ΚΟΣΜΟΣ

Σε μια από τις πιο σφοδρές αεροπορικές επιθέσεις από την έναρξη του πολέμου Ρωσίας-Ουκρανίας, η Μόσχα εξαπέλυσε κατά τη διάρκεια της νύχτας 367 drone και πυραύλους εναντίον ουκρανικών πόλεων, με αποτέλεσμα τον θάνατο τουλάχιστον 12 ανθρώπων και τον τραυματισμό δεκάδων, σύμφωνα με τις ουκρανικές αρχές.

Ανάμεσα στα θύματα ήταν και τρία παιδιά στην περιοχή Ζιτομίρ, όπως επιβεβαίωσαν τοπικοί αξιωματούχοι. Η επίθεση σημειώθηκε τις πρώτες ώρες της 25ης Μαΐου, με τη Ρωσία να χρησιμοποιεί 69 πυραύλους και 298 drone, ανάμεσά τους και ιρανικής σχεδίασης τύπου Shahed.

Η επίθεση έλαβε χώρα λίγες ώρες πριν από την τρίτη και τελική φάση της ανταλλαγής αιχμαλώτων μεταξύ Μόσχας και Κιέβου — μια διαδικασία που εντάσσεται στις προσπάθειες αποκλιμάκωσης της σύγκρουσης που ξεκίνησε με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, το 2022.

Στις 24 Μαΐου, οι δύο χώρες αντάλλαξαν 307 αιχμαλώτους, συνεχίζοντας μια πολυήμερη επιχείρηση ανταλλαγής που είχε ξεκινήσει με 390 άτομα την προηγούμενη ημέρα. Η συμφωνία για την απελευθέρωση συνολικά 1.000 αιχμαλώτων από κάθε πλευρά είχε επιτευχθεί μία εβδομάδα νωρίτερα σε διαπραγματεύσεις που πραγματοποιήθηκαν στην Τουρκία.

Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι κάλεσε τις Ηνωμένες Πολιτείες — οι οποίες έχουν ταχθεί υπέρ της κατάπαυσης του πυρός μεταξύ των δύο πλευρών — να καταδικάσουν την επίθεση. Όπως ανέφερε σε ανάρτησή του στο Telegram, η «σιωπή της Αμερικής και άλλων στον κόσμο δεν κάνει τίποτα άλλο από το να ενθαρρύνει τον [Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ] Πούτιν», υποστηρίζοντας πως κάθε τέτοια ρωσική «τρομοκρατική επίθεση» αποτελεί επαρκή λόγο για την επιβολή νέων κυρώσεων σε βάρος της Μόσχας.

Από ρωσικής πλευράς δεν υπήρξε άμεσο σχόλιο για την επίθεση, ωστόσο το υπουργείο Άμυνας της Ρωσίας ανακοίνωσε ότι κατά τη διάρκεια της ίδιας νύχτας κατέρριψε 110 ουκρανικά drone.

Σύμφωνα με τον Ζελένσκι, οι ρωσικοί πύραυλοι και drone έπληξαν περισσότερες από 30 πόλεις και χωριά, μεταξύ των οποίων το Κίεβο, η Ζιτομίρ, το Χμελνίτσκι, το Τερνόπιλ, το Τσερνίχιβ, η Σούμι, η Οδησσός, η Πολτάβα, το Ντνίπρο, η Μικολάιφ, το Χάρκοβο και η Τσερκάσι.

Αν και η συγκεκριμένη επίθεση ήταν η μεγαλύτερη σε αριθμό εκτοξευθέντων όπλων, προηγούμενα πλήγματα είχαν οδηγήσει σε μεγαλύτερο αριθμό θυμάτων.

Όπως δήλωσε ο υπουργός Εσωτερικών της Ουκρανίας, Ίχορ Κλιμένκο, 12 άνθρωποι σκοτώθηκαν και 60 τραυματίστηκαν. Ο ίδιος έκανε λόγο για μια «συνδυασμένη, ανελέητη επίθεση που είχε ως στόχο αμάχους» και υποστήριξε ότι «ο εχθρός έδειξε ξανά πως στόχος του είναι ο φόβος και ο θάνατος».

Λίγες ώρες μετά την επίθεση, ο Ζελένσκι ανακοίνωσε σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα X ότι 303 Ουκρανοί αιχμάλωτοι επέστρεψαν στην πατρίδα τους, ολοκληρώνοντας την τρίτη φάση της συμφωνίας ανταλλαγής «1000 προς 1000» που είχε επιτευχθεί στην Τουρκία. Όπως ανέφερε, επρόκειτο για στρατιώτες των Ενόπλων Δυνάμεων, της Εθνοφρουράς, της Συνοριοφυλακής και της Υπηρεσίας Ειδικών Μεταφορών του ουκρανικού κράτους.

Το ρωσικό υπουργείο Άμυνας επιβεβαίωσε την ανταλλαγή, αναφέροντας ότι και οι δύο πλευρές παρέλαβαν από 303 αιχμαλώτους στις 25 Μαΐου, στο πλαίσιο των διαδοχικών ανταλλαγών των προηγούμενων ημερών.

Η Ουκρανία και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί της συνεχίζουν να πιέζουν τη Ρωσία να αποδεχθεί συμφωνία για κατάπαυση του πυρός διάρκειας 30 ημερών, σε μια προσπάθεια να τερματιστεί ο πόλεμος που διαρκεί πλέον πάνω από τρία χρόνια.

Το Κίεβο είχε εκφράσει την επιθυμία του να επιβάλει ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, πρόσθετες κυρώσεις κατά της Μόσχας, μετά την άρνηση του Πούτιν να συμφωνήσει άμεσα σε παύση των εχθροπραξιών.

Παρά το μέγεθος της επίθεσης, η ουκρανική Πολεμική Αεροπορία ανέφερε ότι κατάφερε να καταρρίψει 266 drone και 45 πυραύλους.

Ήταν η δεύτερη μαζική επίθεση σε διάστημα δύο ημερών, καθώς στις 23 Μαΐου η Ρωσία είχε εκτοξεύσει δεκάδες βαλλιστικούς πυραύλους και drone κατά του Κιέβου.

Ο επικεφαλής του γραφείου του Ζελένσκι, Αντρίι Γέρμακ, υποστήριξε μέσω Telegram ότι «χωρίς πίεση, τίποτα δεν θα αλλάξει, και η Ρωσία με τους συμμάχους της θα συνεχίσουν να ενισχύονται για να διαπράττουν τέτοιου είδους εγκλήματα σε δυτικές χώρες». Σύμφωνα με τον ίδιο, η Μόσχα θα συνεχίσει τον πόλεμο όσο έχει τη δυνατότητα να παράγει όπλα.

Από τα ουκρανικά drone που ανέφερε η Ρωσία ότι αναχαιτίστηκαν, τα 12 είχαν στόχο την πρωτεύουσα, σύμφωνα με τον δήμαρχο της Μόσχας, Σεργκέι Σομπιάνιν.

Στις 19 Μαΐου, ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Τζ. Ντ. Βανς, εξέφρασε την εκτίμηση ότι ο Ρώσος πρόεδρος δεν διαθέτει σαφή στρατηγική για τον τερματισμό της σύγκρουσης. Όπως δήλωσε σε δημοσιογράφους εν πτήσει με το Air Force Two, δεν είναι βέβαιος αν ο Βλαντίμιρ Πούτιν έχει κάποιο σχέδιο για το πώς να απεμπλακεί από τον πόλεμο.

Τόσο ο Βανς όσο και ο Τραμπ εξακολουθούν να πιέζουν για συμφωνία κατάπαυσης του πυρός και τον οριστικό τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία.

Του Jacob Burg

Με τη συμβολή των Ryan Morgan και Tom Ozimek, και πληροφορίες από Reuters και Associated Press

Για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά, τα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια συμμετέχουν στη NAFSA (National Association of Foreign Student Advisers), μία από τις σημαντικότερες διεθνείς εκθέσεις για την ανώτατη εκπαίδευση παγκοσμίως.

Η φετινή διοργάνωση της NAFSA, η οποία αποτελεί σημείο συνάντησης όλων των εμπλεκόμενων φορέων στο παγκόσμιο οικοσύστημα της ανώτατης εκπαίδευσης, θα πραγματοποιηθεί στο Σαν Ντιέγκο της Καλιφόρνια, από τις 27 έως τις 30 Μαΐου 2025. Την Ελλάδα θα εκπροσωπήσει η Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία των ελληνικών δημοσίων ΑΕΙ, «Study in Greece» (SiG), μαζί με εκπροσώπους από δέκα πανεπιστήμια.

Στην αποστολή συμμετέχουν το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, το Πανεπιστήμιο Πατρών, το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, το Πανεπιστήμιο Κρήτης, το Πολυτεχνείο Κρήτης, το Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο, το Διεθνές Πανεπιστήμιο Ελλάδας και το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο.

Όπως δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος της «Study in Greece», Χρήστος Μιχαλακέλης, η σταθερή συμμετοχή της χώρας σε διεθνείς διοργανώσεις έχει ενισχύσει σημαντικά την αναγνωρισιμότητα των ελληνικών πανεπιστημίων και την παρουσία τους στον διεθνή ακαδημαϊκό χώρο. Υπογράμμισε επίσης ότι η ενιαία, εθνική παρουσία των ελληνικών ΑΕΙ μέσω του φορέα SiG έχει συμβάλει ουσιαστικά στην ποιοτική ανάπτυξη της διεθνοποίησης της ελληνικής ανώτατης εκπαίδευσης.

Οι εκπρόσωποι της αποστολής θα συμμετάσχουν στις εργασίες της έκθεσης από την Τρίτη 27 έως και την Παρασκευή 30 Μαΐου. Στο εθνικό περίπτερο θα παρουσιαστεί το τοπίο της ελληνικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ενώ θα αναδειχθούν οι ακαδημαϊκές ευκαιρίες που προσφέρουν τα ελληνικά πανεπιστήμια. Παράλληλα, θα διερευνηθούν δυνατότητες νέων συνεργασιών και εμβάθυνσης υφιστάμενων σχέσεων με διεθνή ιδρύματα.

Κατά τη διάρκεια της έκθεσης, οι συμμετέχοντες από την ελληνική αποστολή θα παρακολουθήσουν σεμινάρια και εργαστήρια, τα οποία αναμένεται να συμβάλουν στη διαμόρφωση της στρατηγικής τους για την ενίσχυση των διεθνών ακαδημαϊκών δεσμών.

Ο κ. Μιχαλακέλης εξέφρασε την πεποίθηση ότι η πρόοδος που έχει σημειωθεί στην κατεύθυνση της διεθνοποίησης θα έχει συνέχεια, προσθέτοντας ότι η εφαρμογή μιας στρατηγικής ήπιας ισχύος, όπως η εξωστρέφεια των πανεπιστημίων, μπορεί να επιφέρει ουσιαστικές θετικές αλλαγές στο ελληνικό ακαδημαϊκό τοπίο.

Της Αθηνάς Καστρινάκη

Η Κίνα δεν έχει το δικαίωμα να καθορίσει αν η Ταϊβάν είναι χώρα, καθώς το νησί επιλέγει μόνο του την κυβέρνησή του, δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών Λιν Τζια-λούνγκ την Τετάρτη. Παράλληλα, εξέφρασε την πρόθεσή του να ανταλλάξει χειραψία φιλίας με τον Κινέζο ομόλογό του, εφόσον υπάρξει σχετική ευκαιρία.

Το κομμουνιστικό καθεστώς της Κίνας εξακολουθεί να θεωρεί την Ταϊβάν, η οποία κυβερνάται δημοκρατικά, ως δικό του έδαφος, παρότι στην πράξη πρόκειται για ένα ανεξάρτητο κράτος, με δικό του στρατό, σύνταγμα και εκλεγμένη κυβέρνηση. Το Κομμουνιστικό Κόμμα Κίνας (ΚΚΚ) έχει εντείνει τις στρατιωτικές και πολιτικές πιέσεις προκειμένου να υποστηρίξει τις διεκδικήσεις του, αυξάνοντας μεταξύ άλλων την ένταση των στρατιωτικών ασκήσεων και επιμένοντας ότι το νησί αποτελεί επαρχία του χωρίς δικαίωμα αναγνώρισης ως κράτος.

Ο πρόεδρος της Ταϊβάν, Λάι Τσινγκ-τε, και η κυβέρνησή του απορρίπτουν κατηγορηματικά αυτήν τη θέση, ενώ έχουν επανειλημμένως προσκαλέσει το Πεκίνο σε διάλογο — προσκλήσεις που έχουν απορριφθεί. Ερωτηθείς από το Reuters τι θα έλεγε στον υπουργό Εξωτερικών της Κίνας, Γουάνγκ Γι, σε περίπτωση συνάντησης, ο Λιν σημείωσε ότι θα ήταν διατεθειμένος να του σφίξει το χέρι.

Όπως επεσήμανε σε συνέντευξη Τύπου με αφορμή τη συμπλήρωση ενός έτους από την ανάληψη καθηκόντων της κυβέρνησης Λάι, οι διακρατικές σχέσεις ανάμεσα στις δύο πλευρές του Στενού της Ταϊβάν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο συζήτησης, ωστόσο, όπως είπε, πάνω απ’ όλα είναι όλοι άνθρωποι και η φιλική προσέγγιση αποτελεί το πρώτο βήμα. Αν, όπως είπε χαρακτηριστικά, του σφίξει το χέρι, αυτό θα ήταν μια καλή αρχή — αν όχι, το πρόβλημα θα είναι του ίδιου του Γουάνγκ.

Η επίσημη ονομασία της Ταϊβάν είναι «Δημοκρατία της Κίνας» — η κυβέρνηση που κατέφυγε στο νησί το 1949, έπειτα από τον εμφύλιο πόλεμο με τους κομμουνιστές του Μάο Τσετούνγκ, οι οποίοι ίδρυσαν τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας. Σύμφωνα με τον Λιν, το αν η Ταϊβάν είναι χώρα δεν είναι ζήτημα που αφορά ούτε τον Γουάνγκ Γι, ούτε τη ΛΔΚ, ενώ πρόσθεσε ότι η διεθνής κοινότητα αντιμετωπίζει την Ταϊβάν ως χώρα και ότι οι κυβερνήσεις στο νησί εκλέγονται δημοκρατικά — κάτι που, όπως είπε, αφορά αποκλειστικά τον ίδιο τον λαό της Ταϊβάν.

Το κινεζικό υπουργείο Εξωτερικών δεν απάντησε άμεσα σε αίτημα σχολιασμού.

Οι πιθανότητες να συναντηθούν οι δύο υπουργοί θεωρούνται περιορισμένες. Οι κυβερνήσεις τους δεν αναγνωρίζουν η μία την άλλη, οι αξιωματούχοι τους δεν ανταλλάσσουν επισκέψεις, ενώ η Ταϊβάν δεν συμμετέχει στα περισσότερα διεθνή φόρουμ λόγω των κινεζικών αντιρρήσεων.

Ο πρόεδρος Λάι επανέλαβε την Τρίτη την πρόθεση της κυβέρνησής του να ξεκινήσει διάλογο με το Πεκίνο, σημειώνοντας ότι επιδιώκει την ειρήνη, αλλά ταυτόχρονα υπογράμμισε την ανάγκη ενίσχυσης της άμυνας του νησιού.

Η κυβέρνηση της Ταϊβάν έχει προειδοποιήσει ότι το Πεκίνο ενδέχεται να σηματοδοτήσει την επέτειο με νέες στρατιωτικές ασκήσεις.

Η ύπαρξη του τεμένους, το οποίο λειτουργούσε διακριτικά επί επτά χρόνια, άνοιξε δημόσια συζήτηση για τον θρησκευτικό χαρακτήρα της χώρας, με επίκεντρο το ερώτημα αν οι Νήσοι Κουκ θα πρέπει να θεωρούνται «χριστιανικό έθνος».

Η διαδικασία κορυφώθηκε αυτή την εβδομάδα με την απόρριψη της πρότασης από κοινοβουλευτική επιτροπή, η οποία απέρριψε την τροποποίηση του συντάγματος για την επίσημη κατοχύρωση του χριστιανικού χαρακτήρα του κράτους.

Το τέμενος Masjid Fatimah Rarotonga άνοιξε το 2018 σε οικία στην περιοχή Τιτικαβέκα, στη νοτιοανατολική πλευρά της Ραροτόνγκα. Λειτουργούσε χωρίς προβλήματα, μέχρι τη δημοσιοποίηση της ύπαρξής του το προηγούμενο έτος, που προκάλεσε έντονες αντιδράσεις και εκκλήσεις για απαγόρευση των μη αναγνωρισμένων θρησκειών μέσω συνταγματικής αναθεώρησης.

Από το 1975, ο Νόμος περί Περιορισμού Θρησκευτικών Οργανώσεων επιτρέπει την εισαγωγή νέων θρησκειών μόνο εφόσον ανήκουν σε τέσσερις αναγνωρισμένες εκκλησίες: τη Χριστιανική Εκκλησία των Νήσων Κουκ, τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, την Εκκλησία των Αντβεντιστών της Έβδομης Ημέρας και την Εκκλησία του Ιησού Χριστού των Αγίων των Τελευταίων Ημερών.

Το σύνταγμα επιτρέπει την ατομική άσκηση της θρησκευτικής πίστης, ωστόσο η ίδρυση επίσημου θρησκευτικού οργανισμού απαιτεί έγκριση από το Συμβούλιο Θρησκευτικής Αρχής. Αυτή τη στιγμή, τρεις σχετικές αιτήσεις εκκρεμούν.

Ο επικεφαλής της μουσουλμανικής κοινότητας στη Ραροτόνγκα, Μοχάμεντ Αζάμ, είχε δηλώσει πέρυσι στην εφημερίδα Cook Islands News ότι το τέμενος εξυπηρετεί εκατοντάδες μουσουλμάνους του νησιού, ανάμεσά τους Ινδονήσιους, Φιλιππινέζους, Ινδούς και μερικούς κατοίκους των Νήσων Κουκ, καθώς και μουσουλμάνους τουρίστες. Είχε επισημάνει ότι «οι προσευχές γίνονται πέντε φορές την ημέρα, κάθε μέρα, και δεν πραγματοποιείται καμία άλλη δραστηριότητα».

Οι εκκλησίες έχουν σημαντική επιρροή

Ωστόσο, εκκλησίες της χώρας αντέδρασαν έντονα και ξεκίνησαν εκστρατεία ώστε οι Νήσοι Κουκ να ανακηρυχθούν επίσημα χριστιανικό έθνος, ενώ πρότειναν την απαγόρευση άλλων θρησκειών. Η επιρροή των εκκλησιών οδήγησε το Κοινοβούλιο στη σύσταση Ειδικής Επιτροπής Θρησκευτικών Οργανώσεων, η οποία συγκέντρωσε απόψεις και πραγματοποίησε επισκέψεις σε νησιά πέραν της Ραροτόνγκα.

Η Χριστιανική Εκκλησία των Νήσων Κουκ ηγήθηκε της προσπάθειας, προτείνοντας συνταγματική τροποποίηση ώστε να διασφαλίζεται η «προστασία και προώθηση της χριστιανικής πίστης ως θεμελίου του νομικού και διοικητικού συστήματος».

Κατά τη διάρκεια των δημόσιων διαβουλεύσεων, προτάθηκε επίσης η ανατροπή νόμου του 2023 που νομιμοποιούσε τις ομοφυλοφιλικές σχέσεις. Ο προσωρινός γραμματέας του Χριστιανικού Κινήματος των Νήσων Κουκ, Ουίλλιαμ Φράμχαϊμ, ανέφερε ότι επρόκειτο για μια «δυτική έννοια» που μπορεί να είναι αποδεκτή αλλού, αλλά όχι στις Νήσους Κουκ.

Η Τατιάνα Κάουταϊ, εκπρόσωπος της μουσουλμανικής κοινότητας, αμφισβήτησε μέσω επιστολής στην εφημερίδα την «αγάπη και συμπόνια» που επικαλείται το Χριστιανικό Κίνημα, σχολιάζοντας δηλώσεις του αντιπροέδρου του, πάστορα Κλερκ Τουρούα, ο οποίος είχε πει πως σκοπός του κινήματος είναι να ενώσει τους πιστούς και να υπηρετεί την κοινότητα με αγάπη και συμπόνια.

Η κυβέρνηση, ήδη από την έναρξη της διαμάχης, φαινόταν απρόθυμη να επιβάλει περιορισμούς στην ελευθερία πίστης, επισημαίνοντας ότι κάτι τέτοιο θα παραβίαζε διεθνείς συμβάσεις στις οποίες συμμετέχουν οι Νήσοι Κουκ. Ωστόσο, βουλευτές της αντιπολίτευσης είχαν ταχθεί υπέρ αυστηρότερων περιορισμών.

Απόρριψη λόγω διακρίσεων

Η επιτροπή τελικά απέρριψε την πρόταση, κρίνοντας ότι θα αποτελούσε διάκριση και παραβίαση θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, καθώς και του ίδιου του συντάγματος της χώρας. Πρότεινε μάλιστα την κατάργηση του Νόμου περί Περιορισμού Θρησκευτικών Οργανώσεων, κάτι που αναμένεται να προκαλέσει νέες αντιδράσεις από τις καθιερωμένες εκκλησίες.

Στην έκθεσή της, η επιτροπή συμφώνησε με την Ένωση Δικηγόρων των Νήσων Κουκ ότι οι νόμοι πρέπει να εφαρμόζονται ισότιμα και χωρίς διακρίσεις, ανεξαρτήτως θρησκευτικών πεποιθήσεων. Τόνισε ότι είναι υποχρεωμένη να προτείνει μέτρα που προάγουν την ένταξη, την ισότητα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες, ώστε να διασφαλίζεται η εναρμόνιση με τα εσωτερικά και διεθνή πρότυπα.

Η έκθεση επεσήμανε ακόμη ότι το Συμβούλιο Θρησκευτικής Συμβουλευτικής (Religious Advisory Council – RAC), το οποίο θεωρείτο ότι έχει συμβουλευτικό ρόλο απέναντι στην κυβέρνηση για θέματα όπως η ίδρυση εκκλησιών, η μετανάστευση ή η εκμετάλλευση θαλάσσιων πόρων, δεν είναι νομικά κατοχυρωμένος φορέας και, κατά συνέπεια, δεν διαθέτει επίσημο ή νομικό κύρος.

Η επιτροπή κατέληξε ότι το προοίμιο του Συντάγματος αποτυπώνει ήδη επαρκώς τη σημασία των χριστιανικών αρχών για τη χώρα. Το προοίμιο αναφέρει:

«Εν τω Αγίω Ονόματι του Θεού, του Παντοδύναμου, του Πανάγαθου και του Αιωνίου. Εμείς, ο λαός των Νήσων Κουκ, αναγνωρίζοντας την κληρονομιά των χριστιανικών αρχών, των εθίμων των Νήσων Κουκ και του κράτους δικαίου, ενθυμούμαστε να τηρούμε άγια την Ημέρα του Σαββάτου, κατά την πεποίθηση και τη συνείδηση του κάθε ατόμου, ως ημέρα του Κυρίου.»