοι.

Περισσότερο από 2.000 προσωπικό έκτακτης ανάγκης αναπτύχθηκε κατά τη διάρκεια της νύχτας για να βοηθήσει τους ντόπιους που είχαν εγκλωβιστεί στα σπίτια, τις επιχειρήσεις και τα οχήματά τους, σύμφωνα με τους αξιωματούχους.

Ο κος Γερλίκαγια δήλωσε ότι σε άλλο σημείο της χώρας δύο άνθρωποι σκοτώθηκαν και άλλοι τέσσερεις αγνοούνται μετά από πλημμύρες που έπληξαν ένα κάμπινγκ στην επαρχία Κιρκλαρελί, η οποία βρίσκεται κοντά στα σύνορα με τη Βουλγαρία.

Έγραψε στο X (πρώην Twitter) αργότερα στις 5 Σεπτεμβρίου ότι οι ομάδες έρευνας εξακολουθούν να προσπαθούν να εντοπίσουν τους αγνοούμενους.

Ρεκόρ βροχόπτωσης

Στην Ελλάδα, ένας άνθρωπος σκοτώθηκε και τουλάχιστον πέντε άνθρωποι αναφέρθηκαν ως αγνοούμενοι μετά τις πλημμύρες, με την κεντρική πόλη του Βόλου, την κοντινή ορεινή περιοχή του Πηλίου και το νησί-θέρετρο της Σκιάθου να δέχονται ποσότητες-ρεκόρ βροχόπτωσης μέσα σε λίγες μόνο ώρες.
Η μετεωρολογική υπηρεσία της Ελλάδας ανέφερε ότι ένα χωριό της περιοχής του Πηλίου δέχθηκε 75,4 εκατοστά βροχής αργά στις 5 Σεπτεμβρίου, το υψηλότερο επίπεδο που έχει καταγραφεί τουλάχιστον από το 2006.

Η μέση ετήσια βροχόπτωση στην περιοχή της Αθήνας είναι περίπου 40 εκατοστά (15,75 ίντσες), σημειώνεται.

Βίντεο που αναρτήθηκε στο διαδίκτυο δείχνει τους δρόμους να έχουν βυθιστεί εντελώς στο νερό, καθώς οι κάτοικοι παλεύουν να προσπαθήσουν να σκουπίσουν το νερό από τα σπίτια τους. Σε ορισμένες περιπτώσεςι, μάλιστα, οι κάτοικοι αναγκάστηκαν να χρησιμοποιήσουν πλαστικές βάρκες για να διασχίζουν τους δρόμους.

 

Στον Βόλο, οι κάτοικοι αγνόησαν τις εντολές να μην οδηγήσουν, με αποτέλεσμα ο δήμαρχος της πόλης να πρέπει να διασχίσει πλημμυρισμένους δρόμους για να παρακαλέσει τους οδηγούς να επιστρέψουν στα σπίτια τους.

Η πυροσβεστική υπηρεσία της Ελλάδας δήλωσε ότι ένας 51χρονος Αλβανός υπήκοος έχασε τη ζωή του όταν ένας τοίχος υποχώρησε και κατέρρευσε πάνω του. Τα τοπικά μέσα ενημέρωσης τον αναγνώρισαν ως κτηνοτρόφο που προσπαθούσε να φτάσει στα ζώα του.

Μεταξύ των αγνοουμένων είναι και ένας 42χρονος Έλληνας, ο οποίος φέρεται να βγήκε από το όχημά του, όπου επέβαινε με τον 16χρονο γιο του, για να το σπρώξει σε ασφαλές σημείο, όταν οι πλημμύρες τον παρέσυραν, δήλωσε στους New York Times ο Βασίλης Βαθρακογιάννης, εκπρόσωπος της πυροσβεστικής υπηρεσίας.
«Το αγόρι βρέθηκε μέσα στο αυτοκίνητο», είπε. «Ψάχνουμε ακόμη τον πατέρα.»

Οι ξαφνικές πλημμύρες και οι έντονες βροχοπτώσεις στην Ελλάδα ακολουθούν τις πυρκαγιές που έπληξαν τη χώρα τις τελευταίες εβδομάδες, σκοτώνοντας 20 άτομα.

2 νεκροί στη Βουλγαρία

Στη Βουλγαρία, δύο άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στην παράκτια πόλη Τσάρεβο μετά από ιστορικό ύψος βροχοπτώσεων, ανακοίνωσε το Υπουργείο Εσωτερικών, σύμφωνα με τοπικά δημοσιεύματα.

Οι έντονες βροχοπτώσεις, οι οποίες συνεχίστηκαν για περισσότερες από 24 ώρες, προκάλεσαν υπερχείλιση ποταμών, και πλημμύρες και κλείσιμο των και δρόμους να κλείσουν, με αποτέλεσμα την εκκένωση των κατοίκων.

 

Αργότερα κηρύχθηκε κατάσταση έκτακτης ανάγκης στο Τσάρεβο, σύμφωνα με τοπικές αναφορές, και οι κάτοικοι έχουν προειδοποιηθεί να μην πίνουν νερό από τη βρύση λόγω μόλυνσης από τα νερά των πλημμυρών.

Οι ομάδες διάσωσης εξακολουθούν να αναζητούν τουλάχιστον τρία άτομα που φέρονται να αγνοούνται στην περιοχή.

Ο πρωθυπουργός Νικολάι Ντενκόφ πραγματοποίησε συνάντηση κρίσης με αξιωματούχους στις 5 Σεπτεμβρίου. Σε συνέντευξη Τύπου που ακολούθησε τη συνάντηση, δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι οι δύο άνθρωποι που έχασαν τη ζωή τους ήταν ένας άνδρας και μια γυναίκα.

Θύματα και στην Ισπανία

Αιφνίδιες πλημμύρες έπληξαν επίσης την Ισπανία από τις 3 Σεπτεμβρίου, σκοτώνοντας τουλάχιστον τρεις ανθρώπους, ενώ άλλοι τρεις αγνοούνται εν μέσω βροχοπτώσεων-ρεκόρ.

Οι ξαφνικές νεροποντές μετέτρεψαν τους δρόμους σε ποτάμια λάσπης, επηρεάζοντας έντονα περιοχές όπως η Μαδρίτη, η Καστίλη-Λα Μάντσα, η Καταλονία και η Βαλένθια, ενώ σε ορισμένες περιοχές έπεσε ισχυρό χαλάζι. Μεταξύ των θυμάτων ήταν ένας νεαρός άνδρας που παγιδεύτηκε σε ένα ασανσέρ που γέμισε με νερό και ένας άλλος άνδρας παγιδεύτηκε μέσα στο όχημά του καθώς αυτό πλημμύρισε, σύμφωνα με την αστυνομία. Ένας 50χρονος άνδρας βρέθηκε επίσης από την αστυνομία να επιπλέει σε ποτάμι κοντά στο σπίτι του στην πόλη Καμαρένα, δήλωσαν οι αξιωματούχοι.

 

Στις 4 Σεπτεμβρίου, η AEMET δήλωσε ότι το φαινόμενο του χαμηλού σημείου αποκοπής – γνωστό και ως δυστυχία του μετεωρολόγου – που είχε προκαλέσει τη νεροποντή άρχισε να απομακρύνεται από τη χώρα.

Στην περιοχή της Μαδρίτης, οι υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης αντιμετώπισαν σχεδόν 1.200 περιστατικά κατά τη διάρκεια της νύχτας, ενώ πυροσβέστες και αστυνομία αναζητούσαν έναν άνδρα στην αγροτική περιοχή Αλδέα ντελ Φρέσνο, νοτιοδυτικά της Μαδρίτης, ανέφεραν οι υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης.

Το υπουργείο Άμυνας ανέφερε ότι είχε στείλει μηχανικούς του στρατού για να κατασκευάσουν μια γέφυρα Bailey – ένα είδος φορητής γέφυρας – στην Αλδέα ντελ Φρέσνο, για να συνδεθούν οι όχθες, αφού η αρχική γέφυρα παρασύρθηκε.

Πολλές γραμμές του μετρό έκλεισαν στο κέντρο της Μαδρίτης νωρίς στις 4 Σεπτεμβρίου, αν και η υπηρεσία αποκαταστάθηκε στο μεγαλύτερο μέρος της πόλης κατά τη διάρκεια του πρωινού, ανέφερε σε ανακοίνωσή του ο φορέας εκμετάλλευσης του μετρό Metro de Madrid.

Ορισμένες συνδέσεις υψηλής ταχύτητας μεταξύ της Μαδρίτης και της νότιας περιφέρειας της Ανδαλουσίας επανήλθαν, αν και τα τρένα λειτουργούσαν με χαμηλότερες από τις κανονικές ταχύτητες.

Της  Katabella Roberts, με πληροφορίες από το Associated Press και το Reuters

Επιμέλεια: Αλία Ζάε

Η κυβέρνηση των ΗΠΑ θα προμηθεύσει τον ουκρανικό στρατό με πυρομαχικά απεμπλουτισμένου ουρανίου, στο πλαίσιο νέας στρατιωτικής βοήθειας που ανήγγειλε χθες, συνολικού ύψους 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων, που κατ’ αυτή θα δώσει «νέα ορμή» στην αντεπίθεση της Ουκρανίας για να ανακαταληφθούν εδάφη που ελέγχουν τώρα οι ένοπλες δυνάμεις της Ρωσίας.

Η βοήθεια ανακοινώθηκε στο Κίεβο από τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν, στο πλαίσιο επίσκεψής του που δεν είχε ανακοινωθεί εκ των προτέρων. «Η πρόοδος της εξελισσόμενης αντεπίθεσης επιταχύνεται τις τελευταίες εβδομάδες και αυτή η νέα βοήθεια θα συμβάλει να αποκτήσει νέα ορμή», διαβεβαίωσε κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, έχοντας πλάι του τον Ουκρανό ομόλογό του Ντμίτρο Κουλέμπα.

Εκτός από τα αντιαρματικά βλήματα, θα συμπεριλάβει επίσης 300 εκατ. δολάρια για την ασφάλεια σε περιοχές που ανακαταλαμβάνονται, 206 εκατ. δολάρια για ανθρωπιστική βοήθεια, 200 εκατ. για την υποστήριξη των τοπικών θεσμών, 90 εκατ. για άρση ναρκοπεδίων και εξουδετέρωση εκρηκτικών και 100 εκατ. δολάρια για τη χρηματοδότηση μελλοντικών αγορών στρατιωτικού εξοπλισμού.

Η αυστηρά στρατιωτική πτυχή, ύψους 175 εκατ. δολαρίων, προβλέπει παραδόσεις οβίδων 120 χιλιοστών με απεμπλουτισμένο ουράνιο, προορισμένων για τα αμερικανικά άρματα μάχης Abrams, που αναμένεται να παραλάβει το Κίεβο μέσα στο φθινόπωρο, διευκρίνισε το Πεντάγωνο σε ανακοίνωσή του.

Οι ΗΠΑ θα στείλουν επίσης συστήματα άμυνας κατά πυραύλων και άλλα πυρομαχικά για συστήματα εκτόξευσης πολλαπλών πυραύλων HIMARS, καθώς και εξοπλισμό επικοινωνιών.

Είναι η πρώτη φορά που οι ΗΠΑ ανακοινώνουν πως θα προμηθεύσουν την Ουκρανία με πυρομαχικά απεμπλουτισμένου ουρανίου, ικανά να διαπερνούν θωρακίσεις αρμάτων, αλλά αμφιλεγόμενα εξαιτίας των τοξικών κινδύνων για τους στρατιωτικούς και τους άμαχους.

Η Βρετανία έχει ήδη στείλει τέτοια πυρομαχικά στο Κίεβο.

Για «εγκληματική ενέργεια» κάνει λόγο η Μόσχα

Ο Ρώσος υφυπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Ριαμπκόφ δήλωσε σήμερα ότι η παροχή από τις ΗΠΑ πυρομαχικών απεμπλουτισμένου ουρανίου στην Ουκρανία είναι «εγκληματική ενέργεια», μετέδωσε το ρωσικό πρακτορείο RIA.

Ο Ριαμπκόφ πρόσθεσε ότι η Ρωσία εξακολουθεί να έχει επαφές με τις ΗΠΑ για ανθρωπιστικά ζητήματα, αλλά δεν συνεργάζεται με την Ουάσιγκτον σε μεγάλα ζητήματα. «Δεν υπάρχει διάλογος εκεί», επεσήμανε ο Ρώσος υφυπουργός σύμφωνα με το πρακτορείο TASS.

Το ουράνιο, μέταλλο εξαιρετικά πυκνό, δεν παραμορφώνεται όταν έρχεται σε επαφή με τον στόχο και γι’ αυτό χρησιμοποιείται για διατρητικές οβίδες και βόμβες ικανές να διαπεράσουν θωρακίσεις μεγάλου πάχους. Πυρομαχικά του είδους διαθέτουν αρκετοί στρατοί, συμπεριλαμβανομένου του ρωσικού. Νομικά, η χρήση τους δεν απαγορεύεται δυνάμει του διεθνούς δικαίου.

Όταν το Λονδίνο ανακοίνωσε πως θα έστελνε τέτοια πυρομαχικά στο Κίεβο, η Μόσχα είχε αντιδράσει έντονα, απειλώντας να χρησιμοποιήσει και αυτή ανάλογα.

Πριν από περίπου δυο μήνες, η Ουάσιγκτον έσπαγε ακόμα ένα ταμπού, προμηθεύοντας με οβίδες διασποράς τον ουκρανικό στρατό, απόφαση που ξεσήκωσε ΜΚΟ.

Από την έναρξη του πολέμου της Ρωσίας και της Ουκρανίας τον Φεβρουάριο του 2022, η κυβέρνηση των ΗΠΑ έχει στείλει ή υποσχεθεί στρατιωτική βοήθεια αξίας 43 και πλέον δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Η ρωσική πρεσβεία στην αμερικανική πρωτεύουσα κατήγγειλε την ανακοίνωση πως θα σταλούν πυρομαχικά απεμπλουτισμένου ουρανίου, κάνοντας λόγο για «απανθρωπιά» και υποστηρίζοντας ότι «οι ΗΠΑ αυταπατώνται αρνούμενες να αποδεχθούν την αποτυχία της λεγόμενης αντεπίθεσης του ουκρανικού στρατού».

«Η απόφαση της αμερικανικής κυβέρνησης να στείλει πυρομαχικά απεμπλουτισμένου ουρανίου στο Κίεβο αποτελεί ξεκάθαρη ένδειξη απανθρωπιάς», έγραψε στο Telegram, τονίζοντας τον κίνδυνο να δημιουργηθούν «κινούμενα ραδιενεργά σύννεφα» από τις εκρήξεις των όπλων αυτών.

«Οι ΗΠΑ μεταφέρουν σκοπίμως όπλα που έχουν επιπτώσεις αδιακρίτως», κατήγγειλε η ρωσική πρεσβεία. Η Ουάσιγκτον «αρνείται να αποδεχθεί την αποτυχία της λεγόμενης αντεπίθεσης των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων» και είναι έτοιμη «να ξεγράψει τις επόμενες γενιές».