Μέση Ανατολή

Το ζήτημα των θανατηφόρων πυροβολισμών κατά Παλαιστινίων αμάχων που κατευθύνονταν σε σημείο διανομής ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα προκαλεί νέα ένταση μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς. Το υπουργείο Υγείας της Γάζας, υπό τον έλεγχο της Χαμάς, υποστήριξε ότι 27 άμαχοι έχασαν τη ζωή τους από πυρά ισραηλινών στρατιωτών στις 3 Ιουνίου, καθώς προσπαθούσαν να προσεγγίσουν σημείο παροχής βοήθειας.

Απαντώντας στις κατηγορίες, ο εκπρόσωπος των Ισραηλινών Ενόπλων Δυνάμεων (IDF), Έφι Ντεφρίν, δήλωσε σε επίσημη ανακοίνωση την ίδια μέρα ότι πρόκειται για «ψευδείς πληροφορίες» που διαδίδει η Χαμάς. Σύμφωνα με τον ίδιο, μέλη της Χαμάς «έχουν συλληφθεί να πυροβολούν πολίτες που κατευθύνονται για να συλλέξουν ανθρωπιστική βοήθεια», επιχειρώντας έτσι να εμποδίσουν την πρόσβαση των πολιτών στα ζωτικής σημασίας εφόδια.

Το περιστατικό έλαβε χώρα στη Χαν Γιούνις, στη νότια Λωρίδα της Γάζας, όπου φωτογραφίες κατέγραψαν Παλαιστίνιους να μεταφέρουν σακούλες με τρόφιμα και ανθρωπιστική βοήθεια, τα οποία διανεμήθηκαν από το Gaza Humanitarian Foundation – οργανισμό με έδρα τις Ηνωμένες Πολιτείες και με έγκριση του Ισραήλ. Παρ’ όλα αυτά, το αφήγημα γύρω από το συμβάν διχάζει τη διεθνή κοινότητα: από τη μία, το υπουργείο Υγείας της Γάζας κάνει λόγο για «δολοφονική ενέργεια» του Ισραήλ, από την άλλη, το Ισραήλ απορρίπτει κατηγορηματικά τις καταγγελίες, αντιστρέφοντας τις ευθύνες προς τη Χαμάς.

Στη δήλωσή του, ο Έφι Ντεφρίν τόνισε: «Η Χαμάς προσπαθεί να σταματήσει τους Παλαιστινίους από το να λάβουν την ανθρωπιστική βοήθεια που χρειάζονται. Έχουμε παρατηρήσει μέλη της Χαμάς να ανοίγουν πυρ εναντίον πολιτών.» Ωστόσο, απτές αποδείξεις για τις αλληλοκατηγορίες δεν δόθηκαν δημόσια στη διάθεση ανεξάρτητων μέσων ή διεθνών οργανώσεων έως τη στιγμή σύνταξης του παρόντος άρθρου.

Από τον Οκτώβριο του 2023 η Λωρίδα της Γάζας βρίσκεται αντιμέτωπη με σοβαρή ανθρωπιστική κρίση, λόγω των συνεχιζόμενων εχθροπραξιών, των ισραηλινών αποκλεισμών και του ελέγχου που ασκεί η Χαμάς σε μεγάλο μέρος της περιοχής. Η διανομή βοήθειας έχει επανειλημμένως παρεμποδιστεί, με αλληλοκατηγορίες μεταξύ των εμπλεκομένων για το ποιος φέρει την ευθύνη.

Η Ισραηλινή πλευρά διατηρεί τη θέση ότι δεν στοχεύει αμάχους και κατηγορεί τη Χαμάς αφενός για τη χρήση αμάχων ως «ανθρώπινες ασπίδες» και αφετέρου για παρακώλυση της απρόσκοπτης δίοδος ανθρωπιστικής βοήθειας. Στον αντίποδα, η Χαμάς και φορείς που βρίσκονται υπό τον έλεγχό της ισχυρίζονται για πολλοστή φορά ότι το Ισραήλ ευθύνεται για το μεγαλύτερο μέρος των απωλειών αμάχων και για την παρεμπόδιση της παροχής βοήθειας.

Το συγκεκριμένο συμβάν —είτε πρόκειται για εμπλοκή των ισραηλινών δυνάμεων είτε για ενέργεια της Χαμάς— υπογραμμίζει τη δυσκολία της επαλήθευσης πληροφοριών στο πεδίο της Γάζας, ενόσω η εθνική και παγκόσμια κοινή γνώμη παρακολουθεί με ανησυχία την ανθρωπιστική κατάσταση. Οι αντιφατικές μαρτυρίες και η έλλειψη ανεξάρτητης διασταύρωσης των γεγονότων περιπλέκουν τις προσπάθειες των διεθνών οργανώσεων να αποδώσουν ευθύνες και να ενισχύσουν την ασφαλή πρόσβαση στην ανθρωπιστική βοήθεια.

Για τους αμάχους της Γάζας, κάθε νέα επίθεση ή περιστατικό βίας επιδεινώνει περαιτέρω τις ήδη δεινές συνθήκες διαβίωσης και υπογραμμίζει την αναγκαιότητα διαφανών διαδικασιών διανομής βοήθειας και αμερόληπτης διερεύνησης των καταγγελιών.

H πρόσφατη αλληλοκατηγορία Ισραήλ και Χαμάς για το περιστατικό στους χώρους διανομής βοήθειας αναδεικνύει εκ νέου το βαθύ έλλειμμα εμπιστοσύνης ανάμεσα στα δύο μέρη και το σύνθετο τοπίο της Γάζας, όπου είναι εξαιρετικά δύσκολο να διακριθούν τα όρια μεταξύ προπαγάνδας, πραγματικότητας και στρατηγικών επιδιώξεων. Μέχρι να προκύψουν ανεξάρτητες και πειστικές αποδείξεις, η διασφάλιση της ακεραιότητας των αμάχων και η ανεμπόδιστη πρόσβαση στη βοήθεια πρέπει να παραμείνουν προτεραιότητα για τη διεθνή κοινότητα.

«Για άλλη μια φορά, γινόμαστε μάρτυρες αδιανόητων απωλειών ζωής στη Γάζα», αναφέρει σε γραπτή ενημέρωσή του ο ΟΗΕ για την κατάσταση στη Λωρίδα της Γάζας.

Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ «καταδικάζει την απώλεια ζωών και τον τραυματισμό Παλαιστινίων που αναζητούν βοήθεια στη Γάζα».

«Είναι απαράδεκτο. Άμαχοι διακινδυνεύουν – και σε αρκετές περιπτώσεις χάνουν – τη ζωή τους για να πάρουν τρόφιμα. Οι Παλαιστίνιοι έχουν το θεμελιώδες δικαίωμα στην επαρκή τροφή και στην απαλλαγή από την πείνα», τονίζεται.

Ο Γενικός Γραμματέας συνεχίζει να ζητεί την άμεση και ανεξάρτητη διερεύνηση αυτών των γεγονότων και την απόδοση ευθυνών στους δράστες.

«Οι βασικές ανάγκες του πληθυσμού στη Γάζα είναι τεράστιες και δεν ικανοποιούνται. Το Ισραήλ έχει σαφείς υποχρεώσεις βάσει του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου να συμφωνεί και να διευκολύνει την ανθρωπιστική βοήθεια για όλους τους αμάχους που την έχουν ανάγκη», αναφέρει ο ΟΗΕ.

Η ανεμπόδιστη είσοδος της ανθρωπιστικής βοήθειας, τονίζεται, πρέπει να αποκατασταθεί αμέσως. Πρέπει να επιτραπεί στον ΟΗΕ να εργαστεί με ασφάλεια και προστασία υπό συνθήκες πλήρους σεβασμού των ανθρωπιστικών αρχών.

Επίσης ο ΟΗΕ υπογραμμίζει ότι «όλοι οι όμηροι πρέπει να απελευθερωθούν αμέσως και άνευ όρων».

Ο Γενικός Γραμματέας συνεχίζει να ζητεί άμεση μόνιμη και βιώσιμη κατάπαυση του πυρός.

Η αμερικανική κυβέρνηση δια του ειδικού απεσταλμένου της για τη Συρία, Τόμας Μπαράκ, εξέφρασε τη στήριξη της στο σχέδιο ενσωμάτωσης χιλιάδων ξένων Ισλαμιστών μαχητών στις τάξεις του ανασυγκροτούμενου συριακού στρατού μετά την αναμενόμενη αποχώρηση του καθεστώτος Άσαντ. Παράλληλα, οι ΗΠΑ συνεχίζουν να υποστηρίζουν την ενσωμάτωση κουρδικών πολιτοφυλακών στη νέα στρατιωτική διάρθρωση της Συρίας.

Απαντώντας σε ερώτηση στις 2 Ιουνίου σχετικά με τη στάση της Ουάσιγκτον απέναντι στο εν λόγω σχέδιο της Δαμασκού, ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Τουρκία και ειδικός απεσταλμένος για τη Συρία, Τόμας Μπαράκ, δήλωσε εμφατικά πως «η Ουάσιγκτον στηρίζει το σχέδιο», διευκρινίζοντας ωστόσο πως η εφαρμογή του πρέπει να γίνει «με διαφάνεια». Η προωθούμενη στρατηγική αφορά την απορρόφηση μαχητών που διαδραμάτισαν πρωταγωνιστικό ρόλο στην ένοπλη αντιπαράθεση με το προηγούμενο καθεστώς, πολλοί εκ των οποίων προέρχονται από το εξωτερικό και ανήκουν σε ισλαμιστικές ομάδες που συμμετείχαν στον ευρύτερο συριακό εμφύλιο.

Ταυτόχρονα, οι ΗΠΑ, δια στόματος του ίδιου αξιωματούχου, επανέλαβαν την επιθυμία τους για την ένταξη των κουρδικών πολιτοφυλακών –κυρίως του SDF (Syrian Democratic Forces), όπου κυριαρχεί η YPG– στη μετα-Άσαντ σύνθεση του συριακού στρατού, στο πλαίσιο μιας νέας εθνικής ενότητας που θα εγγυηθεί την ασφάλεια και τη σταθερότητα στη χώρα.

Η συριακή κρίση, με δεκάδες ξένους μαχητές να πολεμούν στο έδαφός της τα τελευταία δεκατρία χρόνια, έχει οδηγήσει σε πλείστες προτάσεις για την «απορρόφηση» εκτός συνόρων δυνάμεων στην εθνική στρατιωτική δομή της χώρας μετά την πτώση του καθεστώτος Άσαντ. Πρόκειται για μια σύνθετη και δυνητικά αμφιλεγόμενη προσπάθεια, καθώς εμπλέκονται –πέραν των Σύρων ανταρτών– ισλαμιστές και μισθοφόροι από διάφορες χώρες της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής, αλλά και κουρδικά στοιχεία που φιλοδοξούν σε νέο πολιτικό και στρατιωτικό ρόλο.

Η θέση των ΗΠΑ, όπως την εξέφρασε ο Τόμας Μπαράκ, εστιάζει στην ανάγκη να καταστούν όλες οι διαδικασίες αξιόπιστες και διαφανείς, με στόχο την αποφυγή νέων κύκλων βίας και την ενίσχυση του μεταβατικού στρατιωτικού σχήματος. Η ενσωμάτωση πρώην αντιμαχόμενων στοιχείων σε ενιαία δομή εκτιμάται πως θα μπορούσε να λειτουργήσει αποτρεπτικά για μελλοντικές συγκρούσεις, υπό προϋποθέσεις συνεκτικής ηγεσίας και διεθνούς εποπτείας.

Το αμερικανικό σχέδιο για ενσωμάτωση ξένων δυνάμεων και Κούρδων μαχητών στη συριακή στρατιωτική δομή έχει προκαλέσει ανάμεικτες αντιδράσεις στην περιοχή. Λίγες ημέρες νωρίτερα, ευρωπαϊκά δημοσιεύματα έκαναν λόγο για άρση των οικονομικών κυρώσεων της ΕΕ στη Συρία, εξέλιξη που δείχνει μετατόπιση στις δυτικές προσεγγίσεις. Αντίθετα, χώρες όπως η Τουρκία διατηρούν σοβαρές επιφυλάξεις, ιδιαίτερα έναντι της θεσμικής αναβάθμισης των κουρδικών οργανώσεων που θεωρούν συγγενείς με το ΡΚΚ.

Παράλληλα, παραμένει ανοιχτό το ερώτημα της διαχείρισης πιθανών ριζοσπαστικών τάσεων που εμπεριέχουν πολλές ξένες μαχητικές ομάδες. Ειδικοί σε ζητήματα ασφάλειας επισημαίνουν τον κίνδυνο διαιώνισης ακραίων ιδεολογιών εάν δεν υπάρξουν σαφείς εγγυήσεις και προγράμματα επανένταξης υπό διεθνή παρακολούθηση.

Η στήριξη των ΗΠΑ σε μια τέτοια μεταβατική αρχιτεκτονική ασφάλειας παγιώνει την πρόθεση παρατεταμένης αμερικανικής επιρροής στη διαμόρφωση του νέου συριακού κράτους, επιδιώκοντας ταυτόχρονα τη σταθερότητα μέσω συμπερίληψης πρώην αντιμαχομένων. Ωστόσο, η επιτυχία ή αποτυχία του σχεδίου θα εξαρτηθεί από τον βαθμό διαφάνειας, την ικανότητα διαχείρισης αντικρουόμενων συμφερόντων μεταξύ εθνοθρησκευτικών ομάδων και την αποδοχή από γειτονικά κράτη.

Για τη συριακή κοινωνία, η ένταξη μαχητών διαφορετικής προέλευσης συνιστά πρόκληση ενότητας και ασφάλειας, ενώ για τις περιφερειακές δυνάμεις αποτελεί τεστ ανθεκτικότητας των ισορροπιών στην πολύπαθη περιοχή. Παράλληλα, η αμερικανική επιμονή στην ενσωμάτωση των Κούρδων αναμένεται να δημιουργήσει επιπρόσθετες εντάσεις με τους περιφερειακούς συμμάχους της Ουάσιγκτον.

Καθώς οι διεργασίες για τη «μετα-Άσαντ» Συρία επιταχύνονται, το αμερικανικό «πράσινο φως» στην ενσωμάτωση ξένων και κουρδικών δυνάμεων ανοίγει τον δρόμο για μια νέα στρατιωτική δομή στη χώρα. Το εγχείρημα ωστόσο απαιτεί λεπτούς χειρισμούς, διαφάνεια και διεθνή εποπτεία, ώστε να διασφαλίσει πραγματική ασφάλεια, πολιτική συνοχή και αποτροπή νέων συγκρούσεων σε μια από τις πλέον ευαίσθητες περιοχές της Μέσης Ανατολής.

Η οργάνωση Χαμάς δήλωσε το Σάββατο ότι υπέβαλε επίσημη απάντηση στην πρόταση κατάπαυσης του πυρός που στηρίζεται από τις Ηνωμένες Πολιτείες, σύμφωνα με την οποία θα διακοπεί ο πόλεμος στη Γάζα για τουλάχιστον 60 ημέρες και θα διασφαλιστεί η απελευθέρωση περίπου των μισών από τους εναπομείναντες ομήρους.

Σε ανακοίνωσή της στο κανάλι Telegram, η Χαμάς γνωστοποίησε ότι, στο πλαίσιο της συμφωνίας, θα προχωρήσει σε απελευθέρωση δέκα ζωντανών ομήρων καθώς και δεκαοκτώ σορών, με αντάλλαγμα την απελευθέρωση από το Ισραήλ «συμφωνημένου αριθμού Παλαιστινίων κρατουμένων».

Αιτήματα για μόνιμη εκεχειρία και ανθρωπιστική πρόσβαση

Παράλληλα, η Χαμάς διατυπώνει την απαίτηση για μόνιμη κατάπαυση του πυρός, ευρεία πρόσβαση σε ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα και πλήρη αποχώρηση των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων από την περιοχή. Όπως τονίζεται στην ανακοίνωση, η οργάνωση ζητά «ολοκληρωτικό τερματισμό των εχθροπραξιών» και την «παροχή εγγυήσεων» για την ομαλή διανομή βοήθειας στον άμαχο πληθυσμό.

Η πρόταση, η οποία διαμορφώθηκε ύστερα από διαπραγματεύσεις στις οποίες συμμετείχαν οι Ηνωμένες Πολιτείες, προέβλεπε αρχικά αναστολή των στρατιωτικών επιχειρήσεων στη Γάζα κατά τη διάρκεια της συμφωνημένης περιόδου, με στόχο την διευκόλυνση της απελευθέρωσης ομήρων και Παλαιστινίων κρατουμένων, καθώς και τη βελτίωση των ανθρωπιστικών συνθηκών στην περιοχή.

Διπλωματικές προσπάθειες και αντιδράσεις

Το Ισραήλ, από την πλευρά του, έχει επανειλημμένα τονίσει ότι απαιτείται η επιστροφή όλων των ομήρων, ενώ διατηρεί την επιφυλακτική στάση του ως προς τις μακροπρόθεσμες δεσμεύσεις για εκεχειρία χωρίς την οριστική κατάρρευση της Χαμάς ως στρατιωτικής δύναμης.

Η διεθνής κοινότητα, με πρωταγωνιστικό ρόλο των Ηνωμένων Πολιτειών, ασκεί πιέσεις και προς τα δύο μέρη να προχωρήσουν σε συμφωνία που θα επιτρέψει την αποκλιμάκωση της κρίσης, την αποκατάσταση της σταθερότητας και την αύξηση της πρόσβασης σε ανθρωπιστική βοήθεια. Ο αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν έχει καλέσει επανειλημμένως για την εξεύρεση λύσης που θα διασφαλίζει την ασφάλεια των πολιτών και στις δύο πλευρές, αποδίδοντας ιδιαίτερη έμφαση στην απελευθέρωση των ομήρων.

Μέχρι στιγμής, η ισραηλινή κυβέρνηση δεν έχει δημοσιοποιήσει επίσημη απάντηση στην πρόταση της Χαμάς. Κυβερνητικές πηγές αναφέρουν ότι εξετάζουν διεξοδικά το περιεχόμενο της απάντησης και των όρων που θέτει η παλαιστινιακή οργάνωση, ενώ η συζήτηση συνεχίζεται σε διπλωματικό επίπεδο τόσο στα Ηνωμένα Έθνη όσο και στις μεγάλες πρωτεύουσες.

Το ζήτημα της ανταλλαγής ομήρων με Παλαιστινίους κρατούμενους αποτελεί σταθερό σημείο έντασης στις διαπραγματεύσεις, ενώ ο ακριβής αριθμός των ατόμων που προβλέπεται να απελευθερωθούν, καθώς και οι προϋποθέσεις πλήρους εκεχειρίας παραμένουν υπό αμφισβήτηση.

Οι συνέπειες στην ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα

Η ανθρωπιστική κρίση στη Λωρίδα της Γάζας έχει επιδεινωθεί σημαντικά τις τελευταίες εβδομάδες, με τους διεθνείς οργανισμούς να κάνουν λόγο για ανάγκη άμεσης και απρόσκοπτης πρόσβασης σε τρόφιμα, νερό, φάρμακα και άλλες βασικές υπηρεσίες για τον πληθυσμό. Οι αντιδράσεις της Χαμάς και του Ισραήλ στο αμερικανικής στήριξης σχέδιο θα κρίνουν σε μεγάλο βαθμό την πορεία της σύγκρουσης και τις προοπτικές για ειρήνη στην περιοχή.

Η κατάσταση παραμένει ρευστή, με την προσοχή της διεθνούς κοινότητας στραμμένη στην επίτευξη συμφωνίας που θα θέσει τέλος σε έναν από τους πλέον αιματηρούς κύκλους βίας στη Μέση Ανατολή τα τελευταία χρόνια.

Με την συμβολή του Associated Press

Σφοδρές και άμεσες είναι οι διεθνείς αντιδράσεις από τους πυροβολισμούς του ισραηλινού στρατού σήμερα κατά αντιπροσωπείας ξένων διπλωματών στην Τζενίν, στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη, ένα συμβάν που έρχεται εν μέσω της αυξημένης διεθνούς πίεσης κατά του Ισραήλ για τη διεξαγωγή του πολέμου στη Λωρίδα της Γάζας.

Οποιαδήποτε απειλή κατά της ζωής διπλωματών είναι «απαράδεκτη», αντέδρασε η επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ Κάγια Κάλλας. «Καλούμε το Ισραήλ να διερευνήσει αυτό το περιστατικό και να καταστήσει υπόλογους τους υπεύθυνους», τόνισε η Κάλλας σε δημοσιογράφους στις Βρυξέλλες.

«Απαιτούμε άμεση διευκρίνιση από την ισραηλινή κυβέρνηση για το τι συνέβη. Οι απειλές κατά διπλωματών είναι απαράδεκτες», δήλωσε ο Ιταλός υπουργός Εξωτερικών Αντόνιο Ταγιάνι με ανάρτηση στο Χ.

Το ισπανικό υπουργείο Εξωτερικών καταδίκασε «έντονα» τα πυρά από τον ισραηλινό στρατό κατά ξένων διπλωματών. «Το υπουργείο διερευνά όλα όσα συνέβησαν. Στην ομάδα των διπλωματών συμμετείχε ένας Ισπανός, ο οποίος είναι καλά στην υγεία του. Είμαστε σε επαφή με άλλες εμπλεκόμενες χώρες για να δώσουμε μια κοινή απάντηση σε ό,τι συνέβη, το οποίο καταδικάζουμε έντονα», ανέφερε το ισπανικό ΥΠΕΞ σε σύντομη ανακοίνωση που έστειλε στο Γαλλικό Πρακτορείο.

Ο υπουργός Εξωτερικών του Βελγίου Μαξίμ Πρεβό απαίτησε «πειστικές εξηγήσεις» από το Ισραήλ για το συμβάν, λέγοντας ότι τα προειδοποιητικά πυρά στόχευσαν «περίπου 20 διπλωμάτες», συμπεριλαμβανομένου ενός Βέλγου.

«Είναι καλά, ευτυχώς», είπε ο Πρεβό με ανάρτηση στο X, αναφορικά με τον Βέλγο διπλωμάτη. «Αυτοί οι διπλωμάτες πραγματοποιούσαν επίσημη επίσκεψη στην Τζενίν, έπειτα από συντονισμό με τον ισραηλινό στρατό, σε μια πομπή περίπου είκοσι σαφώς αναγνωρίσιμων οχημάτων», καταδίκασε ο επικεφαλής της βελγικής διπλωματίας.

Ένας Δυτικός διπλωματικός αξιωματούχος, του οποίου η χώρα εκπροσωπείτο στην αντιπροσωπεία, μίλησε για «σοβαρό περιστατικό στο οποίο θα αντιδράσουμε», σύμφωνα με τους Times of Israel.

«Δεν πρόκειται για “ταλαιπωρία”», είπε ο αξιωματούχος, απαντώντας στην ανακοίνωση του ισραηλινού στρατού και στην εκδοχή του για το συμβάν, όπου εξέφρασε τη «λύπη του για την ταλαιπωρία που προκλήθηκε» στους ξένους διπλωμάτες. «Η αντιπροσωπεία παρέκκλινε από την εγκεκριμένη διαδρομή και εισήλθε σε μια περιοχή όπου δεν είχε εξουσιοδότηση να βρίσκεται», υποστήριξε ο ισραηλινός στρατός στην ανακοίνωσή του. «Ισραηλινοί στρατιώτες που επιχειρούσαν στην περιοχή έριξαν προειδοποιητικά πυρά για να τους κρατήσουν μακριά».

«Αυτό είναι ένα σοβαρό περιστατικό στο οποίο θα αντιδράσουμε κατάλληλα, μετά από διαβουλεύσεις με τους εταίρους μας», ανέφερε ο Δυτικός αξιωματούχος.

Η Παλαιστινιακή Αρχή (ΠΑ), που διοργάνωσε την επίσκεψη των διπλωματών, κατηγόρησε Ισραηλινούς στρατιώτες ότι άνοιξαν πυρ με «πραγματικά πυρά» εναντίον της αντιπροσωπείας.

Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές και το παλαιστινιακό πρακτορείο ειδήσεων Wafa, στην επίσκεψη συμμετείχαν διπλωμάτες από την Κίνα, την Τουρκία, τον Καναδά την Ιαπωνία και το Μεξικό, καθώς και από πολλές ευρωπαϊκές χώρες, συμπεριλαμβανομένων της Γαλλίας, της Βρετανίας, της Ισπανίας.

Το υπουργείο Εξωτερικών της ΠΑ έδωσε στη δημοσιότητα ένα σύντομης διάρκειας βίντεο που δείχνει δεκάδες άτομα, συμπεριλαμβανομένων φωτογράφων, κοντά σε ένα σημείο ελέγχου του στρατού στην Τζενίν. Δύο άτομα που φορούν στολές του ισραηλινού στρατού φαίνονται να σημαδεύουν με όπλα την ομάδα των διπλωματών. Έπειτα ακούγονται πυροβολισμοί και η ομάδα των διπλωματών τρέχει πίσω στα αυτοκίνητά της.

Το παλαιστινιακό ΥΠΕΞ στην ανακοίνωσή του καταδίκασε την «κατάφωρη και σοβαρή παραβίαση του διεθνούς δικαίου» από τις «ισραηλινές κατοχικές δυνάμεις».

Η εφημερίδα Times of Israel ανέφερε πως οι στρατιώτες πυροβόλησαν στον αέρα από το εσωτερικό του καταυλισμού προσφύγων της Τζενίν, λέγοντας πως δεν έχουν αναφερθεί τραυματισμοί.

«Ήταν το τελευταίο τμήμα της επίσκεψης και ξαφνικά ακούσαμε πυροβολισμούς από τον καταυλισμό προσφύγων της Τζενίν», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ένας διπλωμάτης που μίλησε υπό τον όρο να μην κατονομαστεί. «Δεν πυροβόλησαν μία ή δύο φορές. Ήταν σαν επαναλαμβανόμενοι πυροβολισμοί. Αυτό είναι τρέλα. Δεν είναι φυσιολογικό», είπε.

Σε φάση επανεξέτασης εισέρχεται η πολιτική και οικονομική συμφωνία ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ισραήλ, καθώς εντείνονται οι ανησυχίες για την ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα. Η εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα εξωτερικής πολιτικής, Κάγια Κάλλας, ανακοίνωσε την Τρίτη ότι οι Βρυξέλλες λαμβάνουν υπόψη τους τη «καταστροφική» κατάσταση στον παλαιστινιακό θύλακα και πως εξετάζουν άμεσα τη σχέση τους με το Ισραήλ.

«Η ανθρωπιστική βοήθεια που επιτρέπει το Ισραήλ να εισέλθει στη Γάζα είναι, βεβαίως, ένα θετικό βήμα, αλλά στην πραγματικότητα αποτελεί σταγόνα στον ωκεανό», δήλωσε η κ. Κάλλας στους δημοσιογράφους. «Η βοήθεια πρέπει να ρέει άμεσα, απρόσκοπτα και σε μεγάλη κλίμακα – αυτό είναι το ελάχιστο αναγκαίο. Η άσκηση πιέσεων είναι απαραίτητη ώστε να αλλάξει η παρούσα κατάσταση», συμπλήρωσε.

Το Υπουργείο Εξωτερικών του Ισραήλ, πάντως, απέρριψε τις ευρωπαϊκές επικρίσεις, σημειώνοντας ότι αντικατοπτρίζουν ελλιπή κατανόηση της σύνθετης πραγματικότητας που αντιμετωπίζει η χώρα. «Οι θέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης παραγνωρίζουν τις πολλαπλές προκλήσεις και τα πραγματικά διλήμματα ασφαλείας του Ισραήλ», τόνισε στη δική του ανακοίνωση το Ισραηλινό ΥΠΕΞ, έπειτα από την τοποθέτηση της κ. Κάλλας.

Η συζήτηση για τη δυνατότητα αναθεώρησης των εμπορικών σχέσεων της ΕΕ με το Ισραήλ έρχεται σε μία περίοδο γενικής όξυνσης των ευρωπαϊκών επικρίσεων, με αφορμή τον πολύ μεγάλο αριθμό θυμάτων και την ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα. Ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ζητούν από το Ισραήλ να διασφαλίσει σημαντικά μεγαλύτερη πρόσβαση στη βοήθεια και να σταματήσει τις επιχειρήσεις που πλήττουν τους αμάχους.

Το μέλλον της συμφωνίας μεταξύ ΕΕ και Ισραήλ παραμένει αβέβαιο, ενώ η πίεση προς το Τελ Αβίβ διαρκώς αυξάνεται στον απόηχο των εξελίξεων στη Γάζα.

Με την συμβολή των Associated Press και Reuters

Η Ουγγρική Βουλή ενέκρινε, τη Δευτέρα 20 Μαΐου, το νομοσχέδιο που θέτει σε κίνηση τη διαδικασία αποχώρησης της χώρας από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ), μια απόφαση που αναμένεται να ολοκληρωθεί σε διάστημα ενός έτους.

Η κυβέρνηση του Βίκτορ Όρμπαν ανακοίνωσε την πρόθεσή της για αποχώρηση τον Απρίλιο, αμέσως μετά την παρουσία του πρωθυπουργού του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, στη Βουδαπέστη — μια επίσκεψη που πραγματοποιήθηκε παρά το ένταλμα σύλληψης που είχε εκδώσει το ΔΠΔ σε βάρος του Ισραηλινού ηγέτη.

Ο Όρμπαν δεν έκρυψε την δυσφορία του για την απόφαση του ΔΠΔ, χαρακτηρίζοντάς το ως «όχι πια ένα αμερόληπτο δικαστήριο του κράτους δικαίου, αλλά ένα πολιτικό δικαστήριο». Ούτως ή άλλως, αρνήθηκε τη σύλληψη Νετανιάχου, καταγγέλλοντας την απόφαση του ΔΠΔ ως «προκλητική, κυνική και παντελώς απαράδεκτη».

Στην ψηφοφορία της Τρίτης, 134 βουλευτές ψήφισαν υπέρ της αποχώρησης από το ΔΠΔ και 37 κατά. Το σχετικό νομοσχέδιο τονίζει: «Η Ουγγαρία απορρίπτει κατηγορηματικά τη χρήση διεθνών οργανισμών — και ειδικά ποινικών δικαστηρίων — ως εργαλεία πολιτικής πίεσης».

Από την πλευρά του, ο Νετανιάχου χαιρέτισε την ουγγρική απόφαση, κάνοντάς λόγο για «μία γενναία και αρχών επιλογή».

Το σημείο τριβής δημιουργήθηκε μετά το ένταλμα σύλληψης που εξέδωσε το ΔΠΔ τον Νοέμβριο του 2024 σε βάρος του Νετανιάχου και του πρώην υπουργού Άμυνας του Ισραήλ, Γιοάβ Γκαλάντ, κατηγορώντας τους για εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας σχετικά με τον πόλεμο στη Γάζα κατά της Χαμάς. Η Χάγη κατηγορεί το Ισραήλ, μεταξύ άλλων, για «χρήση λιμού ως όπλο πολέμου» μέσω του περιορισμού ανθρωπιστικής βοήθειας και για εσκεμμένες επιθέσεις κατά αμάχων. Το Τελ Αβίβ απορρίπτει τις κατηγορίες ως αβάσιμες.

Οι ισραηλινές αρχές υποστηρίζουν ότι το ΔΠΔ έχασε την αξιοπιστία του προχωρώντας σε διώξεις εναντίον δημοκρατικά εκλεγμένων ηγετών που ασκούν το δικαίωμα άμυνας, επιμένοντας ότι οι διώξεις έχουν πολιτικά κίνητρα και εδράζονται σε αντισημιτισμό.

Σημειώνεται ότι τυπικά η αποχώρηση μιας χώρας από το ΔΠΔ ολοκληρώνεται ένα χρόνο μετά τη γραπτή γνωστοποίηση στον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ.

Το ΔΠΔ ιδρύθηκε το 1998 με το Καταστατικό της Ρώμης, ως δικαστήριο που θα παρείχε λύση όταν δεν υπήρχαν άλλες δυνατότητες απονομής δικαιοσύνης για εγκλήματα πολέμου, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και γενοκτονίες. Ξεκίνησε να λειτουργεί το 2002 και η Ουγγαρία υπήρξε ιδρυτικό μέλος του.

Όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ — συμπεριλαμβανομένης της Ουγγαρίας — είναι μέλη του ΔΠΔ, κάτι που σημαίνει πως έχουν υποχρέωση εκτέλεσης των ενταλμάτων καθώς δεσμεύονται από το Καταστατικό της Ρώμης. Ανάμεσα στα μέλη συγκαταλέγεται και η – αμφιλεγόμενη διεθνώς – «Παλαιστινιακή Αρχή».

Αντίθετα, μεγάλες χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Κίνα, η Ρωσία, το Ισραήλ, η Ινδία, το Πακιστάν, η Τουρκία και το Ιράν δεν έχουν προσχωρήσει στο Δικαστήριο.

Η ουγγρική αποχώρηση δεν είναι το μόνο μέτωπο κατά του ΔΠΔ το τελευταίο διάστημα. Τον Φεβρουάριο, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ υπέγραψε προεδρικό διάταγμα για επιβολή περιορισμών εισόδου και οικονομικών κυρώσεων σε όσους βοηθούν το ΔΠΔ να ερευνήσει τον ρόλο των ΗΠΑ ή συμμάχων τους.

Όπως αναφέρεται στη σχετική διάταξη: «Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα επιβάλουν απτές και σημαντικές κυρώσεις σε όσους ευθύνονται για τις παραβιάσεις του ΔΠΔ, που μπορεί να περιλαμβάνουν και δέσμευση περιουσιακών στοιχείων, αλλά και απαγόρευση εισόδου στη χώρα τόσο για τα στελέχη και συνεργάτες του ΔΠΔ όσο και για τις οικογένειές τους, καθώς η παραμονή τους στις ΗΠΑ θα μπορούσε να θίξει τα συμφέροντά μας».

Σύμφωνα με την αμερικανική Προεδρία, οι ΗΠΑ «παραμένουν προσηλωμένες στη λογοδοσία και στην ειρηνική διευθέτηση των διεθνών υποθέσεων, αλλά το ΔΠΔ και τα μέρη της Ρώμης οφείλουν να σεβαστούν την απόφαση των ΗΠΑ και άλλων κρατών να μην υπαχθούν στη δικαιοδοσία του ΔΠΔ, όπως αρμόζει στα κυριαρχικά τους δικαιώματα».

Μεταξύ όσων στοχοποιήθηκαν από τις αμερικανικές κυρώσεις ήταν και ο τότε επικεφαλής εισαγγελέας του ΔΠΔ, Καρίμ Καν.

Τον Μάιο του 2024, ο Καρίμ Καν εξέδωσε εντάλματα σύλληψης κατά των ηγετών της Χαμάς Γιαχία Σινουάρ, Μοχάμεντ Ντέιφ και Ισμαήλ Χανίγια, για εγκλήματα πολέμου όπως η ομηρεία, αλλά και για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, συμπεριλαμβανομένων των δολοφονιών. Και οι τρεις επικεφαλής της Χαμάς είναι πλέον νεκροί.