ΚΟΣΜΟΣ

Ανάλυση ειδήσεων

Το Μνημόνιο Κατανόησης που υπεγράφη στις 27 Νοεμβρίου 2019 μεταξύ της Τουρκίας και της Κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας (GNA) της Λιβύης αποτέλεσε σημείο καμπής για τις γεωπολιτικές ισορροπίες στην Ανατολική Μεσόγειο. Η συμφωνία οριοθέτησης θαλάσσιων ζωνών μεταξύ των δύο χωρών σχεδιάστηκε να δημιουργήσει έναν θαλάσσιο διάδρομο που εκτείνεται από τις ακτές της Λιβύης προς τις νότιες ακτές της Τουρκίας, αγνοώντας στο σύνολό τους τα ελληνικά νησιά που παρεμβάλλονται.

Η συμφωνία υπεγράφη από τον τότε πρωθυπουργό της Λιβύης, Φαγιέζ αλ-Σαράτζ, και τον πρόεδρο της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, σε μία περίοδο κατά την οποία η Τρίπολη βρισκόταν σε πολεμική σύγκρουση με τις δυνάμεις του στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ στην Ανατολική Λιβύη. Η χρονική συγκυρία υπογραφής, εν μέσω εσωτερικής διάσπασης στη Λιβύη, αποτέλεσε από την αρχή στοιχείο έντονης αμφισβήτησης ως προς τη νομιμότητα και τη δεσμευτικότητα του μνημονίου.

Αντιδράσεις και αποκλίσεις

Η Ευρωπαϊκή Ένωση αντέδρασε άμεσα. Στις 13 Δεκεμβρίου 2019, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο χαρακτήρισε το μνημόνιο αντίθετο προς το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, επισημαίνοντας ότι παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων κρατών και δεν μπορεί να παράγει έννομες συνέπειες. Η ίδια διατύπωση υιοθετήθηκε εκ νέου το 2025, με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να επαναλαμβάνει τη θέση του κατόπιν αιτήματος της Ελλάδας.

Η Ελλάδα απάντησε με την άμεση απέλαση του Λίβυου πρέσβη στην Αθήνα, ενώ σε πολυμερείς δηλώσεις χαρακτήρισε τη συμφωνία «άκυρη και ανυπόστατη», υποστηρίζοντας ότι «αγνοεί την ύπαρξη της Κρήτης, της Ρόδου, του Καστελλορίζου, της Κάσου και της Καρπάθου». Η Κύπρος και η Αίγυπτος συντάχθηκαν με την ελληνική θέση, εκδίδοντας κοινές δηλώσεις καταδίκης, ενώ Κάιρο και Αθήνα διεμήνυσαν ότι θα προασπίσουν τα δικαιώματά τους «με όλα τα νόμιμα μέσα».

Διχασμένες οι αρχές εντός Λιβύης

Η εσωτερική πολυδιάσπαση της Λιβύης αποτυπώθηκε και στη στάση απέναντι στη συμφωνία. Η Βουλή των Αντιπροσώπων της Ανατολικής Λιβύης, με έδρα το Τομπρούκ και υπό την ηγεσία του Ακίλα Σάλεχ, την απέρριψε ομόφωνα. Ο ίδιος απέστειλε επιστολή στον ΟΗΕ καταγγέλλοντας την έλλειψη αρμοδιότητας της κυβέρνησης Σαράτζ να συνάπτει διεθνείς συμφωνίες.

Παράλληλα, ο στρατάρχης Χαφτάρ είχε δημόσια καταγγείλει τη συμφωνία ως απόπειρα νομιμοποίησης τουρκικής στρατιωτικής παρέμβασης στη χώρα. Το 2021, το Εφετείο του Αλ Μπάιντα ακύρωσε επισήμως το μνημόνιο, κρίνοντας ότι δεν είχε εγκριθεί από τη Βουλή, όπως απαιτεί το λιβυκό Σύνταγμα.

Ενδείξεις επαναπροσέγγισης 

Το 2025, ωστόσο, καταγράφηκε μεταβολή του κλίματος. Σύμφωνα με λιβυκά μέσα ενημέρωσης, η Βουλή των Αντιπροσώπων φέρεται να εξετάζει πλέον σοβαρά την επικύρωση του τουρκολιβυκού μνημονίου.

Ο πρωθυπουργός της Ανατολικής Λιβύης Οσάμα Χαμάντ, σύμμαχος του Χαφτάρ, δήλωσε ότι η συνεργασία με την Τουρκία «διεξάγεται στο πλαίσιο της διεθνούς νομιμότητας και δεν παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα κανενός κράτους». Η δήλωση αυτή ερμηνεύθηκε ως σήμα πολιτικής αναθεώρησης έναντι της προηγούμενης κάθετης απόρριψης.

Ενεργειακές συμφωνίες και νομικές προσφυγές

Το 2022, Άγκυρα και Τρίπολη υπέγραψαν νέα συμφωνία για την από κοινού εξερεύνηση υδρογονανθράκων. Η συμφωνία επικρίθηκε από Ελλάδα και Αίγυπτο, ενώ το 2024 το Εφετείο Τρίπολης την ακύρωσε, κρίνοντας ότι η προσωρινή κυβέρνηση δεν είχε δικαίωμα να υπογράψει συμφωνίες που επηρεάζουν την κυριαρχία και τους φυσικούς πόρους της χώρας χωρίς έγκριση από το κοινοβούλιο.

Παρά ταύτα, το 2025 υπογράφηκε νέο μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ της Τουρκικής Εταιρείας Πετρελαίου (TPAO) και της Εθνικής Εταιρείας Πετρελαίου της Λιβύης (NOC), που προβλέπει σεισμικές έρευνες σε έκταση 10.000 χιλιομέτρων σε τέσσερις θαλάσσιες περιοχές. Η TPAO έχει ήδη εκδηλώσει ενδιαφέρον για μακροπρόθεσμη διείσδυση στις αγορές ενέργειας της Ανατολικής Μεσογείου και της Βόρειας Αφρικής.

Στρατιωτικό και θεσμικό πλαίσιο

Το τουρκολιβυκό μνημόνιο συνοδεύτηκε και από σειρά αμυντικών συμφωνιών. Το 2024 υπεγράφη νέο στρατιωτικό μνημόνιο για παροχή εκπαιδευτικής και επιχειρησιακής στήριξης από την Τουρκία. Οι συμφωνίες αυτές παρέχουν ευρύ πλαίσιο συνεργασίας και διευκολύνσεων στις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις που παραμένουν παρούσες στη Λιβύη.

Στον αραβικό κόσμο, η τουρκική στρατιωτική παρουσία στη Λιβύη έχει προκαλέσει σκεπτικισμό. Ο πρωθυπουργός της Ανατολικής Λιβύης Οσάμα Χαμάντ, σύμμαχος του Χαφτάρ, δήλωσε ότι η συνεργασία με την Τουρκία «διεξάγεται στο πλαίσιο της διεθνούς νομιμότητας και δεν παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα κανενός κράτους».

Η δήλωση αυτή ερμηνεύθηκε ως σήμα πολιτικής αναθεώρησης έναντι της προηγούμενης κάθετης απόρριψης.

Συνέχιση των σταθερών ευρωπαϊκών θέσεων

Η στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης παραμένει αμετάβλητη. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, σε ψήφισμά του τον Νοέμβριο του 2022 (454 υπέρ, 130 κατά, 54 απών), κάλεσε σε ρητή ακύρωση του μνημονίου. Το ψήφισμα αναφέρει ότι η συμφωνία θεωρείται παράνομο και άκυρο επειδή δεν συμμορφώνεται με τη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας και δεν παράγει νομικές συνέπειες για τρίτα κράτη, ενώ παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα γειτονικών χωρών.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η EEAS έχουν επαναλάβει την ίδια θέση σε αλλεπάλληλες δηλώσεις, μεταξύ άλλων τον Οκτώβριο και Δεκέμβριο 2022, με τον Ύπατο Εκπρόσωπο Ζοζέπ Μπορέλ να δηλώνει προς τον τότε ΥΠΕΞ Νίκο Δένδια ότι η ΕΕ θα υπερασπιστεί την ενιαία αυτή γραμμή «όποτε είναι αναγκαίο».

Το Ιράν θα μπορούσε να ξαναρχίσει να εμπλουτίζει ουράνιο σε μήνες, είπε ο επικεφαλής της ομάδας παρακολούθησης πυρηνικών των Ηνωμένων Εθνών στις 29 Ιουνίου.

Ο Ραφαέλ Γκρόσσι, διευθυντής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ, ΔΥΑΕ), συζήτησε τις μελλοντικές δυνατότητες του Ιράν για εμπλουτισμό ουρανίου σε συνέντευξη στις 27 Ιουνίου στο αμερικανικό CBS που προβλήθηκε στις 29 Ιουνίου.

Η διοίκηση Τραμπ είπε ότι τα χτυπήματα εξάλειψαν τρεις από τις βασικές πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, και ο αντιπρόεδρος Τζέιμς Βανς είπε την προηγούμενη εβδομάδα ότι πιστεύει πως οι βομβαρδισμοί έθεσαν το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν πίσω για χρόνια.

Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ είπε στις 27 Ιουνίου ότι ίσως σκεφτεί ακόμα και περισσότερα χτυπήματα στο Ιράν αν επιστρέψει σε εμπλουτισμό ουρανίου σε ανησυχητικά επίπεδα.

Η σύγκρουση των 12 ημερών άρχισε αφότου το Ισραήλ έκανε επίθεση σε αρκετές στρατηγικές περιοχές στο Ιράν νωρίτερα τον Ιούνιο υπό την αιτιολόγηση ότι προσπαθούσε να αποτρέψει το Ιράν από την παραγωγή πυρηνικής κεφαλής πολέμου. Ισραήλ και Ηνωμένες Πολιτείες είπαν ότι το Ιράν βρισκόταν μέρες ή εβδομάδες μακριά από την κατασκευή βόμβας και συχνά ανέφεραν μια αναφορά του Μαΐου από την ΔΥΑΕ που έλεγε πως το Ιράν εμπλούτιζε ουράνιο έως και 60 τοις εκατό.

Αν και το ουράνιο 90 τοις εκατό απαιτείται για καύσιμο για παραγωγή πυρηνικού όπλου, το ουράνιο 60 τοις εκατό μπορεί γρήγορα να εμπλουτιστεί σε καθαρότητα 90 τοις εκατό. Το ισλαμικό καθεστώς ισχυρίστηκε ότι το πυρηνικό του πρόγραμμα είναι μόνο για σκοπούς ενέργειας πολιτικής χρήσης, αλλά το ουράνιο χρειάζεται να εμπλουτιστεί μόνο έως 3,67 τοις εκατό για παραγωγή ηλεκτρισμού.

Οι μεγάλες διατρητικές βόμβες των Ηνωμένων Πολιτειών χρησιμοποιήθηκαν για να χτυπήσαν τις τρεις υπόγειες βάσεις. Το Φορντό, ειδικά, χτίστηκε εκατοντάδες μέτρα μέσα σε βουνό. Δορυφορικές εικόνες δεν μπορούν αν δείξουν την ζημία του υπόγειου τμήματος της βάσης.

Ο Γκρόσσι είπε στην Μάργκαρετ Μπρέναν του CBS ότι υπάρχει κάποια συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ, Ισραήλ και Ιράν ότι είναι ένα «πολύ σοβαρό επίπεδο ζημίας» για τις βάσεις Φορντό, Νατάνζ, και Ισφαχάν του Ιράν και ότι οι δομές έχουν «καταστραφεί σε σημαντικό βαθμό.»

Ωστόσο, ο Γκρόσσι τόνισε ότι κάποια τμήματα των βάσεων «ακόμα στέκονται» αν και υπάρχει σημαντική ζημία στις δυνατότητες εμπλουτισμού του Ιράν. Είπε ότι σε κάποιο σημείο, οι Ιρανοί θα πρέπει να αξιολογήσουν την ζημία πλήρως και ότι η ΔΥΑΕ θα χρειαστεί να επιστρέψει για να αναλύσει την έκταση της ζημίας.

«Πιστεύω έχουμε ένα στιγμιότυπο ενός προγράμματος που έχει χαλάσει πολύ σοβαρά … και τώρα χρειάζεται να εστιάσουμε στα επόμενα βήματα», είπε ο Γκρόσσι.

Είπε ότι κάποιες από τις δυνατότητες εμπλουτισμού του Ιράν «είναι ακόμα εκεί» και ότι εντός «μηνών» το Ιράν θα μπορούσε να έχει αρκετά μηχανήματα περιδίνησης να λειτουργούν και θα μπορούσε να συνεχίσει να εμπλουτίζει ουράνιο.»

«Ειλικρινά, δεν μπορούμε να πούμε πως όλα εξαφανίστηκαν και δεν υπάρχει τίποτα», είπε ο Γκρόσσι. «Είναι σαφές ότι υπήρξε βαριά ζημία, αλλά δεν είναι ολική ζημία, κατ΄αρχάς. Και δεύτερον, το Ιράν έχει δυνατότητες—βιομηχανικές και τεχνολογικές δυνατότητες. Έτσι αν το θέλουν, θα μπορούν να αρχίσουν να το κάνουν αυτό πάλι.»

Ο Γκρόσσι πρόσθεσε ότι η ΔΥΑΕ θα πρέπει να επιστρέψει στο τραπέζι και να αναπτύξει μια σωστή τεχνική λύση για το πρόβλημα.

«Αλλιώς, αυτό θα έρθει ως απειλή και πάλι, ως μια περίσταση που δεν είναι καλά αποσαφηνισμένη. Και τώρα είναι ευκαιρία», είπε. «Έχουμε μια ευκαιρία τώρα.»

Οι Ηνωμένες Πολιτείες πρόκειται να επανέλθουν σε διαπραγματεύσεις με το Ιράν για το πολιτικό πυρηνικό του πρόγραμμα αργότερα την εβδομάδα. Οι συνομιλίες άρχισαν νωρίτερα αυτό το έτος αλλά ακυρώθηκαν από την Τεχεράνη μετά το χτύπημα του Ισραήλ νωρίς τον Ιούνιο.

Η εκπρόσωπος τύπου του Λευκού Οίκου Κάρολαϊν Λέβιτ είπε την προηγούμενη εβδομάδα ότι οι προσεχείς ομιλίες στοχεύουν στην ίδρυση μακροχρόνιας ειρήνης στην Μέση Ανατολή και στην διασφάλιση ότι το Ιράν δουλεύει για ένα πυρηνικό πρόγραμμα μόνο για πολιτικούς σκοπούς.

Η καναδική κυβέρνηση ανακοίνωσε χθες Κυριακή την ακύρωση φόρου ο οποίος έβαζε στο στόχαστρο κολοσσούς του κλάδου της τεχνολογίας, με την ελπίδα πως θα καταλήξει σε ευρύτερη συμφωνία με αυτή των ΗΠΑ, δυο ημέρες μετά τη διακοπή των συνομιλιών που ανακοινώθηκε από τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ.

Ο Καναδός υπουργός Οικονομικών Φρανσουά-Φιλίπ Σαμπάν ανακοίνωσε «ότι ο Καναδάς ακυρώνει τον φόρο ψηφιακών υπηρεσιών (ΦΨΥ)», σύμφωνα με δελτίο Τύπου το οποίο δημοσιοποιήθηκε από τις υπηρεσίες του. Το κείμενο διευκρινίζει πως η καναδική κυβέρνηση έλαβε αυτή την απόφαση ενόψει της επανέναρξης των συνομιλιών για τη σύναψη διμερούς συμφωνίας με τις ΗΠΑ για το εμπόριο μέχρι την 21η Ιουλίου.

Ο Ντόναλντ Τραμπ διεμήνυσε την Παρασκευή πως βάζει τέλος στις διαπραγματεύσεις για το εμπόριο με τον βόρειο γείτονα της χώρας του, διατεινόμενος ότι ο φόρος που επέβαλε η Οτάβα κι έβαζε στο στόχαστρο κολοσσούς του κλάδου της τεχνολογίας ήταν «άμεσο και προφανές πλήγμα» εναντίον της Ουάσιγκτον. Διευκρίνισε πως οι συνομιλίες με τον Καναδά θα σταματούσαν την ημέρα εφαρμογής του νόμου (30η Ιουνίου).

Ο ΦΨΥ θα έβαζε στο στόχαστρο εταιρείες-γίγαντες του κόσμου της πληροφορικής με τζίρο ανώτερο των 1,1 δισεκ. καναδικών δολαρίων και έσοδα σε ετήσια βάση στον Καναδά πάνω από 20 εκατ. δολάρια.

Αφορούσε κυρίως την Google, την Apple, τη Meta (Facebook, Instagram), την Amazon και τη Microsoft. Οι εταιρείες αυτές κατηγορούνται πως εκμεταλλεύονται το γεγονός πως η δραστηριότητά τους είναι άυλη για να αποφεύγουν τη φορολογία.

Μεγάλη δασική πυρκαγιά ξέσπασε την Κυριακή 29 Ιουνίου 2025 στις 12:57 το μεσημέρι στα όρια των περιοχών Μεντερές και Σεφεριχισάρ, στα νότια και νοτιοδυτικά της επαρχίας της Σμύρνης. Η πρώτη μάχη με τις φλόγες άρχισε στις 13:12, μόλις 15 λεπτά μετά την έναρξη της φωτιάς.

Η πυρκαγιά πήρε ταχύτατα επικίνδυνες διαστάσεις εξαιτίας των θυελλωδών ανέμων που έπνεαν με ταχύτητες 70 έως 117 χιλιομέτρων την ώρα, όπως ανέφερε ο κυβερνήτης της επαρχίας Σουλεϊμάν Ελμπάν. Μέχρι το βράδυ της Κυριακής, η πυρκαγιά είχε εξαπλωθεί σε τόσο μεγάλη έκταση που ήταν ορατή ακόμα και από τα ελληνικά νησιά, ενώ στάχτες και η μυρωδιά του καπνού έφτασαν μέχρι την Πάτμο.

Εκκενώσεις και αντίκτυπος στους κατοίκους

Οι τουρκικές αρχές προχώρησαν σε μαζικές εκκενώσεις τουλάχιστον 10 οικισμών, κυρίως στην περιοχή του Σεφεριχισάρ. Συγκεκριμένα, πέντε συνοικίες εκκενώθηκαν, καθώς οι φλόγες πλησίαζαν επικίνδυνα κατοικημένες περιοχές.

Σε μία συγκλονιστική περίπτωση, ένας 70χρονος άνδρας με αναπηρικό αμαξίδιο διασώθηκε από τις αρχές στην πόλη Ομούρ του Σεφεριχισάρ, την ώρα που το σπίτι του είχε τυλιχθεί στις φλόγες. Αυτόπτες μάρτυρες ανέφεραν ότι κάτοικοι στο χωριό Ουρκμέζ έκοβαν δέντρα σε απελπισμένη προσπάθεια να ανακόψουν την πορεία της φωτιάς.

Εκτεταμένες καταστροφές

Με το πρώτο φως της ημέρας αποκαλύφθηκε το εύρος της καταστροφής. Αρκετά σπίτια στον Σεφεριχισάρ καταστράφηκαν ολοσχερώς, καθώς η πυρκαγιά έκαιγε ανεξέλεγκτα για περισσότερες από 12 ώρες. Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Πολεοδομίας, Μουράτ Κουρούμ, δήλωσε ότι σε άλλες πυρκαγιές στην επαρχία Μπιλετσίκ καταστράφηκαν 23 σπίτια και συνολικά 47 κτίρια σε τρία χωριά.

Παράλληλα, δεύτερη πυρκαγιά ξέσπασε σε χωματερή στο Γκαζιεμίρ, 13 χιλιόμετρα από το κέντρο της Σμύρνης, επεκτάθηκε σε δασική περιοχή και έφτασε στη βιομηχανική ζώνη του Οτοκέντ. Εκεί, τουλάχιστον μία αντιπροσωπεία αυτοκινήτων καταστράφηκε, ενώ δεκάδες οχήματα κάηκαν ολοσχερώς.

Επιχειρήσεις κατάσβεσης

Περισσότεροι από 1.200 πυροσβέστες συμμετέχουν στις επιχειρήσεις κατάσβεσης, εκ των οποίων οι 600 ανήκουν στις δασικές υπηρεσίες. Επιστρατεύθηκαν 122 πυροσβεστικά οχήματα, 74 υδροφόρες και 84 χωματουργικά μηχανήματα.

Ωστόσο, οι θυελλώδεις άνεμοι δυσχέραναν σοβαρά την αεροπυρόσβεση. Ο κυβερνήτης Ελμπάν ανέφερε ότι οι σφοδροί άνεμοι δεν επέτρεπαν σε ελικόπτερα να επιχειρήσουν, με αποτέλεσμα μόνο δύο αεροσκάφη να πραγματοποιήσουν ρίψεις νερού, υποστηρίζοντας τις χερσαίες δυνάμεις. Τα συγκεκριμένα αεροσκάφη είναι σε θέση να ρίχνουν έως 12 τόνους νερού ανά εξόρμηση.

Επιπτώσεις στις μεταφορές

Η πυκνή παρουσία καπνού προκάλεσε σοβαρά προβλήματα στις αεροπορικές και οδικές μεταφορές. Το αεροδρόμιο της Σμύρνης ανέστειλε προσωρινά όλες τις πτήσεις, με αρκετά δρομολόγια να εκτρέπονται σε άλλα αεροδρόμια.

Ταυτόχρονα, δρόμοι που οδηγούν στον αυτοκινητόδρομο έκλεισαν στην περιοχή του Γκαζιεμίρ, καθώς η φωτιά απείλησε τη βιομηχανική ζώνη.

Έρευνες για εμπρησμό και συλλήψεις

Ο υπουργός Δικαιοσύνης, Γιλμάζ Τουντς, ανακοίνωσε ότι 17 άτομα συνελήφθησαν στο πλαίσιο των ερευνών για τις πυρκαγιές που εκδηλώθηκαν μεταξύ 26 και 28 Ιουνίου σε διάφορες περιοχές της χώρας.

Ιδιαίτερα, ένας ύποπτος συνελήφθη στην περιοχή Μπούτζα της Σμύρνης, κατηγορούμενος ότι προκάλεσε πυρκαγιά ρίχνοντας βενζίνη στο σπίτι του. Οι αρχές εξετάζουν το ενδεχόμενο οργανωμένων εμπρησμών.

Έκταση της κρίσης

Η πυρκαγιά στη Σμύρνη εντάσσεται σε ευρύτερο κύμα πυρκαγιών που πλήττει την Τουρκία. Μόνο την Κυριακή 29 Ιουνίου ξέσπασαν 77 πυρκαγιές, εκ των οποίων οι 53 σε δασικές εκτάσεις. Συνολικά, μέσα σε έναν μήνα εκδηλώθηκαν 1.459 πυρκαγιές σε όλη τη χώρα.

Ο υπουργός Γεωργίας και Δασών, Ιμπραΐμ Γιουμακλί, δήλωσε ότι μόνο τις τελευταίες δύο ημέρες καταγράφηκαν περισσότερες από 150 πυρκαγιές, κυρίως στις επαρχίες Σμύρνης, Ντενιζλί, Αϊδινίου και Μανίσα. Στις τελευταίες 48 ώρες, 93 φωτιές καταγράφηκαν πανεθνικά.

Αιτίες και προειδοποιήσεις

Αν και δεν υπάρχει ακόμη επίσημο πόρισμα, οι πρώτες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για πρόβλημα με ηλεκτρικά καλώδια. Παράλληλα, οι συλλήψεις για εμπρησμό ενισχύουν τα ερωτήματα σχετικά με τα ακριβή αίτια των πυρκαγιών.

Η Γενική Διεύθυνση Δασών προειδοποίησε τους πολίτες να μην ανάβουν φωτιές σε εξωτερικούς χώρους για τις επόμενες 10 ημέρες, επισημαίνοντας ότι λόγω των καιρικών συνθηκών ο κίνδυνος πρόκλησης πυρκαγιάς έχει αυξηθεί κατά 70%.

Ανθρώπινος απολογισμός

Παρά την έκταση της καταστροφής, δεν έχουν αναφερθεί θάνατοι. Τρεις πολίτες διακομίστηκαν προληπτικά σε νοσοκομείο με αναπνευστικά προβλήματα, λόγω εισπνοής καπνού.

Στην περιοχή Ιλιπινάρ της Φώκαιας, περίπου 550 κάτοικοι απομακρύνθηκαν από 175 σπίτια, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται δύο γειτονιές και τέσσερα χωριά.

Η πυρκαγιά στη Σμύρνη συνεχίζεται για δεύτερη ημέρα, με τις πυροσβεστικές δυνάμεις έδωσαν ολονύχτια μάχη για να περιορίσουν τα μέτωπα που εξακολουθούν να απειλούν κατοικημένες περιοχές και βιομηχανικές εγκαταστάσεις της μητρόπολης της δυτικής Τουρκίας.

Την 27η Ιουνίου, στο υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ, οι υπουργοί Εξωτερικών της Ρουάντας και της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό υπέγραψαν ειρηνευτική συμφωνία, με στόχο να τερματιστεί ένας πόλεμος που έχει στοιχίσει τη ζωή σε χιλιάδες ανθρώπους εντός του έτους και έχει προκαλέσει εκτεταμένες εκτοπίσεις πληθυσμών.

Την τελετή τίμησε με την παρουσία του ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο, επισημαίνοντας ότι η συμφωνία σηματοδοτεί «ένα σημαντικό βήμα μετά από 30 χρόνια πολέμου».

Σύμφωνα με την αμερικανική μεσολάβηση, η συμφωνία περιλαμβάνει διατάξεις για την εδαφική ακεραιότητα, την απαγόρευση εχθροπραξιών, καθώς και όρους για τον αποχωρισμό, την αφοπλιστική διαδικασία και την υπό όρους ένταξη ένοπλων μη κρατικών ομάδων.

Παράλληλα, προβλέπεται η υιοθέτηση ενός οικονομικού πλαισίου εντός τριών μηνών, το οποίο θα επιτρέψει σε αμερικανικές εταιρείες την εκμετάλλευση σπάνιων γαιών και άλλων πολύτιμων ορυκτών στην περιοχή, διαδικασία που – σύμφωνα με δηλώσεις που μεταβιβάστηκαν από τον Αμερικανό πρόεδρο – θα αποφέρει κέρδη δισεκατομμυρίων δολαρίων στις ΗΠΑ.

Σύμφωνα με όσα μετέφερε ο Αμερικανός πρόεδρος στους δημοσιογράφους πριν από την υπογραφή, οι δύο χώρες διεξήγαγαν συγκρούσεις «με ματσέτες εδώ και πολλά χρόνια» και ο πόλεμος αυτός ήταν «ένας από τους χειρότερους που έχει δει ποτέ κανείς και έτυχε να έχω κάποιον που μπόρεσε να το τακτοποιήσει».

Βάσει των όρων της συμφωνίας, η Ρουάντα θα εφαρμόσει προηγούμενη δέσμευση του 2024 για απόσυρση των στρατιωτικών της δυνάμεων από την ανατολική περιοχή του Κονγκό εντός 90 ημερών. Εκτιμάται ότι τουλάχιστον 7.000 στρατιώτες είχαν περάσει τα σύνορα για να υποστηρίξουν τον ανταρτικό σχηματισμό M23, ο οποίος νωρίτερα φέτος κατέλαβε δύο από τις μεγαλύτερες πόλεις του Κονγκό και σημαντικές περιοχές εξόρυξης.

Παρά τις υποσχέσεις, αμφιβολίες παραμένουν ως προς την εφαρμογή της συμφωνίας: μόλις λίγες ώρες πριν από την υπογραφή της, ομάδα αυτοσχέδιου ένοπλου τμήματος σκότωσε τουλάχιστον 11 ανθρώπους και τραυμάτισε άλλους δώδεκα στην περιοχή Τζούγκου του Κονγκό. Επιπλέον, δεν έχει ξεκαθαριστεί κατά πόσο το M23 θα θεωρήσει δεσμευτικούς τους όρους, δεδομένου ότι δεν συμμετείχε άμεσα στην τελετή υπογραφής.

Ένα δεύτερο διεθνές πλαίσιο, που διαπραγματεύεται παράλληλα στο Κατάρ, στοχεύει στη σύσταση κοινής μηχανής ασφαλείας εντός 30 ημερών και στη θέσπιση ελέγχου για την απόσυρση των δυνάμεων της Ρουάντα μέσα σε τρεις μήνες.

Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι η πολύπλοκη ιστορία βίας στην περιοχή εκτείνεται από τη γενοκτονία της Ρουάντα το 1994, όταν σχεδόν μισό εκατομμύριο άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, μέχρι τα συνεχή κύματα σύγκρουσης για τον έλεγχο εδαφών και ορυκτών, που έχουν προκαλέσει εκτιμήσεις για πάνω από δύο εκατομμύρια θανάτους και εκατομμύρια εκτοπισμένων τις τελευταίες τρεις δεκαετίες.

Παρά τις προοπτικές που ανοίγει η πρόσβαση σε ορυκτά αξίας έως 24 τρισ. δολαρίων, όπως εκτιμά το υπουργείο Εμπορίου των ΗΠΑ, το κατά πόσο αυτό θα συμβάλει σε μακροπρόθεσμη ειρήνη παραμένει αβέβαιο.

Με πληροφορίες από Associated Press και Reuters

Καθώς το κομμουνιστικό καθεστώς στην Κίνα συνεχίζει να χρησιμοποιεί σπάνιες γαίες ως μοχλό πίεσης στην γεωπολιτική κατά του ελεύθερου κόσμου, ένας επίτροπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) κάλεσε τις χώρες μέλη να ιδρύσουν ένα κοινό αποθετήριο σπανίων γαιών προς μείωση μελλοντικού εκβιασμού και διατάραξης της αλυσίδας εφοδιασμού από το Πεκίνο.

«Όλες οι ευρωπαϊκές χώρες σήμερα έχουν στρατηγικά αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου. Θα πρέπει να κάνουμε το ίδιο για στρατηγικές πρώτες ύλες,» είπε ο αντιπρόεδρος για ευημερία και βιομηχανική στρατηγική της ΕΕ, Στεφάν Σεζουρνέ της Γαλλίας, στην Γερμανική εφημερίδα Handelsblatt στις 23 Ιουνίου.

Ο Σεζουρνέ πρόσθεσε ότι θα εκκινήσει και άλλες προτάσεις αυτό το έτος για να προωθήσει εναλλακτικές πηγές πρώτων υλών.

Τους πρόσφατους μήνες, καθώς οι εμπορικές διαφωνίες με την Κίνα εντείνονταν, ειδικά σχετικά με τους δασμούς των ΗΠΑ, το κινεζικό καθεστώς επέβαλε περιορισμούς εξαγωγών σε μαγνήτες σπανίων γαιών τον Απρίλιο, απαιτώντας νέες άδειες, που οδήγησε διπλωμάτες, κατασκευαστές αυτοκινήτων, και άλλες εταιρείες στην Ευρώπη και αλλού να ζητήσουν συναντήσεις με αξιωματούχους του καθεστώτος προς αποφυγή κλεισίματος εργοστασίων.

Η γερμανική Ένωση Μηχανολόγων Μηχανικών προειδοποίησε στις 12 Ιουνίου ότι γερμανικά εργοστάσια και κατασκευαστές εξοπλισμού αντιμετωπίζουν όλο και περισσότερο το πρόβλημα έλλειψης σπανίων γαιών και κάλεσε την ΕΕ να πιέσει την Κίνα. Επίσης τόνισε ότι προμηθευτές εκτός Κίνας χρειάζεται να βρεθούν μεσο- και μακροπρόθεσμα.

Ο Σεζουρνέ προειδοποίησε το Πεκίνο ότι η ΕΕ έχει τα εργαλεία για να αμυνθεί των συμφερόντων της σε πιθανό εμπορικό πόλεμο.

«Η Ευρώπη θα πρέπει τελικά να χρησιμοποιήσει τα ίδια όπλα όπως οι ανταγωνιστές της», είπε.

Η ΕΕ ανακοίνωσε 13 νέα προγράμματα πρώτων υλών που έρχονται εκτός της ένωσης τον Ιούνιο ώστε να αυξήσει την προμήθεια μετάλλων και ορυκτών κρίσιμων για την μετάβαση των ενεργειακών της συστημάτων μακριά από το πετρέλαιο και φυσικό αέριο και για εφαρμογές αμύνης και διαστημικής.

Ο Σουν Κουό-σιανγκ, καθηγητής διεθνών σχέσεων και επιχειρηματικότητας στο πανεπιστήμια Νανχουά της Ταϊβάν, είπε στην Epoch Times στις 24 Ιουνίου ότι αναμένει πως τα κράτη μέλη της ΕΕ θα απαντήσουν θετικά στην πρόταση, «καθώς συμφωνεί με την στρατηγική αυτονομία και την οικονομική ανάγκη ολόκληρης της ΕΕ.»

Οι σπάνιες γαίες είναι απαραίτητες για κρίσιμες βιομηχανίες όπως ηλεκτρικά οχήματα, τουρμπίνες, άμυνα και διαστημικά, είπε, και «οι πρόσφατοι περιορισμοί της Κίνας σε εξαγωγές σπανίων γαιών έχουν περαιτέρω τονίσει την ανάγκη ποικιλότητας στην αλυσίδα εφοδιασμού.»

Είπε ότι για κάποιες φιλοκινεζικές ανατολικές Ευρωπαϊκές χώρες, οι θέσεις τους ίσως είναι περισσότερο περίπλοκες.

«Από την μία πλευρά, αυτές οι χώρες ίσως προτιμούν να διατηρήσουν καλές οικονομικές σχέσεις με την Κίνα», είπε. «Αλλά από την άλλη, ως κράτη μέλη της ΕΕ, έχουν επίσης κινδύνους εφοδιασμού και ανάγκες βιομηχανικής ανάπτυξης. Η ίδρυση ενός αποθετηρίου σπανίων γαιών θα είναι μέρος της συνολικής στρατηγικής της ΕΕ, δίνοντας έμφαση σε κοινά ενδιαφέροντα και διαμοίραση κινδύνου.

«Τελικά, βασιζόμενες στα συνολικά συμφέροντα της ΕΕ, αυτές οι χώρες ίσως επίσης υποστηρίξουν αυτή την πρωτοβουλία.»

Ο Σου Τζου-γιουν, ερευνητής και διευθυντής του Τμήματος Αμυντικής Στρατηγικής και Πόρων στο Ινστιτούτο Εθνικής Άμυνας και Έρευνας Ασφαλείας της Ταϊβάν, είχε μια παρόμοια αξιολόγηση, σημειώνοντας ότι οι χώρες της ΕΕ έχουν ήδη συνεργαστεί στην αναζήτηση εναλλακτικών.

«Η Γροιλανδία έχει η ίδια πολλές σπάνιες γαίες, και η Ουκρανία επίσης έχει αποθέματα», είπε στην Epoch Times στις 24 Ιουνίου.

Αυτές οι ανατολικές Ευρωπαϊκές χώρες με μια πιο φιλική [προς το κινεζικό κομμουνιστικό κόμμα] πολιτική στάση δεν έχουν λόγο να αντιταθούν στην πρωτοβουλία. Έτσι τουλάχιστον εντός του συστήματος της ΕΕ, αν και ίσως δεν το υποστηρίζουν σθεναρά, δεν θα του αντισταθούν.»

Ο Σουν επισήμανε επίσης ότι η Γροιλανδία, ως αυτόνομη περιοχή της Δανίας, έχει αποθέματα σπανίων γαιών σε μεγάλη ποσότητα, ερχόμενη δεύτερη μόνο μετά την Κίνα.

«Χώρες όπως Βιετνάμ, Βραζιλία, Ινδία, Ρωσία, και Μιανμάρ έχουν επίσης σημαντικά αποθέματα σπανίων γαιών», είπε, προσθέτοντας ότι η ΕΕ χρηματοδοτεί επίσης την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών για την μείωση της χρήσης σπανίων γαιών, ενώ αναπτύσσει υλικά που μπορούν να αντικαταστήσουν τις σπάνιες γαίες.

Η επεξεργασία σπανίων γαιών μεγαλύτερο πρόβλημα

Ο Σου είπε ότι δεν θα είναι μεγάλο πρόβλημα για την ΕΕ να ιδρύσει κοινά αποθετήρια με σπάνιες γαίες από άλλες χώρες όπως από την Αφρική και Νότια Αμερική.

Το πραγματικό πρόβλημα είναι ποια χώρα θα επεξεργαστεί τις σπάνιες γαίες, είπε ο Σου, σημειώνοντας ότι δεν υπάρχουν πολλές χώρες που θέλουν να θέσουν το περιβάλλον και την υγεία των ανθρώπων σε κίνδυνο.

«Τις περασμένες λίγες δεκαετίες, η Κίνα τις έχει επεξεργαστεί επειδή το κινεζικό καθεστώς δεν νοιάζεται για βαριά περιβαλλοντική μόλυνση που προκαλείται από αυτό», είπε.

Και λόγω της έλλειψης περιβαλλοντικής προστασίας και προσπαθειών συντήρησης, είπε, «το κόστος ήταν σχετικά μικρό.»

Ένα άλλο πρόβλημα είναι η τεχνολογία επεξεργασίας, είπε ο Σου. Η Κίνα έχει την καλύτερη τεχνολογία επεξεργασίας σπανίων γαιών σε στρατιωτικό βαθμό 99% καθαρότητας.

«Οι ευρωπαϊκές χώρες και οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν μείνει πίσω από την Κίνα», είπε. «Αυτό για το οποίο πραγματικά χρειάζεται να ανησυχούν είναι η τεχνολογία επεξεργασίας.»

 

Το κινεζικό καθεστώς είπε νωρίτερα αυτόν τον μήνα ότι έδινε μεγάλη προσοχή στις ανησυχίες της ΕΕ και θα σκεφτόταν να επιταχύνει την διαδικασία έγκρισης για εξαγωγές σπανίων γαιών στην ΕΕ.

Ο Σουν είπε ότι η Κίνα ίσως γνωρίζει ότι η ΕΕ αναζητά δυναμικά εναλλακτικές πηγές, «ελπίζοντας να διατηρήσει την επιρροή της στην αγορά σπανίων γαιών μέσω αυτής της κίνησης να αποτρέψει την ΕΕ από το να επιταχύνει την ίδρυση ενός τελείως ανεξάρτητου συστήματος εφοδιασμού από αυτήν.»

Αλλά προειδοποίησε ότι το κινεζικό καθεστώς ίσως παίξει πολιτική και διχάσει τις χώρες της ΕΕ στις σπάνιες γαίες μέσω περισσότερων εγκρίσεων σε επιλεγμένες χώρες.

Είπε ότι η Κίνα ίσως επίσης χρησιμοποιήσει «χειραγώγηση τιμών» και «βάλει διπλωματική πίεση» σε χώρες της ΕΕ για να τις αποτρέψει από τις προσπάθειες να ιδρύσουν μια ανεξάρτητη αλυσίδα εφοδιασμού σπανίων γαιών.

Ο Σου είπε ότι το κινεζικό καθεστώς ίσως ανοίξει ξανά τις εξαγωγές σπανίων γαιών στην ΕΕ σε σύντομο χρόνο, «και χρησιμοποιήσει 99% στρατιωτικού βαθμού σπάνιες γαίες ως μοχλό πίεσης.»

«Ο λόγος που η ΕΕ θέλει να ιδρύσει ένα κοινό αποθετήριο είναι ότι δεν εμπιστεύεται το κινεζικό καθεστώς,» είπε. «Ίσως ανοίξουν τις εξαγωγές τώρα, και τις σταματήσουν ξανά μια μέρα. Έτσι βραχυπρόθεσμα, η ΕΕ και το κινεζικό καθεστώς θα διαπραγματευτούν για τις εξαγωγές σπανίων γαιών. Μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, η ΕΕ πρέπει να ιδρύσει την δική της ελεγχόμενη πηγή σπανίων γαιών.»

Ο ιαπωνικός στρατός ολοκλήρωσε την πρώτη εγχώρια δοκιμή πυραύλων την Τρίτη, ενισχύοντας τις αποτρεπτικές του ικανότητες καθώς οι ανησυχίες ασφαλείας στην περιοχή αυξάνονται λόγω της επιθετικότητας του κινεζικού κομμουνιστικού καθεστώτος.

Η εκτόξευση των τύπου 88 πυραύλων αέρος-επιφανείας έγινε στον χώρο βολών αντιαεροπορικών Σιζουνάι στο Χοκάιντο, το βορειότερο από τα τέσσερα κύρια νησιά της Ιαπωνίας.

Η κίνηση της Ιαπωνίας να ενισχύσει την άμυνά της σημειώνει μια αλλαγή από τις παλαιότερες δοκιμές πυραύλων σε συμμαχικό έδαφος, όπως στις Ηνωμένες Πολιτείες και Αυστραλία. Αυτή η πρόσφατη δοκιμή ακολουθεί αλλαγές πολιτικής υπό την Στρατηγική Εθνικής Ασφαλείας της Ιαπωνίας το 2022, που δίνει έμφαση στην ενίσχυση των αμυντικών ικανοτήτων του έθνους.

Ο Ιάπωνας επικεφαλής των Ενόπλων Δυνάμεων Γιοσιμάσα Χαγιάσι επιβεβαίωσε την Τετάρτη ότι η Ιαπωνία έκανε την πρώτη εγχώρια δοκιμή καθοδηγούμενων πυραύλων αέρος-επιφανείας αλλά είπε ότι δεν στόχευε συγκεκριμένες χώρες.

Τέτοιες δοκιμές με πραγματικά πυρά στην Ιαπωνία παρέχουν περισσότερες ευκαιρίες εκμάθησης στους στρατιώτες της σε διαφορετικά περιβάλλοντα, είπε ο Χαγιάσι σε δημοσιογράφους σε ενημέρωση στο Τόκυο.

Είναι «εξαιρετικά σημαντικό» για την Ιαπωνία να διατηρήσει και να βελτιώσει τις δυνατότητές της στην άμυνα της χώρας σε ένα «δριμύ περιβάλλον ασφαλείας», πρόσθεσε.

Στην επιχείρηση της Τρίτης, ένας θαλάσσιος μη επανδρωμένος στόχος τοποθετήθηκε περίπου 50 χιλιόμετρα από την ακτή. Η δοκιμή είχε επιτυχία, με τον χωρίς έκρηξη πύραυλο εξάσκησης να χτυπά τον στόχο.

Σύμφωνα με την τοπική εφημερίδα Kyodo News, η εμβέλεια του τύπου 88 πυραύλου είναι περίπου 120 χιλιόμετρα, με «μεγάλη ζημία στην περιβάλλουσα περιοχή, έτσι είχε δοκιμαστεί στο εξωτερικό παλαιότερα.» Η αναφορά έλεγε ότι δεν έχει ακόμα αποφασιστεί αν ο πύραυλος θα υπάρχει ως όπλο το επόμενο οικονομικό έτος.

Ο τύπος 88 πύραυλος είναι ένα βραχείας απόστασης σύστημα βολής κατά πλοίων, εκτοξευόμενο από φορτηγό όχημα. Αν και μπορεί να βοηθήσει στην αποφυγή αποτρεπτικών ναυτικών βολών, αξιωματούχοι λένε ότι παίζει κρίσιμο ρόλο στην προετοιμασία για νεότερα συστήματα, όπως τον ανανεωμένο πύραυλο τύπου 12 και κατευθυνόμενους πυραύλους Tomahawk των ΗΠΑ που η χώρα θα αποκτήσει σύντομα.

Οι πυραυλικές δοκιμές έρχονται καθώς η Κίνα συνεχίζει να επιδεικνύει την εκτεταμένη στρατιωτική περιουσία της στην περιοχή.

Το υπουργείο Άμυνας της Ιαπωνίας, στο τελευταίο ετήσιο ενημερωτικό του φύλλο, περιέγραψε την απειλή του κινεζικού καθεστώτος ως «την μεγαλύτερη στρατηγική πρόκληση.» Το υπουργείο σημείωσε ότι το Πεκίνο έχει σταθερά αυξήσει τις στρατιωτικές δαπάνες για περισσότερο από 30 χρόνια, και έτσι τώρα μπορεί να εντείνει τις στρατιωτικές του δραστηριότητες στα ύδατα της Ανατολικής Σινικής Θάλασσας, καθώς και με την Ταϊβάν.

Η Ιαπωνία επίσης έχει πίεση από τον συνεργάτη της Κίνας, την Βόρεια Κορέα. Τους πρόσφατους μήνες, η Πιονγιάνγκ εκτόξευσε πολλούς δοκιμαστικούς πυραύλους βραχείας απόστασης στην Ιαπωνική Θάλασσα.

Στις επόμενες δοκιμές, η ιαπωνική κυβέρνηση σκέφτεται να έχει πυραύλους μακράς απόστασης στο ανατολικότερο τμήμα της χώρας, το Μιναμιτορισίμα, ένα νησί 1.848 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά του Τόκυο, τον Απρίλιο του 2026.

ΑΜΣΤΕΡΝΤΑΜ—Καθώς οι επικεφαλής του ΝΑΤΟ στην Ολλανδία αυτήν την εβδομάδα συγκεντρώθηκαν για να αποκαλύψουν μια ιστορική συμφωνία αύξησης στρατιωτικών δαπανών, το Πεκίνο παρακολουθούσε νευρικά από την άλλη πλευρά του κόσμου.

Το κινεζικό κομμουνιστικό καθεστώς εξέδωσε μια σειρά δηλώσεων, κατηγορώντας το ΝΑΤΟ για «δημιουργία σύγκρουσης» και επέκρινε τις προθέσεις της συμμαχίας.

Στην σύνοδο αυτού του έτους, οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ συμφώνησαν να αυξήσουν τους στόχους τους για στρατιωτικές δαπάνες στο 5% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ), μια σημαντική αύξηση από το 2% που είχε τεθεί κατά την διάρκεια συνόδου στην Ουαλία το 2014.

Κατά την διάρκεια της συνόδου, ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, προειδοποίησε για την υποστήριξη της Ρωσίας από το Πεκίνο, την γρηγορότερη στρατιωτική ενίσχυση του Πεκίνου, και την αυξανόμενη απειλή κινεζικής εισβολής στην Ταϊβάν.

Το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα (ΚΚΚ) επέκρινε την αύξηση αμυντικών δαπανών του ΝΑΤΟ στο 5% του ΑΕΠ.

«Οι χώρες του ΝΑΤΟ ήδη αποτελούν το 55% των παγκόσμιων αμυντικών δαπανών το 2024. Παρόλα αυτά απαιτείται να αυξήσουν την αμυντική επένδυση στο 5% του ΑΕΠ για να χτίσουν ένα ‘πιο θανάσιμο ΝΑΤΟ’», είπε ένας εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών, ο Γκουό Τζιακούν, κατά την διάρκεια συνέντευξης τύπου στις 26 Ιουνίου.

Το καθεστώς εμφανίστηκε να ανησυχεί από την στρατιωτική ενίσχυση του ΝΑΤΟ και τους βαθύτερους δεσμούς με Ινδο-Ειρηνικά έθνη τα πρόσφατα χρόνια, με τον Γκουό να κατηγορεί την συμμαχία για «Ψυχροπολεμική νοοτροπία.»

Το ΝΑΤΟ τα πρόσφατα χρόνια πήρε σκληρή στάση έναντι της αυξανόμενης απειλής της Κίνας.

Κατά την διάρκεια συνέντευξης τύπου στο τέλος της συνόδου του ΝΑΤΟ στις 25 Ιουνίου, ο Ρούτε είπε ότι η αύξηση σε αμυντικές δαπάνες δεν είχε αίτιο μόνο την έκκληση του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, αλλά επίσης την ανάγκη, αναφέροντας την μακροπρόθεσμη απειλή της Ρωσίας, την εμφάνιση νέων αντιπάλων, και τις αυξανόμενες ανησυχίες για την μεγάλη στρατιωτική ενίσχυση της Κίνας.

Μιλώντας στο δημόσιο φόρουμ την πρώτη μέρα του συνεδρίου, ο Ρούτε επίσης περιέγραψε το Πεκίνο ως μια αναδυόμενη απειλή για το ΝΑΤΟ.

«Ίσως κάνουν περισσότερα με τις στρατιωτικές ικανότητές τους στο μέλλον. Και γνωρίζουμε τους κινδύνους που διατρέχουμε με την Ταϊβάν», είπε.

Ο Ρούτε πρότεινε ότι αν οι εντάσεις αυξηθούν στον Ειρηνικό της Ασία, ο Κινέζος επικεφαλής Σι Τζινπίνγκ ίσως θυμηθεί «τον παλιό του συνάδελφο στο Κρεμλίνο» για την ισχυρή στήριξη της Κίνας από την Ρωσία και αναγκάσει την Ρωσία να κρατά την Δύση απασχολημένη με τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Σε απάντηση, ο Γκουό κατηγόρησε το ΝΑΤΟ για «υποκίνηση σύγκρουσης.» Ισχυρίστηκε ότι κάποιοι εντός του ΝΑΤΟ ψάχνουν δικαιολογίες για αύξηση στρατιωτικών δαπανών και επέκταση της παρουσίας της συμμαχίας στην ασιατική περιοχή του Ειρηνικού.

Στην σύνοδο της Χάγης, τα μέλη του ΝΑΤΟ συμφώνησαν να δώσουν τουλάχιστον 3,5% του ΑΕΠ τους ετησίως σε βασικές αμυντικές υποχρεώσεις έως το 2035.

Επίσης, οι χώρες μέλη θα δαπανήσουν ένα επιπλέον 1,5% του ΑΕΠ τους ετησίως για επένδυση σε κρίσιμες υποδομές, διαδικτυακή ασφάλεια, πολιτική ετοιμότητα, και καινοτομία, και για ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανίας.

Σύμφωνα με τον Τραμπ, η επένδυση σε κρίσιμες υποδομές σημαίνει και δημιουργία ασφαλών αλυσίδων εφοδιασμού για παραγωγή απαιτούμενων ορυκτών, ζωτικών στον αμυντικό τομέα.

«Η κρίση της Ουκρανίας έχει επίσης φέρει στο προσκήνιο την άμεση ανάγκη επανοικοδόμησης της αμυντικής μας βιομηχανίας, τόσο στις Ηνωμένες Πολιτείες και μεταξύ των συμμαχικών εθνών. Δεν μπορούμε να εξαρτόμαστε από ξένους αντιπάλους για κρίσιμα ορυκτά», είπε ο Τραμπ σε συνέντευξη τύπου μετά την σύνοδο.

Η Κίνα κυριαρχεί στις αλυσίδες εφοδιασμού σπανίων γαιών, έχοντας το 70% της παγκόσμιας παραγωγής και σχεδόν το 90% της ικανότητας επεξεργασίας, σύμφωνα με έρευνα του 2023 του Ινστιτούτου Ενεργειακών Μελετών της Οξφόρδης.

Το κινεζικό καθεστώς έχει μετατρέψει αυτήν την κυριαρχία σε στρατηγικό όπλο κατά άλλων χωρών τα πρόσφατα χρόνια.

Τον Απρίλιο, το Πεκίνο άρχισε περιορισμούς εξαγωγών για κρίσιμα στοιχεία σπανίων γαιών, μέταλλα, και μαγνήτες ως απάντηση στους αμοιβαίους δασμούς του Τραμπ.

Το Πεκίνο έχει εντείνει τους ελέγχους εξαγωγών για επτά στοιχεία σπανίων γαιών—σαμάριο, γαδολίνιο, τέρβιο, δυσπρόσιο, λουτέτιο, σκάνδιο, και ύτριο—δυσκολεύοντας τις αλυσίδες εφοδιασμού που είναι κρίσιμες για την άμυνα της Αμερικής, την διαστημική και την κατασκευή αυτοκινήτων.

Οι τελευταίοι περιορισμοί ακολουθούν μια απαγόρευση εξαγωγών του Δεκεμβρίου 2024 για τρία βασικά στοιχεία—αντιμόνιο, γάλλιο, και γερμάνιο—που τέθηκε ως αντίποινα στους τεχνολογικούς περιορισμούς του προέδρου Τζο Μπάιντεν που στόχευαν το κινεζικό κομμουνιστικό καθεστώς.

Ο Τραμπ είπε πως η Κίνα έχει συμφωνήσει να άρει τους περιορισμούς εξαγωγών σε μαγνήτες και αναγκαίες σπάνιες γαίες μετά τον διάλογο στο Λονδίνο στις αρχές Ιουνίου.