ΚΟΣΜΟΣ

Η απειλή από παρακλάδια των τζιχαντιστικών οργανώσεων ISIS και Αλ Κάιντα αυξάνεται σε τμήματα της Αφρικής, όπου καταλαμβάνουν ολοένα και μεγαλύτερα εδάφη, σύμφωνα με έκθεση που υποβλήθηκε στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ στις 24 Ιουλίου.

Η έκθεση της αναλυτικής ομάδας υποστήριξης και παρακολούθησης κυρώσεων του ΟΗΕ δημοσιεύθηκε την ώρα που η Αλ Σαμπάμπ, μια ισλαμιστική οργάνωση συνδεδεμένη με την Αλ Κάιντα, κατέλαβε την πόλη Μαχάς στη Σομαλία στις 27 Ιουλίου, σύμφωνα με μαρτυρίες. Η Αλ Σαμπάμπ μάχεται κατά των κυβερνητικών δυνάμεων στη Σομαλία για σχεδόν 20 χρόνια.

Στην έκθεση που διανεμήθηκε την Τετάρτη, επισημαίνεται ότι τόσο η Αλ Σαμπάμπ όσο και η Τζαμάτ Νασρ αλ Ισλάμ ουάλ Μουσλιμίν (Jama’at Nasr al-Islam wal-Muslimin – JNIM) («Ομάδα Υποστήριξης του Ισλάμ και των Μουσουλμάνων»), μια οργάνωση στη Δυτική Αφρική που συνδέεται με την Αλ Κάιντα, έχουν αυξήσει την επικράτειά τους.

Η ομάδα εμπειρογνωμόνων χαρακτήρισε τις δύο οργανώσεις ως μέρος της «διαρκούς στροφής της Αλ Κάιντα προς τμήματα της Αφρικής». Η κατάσταση στην περιοχή Σαχέλ, η οποία εκτείνεται νότια της Σαχάρας, περιγράφεται ως «βαθιά ανησυχητική».

Το ISIS επιχειρεί ανασυγκρότηση

Η έκθεση αναφέρει ότι, παρά τις διαφοροποιήσεις ανά χώρα, η γενική τάση είναι η επέκταση των επιχειρήσεων της JNIM και η επανεμφάνιση του «Ισλαμικού Κράτους» (ISIS) στην ευρύτερη περιοχή της Σαχάρας, ιδίως στα σύνορα του Νίγηρα και της Νιγηρίας, όπου το ISIS επιδιώκει να εδραιωθεί.

Η JNIM δρα πλέον «με σχετική ελευθερία» στο βόρειο Μάλι και στα περισσότερα τμήματα της Μπουρκίνα Φάσο, σύμφωνα με την έκθεση. Επιπλέον, η οργάνωση έχει αναπτύξει «νέο επίπεδο επιχειρησιακής ικανότητας, εκτελώντας σύνθετες επιθέσεις με χρήση μη επανδρωμένων αεροσκαφών, αυτοσχέδιων εκρηκτικών μηχανισμών και μεγάλου αριθμού μαχητών κατά καλά φυλασσόμενων στρατοπέδων».

Στην Ανατολική Αφρική, η Αλ Σαμπάμπ «διατηρεί την ανθεκτικότητά της, εντείνοντας τις επιχειρήσεις στα νότια και κεντρικά τμήματα της Σομαλίας». Η έκθεση αναφέρεται επίσης σε στενές σχέσεις της οργάνωσης με τους Χούθι, που υποστηρίζονται από το Ιράν και δρουν στην Υεμένη, στην απέναντι πλευρά της Ερυθράς Θάλασσας. Σύμφωνα με το κείμενο, οι δύο οργανώσεις ανταλλάσσουν όπλα, ενώ οι Χούθι έχουν εκπαιδεύσει μαχητές της Αλ Σαμπάμπ.

Το Κέντρο Στρατηγικών Μελετών (Center for Strategic Studies – CSS) στο Φορτ ΜακΝέρ της Ουάσιγκτον είχε αναφέρει πέρυσι αύξηση των θανάτων που σχετίζονται με ισλαμική βία στην Αφρική, από 19.412 το 2022 σε 23.322 το 2023, δηλαδή μια αύξηση της τάξης του 20%.

Τον Φεβρουάριο του 2024, η Ντόνα Τσαρλς, που παρακολουθεί τις ισλαμικές ανταρσίες στη Δυτική Αφρική και το Σαχέλ για το Ινστιτούτο Ειρήνης των ΗΠΑ, είχε επισημάνει ότι η εξέλιξη της τρομοκρατίας στην υποσαχάρια Αφρική θα μπορούσε να αποτελέσει απειλή για την εσωτερική ασφάλεια των ΗΠΑ και έναν αυξανόμενο κίνδυνο για τα αμερικανικά συμφέροντα στο εξωτερικό.

Η τρομοκρατική απειλή σε άλλες περιοχές

Η έκθεση του ΟΗΕ εστιάζει επίσης στην τρομοκρατική απειλή σε άλλες περιοχές του κόσμου. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, αναφέρεται ότι έχουν αποτραπεί αρκετά φερόμενα τρομοκρατικά σχέδια, τα οποία συνδέονται κατά βάση με τη σύγκρουση στη Γάζα και το Ισραήλ ή με άτομα που έχουν ριζοσπαστικοποιηθεί από το ISIS (γνωστό και ως ISIL).

Μεταξύ αυτών, αναφέρεται ο Σαμσούντ ντιν Τζαμπάρ, ο οποίος οδήγησε φορτηγό σε πλήθος στην Bourbon Street στη Νέα Ορλεάνη, σκοτώνοντας 14 άτομα στις πρώτες ώρες της 1ης Ιανουαρίου 2025. Βίντεο που αργότερα ήρθαν στο φως τον έδειξαν να δηλώνει πίστη στο ISIS.

Η έκθεση αναφέρει επίσης ότι οι Αρχές έχουν αποτρέψει επιθέσεις, όπως το σχέδιο μαζικής δολοφονίας σε στρατιωτική βάση στο Μίσιγκαν, εμπνευσμένο από το ISIS-K (ISIS-Khorasan), και έχουν εκδώσει προειδοποιήσεις για απειλές εναντίον Αμερικανών, παρά τη μικρή παρουσία των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν.

Τον Μάιο, ο Άμαρ Αμπντουλματζίτ Μοχάμεντ Σαΐντ, 19 ετών, κατηγορήθηκε ότι σχεδίαζε μαζική επίθεση σε στρατιωτική βάση στο Γουόρεν του Μίσιγκαν. Ο επικεφαλής του τμήματος εθνικής ασφάλειας του υπουργείου Δικαιοσύνης των ΗΠΑ, Σου Τζ. Μπάι, είχε δηλώσει τότε πως ο νεαρός κατηγορείται για προετοιμασία επίθεσης σε αμερικανική στρατιωτική βάση στο εσωτερικό της χώρας, για λογαριασμό του ISIS.

Η έκθεση καταλήγει ότι το ISIS παραμένει η «σημαντικότερη απειλή» για την Ευρώπη και την Αμερική, κυρίως ως πηγή έμπνευσης για μοναχικούς τζιχαντιστές, όπως ο Τζαμπάρ.

Στην Ευρώπη, η απειλή χαρακτηρίζεται κυρίως εγχώρια, καθώς οι περισσότεροι που ενεπλάκησαν σε τρομοκρατικές ενέργειες ριζοσπαστικοποιήθηκαν τοπικά και επηρεάστηκαν από προπαγάνδα του ISIS-K.

Μάλιστα, η έκθεση του ΟΗΕ εντόπισε τέσσερα κύρια προφίλ εντός του εσωτερικού τρομοκρατικού κινδύνου: νεαρά άτομα κάτω των 21 ετών ριζοσπαστικοποιημένα μέσω διαδικτύου, ριζοσπάστες από τον Βόρειο Καύκασο (αν και η παρουσία τους μειώθηκε από το 2024), καταδικασμένοι ή κρατούμενοι που ριζοσπαστικοποιήθηκαν κατά την κράτησή τους, και άτομα με ψυχιατρικές ή ψυχολογικές διαταραχές.

Η οργάνωση ISIS-K, που εδρεύει στο Αφγανιστάν, φαίνεται να πρωτοστατεί στη ριζοσπαστικοποίηση νέων μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και κρυπτογραφημένων πλατφορμών μηνυμάτων.

Ωστόσο, οι συντάκτες της έκθεσης σημειώνουν ότι, σε αντίθεση με το 2024, η σύγκρουση στη Γάζα και το Ισραήλ είχε λιγότερο εμφανή αντίκτυπο στις τζιχαντιστικές δραστηριότητες. Αν και το θέμα εξακολουθεί να προβάλεται στην προπαγάνδα των τρομοκρατών, οι αναφορές σε αυτό ήταν λιγότερο συχνές στις συνεντεύξεις υπόπτων που εμπλέκονται είτε σε εκτελεσμένες είτε σε αποτραπείσες επιθέσεις.

Του Chris Summers

Με πληροφορίες από το Associated Press

Ξένες χώρες επιχειρούν συστηματικά να στρατολογήσουν εκλεγμένους αξιωματούχους, δημόσιους υπαλλήλους, στρατιωτικούς, ακαδημαϊκούς και επιχειρηματίες στην Αυστραλία, σύμφωνα με τον επικεφαλής της Υπηρεσίας Ασφάλειας Πληροφοριών της Αυστραλίας (Australian Security Intelligence Organisation – ASIO), Μάικ Μπέρτζες.

Κατά τη διάρκεια της 26ης Annual Hawke Lecture, ο Μπέρτζες προειδοποίησε ότι χώρες όπως η Κίνα, η Ρωσία και το Ιράν, αλλά και πολλές άλλες, προσπαθούν να αποκτήσουν πρόσβαση σε ευαίσθητες πληροφορίες, ακόμη και μη διαβαθμισμένες, εφόσον αυτές προσφέρουν στρατηγικό ή τακτικό πλεονέκτημα.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον, όπως σημείωσε, παρουσιάζουν οι πληροφορίες που σχετίζονται με τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων στην Αυστραλία, και ειδικά όσες αφορούν τη στρατηγική συμφωνία ασφαλείας AUKUS. Σύμφωνα με τον ίδιο, ξένες υπηρεσίες πληροφοριών δείχνουν «ανθυγιεινό ενδιαφέρον» για τις δυνατότητες που σχετίζονται με τη συμμαχία AUKUS, επιδιώκοντας να συλλέξουν δεδομένα για τεχνολογίες, υποδομές και προσωπικό.

Ο Μπέρτζες ανέφερε ότι καταβάλλονται επίσης προσπάθειες υποκλοπής ερευνητικού έργου και πνευματικής ιδιοκτησίας, ενώ στόχος αποτελούν και πρόσωπα με πρόσβαση σε κρίσιμες πληροφορίες που θα μπορούσαν να στρατολογηθούν.

Ανησυχητική είναι, όπως προσθέτει, και η προσπάθεια χαρτογράφησης των κρίσιμων υποδομών της χώρας από ξένες δυνάμεις, ώστε να καταστούν ευάλωτες σε περίπτωση σύγκρουσης. Στο στόχαστρο βρίσκονται ακόμη η στρατιωτική ισχύς της Αυστραλίας, η επιστημονική έρευνα, η έρευνα για την Ανταρκτική, η «πράσινη» τεχνολογία, ακόμη και πρωτοβουλίες του ιδιωτικού τομέα.

Ο επικεφαλής της ASIO ανέφερε ότι η απόκτηση των πληροφοριών αυτών μπορεί να γίνει είτε μέσω φυσικής επαφής – με πειθώ, εξαναγκασμό ή παραπλάνηση εκ των έσω – είτε μέσω τεχνολογίας και δη κυβερνοκατασκοπείας. Συχνά, σημείωσε, τα δύο μέσα συνδυάζονται: η παραβίαση συστημάτων διευκολύνει την προσωπική διείσδυση και αντίστροφα.

Είκοσι τέσσερις επιχειρήσεις αποτροπής σε τρία χρόνια

Η ASIO, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε, έχει αποτρέψει 24 μεγάλες επιχειρήσεις κατασκοπείας και ξένης παρέμβασης την τελευταία τριετία. Σε μία περίπτωση, υπάλληλος του δημοσίου με διαβάθμιση ασφαλείας πιάστηκε να διανέμει επίσημα έγγραφα σχετικά με διαπραγματεύσεις ελεύθερου εμπορίου. Σε άλλη υπόθεση, υπηρεσία ξένης χώρας προσπάθησε να τοποθετήσει δικό της άνθρωπο σε μέσο ενημέρωσης με στόχο τον επηρεασμό της κάλυψης.

Ξένες δυνάμεις επιχείρησαν επίσης να αγοράσουν γη κοντά σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις, ενώ σε μία περίπτωση, επισκέπτης ακαδημαϊκός με σχέσεις με ξένη κυβέρνηση παραβίασε τεχνολογικό εργαστήριο περιορισμένης πρόσβασης και κατέγραψε το εσωτερικό του.

 

Ο Μπέρτζες ανέφερε ότι ορισμένες από τις υποθέσεις αυτές ενδέχεται να οδηγήσουν σε ποινικές διώξεις, χωρίς ωστόσο να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες. Χαρακτήρισε τις υποθέσεις αυτές ως «κορυφή του παγόβουνου».

Ανεπαρκής προστασία ευαίσθητων πληροφοριών

Ιδιαίτερη ανησυχία προκάλεσε και το γεγονός ότι, όπως ισχυρίζεται, πολλοί εργαζόμενοι που έχουν πρόσβαση σε ευαίσθητες πληροφορίες διευκολύνουν άθελά τους την κατασκοπεία μέσω αναρτήσεων στα κοινωνικά δίκτυα. Ο  Μπέρτζες σημείωσε ότι μόνο σε μία επαγγελματική πλατφόρμα, περισσότεροι από 35.000 Αυστραλοί φαίνεται να έχουν πρόσβαση σε ευαίσθητες ή και διαβαθμισμένες πληροφορίες.

Αναφέρθηκε σε περίπου 7.000 προφίλ που συνδέονται με τον αμυντικό τομέα, με σαφή αναφορά σε έργα, ομάδες και κρίσιμες τεχνολογίες. Σχεδόν 400 άτομα δηλώνουν ρητά ότι εργάζονται στο AUKUS, ενώ ο αριθμός ξεπερνά τους 2.000 αν συνυπολογιστούν οι γενικότερες αναφορές σε «υποβρύχια» και «πυρηνικά».

Πάνω από 2.000 άτομα δηλώνουν ότι διαθέτουν διαβάθμιση ασφαλείας, ενώ περίπου 1.300 αναφέρουν ότι εργάζονται στον τομέα της εθνικής ασφάλειας. Ο Μπέρτζες εξέφρασε την απορία του για το γεγονός ότι άτομα με τέτοιο προφίλ δεν αντιλαμβάνονται την απειλή, λέγοντας ότι η δημόσια έκθεση τέτοιων στοιχείων δεν είναι απλώς αφέλεια αλλά «ανεύθυνη πρόσκληση» σε ξένες υπηρεσίες πληροφοριών.

Στόχευση μέσω διαδικτύου και οικονομική ζημία

Ο επικεφαλής της ASIO προειδοποίησε ότι ξένοι κατάσκοποι προσεγγίζουν πιθανούς στόχους προσφέροντας ευκαιρίες συμβουλευτικής συνεργασίας με υψηλές αμοιβές για εκθέσεις που αφορούν το εμπόριο, την πολιτική, την οικονομία, την εξωτερική πολιτική και την ασφάλεια της Αυστραλίας. Αν υπάρξει ανταπόκριση, η επικοινωνία συχνά μεταφέρεται σε κρυπτογραφημένες εφαρμογές ανταλλαγής μηνυμάτων, με ορισμένους να δέχονται ακόμη και προσκλήσεις για ταξίδια στο εξωτερικό.

Το είδος αυτό της κατασκοπείας, όπως σημείωσε, είναι «χαμηλού κόστους, χαμηλού ρίσκου, απαιτεί μικρή προσπάθεια» και εκτελείται μαζικά, με εκατοντάδες αιτήματα φιλίας να αποστέλλονται ημερησίως.

Οικονομικά, οι επιπτώσεις είναι σημαντικές: μόνο το 2024, η αυστραλιανή οικονομία φέρεται να έχασε σχεδόν 2 δισεκατομμύρια δολάρια σε εμπορικά μυστικά και πνευματική ιδιοκτησία εξαιτίας κυβερνοκατασκοπείας.

Ο Μπέρτζες κάλεσε το κοινό να επιδείξει «κοινή λογική» και να αποφεύγει την προβολή της πρόσβασής του σε ευαίσθητα δεδομένα, να ενημερώνει τακτικά το λογισμικό του και να αποφεύγει απλοϊκούς κωδικούς, όπως η λέξη «password».

Της Crystal-Rose Jones

Η οικονομία της ευρωζώνης αναπτύχθηκε ελάχιστα το δεύτερο τρίμηνο του 2025, υπογραμμίζοντας την ασθενή δυναμική σε ολόκληρο το μπλοκ των 20 εθνών, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες κατέγραψαν απότομη ανάκαμψη κατά την ίδια περίοδο.

Η Eurostat δήλωσε στις 30 Ιουλίου ότι το εποχικά προσαρμοσμένο ΑΕΠ στην ευρωζώνη αυξήθηκε κατά 0,1% σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο, ενώ η παραγωγή στην ευρύτερη Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) των 27 μελών αυξήθηκε κατά 0,2%. Και οι δύο μετρήσεις σηματοδότησαν μια απότομη επιβράδυνση από το πρώτο τρίμηνο, όταν η ανάπτυξη έφτασε το 0,6% και το 0,5% αντίστοιχα. Μεταξύ των μεγάλων οικονομιών, η Ισπανία ηγήθηκε με ανάπτυξη 0,7%, ακολουθούμενη από τη Γαλλία με 0,3%. Η Γερμανία και η Ιταλία συρρικνώθηκαν η καθεμία κατά 0,1%, υπογραμμίζοντας τη συνεχιζόμενη απόκλιση εντός του μπλοκ.

Πέρα από τον Ατλαντικό, τα στοιχεία των ΗΠΑ έδειξαν μια πολύ πιο φωτεινή εικόνα. Το Γραφείο Οικονομικής Ανάλυσης ανέφερε ότι το ΑΕΠ των ΗΠΑ αυξήθηκε κατά 3% σε ετήσια βάση τον Απρίλιο-Ιούνιο, αντιστρέφοντας μια συρρίκνωση 0,5% στο πρώτο τρίμηνο και ξεπερνώντας τις προσδοκίες των οικονομολόγων για 2,4%. Η ανάκαμψη οφείλεται στην πτώση των εισαγωγών κατά 30% — μια αντιστροφή της προηγούμενης συσσώρευσης αποθεμάτων που σχετίζεται με τους δασμούς — και στην αύξηση των καταναλωτικών δαπανών κατά 1,4%.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η ΕΕ κατέληξαν πρόσφατα σε εμπορική συμφωνία που μείωσε τις άμεσες εντάσεις, αλλά επέβαλε δασμούς 15% στις εξαγωγές της ΕΕ προς την αγορά των ΗΠΑ — ένα μέτρο που είναι πιθανό να επηρεάσει την ανάπτυξη της ευρωζώνης. Η συμφωνία δεν έχει ακόμη επικυρωθεί από τα μέλη της ΕΕ και οι ανεπίλυτες λεπτομέρειες σημαίνουν ότι οι ευρωπαϊκές εταιρείες ενδέχεται να εξακολουθούν να διστάζουν να επενδύσουν.

Εν τω μεταξύ, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) αναβάθμισε την Τρίτη τις προβλέψεις του για την ανάπτυξη στο σύνολο του έτους για την ευρωζώνη, επικαλούμενο ισχυρότερη από την αναμενόμενη δραστηριότητα στο πρώτο τρίμηνο, κυρίως λόγω της αύξησης των ιρλανδικών φαρμακευτικών εξαγωγών. Ωστόσο, το Ταμείο προειδοποίησε ότι η ευρύτερη ζήτηση στην ευρωζώνη παραμένει υποτονική και ότι οι κίνδυνοι από τους δασμούς και τις δημοσιονομικές πιέσεις επιμένουν.

Στην ενημέρωση του Ιουλίου για τις Παγκόσμιες Οικονομικές Προοπτικές, το ΔΝΤ προέβλεψε ότι το ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ θα αυξηθεί κατά 1% το 2025 και κατά 1,2% το 2026, μια αναβάθμιση 0,2 ποσοστιαίων μονάδων για το 2025 από την πρόβλεψη του Απριλίου. Η αναθεώρηση αντικατοπτρίζει αυτό που το ΔΝΤ χαρακτήρισε «ιστορικά μεγάλη» αύξηση στις ιρλανδικές φαρμακευτικές αποστολές προς τις Ηνωμένες Πολιτείες μετά την προκαταρκτική εμπορική προώθηση και τις νέες εγκαταστάσεις παραγωγής. Χωρίς τη συνεισφορά της Ιρλανδίας, η αναβάθμιση της ζώνης του ευρώ θα ήταν μόλις 0,1 μονάδα.

Το ΔΝΤ αναμένει ότι ο πληθωρισμός της ζώνης του ευρώ θα παραμείνει συγκρατημένος σε σχέση με τις Ηνωμένες Πολιτείες, με τη βοήθεια της ανατίμησης του νομίσματος και των προσωρινών δημοσιονομικών μέτρων. Για την ευρύτερη ΕΕ, η ανάπτυξη προβλέπεται στο 1,3% το 2025 και στο 1,4% το 2026, σχεδόν αμετάβλητη από τον Απρίλιο.

Σε πρόσφατη δήλωση μετά την ετήσια διαβούλευσή του με την ευρωζώνη, το ΔΝΤ δήλωσε ότι η περιοχή αντιμετωπίζει διαρθρωτικές προκλήσεις που περιορίζουν τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές και προέτρεψε τις κυβερνήσεις να ανοικοδομήσουν δημοσιονομικά αποθέματα, να προστατεύσουν την ανεξαρτησία των κεντρικών τραπεζών και να επιδιώξουν μεταρρυθμίσεις για την ενίσχυση της παραγωγικότητας. «Οι κίνδυνοι για την ανάπτυξη είναι καθοδικοί», προειδοποίησε το ΔΝΤ, επικαλούμενο πιθανή κλιμάκωση των δασμών, γεωπολιτικές εντάσεις και δημοσιονομικές πιέσεις που θα μπορούσαν να επισκιάσουν τυχόν οφέλη από την απροσδόκητη δημοσιονομική χαλάρωση.

Το ΔΝΤ αναβάθμισε επίσης την πρόβλεψή του για την ανάπτυξη των ΗΠΑ στο 1,9% για το 2025 και στο 2% για το 2026, επικαλούμενο χαμηλότερους από τους αναμενόμενους δασμούς, ένα ασθενέστερο δολάριο και εταιρικά επενδυτικά κίνητρα από τον νόμο One Big Beautiful Bill. Σε παγκόσμιο επίπεδο, αύξησε την πρόβλεψή του για την ανάπτυξη του 2025 στο 3% από 2,8% τον Απρίλιο, προειδοποιώντας παράλληλα ότι τα υψηλά εμπορικά εμπόδια και οι γεωπολιτικοί κραδασμοί εξακολουθούν να θέτουν σημαντικούς κινδύνους.

«Η επίμονη αβεβαιότητα μπορεί να επηρεάσει τις επενδύσεις, ενώ οι γεωπολιτικές εντάσεις και οι δημοσιονομικές ευπάθειες θέτουν πρόσθετες απειλές», δήλωσε ο επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ, Πιέρ Ολιβιέ Γκουρινκά, προσθέτοντας ότι οι σημαντικές εξελίξεις στις εμπορικές συνομιλίες θα μπορούσαν να ενισχύσουν την εμπιστοσύνη, ενώ οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις θα μπορούσαν να αυξήσουν τη μακροπρόθεσμη παραγωγικότητα.

Η πρόεδρος της Ένωσης Εισαγγελέων του Οντάριο (Ontario Crown Attorneys Association – OCAA), Ντόνα Κέλγουεϋ, υπερασπίστηκε δημόσια τους εισαγγελείς της επαρχίας, καταδικάζοντας προσωπικές επιθέσεις που, όπως ανέφερε, υπονομεύουν τις θεμελιώδεις αρχές του κράτους δικαίου.

Σε δήλωσή της στις 29 Ιουλίου, η κ. Κέλγουεϊ επισήμανε ότι την τελευταία εβδομάδα παρατηρήθηκαν επιθέσεις από πολιτικούς, μέσα ενημέρωσης και μέλη του κοινού κατά διαφόρων πτυχών του ποινικού δικαστικού συστήματος. Οι επικρίσεις, όπως σημείωσε, κυμάνθηκαν από προσβλητικά σχόλια για τις εισαγγελικές προτάσεις ποινής σε πολύκροτη δίκη, έως και την απαξίωση νομικών με βάση το φύλο τους, σε υποθέσεις που αφορούν συγκεκριμένα αδικήματα.

Η παρέμβαση της OCAA έρχεται εν μέσω δύο δικών που έχουν προκαλέσει έντονη δημοσιότητα στον Καναδά: αφενός η υπόθεση των οργανωτών του κινήματος «Κομβόι Ελευθερίας» («Freedom Convoy»), Κρις Μπάρμπερ και Ταμάρα Λιτς, για τους οποίους η Εισαγγελία ζητά πολυετείς ποινές κάθειρξης, και αφετέρου η δίκη παικτών χόκεϋ, όπου υπήρξαν επιθέσεις κατά της υπεράσπισης με βάση το φύλο των δικηγόρων.

Η πρόεδρος της Ένωσης χαρακτήρισε τις επιθέσεις κατά της ανεξαρτησίας των εισαγγελέων ως «προσβολές κατά του κράτους δικαίου», υπενθυμίζοντας ότι ο ρόλος της Εισαγγελίας δεν είναι να εξασφαλίζει καταδίκες, αλλά να διασφαλίζει τη δίκαιη διεξαγωγή της δίκης.

Το τελευταίο διάστημα, ο αρχηγός των Συντηρητικών, Πιερ Πουαλιέβρ, παρενέβη δημοσίως στην υπόθεση των οργανωτών του «Κομβόι Ελευθερίας», αμφισβητώντας κατά πόσον η πρόταση ποινής άνω των επτά ετών για τους Λιτς και Μπάρμπερ ανταποκρίνεται στις αρχές της δικαιοσύνης, τη στιγμή που —όπως ανέφερε— «επικίνδυνοι παραβάτες με βίαιη συμπεριφορά» αφήνονται ελεύθεροι με εγγύηση στον Καναδά. Παρόμοιες τοποθετήσεις έκαναν και οι βουλευτές των Συντηρητικών Μελίσα Λαντσμάν και Άντριου Λότον.

Οι Λιτς και Μπάρμπερ κρίθηκαν ένοχοι για φθορά ξένης ιδιοκτησίας λόγω της συμμετοχής τους στη διαμαρτυρία των οδηγών φορτηγών που διήρκεσε τρεις εβδομάδες το 2022, ενώ ο Μπάρμπερ κρίθηκε επιπλέον ένοχος για υποκίνηση παραβίασης δικαστικής απόφασης. Ο δικαστής έκρινε τον Απρίλιο ότι δεν υπήρχαν επαρκή αποδεικτικά στοιχεία για τις υπόλοιπες κατηγορίες, και οι κατηγορίες για υποκίνηση σε φθορά ιδιοκτησίας τέθηκαν στο αρχείο.

Ο συνήγορος της Λιτς, Λόρενς Γκρίνσπον, δήλωσε στις 24 Ιουλίου, μετά τη διαδικασία πρότασης ποινής, ότι, παρότι συμφωνεί με τις δηλώσεις των Συντηρητικών πολιτικών, θεωρεί πως δεν θα έπρεπε να εκφράζονται δημοσίως. Όπως ανέφερε, «ο διαχωρισμός εκκλησίας και κράτους —ή, σε αυτή την περίπτωση, της νομοθετικής εξουσίας από τη δικαστική— είναι ιδιαίτερα σημαντικός για τη χώρα».

Μετά την πρόσφατη απόφαση αθώωσης πέντε παικτών χόκεϋ για υπόθεση σεξουαλικής επίθεσης από το 2018, άρθρο γνώμης που δημοσιεύθηκε στον Toronto Star αμφισβήτησε το κατά πόσο είναι θεμιτό γυναίκες δικηγόροι να εκπροσωπούν άνδρες κατηγορούμενους για τέτοια αδικήματα.

Η Κέλγουεϋ δήλωσε ότι τέτοιες επιθέσεις δεν πρόκειται να επηρεάσουν τις αποφάσεις των εισαγγελέων και υπογράμμισε ότι το φύλο ενός νομικού «δεν σχετίζεται με την ικανότητα συμμετοχής στο σύστημα απονομής δικαιοσύνης του Καναδά».

Του Matthew Horwood

Ο πρωθυπουργός του Καναδά, Μαρκ Κάρνεϋ, δήλωσε ότι η χώρα του προτίθεται να αναγνωρίσει την παλαιστινιακή κρατική υπόσταση κατά τη διάρκεια της 80ής Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, που θα διεξαχθεί τον Σεπτέμβριο, υπό την προϋπόθεση ότι η Παλαιστινιακή Αρχή θα προχωρήσει σε ορισμένες μεταρρυθμίσεις.

Όπως ανέφερε ο Κάρνεϋ κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στις 30 Ιουλίου στην Οττάβα, η απόφαση ανακοινώθηκε έπειτα από συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου των Φιλελευθέρων, κατά την οποία εξετάστηκε η κατάσταση στη Μέση Ανατολή. Ο Καναδός πρωθυπουργός σημείωσε ότι έχει πραγματοποιήσει εκτενείς συνομιλίες με τον πρόεδρο της Παλαιστινιακής Αρχής, Μαχμούντ Αμπάς, ο οποίος δεσμεύθηκε για ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις, μεταξύ των οποίων η διεξαγωγή γενικών εκλογών το 2026 και η αποφυγή στρατιωτικοποίησης ενός ενδεχόμενου παλαιστινιακού κράτους.

Ο Κάρνεϋ επισήμανε ότι ο Καναδάς εντάσσεται σε μια αυξανόμενη και σημαντική διεθνή συμμαχία χωρών που αντιτίθενται σε εκείνους εντός του Ισραήλ που απορρίπτουν τη λύση των δύο κρατών.

Παράλληλα, η καναδική κυβέρνηση ανακοίνωσε τη χορήγηση επιπλέον 30 εκατομμυρίων δολαρίων για ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα και 10 εκατομμυρίων για τη στήριξη της διακυβέρνησης της Παλαιστινιακής Αρχής.

Ο Κάρνεϋ υπογράμμισε ότι ο Καναδάς παραμένει ακλόνητος υποστηρικτής του δικαιώματος ύπαρξης του Ισραήλ ως ανεξάρτητου κράτους στη Μέση Ανατολή, το οποίο ζει εν ειρήνη και ασφάλεια, προσθέτοντας ότι «ο δρόμος προς μια διαρκή ειρήνη για το Ισραήλ περνά μέσα από ένα βιώσιμο και σταθερό παλαιστινιακό κράτος».

Δίπλα του βρισκόταν η υπουργός Εξωτερικών Ανίτα Ανάντ, η οποία μόλις είχε επιστρέψει από συνέδριο του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη με επίκεντρο την επανεκκίνηση των συνομιλιών για τη λύση των δύο κρατών. Το συνέδριο συνδιοργανώθηκε από τη Γαλλία και τη Σαουδική Αραβία.

Την προηγούμενη εβδομάδα, ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμμανουέλ Μακρόν ανακοίνωσε ότι η Γαλλία θα αναγνωρίσει το παλαιστινιακό κράτος στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, ενώ ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ ανέφερε ότι και το Ηνωμένο Βασίλειο θα προχωρήσει στην ίδια κατεύθυνση, εφόσον το Ισραήλ δεν αποδεχθεί κατάπαυση του πυρός στη Γάζα.

Στο πλαίσιο της συμμετοχής της στο συνέδριο, ο Καναδάς υπέγραψε δύο κοινές δηλώσεις. Η μία ανέφερε ότι η Οττάβα εξετάζει θετικά την αναγνώριση του παλαιστινιακού κράτους. Η άλλη, η οποία υπογράφτηκε από μουσουλμανικές χώρες όπως το Κατάρ, η Τουρκία και μέλη του Αραβικού Συνδέσμου, τόνιζε την ανάγκη τερματισμού της κυριαρχίας της Χαμάς στη Γάζα και την παράδοση του οπλισμού της στην Παλαιστινιακή Αρχή.

Οι παλαιστινιακές περιοχές παραμένουν διαιρεμένες διοικητικά: η Δυτική Όχθη ελέγχεται από τον Αμπάς, ενώ η Λωρίδα της Γάζας βρίσκεται υπό τον έλεγχο της Χαμάς από το 2007.

Περίπου τα τρία τέταρτα των κρατών-μελών του ΟΗΕ αναγνωρίζουν το παλαιστινιακό κράτος, όμως καμία από τις χώρες της G7 δεν το έχει πράξει μέχρι σήμερα.

Το Ισραήλ και οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν συμμετείχαν στο συνέδριο του ΟΗΕ για τη λύση των δύο κρατών και έχουν επικρίνει έντονα τις πρόσφατες κινήσεις διεθνών δυνάμεων υπέρ της αναγνώρισης της Παλαιστίνης. Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, χαρακτήρισε την κίνηση «ανταμοιβή της τρομοκρατίας», ενώ ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο την αποκάλεσε «ανεύθυνη απόφαση» που, κατά την άποψή του, «υπηρετεί την προπαγάνδα της Χαμάς και υπονομεύει την ειρήνη».

Την περασμένη εβδομάδα, ο Κάρνεϋ κατηγόρησε το Ισραήλ για παραβίαση του διεθνούς δικαίου λόγω της παρεμπόδισης της παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας. Το Ισραήλ απάντησε ότι η βοήθεια δεν διανέμεται επαρκώς από τον ΟΗΕ, ενώ ο Οργανισμός επεσήμανε ότι σε ορισμένες περιπτώσεις το Τελ Αβίβ δεν διευκολύνει τις παραδόσεις και ότι οι επιχειρήσεις παροχής βοήθειας παρεμποδίζονται από λεηλασίες και βία.

Κατά τη διάρκεια της εβδομάδας, έχει αυξηθεί η ροή ανθρωπιστικής βοήθειας προς τη Γάζα, συμπεριλαμβανομένων αεροπορικών ρίψεων.

Νωρίτερα την ίδια εβδομάδα, ο Κάρνεϋ είχε ερωτηθεί από δημοσιογράφους αν ο Καναδάς σκοπεύει να αναγνωρίσει την Παλαιστίνη, χωρίς όμως να δώσει σαφή απάντηση. Τότε είχε αναφέρει ότι η Χαμάς δεν μπορεί να έχει κανέναν ρόλο στη διακυβέρνηση και ότι η Οττάβα θα ενεργήσει στη βάση των θεμελιωδών αυτών αρχών «την κατάλληλη στιγμή».

Η στροφή του Κάρνεϋ προς την ευρωπαϊκή γραμμή στο παλαιστινιακό, σύμφωνα με αναλυτές, συνδέεται με την προσπάθεια ενίσχυσης των δεσμών του Καναδά με την Ευρώπη, σε μια περίοδο έντασης στις εμπορικές σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η κίνηση αυτή λαμβάνει χώρα ενώ ο Καναδάς επιδιώκει την επίτευξη εμπορικής συμφωνίας με την κυβέρνηση Τραμπ, πριν από την 1η Αυγούστου, ημερομηνία κατά την οποία προβλέπεται αύξηση των αμερικανικών δασμών κατά δέκα ποσοστιαίες μονάδες.

Ανάλυση ειδήσεων

Ο πρωθυπουργός Μαρκ Κάρνεϋ προσπαθεί να σφυρηλατήσει στενότερους δεσμούς με την Ευρώπη εν μέσω αβεβαιότητας στις σχέσεις ΗΠΑ-Καναδά, αλλά τα πρόσφατα σχόλιά του για τη σύγκρουση Ισραήλ-Παλαιστίνης υποδηλώνουν ότι η Οττάβα δεν θα ακολουθήσει αμέσως την πορεία που ακολούθησαν το Παρίσι και το Λονδίνο στο ζήτημα του παλαιστινιακού κράτους.

Ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα ότι η χώρα του θα αναγνωρίσει το παλαιστινιακό κράτος στην επερχόμενη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ τον Σεπτέμβριο. Ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Κηρ Στάρμερ στις 29 Ιουλίου απείλησε ότι θα ακολουθήσει το παράδειγμά του, εκτός εάν το Ισραήλ συμφωνήσει σε κατάπαυση του πυρός στη Γάζα.

Ο Κάρνεϋ ρωτήθηκε από δημοσιογράφους στις 28 Ιουλίου εάν ο Καναδάς θα κινηθεί επίσης για την αναγνώριση ενός παλαιστινιακού κράτους. Ο πρωθυπουργός δεν έδωσε μια κατηγορηματική απάντηση «ναι ή όχι», αλλά λέγοντας ότι η Χαμάς δεν μπορεί να έχει κανένα ρόλο στη διακυβέρνηση της Γάζας, έθεσε έναν σαφή και, σε αυτό το στάδιο, δύσκολο να επιτευχθεί όρο.

Η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο θα γίνουν οι πρώτες χώρες της G7 που θα αναγνωρίσουν την Παλαιστίνη ως κράτος εάν τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους. Επί του παρόντος, περίπου το 75% των μελών των Ηνωμένων Εθνών αναγνωρίζουν την Παλαιστίνη.

Ο Μακρόν δήλωσε στην ανακοίνωσή του ότι είχε εμπιστοσύνη στη δέσμευση του προέδρου της Παλαιστινιακής Αρχής Μαχμούντ Αμπάς για ειρήνη. Ο Αμπάς ελέγχει τη Δυτική Όχθη, ενώ η Χαμάς κυβερνά τη Λωρίδα της Γάζας.

Ενώ ο Μακρόν δεν έθεσε όρους για την αναγνώριση του κράτους, ο Στάρμερ δημιούργησε αρκετούς. Είπε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα αναγνωρίσει την Παλαιστίνη εκτός εάν η ισραηλινή κυβέρνηση λάβει «ουσιαστικά μέτρα για να τερματίσει την άθλια κατάσταση στη Γάζα, να συμφωνήσει σε κατάπαυση του πυρός και να δεσμευτεί για μια μακροπρόθεσμη, βιώσιμη ειρήνη, αναβιώνοντας την προοπτική μιας λύσης δύο κρατών».

Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Βενιαμίν Νετανιάχου καταδίκασε έντονα την κίνηση αναγνώρισης του παλαιστινιακού κράτους, λέγοντας ότι «ανταμείβει την τρομοκρατία και κινδυνεύει να δημιουργήσει έναν ακόμη ιρανικό αντιπρόσωπο, όπως ακριβώς έγινε η Γάζα».

Το Ισραήλ προσπαθεί να εξαλείψει τη Χαμάς μετά τις επιδρομές που πραγματοποίησε στο εσωτερικό του Ισραήλ τον Οκτώβριο του 2023, σκοτώνοντας 1.200 άτομα και απαγάγοντας 251.

«Λύση δύο κρατών»

Μιλώντας σε δημοσιογράφους στις 28 Ιουλίου, ο Κάρνεϋ δήλωσε ότι οι «απαράδεκτες τρομοκρατικές επιθέσεις» της Χαμάς είναι αυτές που προκάλεσαν την τρέχουσα κατάσταση, με τη Γάζα να αντιμετωπίζει μια ανθρωπιστική κρίση μετά από σχεδόν δύο χρόνια ισραηλινών στρατιωτικών επιχειρήσεων.

«Πάντα υποστηρίζαμε και συνεχίζουμε να υποστηρίζουμε μια λύση δύο κρατών με μια ελεύθερη και βιώσιμη Παλαιστίνη που ζει ειρηνικά και δίπλα-δίπλα σε ειρήνη και ασφάλεια με το Ισραήλ», δήλωσε ο Κάρνεϋ.

Πρόσθεσε ότι ο Καναδάς θα συνεργαστεί με τη διεθνή κοινότητα για την επίτευξη αυτών των κριτηρίων.

«Αυτό δεν περιλαμβάνει τη Χαμάς σε κανέναν ρόλο σε ένα μελλοντικό παλαιστινιακό κράτος και θα λάβουμε μέτρα που προωθούν αυτές τις θεμελιώδεις αρχές την κατάλληλη στιγμή», δήλωσε ο Κάρνεϋ.

Αυτά τα σχόλια έτυχαν ευνοϊκής υποδοχής από το Ισραήλ και τους Εβραίους υποστηρικτές, οι οποίοι είχαν προηγουμένως επικρίνει την φιλελεύθερη κυβέρνηση για ορισμένες από τις θέσεις της στον πόλεμο Ισραήλ-Χαμάς, όπως η ψήφος υπέρ των ψηφισμάτων που ασκούν κριτική στο Ισραήλ στα Ηνωμένα Έθνη.

Το Κέντρο για Ισραηλινές και Εβραϊκές Υποθέσεις δήλωσε ότι χαιρετίζει τη «δέσμευση» του Κάρνεϋ να «λάβει μέτρα για να προωθήσει ένα μέλλον για τους Παλαιστίνιους απαλλαγμένο από τη Χαμάς».

Δεν είναι σαφές σε αυτό το στάδιο πώς ο Καναδάς θα επιτύχει τους στόχους του να έχει ένα παλαιστινιακό κράτος στο οποίο η Χαμάς δεν θα παίζει κανένα ρόλο. Επίσης, δεν είναι εύκολο να φανταστεί κανείς μια κατάσταση όπου το Ισραήλ θα επιτύχει αποτελεσματικά τον στόχο του να νικήσει τη Χαμάς στρατιωτικά.

Μια διαρκής λύση πιθανότατα θα περάσει από μια πολιτική διευθέτηση.

Συνομιλίες

Τέτοιες προσπάθειες αναβίωσαν αυτή την εβδομάδα στα Ηνωμένα Έθνη στη Νέα Υόρκη με μια διάσκεψη υψηλού επιπέδου με στόχο την επίτευξη ειρηνευτικής συμφωνίας και την εφαρμογή μιας λύσης δύο κρατών μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστίνης. Η διάσκεψη συμπροεδρεύεται από τη Γαλλία και τη Σαουδική Αραβία και δεν συμμετέχουν οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ.

Άλλες συνομιλίες για την επίτευξη εκεχειρίας μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, με τη μεσολάβηση των Ηνωμένων Πολιτειών, του Κατάρ και της Αιγύπτου, δεν ήταν επιτυχείς.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η ισραηλινή πλευρά αποσύρθηκαν από τις συνομιλίες στο Κατάρ την περασμένη εβδομάδα, κατηγορώντας τη Χαμάς ότι δεν διαπραγματεύεται καλή τη πίστει. Η Χαμάς ανταπέδωσε την ίδια κατηγορία στη συνέχεια.

Τα μηνύματα από τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ έχουν έκτοτε σκληρύνει, με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ να λέει ότι το Ισραήλ θα πρέπει να «τελειώσει τη δουλειά» με τη Χαμάς. Εν τω μεταξύ, ο Νετανιάχου δήλωσε ότι εξετάζει «εναλλακτικές λύσεις» για την απελευθέρωση των ομήρων και την ήττα της Χαμάς.

Μετά την κατάρρευση των συνομιλιών για την κατάπαυση του πυρός την περασμένη εβδομάδα, ο Κάρνεϋ εξέδωσε μια έντονα διατυπωμένη δήλωση κατηγορώντας το Ισραήλ ότι παραβιάζει το διεθνές δίκαιο αρνούμενο την ανθρωπιστική βοήθεια, οδηγώντας σε «καταστροφή» στη Γάζα. Το Ισραήλ δήλωσε ότι ο ΟΗΕ δεν έκανε τη δουλειά του διανέμοντας βοήθεια, αλλά έκτοτε έχει αυξήσει τις παραδόσεις, συμπεριλαμβανομένων των αεροπορικών ρίψεων. Ο ΟΗΕ δήλωσε ότι το Ισραήλ δεν διευκόλυνε όλες τις παραδόσεις του και ανέφερε παράγοντες όπως η βία και οι λεηλασίες που εμπόδιζαν τη διανομή.

Ο Κάρνεϋ κάλεσε επίσης τη Χαμάς να απελευθερώσει όλους τους ομήρους και την ισραηλινή κυβέρνηση να «σεβαστεί την εδαφική ακεραιότητα της Δυτικής Όχθης και της Γάζας».

Οι ανησυχίες που εκφράζονται σχετικά με την ακεραιότητα της Δυτικής Όχθης είναι συχνό φαινόμενο δεδομένης της μακροχρόνιας καταπάτησης από Ισραηλινούς εποίκους. Αυτή η κατάσταση δεν έχει αναπαραχθεί στη Λωρίδα της Γάζας, έναν περιφραγμένο θύλακα υπό την κυριαρχία της τρομοκρατικής ομάδας Χαμάς από το 2007.