«Αν κάτι παρασκευάζεται σε εργοστάσιο, είναι καλύτερο να μείνει εκεί, όχι στο σώμα σας», δήλωσε η Νάσα Γουίντερς, φυσιοπαθητική γιατρός.
Το φαγητό είναι κάτι περισσότερο από θερμίδες: είναι πληροφορία. Αυτό που εισάγουμε στο σώμα μας είναι σήματα.
Σύμφωνα με τη Γουίντερς, ο ύπνος αντανακλά τις καθημερινές μας επιλογές. Όταν το σώμα τροφοδοτείται με καύσιμα κακής ποιότητας, κάθε σύστημα μπορεί να επηρεαστεί — ο ύπνος είναι συχνά ένα από τα πρώτα που υποφέρουν.
Τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα επηρεάζουν αρνητικά τον ύπνο
Έρευνα του 2024 διαπίστωσε ότι τα άτομα που καταναλώνουν περισσότερα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα (UPF) είχαν 53% υψηλότερο κίνδυνο να εμφανίσουν αϋπνία σε σύγκριση με εκείνα που έτρωγαν λιγότερο.
Αρκετοί βιολογικοί μηχανισμοί μπορεί να εξηγήσουν τη σύνδεση. Η μελατονίνη, η ορμόνη που ρυθμίζει τον κύκλο ύπνου-αφύπνισης, παράγεται από τη σεροτονίνη, η οποία με τη σειρά της συντίθεται από το αμινοξύ τρυπτοφάνη. Τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα έχουν συχνά χαμηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες και τρυπτοφάνη, γεγονός που μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα του σώματος να παράγει ορμόνες που ρυθμίζουν τον ύπνο.
Αντίθετα, τα διατροφικά πρότυπα πλούσια σε θρεπτικά συστατικά και φυτικές ίνες σχετίζονται με χαμηλότερη πιθανότητα αϋπνίας. Τα περισσότερα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα στερούνται των θρεπτικών συστατικών που υποστηρίζουν τον ύπνο — μαγνήσιο, βιταμίνες Β, ψευδάργυρο, τρυπτοφάνη, ωμέγα-3 και αντιοξειδωτικά, δήλωσε η Γουίντερς. Τα υπερεπεξεργασμένα στερούνται επίσης φυτικών ινών και πρεβιοτικών, τα οποία θρέφουν το μικροβίωμα του εντέρου, έναν σημαντικό παράγοντα του ύπνου.
Η απουσία των παρακάτω βασικών θρεπτικών συστατικών στα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα έχει άμεσο αντίκτυπο στον ύπνο, δήλωσε η διαιτολόγος-διατροφολόγος Έιντζελ Πλάνελς, με έδρα το Σηάτλ:
Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα: Βοηθούν στη ρύθμιση των κιρκαδικών ρυθμών και στη μείωση της φλεγμονής
Φυτικές ίνες: Σταθεροποιούν το σάκχαρο στο αίμα, που είναι απαραίτητο για μη διακοπτόμενο ύπνο
Τρυπτοφάνη: Απαραίτητη για την παραγωγή σεροτονίνης και μελατονίνης
Ασβέστιο: Βοηθά στη μετατροπή της τρυπτοφάνης σε μελατονίνη
Μαγνήσιο: Προωθεί τη χαλάρωση και την παραγωγή μελατονίνης
Βιταμίνη Β6: Υποστηρίζει τη σύνθεση σεροτονίνης και μελατονίνης
Εκτός από την έλλειψη θρεπτικών συστατικών, η υπερβολική προσθήκη ζάχαρης επίσης συμβάλλει στη μικρότερη διάρκεια και χειρότερη ποιότητα ύπνου. Τροφές με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη, όπως το λευκό ψωμί, τα ζαχαρούχα δημητριακά, τα αρτοσκευάσματα, τα γλυκά και τα αναψυκτικά, προκαλούν απότομη αύξηση στο σάκχαρο του αίματος, που ακολουθείτε από απότομο πέσιμο που μπορεί να ενεργοποιήσει τις ορμόνες του άγχους και να οδηγήσει σε συμπτώματα όπως άγχος, ταχυπαλμία, τρέμουλο και νυχτερινές αφυπνίσεις.
Το νάτριο, που συχνά βρίσκεται σε υψηλή περιεκτικότητα στα επεξεργασμένα τρόφιμα, αυξάνει την αρτηριακή πίεση και προκαλεί αφυδάτωση, διαταράσσοντας περαιτέρω τον ύπνο. Τα πρόσθετα και τα συντηρητικά μπορεί επίσης να επηρεάσουν τη χημεία του εγκεφάλου με τρόπους που δυσκολεύουν τον ύπνο ή την παραμονή στον ύπνο, είπε η Πλάνελς.
Ορισμένα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα περιέχουν επίσης καφεΐνη — σκεφτείτε ενεργειακά ποτά, αναψυκτικά και σνακ με γεύση σοκολάτας — καθιστώντας ακόμη πιο δύσκολο τη βραδινή χαλάρωση.
«Τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα είναι βλαβερά σε πολλαπλά επίπεδα», είπε η Γουίντερς. «Προσπαθούμε να τροφοδοτήσουμε ένα ανθρώπινο σώμα με μη τρόφιμα — δεν είναι περίεργο που το σύστημα καταρρέει.»
Ακόμα και η συσκευασία αυτών των τροφίμων μπορεί να αποτελέσει πρόβλημα. Χημικές ουσίες όπως η BPA, που βρίσκονται συνήθως σε δοχεία υπερεπεξεργασμένων τροφίμων, έχουν συνδεθεί με διαταραχές ύπνου, πιθανώς αυξάνοντας τον κίνδυνο μεταβολικών και καρδιαγγειακών προβλημάτων.
Είναι η κατάσταση αντιστρέψιμη;
Αν υποψιάζεστε ότι τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα επηρεάζουν τον ύπνο σας, τα καλά νέα είναι ότι αλλάζοντας τη διατροφή σας, θα δείτε και αλλαγές στον ύπνο σας, δηλώνει η Γουίντερς.
«Συχνά πιο γρήγορα από ό,τι περιμένουν οι περισσότεροι», σημειώνει.
Μόλις σταθεροποιηθεί το σάκχαρο στο αίμα και η φλεγμονή αρχίσει να υποχωρεί, πολλοί άνθρωποι παρατηρούν βελτίωση του ύπνου τους. Το σώμα σας θέλει να θεραπευτεί — απλώς χρειάζεται τις σωστές συνθήκες. Αυτό δεν είναι ‘εναλλακτική’ επιστήμη — είναι βασική φυσιολογία, επισημαίνει η Γουίντερς
«Έχουμε κανονικοποιήσει ένα επίπεδο δυσλειτουργίας που δεν ήταν καν δυνατό πριν από μερικές γενιές, όταν το φαγητό ήταν φαγητό κι όχι ένα επιστημονικό πείραμα», λέει χαρακτηριστικά.
Ωστόσο, η Πλάνελς παρατηρεί ότι οι αλλαγές στη συμπεριφορά χρειάζονται χρόνο. Η αϋπνία είναι συχνά πολυπαραγοντική. Το άγχος, τα φάρμακα, οι περιβαλλοντικοί παράγοντες και οι συνήθειες επηρεάζουν την ποιότητα του ύπνου μας, είπε, τονίζοντας ότι με τη σωστή υποστήριξη, η βελτίωση είναι απολύτως εφικτή.
Πώς να ξεκινήσετε
Όταν αφήνετε τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα για να βελτιώσετε τον ύπνο σας, επικεντρωθείτε στην κατανάλωση φυσικών, θρεπτικών τροφών, συμβουλεύει η Γουίντερς. Δημιουργήστε τα γεύματά σας με πρωτεΐνες, υγιή λίπη και λαχανικά. Στα ψώνια, εστιάστε στα φρέσκα προϊόντα, το κρέας, τα γαλακτοκομικά και άλλα λιγότερο επεξεργασμένα είδη. Τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα βρίσκονται συνήθως στους κεντρικούς διαδρόμους των σούπερ μάρκετ, οπότε όταν επιχειρείτε να αλλάξετε διατροφική συμπεριφορά, καλύτερα να προσπαθήσετε να τα αποφύγετε.
Ακόμα καλύτερα, για φρούτα και λαχανικά πηγαίνετε στη λαϊκή αγορά, όπου θα αγοράσετε τα προϊόντα κατ’ ευθείαν από τους παραγωγούς και σε πολύ καλύτερες τιμές.
Είναι σημαντικό να ξεκινήσετε με μικρές, διαχειρίσιμες αλλαγές, που θα μπορέσετε να ενσωματώσετε στην καθημερινότητά σας χωρίς δυσφορία, και επιτρέψτε στον εαυτό σας να απαλλαγεί σταδιακά από τις βλαβερές τροφές. Καθώς αναδιαμορφώνονται οι συνήθειές σας, θα διαπιστώσετε ότι το ίδιο σας το σώμα θα αρχίσει να απορρίπτει αυτά που κάποτε επιθυμούσε.
Η Πλάνελς συμβουλεύει τα εξής:
Μαγειρέψτε στο σπίτι: Έτσι ελέγχετε τα συστατικά και αποφεύγετε τα κρυφά πρόσθετα.
Πάρτε μαζί σας σνακ: Αν σας δελεάζει ο αυτόματος πωλητής στη δουλειά, φέρτε τα δικά σας σνακ — φρούτα, ξηρούς καρπούς, σπόρους ή γιαούρτι — για πιο υγιεινές και χορταστικές επιλογές.
Επιλέξτε σύνθετους υδατάνθρακες: Αποφύγετε τους επεξεργασμένους υδατάνθρακες της αγοράς, που βρίσκονται σε είδη όπως τα έτοιμα αρτοσκευάσματα.
Τρώτε έξω με σύνεση: Όταν τρώτε έξω, επιλέξτε πιο υγιεινά συνοδευτικά όπως σαλάτες, λαχανικά ή φρούτα ή επιλέξτε ψητά πιάτα αντί για τηγανητά.
Μείνετε ενυδατωμένοι: Τα επεξεργασμένα τρόφιμα τείνουν να αντικαθιστούν τα υγιή υγρά. Πίνετε άφθονο νερό για να έχετε έναν ξεκούραστο ύπνο.
Όπως η κακή διατροφή μπορεί να επηρεάσει τον ύπνο, έτσι και ο κακός ύπνος μπορεί να επηρεάσει τις διατροφικές επιλογές σας την επόμενη μέρα, οδηγώντας συχνά σε λιγούρα, μεγεθύνοντας την επιθυμία για υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα. Αυτό δημιουργεί έναν κύκλο που είναι δύσκολο να σπάσει. Δίνοντας προσοχή στην τήρηση υγιεινών συνηθειών για τη διατροφή και τον ύπνο — όπως το τακτικό ωράριο, ο περιορισμός του χρόνου μπροστά σε οθόνες πριν τον ύπνο, και η διαχείριση του στρες — μπορεί να ενισχύσει την αποτελεσματικότητα των διατροφικών αλλαγών, επισημαίνει η Πλάνελς.
«Η βελτίωση του ύπνου μέσω της διατροφής είναι ένα ταξίδι, όχι μια λύση που ταιριάζει σε όλους. Εστιάστε στην πρόοδο, όχι στην τελειότητα.»
Ο Δρ Έμπεν Αλεξάντερ βρισκόταν στο κρεβάτι ενός νοσοκομείου, σε βαθύ κώμα, με τον εγκέφαλο κατεστραμμένο από βακτηριακή μηνιγγίτιδα και πιθανότητες επιβίωσης 2%.
Για τις επόμενες επτά ημέρες, ο εγκέφαλός του δεν παρουσίαζε καμία δραστηριότητα. Σύμφωνα με τα ιατρικά πρότυπα, ο Δρ Αλεξάντερ, ένας διακεκριμένος απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής Duke και νευροχειρουργός του Χάρβαρντ, δεν θα έπρεπε να είχε επιστρέψει. Και όμως, όχι μόνο επέζησε, αλλά και βγήκε από το κώμα με μια ιστορία που θα άλλαζε τη ζωή του και θα επέκτεινε τις επιστημονικές θεωρήσεις.
Ενώ βρισκόταν σε κώμα, εγκατέλειψε το σώμα του και είδε τον εαυτό του να αιωρείται πάνω από ένα τοπίο με έντονο φως και χρώμα – ένα φαινόμενο που αναφέρεται ως επιθανάτια εμπειρία στην ιατρική βιβλιογραφία.
Κατά τη διάρκεια της εμπειρίας του, συνάντησε μια λαμπερή γυναίκα που του μετέφερε ένα μήνυμα που δεν θα ξεχάσει ποτέ: «Αγαπιέσαι βαθιά και σε λατρεύουν παντοτινά. Δεν έχεις τίποτα να φοβάσαι. Σε φροντίζουν και με το παραπάνω.»
Ο Δρ Αλεξάντερ πιστεύει ότι η επιβίωσή του δεν ήταν απλώς θέμα τύχης. Η αγάπη, λέει, ήταν η δύναμη που τον τράβηξε πίσω από το χείλος του θανάτου.
Μπορεί όμως η αγάπη να έχει πραγματικά δύναμη πάνω στη ζωή, την υγεία και τον θάνατο;
Ένα φάρμακο πέρα από αυτόν τον κόσμο
Η ζωή του Δρος Αλεξάντερ ήταν θαυμάσια σύμφωνα με τα περισσότερα κριτήρια. Ήταν ένας επιτυχημένος νευροχειρουργός με 15 χρόνια ως μέλος του διδακτικού προσωπικού της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ, περισσότερες από 150 επιστημονικές δημοσιεύσεις και διορισμούς σε φημισμένα ιδρύματα.
Ωστόσο, η αστραφτερή επιφάνεια κάλυπτε ένα σιωπηλό δράμα. Καθώς είχε υιοθετηθεί κατά τη γέννησή του, τον στοίχειωνε μια βασανιστική αίσθηση εγκατάλειψης, παρόλο που οι θετοί του γονείς τον αγαπούσαν βαθιά και τον φρόντιζαν.
«Είχα αυτή την υποσυνείδητη πεποίθηση ότι ίσως δεν μου άξιζε καν να υπάρχω – ότι ίσως δεν μου άξιζε η αγάπη από τη στιγμή που η ίδια μου η μητέρα με είχε παραδώσει», δήλωσε στην Epoch Times.
Θυμήθηκε ότι κατά τη διάρκεια της επιθανάτιας εμπειρίας του, ένιωσε ένα συγκλονιστικό συναίσθημα «τεράστιας αγάπης» – καθαρή, άνευ όρων και απόλυτη. Αυτή η αγάπη θεράπευσε τα βαθύτερα σημάδια του παρελθόντος του και του μετέφερε το μήνυμα ότι «η αγάπη είναι η απόλυτη δημιουργική δύναμη στο σύμπαν».
Η ευθυγράμμιση με αυτή τη δύναμη, είπε, μπορεί να οδηγήσει στην «ολότητα και τη θεραπεία».
Η αγάπη στο μικροσκόπιο
Ενώ η εμπειρία του Δρος Αλεξάντερ είναι εξαιρετική, δεν είναι μεμονωμένη. Η επιστήμη συνεχίζει να αναπτύσσει μια όλο και πιο λεπτή και ολοκληρωμένη κατανόηση της αγάπης και των επιπτώσεών της στο σώμα.
Σε ένα πρωτοποριακό πείραμα που δημοσιεύθηκε στο JAMA Psychiatry, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα ζευγάρια με θερμές και στοργικές αλληλεπιδράσεις επουλώθηκαν κατά 40% ταχύτερα από μικρές πληγές με φουσκάλες σε σχέση με εκείνα που διαφωνούσαν ή έτρεφαν εχθρότητα ο ένας για τον άλλον.
Η μελέτη υποδηλώνει ότι οι θετικές συναισθηματικές καταστάσεις που δημιουργούνται από τις σχέσεις αγάπης ενεργοποιούν το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα, που συχνά αποκαλείται σύστημα «ανάπαυσης και πέψης», το οποίο μειώνει τη φλεγμονή και επιταχύνει την κυτταρική αποκατάσταση. Αντίθετα, οι εχθρικές σχέσεις ανέστειλαν την επούλωση κατά 60%, πιθανότατα λόγω των αυξημένων ορμονών του στρες, όπως η κορτιζόλη.
Σε ένα πρωτοποριακό πείραμα του 2005, τα τραύματα ανθρώπων (όπως μικρές πληγές με φουσκάλες) που είχαν θερμές και στοργικές αλληλεπιδράσεις με τον/τη σύντροφό τους επουλώθηκαν κατά 40% γρηγορότερα σε σχέση με εκείνα ανθρώπων που διαφωνούσαν ή είχαν γενικά εχθρικές σχέσεις. (Γράφημα: The Epoch Times)
Η Δρ Σύνθια Τάικ, καρδιολόγος με σπουδές στο Χάρβαρντ και ιατρική διευθύντρια του Holistic Healing Heart Center, δήλωσε στους Epoch Times ότι η αγάπη θεραπεύει σε βιοχημικό επίπεδο απελευθερώνοντας την ωκυτοκίνη, ένα νευροπεπτίδιο που συχνά αποκαλείται ορμόνη «ευεξίας» ή «αγάπης». Σύμφωνα με την Τάικ, η ορμόνη αυτή μειώνει το στρες και βελτιώνει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος.
Η αγάπη μειώνει με φυσικό τρόπο τα συναισθήματα του πόνου. Μελέτη του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ εξέθεσε μια ομάδα συμμετεχόντων σε μέτρια επίπεδα θερμικού πόνου, ενώ τους έδειχνε φωτογραφίες των ρομαντικών τους συντρόφων. Η ομάδα αυτή ανέφερε σημαντικά χαμηλότερο πόνο από εκείνους που είτε τους έδειχναν μια φωτογραφία ενός απλού γνωστού είτε τους πρότειναν να κατευθύνουν τη σκέψη τους σε συγκεκριμένα πράγματα για αντιπερισπασμό – όπως «σκέψου όσο το δυνατόν περισσότερα αθλήματα που δεν χρησιμοποιούν μπάλα».
Το κάλεσμα της καρδιάς
Η καρδιά αναγνωρίζεται παγκοσμίως ως σύμβολο της αγάπης, και όπως είναι λογικό, η αγάπη επηρεάζει σημαντικά την ίδια την καρδιά.
Μελέτη που υπέβαλε σε 10.000 άνδρες την ερώτηση «Σας δείχνει η σύζυγός σας την αγάπη της;» διαπίστωσε ότι όσοι απάντησαν «ναι» είχαν 50% χαμηλότερο ποσοστό στηθάγχης ή πόνων στο στήθος, ακόμα και άνδρες με παράγοντες υψηλού κινδύνου, όπως η υψηλή χοληστερόλη και ο διαβήτης.
Σε 10.000 άνδρες που συμμετείχαν σε μελέτη τέθηκε η ερώτηση «Σας δείχνει η γυναίκα σας την αγάπη της;» και διαπιστώθηκε ότι όσοι απάντησαν «ναι» είχαν 50% χαμηλότερο ποσοστό στηθάγχης. (Γράφημα: The Epoch Times)
«Η αγάπη θεραπεύει την καρδιά και εμπνέει ειρήνη, αρμονία και ηρεμία», δήλωσε η Τάικ, η οποία προσεγγίζει την υγεία της καρδιάς ολιστικά. Για μία υγιή καρδιά, πρέπει να φροντίζουμε να την τροφοδοτούμε με θετικά συναισθήματα.
Πράγματι, η αγάπη επηρεάζει άμεσα τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η καρδιά σας. Μελέτη του Μπροξ Γκαμπ, προικισμένου καθηγητή δημόσιας υγείας στο Falk College του Πανεπιστημίου των Συρακουσών, έδειξε ότι όταν οι άνθρωποι βρίσκονταν κοντά στους συζύγους ή τους συντρόφους τους, η αρτηριακή τους πίεση μειωνόταν. Είναι ενδιαφέρον ότι ακόμη και σε περιπτώσεις που η σχέση δεν ήταν ιδιαίτερα ευτυχισμένη, η αρτηριακή πίεση εξακολουθούσε να μειώνεται.
«Ένα από τα πιο σημαντικά συστατικά της αγάπης είναι η εμπιστοσύνη και η ασφάλεια», δήλωσε ο Γκαμπ στους Epoch Times. Οι έρευνες του ίδιου και άλλων δείχνουν ότι οι άνθρωποι αφήνουν τις άμυνές τους όταν βρίσκονται κοντά σε κάποιον που τους εμπνέει συναισθήματα άνεσης και ασφάλειας. Αυτή η μειωμένη επαγρύπνηση σημαίνει ότι οι άνθρωποι δεν αντιδρούν έντονα όταν εμφανίζονται στρεσογόνοι παράγοντες – όπως όταν χτυπάει μια πόρτα, λαμβάνονται άσχημα νέα ή συμβαίνει κάτι δυσάρεστο. Αυτή η ρυθμιστική ποιότητα οδηγεί σε καλύτερη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και λιγότερες καρδιακές νόσους, δήλωσε ο Γκαμπ.
Απουσίᾳ της αγάπης
Όσο ανακουφιστική και θεραπευτική είναι η ύπαρξη της αγάπης τόσο οδυνηρή είναι η απουσία της – ακόμη και καταστροφική.
Το 2005, μια ομάδα ερευνητών γιατρών από το Πανεπιστήμιο Τζονς Χόπκινς συνέταξε μια μελέτη σχετικά με μια καρδιακή πάθηση γνωστή ως καρδιομυοπάθεια που προκαλείται από το στρες, γνωστή και ως σύνδρομο ραγισμένης καρδιάς – ένα παρατσούκλι για το οποίο οι επαγγελματίες της ιατρικής δεν έχουν αντίρρηση.
Η καρδιομυοπάθεια που προκαλείται από το στρες εμφανίζεται όταν οι άνθρωποι – κυρίως γυναίκες ηλικίας άνω των 65 ετών – υποστούν ξαφνικό οξύ συναισθηματικό στρες. Αυτό μπορεί να προκληθεί από τνο θάνατο ενός αγαπημένου προσώπου, τη διάλυση μιας σχέσης ή κάποιο άλλο οδυνηρό γεγονός.
Η έρευνα αποκαλύπτει ότι αυτές οι «ραγισμένες καρδιές» συχνά εμφανίζουν αυξημένη και διογκωμένη αριστερή κοιλία. Αν και η κατάσταση αυτή μπορεί να οδηγήσει σε δυσμενή αποτελέσματα, ακόμη και θανατηφόρα, είναι συνήθως αναστρέψιμη με την κατάλληλη φροντίδα, καθώς ο προσβεβλημένος καρδιακός μυς παραμένει βιώσιμος και ικανός για ανάκαμψη.
Οι πίνακες Α και Β δείχνουν ότι κατά τη διάρκεια του συνδρόμου ραγισμένης καρδιάς, τμήματα της καρδιάς σταματούν να συστέλλονται, αλλά παραμένουν βιώσιμα. Ο πίνακας Γ επιβεβαιώνει ότι ο καρδιακός μυς σε αυτές τις περιοχές είναι υγιής και μπορεί να ανακάμψει. Ο πίνακας Δ, για λόγους σύγκρισης, καταδεικνύει μόνιμη βλάβη στον καρδιακό μυ από καρδιακή προσβολή.
Ο Τρούονγκ Νγκουγέν, μαιευτήρας και γυναικολόγος, δήλωσε ότι πιστεύει ότι η αγάπη πρέπει να βρίσκεται στο επίκεντρο της ιατρικής πρακτικής. Το «μην κάνεις κακό» δεν αρκεί, είπε, προτείνοντας ότι το ιατρικό προσωπικό θα πρέπει να φροντίζει πραγματικά τους ασθενείς με την αγάπη και την προσοχή που θα έδειχνε στους φίλους ή την οικογένειά του. Δήλωσε στην Epoch Times ότι δεν χρειάζεται να ψάξει κανείς μακριά για να διαπιστώσει την απουσία φροντίδας στην ιατρική, καθώς τα ιατρικά λάθη αποτελούν την τρίτη κύρια αιτία θανάτου στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η επίδειξη αγάπης προς τους ασθενείς προάγει την ασφάλεια και την υγεία τους, καθώς καλλιεργεί μια θετική νοοτροπία που μπορεί να τους βοηθήσει να θεραπευτούν.
Επιπλέον, πολλές σύγχρονες θεραπείες έχουν περιορισμούς και εκεί είναι που η πνευματικότητα ή η πίστη στον Θεό μπορεί να είναι χρήσιμη, είπε. Όπως επεσήμανε, αυτή η «παρέμβαση» δεν έχει αρνητικές παρενέργειες.
Η αγάπη ως συναίσθημα και παρέμβαση δεν χρειάζεται να προέρχεται από ένα μόνο άτομο. Πολλοί άνθρωποι αισθάνονται μια ανώτερη ή υπερβατική αγάπη, που συνήθως συνδέεται με θρησκευτικές εμπειρίες. Μια μελέτη του Τζεφ Λέβιν στο Πανεπιστήμιο Μπέιλορ εξέτασε την έννοια της θρησκευτικής αγάπης, που ορίζεται ως το αίσθημα ότι αγαπάς ή ότι αγαπιέσαι από τον Θεό. Τα ευρήματα έδειξαν σημαντική συσχέτιση μεταξύ της αντιλαμβανόμενης θεϊκής αγάπης και των αυτοαναφερόμενων αξιολογήσεων της υγείας.
Η μυστικιστική πλευρά της αγάπης
Ενώ οι φυσιολογικές επιδράσεις της αγάπης – όπως η απελευθέρωση ωκυτοκίνης και η μείωση του πόνου – αναγνωρίζονται από την επιστήμη, παραμένει ακόμη μια αινιγματική πλευρά σε αυτό το αίσθημα.
Οι άνθρωποι συχνά βιώνουν τηλεσωματικά γεγονότα, κατά τα οποία φαίνεται να μοιράζονται σωματικές αισθήσεις ή συναισθήματα με εκείνους που είναι συναισθηματικά κοντά τους – ή με εκείνους που αγαπούν – παρά την οποιαδήποτε χιλιομετρική απόσταση.
Το βιβλίο «Οδηγός για τα ανεξήγητα φαινόμενα» των Μπομπ Ρίκαρντ και Τζον Μίτσελ αναφέρει την περίπτωση του Χιου Πέρκινς, ενός νεαρού που είχε περιστέρια. Όταν αρρώστησε σοβαρά, ο Πέρκινς μεταφέρθηκε εσπευσμένα σε νοσοκομείο 105 μίλια μακριά για επείγουσα χειρουργική επέμβαση.
Ενώ ήταν στην ανάρρωση, άκουσε ένα χτύπημα στο παράθυρό του εν μέσω μιας σφοδρής χιονοθύελλας. Όταν η νοσοκόμα άνοιξε το παράθυρο, ένα περιστέρι πέταξε μέσα και προσγειώθηκε στο στήθος του Πέρκινς. Ήταν ένα από τα πουλιά του, το οποίο αναγνωρίστηκε από μια ταινία στο πόδι του με την ένδειξη «167». Το περιστέρι δεν είχε πάει ποτέ στο νοσοκομείο και δεν μπορούσε να γνωρίζει πού βρισκόταν ο Πέρκινς.
Μία περίπτωση που αναφέρεται στο βιβλίο «Νέες κατευθύνσεις στην παραψυχολογική έρευνα, παραψυχολογικές μονογραφίες αριθ. 4» του Τζόζεφ Χ. Ρας είναι εξίσου συναρπαστική. Αφορά μία μητέρα η οποία, ενώ έγραφε ένα γράμμα στην κόρη της που έλειπε στο κολέγιο, ένιωσε ξαφνικά ένα έντονο κάψιμο στο δεξί της χέρι. Ο πόνος ήταν τόσο δυνατός που αναγκάστηκε να σταματήσει να γράφει.
Λιγότερο από μία ώρα αργότερα, έλαβε ένα τηλεφώνημα που την ενημέρωνε ότι η κόρη της είχε υποστεί χημικό έγκαυμα σε ατύχημα στο εργαστήριο – ένα έγκαυμα στο δεξί της χέρι. Η ιδιαιτερότητα και η χρονική στιγμή του τραυματισμού καθιστούν δύσκολη την απόρριψή του ως απλή σύμπτωση.
Αυτές οι εμπειρίες φαίνεται να ακολουθούν ένα μοτίβο: συμβαίνουν συχνότερα μεταξύ ανθρώπων με βαθύτατους συναισθηματικούς δεσμούς – γονέων και παιδιών, αδελφών, συζύγων, φίλων, ακόμη και ανθρώπων και των κατοικίδιων ζώων τους. Επιπλέον, δεν δεσμεύονται από τον φυσικό χώρο.
Ο Δρ Λάρρυ Ντόσσεϋ, γιατρός και συγγραφέας που συνδυάζει την ιατρική και την πνευματικότητα, σημείωσε σε άρθρο του στο περιοδικό Explore, το 2019, ότι το φαινόμενο αυτό αντικατοπτρίζει αυτό που παρατηρούν οι φυσικοί στην κβαντική διεμπλοκή, κατά την οποία τα σωματίδια παραμένουν συνδεδεμένα σε τεράστιες αποστάσεις. Όταν το ένα σωματίδιο αλλάζει, το άλλο αντιδρά ακαριαία, σαν να είναι μέρος του ίδιου συστήματος.
Ο συντονισμός προσφέρει μια άλλη πιθανή εξήγηση. Στη φυσική, ο συντονισμός εμφανίζεται όταν δύο συστήματα που δονούνται στην ίδια συχνότητα ενισχύουν το ένα τα αποτελέσματα του άλλου – όπως η φωνή ενός τραγουδιστή που θρυμματίζει το κρύσταλλο όταν συντονίζεται με τη συχνότητα δόνησής του.
Η αρχή αυτή υπερβαίνει τα αντικείμενα. Όταν δύο άνθρωποι είναι βαθιά συνδεδεμένοι, τα συναισθήματα και οι σκέψεις τους μπορεί να ευθυγραμμιστούν σε έναν παρόμοιο συντονισμό, ενισχύοντας και εντείνοντας τις εμπειρίες του καθένα.
Πειράματα που χρησιμοποιούν μηχανές που δημιουργούν τυχαία γεγονότα και συσκευές σχεδιασμένες να παράγουν απρόβλεπτα αποτελέσματα, όπως το να ρίχνουν επανειλημμένα ένα νόμισμα, υποδηλώνουν ότι οι συναισθηματικοί δεσμοί μπορεί να επηρεάζουν τον τρόπο λειτουργίας τους. Όταν τα συναισθηματικά δεμένα ζευγάρια εστιάζουν μαζί σε αυτές τις μηχανές, τα αποτελέσματα γίνονται ελαφρώς λιγότερο τυχαία.
Οι ιδέες αυτές δεν είναι καινούργιες. Σε όλους τους πολιτισμούς, τις θρησκείες και τις παραδόσεις, η αγάπη θεωρείται ως μια ενοποιητική ενέργεια που υπερβαίνει και συνδέει τα άτομα.
Ο Δρ Αλεξάντερ βίωσε τη δύναμη της αγάπης κατά τη διάρκεια της επιθανάτιας εμπειρίας του. Εξήγησε ότι αισθάνθηκε μια τεράστια διασύνδεση – μια υποκείμενη πραγματικότητα στην οποία ο διαχωρισμός είναι μια ψευδαίσθηση.
«Με την παρουσία της αγάπης, κατάλαβα ότι είμαστε όλοι ένα», είπε. «Οι διαχωρισμοί που αντιλαμβανόμαστε στη ζωή – μεταξύ εαυτού και άλλων, νου και σώματος – εξαφανίζονται.»
Η αγάπη στην πράξη
«Η αγάπη είναι πραγματικά το καλύτερο φάρμακο», είπε η Τάικ. Πώς μπορούμε λοιπόν να την αξιοποιήσουμε;
«Πρέπει να ξεκινήσουμε από την πηγή – τον εαυτό μας». Η αγάπη για τον εαυτό μας και η φροντίδα του εαυτού μας είναι τα πρώτα βήματα προς τα εμπρός, είπε.
Πρότεινε να συμπεριφέρεστε στον εαυτό σας όπως θα κάνατε σε έναν αγαπημένο φίλο – αφήνοντας χώρο για λάθη, εξασκώντας την αυτοσυγχώρεση και δείχνοντας στον εαυτό σας την καλοσύνη που θα προσφέρατε στους άλλους. Όταν αντιμετωπίζετε αποτυχίες, μην κατηγορήσετε τον εαυτό σας, καθώς αυτό συνδέεται με το άγχος, την κατάθλιψη και την ντροπή. Αντί να αναρωτιέστε τι πρόβλημα υπάρχει με εσάς, ανατοποθετηθείτε: «Αυτή είναι μια ευκαιρία να μάθω κάτι» ή «Εξελίσσομαι μέσα από αυτή την πρόκληση».
Χρησιμοποιήστε την επιβεβαίωση: σκεφτείτε ότι «αξίζετε» ή ότι «είστε μοναδικά απαραίτητος σε αυτόν τον κόσμο». Συνδυάστε αυτή την πρακτική με ένα ημερολόγιο ευγνωμοσύνης, σημειώνοντας ένα πράγμα που εκτιμάτε στον εαυτό σας κάθε μέρα. Με την πάροδο του χρόνου, θα οικοδομήσετε μια ανθεκτική, θετική αυτοεικόνα.
(Γράφημα: The Epoch Times)
Η αγάπη για τους άλλους, όπως δείχνουν οι έρευνες, είναι καλλιεργήσιμη. Μελέτη στο περιοδικό Mental Health, Religion & Culture διαπίστωσε ότι όταν τα άτομα επαναλαμβάνουν σιωπηλά μια φράση που ενσαρκώνει την αγάπη και την υπομονή, όπως «αγάπα τον πλησίον σου όπως τον εαυτό σου», καλλιεργούν τη συμπονετική αγάπη. Επιπλέον, η εξάσκηση της ανιδιοτέλειας και οι πράξεις καλοσύνης ενισχύουν την ικανότητά μας να ενεργούμε από αγάπη και όχι από εγωισμό, σύμφωνα με τη μελέτη.
Ο Δρ Αλεξάντερ είπε ότι το σύμπαν είναι χτισμένο πάνω στην αγάπη και ότι μπορούμε να ευθυγραμμιστούμε με αυτήν. Απλές πράξεις, όπως το περπάτημα στη φύση ή η προσφορά βοήθειας σε άλλους, δυναμώνουν την αγάπη. Συνέστησε ιδιαίτερα την καλλιέργεια της αγάπης μεταξύ γονέων και παιδιών, καθώς αυτή η σχέση αντανακλά και προάγει την άνευ όρων φύση της αγάπης.
Ως γιατρός που προωθεί την αγάπη, ο Λάρρυ Ντόσσεϋ επισημαίνει ότι η επιστήμη δεν μπορεί να ορίσει αυτό το αίσθημα, παραθέτοντας τον Καρλ Γιουνγκ, τον διάσημο ψυχίατρο: «Σε όλη την ιατρική μου εμπειρία, καθώς και στη δική μου ζωή, έχω έρθει ξανά και ξανά αντιμέτωπος με το μυστήριο της αγάπης και ποτέ δεν κατάφερα να εξηγήσω τι είναι».
«Όπως ακριβώς το δάχτυλο που δείχνει το φεγγάρι δεν είναι το φεγγάρι, έτσι και όλες οι επιστημονικές εργασίες και οι συλλογισμοί μας δεν θα μπορέσουν ποτέ να συλλάβουν πραγματικά την αγάπη», δήλωσε ο Ντόσσεϋ. «Όσο περισσότερο την ερευνούμε τόσο πιο βαθύ γίνεται το μυστήριο.»
Σημείωση του συγγραφέα: Σήμερα, αντιμετωπίζουμε πρωτοφανείς προκλήσεις στην κοινωνία, την ιατρική και το εργασιακό πεδίο. Το παραπάνω άρθρο αποτελεί σύνθεση εμπειριών συναδέλφων μας και άλλων επαγγελματιών του ιατρικού κλάδου. Οι προκλήσεις και οι ανταμοιβές που παρουσιάζονται σε αυτήν είναι πραγματικές. Προστιθέμενα στις αυξανόμενες υποχρεώσεις, τις εξελίξεις της κοινωνίας και τις απαιτήσεις από τον εαυτό τους, τα ηθικά διλήμματα και τα ζητήματα αυθεντικότητας επιβαρύνουν και δοκιμάζουν περαιτέρω τον σύγχρονο άνθρωπο. Πιστεύουμε ότι η αλήθεια θα σας απελευθερώσει πραγματικά!
Η Κυριακή είναι ίσως η σημαντικότερη ημέρα της εβδομάδας στον αμερικανικό Νότο. Εκφράσεις όπως «πιο αργός κι από την Κυριακή» φανερώνουν την ιδιαίτερη σημασία που αποδίδει ο τόπος στον χαλαρό ρυθμό της συγκεκριμένης ημέρας. Συνήθειες όπως οι κυριακάτικες βόλτες με το αυτοκίνητο έχουν μετατραπεί σε σύμβολα ενός τρόπου ζωής που κινείται με ήπιους ρυθμούς.
Το 2005, ο τραγουδιστής της κάντρι Κραιγκ Μόργκαν κυκλοφόρησε ένα τραγούδι που απέδωσε ιδανικά τη φιλοσοφία χαλάρωσης στο τέλος του σαββατοκύριακου. Το κομμάτι του «That’s What I Love About Sunday» («Αυτό που μου αρέσει στις Κυριακές») βρήκε πλατιά ανταπόκριση, θυμίζοντας στο κοινό ότι μια ανάσα, μια μικρή ανάπαυλα αφιερωμένη στις απλές χαρές, δεν είναι μόνο θεμιτή αλλά και αναγκαία.
Μετά από 25 χρόνια επιτυχημένης πορείας, ο Κραιγκ Μόργκαν παραμένει ένας από τους πιο εργατικούς καλλιτέχνες της κάντρι μουσικής βιομηχανίας. Οι ιστορίες που αφηγείται μέσα από τη μουσική του επικεντρώνονται πάντα στις καθημερινές στιγμές και στο πώς αυτές ομορφαίνουν τη ζωή μας.
Καταρρίπτοντας ρεκόρ
Σε συνέντευξη που παραχώρησε στο περιοδικό Billboard το 2013, ο Μόργκαν χαρακτήρισε το «That’s What I Love About Sunday» ως «ένα από τα σημαντικότερα τραγούδια της καριέρας του». Το ξεκίνημα έγινε το 2000 στην Atlantic Records, όμως λίγο καιρό αργότερα η εταιρεία διέκοψε τις εργασίες της στο Νάσβιλ. Δύο χρόνια μετά, ο Μόργκαν υπέγραψε στην ανεξάρτητη δισκογραφική Broken Bow Records, όπου γνώρισε επιτυχία με πολλά τραγούδια, όπως τη συγκινητική μπαλάντα «Almost Home», μία ιστορία για έναν περαστικό που παρεμβαίνει καθώς ένας άστεγος ζει τις τελευταίες στιγμές του ενθυμούμενος την ανέμελη εποχή της παιδικής του ηλικίας.
Ένθετο από το άλμπουμ του Κραιγκ Μόργκαν «My Kind of Livin’» (2005), και τους στίχους του τραγουδιού «That’s What I Love About Sunday». (Internet Archive/Public Domain)
Από όλα τα κομμάτια που κυκλοφόρησε, το «That’s What I Love About Sunday» είχε τη μεγαλύτερη επιτυχία στη Broken Bow. Ήταν το πρώτο τραγούδι ανεξάρτητης εταιρείας που έφτασε στο Νο.1 μετά το 2000, ενώ ο Μόργκαν έγινε ο πρώτος καλλιτέχνης της εταιρείας που σημείωσε Νο.1 επιτυχία. Σύμφωνα με δημοσίευμα του Reuters, ήταν το τραγούδι με τις περισσότερες ραδιοφωνικές μεταδόσεις στις ΗΠΑ το 2005.
Οι μικρές στιγμές που μας δίνουν χαρά
Παρότι ο ίδιος ο Μόργκαν γράφει συχνά δικά του τραγούδια, το «That’s What I Love about Sunday» είναι δημιούργημα των στιχουργών Άνταμ Ντόρσεϋ και Μαρκ Νάρμορ, οι οποίοι εμπνεύστηκαν τη γενική ιδέα του τραγουδιού κατά τη διάρκεια ενός γεύματος σε κινέζικο εστιατόριο.
Όπως συμβαίνει συχνά στην κάντρι μουσική, οι στίχοι του τραγουδιού ζωντανεύουν έντονες εικόνες: η κυριακάτικη λειτουργία, οικογενειακά γεύματα και παιχνίδια ποδοσφαίρου μεταξύ φίλων. Μερικοί στίχοι αναφέρονται σε υπαρκτά πρόσωπα, όπως η «γλυκιά κυρία Μπέττυ» που αν και φάλτσα, σιγοτραγουδά πάντα στην εκκλησία.
«Γλυκιά κυρία Μπέττυ, μ’ αρέσει που τραγουδάς φάλτσα απ’ το πίσω στασίδι.»
Άλλοι χαρακτήρες είναι προϊόν φαντασίας, όπως ένα ζημιάρικο παιδί της γειτονιάς που συνοδεύει την οικογένεια Μάρτιν στην εκκλησία.
«Να, οι Μάρτιν φτάνουν ξανά / με ‘κείνο το παλιόπαιδο με τις φακίδες / που ‘σπασε το παράθυρο πριν μία εβδομάδα.»
Ο Μαρκ Νάρμορ, μιλώντας στο μουσικό site Country Music Notes, εξήγησε πως κάποιες λεπτομέρειες της ιστορίας βασίζονται σε πραγματικά περιστατικά από την παιδική του ηλικία.
«Η μητέρα μου ονομάζεται Μπέττυ… ενώ το παιδί που έσπασε το παράθυρο είναι εμπνευσμένο από ένα επεισόδιο όταν ήμουν περίπου 10 χρονών. Οι καλύτεροί μας οικογενειακοί φίλοι λέγονται πράγματι Μάρτιν, αν και δεν έχουν ένα τέτοιο παιδί!»
Σε συνέντευξη του 2007 στον Κραιγκ Χέηβιγκχερστ του Billboard, ο Μόργκαν εξήγησε γιατί η θεματολογία των τραγουδιών του αφορά συνήθως την καθημερινότητα: «Οι ακροατές λένε πως δίνω μεγάλη σημασία στα μικροπράγματα της ζωής. Και πράγματι, αυτός είμαι εγώ. Αυτές οι απλές στιγμές, όπως το άρωμα του φρεσκοκομμένου γρασιδιού, είναι που με εκφράζουν. Αυτός είναι και ο πυρήνας του ‘Sunday’».
Συναισθηματική σύνδεση με το κοινό
Αν και το τραγούδι του Μόργκαν αναδεικνύει την αξία του ελεύθερου χρόνου, η δημοτικότητά του τον οδήγησε σε ένα πυκνό πρόγραμμα εμφανίσεων. Στην αυτοβιογραφία που εξέδωσε το 2022, ο καλλιτέχνης αφηγείται τις εμπειρίες του ως μουσικός, βετεράνος στρατιωτικός, αλλά και οικογενειάρχης.
Θέματα που απαντούν συχνά στη μουσική του, όπως ο πατριωτισμός και η πίστη, είναι επίσης παρόντα στο βιβλίο. Αφιερώνει μέρος της ιστορίας στη μνήμη του γιου του Τζέρι, ο οποίος έφυγε ξαφνικά από τη ζωή το 2016 σε ηλικία μόλις 19 ετών. Παρόλο που η μουσική του είναι ήπια κατά κανόνα, οι θαυμαστές του εκτιμούν εδώ και καιρό την ικανότητά του να αντιμετωπίζει σκληρά θέματα.
Παρά τους γρήγορους ρυθμούς ζωής και τη δική του εργατικότητα, η επιτυχία του Μόργκαν τονίζει τη σημασία τού να αφιερώνουμε χρόνο σε στιγμές ηρεμίας, καθημερινά ή τουλάχιστον κάθε Κυριακή – μια συμβουλή πολύτιμη σε κάθε περίοδο και σε κάθε τόπο.
Το βούτυρο επέστρεψε. Το ίδιο ισχύει και για το λαρδί, το λάδι καρύδας και τη χρυσή γυαλάδα του γκι. Καθώς η τάση στρέφεται εναντίον των βιομηχανικών σπορελαίων, περισσότεροι οικιακοί μάγειρες υιοθετούν παραδοσιακά μαγειρικά λίπη που έθρεψαν γενιές πριν η μαργαρίνη και το σογιέλαιο κατακλύσουν την αγορά — τηγανητές πατάτες μαγειρεμένες σε ζωικό λίπος, βούτυρο σε μπισκότα, ακόμη και λαρδί σε ζύμη πίτας.
Η επιστροφή στα παραδοσιακά μαγειρικά λίπη πηγάζει από την αυξανόμενη συζήτηση σχετικά με τα οφέλη και τους κινδύνους για την υγεία που σχετίζονται με τα ραφιναρισμένα σπορέλαια. Συχνά εκχυλισμένα με υψηλή θερμότητα και βιομηχανικούς χημικούς διαλύτες, αυτά τα έλαια έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε ωμέγα-6 λιπαρά οξέα, τα οποία ορισμένες έρευνες υποδηλώνουν ότι προκαλούν φλεγμονώδεις αντιδράσεις — ειδικά όταν καταναλώνονται σε υπερβολική ποσότητα. Ορισμένοι υποστηρικτές της υγείας επισημαίνουν την αυξανόμενη κατανάλωση ελαίων σπόρων και την αύξηση των χρόνιων ασθενειών κατά τις τελευταίες δεκαετίες, γεγονός που προκαλεί ενδιαφέρον για λιγότερο επεξεργασμένα, παραδοσιακά λίπη. Φυσικά, η συζήτηση μαίνεται και πολλοί ερευνητές, διαιτολόγοι και άλλοι ειδικοί δεν έχουν ακόμη εγκαταλείψει τα μπουκάλια ελαίου κανόλα υπέρ του βουτύρου και του λαρδιού.
Δεδομένου του πόσο καιρό οι διατροφικές οδηγίες έχουν δώσει έμφαση στα χημικά επεξεργασμένα φυτικά έλαια ως την καλύτερη επιλογή, αυτή η στροφή προς τα παραδοσιακά μαγειρικά λίπη μπορεί να σας εκπλήξει ή ακόμα και να σας ανησυχήσει.
Αλλά όλο και περισσότεροι άνθρωποι επιστρέφουν στα διατροφικά λίπη στα οποία βασίζονταν οι πρόγονοί τους: βούτυρο και γκι, λαρδί, ζωικό λίπος, ελαιόλαδο και τροπικά έλαια όπως η καρύδα. Να τι πρέπει να ξέρετε.
Γαλακτοκομικό λίπος: Βούτυρο και γκι
Βασικό στοιχείο στις παραδοσιακές κουζίνες σε όλη την Ευρώπη, την Ινδία και τη Νοτιοδυτική Ασία, το γαλακτοκομικό λίπος είναι πλούσιο σε λιποδιαλυτές βιταμίνες και γευστικά, θρεπτικά λίπη. Το γκι—ένα διαυγασμένο βούτυρο χωρίς λακτόζη και καζεΐνη—προσφέρει μεγάλη διάρκεια ζωής και υψηλό σημείο καπνού, καθιστώντας το ιδανικό για σοτάρισμα και ψήσιμο στον φούρνο. Το βούτυρο, που χρησιμοποιείται καλύτερα για ψήσιμο στον φούρνο ή στο μαγείρεμα σε μέτρια φωτιά, δίνει βάθος και πλούσια γεύση τόσο στα γλυκά όσο και στα αλμυρά πιάτα.
Για την καλύτερη γεύση και θρεπτικά συστατικά, αναζητήστε βούτυρο και γκι από ζώα που τρέφονται με χόρτο, που έχει υποστεί καλλιέργεια. Ένα χρυσό χρώμα σηματοδοτεί υψηλότερη συγκέντρωση θρεπτικών συστατικών όπως η βήτα-καροτίνη. Το γκι αποθηκεύεται καλά σε θερμοκρασία δωματίου, ενώ το βούτυρο πρέπει να διατηρείται στο ψυγείο.
Το γκι, που χρησιμοποιείται στην ινδική κουζίνα, προσδίδει στο φαγητό ένα άρωμα που θυμίζει ελαφρώς ξηρούς καρπούς. (StockImageFactory.com/Shutterstock)
Χοιρινό λίπος: Λαρδί και λίπος από μπέικον
Παλιότερα βασικό συστατικό της κουζίνας αγροκτημάτων, το χοιρινό λίπος προσδίδει αλμυρή ένταση σε όλα, από φασόλια μέχρι μπισκότα. Το λαρδί είναι πολύτιμο για την καθαρή του γεύση και την ικανότητά του να παράγει τρυφερά, τραγανά αρτοσκευάσματα, ενώ το λίπος του μπέικον προσθέτει καπνιστή πλούσια γεύση στα λαχανικά και τα σοτέ. Και τα δύο είναι πλούσια σε μονοακόρεστα λιπαρά, και το λαρδί που εκτρέφεται σε βοσκότοπους περιέχει ακόμη και βιταμίνη D.
Αναζητήστε μη υδρογονωμένο λαρδί και μπέικον από χοίρους που εκτρέφονται σε βοσκότοπους για την καλύτερη γεύση και καθαρότητα. Το λαρδί σε φύλλα, το οποίο παράγεται από το μαλακό λευκό λίπος γύρω από τα νεφρά, είναι ιδιαίτερα πολύτιμο για αρτοσκευάσματα λόγω της καθαρής γεύσης του και των εξαιρετικών ιδιοτήτων ψησίματος. Ομοίως, επιλέξτε μπέικον από χοίρους που εκτρέφονται σε βοσκότοπους για το καλύτερο θρεπτικό προφίλ και γεύση. Για να αποθηκεύσετε το λίπος του μπέικον για μελλοντική χρήση, ρίξτε το ζεστό λίπος μέσα από ένα λεπτό σουρωτήρι σε ένα μικρό δοχείο με καπάκι.
Η χρήση λαρδιού στη ζύμη δημιουργεί τραγανά αρτοσκευάσματα. Είναι επίσης καλό για τηγάνισμα. (Pixel-Shot/Shutterstock)
Βοδινό λίπος
Κάποτε βασικό είδος στις βρετανικές κουζίνες, το βοδινό λίπος δύο ειδών χρησιμοποιούνταν για τα πάντα, από το τηγάνισμα ψαριών μέχρι το ψήσιμο πουτίγκων και πιτών. Το επεξεργασμένο βοδινό λίπος, που παράγεται από το αρχικό βοδινό λίπος, υπερέχει στο μαγείρεμα σε υψηλή θερμοκρασία, όπως στο τηγάνισμα. Το λίπος που παράγεται από το λίπος γύρω από τα νεφρά είναι ιδιαίτερα πολύτιμο για αρτοσκευάσματα και παραδοσιακά μαγειρεμένα στον ατμό ή ψητά πιάτα.
Αναζητήστε λίπος από ζώα που τρέφονταν με χόρτο, με καθαρό άρωμα. Το επεξεργασμένο λίπος αποθηκεύεται καλά σε θερμοκρασία δωματίου, ενώ το ωμό λίπος είναι καλύτερο να το προμηθευτείτε απευθείας από έναν τοπικό κτηνοτρόφο και να το διατηρήσετε στην κατάψυξη.
Το επεξεργασμένο βοδινό λίπος είναι ιδανικό για μαγείρεμα σε υψηλή θερμοκρασία και παραδοσιακό τηγάνισμα. (9MOUTASEM PHOTOGRAPHY/Shutterstock)
Το λίπος χρησιμοποιείται συχνά σε παραδοσιακές πουτίγκες και κρούστες ζύμης. (τσενφένγκτσεν/Shutterstock)
Λίπος πουλερικών: Schmaltz, πάπια και χήνα
Τα λίπη πουλερικών προσδίδουν έντονο, αλμυρό χαρακτήρα σε μια μεγάλη ποικιλία πιάτων. Το Schmaltz — λιωμένο λίπος κοτόπουλου — προσθέτει πλούσια γεύση σε μπάλες matzo, πουρέ πατάτας, ακόμη και σε σοταρισμένα χόρτα, ενώ το λίπος πάπιας και χήνας μπορεί να μεταμορφώσει τις ψητές πατάτες. Το λίπος των πουλερικών είναι πλούσιο σε μονοακόρεστα λιπαρά, παρόμοια με το ελαιόλαδο, και περιέχει βιταμίνη Ε και σελήνιο, δύο ισχυρά αντιοξειδωτικά.
Αυτά τα λίπη έχουν μέτριο σημείο καπνού και είναι ιδανικά για σοτάρισμα και ψήσιμο στο φούρνο. Προσφέρουν μια πλούσια, αλμυρή γεύση σε ψητές πατάτες και λαχανικά. Αναζητήστε λίπος πουλερικών από ζώα ελεύθερης βοσκής για το καλύτερο θρεπτικό προφίλ και γεύση.
Τροπικά έλαια: Καρύδα και κόκκινο φοινικέλαιο
Τροπικά έλαια όπως η καρύδα και ο κόκκινος φοίνικας έχουν θρέψει κοινότητες στη Νοτιοανατολική Ασία, την Καραϊβική και τη Δυτική Αφρική εδώ και γενιές. Το λάδι καρύδας είναι πολύτιμο για τις αντιμικροβιακές του ιδιότητες και τη θερμική του σταθερότητα, ενώ το κόκκινο φοινικέλαιο — διαφορετικό από το βιομηχανικό φοινικέλαιο, το οποίο σχετίζεται με την καταστροφή του περιβάλλοντος — είναι πλούσιο σε βήτα-καροτίνη και βιταμίνη Ε.
Το λάδι καρύδας λειτουργεί καλά για σοτάρισμα και ψήσιμο στο φούρνο. Το κόκκινο φοινικέλαιο προσδίδει βάθος και χρώμα σε μαγειρευτά και σάλτσες. Είναι ιδιαίτερα καλό για την παρασκευή ποπ κορν. Αναζητήστε παρθένο, ψυχρής έκθλιψης λάδι καρύδας και κόκκινο φοινικέλαιο βιώσιμης συγκομιδής με πλούσια κόκκινη απόχρωση.
Το λάδι καρύδας έχει αντιμικροβιακές ιδιότητες, ενώ το κόκκινο φοινικέλαιο έχει υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη Ε. (New Africa/Shutterstock)
Ελαιόλαδο
Βασικό στοιχείο της μεσογειακής κουζίνας εδώ και χιλιάδες χρόνια, το ελαιόλαδο είναι αγαπητό για τα οφέλη του για την υγεία και την περίπλοκη γεύση του. Πλούσιο σε μονοακόρεστα λιπαρά και πολυφαινόλες, υποστηρίζει την υγεία της καρδιάς και τη μακροζωία, ενώ παράλληλα προσδίδει βοτανικές, φρουτώδεις ή πιπεράτες νότες στα φαγητά.
Το ελαιόλαδο είναι εξαιρετικά ευέλικτο και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για σάλτσες σε σαλάτες, για περιχύσιμο πάνω από μαγειρεμένα πιάτα, για ψήσιμο στο φούρνο και για απαλό σοτάρισμα. Επιλέξτε εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο ψυχρής έκθλιψης σε σκούρα γυάλινα μπουκάλια και ελέγξτε την πρόσφατη ημερομηνία συγκομιδής για να βεβαιωθείτε ότι είναι φρέσκο.
Το ελαιόλαδο είναι βασικό στοιχείο της μεσογειακής κουζίνας. (kungfu01/Shutterstock)
Έλαια ξηρών καρπών και σπόρων: Σησάμι, λινάρι, κολοκύθα, ηλίανθος, αμύγδαλο
Χρησιμοποιούμενα παραδοσιακά σε όλο τον κόσμο —σουσαμέλαιο στην Ανατολική Ασία και την Ινδία, άλλα σε όλη την Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή— αυτά τα έλαια προσφέρουν μοναδικές γεύσεις και φυτοθρεπτικά συστατικά. Σε αντίθεση με τα σύγχρονα βιομηχανικά έλαια σπόρων όπως το καλαμποκέλαιο, το έλαιο canola και το σόγιας, τα οποία συνήθως επεξεργάζονται χρησιμοποιώντας θερμότητα και χημικούς διαλύτες, τα παραδοσιακά έλαια ξηρών καρπών και σπόρων συνήθως υποβάλλονται σε ψυχρή έκθλιψη και σε ελάχιστη επεξεργασία. Το καβουρδισμένο σησαμέλαιο είναι πλούσιο και με γεύση ξηρών καρπών, ιδανικό για το τελείωμα πιάτων, ενώ τα έλαια αμυγδάλου, κολοκυθόσπορου και λιναριού είναι ιδανικά για σάλτσες και άλλες κρύες εφαρμογές.
Λόγω της ευαίσθητης φύσης τους, αυτά τα έλαια πρέπει να φυλάσσονται μακριά από υψηλές θερμοκρασίες. Αναζητήστε ποικιλίες ψυχρής έκθλιψης που φυλάσσονται σε σκούρα μπουκάλια και ψύξτε μετά το άνοιγμα για να διατηρήσετε τη φρεσκάδα και τη γεύση.
Τα γευστικά έλαια από ξηρούς καρπούς και σπόρους χρησιμοποιούνται σε σάλτσες και για το τελείωμα των πιάτων. (Νέα Αφρική/Shutterstock)
Η υιοθέτηση των παραδοσιακών λιπαρών μας επανασυνδέει με τη σοφία των κουζινών του παρελθόντος, αποκαθιστά τη γεύση στην καθημερινή μαγειρική και φέρνει στο τραπέζι μια αίσθηση ριζωμένης κληρονομιάς. Επιλέξτε λίπη καλής προέλευσης, σεβαστείτε τις μοναδικές τους ιδιότητες και αγκαλιάστε τις πλούσιες γεύσεις και τη βαθιά κληρονομιά τους.
Φύλλο γρήγορης αναφοράς
Βούτυρο: Σημείο καπνού στους 175 βαθμούς Κελσίου. Ιδανικό για ψήσιμο στο φούρνο, ελαφρύ σοτάρισμα και ως άλειμμα. Φυλάσσεται σε θερμοκρασία δωματίου ή στο ψυγείο για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Γκι: Σημείο καπνού 250 βαθμοί Κελσίου. Ιδανικό για σοτάρισμα, τηγάνισμα και ψήσιμο στο φούρνο. Φυλάσσεται σε θερμοκρασία δωματίου μακριά από φως και θερμότητα ή ψύχεται.
Λαρδί: Σημείο καπνού 188 βαθμοί Κελσίου. Ιδανικό για ψήσιμο στο φούρνο, σοτάρισμα και γρήγορο, δυνατό ψήσιμο. Φυλάσσεται σε θερμοκρασία δωματίου ή στο ψυγείο για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Λίπος μπέικον: Σημείο καπνού στους 163 βαθμούς Κελσίου. Ιδανικό για ελαφρύ σοτάρισμα. Φυλάσσεται σε θερμοκρασία δωματίου ή στο ψυγείο για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Λίπος βοδινό: Σημείο καπνού 200 βαθμοί Κελσίου. Ιδανικό για σοτάρισμα, βαθύ τηγάνισμα και ψήσιμο στον φούρνο. Φυλάσσεται σε θερμοκρασία δωματίου μακριά από φως και θερμότητα ή ψύχεται.
Λίπος πουλερικών (πάπιας, χήνας, κότας): Σημείο καπνού 177 βαθμοί Κελσίου. Ιδανικό για ψήσιμο στο φούρνο και σοτάρισμα. Φυλάσσεται στο ψυγείο.
Ακατέργαστο λάδι καρύδας: Σημείο καπνού στους 177 βαθμούς Κελσίου. Ιδανικό για ψήσιμο στο φούρνο και ελαφρύ σοτάρισμα, τηγάνισμα και ψήσιμο στο φούρνο. Φυλάσσεται σε θερμοκρασία δωματίου μακριά από φως και θερμότητα.
Ακατέργαστο κόκκινο φοινικέλαιο: Σημείο καπνού 230 βαθμών Κελσίου. Ιδανικό για ψήσιμο στο φούρνο, δυνατό ψήσιμο, σοτάρισμα και τηγάνισμα. Φυλάσσεται σε θερμοκρασία δωματίου μακριά από φως και θερμότητα.
Εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο: Σημείο καπνού 190 βαθμών Κελσίου. Ιδανικό για ψήσιμο στο φούρνο, σοτάρισμα, δυνατό ψήσιμο, φρέσκο σε βινεγκρέτ ή ως ντιπ. Φυλάσσεται σε θερμοκρασία δωματίου μακριά από φως και θερμότητα.
Σησαμέλαιο: Σημείο καπνίσματος στους 175 βαθμούς Κελσίου. Ιδανικό για σοτάρισμα, ψήσιμο στο φούρνο και φρέσκο σε βινεγκρέτ. Φυλάσσεται σε θερμοκρασία δωματίου μακριά από φως και θερμότητα ή ψύχεται.
Αμυγδαλέλαιο: Σημείο καπνίσματος 220 βαθμών Κελσίου. Ιδανικό για ψήσιμο και φρέσκο σε βινεγκρέτ. Φυλάσσεται σε θερμοκρασία δωματίου μακριά από φως και θερμότητα ή ψύχεται.
Ηλιέλαιο: Σημείο καπνού 230 βαθμών Κελσίου. Ιδανικό για σοτάρισμα, ψήσιμο στο φούρνο, δυνατό ψήσιμο, τηγάνισμα, και φρέσκο σε βινεγκρέτ. Φυλάσσεται σε θερμοκρασία δωματίου μακριά από φως και θερμότητα.
Λινέλαιο: Σημείο καπνού στους 107 βαθμούς Κελσίου. Καλύτερο φρέσκο σε βινεγκρέτ. Χρησιμοποιήστε το γρήγορα μόλις ανοιχτεί και φυλάξτε το στο ψυγείο.
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, είδαμε πώς οι ιοί θα μπορούσαν να προκαλέσουν ήπια συμπτώματα σε ορισμένους ανθρώπους, ενώ σε άλλους να οδηγήσουν σε απειλητικές για τη ζωή επιπλοκές.
Ο Ρότζερ Σέχολτ, γιατρός εντατικής θεραπείας, υπογραμμίζει τον βασικό ρόλο του ανοσοποιητικού συστήματος στην κλίση της πλάστιγγας προς καλύτερα αποτελέσματα. Εξηγεί ότι ο πυρετός ενισχύει φυσικά την παραγωγή πρωτεϊνών που καταπολεμούν τους ιούς, ιδιαίτερα ιντερφερονών, οι οποίες βοηθούν στον περιορισμό της αναπαραγωγής του ιού στα αρχικά στάδια της μόλυνσης.
Υπάρχει όμως τρόπος να επωφεληθούμε από τον πυρετό πριν καν αυτός κορυφωθεί;
Ο Σέχολτ συμμετείχε στην εκπομπή «Vital Signs» με τον Μπρέντον Φάλλον για να συζητήσουν πώς μέθοδοι όπως η σάουνα ή η υδροθεραπεία στο σπίτι είναι απλοί αλλά ισχυροί τρόποι για την καταπολέμηση των ιογενών λοιμώξεων και βοηθούν στην πρόληψη της επιδείνωσης των συμπτωμάτων.
Γιατί οι ιοί είναι θανατηφόροι για μερικούς, ήπιοι για άλλους;
Ο Σέχολτ έδωσε μάχη με την COVID-19 από την πρώτη γραμμή κατά τη διάρκεια της πανδημίας και είναι τετραπλά πιστοποιημένος στην εσωτερική παθολογία, τις πνευμονοπάθειες, την εντατική θεραπεία και την υπνοθεραπεία. Εξηγεί πώς η ενίσχυση του έμφυτου ανοσοποιητικού συστήματος του σώματος, το οποίο είναι η πρώτη γραμμή άμυνας κατά των ιογενών λοιμώξεων, μπορεί να μειώσει τη σοβαρότητα της ασθένειας.
Αυτή η πρώιμη ανοσολογική απόκριση περιλαμβάνει κύτταρα που αναγνωρίζουν και επιτίθενται σε «μη ίδιους» εισβολείς, εμποδίζοντας τον ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό του ιού κατά τη διάρκεια της κρίσιμης αρχικής εβδομάδας της μόλυνσης.
«Το έμφυτο ανοσοποιητικό σύστημα είναι αυτά τα κύτταρα που τρέχουν τριγύρω και μπορούν να πουν, ουσιαστικά, αν αυτό είναι από το σώμα ή δεν είναι; Και αν δεν είναι, ας του επιτεθούμε. Αυτή είναι μια πολύ, πολύ σημαντική έγκαιρη αντίδραση σε οποιαδήποτε λοίμωξη, επειδή θα περιορίσει την ικανότητα αναπαραγωγής του ιού», δήλωσε ο Σέχολτ.
«Αυτό συμβαίνει περίπου για επτά ημέρες.» Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, το σώμα παράγει αντισώματα. Αυτά τα αντισώματα τελικά φτάνουν για να βοηθήσουν στον καθαρισμό σε ό,τι έχει απομείνει από τον ιό. Σύμφωνα με τον Σέχολτ, αυτό είναι το στάδιο της μόλυνσης όπου μπορεί να προκύψουν προβλήματα.
«Εάν έχετε μια πολύ καλή αρχική έμφυτη ανοσολογική απόκριση, τότε ο αριθμός των αντιγόνων που αυτά τα αντισώματα πρέπει να απορροφήσουν επτά ημέρες αργότερα θα είναι πολύ μικρότερος και, ως εκ τούτου, η ανοσολογική αντίδραση θα είναι πολύ μικρότερη», δήλωσε ο Σέχολτ. «Αν δεν έχετε ένα πολύ καλό έμφυτο ανοσοποιητικό σύστημα … θα υπάρχει πολύς ιός σε όλο το σώμα που αυτή η ανοσολογική αντίδραση θα προκαλέσει μια καταιγίδα κυτοκινών. Και αυτό είναι το πραγματικό πρόβλημα».
Μια καταιγίδα κυτοκινών είναι μια υπερβολική αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος που προκαλεί ανεξέλεγκτη φλεγμονή. Ο τύπος φλεγμονής που προκαλείται από την προσαρμοστική ανοσολογική απόκριση είναι υπεύθυνος για πολλά από τα προβλήματα που παρατηρούνται στη λοίμωξη COVID-19, όπως το γέμισμα των πνευμόνων με νερό και η σύνδεση των ανθρώπων με αναπνευστήρες, σύμφωνα με τον Σέχολτ.
«Ο τρόπος για να το αποφύγουμε αυτό είναι λίγη μόνο πρόληψη», είπε. Συγκρίνει την ανοσολογική απόκριση με την καταπολέμηση μιας πυρκαγιάς: Το έμφυτο ανοσοποιητικό σύστημα δρα νωρίς, όπως το νερό, για να σβήσει τη φωτιά πριν εξαπλωθεί, ενώ η καθυστέρηση αυτής της απόκρισης επιτρέπει στη «φωτιά» να αναπτυχθεί ανεξέλεγκτα, προκαλώντας εκτεταμένες ζημιές.
Ο Ρότζερ Σέχολτ εξηγεί πως το εγγενές ανοσοποιητικό σύστημα λειτουργεί στο Vital Signs.
Τα οφέλη του πυρετού χωρίς πυρετό
Πριν από περισσότερα από 100 χρόνια, ένας Αυστριακός ψυχίατρος θεράπευσε ασθενείς από νευροσύφιλη μολύνοντάς τους με ελονοσία, η οποία προκαλούσε πυρετό και διέγειρε το ανοσοποιητικό σύστημα. Ο Σέχολτ τονίζει ότι η αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος για την ενίσχυση της έμφυτης ανοσολογικής απόκρισης. Η θερμική θεραπεία μπορεί να εφαρμοστεί κατά την έναρξη της ασθένειας, όταν εμφανίζονται για πρώτη φορά συμπτώματα όπως κνησμός στον λαιμό ή πόνοι στο σώμα.
Ο Σέχολτ επικαλείται μελέτες που δείχνουν πώς η θερμότητα ενισχύει την αρχική ανοσολογική απόκριση του σώματος παράγοντας ιντερφερόνες, οι οποίες αναγνωρίζουν ξένα παθογόνα και περιορίζουν την ικανότητα του ιού να αναπαράγεται κατά τα πρώτα στάδια της μόλυνσης. «Η ιντερφερόνη είναι φίλη σας. Κυριολεκτικά παρεμβαίνει στις ιογενείς λοιμώξεις», είπε ο Σέχολτ.
Η ιντερφερόνη έχει χρησιμοποιηθεί ακόμη και ως θεραπεία για την COVID-19. Ο Σέχολτ αναφέρθηκε σε μια μελέτη στην οποία άτομα σε εξωτερικό ιατρείο έλαβαν μία μόνο ένεση ιντερφερόνης. Τα αποτελέσματα έδειξαν μείωση 50% στις νοσηλείες.
Ο Σέχολτ λέει ότι οι ιοί συχνά έχουν πρωτεΐνες που καταστέλλουν τις ιντερφερόνες και βοηθούν στην αποφυγή της ανίχνευσης. «Πολλές από αυτές τις λύσεις που επινοεί ο ιός μπορούν να παρακαμφθούν απλώς αυξάνοντας τη θερμοκρασία», πρόσθεσε ο Σέχολτ.
«Υπάρχουν αρκετές δημοσιεύσεις που δείχνουν ότι όταν ανεβάζετε τη θερμοκρασία … θα έχετε δεκαπλάσια αύξηση στην παραγωγή ιντερφερονών.»
Καταπολεμήστε την ιογενή λοίμωξη με θερμότητα
Υπάρχουν απλοί και αποτελεσματικοί τρόποι για να ενισχύσετε την αρχική ανοσολογική απόκριση του οργανισμού στο σπίτι.
Ο Σέχολτ συνιστά τη θερμοθεραπεία ως πρώτη πορεία δράσης. «Όταν αρχίζω να νιώθω ότι κάτι με πιάνει, αν αρχίσω να νιώθω λίγο πόνο στο πίσω μέρος του λαιμού μου, αν αρχίσω να νιώθω κάποια ρίγη … το πρώτο μέρος που πηγαίνω είναι η σάουνα».
«Αν αρχίσω να νιώθω κάποια ρίγη, το πρώτο μέρος που πηγαίνω είναι η σάουνα», λέει ο Ρότζερ Σέχολτ στο Vital Signs.
Οι σάουνες είναι καλές, αλλά οποιαδήποτε μέθοδος που αυξάνει τη θερμοκρασία του σώματος σε περίπου 38 βαθμούς Κελσίου μπορεί να είναι ευεργετική χωρίς να προκαλέσει παρενέργειες που σχετίζονται με τον πυρετό.
Η υδροθεραπεία μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί ως εναλλακτική λύση στη σάουνα. Η υδροθεραπεία είναι μια μέθοδος που χρησιμοποιεί νερό για τη θεραπεία διαφόρων συμπτωμάτων στο σώμα. Ο Σέχολτ συνιστά να ξαπλώσει το άρρωστο άτομο σε ένα πλαστικό σεντόνι. Στη συνέχεια, τοποθετήστε τα πόδια του σε όσο το δυνατόν πιο ζεστό νερό. Στη συνέχεια, τοποθετήστε πάνω στον ασθενή πετσέτες που είναι ζεστές και βρεγμένες (αλλά όχι αρκετά ζεστές για να καεί). Σημείωσε ότι ο ασθενής πρέπει να είναι ξυπνητός και να μπορεί να σας πει εάν είναι πολύ ζεστό. Μόλις ο ασθενής θερμανθεί για περίπου 20 λεπτά, θα πρέπει να αρχίσει να ιδρώνει, είπε ο Σέχολτ.
Το τελικό και απαραίτητο βήμα είναι να τοποθετήσετε τα πόδια του ασθενούς σε παγωμένο νερό για περίπου 30 δευτερόλεπτα και να τοποθετήσετε μια παγωμένη πετσέτα στο στήθος του ασθενούς. Αυτό βοηθά το σώμα να κλειδώσει τη θερμότητα για να διατηρήσει τη θερμοκρασία υψηλή για όσο το δυνατόν περισσότερο. Ο Σέχολτ συνιστά να γίνεται αυτό μία ή δύο φορές την ημέρα, σημειώνοντας ότι στις περισσότερες περιπτώσεις, οι ασθενείς θα καταπολεμήσουν τον ιό πολύ γρήγορα.
Τα άτομα με καρδιακές αρρυθμίες ή διαβητική νευροπάθεια θα πρέπει να είναι προσεκτικά, να αποφεύγουν την υπερθέρμανση πέραν των 38 βαθμών Κελσίου, να παραμένουν ενυδατωμένα και να ξεκουράζονται μετά.
Το συμπέρασμα
Συνολικά, η πρώιμη αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος υποστηρίζει την παραγωγή ιντερφερόνης και ενισχύει την ανοσοαπόκριση, μειώνοντας ενδεχομένως τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων και τις επιπλοκές.
Σε μια πρώτη στο είδος της μελέτη που εξέτασε την εκτίμηση της οικιακής κηπουρικής και όχι την ενεργό εξάσκησή της, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η απλή απόλαυση στην ομορφιά των λουλουδιών και των χώρων πρασίνου μπορεί να ενισχύσει την υγεία και την ευημερία των επαρχιακών και αγροτικών πληθυσμών.
Με βάση τις εμπειρίες και τις προοπτικές μελών μιας ομάδας εκτίμησης κηπουρικής στην αγροτική Αυστραλία, της Colac Horticultural and Marvelous Property Appreciation Society (CHAMPAS), η κοινή αγάπη για την οικιακή κηπουρική βρέθηκε ότι έχει άμεσες και έμμεσες επιπτώσεις στη φυσική κατάσταση, την κοινωνική σύνδεση και τη φιλία.
Δημιουργημένη το 2017, η εθελοντική ομάδα από τη νοτιοδυτική Βικτώρια της Αυστραλίας, φιλοξενεί συναντήσεις σε δημοφιλείς κήπους και αγροκτήματα στην περιοχή.
«Όλη αυτή η ιδέα ότι επειδή οι άνθρωποι ζουν στην ύπαιθρο, δεν είναι απελπισμένοι για χώρους πρασίνου και κήπους είναι κάπως εσφαλμένη», είπε η φοιτήτρια του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Swinburne και επικεφαλής της έρευνας, Λιθ Σάιμς.
«Ήταν εξαιρετικά εκπληκτικό ο αριθμός των ανθρώπων που συμμετείχαν στην [ομάδα] CHAMPAS».
Το να περιτριγυρίζετε τον εαυτό σας με την ομορφιά των λουλουδιών και τη φιλία είναι μερικές φορές το μόνο που χρειάζεται για να βελτιώσετε την ευημερία σας. (Rawpixel.com/Shutterstock)
Δημοσιευμένη στο Health Promotion International, η Σάιμς είπε ότι ενώ τα οφέλη υγείας της κηπουρικής δεν είναι νέα, η προηγούμενη έρευνα έχει επικεντρωθεί στην πράξη της κηπουρικής και όχι στις παθητικές μορφές ενασχόλησης με κήπους, όπως η θέαση κήπων.
Διαπίστωσε ότι η οικοδόμηση ισχυρών κοινωνικών δεσμών ήταν ένα βασικό θέμα, καθώς επέτρεψε δημιουργία νέων φιλιών και ενίσχυσε τις υπάρχουσες, οι οποίες χτίζουν πιο βιώσιμες κοινότητες.
«Οι συμμετέχοντες [έχτιζαν] ευρύτερους δεσμούς με την τοπική τους κοινότητα μέσω της εμπλοκής τους με άλλες σχετικές ομάδες και αυτό θεωρήθηκε ότι επηρεάζει θετικά την ευημερία των συμμετεχόντων», είπε.
Μια παρόμοια μελέτη διαπίστωσε ότι η περιήγηση σε κήπους επιτρέπει μια ανταποδοτική ποιητική και προσωπική ανταλλαγή μεταξύ ανθρώπων και ιστορικών τοπίων.
Η διάσημη πλέον μελέτη του Roger Ulrich αποκάλυψε επίσης βελτιωμένα ποσοστά ανάρρωσης από χειρουργική επέμβαση για όσους είχαν θέα στη φύση από ένα παράθυρο.
Οι κηπουροί έχουν χαμηλότερο κίνδυνο χρόνιας ψυχικής ασθένειας
Μια παλαιότερη μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2023 στο περιοδικό Lancet Planetary Health ανακάλυψε ότι οι κηπουροί έχουν χαμηλότερο κίνδυνο χρόνιων και ψυχικών ασθενειών.
Στην πρώτη τυχαιοποιημένη, ελεγχόμενη δοκιμή κοινοτικής κηπουρικής, οι ερευνητές βρήκαν συγκεκριμένα στοιχεία ότι η κηπουρική βοηθά τους ανθρώπους να αυξήσουν την πρόσληψη φυτικών ινών και να μειώσουν τον κίνδυνο ψυχικής ασθένειας.
«Αυτά τα ευρήματα παρέχουν συγκεκριμένες ενδείξεις ότι η κοινοτική κηπουρική θα μπορούσε να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην πρόληψη του καρκίνου, των χρόνιων ασθενειών και των διαταραχών ψυχικής υγείας», δήλωσε η Jill Litt, ανώτερη συγγραφέας και καθηγήτρια περιβάλλοντος στο Τμήμα Περιβαλλοντικών Μελετών στο Πανεπιστήμιο του Κολοράντο-Μπόουλντερ.
Οι κηπουροί που μπήκαν στη μελέτη οι πιο αγχωμένοι και ανήσυχοι είδαν τις μεγαλύτερες βελτιώσεις στην ψυχική τους υγεία.
«Ακόμα κι αν έρχεστε στον κήπο ψάχνοντας να καλλιεργήσετε μόνοι σας την τροφή σας σε ένα ήσυχο μέρος, αρχίζετε να κοιτάτε την μέθοδο του γείτονά σας και να μοιράζεστε τεχνικές και συνταγές και με τον καιρό οι σχέσεις ανθίζουν», είπε ο Litt.
«Όπου κι αν πάτε, οι άνθρωποι λένε ότι υπάρχει κάτι στην κηπουρική που τους κάνει να νιώθουν καλύτερα».
Η προηγούμενη έρευνα διεξήχθη κυρίως σε αστικά περιβάλλοντα και επικεντρώθηκε στα αποτελέσματα υγείας που βιώνουν οι μητροπολιτικοί Αυστραλοί, αφήνοντας ελάχιστα γνωστά για τις επιπτώσεις στην υγεία στους αγροτικούς πληθυσμούς.
Η Σάιμς είπε ότι θα πρέπει να χαρτογραφηθούν και να αναλυθούν περισσότερες ομάδες εκτίμησης αγροτικών κήπων σε ολόκληρη τη χώρα, δεδομένων των αποτελεσμάτων της έρευνας.
«Αυτή η μελέτη υποδηλώνει ότι η δέσμευση σε μια ομάδα εκτίμησης κήπου θα μπορούσε ενδεχομένως να προσφέρει ποικίλα οφέλη για την υγεία και την ευεξία, κυρίως μέσω της οικοδόμησης κοινωνικής σύνδεσης και αίσθησης κοινότητας», είπε.
Γίνεται όλο και πιο δύσκολο να βρεθούν άνθρωποι που προτιμούν να επικοινωνούν και να έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες χρησιμοποιώντας τις μεθόδους που υπήρχαν πριν από τη διάδοση του διαδικτύου και των smartphone.
Σύμφωνα με έρευνα της Pew Research το 2024, το 98% των ενηλίκων των ΗΠΑ έχουν κινητό τηλέφωνο και το 91% διαθέτουν smartphone.
Σύμφωνα με έρευνα του 2011, το 83% των Αμερικανών είχε κινητό τηλέφωνο και το 35% ένα smartphone.
Ωστόσο, υπάρχουν ακόμη κάτοχοι μη smartphone. Ακόμη και μεταξύ των κατόχων smartphone, υπάρχουν εκείνοι που προτιμούν να χρησιμοποιούν άλλες μεθόδους αντί του διαδικτύου για να επικοινωνήσουν, να βρουν πληροφορίες, να μάθουν τα νέα.
«Έχω ένα αναδιπλούμενο τηλέφωνο. Δεν πήρα ποτέ iPhone και δεν ένιωσα ότι χρειάζομαι ένα», είπε στην Epoch Times ο Μάικλ Αντονίνι, συνταξιούχος οδοντίατρος και πρώην επίτροπος σχεδιασμού του Σαν Φρανσίσκο.
Ο Αντονίνι είπε ότι προτιμά να μιλά στο τηλέφωνο απευθείας με όποιον χρειάζεται, αντί να στέλνει γραπτά μηνύματα.
«Δεν νομίζω ότι [το γραπτό μήνυμα είναι] απαραίτητο», είπε. «Ένα φωνητικό μήνυμα είναι εντάξει ή μία επιστολή που θα ταχυδρομήσουμε.»
Ο Τόμας Ίργουιν, που ζει κοντά στο Γιουτζίν του Όρεγκον, είπε στην Epoch Times ότι προτιμά να μη στέλνει μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, γραπτά μηνύματα ή να περνά χρόνο στο διαδίκτυο, επειδή δεν είναι ασφαλές.
Αντ’ αυτού, προτιμά να επικοινωνεί αυτοπροσώπως. Πιστεύει ότι όταν χρησιμοποιούμε email ή άλλο γραπτό μέσο για να επικοινωνήσουμε, περιοριζόμαστε.
«Επικοινωνούμε με τον τόνο της φωνής μας, με τα μάτια μας, με τη γλώσσα του σώματός μας, με τα χέρια μας. Την αίσθηση της φωνής μας. Υπάρχουν τόσα πράγματα που χρησιμοποιούμε για να επικοινωνήσουμε», λέει, προσθέτοντας ότι περιορίζοντας τη χρήση γραπτών μηνυμάτων και email νιώθει πιο κοντά στην πραγματικότητα και πιο κοντά στον Θεό.
Ο Κουέντιν Κοπ, ένας συνταξιούχος πρώην επόπτης του Σαν Φρανσίσκο, γερουσιαστής της πολιτείας Καλιφόρνια και δικαστής του Ανώτατου Δικαστηρίου, αποφεύγει τα email, τα γραπτά μηνύματα και να περνάει χρόνο στο διαδίκτυο για διαφορετικό λόγο. Όπως είπε στην Epoch Times, δεν το κάνει «κυρίως επειδή ο κόσμος με προσπέρασε, είμαι 96 ετών και δεν έμαθα ποτέ να χρησιμοποιώ υπολογιστή, ακόμη και πριν συνταξιοδοτηθώ ως δικαστής του Ανωτάτου Δικαστηρίου, το 2010 περίπου».
Προτιμά τα τηλεφωνήματα, για να ακούει τη φωνή του άλλου, ή μερικές φορές στέλνει ένα γράμμα.
Μελέτη του 2021 διαπίστωσε ότι οι αλληλεπιδράσεις που περιελάμβαναν φωνή, είτε τηλεφωνική κλήση, βίντεο κλήση είτε άμεση συνομιλία, δημιουργούν ισχυρότερους κοινωνικούς δεσμούς.
Ο Αντονίνι σημείωσε ότι ένα κινητό τηλέφωνο μάς βοηθά να βρίσκουμε κάποιον όταν δεν είναι στο σπίτι, αλλά θεωρεί περιττό το να βασίζεται κανείς στο τηλέφωνο για αναζήτηση πληροφοριών.
«Έχω μια βιβλιοθήκη με δεν ξέρω πόσα βιβλία, μερικές χιλιάδες βιβλία στο σπίτι… Έχω βιβλία παγκόσμιας ιστορίας, βιβλία ιστορίας των ΗΠΑ», είπε. «Θα μάθετε πολύ περισσότερα πράγματα, αν τα μάθετε με τον παραδοσιακό τρόπο.»
Ο Αντονίνι είπε ότι μπορεί να μάθει τα νέα διαβάζοντας μια τυπωμένη εφημερίδα και περιστασιακά παρακολουθώντας τις ειδήσεις στην τηλεόραση.
«Έτσι δεν χρειάζεται να ψάξω σε έναν υπολογιστή για να μάθω τι συμβαίνει», είπε.
Ο Κοπ επίσης προτιμά να διαβάζει τις φυσικές εφημερίδες από τις ψηφιακές.
Δραστηριοποιείται επίσης ως σύμβουλος από άλλον δικηγόρο. Αντί να χρησιμοποιεί email, λαμβάνει έγγραφα ταχυδρομικώς ή με φαξ.
«Θα έλεγα ότι η γενιά μου, όπως και η προηγούμενη, τα πήγαν καλά χωρίς τεχνολογία, χωρίς υπολογιστή, χωρίς email – και εγώ τα πάω αρκετά καλά για τις επαγγελματικές υποχρεώσεις που έχω», είπε.
Σύμφωνα με την Pew Research το 2021, μόνο το 7% των Αμερικανών δήλωσαν ότι δεν χρησιμοποιούν το διαδίκτυο.
«Το μόνο πράγμα που πιστεύω ότι είναι πολύ ενημερωτικό, και το παίρνω σχεδόν κάθε χρόνο, είναι το «World Almanac»», είπε ο Αντονίνι. «Επομένως, αν θέλετε να μάθετε οτιδήποτε για μια χώρα ή στατιστικά στοιχεία ή όλα αυτά τα πράγματα, είναι πιθανώς στο Almanac. Μόλις πήρα ένα νέο για το 2025.»
Είπε ότι μπορεί να χρειαστεί λίγο περισσότερη προσπάθεια για να βρει κανείς τις πληροφορίες που αναζητά, αλλά μπορεί να γίνει, και αν δεν μπορείτε να βρείτε τις πληροφορίες στο σπίτι σας, οι βιβλιοθήκες είναι γεμάτες υλικό.
«Έτσι το κάναμε παλιά και δεν υπάρχει λόγος να μην μπορείτε να το κάνετε τώρα», είπε ο Αντονίνι.
Μια μετα-ανάλυση του 2018 διαπίστωσε ότι με την ανάγνωση τυπωμένων κειμένων έχουμε καλύτερη κατανόηση σε σχέση με την ψηφιακή ανάγνωση.
Ο Αντονίνι είπε ότι τα κινητά τηλέφωνα αποσπούν την προσοχή και εμποδίζουν τους ανθρώπους να προσέχουν τι κάνουν, πού πηγαίνουν και τι συμβαίνει στο περιβάλλον τους.
«Δεν εκτιμούν τον καθαρό αέρα, τον ήλιο και τα κτίρια που βλέπουν», είπε. «Πολλοί άνθρωποι δεν ξέρουν καν πώς να διαβάζουν τις πινακίδες στον δρόμο και δεν ξέρουν πώς να πάνε κάπου χωρίς το τηλέφωνό τους. Έχουν χάσει εντελώς την ικανότητα να διαβάζουν χάρτες.»
Πιστεύει ότι οι άνθρωποι χάνουν πολλά βασιζόμενοι στα τηλέφωνα αντί να χρησιμοποιούν το μυαλό τους.
«Για παράδειγμα, είμαι συνταξιούχος οδοντίατρος και προς το τέλος της καριέρας μου προσλαμβάναμε νεότερους ανθρώπους και πολλοί από αυτούς δεν μπορούσαν να καταλάβουν τι μέρα ήταν χωρίς το τηλέφωνό τους», είπε ο Αντονίνι. «Δεν ήξεραν πώς να διαβάζουν ένα ημερολόγιο, δεν μπορούσαν να γράψουν πολύ καλά, είχαν πρόβλημα με την απλή πρόσθεση, ακόμα και με μία γενική μαθηματική εκτίμηση».
Σύμφωνα με τον ιστότοπο The Decision Lab, το «φαινόμενο Google», γνωστό και ως ψηφιακή αμνησία, είναι η τάση να ξεχνάμε πληροφορίες που μπορούν να αναζητηθούν στο διαδίκτυο. Η ανθρώπινη μνήμη έχει πάψει να δεσμεύει πληροφορίες στη μνήμη, γνωρίζοντας ότι μπορεί να τις βρει εύκολα στο διαδίκτυο.
Ο ιστότοπος δηλώνει ότι το φαινόμενο Google μπορεί να είναι χρήσιμο όσον αφορά το ότι ο εγκέφαλός μας δίνει προτεραιότητα στις πληροφορίες που πρέπει να θυμόμαστε, ώστε να μην είμαστε υπερφορτωμένοι με δεδομένα, αλλά δεν είναι τόσο χρήσιμο εάν πρέπει να θυμάστε έναν αριθμό τηλεφώνου ή πώς να πάτε κάπου και δεν έχετε το τηλέφωνό σας μαζί.
Ο Αντονίνι είπε ότι το 1972 έκανε ένα ταξίδι στην Ευρώπη με τη γυναίκα και την αδερφή του. Στο ταξίδι, αγόρασε το πρώτο του αυτοκίνητο, ένα Volkswagen του 1972, και πέρασε επτά εβδομάδες οδηγώντας σε όλη την Ευρώπη.
«Ταξιδεύαμε μια χαρά, είχαμε χάρτες των διαφόρων χωρών, ξέραμε πού ήταν οι δρόμοι, ακολουθούσαμε τους χάρτες, μπορούσαμε να βρούμε οδηγίες από τον ήλιο και τα οδόσημα και δεν νομίζω ότι χαθήκαμε ούτε μια φορά», είπε. «Δεν είχαμε πρόβλημα να βρούμε τοποθεσίες. Τώρα όλοι πανικοβάλλονται και δεν μπορούν να πάνε πουθενά αν δεν έχουν τηλέφωνο.»
Ο Αντονίνι είπε ότι είναι επικίνδυνο, επειδή πολλοί άνθρωποι οδηγούν και κοιτάζουν τα τηλέφωνά τους.
«Γι’ αυτό προτιμώ να παίρνω απλό ταξί αντί για Uber, γιατί αυτοί οι τύποι συνήθως ξέρουν πού πάνε και δεν βασίζονται στις οθόνες τους», τόνισε.
Οι σπόροι τσία (chia) είναι εκείνοι οι μικροσκοπικοί μαύρους κόκκους που βρίσκονται συχνά μέσα σε smoothie και γιαούρτια, και ενίοτε κολλάνε ανάμεσα στα δόντια σας. Η υψηλή τους περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες, ωμέγα-3 και αντιοξειδωτικά τούς καθιστά κάτι περισσότερο από απλό γαρνίρισμα.
Οι σπόροι τσία υποστηρίζουν την πέψη και την υγεία της καρδιάς, και συμβάλλουν στη διατήρηση χαμηλών επιπέδων χοληστερόλης και αρτηριακής πίεσης. Μπορεί να μην φαίνονται εντυπωσιακοί, αλλά κάνουν πολύ καλό.
Οφέλη για την υγεία της καρδιάς
«Οι σπόροι τσία έχουν θεραπευτικό ρόλο στη διαχείριση χρόνιων ασθενειών», δήλωσε στην Epoch Times η Μαίρη Κάρριστιν, διατροφολόγος στην Art Health Solutions.
Μία από τις ξεχωριστές ιδιότητες των σπόρων τσία είναι η υψηλή περιεκτικότητά τους σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, τα οποία βοηθούν στη μείωση της φλεγμονής, ωφελώντας καταστάσεις όπως οι καρδιακές παθήσεις, πρόσθεσε. Αξίζει να σημειωθεί ότι η φλεγμονή συμβάλλει στον σχηματισμό πλάκας που μπλοκάρει τις αρτηρίες στη στεφανιαία νόσο.
Επιπλέον, τα ωμέγα-3 υποστηρίζουν το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα (την κατάσταση «ηρεμίας και πέψης»), συμβάλλοντας περαιτέρω στην ενίσχυση της άμυνας της καρδιάς.
Οι σπόροι τσία υποστηρίζουν επίσης την καρδιαγγειακή υγεία μειώνοντας την οξείδωση, τη χοληστερόλη και την αρτηριακή πίεση.
Μελέτη διαπίστωσε ότι η κατανάλωση σπόρων τσία οδήγησε σε μέση πτώση 7,87 mmHg στη συστολική και 6,33 mmHg στη διαστολική αρτηριακή πίεση.
Συνεπώς, συμβάλλουν στη διατήρηση ενός φυσιολογικού καρδιακού ρυθμού, περιορίζοντας τον κίνδυνο αρρυθμίας ή ακανόνιστων καρδιακών παλμών.
Η καρδιακή υγεία ωφελείται και από την ελάττωση των επιπέδων των τριγλυκεριδίων και στην αύξηση της καλής HDL χοληστερόλης, που επιφέρει η κατανάλωση σπόρων τσία. Καθώς απορροφούν το νερό, σχηματίζουν μία ουσία που μοιάζει με γέλη, η οποία περιορίζει τα επίπεδα χοληστερόλης και ρυθμίζει το σάκχαρο στο αίμα.
Η HDL θεωρείται καλή γιατί βοηθά στην απομάκρυνση της περίσσειας χοληστερόλης από τις αρτηρίες, ενώ τα υψηλά τριγλυκερίδια είναι επιβλαβή καθώς συμβάλλουν στην επιβάρυνση των αρτηριών και αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης καρδιακών παθήσεων.
Η περιεκτικότητά τους σε υγιεινά λιπαρά βοηθά στην προστασία των αρτηριών από τη συσσώρευση πλάκας και, με την πάροδο του χρόνου, από καρδιακές παθήσεις και εγκεφαλικά επεισόδια, δήλωσε η Σάντρα Αρέβαλο, εγγεγραμμένη διαιτολόγος διατροφολόγος και πιστοποιημένη ειδικός στη φροντίδα του διαβήτη.
Οφέλη για την υγεία του πεπτικού συστήματος
Οι σπόροι τσία είναι μια πλούσια πηγή διαιτητικών ινών, οι οποίες παρέχουν σημαντικά οφέλη για την υγεία του πεπτικού συστήματος. Οι φυτικές ίνες αυξάνουν τον όγκο των κοπράνων, συμβάλλοντας στην πρόληψη καταστάσεων όπως η εκκολπωμάτωση — μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από αδυναμία του παχέος εντέρου — και βοηθά στη θεραπεία της δυσκοιλιότητας, προωθώντας την εύρυθμη λειτουργία του εντέρου.
Οι φυτικές ίνες που περιέχονται στους σπόρους τσία ενισχύουν την εντερική περίσταση και μειώνουν τον κίνδυνο μπλοκαρίσματος.
Μια ισχυρή διατροφική βάση
Οι σπόροι τσία περιέχουν περισσότερη πρωτεΐνη από το σιτάρι, τη βρώμη και την κινόα, αλλά όντας ψευδοδημητριακό είναι απαλλαγμένοι από τη γλουτένη, με αποτέλεσμα να είναι ανεκτοί από άτομα με ευαισθησία στη γλουτένη.
Αυτό το χαρακτηριστικό, σε συνδυασμό με το ισχυρό μείγμα πρωτεΐνης, φυτικών ινών και υγιεινών λιπών που περιέχουν, καθιστά τους σπόρους τσία ιδιαίτερα θρεπτική τροφή.
Συγκεκριμένα, περιέχουν 30 έως 34 γραμμάρια διαιτητικών ινών ανά 100 γραμμάρια, με το 85% έως 93% να είναι αδιάλυτες φυτικές ίνες και το 7% έως 15% διαλυτές φυτικές ίνες.
Αυτό σημαίνει ότι συμβάλλουν σημαντικά στην κάλυψη της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης φυτικών ινών, που είναι από 25 έως 35 γραμμάρια για ενήλικες.
Οι σπόροι τσία περιέχουν επίσης πολλά θεμελιώδη μέταλλα και είναι πλούσιοι σε ασβέστιο, μαγνήσιο, σίδηρο, σελήνιο, χαλκό, κάλιο, φώσφορο και μαγγάνιο.
Στην πραγματικότητα, παρέχουν πολύ περισσότερα από αυτά τα θρεπτικά συστατικά από τα κοινά τρόφιμα. Για παράδειγμα, 100 γραμμάρια σπόρων τσία παρέχουν 4 έως 6 φορές περισσότερο ασβέστιο, κάλιο και φώσφορο από 100 γραμμάρια γάλα και έως και 12 φορές περισσότερα από 100 γραμμάρια σιτάρι, βρώμη, καλαμπόκι ή ρύζι. Περιέχουν ακόμη 1,8 έως 6 φορές περισσότερο σίδηρο από τις φακές, το σπανάκι και το συκώτι.
(Γράφημα: The Epoch Times, Shutterstock)
Πώς να απολαύσετε τους σπόρους τσία
Είναι πολύ εύκολο να τους συμπεριλάβετε σε μια ποικιλία γευμάτων και σνακ, καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας.
Πουτίγκα τσία
Η Κάρριστιν προτείνει μια πουτίγκα τσία για πρωινό ή δεκατιανό. Η συνταγή της είναι απλή: 3 κουταλιές της σούπας σπόρους chia, 1/2 φλιτζάνι γιαούρτι, 1 φλιτζάνι γάλα αμυγδάλου, 1/2 κουταλάκι του γλυκού κανέλα, 1 κουταλάκι του γλυκού μέλι και μια επικάλυψη ανάμεικτων μούρων. Αναμειγνύουμε τα υλικά και τα αφήνουμε στο ψυγείο για μερικές ώρες ή όλη τη νύχτα, για να πήξουν και να πάρουν τη μορφή πουτίγκα.
Με γιαούρτι και κουάκερ
Η Αρέβαλο προτιμά μια απλή συνταγή: προσθέτει 1 κουταλάκι του γλυκού σπόρους τσία σε ένα φλιτζάνι γιαούρτι, προσθέτοντας προαιρετικά κουάκερ ή/και μέλι.
Μπορείτε επίσης να πασπαλίσετε με σπόρους τσία τη σαλάτα σας για να προσθέσετε μια πιο τραγανή και θρεπτική πτυχή.
Σούπες και σάλτσες
Αν θέλετε να μαγειρέψετε τους σπόρους τσία, λειτουργούν καλά ως πηκτικός παράγοντας σε σούπες ή σάλτσες. Απορροφούν υγρά και διαστέλλονται, προσθέτοντας υφή και θρεπτικά συστατικά χωρίς να αλλάζουν τη γεύση.
Νερό τσία
Αναμείξτε 1 κουταλιά της σούπας σπόρους τσία με 1 φλιτζάνι νερό, ανακατέψτε και αφήστε τους σπόρους να μουλιάσουν για 10 έως 15 λεπτά. Αυτό δημιουργεί ένα ενυδατικό, πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά ρόφημα με σύσταση που μοιάζει με τζελ.
Μαρμελάδα τσία
Αποτελούν ένα εξαιρετικό φυσικό πυκνωτικό για τη σπιτική μαρμελάδα. Συνδυάστε φρέσκα φρούτα με σπόρους τσία, ένα γλυκαντικό της επιλογής σας και λίγο χυμό λεμονιού. Αφήστε το μείγμα να καθίσει για μερικές ώρες ώστε οι σπόροι να απορροφήσουν τα υγρά και να δημιουργήσουν μια υφή σαν μαρμελάδα.
Αντί για αυγό
Οι σπόροι τσία μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως υποκατάστατο αυγού στο ψήσιμο. Αναμείξτε 1 κουταλιά της σούπας σπόρους τσία με 3 κουταλιές της σούπας νερό και αφήστε το να ‘καθίσει’ για 5 έως 10 λεπτά, για να σχηματιστεί ένα τζελ. Αυτό λειτουργεί ως υποκατάστατο ενός αυγού στις περισσότερες συνταγές.
Η ενσωμάτωση των σπόρων τσία στη ρουτίνα σας είναι μια μικρή αλλαγή που μπορεί να αποφέρει εντυπωσιακά οφέλη για την υγεία της καρδιάς και του εντέρου σας.
Τα μωρά και τα μικρά παιδιά μπορεί να αναπνέουν και να απορροφούν επιβλαβείς χημικές ουσίες από τα στρώματά τους ενώ κοιμούνται, σύμφωνα με δύο μελέτες από το Πανεπιστήμιο του Τορόντο, που δημοσιεύθηκαν στα περιοδικά «Environmental Science & Technology» και «Environmental Science & Technology Letters». Αυτές οι χημικές ουσίες συνδέονται με νευρολογικά και αναπαραγωγικά προβλήματα, άσθμα, ορμονικές διαταραχές και καρκίνο.
«Ο ύπνος είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη του εγκεφάλου, ιδιαίτερα για τα βρέφη και τα νήπια. Ωστόσο, η έρευνά μας υποδεικνύει ότι πολλά στρώματα περιέχουν χημικές ουσίες δυνητικά βλαβερές για τον εγκέφαλο των παιδιών», λέει η επικεφαλής συγγραφέας Μίριαμ Ντάιαμοντ, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο. «Αυτό είναι ένα ηχηρό μήνυμα για τους κατασκευαστές και τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, να διασφαλίσουν ότι τα κρεβάτια των παιδιών μας είναι ασφαλή και υποστηρίζουν την υγιή ανάπτυξη του εγκεφάλου», προσθέτει.
Στην πρώτη μελέτη, οι ερευνητές μέτρησαν τις συγκεντρώσεις χημικών ουσιών σε 25 υπνοδωμάτια παιδιών ηλικίας έξι μηνών έως τεσσάρων ετών. Ανίχνευσαν ανησυχητικά επίπεδα περισσότερων από 24 φθαλικών ενώσεων, επιβραδυντικών φλόγας και φίλτρων υπεριώδους ακτινοβολίας στον αέρα των υπνοδωματίων, με τα υψηλότερα επίπεδα να βρίσκονται γύρω από τα κρεβάτια.
Σε μια συνοδευτική μελέτη, οι ερευνητές εξέτασαν 16 πρόσφατα αγορασμένα παιδικά στρώματα και επιβεβαίωσαν ότι αυτά είναι πιθανώς η κύρια πηγή αυτών των χημικών ουσιών στο περιβάλλον ύπνου των παιδιών. Όταν οι ερευνητές προσομοίωσαν τη θερμοκρασία σώματος και το βάρος ενός παιδιού στα στρώματα, οι εκπομπές χημικών ουσιών αυξήθηκαν σημαντικά έως και πολλές φορές. Τα στρώματα που μελετήθηκαν αγοράστηκαν στον Καναδά, αλλά τα περισσότερα περιείχαν υλικά που προέρχονταν από άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ και του Μεξικού. Οι ερευνητές σημειώνουν ότι τα αποτελέσματα είναι πιθανό να ισχύουν για στρώματα που αγοράζονται σε όλη τη βόρεια Αμερική.
Οι φθαλικές ενώσεις και τα επιβραδυντικά φλόγας που μετρήθηκαν σε αυτή τη μελέτη είναι ορμονικοί διαταράκτες και συνδέονται με νευρολογικές βλάβες, συμπεριλαμβανομένων των μαθησιακών δυσκολιών, των μειωμένων δεικτών IQ, των προβλημάτων συμπεριφοράς και της μειωμένης μνήμης. Ορισμένες συνδέονται επίσης με παιδικό άσθμα και καρκίνο. Επίσης, αρκετά φίλτρα UV που εντοπίστηκαν είναι ορμονικοί διαταράκτες.
Τα παιδιά είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στην έκθεση, δεδομένου ότι εξακολουθούν να αναπτύσσονται, έχουν συμπεριφορές που περιλαμβάνουν την επαφή των χεριών με το στόμα και ρυθμό αναπνοής δέκα φορές υψηλότερο από τους ενήλικες. Έχουν επίσης πιο διαπερατό δέρμα και τριπλάσια επιφάνεια δέρματος σε σχέση με το σωματικό τους βάρος από τους ενήλικες.
Επισημαίνεται ότι τα υψηλά επίπεδα επιβραδυντικών φλόγας στα περισσότερα από τα στρώματα που ελέγχθηκαν ήταν αινιγματικά, δεδομένου ότι αυτές οι χημικές ουσίες δεν είναι απαραίτητες για την έγκριση ούτε των καναδικών ούτε των αμερικανικών προτύπων ευφλεκτότητας στρωμάτων. Σημειώνεται επίσης ότι τα επιβραδυντικά φλόγας συνδέονται με νευρολογικές, αναπαραγωγικές και ορμονικές βλάβες καθώς και με καρκίνο, και επίσης δεν έχουν αποδεδειγμένο όφελος πυρασφάλειας όπως χρησιμοποιούνται στα στρώματα.
Οι ερευνητές καλούν τους κατασκευαστές να είναι πιο προσεκτικοί σχετικά με τις χημικές ουσίες στα παιδικά στρώματα μέσω δοκιμών. Επιπλέον, απαιτούνται αυστηρότεροι κανονισμοί για τη χρήση επιβραδυντικών φλόγας και φθαλικών πλαστικοποιητών στα παιδικά στρώματα. Στον Καναδά, οι συγγραφείς συνιστούν την επέκταση των περιορισμών και σε ορισμένους πλαστικοποιητές για παιχνίδια και αντικείμενα που μπαίνουν στο στόμα, ώστε να περιλαμβάνουν στρώματα και άλλα είδη κλινοσκεπασμάτων, καθώς και την έγκριση των προ πολλού προταθέντων περιορισμών σε δύο επιβραδυντικά φλόγας. Αρκετά στρώματα περιείχαν χημικές ουσίες που είναι απαγορευμένες ή περιορισμένες στον Καναδά, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι κατασκευαστές πρέπει να ελέγχουν τα παιδικά στρώματα για αυτές τις χημικές ουσίες πριν τα διαθέσουν στην αγορά.
Εν τω μεταξύ, οι ερευνητές τονίζουν ότι υπάρχουν ενέργειες που μπορούν να κάνουν οι γονείς για να μειώσουν την έκθεση των παιδιών τους. Συνιστούν την απομάκρυνση περιττών αντικειμένων από τον χώρο ύπνου του παιδιού μειώνοντας τον αριθμό των μαξιλαριών, των κουβερτών και των παιχνιδιών. Συνιστούν επίσης το συχνό πλύσιμο και ανανέωση των κλινοσκεπασμάτων και των ρούχων ύπνου του παιδιού, καθώς αυτά μειώνουν την έκθεση. Τέλος, λένε ότι τα υφάσματα που δεν είναι βαμμένα ή είναι ουδέτερου χρώματος είναι πιθανώς ασφαλέστερα, καθώς η διατήρηση έντονων χρωμάτων απαιτεί την προσθήκη φίλτρων UV και άλλων πρόσθετων που μπορεί να είναι επιβλαβή.
Στην αρχαία κινεζική λογοτεχνία υπάρχει μία ιστορία για έναν ηλικιωμένο άνδρα ονόματι Σάι Γουένγκ, ο οποίος βασιζόταν στο άλογό του για να ζήσει.
Μια μέρα, το άλογό του το έσκασε και οι γείτονες ήρθαν να εκφράσουν τη λύπη τους, λέγοντας: «Κρίμα». Ο Σάι Γουένγκ παρατήρησε ήρεμα: «Ίσως».
Λίγο αργότερα, το άλογο επέστρεψε, φέρνοντας μαζί του μια ομάδα άγριων αλόγων. Οι γείτονες τον συνεχάρησαν για την καλή του τύχη. Ο Σάι Γουένγκ απάντησε: «Ίσως».
Όταν ο γιος του προσπάθησε να ιππεύσει ένα από τα άγρια άλογα, έπεσε και έσπασε το πόδι του. Για άλλη μια φορά, οι γείτονες μαζεύτηκαν και είπαν: «Πω-πω, τι κρίμα!». Ο Σάι Γουένγκ απάντησε: «Ίσως»
Λίγο αργότερα ξέσπασε πόλεμος και όλοι οι νέοι άνδρες του χωριού επιστρατεύτηκαν για να πάνε στο μέτωπο. Λόγω του τραυματισμού του, ο γιος του Σάι Γουένγκ απαλλάχθηκε από τη στρατιωτική θητεία. Αυτή η ιστορία, που χρονολογείται από τον δεύτερο αιώνα π.Χ., ενέπνευσε το διάσημο κινεζικό ρητό «Ο Σάι Γουένγκ χάνει το άλογό του – ποιος ξέρει αν είναι ευλογία;» – στα καθ’ ημάς, ουδέν κακόν αμιγές καλού.
Το να αντιλαμβάνεται κανείς μία δυνητική θετικότητα πέρα από τις δυσκολίες της στιγμής ενσαρκώνει τη φύση της αισιοδοξίας, μιας αρετής που είναι ουσιώδης όχι μόνο για την ανάπτυξη αλλά και για την ίδια μας την υγεία.
Στάση ζωής
Ο καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Concordia και ερευνητής προσωπικότητας Κάρστεν Βρος δήλωσε στην Epoch Times ότι η αισιοδοξία δεν είναι απλώς ένα χαρακτηριστικό αλλά στάση ζωής.
«Πρόκειται ουσιαστικά για το αν περιμένετε ότι η ζωή σας θα είναι καλή ή κακή στο μέλλον», είπε.
Τα αισιόδοξα άτομα έχουν αξιοσημείωτα λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν καταθλιπτικά συμπτώματα, ακόμη και μεταξύ των ασθενών που πάσχουν από χρόνιες ασθένειες. Αυτή η προστατευτική επίδραση εκτείνεται σε όλες τις ηλικιακές ομάδες – από τους νεότερους έως τους ηλικιωμένους.
Για παράδειγμα, η μελέτη Zutphen Elderly Study παρακολούθησε περισσότερους από 800 άνδρες για 15 χρόνια, αναλύοντας πώς ο τρόπος ζωής, η διατροφή και άλλοι παράγοντες επιδρούν στις ασθένειες και τη θνησιμότητα. Ειδικότερα, η μελέτη διαπίστωσε ότι η μεγάλη αισιοδοξία, σε σύγκριση με τη χαμηλή αισιοδοξία, σχετίζεται με 77% χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καταθλιπτικών συμπτωμάτων.
(Γράφημα: The Epoch Times)
Πιο πρόσφατες μελέτες έδωσαν παρόμοια ευρήματα. Μια μετα-ανάλυση 18 μελετών του 2024 διαπίστωσε ότι η συμμετοχή σε εκπαίδευση αισιοδοξίας, συμπεριλαμβανομένης της ενσυνειδητότητας και της ημερολογιακής καταγραφής της ευγνωμοσύνης, μείωσε τα συμπτώματα κατάθλιψης περίπου κατά ένα τρίτο. Ψυχολογικά, τα αισιόδοξα άτομα έχουν λιγότερες ακραίες αρνητικές αντιδράσεις σε στρεσογόνους παράγοντες και έτσι αναρρώνουν ταχύτερα από την κατάθλιψη.
Ως εκ τούτου, η αισιοδοξία μειώνει τα αισθήματα απελπισίας και τον αυτοκτονικό ιδεασμό.
Επιπλέον, η αισιοδοξία έχει και ένα άλλο άκρως επιθυμητό αποτέλεσμα: τη μακροζωία. Σε σύγκριση με τους απαισιόδοξους, οι αισιόδοξοι ασθενείς με καρκίνο έχουν τετραπλάσιες πιθανότητες να επιβιώσουν έναν χρόνο μετά τη διάγνωση.
Διαισθητικά, αυτό είναι λογικό – όσοι περιμένουν καλά πράγματα στη ζωή έχουν περισσότερους λόγους να συνεχίσουν να ζουν. Σε μια πρωτοποριακή εργασία που δημοσιεύθηκε στο PNAS και ανέλυσε περισσότερα από 70.000 άτομα, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι, σε σύγκριση με τα λιγότερο αισιόδοξα άτομα, οι πιο αισιόδοξοι ζούσαν έως και 15% περισσότερο, ενώ οι πιθανότητες να επιτύχουν «εξαιρετική μακροζωία» – να ζήσουν μέχρι τα 85 ή και περισσότερο – αυξάνονταν έως και 70%.
Με άλλα λόγια, η αισιοδοξία προσθέτει σχεδόν τόσα χρόνια στη ζωή ενός ατόμου όσα και η μη εμφάνιση καρδιακής προσβολής ή διαβήτη, σύμφωνα με τους ερευνητές.
Καλλιεργώντας την αισιοδοξία
Τι διεγείρει αυτές τις βαθιές αλλαγές που παρατηρούνται στους αισιόδοξους ανθρώπους; Η κύρια υπόθεση είναι ότι οι αισιόδοξοι αντιμετωπίζουν διαφορετικά τις προκλήσεις.
Ο κος Βρος, ο οποίος έχει δημοσιεύσει πλήθος άρθρων σχετικά με την αισιοδοξία, δήλωσε ότι οι αισιόδοξοι είναι πιο πιθανό να αντιμετωπίζουν κατά μέτωπο τους στρεσογόνους παράγοντες, να επενδύουν χρόνο και ενέργεια στην αντιμετώπιση των προκλήσεων και να αναζητούν ενεργά λύσεις στα προβλήματα. Αναδιαμορφώνουν τις προκλήσεις ως ευκαιρίες – ζουν ενεργά, όχι παθητικά.
Η Σουζάν Σέγκερστρομ, καθηγήτρια και διευθύντρια του Κέντρου Έρευνας για την Υγιή Γήρανση στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Όρεγκον, δήλωσε στην Epoch Times ότι «οι άνθρωποι που είναι πιο αισιόδοξοι συνήθως αναμένουν καλύτερα αποτελέσματα δεδομένης της πραγματικότητας της κατάστασης».
Αυτού του είδους η στάση μετριάζει τις επιπτώσεις του άγχους, προάγει την ψυχική υγεία και ενισχύει τη νοοτροπία ανάπτυξης.
Αντίθετα, οι απαισιόδοξοι τείνουν να αποφεύγουν ή αρνούνται τον στρεσογόνο παράγοντα – φτάνοντας στο σημείο, σε ορισμένες περιπτώσεις, να καταφεύγουν σε ναρκωτικά, αλκοόλ ή άλλους περισπασμούς ως μέσο φυγής.
Ευτυχώς, η αισιοδοξία είναι μια δεξιότητα που μπορεί να εξασκηθεί. Η έρευνα περιγράφει διάφορες τεκμηριωμένες μεθόδους για την καλλιέργεια της αισιοδοξίας. Οι γενικές στρατηγικές περιλαμβάνουν την ενεργή αναδιαμόρφωση των αρνητικών σκέψεων, την επανεξέταση των προσωπικών επιτευγμάτων του παρελθόντος ώστε να εδραιωθεί η ύπαρξη θετικών προσδοκιών για το μέλλον και τη συναναστροφή με συνομηλίκους ή συναδέλφους που μας υποστηρίζουν.
Οι πιο δομημένες παρεμβάσεις περιλαμβάνουν την ενασχόληση με την «καλύτερη δυνατή αυτοάσκηση», κατά την οποία φαντάζεστε ένα σενάριο στο οποίο επιτυγχάνετε όλους τους στόχους της ζωής σας σε διάφορους τομείς, όπως η οικογένεια, η εργασία και η υγεία. Όσο περισσότερο οραματίζεστε μια πραγματικότητα για την οποία αξίζει να προσπαθήσετε τόσο περισσότερο ανυπομονείτε γι’ αυτήν – και αυτό είναι αισιοδοξία. Σύμφωνα με μια μεγάλη μετα-ανάλυση του 2019 , η άσκηση αυτή ενισχύει σημαντικά την αισιοδοξία και μειώνει τα καταθλιπτικά συμπτώματα.
Περαιτέρω, μπορείτε να καλλιεργήσετε την αισιοδοξία γράφοντας επιστολές ευγνωμοσύνης ή σύντομες λίστες με αυτά για τα οποία νιώθετε ευγνωμοσύνη. Μπορείτε επίσης να εξασκηθείτε στην άσκηση «τρία καλά πράγματα», κατά την οποία αναλογίζεστε και καταγράφετε τρία θετικά πράγματα που συνέβησαν κατά τη διάρκεια της ημέρας και γιατί συνέβησαν. Όταν γίνονται παράλληλα, αυτές οι πρακτικές σάς βοηθούν να καλλιεργήσετε τη συνήθεια να εστιάζετε στα θετικά του παρόντος και να αναπτύσσετε θετικές προσδοκίες για το μέλλον.
Η ενσυνειδητότητα και ο διαλογισμός ενθαρρύνουν την επίγνωση του παρόντος, η οποία μειώνει τα αρνητικά μοτίβα σκέψης και τον μηρυκασμό παλαιών δεινών, και ενισχύει έμμεσα την αισιοδοξία.
Εγκαταλείποντας τις σκοτεινές σκέψεις
Είναι καλύτερο να σκέφτεστε πιο θετικά ή απλώς να έχετε λιγότερες αρνητικές σκέψεις; Με άλλα λόγια, θα πρέπει να επικεντρωθούμε στο να είμαστε πιο αισιόδοξοι ή λιγότερο απαισιόδοξοι;
Μια μετα-ανάλυση-ορόσημο του 2021 έδωσε μια απροσδόκητη απάντηση: Η απαισιοδοξία παίζει πολύ μεγαλύτερο ρόλο από την αισιοδοξία στη διαμόρφωση της υγείας, και όχι με μικρή διαφορά. Ο κος Βρος εξήγησε ότι η ανάλυση έδειξε ότι η απαισιοδοξία επηρεάζει την υγεία τρεις φορές περισσότερο από ό,τι η αισιοδοξία. Για παράδειγμα, η μειωμένη απαισιοδοξία συνδέεται με χαμηλότερη φλεγμονή, καλύτερη καρδιαγγειακή υγεία και ακόμη και υψηλότερα ποσοστά επιτυχίας σε θεραπείες γονιμότητας συγκρινόμενη με την αυξημένη αισιοδοξία.
Ως εκ τούτου, δήλωσε ο κος Βρος, η απαισιοδοξία και η αισιοδοξία δεν πρέπει να θεωρούνται ως αντίθετα χαρακτηριστικά ενός γνωρίσματος, αλλά ως δύο ξεχωριστά χαρακτηριστικά της προσωπικότητας ενός ανθρώπου.
Η αισιοδοξία είναι σαν να πατάτε το γκάζι, σας προτρέπει να προχωρήσετε μπροστά. Η απαισιοδοξία είναι σαν να έχετε το χειρόφρενο τραβηγμένο. Ακόμα κι αν πατήσετε το γκάζι, το φρένο σάς μπλοκάρει, προκαλώντας ζημιές με την πάροδο του χρόνου και δυσκολεύοντας ακόμα και τις βασικές κινήσεις.
Το να αφήσετε την απαισιοδοξία είναι σαν να αφήνετε το χειρόφρενο. Την επόμενη φορά που θα πιάσετε τον εαυτό σας να επινοεί τα χειρότερα σενάρια, θυμηθείτε: Δεν χρειάζεται να αναγκάσετε τον εαυτό σας να κάνει χαρούμενες σκέψεις – και μόνο η εγκατάλειψη των αρνητικών σκέψεων κάνει σημαντική διαφορά.
«Η αισιοδοξία είναι ένας βρόχος τροφοδότησης προς τα εμπρός», δήλωσε η Σέγκερστρομ.
Τα επιτυχημένα άτομα είναι συνήθως πιο αισιόδοξα, γεγονός που τείνει να ανοίγει πόρτες σε μεγαλύτερους κοινωνικούς και οικονομικούς πόρους – όλα αυτά ενισχύουν έναν θετικό κύκλο.
Η Γκρέης Ζανγκ, μια βελονίστρια με πτυχίο ιατρικής από την Κίνα, δήλωσε στην Epoch Times ότι «η νοοτροπία παίζει βασικό ρόλο στη διαδικασία θεραπείας».
Είπε ότι από την άποψη της παραδοσιακής κινεζικής ιατρικής, τα αισιόδοξα συναισθήματα βοηθούν την ενέργεια να ρέει πιο ελεύθερα και προάγουν τη συνολική υγεία. Αντίθετα, τα απαισιόδοξα συναισθήματα προκαλούν ενεργειακή ανισορροπία, αποδυναμώνουν το ανοσοποιητικό σύστημα και οδηγούν σε ασθένειες.
Η Ζανγκ είπε ότι η ιστορία του Σάι Γουένγκ θα πρέπει να μας υπενθυμίζει, όταν αντιμετωπίζουμε προκλήσεις, να παραμένουμε ήρεμοι, έχοντας υπ’ όψιν ότι αυτό που φαίνεται κακό σήμερα, μπορεί να έχει θετικά αποτελέσματα αύριο – με λίγα λόγια, να μην παρασυρόμαστε από τα συμβάντα της στιγμής και σκοτεινές σκέψεις, αλλά να διατηρούμε πάντα μία πιο ευρεία οπτική.
Σημείωση του συγγραφέα: Σήμερα, αντιμετωπίζουμε πρωτοφανείς προκλήσεις στην κοινωνία, την ιατρική και το εργασιακό πεδίο. Το παραπάνω άρθρο αποτελεί σύνθεση εμπειριών συναδέλφων μας και άλλων επαγγελματιών του ιατρικού κλάδου. Οι προκλήσεις και οι ανταμοιβές που παρουσιάζονται σε αυτήν είναι πραγματικές. Προστιθέμενα στις αυξανόμενες υποχρεώσεις, τις εξελίξεις της κοινωνίας και τις απαιτήσεις από τον εαυτό τους, τα ηθικά διλήμματα και τα ζητήματα αυθεντικότητας επιβαρύνουν και δοκιμάζουν περαιτέρω τον σύγχρονο άνθρωπο. Πιστεύουμε ότι η αλήθεια θα σας απελευθερώσει πραγματικά!
